Professional Documents
Culture Documents
MOÂN HOÏC
DƯ LUẬN XÃ HỘI
Đối tượng sử dụng:
Sinh viên chuyên ngành Xã hội học
` Kieán thöùc cuûa moân hoïc veà baûn chaát, qui luaät hình thaønh, chöùc
naêng cuûa dö luaän xaõ hoäi. Ñoàng thôøi hieåu ñöôïc dö luaän xaõ hoäi
trong xaõ hoäi hieän ñaïi, nhaát laø trong thôøi kyø ñaát nöôùc ñoåi môùi
hieän nay.
Böôùc ñaàu taäp vaän duïng caùc lyù luaän cuûa xaõ hoäi hoïc vaøo nghieân
cöùu thaêm doø dö luaän xaõ hoäi hieän taïi.
Vieäc vaän duïng kieán thöùc Xaõ hoäi hoïc veà dö luaän xaõ hoäi nhaèm
hoaøn thieän phöông thöùc vaø cô cheá phoái hôïp ñeå xöû lyù coù hieäu quaû
thoâng tin phaûn hoài töø quaàn chuùng nhaân daân ñoùng goùp yù kieán,
naâng cao chaát löôïng ñieàu tra dö luaän xaõ hoäi.
Baøi 1: Ñoái töôïng, quan heä, chöùc naêng cuûa nghieân cöùu Xaõ
hoäi hoïc veà dö luaän xaõ hoäi
Baøi 2: Baûn chaát vaø vai troø cuûa dö luaän xaõ hoäi
Baøi 3: Lyù thuyeát veà dö luaän xaõ hoäi
Baøi 4: Quaù trình hình thaønh vaø bieán ñoåi cuûa dö luaän xaõ hoäi
Baøi 5: Moái quan heä giöõa truyeàn thoâng ñaïi chuùng vaø dö
luaän xaõ hoäi
Baøi 6: Qui trình vaø phöông phaùp ñieàu tra dö luaän xaõ hoäi
Baøi 1:
Ñoái töôïng, quan heä, chöùc naêng
cuûa nghieân cöùu xaõ hoäi hoïc
veà dö luaän xaõ hoäi
• Ñoái töôïng vaø heä vaán ñeà cuûa XHH veà DLXH
1.1 Ñoái töôïng nghieân cöùu
Ñoái töôïng cuûa XHH veà DLXH laø caùc qui luaät xaõ hoäi trong
hoaït ñoäng cuûa DLXH. Phaân tích töø hai khía caïnh
+ Nhöõng yeáu toá khaùch quan coù tính chaát chung cho caùc xaõ hoäi
vaø nhöõng yeáu toá ñaëc thuø cho moät loaïi xaõ hoäi cuï theå maø aûnh
höôûng ñeán quaù trình phaùt sinh, phaùt trieån, toàn taïi vaø dieät
vong cuûa DLXH
+ Thöïc hieän nhöõng thoáng keâ mang tính chaát ñònh löôïng, ñònh
tính veà noäi dung cuûa DLXH (thaêm doø, tröng caàu, khaûo saùt…)
XHH veà DLXH coù ñoái töôïng nghieân cöùu laø cô caáu, caùc qui
luaät, caùc keânh, caùc cô cheá hình thaønh vaø vaän haønh cuûa
DLXH döôùi taùc ñoäng cuûa nhöõng qui luaät xaõ hoäi chung cuõng
nhö cuûa nhöõng ñaëc thuø rieâng ôû moãi xaõ hoäi.
June 15, 2010 Xã hội học về Dư luận xã hội 6
• Ñoái töôïng vaø heä vaán ñeà cuûa XHH veà DLXH
1.2 Heä vaán ñeà vaø höôùng nghieân cöùu
+ Xem xeùt nhöõng ñieàu kieän taêng cöôøng vai troø cuûa DLXH
+ Xaây döïng caùc lyù thuyeát veà xaõ hoäi ñaïi chuùng vaø DLXH
+ Phaân tích baûn chaát, caáu truùc vaø chöùc naêng cuûa DLXH
+ Nghieân cöùu aûnh höôûng cuûa TTÑC vaø DLXH
+ Nghieân cöùu taâm theá chính trò, raøng buoäc chính trò vaø löïa choïn
cuûa cöû tri
+ Nghieân cöùu aûnh höôûng cuûa caùc ñaëc ñieåm daân soá xaõ hoäi tôùi
söï hình thaønh cuûa DLXH
+ Nghieân cöùu tìm hieåu noäi dung DLXH ñoái vôùi caùc vaán ñeà cuïï
theå, nhöõng vaán ñeà môùi naûy sinh
Nhöôïc ñieåm: quaù chuù troïng ñeán kyõ thuaät nghieân cöùu, queân ñi
muïc ñích nghieân cöùu ñieàu tra DLXH ñeå laøm gì.
Thaáu hieåu hôn nhöõng söï uûng hoâï “ñích thöïc”, “theo phong
traøo” hay “bò baét buoäc”
+ Moâ taû: Phöông phaùp tieáp caän moâ taû söû duïng khi muoán:
- Bieát quan ñieåm cuûa moät nhoùm xaõ hoäi ñaëc thuø
- So saùnh caùc quan ñieåm cuûa caùc nhoùm xaõ hoäi khaùc nhau
+ Ño löôøng: Phöông phaùp tieáp caän ño löôøng söû duïng:
- Duøng ñeå löôïng hoùa thaùi ñoä
- Xaùc ñònh möùc ñoä bieåu hieän
+ Tröng caàu: Phöông phaùp tieáp caän tröng caàu (hay ñieàu tra,
thaêm doø) söû duïng khi:
- Nghieân cöùu DLXH cuûa nhöõng nhoùm xaõ hoäi lôùn
- Nghieân cöùu caùc vaán ñeà xaõ hoäi quan troïng
- Nghieân cöùu taâm theá chính trò
June 15, 2010 Xã hội học về Dư luận xã hội 14
4. Caùc phöông phaùp tieáp caän nghieân cöùu DLXH
+ Thí Nghieäm: phöông phaùp tieáp caän thí nghieäm laø quaù trình
ñieàu khieån nhöõng tình huoáng nghieân cöùu, ñeå coù theå taïo ra
nhöõng möùc ñoä khaùc nhau cuûa yeáu toá taùc ñoäng. vaø quan saùt
nhöõng taùc ñoäng aûnh höôûng ñeán caùc yeáu toá phuï thuoäc.
Söû duïng khi nghieân cöùu: khoâng phaûi muïc ñích xem DLXH
vaøo thôøi ñieåm hieän taïi, maø xem xeùt ñieàu kieän do thí nghieäm
taïo ra coù laøm thay ñoåi quan ñieåm hay thaùi ñoä daãn ñeán söï
hình thaønh DLXH hay khoâng.
Trong thöïc teá nghieân cöùu, goàm 3 nhoùm tieáp caän: (1) tieáp caän
moâ taû, tröng caàu vaø ño löôøng; (2) tieáp caän lyù thuyeát vaø (3)
tieáp caän thí nghieäm.
June 15, 2010 Xã hội học về Dư luận xã hội 15
Caâu hoûi thaûo luaän
Baøi 2:
Baûn chaát vaø vai troø cuûa dö luaän xaõ hoäi
• Khaùi nieäm dö luaän xaõ hoäi
1.1. Khaùi nieäm
Xaõ hoäi ñang noùi nhieàu veà vieäc gì hieän nay?
Ngöôøi ta ñang baøn nhieàu veà vieäc gì?
Thuaät ngöõ DLXH ñöôïc söû duïng khaù phoå bieán, hình thöùc
bieåu hieän raát ña daïng, ñoái töôïng phöùc taïp...
Nhieàu ngöôøi söû duïng thuaät ngöõ DLXH maø khoâng xaùc ñònh
ñöôïc khi naøo moät yù kieán phoå bieán ñeán möùc ñoä naøo thì ñöôïc
goïi laø DLXH
Theo thoùi quen ngöôøi ta söû duïng thuaät ngöõ DLXH maø khoâng
ñöôïc ñònh nghóa cuï theå
Dö luaän xaõ hoäi (Public Opinion) laø yù kieán vaø thaùi ñoä cuûa
coâng chuùng sau moät quaù trình trao ñoåi trong xaõ hoäi veà
caùc vaán ñeà xaõ hoäi maø hoï caûm thaáy coù yù nghóa vôùi hoï
hoaëc laø caùc vaán ñeà xaõ hoäi ñoù lieân quan ñeán nhu caàu, lôïi
ích chung
June 15, 2010 Xã hội học về Dư luận xã hội 19
• Khaùi nieäm dö luaän xaõ hoäi
1.2. Chuû theå vaø khaùch theå cuûa DLXH
+ Chuû theå cuûa DLXH:
Coù hai nhoùm quan ñieåm xaùc ñònh chuû theå cuûa DLXH:
- Quan ñieåm ñònh löôïng theo söï ñaùnh giaù cuûa ñaïi ña soá caùc
thaønh vieân trong caáp ñoä cuûa heä thoáng xaõ hoäi:
. Caáp ñoä toaøn heä thoáng xaõ hoäi
. Caáp ñoä caùc giai caáp, giai taàng xaõ hoäi
. Caáp ñoä nhoùm xaõ hoäi
Nhaän xeùt: Caùch tieáp caän naøy khaù thöïc duïng, toû ra coù lôïi
trong coâng taùc quaûn lyù ñeå giaûi
Nhö vaäy, nhöõng nhoùm ngöôøi hoaëc lôùn hoaëc nhoû ñeàu laø chuû
theå cuûa DLXH. Vaán ñeà laø trong vieäc nghieân cöùu DLXH caàn
phaân bieät ñaâu laø DLXH cuûa moät nhoùm, moät taäp theå vaø ñaâu
laø cuûa ñaïi ña soá daân chuùng. Ñoàng thôøi, cuõng laøm roõ dö luaän
cuûa moät nhoùm, moät taäp theå coù phuø hôïp vôùi dö luaän chung
cuûa xaõ hoäi hay khoâng.
June 15, 2010 Xã hội học về Dư luận xã hội 21
• Khaùi nieäm dö luaän xaõ hoäi
1.2. Chuû theå vaø khaùch theå cuûa DLXH
+ Khaùch theå cuûa DLXH:
Laø nhöõng söï kieän, vaán ñeà coâng coäng quan troïng ñöôïc xaõ
hoäi chuù yù maø DLXH ñeà caäp ñeán vaø nhöõng söï kieän, vaán ñeà
ñoù coù lieân quan ñeán nhu caàu, hay lôïi ích chung
Chuù yù:
Traùnh nhaàm laãn giöõa DLXH vaø vaán ñeà maø noù phaûn aùnh. Hay
noùi caùch khaùc, khoâng theå ñoàng nhaát DLXH vôùi vaán ñeà maø noù
coù yù kieán.
Do vaäy, khoâng theå laáy keát quaû ñieàu tra DLXH veà moät hieän
töôïng ñeå khaúng ñònh veà möùc ñoä phoå bieán thöïc teá hieän töôïng
ñoù.
June 15, 2010 Xã hội học về Dư luận xã hội 22
• Khaùi nieäm dö luaän xaõ hoäi
1.3. Caùc ñaëc tính cuûa DLXH
+ Khuynh höôùùng theå hieän luoân toû thaùi ñoä ñoàng tình, phaûn öùng
hay löôõng löï cuûa yù kieán (danh nghóa)
+ Cöôøng ñoä theå hieän möùc ñoä söùc caêng cuûa yù kieán (thöù baäc)
+ Phaïm vi bieåu hieän qua soá löôïng caù nhaân, nhoùm xaõ hoäi maø
DLXH coù chung khuynh höôùng
+ Hieäu öùng laø möùc ñoä aên saâu cuûa DLXH trong suy nghó (söï
thay ñoåi) cuûa caù nhaân hay nhoùm
+ Tin ñoàn:
Laø moät söï khaúng ñònh veà moät chuû ñeà ñöôïc quan taâm maø
khoâng coù ñuû baèng chöùng ñaùng tin caäy ñöôïc ñöa ra
[Allport vaø Portman – 2 nhaø xaõ hoäi hoïc ngöôøi Myõ]
Nhö vaäy:
- tin ñoàn laø saûn phaåm cuûa taâm lyù xaõ hoäi, trong tin ñoàn thoâng
thöôøng coù moät phaàn ñöôïc cho laø söï thaät
- vaán ñeà maø tin ñoàn ñeà caäp ñeán caøng quan troïng, caøng haáp
daãn vôùi caù nhaân, caøng mô hoà bao nhieâu thì caøng nhieàu tin
ñoàn xuaát hieän baáy nhieâu
(xem sô ñoà: Taùc ñoäng cuûa DLXH, tieåu moâi tröôøng xaõ hoäi ñeán haønh vi)
June 15, 2010 Xã hội học về Dư luận xã hội 31
3. Chöùc naêng cuûa dö luaän xaõ hoäi
3.1. Cô cheá taùc ñoäng cuûa DLXH
Taùc ñoäng cuûa DLXH, tieåu moâi tröôøng xaõ hoäi ñeán haønh vi
Haønh vi
1). Vai trò của DLXH trong văn hóa Việt Nam hiện nay.
2). “Dân chủ hóa” các lĩnh vực của đời sống xã hội – Giải
pháp quan trọng để phát huy vai trò của dư luận xã hội.
Baøi 3:
Lyù thuyeát veà dö luaän xaõ hoäi
1. Sô löôïc veà lòch söû khaùi nieäm dö luaän xaõ hoäi
- Theá kyû 12: (J. Solsbery) laàn ñaàu tieân khaùi nieäm DLXH ñöôïc
söû duïng trong hoaït ñoäng nhaø nöôùc. Quan ñieåm veà DLXH
ñöôïc tìm hieåu thoâng qua vò theá cuûa ngöôøi daân, yù kieán cuûa
ngöôøi daân ñöôïc ñeà cao, do ñoù vai troø cuûa DLXH cuõng ñöôïc
ñeà cao.
- Thôøi kyø trung ñaïi: (W. Tempee) trong ñeà cöông veà nguoàn
goác cuûa DLXH, DLXH laø moät trong nhöõng nguoàn söùc maïnh
cuûa quyeàn löïc chính trò.
- Theá kyû 17: (D. Defoe) ñaõ laäp moät maïng löôùi coäng taùc vieân
tieán haønh thu thaäp DLXH
- Naêm 1824: nghieân cöùu thöïc nghieäm ñaàu tieân veà DLXH.
- Naêm 1883: (baùo Boston Globe) tieán haønh tröng caàu yù kieán
döï ñoaùn keát quaû boû phieáu.
- Ñaàu nhöõng naêm 1900: nhieàu cuoäc tieán haønh tröng caàu yù
kieán veà thaùi ñoä cuûa ngöôøi daân ñoái vôùi caùc vaán ñeà xaõ hoäi naûy
sinh hay ñoái vôùi chính phuû.
- Naêm 1910: (M. Weber) chöông trình nghieân cöùu chính thöùc
xaõ hoäi hoïc veà baùo chí, trong ñoù coù khía caïnh nghieân cöùu
ñeán ñaëc ñieåm cuûa DLXH hay thaùi ñoä ñoái vôùi thoâng tin.
Vaøo thôøi ñieåm naøy, caùc cuoäc nghieân cöùu thöïc nghieäm veà
DLXH nôû roä, ñöôïc ñaùnh daáu baèng söï xuaát hieän cuûa haõng
Ñieàu tra DLXH Gallup (Myõ)
DLXH coù moái lieân heä tröïc tieáp vôùi phaùp luaät, cho neân noù
cuõng coù moái lieân heä vôùi haønh vi cuûa moïi ngöôøi
June 15, 2010 Xã hội học về Dư luận xã hội 42
2. Caùc quan ñieåm veà dö luaän xaõ hoäi veà sau
2.3. Quan ñieåm thoáng keâ – taâm lyù
Lyù thuyeát Voøng xoaén im laëng cuûa Noelle Neumann duøng ñeå
giaûi thích taïi sao caù nhaân khoâng saün saøng theå hieän coâng
khai yù kieán cuûa hoï, neáu nhö hoï caûm thaáy yù kieán cuûa hoï
thuoäc nhoùm thieåu soá (hoaëc bò phaûn ñoái):
. moãi caù nhaân coù moät cô quan Caän thoáng keâ (giaùc quan thöù
6), cho pheùp caù nhaân caûm nhaän luoàng DLXH ñang phoå bieán
maø khoâng caàn phaûi tröng caàu yù kieán.
. caùc caù nhaân sôï bò coâ laäp, ñoàng thôøi hoï cuõng bieát yù kieán,
thaùi ñoä nhö theá naøo seõ bò coâ laäp.
. noãi sôï bò coâ laäp laøm cho caù nhaân khoâng daùm theå hieän yù
kieán khaùc bieät.
Höõu ích cho vieäc nghieân cöùu ñaùnh giaù DLXH ñích thöïc
June 15, 2010 Xã hội học về Dư luận xã hội 43
2. Caùc quan ñieåm veà dö luaän xaõ hoäi veà sau
2.4. Tröôøng phaùi nghieân cöùu veà tuyeân truyeàn
Taâm lyù hoïc xaõ hoäi
- Hovland vaø Weiss: taäp trung vaøo yeáu toá uy tín cuûa nguoàn tin
ñeán söï thay ñoåi cuûa quan ñieåm.
- Janis vaø Ferhbach: thoâng ñieäp gaén vôùi söï sôï haõi khoâng ñem
laïi hieäu quaû trong vieäc thay ñoåi yù kieán.
- Ngöôïc laïi, Levelthal vaø Niles: thoâng ñieäp taùc ñoäng vaøo söï sôï
haõi ñem laïi hieäu quaû cao veà söï thay ñoåi thaùi ñoä.
- Sau ñoù, Janis vaø Hovland taùi nghieân cöùu khaúng ñònh baèng
moâ hình chöõ U, nghóa laø taùc ñoäng ñeán söï sôï haõi cuûa coâng
chuùng maïnh nhaát hoaëc thaáp nhaát seõ mang laïi hieäu quaû thay
ñoåi yù kieán vaø thay ñoåi thaùi ñoä cao.
June 15, 2010 Xã hội học về Dư luận xã hội 44
2. Caùc quan ñieåm veà dö luaän xaõ hoäi veà sau
2.4. Tröôøng phaùi nghieân cöùu veà tuyeân truyeàn
Haønh vi xaõ hoäi
- Nhìn töø lyù thuyeát cô caáu - chöùc naêng: DLXH vôùi tö caùch laø
moät thieát cheá xaõ hoäi seõ goùp phaàn vaøo söï ñieàu phoái caùc
thaønh phaàn trong xaõ hoäi.
- Theo lyù thuyeát haønh vi xaõ hoäi: quaù trình hình thaønh yù kieán caù
nhaân töø ñoù hình thaønh yù kieán xaõ hoäi, quaù trình ñoù dieãn ra vôùi
söï tham gia cuûa raát nhieàu yeáu toá trung gian (PTTTÑC hay
thuû lónh dö luaän)
Quan ñieåm vaên hoùa thì laïi cho raèng: yeáu toá vaên hoùa – xaõ hoäi
cheá ñònh DLXH, caùc yù kieán caù nhaân khoâng phuø hôïp ñeå giaûi
thích veà yù kieán xaõ hoäi.
June 15, 2010 Xã hội học về Dư luận xã hội 45
3. Quan ñieåm Maùc – Xít veà dö luaän xaõ hoäi
Cho raèng: DLXH laø keát quaû cuûa söï bieán ñoåi yù thöùc xaõ hoäi
thaønh söùc maïnh xaõ hoäi... thoâng qua caùc luaät leä chung.
DLXH luoân ñoùng vai troø laø phöông tieän vaø yeáu toá ñieàu chænh
caùc quan heä xaõ hoäi vaø haønh vi cuûa con ngöôøi.
. DLXH laø moät daïng ñaëc tröng cuûa yù thöùc xaõ hoäi
. DLXH thuoäc thöôïng taàng kieán truùc xaõ hoäi, do ñoù DLXH bò
chi phoái bôûi nhöõng ñaëc ñieåm vaø tính chaát cuûa haï taàng cô sôû
trong xaõ hoäi ñoù
. DLXH ñöôïc cuûng coá khi tieáng noùi cuûa ngöôøi daân tham gia
. DLXH coù tính giai caáp vaø noù baûo veä cho lôïi ích cuûa chuû theå
DLXH laø dö luaän cuûa nhaân daân
Nghieân cöùu DLXH ôû Vieät Nam: laø nhöõng nghieân cöùu keát hôïp
giöõa nghieân cöùu lyù luaän vaø öùng duïng DLXH vaøo cuoäc soáng.
- Baét ñaàu töø naêm 1989: caùc baøi dòch veà DLXH
- Naêm 1997: aán phaåm veà DLXH ñöôïc xuaát baûn
- Naêm 1999: caùc cuoäc nghieân cöùu veà DLXH thöïc hieän
- Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, caùc trung taâm Ñieàu tra dö luaän
xa hoäi ñöôïc thaønh laäp (ña phaàn caùc toû chöùc naøy tröïc thuoäc
Ban Tö töôûng vaên hoùa TW hoaëc Ban Tuyeân giaùo caùc caáp...)
Caùc nhaø nghieân cöùu DLXH tieâu bieåu cuûa Vieät Nam: PGS.TS. Mai
Quyønh Nam; TS. Phaïm Chieán Khu; PGS.TS. Töø Ñieån; TS. Buøi Hoaøi Sôn;
PGS.TS. Nguyeãn Quyù Thanh; PGS.TS. Traàn Höõu Quang, TS. Löông Khaéc
Hieáu; PGS.TS. Leâ Ngoïc Huøng ...
June 15, 2010 Xã hội học về Dư luận xã hội 47
Caâu hoûi thaûo luaän
1). Vai trò của DLXH trong sự bêu xấu (stigma) và sự gán
nhãn (labeling).
2). Vận dụng một số lý thuyết cơ bản nghiên cứu DLXH
trong công tác hành chính công ở nước ta hiện nay.
Baøi 4:
Quaù trình hình thaønh vaø bieán ñoåi
cuûa dö luaän xaõ hoäi
• Caáu truùc cuûa nieàm tin, thaùi ñoä vaø dö luaän
1.1. Caáu truùc cuûa nieàm tin
Nieàm tin laø daïng phaùn xeùt veà caùi gì ñoù laø ñuùng, naèm trung
gian giöõa yù kieán thuaàn tuùy (opionion) vaø tri thöùc (knowledge)
Caùc nieàm tin coù khaû naêng thay ñoåi khaùc nhau, bôûi caáu truùc
cuûa nieàm tin, chính laø troïng taâm vaø cöôøng ñoä cuûa nieàm tin.
- Troïng taâm cuûa nieàm tin laø möùc ñoä quan troïng cuûa moät
nieàm tin naøo ñoù trong heä thoáng caùc nieàm tin cuûa caù
nhaân.Khi nieàm tin trung taâm thay ñoåi, thì nhöõng nieàm tin
khaùc cuõng thay ñoåi theo.
- Cöôøng ñoä cuûa nieàm tin chính laø möùc ñoä tin ñoái vôùi moät vaán
ñeà naøo ñoù. Cöôøng ñoä ñeå ño möùc ñoä cuûa nieàm tin
Nieàm tin thöôøng döïa treân nhöõng suy luaän logic coù caáu truùc tam
ñoaïn luaän (C: a È b; P: b K: a)
June 15, 2010 Xã hội học về Dư luận xã hội 50
• Caáu truùc cuûa nieàm tin, thaùi ñoä vaø dö luaän
1.2. Caáu truùc cuûa thaùi ñoä
Thaùi ñoä:
Laø moät taâm theá uûng hoä hy phaûn ñoái ñoái vôùi ñoái töôïng nhaát
ñònh [Shaver - 1977]
Laø moät vò trí trong thang löôõng cöïc veà tình caûm ñaùnh giaù
[Fishbein vaø Ajzen - 1975]
Laø nhöõng löôùi cuûa nieàm tin lieân keát ñan cheùo nhau voán ñöôïc
löu giöõ laâu daøi trong trí nhôù vaø ñöôïc kích hoaït khi gaëp ñoái
töôïng coù lieân quan [Tourangeau vaø Ransinksi - 1988]
Nhìn chung, thaùi ñoä luoân bao haøm caùc yeáu toá: (1) toång keát traûi
nghieäm töø kinh nghieäm soáng; (2) toång hôïp nhieàu haønh vi
khaùc nhau; (3) moâ hình hoùa coù saün trong taâm trí; (4) laø
nguyeân nhaân cuûa haønh vi; (5) toàn taïi hai thaùi cöïc.
June 15, 2010 Xã hội học về Dư luận xã hội 51
• Caáu truùc cuûa nieàm tin, thaùi ñoä vaø dö luaän
1.2. Caáu truùc cuûa thaùi ñoä
Moái quan heä giöõa thaùi ñoä vaø yù kieán:
- YÙ kieán laø bieåu hieän vaät chaát cuûa thaùi ñoä
- YÙ kieán mang tính cuï theå hôn thaùi ñoä
- yù kieán ñeà caäp ñeán moät vaán ñeà cuï theå ñôn leû, trong khi ñoù
thaùi ñoä mang tính khaùi quaùt vaø mang tính phaân taùn hôn
Caáu truùc cuûa thaùi ñoä:
Tri thöùc; tình caûm vaø haønh vi [theo Krech vaø Crutchfield]
Tình caûm; nieàm tin vaø haønh vi [theo Fishbein vaø Ajzen]
Nhöng moãi thaønh phaàn coù moät ngöôõng tình huoáng theå hieän,
ñoù coù theå laø nhöõng ñieàu kieän, hay boái caûnh xaõ hoäi... maø moãi
thaønh phaàn seõ theå hieän cuï theå
Hoaït ñoäng vaø chöùc naêng cuûa DLXH gaén lieàn vôùi möùc ñoä
daân chuû cuûa moät xaõ hoäi.
June 15, 2010 Xã hội học về Dư luận xã hội 56
3. Caùc moâ hình hoïc hoûi trong hình thaønh thaùi ñoä
Quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån DLXH laø moät quaù trình
bieän chöùng, theå hieän ôû choã söï phaùt trieån cuûa DLXH coù söï
phaùt sinh, toàn taïi, phaùt trieån vaø tieâu vong. Söï keát thuùc cuûa
quaù trình DLXH naøy laø söï khôûi ñaàu cho moät quaù trình DLXH
khaùc.
Quaù trình hình thaønh DLXH qua caùc giai ñoaïn sau:
Neáu thieáu moät trong hai ñieàu kieän treân thì DLXH chöa tröôûng
thaønh vaø caàn coù söï ñònh höôùng phuø hôïp.
Baøi 5:
Moái quan heä giöõa truyeàn thoâng vaø
dö luaän xaõ hoäi
1. AÛnh höôûng cuûa truyeàn thoâng ñeán dö luaän
mã hóa giải mã
phản hồi
+ Caùc keânh:
- Truyeàn thoâng lieân caù nhaân:
. thoaûi maùi, khoâng coù tính chaát trang troïng
. phaûn hoài nhanh choùng, ñoàng thuaän/phaûn khaùng nhìn roõ
. kín ñaùo cho ngöôøi tham gia quaù trình truyeàn thoâng
. quyeát ñònh nhanh maø khoâng caàn caân nhaéc, löïa choïn tröôùc
- Truyeàn thoâng ñaïi chuùng:
. ñaïi chuùng veà nguoàn phaùt, keânh phaùt
. ñaïi chuùng veà thoâng tin
. ñaïi chuùng veà coâng chuùng tieáp nhaän
. ñaïi chuùng veà hieäu öùng xaõ hoäi ña daïng
June 15, 2010 Xã hội học về Dư luận xã hội 68
1. AÛnh höôûng cuûa truyeàn thoâng ñeán dö luaän
Dö
luaän
xaõ hoäi
- DLXH laø nguoàn söï kieän taïo ra noäi dung truyeàn thoâng cuûa
truyeàn thoâng ñaïi chuùng
- DLXH laø taùc nhaân laøm thay ñoåi truyeàn thoâng ñaïi chuùng
June 15, 2010 Xã hội học về Dư luận xã hội 71
Caâu hoûi thaûo luaän
1). Từ thực tiễn, chứng minh phương tiện truyền thông đại
chúng tạo ra “chương trình nghị sự”, tức là những vấn
đề mà xã hội quan tâm, hướng sự chú ý của DLXH đến
vấn đề mà chúng coi là cốt yếu.
2). DLXH cung cấp nguồn sự kiện cho các phương tiện
truyền thông đại chúng như thế nào.
Baøi 6:
Qui trình vaø phöông phaùp ñieàu tra
dö luaän xaõ hoäi
1. Qui trình toå chöùc ñieàu tra DLXH
(2) Giai ñoaïn xöû lyù, phaân tích thoâng tin vaø baùo caùo keát quaû
- Laøm saïch döõ lieäu
- Gôû thoâng tin caâu hoûi môû vaø maõ hoùa caâu hoûi môû
- Nhaäp lieäu vaøo maùy baèng phaàn meàm thoáng keâ
- Xöû lyù döõ lieäu (thoáng keâ moâ taû, thoáng keâ suy dieãn)
- Phaân tích döõ lieäu coù yù nghóa
- Vieát baùo caùo toång hôïp
- Baùo caùo keát quaû
Tuøy thuoäc vaøo muïc ñích ñieàu tra maø coù phöông phaùp choïn
maãu phuø hôïp. Phöông phaùp choïn maãu xem laïi moân:
- Thoáng keâ xaõ hoäi
- Phöông phaùp nghieân cöùu xaõ hoäi (ñònh löôïng)
Nghieân cöùu
truyeàn thoâng ñaïi chuùng
Thiết kế qui trình tổ chức điều tra dư luận xã hội, lựa chọn
một vấn đề dư luận xã hội đang diễn ra trong thực tại.