Teoryang Arkitaypal

Upuan
ni: Gloc 9

Kayo po na naka upo,

Subukan nyo namang tumayo
At baka matanaw, at baka matanaw na nyo
Ang tunay na kalagayan ko

Ganito kasi yan eh...

Verse 1:

Tao po, nandyan po ba kayo sa loob ng

Malaking bahay at malawak na bakuran
Mataas na pader pinapaligiran
At naka pilang mga mamahaling sasakyan
Mga bantay na laging bulong ng bulong
Wala namang kasal pero marami ang naka barong
Lumakas man ang ulan ay walang butas ang bubong
Mga plato't kutsara na hindi kilala ang tutong
At ang kanin ay simputi ng gatas na nasa kahon
At kahit na hindi pasko sa lamesa ay may hamon
Ang sarap sigurong manirahan sa bahay na ganyan
Sabi pa nila ay dito mo rin matatagpuan
Ang tao na nagmamay-ari ng isang upuan
Na pag may pagkakatao'y pinag-aagawan
Kaya naman hindi niya pinakakawalan
Kung makikita ko lamang siya ay aking sisigawan

Chorus:

Kayo po na naka upo,

Subukan nyo namang tumayo,
At baka matanaw, at baka matanaw na nyo
Ang tunay na kalagayan ko

Verse 2:

Mawalang galang na po
Sa taong naka upo,
Alam niyo bang pantakal ng bigas namin ay di puno
Ang ding-ding ng bahay namin ay pinagtagpi-tagping yero
Sa gabi ay sobrang init na tumutunaw ng yelo
Na di kayang bilhin upang ilagay sa inumin
Pinakulong tubig sa lumang takuring uling-uling
Gamit lang panggatong na inanod lamang sa istero
Na nagsisilbing kusina sa umaga'y aming banyo
Ang aking ina na may kayamanan isang kaldero
Na nagagamit lang pag ang aking ama ay sumweldo
Pero kulang na kulang parin,
Ulam na tuyo't asin
Ang singkwenta pesos sa maghapo'y pagkakasyahin
Di ko alam kung talagang maraming harang
O mataas lang ang bakod
O nagbubulag-bulagan lamang po kayo
Kahit sa dami ng pera niyo
Walang doktor na makapagpapalinaw ng mata niyo
Kaya...

Wag kang masyadong halata

Bato-bato sa langit
Ang matamaa'y wag magalit
O bato-bato bato sa langit
Ang matamaan ay
Wag masyadong halata (ooh)
Wag kang masyadong halata
Hehey, (Wag kang masyadong halata)
(Wag kang masyadong halata)

Pagpapaliwanag: Ipinapakita ng kumanta rito ang mahalagang bahagi at sa pamamagitan ng

isang simbolong Upuan, makikita sa pamagat ng kanta ang simbolo, ang Upuan ay sumisimbolo
sa isang tungkulin na mataas sa ating bayan, makapangyarihan mga tao ang nakaupo rito na
kayang kumuntrol ng lahat na bagay pero dahil sa kanilang posisyon ay hindi na nila napapansin
ang mamamayan na nangangailangan ng kanilang tulong.
 Teoryang Sosyolohikal

Hunyo Bente

Nagbabadya ang luha sa pagtulo

Puso’y tila ba tinutusok-tusok
May kirot, masakit
Paano na nga ba?

Kabataan daw ang pag-asa ng bayan

Totoo pa rin kaya?
O tila lahat ay nalulunod sa pagkakanya-kanya
Nakapanghihinayang

Tarak sa puso, tagos sa buto

May nais gawin
Kakayanin, pipilitin
Hangga’t pangarap ay makamtan

Nasa mga komunidad ang tunay na kapangyarihan, sadyang hindi lamang nila nararamdaman.
Sino ba ang nagluluklok? Sino ba ang pagse-serbisyuhan? Sino ba ang mamamayan?

Hindi ba’t nararapat lamang na pag-serbisyuhan tayo ng mga inilagay natin sa pwesto? Ang
pinuno ay naririyan upang magsilbi sa kanyang nasasakupan, maglaan ng talento, magbahagi ng
kaalaman at ibuhos ang oras niya sa paglilingkod.Hindi para maupo, magmando, magsalita at
magpalamig sa kanyang kwarto.

Pagpapaliwanag: Ang tinutumbok ng may-akda ay ang ating kalagayan, nararanasan sa ngayon

na mga problema sa ating lipunan n asana ay masulusyonan ng mga taong namamahala sa ating
bayan, at ang dapat nating gawin para tayo ay umunlad at ang ating bayan sa pamamagitan ng
pagtutulungan ng bawat isa hindi sa paraang makasarili ang lahat ng tao sa bayan upang
masugpo ang mga hindi maganda sa ating lugar.
 Teoryang Sikolohikal

Lalaki sa Dilim

Buod:

Nagsimula ang kwento sa isang lalaking nagngangalang Rafael Cuevas. Isang espesyalista
sa mata. Nakagawa siya ng isangmalagim na krimen ng gabing bigyan siya ng Stag party
ngkanyang mga kaibigan bago pa man siya makasal kay Margarita, isang opera singer. Nagawa
niyang gahasain ang babaing kahaghabaghabag ang kalagayan. Isang bulag at maralita ang
kanyang ninakawan ng kabirhinan. Dahil hindi makakita ang hindinakilala ang kanyang boses ay
“ligtas” siya sa kanyang kasalanan.

Walang ebidensyang makapagpapatunay.Bilang paghuhugas at paglilinis niya ng

konsensiya sa nagawaniyang kasalanan kay Ligaya, ang babaeng kanyang ginahasa,binigyan
niya ito ng P50, 000.00 kasama ang liham na nagsasabingsakanya din magpagamot ng mata
upang masingil lamang ngkaunti upang hindi makahalata. Nagbunga ang kanyangnagawang
kasalan kay Ligaya na nagkataong isinunod sa kanyangpangalan bilang pagtanaw ng babae sa
kanyang nagawangkabutihan. Naging inaanak niya rin ang bata sa binyag. Ninong siyang kanyang
sariling anak.

Sa kanilang pagsasama ni Margarita ay nagkaroon ito ng lover at ito ay si Nick. Ang

kanyang kaibigan. Nagkaroon ng lama tangkanilang samahan na humatong din sa hiwalayan. Ang
napang-asawa niyang si Margarita ay isang modernong babae. TotallyAmericanized, sabi nga sa
nobela. Para kay Margarita ayos lang namagkaroon siya ng lover at gayon din si Rafael basta
magkaroonlang sila ng pagkakaintinihan ni Rafael at maging totoo sa isa‟t isa. Isang araw habang
nagbabasa ng pahayagan si Rafael aygumulantang sakanya ang isang balitang napatay si
Margarita atNick sa isang otel ng isang babaeng nasa 29 ayos. Ito ay si Marinaang asawa ni Nick
na matagal ng nagtitiis sa mga kabulastugan ngasawa hanggang sa umabot na sa sukdulan at
makapatay ito.Sa huli ay nagawa rin niyang aminin kay Ligaya at Aling Selaang ina ni Ligaya na
siya ang lalaki sa dilim na noon ay bumaboy sakatawan ni Ligaya. Malinaw kay Rafael na
papakasalan niya siLigaya.

Pagpapaliwanag: Ipinakikita sa akda na ang tao ay nagbabago o nagkakaroon ng panibagong

behavior dahil maynag-udyok na mabago o mabuo ito.Sa nobela maariing pinakita ang pagbabago
ng pag-uugali, paniniwala, pananaw, at pagkatao ni Rafael matapos niyang maggahasa si Ligaya
at matapos siyang ikasal kay Margarita. Noong una ay laki siya sa layaw, tomador at walang ibang
ginawa kundi manloko at gumamit ng babae. Ngunit matapos niyang magawan ng kasalanan si
Ligaya, unti-unti siyang inusig ng konsensya niya at kasabay noon ang mga naging pababagong
niyakap niya sa buhay niya. Nang ikasal sila ni Margarita ay tuluyan na niyang iniwan ang
masamang imahe niya sa nakaraan. Naging responsableng asawa siya at doktor sa mga
pasyente. Masasabing siya ay naghangad ng isang mabuting pagsasama ng mag-asawa at
pinahahalagahan niya ang prinsipyo ng pamilya. Ang nobelang Lalaki sa Dilim ay isang mahusay
na halimbawa ng isang akdang modernista na kung saan ang tanging gusto ay magkaroon ng
isang malaking pagbabago upang maging maginhawa ang pamumuhay ng bawat isa. Higit pa
riyan,nakalikha si Pascual ng isang karakter na naipit sa isang sukdulang kasalanan at ang
tanging nais ay malinis niya ang bahid ng sariling putik.
 Teoryang Klasismo

Moses, Moses
Ni: Roberto R. Sikat

Buod:

Si Regina at si Anna ay nag-uusap tungkol sa kanilang paglipat pati na rin tungkol sa

nangyari kai Aida. Si Aida ay na-troma dahil sa nadanasan nang bata sa anak ng alkalde. Habang
sila ay nag-uusap mayroon silang narinig na ugong nang isang sasakyan sa harapan ng kanilang
apartment. Pumasok ang Alkalde at ang konsehal. Nakipag-usap sila kay Regina patungkol sa
mga nakaraan nang kanilang mga buhay at sa mga kung ano-anong bagay. Alam ni Regina ang
totoong pakay nila sa kaniya at ito ay ang iurong ang kaso sa anak ng alkalde. Inalok ng alkalde
ng 10k pesos si Regina ngunit ito ay hindi nakinig at hindi siya nagpasilaw sa pera. Ipinaglaban ni
Regina si Aida kahit alam niyang alkalde ang kanilang kinakalaban. Umalis ang dalawa. Nag-usap
si Tony at Regina tungkol sa kaso ng anak alkalde at pati na rin ang pagkamatay ng kaniyang
ama. Nabalot ng hinanakit si Tony. Nagpabili ng tranquilizer si Regina kay tony. Sila ay nagtaka
dahil hindi pa bumabalik si Tony. Napansin ni Ben na may daladalang baril si Tony kaya agad
silang naghanap. Umuwi si Tony at umaming pinatay niya ang anak ng alkalde. Pumunta ang
alkalde sa apartment kasama ang mga pulis. Gustong makatakas ni Tony subalit gustong
paharapin ni Regina si Tony sa kanyang naging kasalanan. Pinapatakas siya ng mga pulis upang
magkameron sila ng karapatang bumaril. Kaya’t inunahan na ito ni Regina upang hindi na
maghirap si Tony. Sa halip na si Tony ang makulong pinili ni Regina na siya na lang ang maghirap

Naramdaman ko na: gagawin ng ating mga magulang ang lahat ng kanilang makakaya para
sa kanila.Natutunan ko na: dapat nating alamin ang ating mga limitasyon para maiwasan ang
gulo.Napagtanto ko na: dapat nating panindigan ang katarungan kahit na kung merong mga
umaalok ng mga salapi.

Pagpapaliwanag: Sa mundong ibabaw hindi lang sa pag-ibig mayroong deskriminasyon dahil sa

antas ng mga pamumuhay na bawat-isa, mayroon din sa mga karapatan sa ipinakita ng mga may
posisyon sa kwento, ang Alkalde na sinilaw niya ng pera si Regina para i-atras ang kaso sa
kanyang anak dahil sa may kasalanang ginawa ito, naging sakim sila sa kanilang kapangyarihan
dahil mababang antas ang kanilang binabangga.
 Teoryang Humanismo

TITSER
Ni: Liwayway A. Arceo

Buod:

Si Aling Rosa, ang ina ni Amelita, sa pagsasamahan ng dalawa. Sapagkat ang kanyang
apat na anak ay nakapagtapos sa kolehiyo ng may "titulo," tutol si Aling Rosa sa pagkuha ng
kursong edukasyon ng kanyang bunso, dala na rin ng kaisipang hindi titulong maituturing ang
pagiging "titser", bukod pa sa kakarampot na sweldong nakukuha ng anak. Gayunpaman,
nakahanap ng pag-asa si Aling Rosa sa katauhan ni Osmundo, isang binata mula sa pamilya ng
mga haciendero na sumusuyo kay Amelita. Subalit nabigo muli si Aling Rosa sapagkat iba ang
iniibig ng kanyang dalaga, at ito'y walang iba kung hindi si Mauro, isang ring guro sa pampublikong
paaralan.

Nang malaman na ipapakasal siya ni Aling Rosa sa binatang si Osmundo, agad na

nagkipagisang dibdib si Amelita kay Mauro. Dahil sa pagkabigo, at dahil na rin sa poot sa bunsong
anak, umalis si Aling Rosa sa probinsya at nagbakasyon sa mga anak na nasa Maynila. Bagamat
doon ay hindi siya inaaasikaso ng mga anak, labis pa rin ang kanyang kaligayahan dahil sa
asensong tinatamasa ng mga ito, at ikinakatwiran na lamang sa sarili na talagang abala ang mga
taong mauunlad ang buhay. Samantala, sa probinsya, nagdesisyon rin ang binatang si Osmundo
na umalis na sa nayon at magtungo sa Estados Unidos. Ngunit bago mangyari ito ay gumawa siya
ng maitim na plano laban sa mga bagong kasal. Inutusan niya ang isa sa mga katiwala na patayin
si Mauro. Subalit wala sa kaalaman ni Osmundo na hindi ito ginawa ng kanyang inutusan
sapagkat ang anak nito ay minsan ring pinagmalasakitan ng gurong si Mauro.

Nasa ikapitong buwan pa lamang ng pagdadalantao si Amelita nang ipinanganak ang

kanilang anak na si Rosalida. Dahil kulang sa buwan ang bata ay kailangan nitong manatili sa
ospital. Nalaman ito ni Aling Rosa at agad na binisita ang anak, sa kabila ng hinanakit. Kahit ganito
ang sitwasyon, hindi pa rin tumitigil ang ina ni Amelita sa pagsasaring ukol sa mahirap na
pamumuhay ng mag-asawa. Ipinamumukha pa rin niya ang matinding pagtutol sa manugang na si
Mauro.

Lumipas ang ilang taon. Lumaki si Rosalida na isang mabait at matalinong bata. Isang araw
ay nagbalik si Osmundo sa probinsya, at nagkaroon ng malaking pagdiriwang para sa kanyang
pagdating. Doon muling nagkatagpo sina Mauro at Osmundo, subalit kinalimutan na ng dalawa
ang nakaraan. Taliwas naman dito ang nadaramang pangamba ni Amelita sa pagbabalik ng
masugid na panliligaw. Nararamdaman nitong may plano itong masama laban sa kanyang
pamilya.

Hindi pa rin nawawala ang pag-ibig ni Osmundo kay Amelita, kahit na may asawa't anak pa
ito. Nagkaroon ng pagkakataong makilala niya si Rosalida, at naging magaan ang loob nito sa
bata. Isang araw ay naisipang ipasyal ni Osmundo si Rosalida sa kanyang hasyenda. Wala ito sa
kaalaman nina Mauro at Amelita, at labis na nag-alala ang mag-asawa. Buong akala nila'y si
Rosalida ang paghihigantihan ni Osmundo ngunit di naglaon ay nagbalik rin ang bata,
ipinagmamalaki pa ang kabaitang ginawa ni Osmundo. Di nagtagal, napagkuro na rin ni Osmundo
na tuluyan ng tumira sa ibang bansa at kalimutan ang minamahal na si Amelita.

Nagkaroon ng malubhang karamdaman si Aling Rosa. Hinanap niya ang kanyang mga
anak ngunit wala ni isa mang dumating maliban kay Amelita na matiyagang nag-asikaso sa kanya.
Pawang gamot at padalang pera lamang ang ipinaabot ng apat na anak. At doon natauhan ang
matanda sa kanyang pagkakamali.

Pagpapalawinag: Ang nobelang Titser ni Liwayway Arceo ay sumesentro sa buhay ng mag-

asawang Amelita at Mauro na kapwa pinili ang propesyon ng pagtuturo. Nakapokus ang naratibo
sa mariing di-pagsangayon ni Aling Rosa sa kanilang pag-iibigan, karanasan nilang dalawang
mag-asawa at ng kanilang Ina, sa huli ay napagtanto ang mga kamalian na kanyang nagawa.
 Teoryang Historikal

Ang Dekada '70

Ni: Lualhati Bautista

Buod:

Ang mga salitang ito'y tila mga lagusan na naghahatid sa mga aktibista, mamamahayag,
pulitiko at iba pang naging bahagi ng mga rali't demonstrasyon sa mga alaala ng isang di-
malilimutang panahon sa ating kasaysayan—ang dekadang 1970.

Sa akdang ito, ipinakita ni Amanda Bartolome ang mga sakit, ligaya, problema, at adhikain niya
bilang babae.
Ang mahabang salaysay ay nakasentro sa panggitnang-uring pamilyang Bartolome, at sa kung
papaano naapektuhan ng batas militar ang mga tunggalian at trahedyang naganap sa buhay nila.
Katuwang ni Amanda ang inhinyerong asawa na si Julian Sr. sa pagpapalaki sa lima nilang anak
na lalaki: ang panganay na si Jules na isang kabataang aktibista na sumapi sa rebeldeng New
People's Army (NPA) at pagkatapos ay naging bilanggong pulitikal; si Gani na sa batang edad ay
nakabuntis ng babae; si Em na isang manunulat na naghahanap ng pagkakakilanlan sa sarili; si
Jason na naging biktima ng salvaging at si Bingo na maaga pa'y nagmamasid na sa mga
nangyayari.
Sa Dekada '70, mababakas ng mambabasa ang tala ng mga aktuwal na kuwento ng panunupil at
karahasan ng mga militar sa mga inosenteng sibilyang nasasangkot sa digmaan, mga paglabag sa
karapatang pantao, iba't ibang mukha ng karukhaan at pagsasamantala sa aping mamamayan, at
ang walang humpay na paglaban ng mamamayan sa diktadurya sa panahon ng batas militar.
Sa paggamit ng awtor ng first person point of view sa kuwento, kapansin-pansin ang hilig ni
Amanda na kausapin ang sarili o mind-chatter hinggil sa papel niya sa asawa't mga anak at sa
mga usaping bumabagabag sa kanya. Sa pagkatuto niya kay Jules, nakakapaghayag siya ng
tungkol sa mga nangyayari "dahil di na ako limitado sa mga bagay lang na may kinalaman sa
pampabata't pampaganda, pagdiriwang at mga kaburgisan," wika nga ni Amanda.
Hindi tipikal na babae si Amanda, bagkus, isang tao na may likas na kamalayan sa mga
pangyayaring kinasasangkutan ng mas malawak na bilang ng mamamayan (na unti-unti niyang
natutuklasan) at di nagpapasupil sa limitasyon ng litanya ng asawa na, "Well honey, it's a man's
world."
Isang mahalagang tauhan sa akda si Jules, isang kabataang namulat ng mga kampanya laban sa
tuition fee increase sa paaralan hanggang sa lumao'y piliin niyang lumahok sa sandatahang
pakikibakang inilulunsad ng NPA. Ang katangian niya bilang isang rebolusyonaryong nakikibaka
para palitan ang sistemang umiiral ay lubhang nakapukaw sa damdamin ni Amanda na minsa'y
iginiit ang kalayaang magpasya ng sariling buhay noong sumulat siya sa kapatid ng mga katagang
sinipi mula sa tula ng makatang si Kahlil Gibran:
"Ang inyong anak ay hindi n'yo anak, Sila'y mga anak na lalaki't babae ng buhay! Nagdaan sila sa
inyo ngunit hindi inyo, At bagama't pinalaki n'yo,sila'y walang pananagutan sa inyo…" Sa
pagkakaalam ko, ito rin ang madalas sipiin ng mga aktibistang estudyante ngayon sa pakikipag-
usap sa mga magulang na hindi nakakaunawa sa kanilang ginagawa!
At gaya ng maraming magulang, hindi naiintindihan ni Amanda ang anak sa mga ginagawa nito.
Sagot ni Jules sa ina: panahon na para mamili ang tao. Alinman sa dito ka o do'n…Tutulong ka
bang baguhin ang kalagayang ito o magseserbisyo ka rin sa uring mapang-api?
Sa di-inaasahang pagkakatao'y nalasap ng buong pamilya ang dagok ng batas militar nang
walang awang pinahirapan at pinatay si Jason ng mga di kilalang tao ilang oras matapos itong
palayain ng PC dahil sa hinalang gumagamit ito ng marijuana. Sa kawalan ng pagkakakilanlan sa
salarin, walang silang nagawa kundi ang tumangis sa kawalan ng hustisya.
Ngunit kahit pa sumuong sa matitinding trahedya ang pamilyang Bartolome, nananatili pa rin
silang buo sa kabila ng pagkakaiba-iba nila ng prinsipyo. Kahit hindi nagkakaintindihan sa mga
diskursong pang-intelektuwal, di nawawala ang mahigpit na ugnayang emosyonal. Ika nga ng
isang awit, "sa pagkakalayo ay may paglalapit din."
Ang mga pangyayaring ibinunyag sa Dekada '70 ay tila nakapagsisilbing panggatong sa lumalakas
at umiigting na tinig ng paghihimagsik sa mga unang taon ng sumunod na dekada.
Para sa mga estudyanteng may progresibong kaisipan, nakaambag ang akda sa pagpapataas ng
kanilang pampulitikang kamulatan at pagkamakabayan.
Kahit noong mga taong nagsisimula pa lang na sumulong ang pakikibaka para sa isang malayang
konseho at pahayagan ng mga mag-aaral sa UPHSL, itinuring ko na ang nobela bilang
nirerekomendang reading material para sa pagmumulat at pag-oorganisa sa masang estudyante.
May isa ngang kasamang nagmungkahi pa na gawin itong kurso sa pag-aaral ng organisasyon.
Sa mga panahong gaya ng dekada 70—na dekada ng pagkamulat at pakikibaka—natutunan natin
ang aral na ang bawat isa'y bahagi ng mas malawak na lipunan kung saan ang mga kabataan
ngayon, na "isang malinaw na mata at tainga at tinig ng kanyang panahon", ang siyang
magpapasya ng kinabukasan ng bayan. Ang luma'y sadyang napapalitan ng bago.Wika nga ng
isang bilanggong pulitikal, "ang payapang pampang ay para lang sa mga pangahas na sasalungat
sa alimpuyo ng mga alon sa panahon ng unos.

Pagpapaliwanag: Ito ay isang pagsasalaysay ng mga pangyayari sa buhay ng isang pamilyang

nahagip sa kalagitnaan ng mga magulong dekada ng 1970 sa batas Militar na ipiniiral. Tinatalakay
nito kung paano nakibaka ang isang mag-anak na nasa gitna ng antas ng lipunan, at kung paano
nila hinarap ang mga pagbabago na nagbigay ng kapangyarihan upang bumangon laban sa
pamahalaang Marcos. Nawalan ng katiwasayan ang mga mamamayan dahil sa paniniil ng
rehimeng Marcos. Ibinungad ng Dekada '70 sa bagong salinlahi ng mga mambabasang Pilipino
ang salaysaying ng isang mag-anak na nasa isang partikular na panahon sa kasaysayan ng
Pilipinas. Ang nakahihikayat na katangian ng nobela ay nakasalalay sa pag-unlad ng mga tauhan
nito na kumakatawa sa bagong henerasyon ng mga Pilipino. Ito ay isang kuwento hinggil sa isang
ina at sa kaniyang mag-anak, at sa lipunang nakapaligid sa kanila. Isa itong salaysayin kung
paano ang damdamin ng isang ina ay napupunit sa pagitan ng panitik ng batas ang kaniyang mga
katungkulan bilang ina.
 Teoryang Queer

Pare Mahal Mo Raw Ako

by:Michael Pangilinan

Pare mahal mo raw ako

Yan ang sabi mo raw
Nang minsan ay malasing tayo
Hindi kita sinisisi galit ay wala ako
Pare pag-usapan natin to

Pare ako raw ang yong gusto

Yan ba ang lihim na sa aki’y sasabihin mo
Hindi ako iiwas di lalayo sa yo
Pare pag-usapan natin to

Wala namang mababago

Sa pagtingin ko sa iyo
Pero kaibigan lang ang pwede kong ialay sa iyo
At kung higit pa ron pasensya na
Di ko makakaya
Pare kaibigan lang kita

Pare mahal mo raw ako

Yan ang sabi mo raw
Nang minsan ay malasing tayo
Hindi kita sinisisi galit ay wala ako
Pare pag-usapan natin to

Wala namang mababago

Sa pagtingin ko sa iyo
Pero kaibigan lang ang pwede kong ialay sa iyo
At kung higit pa ron pasensya na
Di ko makakaya
Pare kaibigan lang kita

Hindi maliwanag lagging mong tandaan

Kaibigan mo ako kalian pa man

Wala namang mababago

Sa pagtingin ko sa iyo
Pero kaibigan lang ang pwede kong ialay sa iyo
At kung higit pa ron pasensya na
Di ko makakaya
Pare kaibigan lang kita
Pagpapaliwanag: Pare mahal mo raw ako, sa pamagat palang ipinapakita na ng may-akda ang
tinatagong pagmamahal ang isang lalaki sa kapwa niya lalaki na sa kalaunan ay nalaman rin ng
kanyang kapwa ang kanyang nararamdaman, ang bakla rito ay iniirespito ng lalaki ang
pagmamahal na kanyang ipinapakita pero hindi ito pwede, hanggang pagkakaibigan lang silang
dalawa at hindi na lumagpas pa dahil parehas sila ng kasarian.
 Teoryang Romantisismo

Ikaw
By: Yeng Constantino

Sa pagpatak ng bawat oras ay ikaw

Ang iniisip-isip ko hindi ko mahinto pintig ng puso
Ikaw ang pinangarap-ngarap ko
Simula ng matanto na balang araw iibig ang puso
Chorus
Ikaw ang pag-ibig na hinintay
Puso ay nalumbay ng kay tagal
Ngunit ngayo'y nandito na
Ikaw, ikaw ang pag-ibig na binigay
Sa akin ng may kapal biyaya ka sa buhay ko
Ligaya't pag-ibig ko'y ikaw
Verse 2
Humihinto sa bawat oras ng tagpo
Ang pag-ikot ng mundo ngumingiti ng kusa aking puso
Pagka't nasagot na ang tanong nag-aalala noon kung may magmamahal sa'kin ng tunay
Chorus
Ikaw ang pag-ibig na hinintay
Puso ay nalumbay ng kay tagal
Ngunit ngayo'y nandito na
Ikaw, ikaw ang pag-ibig na binigay
Sa akin ng may kapal biyaya ka sa buhay ko
Ligaya't pag-ibig ko'y ikaw
At hindi pa'ko umibig ng gan'to
At nasa isip makasama ka habang buhay
Chorus
Ikaw ang pag-ibig na hinintay
Puso ay nalumbay ng kay tagal
Ngunit ngayo'y nandito na
Ikaw, ikaw ang pag-ibig na binigay
Sa akin ng may kapal biyaya ka sa buhay ko
Ligaya't pag-ibig ko'y ikaw
Puso ay nalumbay ng kay tagal
Ngunit ngayo'y nandito na
Ikaw, ikaw ang pag-ibig na binigay
Sa akin ng may kapal biyaya ka sa buhay ko
Ligaya't pag-ibig ko'y ikaw
Pag-ibig ko'y ikaw..
Pagpapaliwanag: Ang kanyang matagal na hinahangad na ipadama sa taong kanyang
pinakakamahal, batay sa sinulat na kanta ng may-akda, lubhang mahal ng tao ang tinutukoy niya
sapagkat ang kanyang buhay ay umiikot lang sa taong kanyang sinasabi, Ikaw na tumutukoy sa
kanyang pinakakmahal at gusting makasama sa buong buhay niya.
 Teoryang Imahismo

Hari ng tondo
Ni: Gloc 9

Kahit sa patalim kumapit

Isang tuka isang kahig
Ang mga kamay na may bahid ng galit
Kasama sa buhay na minana
Isang maling akala na ang taliwas kung minsan ay tama
Ang hari ng tondo, hari ng tondo
Baka mabansagan ka na hari ng tondo
Hari ng tondo, hari ng tondo-ohhh
Baka mabansagan ka na hari ng tondo

[Voice: "May gatas ka pa sa labi, gusto mo nang mag-hari dito sa Tondo?"]

Minsan sa isang lugar sa Maynila

Maraming nangyayari
Ngunit takot ang dilang
Sabihin ang lahat
Animo'y kagat-kagat
Kahit itago'y 'di mo pwedeng pigilin ang alamat na umusbong
Kahit na madami ang ulupong
At halos hindi iba ang laya sa pagkakulong
Sa kamay ng iilan
Umaabusong kikilan
Ang lahat ng pumalag
Walang tanong
Ay kitilan ng buhay
Hukay, luha'y magpapatunay
Na kahit hindi makulay
Kailangang magbigay-pugay
Sa kung sino mang lamang
Mga bitukang halang
At kung wala kang alam
Ay yumuko ka nalang
Hanggang sa may nagpasya
Na sumalungat sa agos
Wasakin ang mga kadena na siyang gumagapos
Sa kwento na mas astig pa sa bagong-tahi na lonta
Sabay-sabay nating awitin ang tabing na tolda

Kahit sa patalim kumapit

Isang tuka isang kahig
Ang mga kamay na may bahid ng galit
Kasama sa buhay na minana
Isang maling akala na ang taliwas kung minsan ay tama
Ang hari ng tondo, hari ng tondo
Baka mabansagan ka na hari ng tondo
Hari ng tondo, hari ng tondo-ohhh
Baka mabansagan ka na hari ng tondo

[Voices: "Sino ang may sabi sa inyo na pumasok kayo sa teritoryo ko? Amin ang lupang ito."
"Hindi, kay Asiong!"]

Nilusong ang kanal na sa pangalan niya'y tumawag

Alang-alang sa iba, tsaka na muna ang paawat
Sa maling nagagawa na tila nagiging tama
Ang tunay na may kailangan ang siyang pinatatamasa
Lahat sila'y takot, nakakapaso ang 'yong galit
Mga bakal na may nagbabagang tinggang papalit-palit sa hangin na masangsang
Nakakapanghina ang nana at hindi mo matanggal na para bang sima ng panang
Nakakulawit subalit sa kabila ng lahat
Ay ang halimuyak lamang ng nag-iisang bulaklak
Ang siyang tanging naghahatid sa kanya sa katinuan
At hindi ipagpapalit sa kahit na sinuman
Ngunit nang dumating ang araw na gusto na niyang talikuran
Ay huli na ang lahat
At sa kamay ng kaibigan
Ipinasok ang tingga
Tumulo ang dugo sa lonta
Ngayon, alam niyo na ang kwento ni Asiong Salonga

Kahit sa patalim kumapit

Isang tuka isang kahig
Ang mga kamay na may bahid ng galit
Kasama sa buhay na minana
Isang maling akala na ang taliwas kung minsan ay tama
Ang hari ng tondo, hari ng tondo
Baka mabansagan ka na hari ng tondo
Hari ng tondo, hari ng tondo-ohhh
Baka mabansagan ka na hari ng tondo

Pagpapaliwanag: Ang kanta ng may-akda ay gumamit ng maraming mga emahen na makikintal

sa isipan ng mga mambabasa, Hari ng Tondo, kumapit sa patalim at iba pang mga salitang
mapapaisip ang mga nagbabasa kung ano ba ang mga ibig sabihin na mga salitang iyan at kung
ano ba ito.
 Teorya Feminismo

Pamana
Ni: Jose Corazon De Jesus

Isang araw ang ina ko'y nakita kong namamanglaw

Naglilinis ng marumi't mga lumang kasangkapan.
Sa pilak ng kanyang buhok na hibla na katandaan
Nabakas ko ang maraming taon niyang kahirapan;
Nakita ko ang ina ko'y tila baga nalulumbay
At ang sabi "itong pyano sa iyo ko ibibigay,
Ang kubyertos nating pilak ay kay Itang maiiwan,
Mga silya't aparador ay kay Tikong nababagay
Sa ganyan ko hinahati itong ating munting yaman."

Pinilit kong pasayahin ang lungkot ng aking mukha

Tinangka kong magpatawa upang siya ay matuwa,
Subalit sa aking mata'y may namuong mga luha
Naisip ko ang ina ko, ang ina ko na kawawa;
Tila kami iiwan na't may yari nang huling nasa at
sa halip na magalak sa pamanang mapapala,
Sa puso ko ay dumalaw ang malungkot na gunita
Napaiyak akong tila isang kaawaawang bata
Niyakap ko ang ina ko at sa kanya ay winika.

"Ang ibig ko sana, Ina'y ikaw aking pasiyahin

at huwag nang Makita pang ika'y Nalulungkot mandin,
O, Ina ko, ano po ba at naisipang hatiin
Ang lahat ng munting yamang maiiwan sa amin?"
"Wala naman," yaong sagot "baka ako ay tawagin ni Bathala
Mabuti nang malaman mo ang habilin?
Iyang pyano, itong silya't aparador ay alaming
Pamana ko na sa iyo, bunsong ginigiliw."

"Ngunit Inang," ang sagot ko, "ang lahat ng kasangkapan

Ang lahat ng yaman dito ay hindi ko kailangan
Ang ibig ko'y ikaw ina, ang ibig ko'y ikaw inang
Hinihiling ko sa Diyos na ang pamana ko'y ikaw
Aanhin ko iyong pyano kapag ikaw ay mamatay
At hindi ko matutugtog sa tabi ng iyong hukay?
Ililimos ko sa iba ang lahat ng ating yaman
Pagkat di ka maaaring pantayan ng daigdigan
Pagkat, ikaw O Ina ko, ika'y wala pang kapantay."
Pagpapaliwanag: Sa tulang ito naipapakita ang pamamaalam ng isang ina sa kanyang anak sa
pamamagitan ng paghahati sa mga pamana na ibibigay nito . Ngunit mas gusto ng anak na ang
pamana niya ay ang kanyang ina . Kaya sa tulang ito naipakita ang pagmamahal ng isang inak sa
kanyang ina at gusto pa niya itong makasama, huwag mo na silang aalahanin sa pamanang
ibibigay pagkat walang halaga ang lahat kung wala na kanilang Ina.
 Teorya Moralistiko

Ang Kalupi
Ni: Benjamin P. Pascual

Buod:

Mataas na ang araw nang lumabas si Aling Marta sa bakuran ng kanilang maliit na barung-barong
upang mamalengke. Nang dumating siya sa panggitnang pasilyo at umakmang hahakbang na
papasok ay siyang paglabas na humahangos ng isang batang lalaki, na sa kanilang pagbabangga
ay muntik, na niyang ikabuwal. Ang siko ng bata ay tumama sa kanyang kaliwang dibdib.
"Ano ka ba?" bulyaw ni Aling Marta. "kaysikip na ng daraanan ay patakbo ka pa kung lumabas!"
"Pasensya na kayo, Ale," sabi ng bata. Hawak nito ang isang maliit na bangos. -tig-bebente, sa
loob-loob ni Aling Marta. Ang bata ay takot na nakatingin sa kanya. "Hindi ko ho kayo sinasadya.
Nag mamadali ho ako, e."
"PASENSYA!" sabi ni Aling Marta.
Agad siyang tumalikod at tuloy- tuloy na pumasok. . Dumating siya sa tindahan ng tuyong paninda
at bumili ng isang kartong mantika. Pagkaraan ay dumukot sa bulsa ng kanyang bestido upang
magbayad. Wala ang kanyang kalupi! Napansin ng kaharap ang kanyang anyo.
"Bakit ho?" anito.
"E. . .e, nawawala ho ang aking pitaka,"
"Ku, e magkano ho naman ang laman?"
"E, sandaan at sampung piso ho."
Mayamaya ay parang kidlat na gumuhit sa kanyang alaala ang gusgusing batang kanyang
nakabangga. Sa labas, sa harap ng palengke na kinaroroonan ng ilang tindahang maliliit.
Nakatayo ito sa harap ng isang bilao ng kangkong at sa malas niya ay tumatawad. Maliksi siyang
lumapit at binatak ang kanyang liig.
"Nakita ring kita!" ang sabi niyang humihingal. "Ikaw ang dumukot ng piataka ko, ano? Huwag
kang magkakaila!" "Ano hong pitaka?" ang sabi, "Wala ho akong kinukuha sa inyong pitaka"
May luha nang nakapamintana sa kanyang mga mata at ang uhog at laway ay sabay na umaagos
sa kanyang liig. Buhat sa likuran ng mga manonood ay lumapit ang isang pulis, na tanod.
"Iho ano ang pangalan mo?" ang tanong niya sa bata.
"Andres Reyes po."
"Saan ka nakatira?" ang muling tanong ng pulis.
Sa bahay ng Tiyang Ines ko sa Blumentritt, kapatid ng nanay ko rito sa Tundo. Inuutusan lang ho
niya "kong bumili ng ulam, para mamayang tanghali."
Naalala ni Aling Marta ang kanyang dalagang magtatapos, ang kanyang asawa na ka ipala ay
naiinip na sa pag hihintay.
"Tinamaan ka ng lintik na bata ka!" Sabi niyang pinanginginigan ng laman. Ang bisig nito ay halos
napaabot ni Aling Marta sa kanyang balikat sa likod.
"Napahiyaw ang bata sa sakit."
Halos mabali ang kanyang siko at ang nais lamang niya ay makaalpas sa matigas na bisig ni Aling
Marta. Siya ay humanap ng malulusutan at nang makakita ay walang habas na tumakbo, patungo
sa ibayo ng maluwag na daan.
Bahagya nang umabot sa kanyang pandinig ang malakas na busina ng isang humahagibis na
sasakyan. Sa isang sandali ay nagdilim sa kanya ang buong paligid. Wala siyang makita kundi ang
madidilim na anino ng mga mukang nakatunghay sa kanyang lupaypay at duguang katawan. Hindi
siya makapag- angat ng paningin.
Pagdating ng pulis, ayaw pa muling nag mulat ito ng paningin at ang mga mata ay ipinako sa
maputlang muka ni Aling Marta.
"Maski kapkapan nyo ako, e wala kayong makukuha sa akin." sabing pagatul-gatol na nilalabasan
ng dugo sa ilong." Hindi ko kinuha ang iyong pitaka!"
Ilang pang sandali pa ay lumangayngay ang ulo nito at ng pulsuhan ng isang naroon ay marahan
itong napailing. "Patay na" Naisaloob ni Aling Marta sa kanyang Sarili." "Patay na ang dumukot ng
kuwarta ninyo, " Matabang na nagsabi ang pulis sa kanya.
"Makaka alis na po ako?" Tanong ni Aling Marta. "Maari na" sabi ng Pulis.
Naalala nya ang kanyang anak na ga-graduate, ang ulam na dapat na naiuwi nya sanay nai- uwi
na.
Tanghali na sya ay umuwi. Saan ka kumuha ng pinamili mo nyan, Nanay?
E. . . e, Hindi magkantuntong sagot ni Aling Marta. Nag ka tinginan ang mag-ama.
"Ngunit Marta" ang sabi ng kanyang asawa
"Ang pitaka mo, E naiwan mo" Kanina bago ka umalis ay kinuha ko iyon sa Bestido mo at kumuha
ako ng pambili ng Tabacco. Pero nakalimutan kong isauli. Saan ka kumuha ng ipangbili mo nyan?"
Biglang-bigla anki'y kidlat na gumuhit sa karimlan, Nag balik sa gunita ni Aling Marta ang isang
batang payat, "Duguan ang katawan at natatakpan ng dyaryo. Umikot ang kanyang paligid. At
tuluyang nawalan ng malay."
Lumalabong salitang: Bakit Kaya? Bakit Kaya?

Pagpapaliwanag: Sa akdang ito lubos na nakakaapekto sa damdamin ng mga mambabasa dahil

ang pangunahing tauhan ay napagbintangan na nagnakaw at siyay pinagmalupit at nabundol siya
isang trak na kumitil sa kanyang buhay, Ang akdang ito ay nauwi sa isang trahedya at
nagpapahayag ng kasabihang huwag husgahan ang kapwa sa panlabas nitong anyo. Sa inasal ni
Aling Marta sa isang bata ng walang kasalanan, malaking kamalian na kanyang ginawa,
panghuhusga ng kapwa na walang namang ibidensyang nakita bagkus sa sitwasyon o panlabas
na anyo lang ng bata.
 Teoryang Bayograpikal

Sa Aking mga Kababata

Ni: Dr. Jose Rizal

KAPAGKA ANG BAYA'Y SADYANG UMIIBIG

SA KANYANG SALITANG KALOOB NG LANGIT,
SANLANG KALAYAAN NASA RING MASAPIT
KATULAD NG IBONG NASA HIMPAPAWID.

PAGKAT ANG SALITA'Y ISANG KAHATULAN

SA BAYAN,SA NAYO'T MGA KAHARIAN,
AT ANG ISANG TAO'Y KATULAD,KABAGAY
NG ALINMANG LIKHA NOONG KALAYAAN.

ANG HINDI MAGMAHAL SA KANYANG SALITA

MAHIGIT SA HAYOP AT MALANSANG ISDA,
KAYA ANG MARAPAT PAGYAMANING KUSA
NA TULAD NG INANG TUNAY NA NAGPALA.

ANG WIKANG TAGALOG,TULAD DIN SA LATIN,

SA INGLES,KASTILA'T SA SALITANG ANGHEL,
SAPAGKAT ANG POONG MAALAM TUMINGIN
ANG SIYANG NAGGAWAD, NAGBIGAY SA ATIN.

ANG SALITA NATI'Y TULAD DIN SA IBA

NA MAY ALPABETO AT SARILING LETRA,
NA KAYA NAWALA'Y DINATNAN NG SIGWA
ANG LUNDAY SA LAWA NOONG DAKONG UNA

Pagpapaliwanag: Ipinakita sa tulang ito na kung gaano kamahal ni Jose Protacio Rizal ang ating
wika at bayan dahil dito sa akda nito naipakita po niya ang halaga at importansya ng isang wika
para sa bayan. Sa kasagsagan ng kanyang mga naranasan ng siya ay buhay at kanyang mga
ginawa ng may akda sa ating wika, ibubuhos ang kanyang buhay sa wika at sa ating bayan.
 Teoryang Realismo

Maging Sino Ka Man

Ni: Rey Valera

Ang pag-ibig ay sadyang ganyan

Tiwala sa isa't isa'y kailangan
Dati mong pag-ibig wala akong
pakialam
Basta't mahal kita kailan pa man

'Wag kang mag-isip ng ano pa

man
Mga paliwanag mo'y di na
kailangan
At kahit ano pa ang iyong
nakaraan
Mamahalin kita maging sino ka
man

Chorus:
Mahal kita, pagka't mahal kita
Iniisip nila ay hindi mahalaga
Mahal kita, maging sino kita
man
Mali man ang ikaw ay ibigin ko
Ako'y isang bulag na umiibig
sa 'yo
At kahit ano pa man ang
nakaraan
Mamahalin kita maging sino ka
man
(Repeat Chorus 2X)

Pagpapaliwanag: Ipinapakita ng may-akda sa kanyang ginawang kanta ang kanyang nakitang

pag-iibigan na marami ang mga humahadlang dahil sa mga panlabas na anyo at antas ng mga
taong ito. Sa mundong ibabawa di talaga natin maiitanggi na ganito na ang mga tao ngayon, kaya
ang nilalaman ng kanta at kwento nito ay nangyayari talaga sa totoong buhay.
 Teoryang Naturalismo

Biag ni Lam-ang
Ni:: Pedro Bucaneg

Buod:

Sina Don Juan at Namongan ay mag-asawa na taga- Nalbuan. Sa kanyang

paglilihi,nakagiliwang kainin ni Namongan ang mga hilaw na sampalok, pias (kamias), at daligan
(balimbing),gayundin ang mga hinog na bayabas, dalanghita at buko o murang niyog.Gustong-
gusto rin niya ang talaba, hipon, mga pagkain-kabibe, at mga damong dagat. Sa ikapitong buwan
ng kanyang pagbubuntis, humiling si Namongan sa kanyang asawa ng balitang, isang uri ng
papag na mataas ang dakong ulunan. Sa pamamagitan ng kidlat at kulog, naputol ni Don Juan
ang mga kailangan kawayan sa paggawa ng balitang.Upang hindi na mahirapan sa pagbubuhat,
inutusan niya ang mga kawayang magpauna na sa kanyang patungo sa kanilang looban. May iba
pang inihanda si Don Juan ng panggatong, tapayan, kalan, palayok, at panggamot ng mga dahon-
lahat ay kailangan sa panganganak ni Namongan. Pagkaraan ng paghahanda, Humayo na si Don
Juan upang makipaglaban sa mga kaaway na igorot, Ngunit hindi na siya nakita mula noon. Nang
isinilang si Lam-ang, sa tulong ng matandang maninisid na si marcos, marunong na agad siya
magsalita. Siya ang pumili ng kanyang pangalan at ang kanyang ninong sa binyag, ang
matandang si Gibuan. Nagusisa rin si Lam-ang kung siya ay lehitimong anak o bastador. Nang
mabatid ang patungo ng ama sa bundok, naisip niya na tungkulin niyang tiyakin ang nagiging
kapalaran ng ama. Nagbabasa siya sa ina at hinarap ang mga igorot sa bundok sa harap ng ulo
ng kanyang ama. Hinamon niya sa isang labanan hindi lamang ang mga pinono kundi ang lahat ng
mga Igorot. Tinanggap ang hamon kaya pinaulanan ng mga ito si Lam-ang ng mga sibat ngunit
nasalo naman niyang lahat ang mga iyon. Sa madaling salita, natalo ni Lam-ang ang mga
Igorot.Umagos sa ilog Vigan ang dugo ng mga ito. Bumaba sa bundok si Lam-ang na nanlalagkit
at duming-dumi ang buhok. Naisipan pang niyang linisin ang kamalig ng palay ng ama na hindi
nagagawa sa loob ng siyam na taon. Pagkaraan sa tunog ng longgangan(gong). Ipinatawag niya
ang kanyang mga kaibigang babae upang patulong sa mga ito sa paliligo sa ilog. Amburaya nang
mahugasan na ang hanyang buhok, nalason ang tuibig at nag-uunahan sa pagsampa sa
pangpang ang mga isda, banagan at mga igat. Upang masubok pa ang kanyang kakayahan,
sinilid niya ang buwaya sa ilog. Nang magapi niya ang mga ito ay ipinatatangal niya sa mga
kaibigang babae ang mga ngipin ng hayop upang gawing talisman.

Panliligaw ni Lam-ang

Nabalitaan ni Lam-ang ng kagandahan ni Donya ines Kanoyan ng kalinutian.nagbihis siya ng

magara at nagpasiyang umakyat ng ligaw kahit pinalalahanan siya ng ina na mabibigo
lamang.Isinama niya ang kanyang putting tandang at alagang aso.Noon nasalubong ni Lam-ang
sa daaan ang malahigante si Sumarang. Ga- pingan ang mga mata nito at ang ilong ay sinlaki ng
magkatabing dalawang paa.Nagtangka itong pigilin siya sa pagtungo kay Donya Ines.Nang hindi
papigil,sinibat siya ni Sumarang nginit nasalo niya ang sandata nito,Pagkaraang bigyan ng
babala,si Lam-angnaman ang naghagis ng sibat kay Sumarang,Sa tulong ng hangin,natangay si
Sumarang ng sibat ni Lam-ang hanging sa ikasiyam na bundok.Pagdating ni Lam-ang sa bahay ni
DonyaInes,nakita niya ang maraming manliligaw na isay ibig tawagin ang pansin ng
dalaga.nakaisip siya ng paraan upang sa kanya mapabaling ang pansin ni Donya Ines.
Pinapagaspas niya ang nga pakpak ng kanyang puting tandang at ang palikuran ng dalaga'y
gumuho sa lupa.Napatakbo sa may bintana si Donya Ines sa pagkagulat.Kasunod halos niyon,
pinaungol ni Lam-ang ang kayang aso at ang gumuhong palikuran ay naitindig muli. Humanga si
Donya Ines sa kanyang nasaksihan kaya nanaog siya't inanyayahang pumanhik sa bahay si Lam-
ang.Pinaupo siy asa luklukang ballot ng ginto,ipinagsaing siya at ipinagpatay ngb inahinh manok.
Lahat ng kinain ni lam-ang ay dinampot niya mula sa mga pingang pinagkunan din ni Donya Ines
ng pagkain nito.Pagkapanghalian. inusisa ni lam-ang ang mga magulang ng dalaga hingil sa
kanyang sadya. Sumagot ang kanyang putting tanang; Ibi magbigay galang n gaming panginoon
sa inyong maganak; at kung mararapatin ninyo,ibig niya pakasalan anginyong anak," Hindi tumutol
ang mga magulang ni Dopnya Ines,ngunit humiling kay Lam-ang ng dote,kasabay ng
pagpaparangalan ng mga kasangkapan sa kanilang bahay na yari sa lntay nag into
Sumugot si lam-ang na madali niyang maibigay ang dote. Hindi maubos ang laman ng kanyang
mga palaisdaa,may dalawang barkong ginto ang kanyang angkan na nakipagkalakalan sa tsina na
kinaroroonan ng kanyang mga kamaganak,at may naman siyang kayamanan na hindi
mababawasan nang pagayun-gayun lamang.

Umuwi si Lam-ang sa Nalbuan. Pinatunog ang longganngan dumating ang lahat ng mamayan
doon.Ipinahayag niya ng lahat ay sasama sa kanya sa kalanutian upang saksihan ang kanyang
kasal.Naghanda sila ng mga baboy,kambing,gulay isda;gayundin.nagdala sila ng mga
katinganpalayok,palangana,at mga inumin.Inihanda din ni lam-ang ang kanyang dote kay Donya
Ines.
Pagdating sa kalanutian,magiliw na tinangap ang lahat ng mga panauhin.Sumaksi at pagkaraa'y
dumalo sa kainan,sayawan,at inuman.inanyayahan ni Lam-ang ang mga kababayan ni donya Ines
sa nalbuan at silang lahat ay sumakay sa dalawang barkong ginto.Pagdating sa
Nalbuan ,nagpatuloy ang padiriwang hanging sa mapagod ang mga tao at magsipag uwian.Si
Donya Ines naman ay iniwan na ng kanyang kapatid na babaing si Unnayan kay Lam-ang at
umuwi ito.

Kamatayan at Pagkabuhay ni Lam-ang

Pagkaraan ng ilang panahon,napatoka kay lam-ang gang pangingisda ng raring,isang kaugalian

sa nalbuan,nagkaroon siya ng pangitaing kakainin siya ng mabangis na isdang
berkakan.Umano,kapag nanyari ito sasayaw ang kanilanmg hagdanan.magbabaksakan ang mga
nakasabit sa dingding at magkakapiraso ang kanilang kalan.Nangyari nga ito nang sa pagsisd niya
sa rarang,hustung-husto napasuot siya sa malaking bibig ng berkakan. Nanimdim si Donya
Ines.Hindi nagtagay,ipinasisid niya ang mga buot ng asawa,sa tulong ng matandang
Marcos .natagpuan naman ang mga iyon at saka pinag-ugnay-ugnay.tinakpan iyon ni Donya Ines
ng bidang (tapi) at pagtalikod niya,tumilaok ang tandang at pumagaspas ang inahin ni Lam-
angUmungol naman nang makalawa ang kanyang aso.Pagkaraan ng ilang sandali niya ng salapi
ang matangdang marcos at niyakap at hinagkan ang kanyang mga alaga.

Pagpapaliwanag: Sa ipnapakita sa kwento ng may-akda ang kanyang malalawak na

imahinasyon, mga di makakatotohanang mga pangyayari na nangyari sa kwento. Katulad sa
ipinapakita at ginawa ni Lam-ang sa kwento, na halata namang hindi talaga ito totoo, hindi
nangyayari sa totoong buhay at walang ordinaryong tao ang makagagawa, kahit sinuman ay wala
makakapaliwanag sa mga nangyari sa kwento
 Teoryang Eksistensyalismo

Ang Magmamani
Ni: Teofilo Sauco

Buod:

Ang pakikipagsapalaran ng mag-inang pinaghiwalay sa tadhan at pagbubukluring muli dahil

sa pag-ibig sa isang lalaki. Si Tentay (Vicente Gomez) na mula sa alta sosyodad ay nabuntis
kanyang kasintahang si Ventura Villaroman, ngunit napilita niyang ipinaampon ang sanggol sa
solterong si Ingkong Pinong na taga Baliwag Bulakan. Sisikaping ni Ingkong Pinong ang sanggol
ang tanging ikinabubuhay ni Ingkong Pinog ay ang pagtatanim at pagtitinda ng mani at gulay.
Balang araw ay katutuwangin niya si Ninay sa pagtitinda ng mani, hahangaan naman ni Ninay sa
nito’t bait at pagnanasaan ng binata. Hanggang Makilala ni Ninay ang binatang si Luis na taga-
maynila. Pinakyaw ni Luis ang kanyang panindang mani, hahabulin ang dalaga pagkaraan ay
yayaing magpapakasal. Ngunit may isang balakid. Ang isang babaeng kinakasama ni Luis at iyon
si Tentay na dating mananayaw sa cabaret sa Santa Ana. Matutuklasan ni Tenteay ang retratong
kuha i Luis kay Ninay, at maghihinala si Tentay na anak niya ang dalaga dahil sa kahawig na
kahawig niya ito.

Pagpapaliwanag: Sa ipnapakita sa kwento ng may-akda, mga desisyon ni Tentay para sa

kanyang Anak sa kadahilanang mahal niya ito, nagdesisyon siyang iwanan si Luis para magsama
ang kanyang anak at si Luis kahit masakit sa kanyang kalooban dahil alam niyang bubuti ang
buhay ng anak sa pilig ni Luis sapagkat naranasan niya ito, makabawi naman siya sa kanyang
anak sa kanyang mga pagkakamali.