Kabanata 1

Karakter sa Pamumuno
Tito 1:7-8
7 Bilang katiwala ng Diyos, kailangang walang kapintasan ang isang
tagapangasiwa ng iglesya. Hindi siya dapat mayabang, hindi magagalitin, hindi
lasenggo, hindi mapusok o sakim,
8 bukás ang tahanan sa mga panauhin, maibigin sa kabutihan, mahinahon,
matuwid, may kabanalan, at marunong magpigil sa sarili.
Ang isang lider ay isang taong hindi lamang epektibo sa positibong pagimpluwensya sa iba,
ngunit dapat ipakita ang katangian ng isang lider, gaya ng tinukoy sa Bibliya.
Gustong sundin ng mga tao ang isang lider na nagpapakita ng katangian, may
integridad, at silay mapagkakatiwalaan.
Ang iyong karakter ay kung bakit posible ang pagtitiwala. Susundan ka lang
ng mga tao kung pinagkakatiwalaan ka nila.
Dapat ding ipakita ng isang Kristiyanong lider na sila ay sumusunod kay
Jesu-Kristo, at hindi kung kanino man…
Sinasabi ng Bibliya na ang isang lider ay isang taong puno ng Espiritu at kung malayo siya
sa Panginoon ay wala siya magagawa (Juan 15:5)
Sa kabanatang ito ay titingnan natin ang kahalagahan ng Kristiyanong pamumuno, ang mga
katangian ng isang Kristiyanong pinuno, at kung paano Inaasahan ng Diyos na ang isang pinuno
ay kumilos sa loob at labas ng simbahan.
I. Kahalagahan ng Pamumunong Kristiyano
1 Pedro 5:2-3
2 Pangalagaan ninyo ang kawan ng Diyos na ipinagkatiwala sa inyo.
Gawin ninyo ito nang maluwag sa loob at hindi napipilitan lamang.
[Iyan ang nais ng Diyos]. Gampanan ninyo ang inyong tungkulin, hindi dahil sa
kabayaran kundi dahil gusto ninyong makapaglingkod,
3 hindi bilang panginoon ng inyong nasasakupan, kundi maging halimbawa kayo sa
kawan.
1. Upang magpakita ng magandang halimbawa
• “Action speak louder than words”
• Hindi gusto ng mga tao ang pagkukunwari
2. Upang akayin ang mga tao sa Diyos
• Upang ipangaral ang Mabuting Balita
• Upang akayin ang iba tungo sa kaligtasan kay Kristo
3. Upang ituro ang Salita ng Diyos sa iba
• Upang ituro ang katotohanan sa Bibliya
• Upang himukin ang iba na magbasa ng Bibliya
4. Upang hikayatin ang mga tao na sundin si Kristo
• Upang payuhan at turuan ang mga tagasunod ni Kristo
• Upang magsanay at magbigay ng kasangkapan sa iba para sa ministeryo
5. Upang maglingkod sa iba
• Upang maglingkod sa Katawan ni Kristo
• Upang matugunan ang mga pangangailangan ng iba
• Upang magsakripisyo para sa iba
6. Upang paunlarin ang iba pang mga lider
2 Timoteo 2:2
Ang mga narinig mo sa akin sa harap ng maraming saksi ay ipagkatiwala mo rin sa
mga taong may katapatan at may kakayahang magturo naman sa iba.
• Upang magtayo ng mga lider para sa mga ministeryo sa simbahan
• Upang bumuo ng mga lider na tutulong sa pagtatayo ng Kaharian ng Diyos
• Upang magtayo ng mga lider para sa hinaharap na simbahanII. Mga Katangian ng isang

Kristiyanong lider

1 Timoteo 3:1
Totoo ang pahayag na ito: Ang sinumang nagnanais na maging tagapangasiwa[a] sa
iglesya ay naghahangad ng mabuting gawain.
1. Kailangang may Integridad ang isang Lider
— Kawikaan 10:9
Ang namumuhay nang tapat ay pinaghaharian ng kapayapaan, ngunit ang may likong
landas ay malalantad balang araw.
• Maging tapat
• Maging Mapagkakatiwalaan
• Maging Matapat
Tuparin ang iyong mga pangako
Gawin mo ang sinasabi mong gagawin mo
2. Kailangang may Karunungan ang isang lider
— Kawikaan 4:7
Unahin mo sa lahat, pagtuklas ng karunungan,
ito'y pilitin mong matamo kahit gaano kamahal.
• Alamin ang Bibliya
• Patnubayan ng Banal na Espiritu
• Hanapin ang Diyos para sa mga sagot
— Kawikaan 3:5
Kay Yahweh ka magtiwala, buong puso at lubusan, at huwag kang
mananangan sa sariling karunungan.
3. Ang isang lider ay dapat magkaroon ng Kapakumbabaan
— 1 Pedro 5:6
Kaya nga, pasakop kayo sa kapangyarihan ng Diyos at dadakilain niya kayo pagdating
ng takdang panahon.
• Huwag magyabang o magmalaki
• Unahin ang mga pangangailangan ng iba kaysa sa iyong sarili
• Unahin ang Diyos sa iyong buhay
4. Dapat Hikayatin ng Isang Lider ang Iba
— 1 Tesalonica 5:11
Dahil dito, palakasin ninyo ang loob ng isa't isa at magtulungan kayo tulad ng
ginagawa ninyo ngayon.
• Magsalita ng positibo tungkol sa iba
• Purihin ang mabuting gawa at pagsisikap ng iba
• Mag-alok ng iyong suporta sa iba
5. Ang isang Lider ay dapat magbigay ng kapangyarihan sa iba
— Mateo 10:1
Tinipon ni Jesus ang labindalawang alagad at binigyan sila ng kapangyarihang
magpalayas ng masasamang espiritu at magpagaling ng lahat ng uri ng sakit at
karamdaman.
• Paunlarin ang mga kakayahan ng iba
• Italaga ang awtoridad at responsibilidad sa iba
• Pahintulutan ang iba na mamuno
III. Pag-uugali ng isang Kristiyanong Lider
-1 Timoteo 3:2-3
2. Kaya nga, ang isang tagapangasiwa ay kailangang walang kapintasan; isa
lamang ang asawa,[a] matino ang pag-iisip,
marunong magpigil sa sarili, kagalang-galang, bukás ang tahanan sa iba, at may
kakayahang magturo. 3 Dapat hindi siya lasenggo, hindi marahas kundi mahinahon;
hindi mahilig makipag-away at hindi maibigin sa salapi.
1. Hindi pagmumulan ng sisi
• Walang sinuman ang hindi sumasang-ayon, o nagdududa, sa iyong pagkatao
• Ang iyong integridad ay kilala at matatag
2. Self Controlled
• Nagagawa mong kontrolin ang iyong emosyon
• Pinapanatili mo ang mga personal na disiplina
3. Kagalang-galang
• Ikaw ay iginagalang ng iyong pamilya
• Ikaw ay iginagalang sa iyong komunidad
• Ang mga tao ay umaasa sa iyo para sa payo at payo
4. Mapagpatuloy
• Malugod kang tinatanggap sa iba
• Binubuksan mo ang iyong puso at tahanan sa iba
• Tinatrato mo ang iba nang may dignidad
5. Marunong Magturo
• Itinuro mo sa iba ang Salita ng Diyos
• Nagtuturo ka sa iba na maging mga tagasunod ni Kristo
6. Malumanay
• Hindi ka marahas
• Hindi ka malupit sa iyong mga salita
• Mabait ka sa ibang tao
7. Hindi nagmamahal sa pera
• Hindi ka gahaman sa pera
• Hinahanap mo ang katuwiran ni Kristo
Pagsasanay sa Karakter ng Pamumuno
Paki-rate ang iyong sarili sa sukat na 1-10 (10 ang pinakamataas) sa 5 na pamunuan katangian.
Isulat din kung ano ang maaari mong gawin upang higit pang mapaunlad ang mga ito:
Rating Ano pa ang dapat gawin upang umunlad
1. Intigridad
2. Kaalaman
3. Pagpapakumbaba 4. Pagbibigay lakas loob
5. Pagpapalakas.
Kabanata 2
Delegasyon at Pananagutan
Mga Hebreo 4:13
13 Walang nilalang na makakapagtago sa Diyos; ang lahat ay hayag at lantad sa
kanyang paningin, at sa kanya tayo magsusulit ng ating mga sarili.
Upang maging isang mabisang lider, dapat ito ay matuto ng maayos na pagtatalaga ng mga
responsibilidad at pananagutan sa iba sa kanilang mga pinangako.
Dahil hindi natin magagawa ang lahat ng ministeryo sa pamamagitan ng ang ating sarili, lalo
na habang lumalago ang ating ministeryo, kakailanganin nating italaga ang ilan sa atin mga
responsibilidad sa iba kung nais nating magawa ang pinagagawa sa ating ng Panginoon.
Ang pag-aaral kung paano magtalaga ng may epektibo at panghawakan ang mga pananagutan
sa iba ay nagbubunga ito ng isang pag-aksyon at Hindi mga dahilan.
Sa kabanatang ito, susuriin natin ang layunin, mga prinsipyo at proseso ng
parehong delegasyon at pananagutan.
I. Delegasyon
Mga Gawa 6:3-4
3 Kaya,[a] mga kapatid, pumili kayo sa mga kasamahan ninyo ng pitong lalaking
iginagalang, puspos ng Espiritu, at matatalino upang ilagay namin sila sa tungkuling
ito.
4 Samantala, iuukol naman namin ang aming panahon sa pananalangin at sa
pangangaral ng salita.”
Ang delegasyon ay isang ang pagkilos ng pagbibigay kapangyarihan sa isang
tao na kumilos para sa iba.
A. Ang Layunin ng Delegasyon
1. Para maikalat ang workload o mga gawain
• Kaya mas marami ang maaaring magawa
• Upang magawa ang mga bagay sa mas kaunting oras
2. Upang humingi ng tulong sa iba
• Upang makibahagi ang iba sa ministeryo
• Upang gamitin ang kakayahan ng iba
3. Upang palawakin ang iyong ministeryo
• Kaya mayroon kang panahon para sa iba pang gawaing ministeryo
• Upang hayaan ang iba na ituloy ang kanilang mga hilig sa ministeryo
• Upang magbukas ng mga bagong pagkakataon sa ministeryo
4. Upang bumuo ng mga pinuno
• Upang sanayin ang iba para sa ministeryo
• Upang paganahin ang paglilipat ng pamumuno sa ministeryo
• Upang itayo ang kaharian ng Diyos
B. Ang Mga Prinsipyo ng Delegasyon
1. Magtalaga lamang sa mga kuwalipikadong pinuno
— 2 Timoteo 2:2
Ang mga narinig mo sa akin sa harap ng maraming saksi ay ipagkatiwala mo rin sa
mga taong may katapatan at may kakayahang magturo naman sa iba.
• Mga taong may katangian
• Mga taong may pananampalataya
• Mga taong puspos ng Espiritu
2. Italaga sa mga sinanay na tao
• Tiyaking sinanay sila para sa gawaing gagawin
• Magbigay ng pagsasanay, kung kinakailangan, bago ang delegasyon
3. Italaga ang responsibilidad, hindi mga aktibidad
• Bigyan sila ng kalayaang pamahalaan ayon sa kanilang nararamdaman
• Huwag idikta ang proseso
• Pahintulutan silang gumamit ng kanilang sariling istilo upang maisakatuparan ang mga
layunin
4. Italaga ang awtoridad na may pananagutan
• Huwag itago ang iyong awtoridad mula sa kanila
• Hayaan silang gumawa ng mga desisyon sa loob ng awtoridad na ibinigay mo sa kanila
• Malumanay na gabayan, ngunit huwag magdesisyon
5. Magbigay ng mga deadline para sa mga resulta
• Tukuyin ang mga time frame ng proyekto para sa pagkumpleto
• Tiyaking napagkasunduan ang mga deadline
• Maging matatag ngunit flexible sa mga deadline
 Pahintulutan ang mga pagbabago dahil sa mga hindi inaasahang pangyayari
Tiyaking napagkasunduan din ang mga bagong deadline
6. Mag-follow up para sagutin ang mga tanong o magbigay ng suporta
• Magbigay ng patuloy na patnubay
• Magbigay ng patuloy na paghihikayat
C. Paano Magdelegate nang Wasto
1. Magpasya kung aling proyekto o responsibilidad ang ipagkakatiwala
• Isang proyekto na gusto mo o kailangan mo ng ibang tao na mamuno
• Isang responsibilidad na hindi mo na kailangan pang pamunuan
• Upang makatulong na bumuo ng isang bagong pinuno
2. Pumili ng Lider na may katalinuhan
• Pumili ng mga kuwalipikadong pinuno
• Pumili ng mga sinanay na pinuno
• Pumili ng mga may karanasang lider
3. Makipag-usap na may Inaasahan
• Sumang-ayon sa mga layunin• Tukuyin ang mga output at resulta
• Humingi ng mga regular na ulat sa kalagayan ng gawain.
4. Magbigay ng Deadlines
• Tukuyin ang nais na mga petsa ng pagkumpleto
• Tiyaking nangangako silang matugunan ang mga deadline
• Subaybayan ang pag-unlad upang matiyak na ang mga huling araw ay matutugunan
5. Magbigay ng Suporta
• Huwag silang balewalain o pabayaan silang mag-isa
• Bigyan sila ng lakas ng loob habang nasa daan
• Tulungan sila kung kinakailangan o hiniling
II. Panghawakan ang pananagutan sa Iba
— Roma 14:12
Kaya't bawat isa sa atin ay magbibigay-sulit sa Diyos.
Ang pananagutan ay isang obligasyon o pagpayag na tanggapin ang
pananagutan o sagutin ang kanilang aksyon
A. Ang Layunin ng Pananagutan
1. Upang matiyak ang tagumpay ng proyekto
• Upang makamit ang mga layunin ng proyekto
• Upang maging masinsinan at kumpleto
• Upang makita ang iba kamalian ng proyekto
2. Upang makumpleto ang mga proyekto sa oras
• Upang matugunan ang mga pangunahing deadline ng proyekto
• Upang ayusin ang mga problema sa napapanahong paraan
• Upang maiwasan ang pag-aaksaya ng oras
3. Upang paunlarin ang mga kasanayan sa pamumuno ng iba
• Upang bumuo ng kakayahan sa paggawa ng desisyon ng lider sa proyekto
• Upang bumuo ng mga kasanayan sa pamamahala ng lider sa proyekto • Upang bumuo ng
iba pang mga kasanayan ng lider (teknikal at mga kasanayan sa tao, atbp.)
4. Upang bumuo ng tiwala at pagtitiwala sa iba
• Matututo kang magtiwala sa lider sa proyekto
• Ang lider ng proyekto ay magkakaroon ng tiwala sa kanilang mga kakayahan
• Pareho kayong matututong magtrabaho nang mas mabuti nang magkasama
B. Mga Prinsipyo ng Pananagutan
1. Huwag kailanman italaga ang responsibilidad nang walang pananagutan
• Binibigyang-daan ka nitong mapanatili ang kontrol
• Sinasabi nito sa kanila na ang proyektong ito ay mahalaga
• Ipinapakita nito sa kanila na interesado ka sa kanilang ginagawa
2. Maging Specific sa iyong mga inaasahan
• Magtakda ng mga deadline para sa mga resulta
• Malinaw na ipahayag ang mga resulta na iyong inaasahan
• Isulat ang mga ito kung kinakailangan
3. Maging masipag sa iyong follow up
• Regular na suriin ang kanilang pag-unlad
• Humingi ng mga ulat sa katayuan (lingguhan, buwanan, atbp.)
• Asahan ang mga resulta gaya ng ipinangako at nasa oras
4. Maging constructive sa iyong feedback
• Huwag maging masyadong mapanuri
• Purihin ang mabuting gawa at pagsisikap
• Mag-alok ng iyong panghihikayat at suporta
C. Ang Proseso ng Pananagutan
1. Tiyaking malinaw at nauunawaan ang mga layunin
• Ang mga mahihirap na layunin ay hahantong sa hindi magandang resulta• Ang hindi
gaanong nauunawaang mga layunin ay hahantong sa pagkabigo ng proyekto
• Bumuo ng plano ng proyekto kung kinakailangan
2. Tiyaking napagkasunduan ang mga deadline
• Isulat ang mga ito kung kailangan mo
• Siguraduhing pareho kayong sumasang-ayon sa kanila
• Makipag-ugnayan kung mayroon pang hindi nagagawa na deadline
3. Humingi ng mga regular na update at mga ulat
• Panatilihing nangunguna sa proyekto at sa pag-unlad nito
• Regular na magpulong para talakayin ang mga isyu sa proyekto
• Tanungin kung kailangan nila ng iyong tulong o karagdagang gabay
4. Magbigay ng patuloy na feedback
• Ibigay ang iyong mga saloobin at komento sa pag-unlad
• Magmungkahi ng mga ideya na dapat isaalang-alang
• Dumalo sa isang pulong ng pangkat upang ipakita ang iyong suporta
5. Purihin at gantimpalaan ang mabuting pagsisikap
• Bigyan sila ng iyong paghihikayat
• Purihin ang mga positibong pagsulong
6. Kilalanin ang tagumpay
• Kilalanin ang mga panandaliang tagumpay
• Kilalanin ang pinuno at mga miyembro ng pangkat sa simbahan
Pagsasanay sa Delegasyon at Pananagutan
Mga Tagubilin: Ilista sa ibaba ang ilang mga responsibilidad na maaari mong
italaga sa iba sa iyong simbahan o ministeryo, kung sino ang taong iyon, at
kung paano mo sila papanagutin:
Responsibilidad na Italaga. Kanino? Paano Pananagutan?
 Kabanata 3
Pagpapahusay sa pakikipagkumunikasyon.
1 Corinto 14:11
11 ngunit kung hindi ako marunong ng wikang ginagamit ng aking kausap, hindi kami
magkakaintindihan.
Ang epektibong komunikasyon ay isang mahalagang pundasyon para sa
epektibong pamumuno.
Kung wala mahusay na komunikasyon, ang isang lider ay hindi magagawang mag-hikayat sa
iba na sundin ang kanyang pananaw mula sa Panginoon para sa ministeryo kung saan sila
tinawag.
Ang Isang lider na may matibay na komunikasyon ay madalas na nagtatagumpay kung saan ang
iba naman ay nabibigo sa pagbigay ng paliwanag o paghatid ng pangangailangan, plano, at
layunin sa isang partikular na proyekto o aktibidad.
Ipapakilala ng araling ito ang mahusay at epektibong kumunikasyon at ipakita kung paano
ginagamit ang mga kasanayang ito sa pagpapabuti ng ating gawain at magbibigay din ito
ng kakayahan para mamuno. I. Ano ang Komunikasyon?
A. Ang komunikasyon ay isang proseso ng paghahatid ng impormasyon, kaisipan, o opinyon
mula sa isang nagpadala tungo sa tatanggap na may paggamit ng isang daluyan sa
pagtatangkang makalikha ng isang kaunawaan.
1. Ang Verbal na komunikasyon ay nangyayari sa pamamagitan ng pandinig tulad ng
pagsasalita, pagkanta at minsan sa tono ng boses
2. Ang Non Verbal na komunikasyon ay nangyayari sa pamamagitan ng pisikal na paraan
tulad ng katawan. wika, sign language, touch, eye contact, o ang paggamit ng pagsulat.
3. Karamihan sa komunikasyon ay nagsasangkot ng parehong verbal at
nonverbal na anyo
B. Mga Uri ng Komunikasyon
1. One-way: Isang paraan ng pagpapadala ng one-way na mensahe, karaniwang para sa
kapakanan ng nagpadala. Ang komunikasyong ito ay madalas na may kaunting pagdipensa para
wala nang pagkakataon na tumugon.
2. Two-way: Isang paraan ng pagbubukas ng dialogue, karaniwang para sa kapakanan ng
receiver. Ang komunikasyong ito ay madalas na tumutugon at sinadya upang makisali sa iba sa
isang talakayan o two-way na komunikasyon.
3. Ang Nagpadala at Tagatanggap ay dapat na aktibong nakikilahok para maging matibay
ang komunikasyon
1 Samuel 3:10
Si Yahweh ay lumapit kay Samuel at muli itong tinawag, “Samuel, Samuel!” Sumagot
si Samuel, “Magsalita po kayo, nakikinig ang inyong lingkod.”
C. Biblikal na batayan ng Komunikasyon
1. Ang Bibliya mismo ay isang komunikasyon para sa lahat ng tao
 2 Timoteo 3:16
Ang lahat ng Kasulatan ay kinasihan ng Diyos, at kapaki-pakinabang sa pagtuturo ng
katotohanan, sa pagsaway sa kamalian, sa pagtutuwid sa likong gawain at sa
pagsasanay para sa matuwid na pamumuhay,
2. Ang istilo ng komunikasyon ng Diyos ay Two-way
• Kung ang Kanyang pakikipag-usap sa atin ay lantarang utos o pagsaway o kung Siya ay
nagsasalita sa atin ng higit na katalinuhan sa pamamagitan ng kalikasan, mga kaganapan, o
katahimikan, o sa huli sa pamamagitan ng mapagmahal na salita at pagkilos ni Hesus, ang
Espiritu Santo at ang kanyang kaloob na biyaya – ang kanyang komunikasyon ay palaging
para sa atin at
Nais ng Diyos na makipag-usap sa atin sa pamamagitan ng panalangin at hindi laban sa
pagninilay-nilay sa Kanyang Salita. atin.
•
3. Si Hesus ang ating pangunahing halimbawa sa pakikipag-ugnayan at pakikipag-usap sa iba
• Ang mga salita at kilos ni Jesus ay intensyonal, nakatuon at epektibo Juan 1:14
Naging tao ang Salita at nanirahan sa piling namin.
II. Mga Prinsipyo ng Mabisang Komunikasyon
A. Maging Malinaw
1. Maging tiyak sa paksa, at direktang sa iyong layunin
2. Magsalita nang may kumpiyansa at may boses na angkop para sa madla at lokasyon
3. Iwasan ang mga pangkalahatan at malabong pahayag
4. Huwag mag-iwan ng anumang bagay na bukas sa interpretasyon
B. Maging Maigsi
1. Sikaping maging nakatuon, maikli at maigsi
2. Iwasan ang tendensyang lumihis sa walang kaugnayan o walang kaugnayang mga paksa
3. Nagsasalita tayo para maintindihan, hindi para marinig
C. Maging Bukas tayo
1. Ibigay ang lahat ng may kinalaman, hindi sensitibong impormasyon, at kung hindi mo kaya –
sabihin ito
2. Maging pare-pareho sa iyong komunikasyon sa mga madla
3. Kilalanin ang mga tanong, sagutin kung kaya mo, mag plano sa pag follow up sa mga hindi
pwede.
D. Maging Madalas o regular
1. Ang regular, madalas na komunikasyon ay nagtatakda ng tono ng pagmamalasakit at
pakikilahok
2. Ang pag-uulit ay nagbubunga ng paggunita
3. Ang regular na komunikasyon aynagtatag ng isang matibay at mas malalim na relasyon.
III. Ang Pagiging Mabuting Tagapagbalita
A. Patatagin ang kakayahang na magpahayag ng malinaw na mensahe sa iba't ibang anyo ng
komunikasyon
1. Pakikipag-usap
2. Pagsusulat
3. Pagpresenta
4. Pagsasalita sa publiko
B. Magpakita ng tunay na interes sa mga tao at sa kanilang mga pangangailangan
— Kawikaan 18:2
Walang saysay sa mangmang ang lahat ng bagay,
ang nais lang niya'y ipakitang siya'y may alam.
1. Makipag-usap na may ugnayan
2. Matutong makita - at makipag-usap - mga bagay mula sa pananaw ng iba
3. Maging tapat, magmamalasakit, at mahabagin
C. Maging mas matalino
1. Bigyang-pansin ang iyong tono, bilis at ritmo - sa iyong receiver
Kawikaan 15:1
Ang malumanay na sagot, nakapapawi ng galit, ngunit sa tugong
marahas, poot ay hindi mawawaglit.
2. Bigyang-pansin ang wika ng katawan
• Ang Open Gestures (nakabukas ang mga kamay, nakaunat na mga braso, at pasulong na
tindig) ay positibo
• Ang Close Gestures (naka-cross arm, kamao, paatras na distansya) ay negatibo
3. Pagmasdan ang mga palatandaan palatandaan at salita na nagpapahiwatig ng pagtanggap o
pagtanggi sa iyong mensahe
4. Unawain kung ano ang nag-uudyok sa mga kausap mo
5. Maging sensitibo sa iyong audience - alamin ang kanilang background
• Maaaring hindi naiintindihan ng mga hindi pumunta sa simbahan ang wikang ginagamit ng
mga mananampalataya
• I-contextualize ang iyong mensahe – gawin itong may kaugnayan sa tatanggap sa mga
tuntunin ng sitwasyon, tagpuan, at Pagkakataon sa usaping komunikasyon
D. Maging Mabuting Tagapakinig
1. Kilalanin – ipahiwatig ang iyong interes sa pamamagitan ng mga di-berbal na pahiwatig
2. Magtanong upang mabigyang linaw ang mensahe.
3. Ulitin ang mensahe kung kinakailangan upang matiyak na nakinig ka nang tama
4. Huwag Gumambala – pakinggan ang buong mensahe
5. Huwag agad humatol - mangalap ng mga katotohanan at maingat na tumugon
6. Maging mapagpakumbaba - ang layunin natin ay makipag-usap, hindi makipagtalo o
argumento.
Pagtatatag ng Iyong Pagsasanay sa Komunikasyon
Paki-rate ang iyong sarili sa sukat na 1-10 (10 ang pinakamataas) sa mga sumusunod kakayahan
sa pakikipag-usap. Isulat din kung ano ang maaari mong gawin upang higit pang mapaunlad
ang mga ito:
 Rating
1. Verbal na Komunikasyon ______
2. Nakasulat na Komunikasyon ______
3. Pakikinig sa iba ______
4. Interes sa iba ______
5. Pagtatanong ______
6. Pagkilala ______
7. Kababaang-loob. ______
8. Sensitivity ______
9. Kaunawaan _______
Ano ang maaari kong gawin
upang mapabuti:
_____________________
_____________________
_____________________
_____________________
_____________________
_____________________
_____________________
____________________
___________________
 Kabanata 4
Pagtatag ng Iyong Mga Kasanayan sa Pamumuno
1 Peter 5:1-9
1 Sa matatandang namumuno sa inyo, nananawagan ako bilang isa ring matandang
pinuno ng iglesya na tulad ninyo, bilang saksi sa mga paghihirap ni Cristo at
sapagkat makakabahagi ako sa karangalang malapit nang ipahayag.
2 Pangalagaan ninyo ang kawan ng Diyos na ipinagkatiwala sa inyo.
Gawin ninyo ito nang maluwag sa loob at hindi napipilitan lamang. [Iyan ang nais ng
Diyos]. Gampanan ninyo ang inyong tungkulin, hindi dahil sa kabayaran kundi dahil
gusto ninyong makapaglingkod,
3 hindi bilang panginoon ng inyong nasasakupan, kundi maging halimbawa kayo sa
kawan.
4 At pagparito ng Pinunong Pastol ay tatanggap kayo ng maluwalhating koronang di
kukupas kailanman.
5 At kayo namang mga kabataan, pasakop kayo sa matatandang pinuno ng iglesya. At
kayong lahat ay magpakumbaba sapagkat, “Sinasalungat ng Diyos ang
mapagmataas, ngunit pinagpapala niya ang mababang-loob.”
6 Kaya nga, pasakop kayo sa kapangyarihan ng Diyos at dadakilain niya kayo
pagdating ng takdang panahon.
7 Ipagkatiwala ninyo sa kanya ang inyong mga alalahanin sa buhay sapagkat siya ay
nagmamalasakit sa inyo.
8 Maging handa kayo at magbantay. Ang diyablo, ang kaaway ninyo, ay parang leong
umuungal at aali-aligid na naghahanap ng malalapa.
9 Labanan ninyo siya at magpakatatag kayo sa inyong pananampalataya sa Diyos.
Tulad ng alam ninyo, hindi lamang kayo ang nagtitiis ng mga kahirapan, kundi
gayundin ang inyong mga kapatid sa buong daigdig.
Ang pamumuno ay kritikal sa ministeryo. Ang tagumpay ng anumang
ministeryo ay babangon at babagsak pamumuno.
Ang mahihinang ministeryo ay maaaring magtagumpay sa malakas na pamumuno, ngunit
malakas na ministeryo hindi magtagumpay sa mahinang pamumuno.
Kung nais nating makamit ang tagumpay sa mga ministeryo
Na kung saan tayo ay tinawag ng Diyos, kung gayon dapat tayong maging epektibong mga lider
upang matupad ang Kanyang layunin sa pamamagitan natin.
Sa sesyon na ito, tutukuyin natin ang pamumuno sa Bibliya at susuriin kung
paano gamitin at pauunlarin ang mga kasanayan sa pamumuno.
I. Biblikal na Pamumuno
Inilatag ni Apostol Pablo ang 6 na pamantayan para sa pamumuno sa
1 Pedro 5:
1. Maging isang mabuting Pastol (talata 2)
• Kumilos bilang mga tagapangasiwa - ang mga pinuno ay may pananagutan sa kanilang
pinamumunuan
• Alagaan ang mga ipinagkatiwala sa iyo
• Mamuno para sa kanilang kapakinabangan, hindi para sa iyo
2. Maging masigasig na maglingkod (talata 2)
• Maging handa na paglingkuran ang iyong pinamumunuan
• Huwag maging gahaman sa pera
• Gawing motibasyon ang paglilingkod upang mamuno
3. Maging mga halimbawa (talata 3)
• Huwag mong panginoon ito (kumilos na makapangyarihan) sa mga pinamumunuan mo
• Manguna sa pamamagitan ng halimbawa – huwag maging malayo
• Huwag hilingin sa iyong mga tagasunod na gawin ang anumang hindi mo gagawin sa iyong
sarili
4. Maging mapagpakumbaba (talata 6)
• Mamuno nang may pagpapakumbaba
• Huwag ituring ang iyong sarili na mas mataas o mas mataas kaysa sa iyong pinamumunuan
• Ihagis mo kay Jesus ang iyong pagkabalisa – aalagaan ka Niya (talata 7)
5. Maging kontrolado at alisto (talata 8)
• Magsagawa ng pagpipigil sa sarili – iwasan ang mga pagbabago sa mood at emosyonal na
pagsabog
• Maging alerto! Ang diyablo ay gumagala sa paligid na naghihintay na lamunin ka
• Labanan ang diyablo at ang kanyang mga tukso
6. Maging matatag sa pananampalataya (talata 9)
• Maaaring kailanganin mong magdusa para kay Kristo
• Kumapit sa Katotohanan
II. Gamit ang Iyong Pamumuno
A. Ang pamumuno ay tungkol sa – ang iyong kakayahang mag-udyok sa iba na kumilos
1. Kailangan mong makakuha ng impluwensya
2. Kailangan mo munang bumuo ng tiwala at paggalang
3. Ang negatibong impluwensya o pamimilit ay hindi magbubunga ng ninanais na
pangmatagalang resulta
B. Hindi ginagawang pinuno ng awtoridad ang isang tao, ginagawa ng impluwensya
1. Ang malakas na pamumuno ay nagbubunga ng awtoridad
2. Ang mga tao ay magpapasakop sa iyong pamumuno nang higit pa sa iyong awtoridad
C. Alamin ang Iyong Estilo ng Pamumuno
1. Pamumunong may direksiyon _ Ito ay nakatuon sa layunin (purpose oriented)
2. Team Building Leader – Ito ang mga nakatuon sa tao (people oriented)
3. Strategic Leader – Ito ay nakatuon sa plan (Planning oriented)
4. Operational Leader – Ito ay nakatuon sa Proseso (Process oriented
D. Paligiran ang iyong sarili ng mga lider na may iba't ibang istilo ng pamumuno
1. Makakakita sila ng mga bagay na hindi mo nakikita
2. Maaari nilang pamunuan ang ilang proyekto nang mas epektibo kaysa sa magagawa mo
3. Bumuo ng grupo ng pamumuno para sa iyong ministeryo Kawikaan 15:22
E. Unawain ang pamumuno batay sa sitwasyon
1. Kakailanganin mong gumamit ng iba't ibang istilo upang maging epektibo sa iba't ibang
sitwasyon
2. Kung maaari kang umangkop, gawin ito at manguna sa angkop na istilo3. Kung
kinakailangan, magtalaga ng isang pinunong may kasnayan upang mamuno sa proyekto
III. Pagbuo ng Iyong Mga Kasanayan sa Pamumuno
Mahalagang patuloy na matutunan at paunlarin ang iyong mga kasanayan sa
pamumuno.
Isang magandang ang pinuno ay hindi tumitigil sa paglaki at pag-aaral. Pagbuo ng sumusunod
na 7 pamumuno ang mga kasanayan ay makakatulong sa iyong maging mas epektibong pinuno:
1. Komunikasyon
• Paunlarin ang iyong mga kasanayan sa pagsasalita sa publiko at pagtatanghal
• Matutong maging malinaw at maigsi
• Makipag-usap upang maunawaan, hindi marinig
Kawikaan 25:11
Kapag angkop sa panahon ang salitang binigkas, para itong ginto sa lalagyang pilak.
2. Pakikinig
• Ang isang mabuting lider ay isang mabuting tagapakinig
• Ang pakikinig ay nagreresulta sa pag-unawa
• Ang isang mabuting tagapakinig ay nagpapakita ng pagmamalasakit at pagmamalasakit sa iba
Kawikaan 1:5
Sa pamamagitan nito, lalong tatalino ang matalino at magiging dalubhasa ang kakaunti
ang kaalaman.
3. Karunungan
• Maaari tayong palaging magpatuloy sa pag-aaral
• Ibibigay sa atin ng Diyos ang Kanyang karunungan kung hihilingin natin ito
(Mateo 7:7-8)
7 “Humingi kayo at kayo'y bibigyan; humanap kayo at kayo'y makakatagpo;
kumatok kayo at kayo'y pagbubuksan. 8 Sapagkat ang bawat humihingi ay
tatanggap; ang bawat humahanap ay makakatagpo; at ang bawat
kumakatok ay pagbubuksan.
• Ang karunungan ay hindi lamang kaalaman, kundi ang angkop na
aplikasyon ng kaalaman
Kawikaan 4:7
Unahin mo sa lahat, pagtuklas ng karunungan,
ito'y pilitin mong matamo kahit gaano kamahal.
4. Follow Through
• Maging isang tao ng iyong salita. Gawin mo ang sinasabi mong gagawin mo.
• Ang mahinang pagsunod ay isang pangunahing kahinaan ng maraming lider • Ang
mahinang pagsunod ay humahantong sa kalituhan at pagdududa sa iyong mga tagasunod
Kawikaan 16:13
Ang nais pakinggan ng hari ay ang katotohanan,
at ang nagsasabi nito ay kanyang kinalulugdan.
5. Kakayahang umangkop
• Manatili sa iyong mga prinsipyo, ngunit panatilihing bukas ang iyong mga pagpipilian
• Alamin kung aling mga laban ang dapat labanan at alin ang hindi
• Maging handang isaalang-alang ang iba pang pananaw at solusyon
• Madalas maraming paraan para makamit ang parehong layunin
Kawikaan 19:20
Dinggin mo at sundin ang payo sa iyo,
at pagdating ng araw, pakikinabangan mo.
6. Pagpapalakas ng loob
• Magsalita ng mga nakapagpapatibay na salita sa iyong pinamumunuan – ito
ay magbibigay inspirasyon sa kanila na gawin mas mabuti
• Magpakita ng lakas ng loob sa iba – ito ay magdudulot ng higit na pagsisikap sa hinaharap
• Huwag punahin ang isang magandang pagsisikap, purihin ito! Magbabayad ito ng malaking
dibidendo!
1 Tesalonica 5:11
Dahil dito, palakasin ninyo ang loob ng isa't isa at magtulungan kayo tulad ng
ginagawa ninyo ngayon.
7.Pag-ibig
• Gawin ang anumang kinakailangan upang magtagumpay sa maka-Diyos na mga prinsipyo at
pag-uugali • Maging nakatuon sa tagumpay
• HINDI, KAILANMAN, susuko! “Ang gawain ng Diyos ay ginawa sa paraan ng Diyos.
Ang panustos ng Diyos sa panahon ng Diyos!”
Kawikaan 16:3
Ipagkatiwala mo kay Yahweh ang iyong mga gagawin, at
magtatagumpay ka sa lahat ng iyong mga layunin.
IV. Tandaan…
1.Ang mabisang pamumuno ay lingkod na pamumuno
• Tularan ang halimbawa ni Jesus
Mateo 20:26-28
26 Hindi ganyan ang dapat umiral sa inyo. Sa halip, kung nais ninyong maging dakila,
dapat kayong maging lingkod sa iba,
27 at kung sinuman sa inyo ang nagnanais maging una, ay dapat maging alipin ninyo.
28 Sapagkat maging ang Anak ng Tao ay naparito, hindi upang paglingkuran, kundi
upang maglingkod at ialay ang kanyang buhay sa ikatutubos ng marami.”
• Tumutok muna sa pangangailangan ng iba
2. Patuloy na paunlarin ang iyong mga kasanayan sa pamumuno • Maging isang
mag-aaral - makakuha ng karunungan
— Kawikaan 4:7
Unahin mo sa lahat, pagtuklas ng karunungan,
ito'y pilitin mong matamo kahit gaano kamahal.
• Maging isang tagapagbalita
• Maging tagapagpalakas ng loob
• Maging masigasig
3. Sukatin ang iyong pagiging epektibo ayon sa mga pamantayan ng Diyos • Sa kung gaano
karaming iba pang mga pinuno ang iyong binuo
— 2 Timoteo 2:2
Ang mga narinig mo sa akin sa harap ng maraming saksi ay ipagkatiwala mo rin sa
mga taong may katapatan at may kakayahang magturo naman sa iba.
• Sa kung gaano karaming mga disipulo ang iyong nabubuo
— Mateo 28:19
Kaya't humayo kayo, gawin ninyong alagad ko ang mga tao sa lahat ng mga bansa.
Bautismuhan ninyo sila sa pangalan ng Ama, at ng Anak, at ng Espiritu Santo.
Pagbuo ng Iyong Pagsasanay sa Mga Kasanayan sa Pamumuno
Paki-rate ang iyong sarili sa sukat na 1-10 (10 ang pinakamataas) sa 7 kasanayan sa pamumuno.
Isulat din kung ano ang maaari mong gawin upang higit pang mapaunlad ang mga ito:
Rating Ano ang maaari kong gawin upang mapabuti:
1. Komunikasyon__________________________________
2. Pakikinig________________________________
3. Karunungan____________________________________
4. Follow Through__________________________________
5. Kakayahang umangkop__________________________
6. Panghihikayat_____________________________________
7. Simbuyo ng damdamin_______________________________
 Kabanata 5
Pagtatag ng Komunidad
1 Tesalonica 5:11
11 Dahil dito, palakasin ninyo ang loob ng isa't isa at magtulungan kayo tulad ng
ginagawa ninyo ngayon.
Ang isang mahalaga at madalas na hindi kinikilalang tungkulin ng pinuno ng simbahan ay ang
pagbuo ng isang komunidad sa mga pinamumunuan niya.
Kung paanong pinaliligiran si Kristo ng kanyang mga alagad at Namuhay na
kasama nila, tayo rin bilang mga pinuno ay dapat bumuo ng isang
pamayanang Kristiyano sa ating mga kababayan din.
Kailangan nating kilalanin na nais ng Diyos na tayo ay magtulungan
sa ministeryo, na ang bawat isa sa atin ay bahagi ng Katawan ni Kristo.
Walang tao na kayang gawin ang ministry ng mag-isa lamang.
Sa pamamagitan ng pagbuo ng isang komunidad ng mga tapat na mananampalataya
matutuklasan natin dito na kapag tayo ay magkakasama ay mas makapangyarihan at produktibo
tayo sa mag-isa.
Ang ministry ay puno rin ng mga kabiguan, kahirapan, at espirituwal na pagatake. Kailangan
natin ang mga kapatiran para tayo ay tulungan, pasiglahin lalo na sa mahirap na sitwasyon.
Sa kabanatang ito ay tatalakayin natin ang kahalagahan ng pagtatag ng
komunidad at magbigay ng ilang praktikal na hakbang kung paano ito
gagawin.
I. Bakit Magtatatag ng Komunidad?
1. Upang sundin ang halimbawa ni Jesus
a. Tinipon ni Jesus ang kanyang 12 alagad (Lucas 6:12-16)
b. Si Jesus ay patuloy na nagtuturo at nagtuturo sa kanila
c. Si Jesus ay madalas na sumasama sa Kanyang mga disipulo
2. Upang magtatag ng isang bagay na pagmamay-ari
a. Lahat ng tao ay nagnanais na maging bahagi ng isang grupo
b. Lahat ng tao ay nagnanais na makadama ng pangangailangan
3. Upang hikayatin na magkasama ang mga miyembro
a. Ang mga tao ay nangangailangan ng iba upang mahalin at suportahan sila
b. Kailangan ng mga tao ng kaibigang malalapitan sa oras ng problema
4. Upang magbigay ng regular na pakikipag-ugnayan
a. Mabubuo lamang ang pagkakaibigan sa pamamagitan ng regular na pakikipag-ugnayan
b. Ang pagkawala ng kontak ay nagdudulot ng pagkawala ng interes
II. Ang Kahalagahan ng Komunidad
1. Ang Iglesya ng Diyos sa daigdig na ito ay may kaugnayan
• May kaugnayan tayo sa ating Panginoon
• May kaugnayan tayo sa isa't isa bilang mga anak ng Diyos
2. Patuloy tayong nangangailangan ng pampatibay-loob
• Walang sinuman sa atin ang nakakaabot sa mga pamantayan ng Diyos
— Roma 3:23
sapagkat ang lahat ay nagkasala, at walang sinumang nakaabot sa kaluwalhatian ng
Diyos.
• Tayo po ay nakikipaglaban sa kasalanan araw-araw
Santiago 4:17
Ang nakakaalam ng mabuti na dapat niyang gawin ngunit hindi ito ginagawa ay
nagkakasala.
• Ang pananampalataya ay isang proseso, hindi isang destinasyon
• Maraming tao ang nahihirapan sa pagpapahalaga sa sarili
3. Tayo ang ‘Katawan’ ni Kristo
• Binigyan tayo ng pagkakakilanlan/pandama ng pagmamay-ari
1 Corinto 12:27
Kayo ngang lahat ang iisang katawan ni Cristo, at bawat isa sa inyo ay bahagi nito.
• Tayo ay may proteksyon o depensa kung tayo ay sama sama
Eclesiastes 4:12
Kung ang nag-iisa'y maaaring magtagumpay laban sa isa, lalo na ang dalawa. Ang
lubid na may tatlong pilipit na hibla ay hindi agad malalagot.
• Nagkakaisa tayo sa pananampalataya at natatamo ang kabuuan ni Kristo
Efeso 4:11-13
11 At binigyan niya ang ilan ng kaloob upang maging mga apostol, ang iba nama'y
mga propeta, ang iba'y mga ebanghelista, at ang iba'y mga pastor at mga guro.
12 Ginawa niya ito upang ihanda sa paglilingkod ang lahat ng mga hinirang, upang
maging matatag ang katawan ni Cristo,
13 hanggang makarating tayo sa pagkakaisa ng pananampalataya at pagkakilala sa
Anak ng Diyos, at maging ganap ang ating pagkatao ayon sa pagiging-ganap ni
Cristo.
4. Kailangan natin ng pananagutan
• Upang siyasatin tayo
Kailangan natin ng iba na kung minsan ay tulungan tayong makita ang ating kasalanan
Kailangan nating malaman na ang iba ay nagmamasid sa atin.
• Para itama tayo
Kailangan natin ng iba na sawayin tayo sa pag-ibig
Ang mga tao ay hindi palaging nagwawasto sa sarili
• Para protektahan tayo
Upang bigyan tayo ng babala kung tayo ay masyadong malapit sa mga mapanganib na
sitwasyon
Para mapalapit tayo sa Diyos na magliligtas sa atin sa kapahamakan
• Upang suportahan tayo
Lahat tayo ay nangangailangan ng pampatibay-loob sa ating paglalakad ng pananampalataya
Kailangan natin ng iba na tumulong sa atin sa mahihirap na panahon
• Para mahalin tayoupang maging bukas at tapat tayo sa iba Ang pag-ibig ay pagbabahagi
III. Paano ka magtatag ng Komunidad?
Narito ang ilang hakbang upang matulungan kang bumuo ng mas matatag na
komunidad ng mga Mananampalataya:
1. Higit sa lahat, tumutok kay Kristo
• Magtayo sa panulukang bato, na si Jesus
Tandaan na Siya ang karaniwang link, hindi ang simbahan mismo Unahin ang
pananampalataya kay Hesus at pangalawa ang pamayanan • Dapat si Jesus ang sentro ng
lahat ng bagay.
— Hebreo 12:2
Ituon natin ang ating paningin kay Jesus. Sa kanya nakasalalay ang
ating pananampalataya mula simula hanggang katapusan. Dahil sa kagalakang
naghihintay sa kanya, hindi niya inalintana ang kahihiyan ng pagkamatay sa krus, at
siya ngayo'y nakaupo sa kanan ng trono ng Diyos.
Hebreo 3:1
Mga hinirang na kapatid at kasama sa pagkatawag ng Diyos, alalahanin ninyo si
Jesus, ang Sugo ng Diyos at ang Pinakapunong Pari ng ating pananampalataya.
• Kilalanin natin na kung tayo ay malayo kay Kristo ay wala tayong magagawa.
— Juan 15:5
“Ako ang puno ng ubas at kayo ang mga sanga. Ang nananatili sa akin, at ako sa
kanya, ang siyang nagbubunga nang sagana,
sapagkat wala kayong magagawa kung kayo'y hiwalay sa akin.
2. Patatagin at hikayatin sila sa magandang relasyon
• Maging isang Lider sa mga lider
Magpakita ng halimbawa para sa kanila kung paano magtatag ng mga relasyon
Turuan silang hikayatin din sa isang maayos na relasyon
• Maging isang "konektor" sa pamamagitan ng pagtulong sa mga tao na bumuo ng magandang
relasyon sa iba • Subaybayan ang mga koneksyon ng miyembro
Maliit na grupo na kanilang kinabibilangan
Mga aktibidad sa simbahan na kanilang sinasalihan
• Bumuo ng mga personal na relasyon
Bumuo ng matibay na relasyon sa iyong mga pangunahing pinuno ng simbahan
Magkaroon ng pastoral support team ng mga kasosyo sa panalangin
3. Hikayatin ang pagtutulungan ng magkakasama
• Ayusin ang mga koponan upang makamit ang mga layunin
• Pagsama-samahin ang iba't ibang tao sa isang pangkat
• Magtalaga ng mga proyekto na nangangailangan ng mga tao na maghanap ng iba upang
tulungan sila
• Gamitin ang mga pagsasanay at aktibidad sa pagbuo ng grupo
• Pangasiwaan ang salungatan sa mga koponan
4. Patuloy na gamitin ang isang maliit na grupong ministeryo
• Ang maliliit na grupo ay kumikilos na parang isang team
• Mas maraming tao ang komportable sa mas maliliit na grupo
• Tumutulong sila sa pagbuo ng mas matibay at mas malalim na relasyon
• Nagbibigay sila ng paraan para sa pananagutan at pangangalaga
• Maaari nilang matugunan ang ilang pangangailangan sa ministeryo habang lumalago ang mga
Iglesya.
5. Magbigay ng regular na pagkakataon ng fellowship
• Ito ay lumilikha ng ugnayan sa kapaligiran
• Pinapanatili nitong konektado ang mga tao sa isa't isa
• Ang pakikipag-ugnayan sa lipunan ay mahalaga
Madalas pinagpira-piraso ni Hesus ang tinapay kasama ng kanyang mga alagad
Si Jesus ay madalas na nagministeryo at nagtuturo sa panahon ng pag sasama sama
• Bumuo ng pagsasama sama sa ministeryo at pagtuturo
Bago o pagkatapos ng gawain sa Iglesya
Bilang bahagi ng pagtitipon ng mga lalaki o babae Bilang bahagi ng klase
sa pagtuturo
IV. Paano ka magsisimula?
1. Manalangin para sa pakikipagkapwa at isang matatag na komunidad
2. Gumawa ng listahan ng mga potensyal na koponan
• Maliit na grupo para sa iba't ibang ministeryo
• Maliit na grupo para sa fellowship at pag-aaral ng Bibliya
3. Bumuo o palakasin ang iyong sariling pangkat ng pamumuno (kailangan ng bawat pastor)
Pagbuo ng Pagsasanay sa Komunidad
Pakilagyan ng tsek (√) kung alin sa mga sumusunod na bagay ang iyong ginagawa, kailangang
pagbutihin, o magagawa, upang bumuo ng komunidad nang mas epektibo:
OK Kailangan pang pagbutihan. Ano ang gagawin ko
1. Ang miyembro ng Iglesya ay naka focus kay Kristo _________________
2. May kaugnayan ang bawat miyembro ng Iglesya _______________
3. Maliit na grupong ministeryo ________________________
4. Paggamit ng mga grupo ng proyekto ________________________
5. Pagbubuo ng personal na relasyon ________________________
6. Pag-uugnay ng mga miyembro sa ibang mga miyembro _____________
7. Mga kaganapan sa pagsasama-sama ng Simbahan _______________
8. Pakikilahok sa mga gawain sa simbahan ________________________
9. Pangako sa pananaw at layunin ng simbahan ________________
10. Pakikilahok sa outreach at saksi ________________________
kabanata 6
Pagpapaunlad ng mga Grupo
Mangangaral 4:9-12
 9 Ang dalawa ay mabuti kaysa isa; mas marami ang bunga ng anumang gagawin
nila.
10 Kapag nabuwal ang isa, maitatayo siya ng kanyang kasama. Kawawa ang nag-
iisa sapagkat walang tutulong sa kanya kapag siya ay nabuwal.
11 Kung malamig ang panahon, maaari silang magtabi sa higaan upang parehong
mainitan. Ngunit saan siya kukuha ng init kung nagiisa siya?
12 Kung ang nag-iisa'y maaaring magtagumpay laban sa isa, lalo na ang dalawa.
Ang lubid na may tatlong pilipit na hibla ay hindi agad malalagot.
Dahil ang simbahan ay binubuo ng mga tao, at ministeryo ito ay mahalaga
para sa isang lider na hikayatin ang mga tao na magtulungan tungo sa mga
karaniwang layunin.
Ang pagbuo ng pagtutulungan ng magkakasama sa mga miyembro ng simbahan ay mahalaga
upang maisakatuparan ang mga layunin at pangitain ng simbahan.
Kapag nagtutulungan ang mga tao, nagbabahagi sila ng mga ideya, nagbabahagi sila ng
workload, at ibinabahagi nila ang kanilang mga kaloob at talento - lahat para sa kaluwalhatian
ng Diyos!
Ang isang epektibong lider ay hinihikayat niya ang mga tao na magtulungan at lumikha ng
isang kapaligiran kung saan magagawa ng grupo na umunlad.
Habang lumalaki ang isang simbahan, ang mga grupo ay magiging mas mahalaga sa pagtupad
ng marami sa mga layunin at proyektong itinataguyod nito.
Sa kabanatang ito, titingnan natin kung bakit dapat bumuo ng mga grupo, kung ano ang
kanilang layunin, ang mga prinsipyo ng pagtutulungan ng magkakasama, at kung paano
bumuo ng epektibong mga grupo. I. Bakit Nagtatag ng Mga Grupo? 1. Nagtayo si
Jesus ng mga grupo
Mateo 4:19
Sinabi ni Jesus sa kanila, “Sumunod kayo sa akin at gagawin ko kayong mga
mangingisda ng mga tao.”
• Tinipon ni Jesus ang kanyang 12 disipulo
• Madalas niyang pinapunta sila ng grupo para gumawa ng isang bagay
• Si Jesus ay bihirang gumawa ng anuman sa kanyang sarili maliban sa pagdarasal
2. Upang ipamahagi ang workload o mga gampanin
• Hindi mo laging magagawa ang lahat ng gawain nang mag-isa
• Pumili ang mga Apostol ng 7 lalaki para mamigay ng pagkain sa mga balo para magawa
nilang tumutok sa kanilang ministeryo (Gawa 6:1- 4)
• Ito ay magbibigay-daan sa atin upang higit na matapos ang mga gawain sa mas kaunting oras
3. Pagtutulungan ng mga ideya
Kawikaan 15:22
Ang isang balak na mabilis ay di papakinabangan, ngunit ang planong
pinag-aralan ay magtatagumpay.
• Kapag nagtutulungan ang mga tao, nagbabahagi sila ng mga ideya
• Ang iba't ibang tao ay may iba't ibang hilig at karanasan na bumubuo ng mga ideya
• Ang pakikipagtulungan ay nagbubunga ng pagkamalikhain
4. Ang mga tao ay may iba't ibang kaloob at kakayahan na maibibigay nila • Ang bawat isa
ay may natatanging likas na kakayahan
— 1 Corinto 12:7
Para sa ikabubuti ng lahat, ang bawat isa'y binibigyan ng patunay na nagpapakitang
nasa kanya ang Espiritu.
• Ang mga tao ay may iba't ibang kakayahan
5. Ito ay magpapataas ng pakikibahagi sa ministeryo
• Ang pagtutulungan ng magkakasama ay nagdudulot ng mas maraming tao sa ministeryo
• Ang pakikilahok sa mga grupo ay bumubuo ng komunidad at mga relasyon
6. Nagbibigay-daan ito sa simbahan na bumuo ng mga pinuno
• Lahat ng koponan ay nangangailangan ng mga pinuno
• Madalas na lumilitaw ang mga pinuno mula sa pagtatrabaho sa mga pangkat
II. Layunin ng Mga Grupo
– 3 Juan 8
Dapat natin silang tulungan upang tayo'y makabahagi sa kanilang gawain para sa
katotohanan.
1. Pagpaplano at Pagpapatupad ng Proyekto
• Magplano o magsagawa ng mga proyekto sa pagtatayo
• Magplano o magsagawa ng mga programa sa ministeryo
• Magplano o magsagawa ng mga kaganapan sa simbahan
2. Maghanda ng mga Badyet
• Mga badyet ng simbahan
• Mga badyet ng ministeryo
3. Bumuo ng mga estratehiya sa ministeryo
• Magplano ng mga bagong gawain sa ministeryo
• Bumuo ng mga pangmatagalang estratehiya
4. Suriin at lutasin ang mga problema sa simbahan o ministeryo
5. Magsaliksik ng mga pagkakataon sa ministeryo
• Pag-aaral ng mga uso at mga pangangailangan sa hinaharap
• Pag-aralan ang mga kakayahan sa pagiging miyembro ng simbahan para sa mga posibleng
ituloy ng mga ministeryo
• Magsaliksik sa lokal na komunidad o larangan ng misyon para sa mga pagkakataong hindi
natutugunan
6. Pangasiwaan ang mga ministeryo
• Bumuo ng mga pangkat para sa pangangasiwa sa ministeryo
• Bumuo ng pangkat na magpapayo at magpapayo sa pastor
III. Mga Prinsipyo ng Mga Grupo
1. Tukuyin ang pananaw at layunin ng proyekto ng grupo
Kawikaan 29:18
Ang bansang walang patnubay ng Diyos ay puno ng kaguluhan, ngunit mapalad ang
taong sumusunod sa Kautusan.
• Siguraduhin na ang grupo ay may malinaw na pananaw
• Siguraduhin na ang grupo ay tumutukoy sa mga layunin nito upang makamit ang pananaw na
iyon
2. Himukin ang pagbabahagi ng mga ideya
• Hikayatin ang libreng pagpapalitan ng mga ideya (brainstorming)
• Hayaang bumuo ng mga ideya sa isa't isa
• Hikayatin ang bawat miyembro ng grupo na ibahagi ang kanilang mga iniisip
3. Pagsamahin ang mga taong may iba't ibang kaloob at kakayahan
• Ang paghahalo ng mga grupo sa iba't ibang tao ay nagbubunga ng higit na pakikipag-ugnayan
• Kadalasan ang salungatan ay bubuo ng pinakamainam na solusyon o pinakamahusay na ideya
• Ang iba't ibang pananaw ay nagreresulta sa isang mas masusing pagsusuri
4. Magtalaga ng mga aktibidad at/o mga responsibilidad sa bawat miyembro ng grupo
• Siguraduhin na ang lahat sa grupo ay may tungkulin
• Siguraduhing makilahok ang lahat sa grupo
• Hikayatin ang lahat sa grupo na pagmamay-ari ang proyekto (maging nakatuon dito)
5. Tukuyin ang mga output at deadline ng proyekto
• Ang mga koponan ay dapat magkaroon ng malinaw na hanay ng mga output mula sa proyekto
Isang huling ulat
Isang natapos na proyekto
• Ang mga grupo ay dapat magtrabaho sa mga deadline
Ang mga grupo ay dapat gumawa ng mga pangako sa oras o petsa Ito ay
magpapanatili sa proyekto sa pagsulong
IV. Paano Ka Bubuo ng Mga Grupo?
Narito ang ilang hakbang para matulungan kang bumuo ng mas malalakas na team:
1. Tukuyin ang pokus at layunin ng mga grupo
• Buuin muna ang pananaw para sa proyekto
Tukuyin ang layuning makakamit
Tukuyin ang epekto kung nakamit
• Tukuyin ang mga pangangailangan para sa proyekto
• Tiyaking sumasang-ayon ang lahat sa pananaw at pangangailangan
2. Magtalaga ng pinuno ng grupo at sanayin sila
• Bawat grupo ay dapat may lider
Ang tagumpay ng proyekto ay nakasalalay sa mabuting pamumuno
Pumili ng pinunong may angkop na karanasan at background
• Huwag simulan ang grupo nang hindi muna pinipili ang lider
• Hayaang piliin ng lider ang mga miyembro ng grupo, kung maaari
3. Himukin ang mga miyembro ng simbahan na lumahok sa mga grupo
Gawa 2:46-47
46 Araw-araw, sila'y nagkakatipon sa Templo at nagpipira-piraso ng tinapay sa
kanilang mga tahanan, na masaya at may malinis na
kalooban. 47 Nagpupuri sila sa Diyos, at kinalulugdan sila ng lahat ng tao. At bawat
araw ay idinaragdag sa kanila ng Panginoon ang mga
inililigtas.
• Ang pagkilos ng grupo ay nagtatag ng isang magandang relasyon at komunidad
• Ang pagkilos ng grupo na sama sama ay nagtatag ng pagtutulungan• Ipangaral at ituro
ang kahalagahan ng pagtutulungan ng magkakasama sa ministeryo
4. Panagutin ang mga koponan para sa mga resulta
• Mag-follow up sa mga koponan upang matiyak na sila ay nasa target• Magkaroon ng regular
na pagpupulong sa mga lider upang makakuha ng mga update sa proyekto
• Ipakita ang iyong interes sa kung ano ang ginagawa ng mga koponan
5. Kilalanin at gantimpalaan ang mga tagumpay ng koponan
• Kapag matagumpay ang isang team, kilalanin at gantimpalaan sila• Kilalanin at
gantimpalaan ang mabuting pagsisikap kahit na hindi matagumpay
• Huwag kailanman punahin ang pagtutulungan ng magkakasama o mga resulta ng
pangkat
6. Dumalo sa mga pulong ng grupo
• Ipakita ang iyong interes sa kanilang proyekto
Ipapakita nito sa kanila ang kahalagahan nito sa simbahan
• Ipaparamdam nito sa kanila na bahagi sila ng ministeryo ng simbahan
Pagsasanay sa Pagpapaunlad ng Mga Grupo
Mga Tagubilin: Maglista ng hanggang 5 potensyal na proyekto ng grupo sa inyong
Iglesya, ang kanilang lider, at mga miyembro ng grupo:
Pryekto. Lider ng grupo Mga miyembro ng Grupo
 Kabanata 7
Pamamahala ng Maliit na Grupo
1 Corinthians 12:12
Si Cristo'y tulad ng isang katawan na may maraming bahagi. Kahit na binubuo ng iba't
ibang bahagi, ito ay nananatiling iisang katawan.
Ang isa sa pinakamabisang kasangkapan sa ministeryo para sa pagiging
disipulo ay maliliit na grupo.
Kapag ang mga tao ay magsama-sama sa isang mas maliit na komunidad ng
mga mananampalataya, kadalasan ay mas malaya silang ibabahagi ang
kanilang mga tagumpay at kabiguan at maging handa sila sa pagsagot.
Madalas din sila ay handang ibahagi ang kanilang pananampalataya at maghanap ng mas
malapit na kaugnayan sa Diyos habang sila ay nagtatayo ng isang relasyon sa ibang
mananampalataya.
Karaniwan, ang pag-aaral ng Bibliya ay nasa gitna ng isang maliit na grupo, at ito ay
nagbibigay-daan sa mga mananampalataya na magkaroon ng higit na kaalaman tungkol sa
Diyos at sa kanyang Salita na kaya nila pagkatapos ay ilapat sa kanilang sariling buhay.
Ito ang kahulugan ng pagiging disipulo, pag-aaral at paggawa Salita ng Diyos. Bilang resulta,
maraming tao ang lumalago bilang mga disipulo ni Kristo kapag sila ay lumahok sa isang maliit
na grupo.
Sa kabanatang ito ay tatalakayin natin ang kahalagahan ng maliit mga grupo,
ano ang mga prinsipyo ng maliliit na grupo, at kung paano mabisang
pamahalaan ang mga ito.
I. Ang Kahalagahan ng Maliit na Grupo
1. Upang tuklasin ang Salita ng Diyos kasama ng iba
2 Timoteo 3:16-17
16 Ang lahat ng Kasulatan ay kinasihan ng Diyos, at kapakipakinabang sa pagtuturo
ng katotohanan, sa pagsaway sa kamalian,
sa pagtutuwid sa likong gawain at sa pagsasanay para sa matuwid na pamumuhay, 17
upang ang lingkod ng Diyos ay maging ganap at handa sa lahat ng mabubuting
gawain.
• Nagbibigay ito ng malalim na pagbabasa at pag-unawa
• Lumilikha ito ng pakikipag-ugnayan at aplikasyon sa buhay
• Hinahamon tayo nito sa kapaligiran ng pagtanggap at pagmamahal
• Ito ay nagbibigay-daan sa kanila na maging mas malapit kay Kristo sa kanilang
pananampalataya
2. Ito ay isang lugar para gumawa ng mga disipulo
1 Tesalonica 5:11
11 Dahil dito, palakasin ninyo ang loob ng isa't isa at magtulungan kayo tulad ng
ginagawa ninyo ngayon.
• Ang mga personal na patotoo at pagbabahagi ng pananampalataya ay makapagpapalakas sa
atin
• Ang mga tao ay maaaring umunlad nang sama-sama sa pananampalataya at kaalaman sa
Salita
• Habang nagmiministeryo sila sa isa't isa, mas nagiging katulad sila ni Cristo
3. Ito ay nagpapatatag ng matibay na relasyon
• Ang maliliit na grupo ay lumilikha ng mas matibay na ugnayan
• Nagbibigay-daan ang mga ito para sa mas malalim na antas ng personal na pagbabahagi
• Lumilikha sila ng pananagutan sa isa't isa
4. Maaari silang magbigay ng pangangalaga sa ministeryo sa isa't isa kung
kinakailangan
— Galacia 6:2
Magtulungan kayo sa pagbuhat ng pasanin ng bawat isa. Sa gayong paraan ay
matutupad ninyo ang kautusan ni Cristo.
• Tulad ng isang pamilya sinusuportahan nila ang isa't isa
• Mas mabilis silang nakatutugon sa mga pangangailangan ng ibang miyembro ng grupo
5. Maaari silang maging outlet para sa ministeryo sa simbahan
• Maaari silang magkaroon ng kanilang sariling outreach ministry• Magagamit ang mga
ito para tumulong sa malalaking kaganapan sa simbahan
• Maaari silang gumawa ng gawaing misyon
II. Mga Prinsipyo ng Maliit na Grupo
1. Limitahan ang laki
• Kadalasang inirerekomenda na panatilihin ang mga ito sa hindi hihigit sa 12 tao
• Kung ang grupo ay masyadong malaki hindi sila maaaring magkaroon ng closeness
• Mahirap bumuo ng matibay na relasyon sa higit sa ilang tao
2. Magtalaga at magsanay ng mga lider sa maliliit na grupo
• Ang pagpili ng tamang pinuno ay kritikal sa tagumpay nito
• Ang mga lider ng maliliit na grupo ay dapat sanayin at alagaan
• Ang mga lider ng maliliit na grupo ay dapat magpasakop sa pamumuno at pangangasiwa ng
Iglesya
3. Tukuyin ang layunin
• Maaaring magkaroon ng iba't ibang layunin ang maliliit na grupo
Pag-aaral ng Bibliya
Pagsasama
Outreach
• Ang mga miyembro ay dapat magkasundo sa layunin
• Dapat silang laging tumutok kay Kristo at pag-unlad ng pananampalataya
4. Mahalaga ang Chemistry ng grupo
• Ang lahat ay dapat nakatuon sa grupo
Regular na dumalo sa mga pulong ng grupo
 Suportahan ang layunin ng pangkat
• Dapat magkaroon ng pagkakaisa sa grupo
Dapat silang magbahagi ng mga pagpapahalaga sa pananampalataya Dapat nilang hikayatin
ang isa't isa
• Dapat nilang alagaan ang isa't isa
Dapat silang tunay na magmahalan at magsaya sa pagsasama
Dapat silang maging interesado sa ginagawa ng iba
III. Paano Pamahalaan ang Maliit na Grupo
1. Bigyan ng tungkulin ang mga lider ng maliliit na grupo
• Humiling ng mga taunang plano at mga update
• Humingi ng mga kuwento ng pananampalataya espirituwal na paglago ng grupo
• Regular na makipagkita sa kanila para tulungan sila o makakuha ng feedback
2. Subaybayan ang mga pulong at miyembro ng maliliit na grupo
• Alamin kung sino ang nasa grupo
• Alamin kung kailan at saan sila nagpupulong
• Hilingin na dumalo sa isang pulong paminsan-minsan
3. Pangasiwaan ang maliliit na pangkat na materyales sa pag-aaral
• Alamin at aprubahan ang kanilang mga materyal sa pag-aaral ng Bibliya
• Mag-alok ng pagsasanay o iba pang tulong sa mga pinuno ng pag-aaral ng
Bibliya
• Magrekomenda ng mga pag-aaral sa buong simbahan o iba pang mapagkukunan
4. Magkaroon ng regular na pagpupulong kasama ang mga lider ng maliliit na grupo
• Mag-iskedyul ng mga regular na pagpupulong upang suriin ang pag-unlad at mga aktibidad
• Magbigay ng patuloy na pagsasanay para sa mga pinuno
• Magbigay ng mga mungkahi o ideya sa simbahan
5. Himukin ang mga miyembro ng simbahan na makibahagi sa maliliit na grupo
• Ito ay bubuo ng komunidad
Ito ay lilikha ng mga koneksyon sa ibang mga miyembro
Makakatulong ito sa mga tao na maging katulad ni Hesus
• Palalakasin nito ang pagiging disipulo sa iyong simbahan
• Ito ay lilikha ng outlet para sa outreachPamamahala ng Maliliit na Grupo Pagsasanay
1. Ilista ang maliliit na grupo sa iyong simbahan:
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
2. Ilista ang mga potensyal na maliliit na grupo sa iyong simbahan:
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
3. Maglista ng 3 bagay na mahusay mong ginagawa at kailangan mong patuloy na gawin:
1._______________________________________________________
2._______________________________________________________
3._______________________________________________________
4. Maglista ng 3 bagay na hindi mo ginagawa na kailangan mong pagtuunan ng pansin:
1._______________________________________________________
2._______________________________________________________
3._______________________________________________________

Chapter 8
Pamamahala sa Iyong Buhay
Colossians 1:10
Sa gayon, makakapamuhay na kayo nang karapat-dapat at kalugudlugod sa
Panginoon, sasagana sa lahat ng uri ng mabubuting gawa, at lalawak ang inyong
pagkakilala sa Diyos.
Binigyan ng Diyos ang bawat isa sa atin ng isang buhay upang mabuhay. Kung paano ang
buhay natin ay isang sukatanng pag-ibig sa Diyos dahil sa ginawa niya sa atin sa pamamagitan
ni Kristo Jesus
Napakaraming gustong gawin ng Diyos sa bawat isa sa atin, kung hahayaan
lang natin Siya.
Ngunit kadalasan ang mga alalahanin ng mundong ito ay pumapasok sa ating
buhay at gumagambala sa atin mula sa Kanyang mga hangarin o alisin ang
kagalakan na galing sa kanya.
Kahit na ang mga manggagawa sa ministeryo ay maaaring maging abala at sa
pagiging abala ay maaari silang mawala sa pagpapalang gustong ibigay sa
kanila ng Diyos o ang mga pagkakataong inilalagay sa kanila.
Kung minsan ay abala tayo sa gawaing ministeryo anupat napapabayaan natin ang ating mga
pamilya, ang ating kalusugan at maging ang ating mga responsibilidad.
Kung gaano kahalaga sa atin ang ministeryo, hindi dapat pabayaan ang responsibilidad natin na
pangalagaan at tustusan ang ating mga pamilya, o pangalagaan ang ating sarili.
Nagagamapanan natin ang Ministry kung natutugunan natin ang ating mga
responsibilidad.
Samakatuwid, dapat tayong magsikap na panatilihing balanse ang ating buhay at parangalan ang
Diyos sa ating ginagawa, hindi lamang ang ating tungkulin sa ministeryo.
Sa kabanatang ito ay tatalakayin natin ang kahalagahan ng pamamahala sa ating buhay, kung
ano ang mga prinsipyo nito, at kung paano pamahalaan ang iyong buhay.
I. Ang Kahalagahan ng Pamamahala sa Ating Buhay
1. Upang mapanatili ang iyong kalusugan
• Ang mabuting pamamahala sa iyong buhay ay nakakatulong sa mabuting kalusugan
• Hindi ka makapagministeryo nang maayos kapag ikaw ay may sakit
• Ang isang hindi balanseng buhay ay maaaring humantong sa mga problema sa kalusugan
2. Para mabawasan ang stress
• Ang sobrang pagtatrabaho ay maaaring humantong sa stress na may kaugnayan sa trabaho
• Kung ang iyong buhay ay wala sa kontrol makakaranas ka ng stress
• Ang stress ay nagdudulot ng pagkapagod
3. Upang maging mas epektibo sa ministeryo
• Mas produktibo ka kapag nakapagpahinga ka nang mabuti
• Maaari kang mag-isip at magdesisyon nang mas malinaw kapag wala kang stress
• Ang mga problema sa tahanan ay maaaring dumaloy sa mga problema sa ministeryo
— 1 Timoteo 3:5
Sapagkat paano siyang makakapangasiwa nang maayos sa iglesya ng Diyos kung
hindi niya mapamahalaan ang sarili niyang pamilya?
4. Upang maging mas mabuting magulang o asawa
• Ang sobrang trabaho ay nag-iiwan ng kaunting oras para sa iyong pamilya
• Ang iyong pamilya ay isang pangunahing priyoridad sa iyong buhay
Marahil mas may impluwensya ka doon kaysa saanman
Ibinigay sa iyo ng Diyos ang iyong pamilya upang tustusan at pangalagaan • Kailangang
makita ka ng iyong mga anak bilang isang ama o ina, hindi lamang isang pastor
— 1 Timoteo 3:4
Dapat mahusay siyang mamahala sa sariling pamilya, iginagalang at sinusunod ng
kanyang mga anak.
5. Upang lumago sa pananampalataya, maging ganap at may kakayahan.
• Ang pagiging disipulo ay isang patuloy na paglalakbay
6. Upang mamuhay sa buhay na may panawagan ng Diyos nang mas masagana
• Ang isang maayos na balanseng buhay ay humahantong sa higit na katuparan
Katuparan sa iyong ministeryo
Katuparan sa iyong pamilya
• Ang buhay kay Kristo ay mas masagana
— Juan 10:10
 Dumarating ang magnanakaw para lamang magnakaw, pumatay, at manira. Naparito
ako upang ang mga tupa ay magkaroon ng buhay, buhay na masaganang lubos.
• Pinararangalan ng Diyos ang mga naglilingkod sa Kanya
Juan 12:26
Ang naghahangad na maglingkod sa akin ay dapat sumunod sa akin, at saanman ako
naroroon ay naroroon din siya. Pararangalan ng Ama
ang sinumang naglilingkod sa akin.”
II. Mga Prinsipyo ng Pamamahala sa Buhay
1. Pinapatay nito ang stress
• Ang stress ay isang kilalang sanhi ng maraming problema sa kalusugan
Atake sa puso
Kanser
• Ang ilang stress ay OK, ngunit ang labis ay hindi ka makakagawa
• Ang pamamahala ng stress ay maaaring magpapataas ng iyong kalusugan at magbigay sa iyo
ng mas mahabang buhay
2. Balansehin ang trabaho at buhay tahanan
• Ang hindi tamang balanse ay nagdudulot ng maraming stress
• Ang hindi tamang balanse ay humahantong sa mga problema ng mag-asawa
• Ang hindi tamang balanse ay nag-aanyaya sa mga pag-atake ni Satanas
3. Magpahinga ng sapat
• Ang kakulangan sa tulog o pahinga ay nagdudulot ng pagkapagod
Kakulangan ng enerhiya
Kawalan ng motibasyon
• Ang pagkapagod ay maaaring magresulta sa sub-optimal na pagganap
Mga emosyonal na pagsabog sa halip na makatwirang tugon Maling paggawa ng
desisyon
4. Magpahinga paminsan-minsan
• Nagbibigay ito sa iyo ng bagong pananaw
Ang paglayo ay nakakatulong sa iyong makita ang mga bagay sa ibang paraan
Binibigyan ka ng oras para mag-isip nang mas malinaw
• Binibigyang-daan ka nitong i-refresh at i-renew ang iyong sarili

Binibigyan ka ng oras para mag-relax at palayain ang naipon na stress

Ibinabalik ang iyong enerhiya
5. Huwag pabayaan ang iyong pamilya
• Ang pagkawala ng pakikipag-ugnayan sa iyong pamilya ay may
pangmatagalang implikasyon
Pagkawala ng pagiging malapit ng mag-asawa
Pagkawala ng impluwensya
Espirituwal
Pisikal
• Ang iyong pamilya ang iyong #1 na priyoridad
Ibinigay sa iyo ng Diyos ang iyong pamilya upang pamunuan at pangalagaan
Pinararangalan mo ang Diyos kapag pinangangalagaan mo ang iyong pamilya
Hindi ka mangunguna kung ikaw ay wala
Responsibilidad mo ito, huwag mong talikuran
6. Mag ehersisyo Pisikal
7. Patuloy na matuto at umunlad
III. Paano Pamahalaan ang Iyong Buhay
1. Panatilihin ang mga partikular na oras ng trabaho hangga't maaari
• Magtakda ng tiyak na iskedyul para sa mga oras ng opisina
• Hilingin sa iba na igalang ang iyong oras sa labas ng opisina • Bumuo ng oras para sa
mga tawag sa telepono, pagpapayo, atbp.
2. Maglaan ng oras para sa mga kaganapan sa pamilya
• Mag-sama samang kumain
• Bumuo ng mga espesyal na alaala para sa pamilya
• Mga pamamasyal ng pamilya sa parke o iba pang lugar
• Dumalo sa mga espesyal na araw at kaganapan
Kaarawan ng mga anak o asawa
Mga aktibidad ng mga bata o mga kaganapan sa paaralan
Mga laban sa palakasan
Mga pagtatanghal sa musika
3. Ipagpatuloy ang iyong pag-aaral
• Kumuha ng mga lokal na klase
• Dumalo sa mga seminar
4. Magpahinga bawat taon para makapagpahinga at makapag-recharge
• Mga bakasyon ng pamilya
• Gumawa ng ibang bagay sa bahay
Dumalo sa pagsasanay
Bisitahin ang mga kaibigan
Magbasa ng libro
Makipaglaro sa iyong mga anak
• Lumayo sa opisina
5. Kumain ng masustansya
• Kumain sa mga regular na oras (almusal, tanghalian at hapunan)
• Kumain kasama ang iyong pamilya
• Kumain ng masusustansyang pagkain
6. Maging maganda ang Pagtulog
• Kumuha ng sapat na dami ng tulog bawat gabi
• Ang kakulangan sa tulog ay nagdudulot ng pagkapagod
• Ang sapat na tulog ay nakaiwas sa sakit
 7. Kumuha ng regular na pisikal na ehersisyo
• Panatilihing nasa mabuting kalagayan ang iyong katawan
• Pipigilan nito ang mga problema sa kalusugan
Pamamahala ng Iyong Pag-eehersisyo sa Buhay Pakilagyan ng tsek (√) kung alin sa mga
sumusunod na bagay ang iyong ginagawa, kailangang pagbutihin, o magagawa, upang
pamahalaan ang iyong buhay nang mas epektibo: Kailangan Upang OK Pagbutihin ang
gagawin ko:
1. Panatilihin ang mga partikular na oras ng trabaho/opisina ____________
2. Maglaan ng oras para sa aking pamilya ___________________
3. Ipagpatuloy ang aking pag-aaral _____________________
4. Magpahinga sa trabaho ________________________
5. Kumain ng mas regular at masustansya ________________
6. Matulog ng mahimbing gabi-gabi ________________________
7. Magsagawa ng pisikal na ehersisyo ________________________
8. Makilahok sa pagiging magulang sa ating mga anak ___________
9. Bawasan ang stress sa aking buhay ________________________
10. Ipakita sa ating asawa na mahal natin sila__________________
 Kabanata 9
At buhat sa hindi mauubos na kayamanan ng Diyos, ibibigay niya ang lahat ng inyong
kailangan sa pamamagitan ni Cristo Jesus.
Ang pagtukoy sa mahusay na paggamit ng pananalapi sa isang Iglesya o
Gawain ay isang mahusay at mahalagang kasangkapan ng ating tagumpay…
Sa pagsasaayos sa pamamahagi ng mapagkukunan ng pananalapi at tugunan
ang pinaka importanteng gastusin at prayoridad, ito ay isang kritikal na
paggawa ng badyet sa isang ministry.
Ang badyet ay magiging isang kasangkapan na gagamitin hindi lamang tukuyin kung paano
ilalaan ang perang natatanggap natin sa iba't ibang programa, proyekto o mga aktibidad sa
ministeryo, ngunit nakakatulong din ito sa atin na maunawaan ang kaugnayan sa pagitan ng
ating mga layunin at ang ating paggamit ng mga pondo upang suportahan ang mga layuning
iyon.
Hindi tama na magtaktakda ng mga layunin sa ministeryo pagkatapos ay ipagkait ito sa kanila
yung mga mapagkukunang pinansyal na kailangan nila upang umunlad.
Dito sa kabanata, tatalakayin natin ang kahalagahan ng mga badyet, maglalahad ng ilang mga
prinsipyo sa pagbabadyet, at ipaliwanag kung paano bumuo ng badyet.
I. Ang Kahalagahan ng mga Badyet
1. Kinikilala nito na ang Diyos ay isang Tagapaglaan o provider
Binibigyan tayo ng Diyos ng mga mapagkukunan upang magamit
Lahat ay regalo mula sa Dios
Santiago 1:17
Ang lahat ng mabuti at ganap na kaloob ay buhat sa Diyos, mula sa
Ama na lumikha ng mga tanglaw sa kalangitan. Hindi siya nagbabago, o nagdudulot ng
bahagya mang dilim dahil sa pagbabago.

Nangako Siya na ibibigay sa atin ang lahat ng ating kailangan (Filipos

4:19)
•
Kinikilala natin ang Kanyang presensya
Kinikilala natin ang Kanyang mga kaloob
Ipinakikita natin ang ating pagsunod

Ang paggamit ng Kanyang mga mapagkukunan para sa Kanyang mga

layunin ay magbibigay ng kaluwalhatian sa Diyos
2. Kinikilala nito ang ating responsibilidad bilang mga tagapangasiwa ng
Kanyang mga mapagkukunan
• Dapat nating gamitin ang Kanyang mga mapagkukunan
nang may katalinuhan
• Dapat tayong magbigay ng pagbabalik para sa Kanya
Tayo ay may Pananagutan kung ano ang ginagawa natin sa kung ano ang ibinigay Niya sa atin
Lucas 12:48
Ngunit ang aliping hindi nakakaalam ng kalooban ng kanyang panginoon,
magkulang man siya sa kanyang tungkulin, ay
paparusahan lamang nang magaan. Ang binigyan ng maraming bagay ay hahanapan
ng marami; at ang pinagkatiwalaan ng lalong maraming
bagay ay pananagutin ng lalong marami.”
3. Tinutulungan tayo nitong maunawaan ang ating kalagayang pinansyal
• Masusuri natin ang ating nakaraan
• Maaari nating iassess ang ating kasalukuyang katayuan sa pananalapi
• Maaari tayong gumawa ng mga projection sa hinaharap
4. Maaari nitong maiwasan ang mga problema sa pananalapi
• Tinutulungan tayo nitong makita ang mga potensyal na pagkukulang sa kita• Ito ay
nagbibigay-daan sa atin na panatilihin ang mga gastos na naaayon sa mga kita
• Ito ay nagpapahintulot sa atin na gumawa ng mas mahusay na mga desisyon sa pananalapi
5. Tinutulungan tayo nito na magtatag ng mga priyoridad at layunin
• Ang paglikha ng badyet ay isang pagtukoy at pagtakda ng priyoridad• Tinitiyak nito na
ang ating mga mapagkukunan at gagamitin para sa pinakamahalagang bagay
• Nagbibigay-daan ito sa atin na mabawasan ang pagkasayang…
6. Ipinapaalam nito ang ating mga pangangailangan sa ministeryo
• Ang isang mahusay na badyet ay iniaayon ang mga mapagkukunan sa mga priyoridad ng
ministeryo
• Nagbibigay-daan ito sa atin na makita natin kung paano magamit ito ng may epektibo…
II. Mga Prinsipyo ng Pagbabadyet
1. Mamuhay ayon sa ating makakaya
• Gumawa sa kung ano ang iyong natatanggap
• Kung wala namang pananalapi huwag gumastos
— Lucas 3:14
Tinanong din siya ng mga kawal, “At kami po naman, ano ang dapat naming
gawin?”“Huwag kayong kukuha ng pera kaninuman nang sapilitan o sa pamamagitan
ng hindi makatuwirang paratang, at masiyahan kayo sa inyong sweldo,” sagot niya.
2. Mapagaaralan nito ang mapagkukunan o kita…
• Tukuyin ang mga kita na karaniwan mong inaasahan na matatanggap
• Ikunsidera ang iba pang mga kadahilanan na maaaring makaapekto sa kita
Pagkawala ng mga pangunahing nagbibigay
 Epekto ng mga lokal na pagbabago sa ekonomiya 3. Himukin ang

“regular” na pagbibigay

— 1 Corinto 16:2
Tuwing unang araw ng sanlinggo, ang bawat isa ay maglaan ng bahagi ng kanyang
kinikita at ipunin iyon upang hindi na kailangang mag-ambagan pa pagpunta ko riyan.
• Mangaral sa alituntunin ng ikapu
Genesis 14:20
Purihin ang Kataas-taasang Diyos,
na nagbigay sa iyo ng tagumpay!”
At ibinigay ni Abram kay Melquisedec ang ikasampung bahagi ng lahat ng kanyang
nasamsam buhat sa labanan.
• Ituro ang espirituwal na disiplina sa pagbibigay ng mga unang bunga
— Exodo 23:19
“Dadalhin ninyo bilang handog sa bahay ni Yahweh na inyong Diyos ang mga
pinakamainam na unang ani ng inyong mga bukirin.“Huwag kayong maglalaga ng
tupa o batang kambing sa gatas ng sarili nitong ina.
4. Subaybayan at kontrolin ang mga gastos
• Iantala ang malalaking pamimili kung kinakailangan
• Mag-ingat sa sobra sobra na nakakaepekto sa pinamimili
• Isaalang-alang ang mga alternatibong mas mababang gastos
5. Iwasan ang utang
• Maaring masakal nito ang iyong pananalapi
Pinipigilan ka nitong matugunan ang mga kasalukuyang pangangailangan Maaari nitong
pigilan ang paglaki
• Inilalagay ka ng utang sa pagkaalipin
— Kawikaan 22:7
Ang mahirap ay nasa kapangyarihan ng mayaman,
ang nangangailangan ay alipin ng nagpapahiram.
6. Magtiwala sa Diyos
• Humingi sa Diyos ng karunungan sa pananalapi at mga sagot
• Magtiwala sa Kanya na ibibigay ang iyong mga pangangailangan
III. Paano Magtatag ng Badyet
1. Pag-aralan ang potensyal ng kita
• Suriin ang kasalukuyang antas ng pagbibigay
Tukuyin kung ang kasalukuyang pagbibigay ay mananatiling pareho, babagsak, o lalago
iassess kung ano ang nangyayari sa lokal na maaaring makaapekto sa mga pagbibigay
• Suriin ang potensyal na bagong pagbibigay
Mga bagong miyembro
 Magkaroon ng Espesyal na pagbibigay, Fundraising
2. Tukuyin ang mga pangangailangan sa gastos para sa simbahan o
ministeryo
• Tukuyin ang buwanang gastos
Mga pagbabayad sa renta
Electric, iba pang mga utility
Sahod o gastusin para sa mga manggagawa sa simbahan
• Tukuyin ang malalaking gastos
Pagpapanatili at pagkukumpuni ng gusali o kagamitan
Mga pagbili ng bagong kagamitan
Mga bagong gastos sa pagsisimula ng ministeryo
• Tukuyin ang iba pang mga gastos
Mga mapagkukunan ng ministeryo
• Bibliya, aklat, kagamitan sa opisina
• Kagamitang pangmusika o tunog Pagkain, transportasyon
3. Unahin ang iyong mga gastos
• Tukuyin ang mga kailangan at magandang bagay na gagastusan
Tukuyin kung talagang kailangan ang gastos para magawa ang ministeryo
Tukuyin ang epekto sa ministeryo kung ang gastos ay hindi ginawa
• Kailangan ng isang pagsusuring pakukumpara ngayon at sa susunod
Tukuyin kung ang gastos ay maaaring ipagpaliban ng ilang sandali Tukuyin kung ang
paggastos nito ngayon ay magiging mas mura sa katagalan
• Ibase ang priyoridad sa pagbabalik sa gastos
Tukuyin kung ang gastos ay kinakailangan upang makamit ang isang pangunahing layunin
sa ministeryo
Tukuyin kung ang isang gastos ay magbubunga ng mas malaking kita kaysa sa ibang
gastosin
Tukuyin kung ang gastos ay mas mahalaga kaysa sa isa pang gastosin
4. Gumawa ng badyet na tumutugma sa iyong mga priyoridad na
pangangailangan sa inaasahang kita o pasok ng pananalapi.
• Ilista ang iyong mga priyoridad na pangangailangan para sa badyet
• Magtalaga ng mga halaga ng gastos sa mga priyoridad na pangangailangan
• Patuloy na magtalaga ng mga halaga hanggang maubos ang pananalapiMalamang na
magkakaroon ka ng ilang mga pangangailangan na hindi natutugunan
Kung gayon, ipapanalangin ito at gumawa ng mga pagsasaayos sa mga alokasyon.
Maaaring kailanganin mong kunin ang mga gastos sa isang priyoridad at ilipat ang mga ito
sa iba
• Kung mayroon pang natitirang kita (hindi malamang) kung gayon…
Suriin ang mga gastos upang matiyak na walang sumubra
Isaalang-alang ang iba pang pagkakataon sa ministeryo
 Mag-ipon ng karagdagang kita para sa hinaharap na pangangailangan o bilang proteksyon
laban sa isang masamang kaganapan sa pananalapi
5. Gumawa ng mga alternatibong badyet
• Gumawa ng isang "stretch" na badyet
Maghanda ng badyet na magagamit kung inaasahan ang kita
Isama ang iba pang mahahalagang pangangailangan sa ministeryo Hilingin sa Diyos na
ibigay ang mga mapagkukunan upang matugunan ang badyet na ito
• Gumawa ng "fallback" na badyet
Maghanda ng badyet na magagamit mo kung ang kita ay bumaba sa inaasahan
Ibukod ang mga di-mahahalagang pangangailangan sa ministeryo

Gastosin lamang kung ano ang dapat mong gawin upang mapanatili ang
mga bagay
Pagsasanay sa Pagbadyet
Mga Tagubilin: Gagawa ka ng badyet para sa isang simbahan na mayroong 100 katao.
kakailanganing mong tantiyahin ang kita at mga gastos para sa simbahan at sa mga ministeryo
nito. Ilista ang mga item na kakailanganin mong isaalang-alang para sa parehong kita at gastos
at ang mga nauugnay na halaga nito.

Mga pinagkukunan ng Halaga Mga kinakailangang Halaga

Kita gastos

Kabuuang Kita_______ Kabubuang Gastos_______

 Chapter 10
Pangangalap ng pondo
7 “Humingi kayo at kayo'y bibigyan; humanap kayo at kayo'y makakatagpo;
kumatok kayo at kayo'y pagbubuksan.
8 Sapagkat ang bawat humihingi ay tatanggap; ang bawat humahanap ay
makakatagpo; at ang bawat kumakatok ay pagbubuksan.
Isa sa pinakamahirap na bagay na ginagawa natin sa ministeryo ay ang
humingi ng pera o pinansyal sa iba tulong.
Ngunit sinasabi sa atin ng Salita ng Diyos na kung hihilingin natin ang anumang kailangan
natin sa Kanyang pangalan, makatatanggap tayo.
Kapag hinihiling natin sa Diyos sa panalangin ang mga bagay na kailangan
natin para sa ating ministeryo, kabilang ang pera, ito ay sa pamamagitan ng
mga tao na ibinigay ng Diyos ang mga pangangailangang nila.

Kung tayo ay matapat na naghahanap sa kanya at may dalisay na motibo

para sa pangangailangang pinansyal na kailangan natin upang gawin ang
Kanyang gawain, hindi ba ipagkakaloob sa atin ng Panginoon iyon?
Hindi Niya ba ituturo ang iba na mapagkukunan ng salapi para sa iyo upang
punan ang iyong pangangailangan?
At hindi ba pinagpapala ng Diyos ang nagbibigay at ang tumatanggap?
Sa kabanatang ito titingnan natin ang proseso ng pangangalap ng pondo, kasama ang layunin
nito, mga prinsipyo nito, at kung paano makalikom ng pera.
Kahulugan: Pangangalap ng pondo:
Ito ay pagkilos ng paghingi ng mga kontribusyon sa pananalapi upang
suportahan ang ministeryo o paganahin ang pagpapalawak ng ministeryo.
I. Ang Layunin ng Pagkalap ng Pondo
1. Upang Hanapin ang Kalooban ng Diyos
• Upang patunayan ang iyong pangangailangan
(Mateo 7:8)
Sapagkat ang bawat humihingi ay tatanggap; ang bawat humahanap ay makakatagpo;
at ang bawat kumakatok ay pagbubuksan

Kung nakatanggap ka ng sapat na pondo, gusto ng Diyos na magpatuloy

ka
Kung hindi ka nakakatanggap ng sapat na pondo, marahil hindi pa ito
kalooban ng Diyos.
• Magtiwala sa Diyos para sa probisyon ng iyong pangangailangan
Ang umasa sa Panginoon kung ano ang kailangan mo
Filipos 4:19
At buhat sa hindi mauubos na kayamanan ng Diyos, ibibigay niya ang lahat ng inyong
kailangan sa pamamagitan ni Cristo Jesus.
Ang imposible sa tao ay posible sa Diyos
Mateo 19:26
Tiningnan sila ni Jesus at sinabi, “Hindi ito magagawa ng tao, ngunit magagawa ng
Diyos ang lahat ng bagay.”
2. Upang Matugunan ang mga Pangangailangan ng Simbahan
• May mga Malaking hindi inaasahang gastusin sa simbahan
Pagkukumpuni ng gusali
Pagkukumpuni ng kagamitan
• Bago o Karagdagang Pasilidad
Bagong gusali
Mas maraming lupain
Karagdagang espasyo (Classrooms, Offices, Sanctuary expansion)
3. Upang Magtatag ng mga Bagong Ministry
• Upang makakuha ng mga mapagkukunan
Pagbili ng Kagamitan
 Pagrenta ng mga pasilidad
Mga aklat, video, tape, CD
Mag-hire ng mga tauhan
• Para sa paglilimbag

Pag-imprenta ng mga flyer/brochure

Mga gastos sa advertising
Mga kaganapan sa pagsisimula ng pananalapi
4. Upang Suportahan ang Gawaing Misyon
• Upang magbigay ng mga gastusin sa pamumuhay sa mga pamilyang misyonero
• Upang bayaran ang mga gastos sa paglalakbay para sa gawaing misyon
• Upang suportahan ang iba pang mga organisasyon ng misyonero
5. Upang magbigay ng direktang tulong sa mga taong nangangailangan
Santiago 1:27
Ang relihiyon na dalisay at walang dungis sa harap ng ating Diyos at
Ama ay ito: pagtulong sa mga ulila at sa mga biyuda sa kanilang kahirapan, at pag-
iingat sa sarili upang huwag mahawa sa kasamaan ng mundong ito.
• Mga gastos sa medikal o transportasyon
• Pagkain o pabahay
6. Upang Pondohan ang mga Espesyal na Proyekto
• Upang muling itayo ang isang simbahan na nasira o nawasak
• Upang magtayo ng isang bahay-ampunan ng komunidad
• Upang suportahan ang isang pangunahing lokal na komunidad outreach o kaganapan
II. Mga Prinsipyo ng Pagkalap ng Pondo
1. Humingi lamang ng kung ano ang kailangan mo
Hebreo 13:5
• Huwag magdagdag ng iba pang hindi nauugnay na gastos
• Isaalang-alang ang pagpopondo ng ilan dito mula sa iyong regular na badyet ng simbahan
• Magtakda ng layunin para sa kung ano ang kailangan mo
2. Humingi ng mga kontribusyon kaysa regular na pagbibigay ng simbahan • Himukin ang
mga tao na huwag bawasan ang kanilang regular na pagbibigay
• Humingi ng sakripisyong pagbibigay
Mateo 6:18
• Maghanap ng mga nagbibigay sa labas ng simbahan
3. Tukuyin kung paano gagamitin ang mga pondo
• Maghanda ng badyet
• Tukuyin ang lahat ng kinakailangang gastos
• Iugnay ang mga gastos sa partikular na pangangailangan
4. Malinaw na ipaalam ang pangangailangan para sa mga pondo • Sabihin sa mga

tao

kailangan mo ng pera, hindi para saan lang

Magbigay ng katwiran
Ipaliwanag ang iyong proseso ng pag-iisip at iba pang mga pagsasaalangalang
• Ipahayag ang pangangailangan sa espirituwal na mga termino
Kung ano ang sinasabi ng Diyos sa iyo o ipinapahiwatig na gusto Niyang gawin mo
(hal. para maabot ang mas maraming tao para kay Kristo, maglingkod sa mahihirap o
nangangailangan, para mas maging disipulo ang iyong mga miyembro)
• Magpakita ng hula o projection ng mga inaasahang resulta
Ang inaasahan mong makitang nakamit
Ano ang magiging kahalagahan kung ito ay makakamit
5. Mangako sa pag-uulat muli ng paggamit at mga resulta ng mga pondo
• Sabihin sa mga tao na ipapaalam mo sa kanila kung ano ang ginagawa mo sa pera ano ito
ginastos
Kung ano
Ipaalam sa mga donor ang mga resulta o kung ano ang nakamit sa kanilang ang
donasyon
nakatulong sa iyo na gawin
•
Paano ito nakaapekto sa buhay ng isang tao
Paano nito napabuti ang iyong ministeryo
6. Huwag masyadong madalas mag-pondo
• Nagbibigay ka ng impresyon na ang talagang mahalaga sa iyo ay pera
• May limitasyon sa mga magagamit na mapagkukunan
7. Kung naaangkop, magbahagi ng impormasyon tungkol sa pag-unlad
• Maglagay ng tsart na nagpapakita kung gaano kalaki ang naipon mo para sa iyong layunin
• Magbahagi ng ulat ng pag-unlad bawat linggo sa panahon ng iyong mga anunsyo sa
simbahan
Tumutulong na panatilihin ang pangangailangan sa harap ng mga tao
Nagbubuo ito ng kamalayan sa proyekto
•

Magdaos ng isang espesyal na pagpupulong upang ipaalam sa iyong

kongregasyon
 Nagbibigay-daan para sa higit pang pakikipag-ugnayan
Nagbibigay-daan sa iyo na magbigay ng higit pang mga detalye
Ito ay bumubuo ng suporta at bumubuo ng mga ideya para sa proyekto
III. Paano Makakaipon ng Pondo
1. Ilatag ang iyong pangangailangan sa ministeryo
• Suriin ang potensyal nito
• Magtipon ng input mula sa pinakamaraming mapagkukunan hangga't maaari
• Isaalang-alang ang iba pang mga alternatibo
2. Tukuyin ang halaga ng pera na kailangan mo
• Tantyahin ang mga kinakailangang mapagkukunang pinansyal na kinakailangan
• Isaalang-alang ang mga mapagkukunan na mayroon ka na
• Kalkulahin ang pagkakaiba upang makarating sa isang layunin
3. Magpasya sa pinakamahusay na paraan ng pangangalap ng pondo
• Mga kaganapang may halaga
Host Meals
Mga pagtatanghal (konsiyerto, drama, atbp.)
• Mga liham
• Mga personal na apela (harapan na mga kahilingan)
• Mga Espesyal na Alok
4. Magpasya kung kailan makalikom ng pondo
• Pana-panahong pagsasaalang-alang
Iwasan ang mga pangunahing pista opisyal
Iwasan ang iba pang malalaking kaganapan na nangyayari sa lokal
(eleksiyon, iba pa mga fundraiser, atbp.)
• Haba ng oras na kailangan (araw, linggo, buwan o taon)
5. Isapubliko ang apela
• Ipaalam sa iyong simbahan
• Ipaalam sa iyong komunidad
• Maghanda at mag-post ng mga flyer o anunsyo
• Makipag-ugnayan sa lokal na media ng balita kung maaari o magagamit
6. Gawin ang kaganapan sa pangangalap ng pondo
7. Ipaalam ang Progreso/Mga Resulta
• Ipaalam sa mga tao kung ano ang nagagawa gamit ang pera
• Hikayatin nito ang iba pang potensyal na nagbibigay
Pagsasanay sa pangangalap ng pondo
Mga Tagubilin: Para sa bawat pangangailangan sa ministeryo na nakalista, lagyan ng tsek (√)
ang mga mapagkukunan at opsyon sa pangangalap ng pondo na maaaring mag-aplay.
 Pangangailangan sa Mga potensyal na Mga Pamamaraan
Gawain mapagkukunan

1. Pagtayo ng Bagong Iglesya Badyet ng Simbahan

Mga Kaanib ng Simbahan Kaganapan
Komunidad
Iba pa Sulat
Personal na Apela
Espesyal na Pagbibigay
2. Pagdagdag ng mga silid- Badyet ng Simbahan
aralan sa simbahan Mga Kaanib ng Simbahan Kaganapan
Komunidad
Sulat
Iba pa
Personal na Apela
Espesyal na Pagbibigay
3. Pagsuporta sa Mission trip Badyet ng Simbahan
ng mga miyembro ng Mga Kaanib ng Simbahan Kaganapan
Iglesya Komunidad
Iba pa Sulat
Personal na Apela
Espesyal na Pagbibigay
4. Tumulong sa isang Badyet ng Simbahan
pamilyang nangangailangan na Mga Kaanib ng Simbahan Kaganapan
nawalan ng bahay sa sunog Komunidad
Sulat
Iba pa
Personal na Apela
Espesyal na Pagbibigay

Badyet ng Simbahan
5. Pagbili ng kompyuter Mga Kaanib ng Simbahan Kaganapan
Komunidad
para sa Sulat
Iba pa
simbahan Personal na Apela
Espesyal na Pagbibigay

Badyet ng Simbahan
6. Magsimula ng Mga Kaanib ng Simbahan Kaganapan
Komunidad
ministeryo sa bilangguan Iba pa Sulat
Personal na Apela
Espesyal na Pagbibigay

7. Suportahan ang isang Badyet ng Simbahan

proyekto sa komunidad Mga Kaanib ng Simbahan Kaganapan
(ampunan) Komunidad
Sulat
Iba pa
Personal na Apela
Espesyal na Pagbibigay
8. Pagsasaayos ng bubong ng Badyet ng Simbahan
simbahan pagkatapos Mga Kaanib ng Simbahan Kaganapan
mapinsala ng bagyo Komunidad
Iba pa Sulat
Personal na Apela
Espesyal na Pagbibigay

9. Mga Instrumentong Badyet ng Simbahan

pangmusika o kagamitan Mga Kaanib ng Simbahan Kaganapan
Komunidad
Sulat
Iba pa
Personal na Apela
Espesyal na Pagbibigay

Badyet ng Simbahan
10. Pagbili ng mga lupa Mga Kaanib ng Simbahan Kaganapan
Komunidad
para sa Iglesya Iba pa Sulat
Personal na Apela
Espesyal na Pagbibigay

Kabanata 11
Pamamahala ng Pagbabago
1 Corinto 9:22
 22 Sa piling ng mahihina, ako'y naging parang mahina rin upang mahikayat ko sila.
Ako'y nakibagay sa lahat ng tao upang sa lahat ng paraan ay makapagligtas ako ng
kahit ilan man lamang.
Minsan may nagsabi na ang tanging bagay na hindi nagbabago ay ang
pagbabago mismo.
Mukhang lahat ay nagbabago sa lahat ng oras. Basta kapag pumasok ka sa
isang nakagawian, may nagbabago na nagiging dahilan upang baguhin ang
ating mga plano at iskedyul.
Ang pagbabago ay hindi maiiwasan. At ang matalinong lider at manager
inaasahan ang pagbabago at umaangkop sila dito.
Ang pagkabigo na umangkop sa pagbabago sa ating kultura, ating kapaligiran, o ating mga
ministeryo, ay hindi maiiwasang mawalan tayo ng momentum.
Ang pananatili sa daigdig habang nagbabago ang paligid natin ay maaaring
magbigay sa atin ng kapayapaan at ilang antas ng kaginhawahan, ngunit
iiwan din tayo nito.
May Mga ministeryo na nabigong samantalahin ang mga pagkakataon na ang pagbabagong
iyon ay malapit nang mawala sa ugnayan ng daidig at kaunti na Lamang ang maiaalok nito sa
isang makabuluhang pagpapahalaga Sa kabanatang ito ay tatalakayin natin ang kahalagahan
ng pamamahala ng pagbabago, kung ano ang mga prinsipyo nito, at kung paano pamahalaan
ang pagbabago.
I. Ang Kahalagahan ng Pamamahala ng Pagbabago
1. Upang ikaw ay dalhin kung saan nais ng Diyos para
sayo. Galacia 5:25
25 Kung binigyan tayo ng buhay ng Espiritu, mamuhay rin tayo ayon sa Espiritu.
• Kailangan
Ang Diyos ay madalas na nagdadala ng pagbabago upang akayin tayo sa nating sumama
sa isang bagong direksyon Diyos kung
saan Siya
kumikilos
•
• Dapat nating laging hanapin ang kalooban ng Diyos, hindi ang ating mga
2. plano Upang
manatiling
may kaugnayan
• Kailangan nating maunawaan ang kasalukuyang kultura upang maabot ito.
(1 Corinto 9:22)
22 Sa piling ng mahihina, ako'y naging parang mahina rin upang mahikayat ko sila.
Ako'y nakibagay sa lahat ng tao upang sa lahat ng paraan ay makapagligtas ako ng
kahit ilan man lamang.
 Ang kultura ay patuloy na nagbabago sa paglipas ng panahon
Binabago rin ng iba pang salik ang kultura (teknolohiya, digmaan, atbp.)
• Habang nagbabago ang kultura, dapat nating iakma ang ating mga
estratehiya para maabot ito

Hindi natin magagamit ang mga lumang pamamaraan upang maabot ang
mga bagong mananampalataya
Dapat tayong pumunta sa kinaroroonan nila para maabot sila
Mateo 9:17
Wala ring nagsasalin ng bagong alak sa lumang sisidlang-balat.
Kapag ganoon ang ginawa, puputok ang balat, matatapon ang alak, at mawawasak
ang sisidlan. Sa halip, isinasalin ang bagong alak sa bagong sisidlang-balat; at sa
gayon, kapwa ito nagtatagal.”
• Ang simbahan ay dapat magbago habang ang mensahe ay nananatili. Maaaring magbago
ang ating mga gawi at estratehiya upang matugunan ang nagbabagong kultura
Hindi natin dapat baguhin ang mensahe o pahinain ito
Roma 10:17
Kaya't ang pananampalataya ay bunga ng pakikinig, at ang pakikinig naman ay bunga
ng pangangaral tungkol kay Cristo.
3. Upang maintindihan ang mga bagong pagkakataon.
Efeso 5:15-16
15 Kaya't mag-ingat kayo kung paano kayo namumuhay. Mamuhay kayong tulad ng
matatalino at di tulad ng mga mangmang.
16 Gamitin ninyo nang lubusan para sa mabuti ang bawat pagkakataon, sapagkat
puno ng
Ang mga bagong pagkakataon ay kadalasang nangangailangan ng mga kasamaan ang
bagong estratehiya kasalukuyang
panahon.
•
• Ang mga bagong pagkakataon ay nangangailangan ng pananaw at willing
magbago

Dapat nating makita ang pagkakataon na sundan ito

Dapat handa tayong magbago o hindi ka magtatagumpay
• Ang pagkuha ng mga bagong pagkakataon ay maaaring magbigay para sa
isang malawakang paglago.
Kadalasan ang mga naunang makuha ito ang Siyang makakakuha. Ang mga bagay na
naangkop ay kadalasang umaani ng pinakamalaking gantimpala
4. Upang alisin ang hindi epektibong mga ministeryo
• Maaaring masayang ang ating pinuhunan sa mga bumababa o huminang
ministeryo
Kapag mababa ang return o posibleng negatibo
Kinukuha
Maaari tayong mawalan ng mga mananampalataya dahil sa pagbabago nila ang mga
kapag ang simbahan ay hindi
mapagkukunan mula sa mga bagong pamumuhunan
•
Hindi nakikita ang kaugnayan o punto ng pagpunta sa simbahan
Bumalik sila sa kanilang kultura (backslide)
• Ang paghawak sa nakaraan ay humahadlang sa atin sa pag-agaw sa
hinaharap

Minsan kailangan nating bitawan ang ating mga tradisyon upang makagawa ng mga bago
Kailangan nating ipagpalit ang kaginhawaan ng luma para sa mga posibilidad ng bago

• Ang mundo ay patuloy na nagbabago

• Walang tunay na nananatiling pareho, kahit na sa tingin natin ay ganoon
• Kung walang pagbabago walang hinaharap
2. Normal ang pagbabago
• Lahat ay nagbabago
Nagbabago ang mga tao
Nagbabago ang mga kultura
Nagbabago ang Daigdig
• Gumawa ang Diyos ng pagbabago sa Kanyang nilikha
Panahon at mga panahon
Pagpaparami ng mga species
Mga halaman at pananim
• Kung walang pagbabago walang paglago
3. Yakapin ang pagbabago
• Ang mga umaangkop ay madalas na umunlad
• Hamunin ka ng pagbabago na gumawa ng mas malalaking bagay
• Lalago ka ng pagbabago
Mateo 18:3 at sinabi, “Tandaan ninyo: kapag hindi kayo nagbago at naging katulad ng mga bata,
hinding-hindi kayo makakapasok sa kaharian ng langit.
4. Asahan ang pagbabago
• Maghanda para sa pagbabago upang madali kang umangkop dito
• Asahan ang pagbabago para makuha mo ang mga bagong pagkakataon
• Huwag mahuli na humahawak sa mga lumang paraan
5. Humanap ng pagbabago
 Mateo 6:33
Ngunit higit sa lahat ay bigyang-halaga ninyo ang kaharian [ng Diyos]
[a] at ang pamumuhay nang ayon sa kanyang kalooban, at ibibigay niya sa inyo ang
lahat ng mga bagay na ito.
• Mag-isip nang maaga
• Tingnan ang iyong mga kasalukuyang pamamaraan para sa mga posibleng pagpapabuti
• Huwag makuntento sa mga bagay kung ano sila
6. Maging mahusay sa pagbabago
• Maging mahusay sa pagyakap, pag-asa at paghahanap ng pagbabago
• Mapapabuti nito ang iyong kakayahang umangkop bilang isang simbahan • Matitiyak mo
ang kaugnayan at kahalagahan ng simbahan sa iyong pamayanan
III. Paano Pamahalaan ang Pagbabago
1. Tukuyin kung ano ang nagbabago
• Ito ba ay pansamantala (isang uso lamang) o permanenteng pagbabago?
• Ito ay pagbabago sa istruktura o pagbabago sa kultura?
• Ito ba ay likas na lokal, pambansa o pandaigdigan?
2. Iasses ang epekto nito
• Mahalaga ba ito sa simbahan?
Nakakaapekto ba ito sa paraan ng ating pamamahala o pagpapatakbo ng simbahan?
Nakakaapekto ba ito sa paraan ng ating pakikipag-ugnayan sa mga tao?
• Mahalaga ba ito sa pag-abot sa mga naliligaw?
Nakakaapekto ba ito sa ating kung paano mag-ebanghelyo?
Nakakaapekto ba ito sa ating kung saan mag-ebanghelyo?
Nakakaapekto ba ito sa ating kung sino ang ating binabahaginan?
• Mahalaga ba ito sa mga tao sa pangkalahatan?

Pinag-uusapan ba ng mga tao ang pagbabago?

Ang mga tao ba ay madaling tanggapin ang pagbabago?
3. Tukuyin kung kailangan mong umangkop sa pagbabago
• Mahuhusay ba ang ating kakayahang maglingkod sa iba?
• Mapapabuti ba nito ang ating pagiging epektibo sa pagpapalaganap ng
ebanghelyo?
• Mayroon bang pagkakataon para maabot natin ang mas maraming tao?
4. Bumuo ng isang plano upang umangkop sa pagbabago
• Mayroon ba tayong panahon upang suriin ang ating tugon sa pagbabago?
Nagaganap ba ang pagbabagong ito ngayon o sa lalong madaling panahon?
Ang pagbabago ba na ito ay nagpapahiwatig ng isang trend?
• Mayroon ba tayong mga mapagkukunan upang umangkop sa pagbabago?
• Ano ang maaaring mangyari kung gagawin natin ang pagbabago?
 Asahan ang mga posibleng kahihinatnan
Maging handa sa mga hindi inaasahang kahihinatnan
• Ano ang maaaring mangyari kung hindi tayo gagawa ng pagbabago?
5. Ipatupad ang plano sa pagbabago
• Sino ang mamumuno sa pagbabago?
Kakailanganin mo ang isang leader na may pananaw
Dapat na maimpluwensyahan ng pinuno ang simbahan upang magbago
• Paano natin ipapaalam ang pagbabago?
• Kailan ang pinakamagandang oras para gawin ang pagbabago?
Maaaring kailanganin mo ng panahon para ihanda ang simbahan para sa
pagbabago
Maaaring kailanganin mo ng panahon para ipatupad ang pagbabago
6. Suriin ang iyong mga resulta
• Paano nakaapekto ang pagbabago sa ating simbahan?
Nawalan naba tayo ng mga miyembro? Nagkamit ng mga miyembro? Ang simbahan ba ay
lumalago sa pananampalataya at pagkadisipulo?
• May nakita ba tayong mga bagong benepisyo mula sa pagbabago?
• Mas epektibo ba tayo sa paglilingkod sa iba?
Pagsasanay sa Pamamahala ng Pagbabago
Change Assesment Impact Plan
Isang malaking
employer sa
inyong
komunidad
ay lumipat o
nagsara.

May bagong
Teknolohiya na
dumating na
magbibigay daan sa
inyong kumunidad
upang magkaroon ng
access sa internet.
Isang malaking
trahedya at tumama
sa inyong
kumunidad at
maraming tao ang
walng pagkain at
matutuluyan.

Isang kilalalang
simbahan ang
naitatag sa inyong
kumunidad
 Araling 12
Paggawa ng Desisyon
Mga Kawikaan 3:5-6
5 Kay Yahweh ka magtiwala, buong puso at lubusan, at huwag kang
mananangan sa sariling karunungan.
6 Sa lahat ng iyong gawain siya nga'y alalahanin, upang ika'y patnubayan
sa iyong mga tatahakin.
Madalas sinasabi na ang buhay ay walang halaga kundi isang serye lamang ng mga
pagpipilian.
Ang mga pagpipilian na gagawin natin ay may malaking epekto sa ating personal na
buhay gayundin sa ating propesyonal na buhay.
Ang Paggawa ng mabuti ay hindi lamang nagpaparangal sa Diyos, nagbubunga din ito
ng kanais-nais na mga resulta para sa ating sarili.
Ang paggawa ng masasamang desisyon, ay kawalang galang sa
Diyos at kadalasang nagbubunga ng paghihirap at sakit.
Samakatuwid, mahalagang gumawa ng mabubuting desisyon, sa ating personal na buhay at sa
ating buhay pagmiministeryo, kung gusto nating parangalan ang Diyos at tanggapin ang mga
pagpapala na gusto Niyang ipagkaloob sa atin.
Ang pag-aaral kung paano gumawa ng mabuting mga desisyon ang paksa ng kabanatang ito, at
ibabalangkas natin ang kahalagahan nito, kung ano ang ilang mga prinsipyo ng mahusay na
paggawa ng desisyon, at kung paano ka pang magiging isang mas mahusay.
I. Ang Kahalagahan ng Paggawa ng Desisyon
1. Ang Mabuting Desisyon napaparangalan ang Diyos
• Nalulugod ang Diyos kapag gumagawa tayo ng maka-Diyos na mga
desisyon Mga
Kawikaan
10:1
Ang matalinong anak ay ligaya ng magulang, ngunit tinik sa dibdib ang
anak na mangmang.
Pinagpapala ng Diyos ang mga sumusunod sa kanyang mga utos
Mga Kawikaan 10:6
6 Ang matuwid ay mag-aani ng pagpapala't kabutihan, ngunit ang bibig ng
masama ay nagtatakip ng karahasan.
2. Maaaring Magkaroon ng mga Negatibong Kahihinatnan ang
Mahinang Desisyon
• Ito ay maaaring humantong sa pagkakasala.
Mga Kawikaan 6:32
32 Ngunit ang nangangalunya ay isang taong mangmang, sinisira ang
sarili, buhay niya at pangalan.
Mga Kawikaan 11:12
12 Ang kapos sa kaalaman ay humahamak sa kapwa, ngunit laging
tahimik ang taong may unawa.
• Maaari itong humantong sa pagdurusa
Mga Kawikaan 9:12
12 Kung mayroon kang karunungan, mayroon kang pakinabang,ngunit ika'y
magdurusa kapag siya'y tinanggihan.
Mga Kawikaan 13:20
20 Ang nakikisama sa may unawa ay magiging matalino, ngunit ang
kasama ng mangmang ay masusuong sa gulo.
• Maaari itong humantong sa mas maraming problema
Mga Kawikaan 18:7
7 Kanyang bibig, maghahatid sa sariling kasiraan; kanyang labi
nama'y isang bitag na kahuhulugan.
Mga Kawikaan 10:14
14 Ang taong matalino'y nag-iimpok ng karunungan,
ngunit ang salita ng mangmang ay nagdadala ng kapahamakan.
3. Patuloy tayong gumagawa ng mga desisyon araw-araw
• Bawat aksyon ay nangangailangan ng desisyon
Ang ilang mga desisyon ay nangyayari na di natin namamalayan
Batay sa ating mga nakaraang karanasan
Batay sa ating pananaw sa daigdig

Kung paano tayo ay namumuhay ay nakasalalay sa ating mga pagpili at

desisyon.
Ang ilang mga desisyon ay magkakaroon ng malaking epekto sa iyong
hinaharap
•
Kung nasaan ka ngayon ay nakabatay sa mga desisyong ginawa mo Kung nasaan ka sa
hinaharap ay batay sa mga desisyong gagawin mo ngayon
Efeso 5:15
15 Kaya't mag-ingat kayo kung paano kayo namumuhay. Mamuhay kayong tulad ng
matatalino at di tulad ng mga mangmang.
4. Ang ilang mga desisyon ay hindi na mababawi
• Walang pangalawang pagkakataon
• Ang ilang mga pagpipilian ay hindi maaaring bawiin (pagpapatiwakal, pagpapalaglag)
II. Mga Prinsipyo ng Paggawa ng Desisyon
1. Lahat ng Desisyon ay May Bunga
• Kung sila ay mabuti o masama ang Diyos ang magpapasiya
Pararangalan at pagpapalain ng Diyos ang mga makadiyos na desisyon

Mga Kawikaan 16:3

3 Ipagkatiwala mo kay Yahweh ang iyong mga gagawin, at magtatagumpay ka sa
lahat ng iyong mga layunin.

Ang pagwawalang-bahala sa Diyos ay hahantong sa mahihirap na

desisyon at sa gayon, kasalanan at pagdurusa
2. Ang mga Desisyon ay Kasinghusay ng Impormasyon na
Pinagbabatayan
ng mga
Ito
•
•
• Huwag gumawa ng desisyon hanggat wala ka pang sapat na impoormasyon

Kung wala sa iyo ang lahat ng mga katotohanan, malamang na ang iyong
Ang Masyadong maraming mga haka haka ay malamang na humantong sa
desisyon ay hindi maganda
isang hindi magandang desisyon
• Gumawa ng isang listahan kung ano ang kailangan mong malaman upang
makagawa ng isang desisyon
3. Ang Hindi
Kung hindi ka gagawa ng desisyon, ikaw ay nakagawa ng desisyon na Paggawa ng
huwag gumawa ng desisyon Desisyon ay
Isang Desisyon
•
• Minsan ang anumang desisyon ay mas mabuti kaysa walang desisyon
• Ang hindi paggawa ng desisyon ay maaaring magdulot ng kalituhan at
iligaw ang iba
4. Kung Hindi Ka gagawa ng desisyon, May Ibang gagawa
• Kung hindi ka magpapasya may ibang kukuha nito.
Maaari nilang bawasan ang iyong awtoridad
Maaari silang lumikha ng mas maraming problema
• Maaaring hindi sila kasing kuwalipikadong gumawa ng desisyon
• Maaaring mayroon silang mas kaunting impormasyon kaysa sa iyo
5. Ang mga Resulta ng Desisyon ay Hindi Palaging batay sa Kahalagahan ng
Desisyon
• Minsan ang maliliit na desisyon ay maaaring magkaroon ng malalaking
resulta
malalaking desisyon ay maaaring magkaroon ng maliliit na resulta
•
6. Huwag gumawa ng mga desisyon kapag ikaw ay pagod, pressured o nasa
ilalim ng matinding stress
• Sa ilalim ng mga sitwasyong ito hindi ka makapag-isip ng maayos
• Nanganganib kang gumawa ng hindi magandang desisyon
7. Hindi Binabago ng Ating mga Desisyon ang Kalooban ng Diyos
• Ang Diyos ay hindi nagbabago – Malakias 3:6
• Ang plano ng Diyos ay hindi nagbabago

– Kawikaan 19:21
• Ang katotohanan ng Diyos ay hindi nagbabago
III. Paano Maging Mas Mabuting Tagagawa ng Desisyon
1. Manalangin Bago Gumawa ng Desisyon
• Humingi ng Karunungan sa Diyos
– Kawikaan 4:7
• Humingi ng Patnubay sa Diyos
” – Mateo 6:33
• Humingi ng Pahayag sa Diyos
– Amos 4:13
2. Magtipon ng Maraming Impormasyon hangga't Magagawa Mo Bago
Magpasya
• Magkaroon ng lahat ng may-katuturang katotohanan bago ka magpasya ng isang paraan ng
pagkilos
• Mag-ingat na huwag mag-isip nang labis
• Ang masama o nawawalang impormasyon ay maaaring magresulta sa isang hindi magandang
desisyon
3. Hanapin ang Payo at Karunungan ng Iba na Pinagkakatiwalaan Mo
Mga Kawikaan 15:22
Ang isang balak na mabilis ay di papakinabangan, ngunit ang planong
pinag-aralan ay magtatagumpay.
• Kung mayroon kang tagapagturo, kumunsulta sa kanila
• Makipag-usap sa mga kasamahan o kasama
• Humingi ng patnubay ng mga may karanasang nauugnay sa isyung kinakaharap
4. Ayusin ang iyong mga desisyon araw-araw
• may mga desisyon na maaaring gawin sa ibang pagkakataon
• may mga desisyon sa iba na maaaring mas kwalipikadong Gawain iyon
• sa mga isyu na nangangailangan ng iyong desisyon kaagad
5. Huwag Ipagpaliban ang mahahalagang desisyon
• Ang paghihirap sa isang desisyon ay nag-aaksaya ng mahalagang oras• Ang pagkaantala sa
isang mahalagang desisyon ay maaaring magdulot sa iyo ng isang bagay
• Ang hindi paggawa ng napapanahong desisyon ay maaaring magresulta sa napalampas na
pagkakataon
6. Mabilis na hawakan
Huwag lutasin ang isang pagkaantala na maaaring malutas sa ibang ang mga pagkaantala
• pagkakataon
• Makinig sa problema
at magpasya kung antalahin, delegado o magpapasya
• Kung maaari kang gumawa ng isang mabilis na desisyon, gawin ito, ngunit pagkatapos ay
magpatuloy
Pagsasanay sa Paggawa ng Desisyon
Mga Tagubilin: Narito ang ilang potensyal na isyu na maaari mong harapin sa unang column.
Pagkatapos ay lagyan ng √ ang hanay na sa tingin mo ang pinakamaganda desisyon sa
panahong ito. Gumamit ng mga tala para sa karagdagang impormasyon o komento sa desisyon.
- Isyu.
- Pagkaantala: Kailangan pa ng impormasyon - Delegado Ibigay sa iba
- Magpasya: Gumawa ng desisyon ngayon
- Mga Tala

Isyu Pagkaantala: Delegado Magpasya: Mga Tala

Kailangan pa ng Ibigay sa Iba Gumawa ng
impormasyon desisyon
ngayon

1. Walang nagtimpla ng
kape

para sa nalalapit na pagpupulong

2. Bisitahin ang miyembro ng simbahan sa

nasaktan sa ospital sa isang aksidente

3. Ano ang dapat gawin sa isang alok ng pera
para sa isang bago gusali ng simbahan
4. Sa panahon ng kritikalang pakikipagkita sa
iyong anak ay nasugatan. Dapat ka bang pumunta?
5. Feeling mo tinatawag kang Diyos sa isang
bagong simbahan o ministeryo
6. Dapat mong harapin amiyembro ng
simbahan na nangangailangan disiplina
7. Kukuha man o hindi pera na ibinibigay sa
simbahan para pakainin ang iyong pamilya
8. Sino ang dapat hinirang bilang iyong bago
pinuno ng pagsamba
9. Kung mag-commit
mapagkukunan sa isang promising
bago, ngunit mapanganib, ministeryo

10. Kung titigil o

ipagpatuloy ang bagsak na ministeryo