1

TÆ LEÄ TAÊNG TRÖÔÛNG

GVBM : ÑOAØN NGOÏC DUÕNG

Phöông phaùp : Tính tæ leä taêng tröôûng r cho coâng thöùc S = A.er.N
x
 1
 Soá e = lim 1    2,71828...
x 
 x
 Thí duï 1 : (SGK) Söï taêng daân soá ñöôïc öôùc tính theo coâng thöùc S  A.e Nr , trong ñoù A laø daân soá cuûa naêm laáy
laøm moác tính, S laø daân soá sau N naêm, r laø tæ leä taêng daân soá haøng naêm. Bieát raèng tæ leä taêng daân soá treân theá
giôùi haøng naêm laø 1,32%, naêm 1998 daân soá theá giôùi vaøo khoaûng 5926,5 trieäu ngöôøi. Khi ñoù döï ñoaùn daân soá
theá giôùi naêm 2008 (10 naêm) sau seõ laø bao nhieâu ? (giaû söû tæ leä taêng daân soá haøng naêm laø khoâng thay ñoåi).
 Höôùng daãn :
Döï ñoaùn daân soá theá giôùi naêm 2008 seõ laø : S  A.e Nr  5926,5.e10.0,0132  6762,8 (trieäu ngöôøi)

 Thí duï 2 : (SGK) Bieát raèng naêm 2001, daân soá Vieät Nam laàn löôït laø 78685800 ngöôøi vaø tæ leä taêng tröôûng daân
soá naêm ñoù laø 1,7% vaø söï taêng daân soá ñöôïc öôùc tính theo coâng thöùc S  A.e Nr . Hoûi cöù taêng daân soá vôùi tæ leä
nhö vaäy thì ñeán naêm naøo daân soá nöôùc ta ôû möùc 100 trieäu ngöôøi ? (giaû söû tæ leä taêng daân soá haøng naêm laø khoâng
thay ñoåi)
 Höôùng daãn :
ln 100  ln 78,6858
Theo giaû thieát, ta coù : 100  78,6858.e0,017N  ln 100  ln 78,6858.e0,017N  N 
0,017

 14 
Vaäy cöù neáu taêng daân soá vôùi tæ leä haøng naêm laø 1,7% thì ñeán naêm 2015 daân soá nöôùc ta seõ ôû möùc 100 trieäu
ngöôøi.
 Thí duï 3 : Bieát raèng naêm 2001 vaø naêm 2006, daân soá Vieät Nam laàn löôït laø 78685800 ngöôøi vaø 84155800
ngöôøi. Hoûi ñeán naêm 2015 daân soá Vieät Nam laø bao nhieâu ngöôøi ? (giaû söû tæ leä taêng daân soá haøng naêm laø khoâng
thay ñoåi).
 Höôùng daãn :
Tæ leä taêng daân soá haøng naêm ñöôïc tính theo coâng thöùc :
ln 84155800  ln 78685800
84155800  78685800 .e 5 r  r   r  0,013
5
Naêm 2015 daân soá Vieät Nam laø : 78685800.e14r = 78685800.e14.0,013  9439260 (ngöôøi)
 Thí duï 4 : (SGK) Söï taêng tröôûng cuûa moät loaïi vi khuaån theo coâng thöùc S = A.er.t, trong ñoù A laø soá löôïng vi
khuaån ban ñaàu, r laø tæ leä taêng tröôûng (r > 0), t laø thôøi gian taêng tröôûng. Bieát soá löôïng vi khuaån ban ñaàu laø 100
con vaø sau 5 giôø coù 300 con. Hoûi sau 10 giôø coù bao nhieâu con vi khuaån ? Sau bao laâu soá löôïng vi khuaån ban
ñaàu seõ taêng gaáp ñoâi ?
 Höôùng daãn :
Tröôùc tieân, ta tìm tæ leä taêng tröôûng moãi giôø cuûa loaøi vi khuaån naøy.
Theo giaû thieát, soá löôïng vi khuaån ban ñaàu laø 100 con vaø sau 5 giôø coù 300 con, neân tæ leä taêng tröôûng moãi giôø
ñöôïc xaùc ñònh bôûi : 300 = 100.e5r. (1)
Laáy logarit cô soá e hai veá cuûa (1) ta ñöôïc : ln300 = ln(100.e5r).
ln 3
Töø ñoù suy ra : r   0,2197 töùc laø tæ leä taêng tröôûng cuûa loaïi vi khuaån naøy laø 21,97% moãi giôø.
5
Sau 10 giôø, soá con vi khuaån laø : S = 100.e10.0,2197  900 (con)
Thôøi gian ñeå soá löôïng vi khuaån ban ñaàu taêng gaáp ñoâi ñöôïc xaùc ñònh bôûi : 200 = 100.ert.
ln 200  ln 100 ln 2 ln 2
Töø ñoù suy ra : t     3,155 (giôø)  3 giôø 9 phuùt.
r 0,2197 0,2197

 Thí duï 5 : (SGK) Cho bieát chu kyø baùn huûy cuûa chaát phoùng xaï Plutoâni Pu239 laø 24360 naêm (töùc laø moät löôïng
Pu239 sau 24360 naêm phaân huûy thì chæ coøn laïi moät nöûa). Söï phaân huûy ñöôïc tính theo coâng thöùc S  A.ert , trong
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
TAØI LIEÄU LUYEÄN THI THPT QG .............................................................................................................................. GVBM : ÑOAØN NGOÏC DUÕNG
 2
ñoù A laø löôïng chaát phoùng xaï ban ñaàu, r laø tæ leä phaân huûy haøng naêm (r < 0), t laø thôøi gian phaân huûy, S laø löôïng
coøn laïi sau thôøi gian phaân huûy t. Hoûi 10 gam Pu239 sau bao nhieâu naêm phaân huûy seõ coøn 1 gam?
 Höôùng daãn :
Tröôùc heát ta tìm tæ leä phaân huûy haøng naêm cuûa Pu239 .
ln 5  ln 10
Pu239 coù chu kyø baùn huûy laø 24360 naêm, ta coù : 5  10.er.24360  r   2,84543.105  0,000028
24360
Vaäy söï phaân huûy cuûa Pu ñöôïc tính theo coâng thöùc S  A.e
239 0, 000028t
trong ñoù S vaø A tính baèng gam, t tính
 ln 10
baèng naêm. Theo giaû thieát, ta coù : 1  10.e 0,000028t  t   82235 (naêm)
 0,000028
Vaäy sau khoaûng 82235 naêm thì 10 gam chaát Pu239 seõ phaân huûy coøn 1 gam.

 Thí duï 6 : (SGK) Khoaûng 200 naêm tröôùc, hai nhaø khoa hoïc Phaùp laø Cloâ-zi-ut (R.Clausius) vaø Cla-pay-roâng
(E.Clapeyron) ñaõ thaáy raèng aùp suaát p cuûa hôïi nöôùc (tính baèng milimeùt thuûy ngaân, vieát taét laø mmHg) gaây ra
khi noù chieám khoaûng troáng phía treân cuûa maët nöôùc chöùa trong moät bình kính ñöôïc tính theo coâng thöùc
k
p  a.10 t  273 trong ñoù t laø nhieät ñoä C cuûa nöôùc, a vaø k laø nhöõng haèng soá. Cho bieát k  –2258,624.
a) Tính a bieát raèng khi nhieät ñoä cuûa nöôùc laø 100C thì aùp suaát cuûa hôi nöôùc laø 760 mmHg (tính chính xaùc ñeán
haøng phaàn chuïc).
b) Tính aùp suaát cuûa hôïi nöôùc khi nhieät ñoä cuûa nöôùc laø 40C (tính chính xaùc ñeán haøng phaàn chuïc).
 Höôùng daãn :
k k 2258, 624 2258, 624
760
a) Ta coù : p  a.10 t  273  760  a.10 t  273  a.10 100 273  a   2258,624  a  760.10 373  863188841,4
10 373
863188841,3
b) P  2258, 624
 52,5 mmHg
40 273
10
 Thí duï 7 : Cho bieát chu kì baùn raõ cuûa moät chaát phoùng xaï laø 24 giôø (1 ngaøy ñeâm). Hoûi 250 gam chaát ñoù seõ
coøn laïi bao nhieâu sau : a) 1,5 ngaøy ñeâm ? b) 3,5 ngaøy ñeâm ?
 Höôùng daãn :
t
 1 T
Ta bieát coâng thöùc tính khoái löôïng chaát phoùng xaï taïi thôøi ñieåm t laø m( t )  m0 . 
2
trong ñoù m0 laø khoái löôïng chaát phoùng xaï ban ñaàu (töùc laø taïi thôøi ñieåm t = 0); T laø chu kì baùn raõ.
Ta coù T = 24 giôø = 1 ngaøy ñeâm, m0 = 250 gam. Do ñoù, ta coù :
1, 5
1 1
a) Khoái löôïng chaát phoùng xaï coøn laïi sau 1,5 ngaøy ñeâm laø : m(1,5)  250.   88,388 (gam )
2
3, 5
1 1
b) Khoái löôïng chaát phoùng xaï coøn laïi sau 3,5 ngaøy ñeâm laø : m(3,5)  250.   22,097 (gam )
2
 Thí duï 8 : Moät khu röøng coù tröõ löôïng goã 4.105 meùt khoái. Bieát toác ñoä sinh tröôûng cuûa caùc caây ôû khu röøng ñoù
laø 4% moãi naêm. Hoûi sau 5 naêm, khu röøng ñoù seõ coù bao nhieâu meùt khoái goã ?
 Höôùng daãn :
Goïi tröõ löôïng goã ban ñaàu laø V0, toác ñoä sinh tröôûng haøng naêm cuûa röøng laø i phaàn traêm. Ta coù :
Sau 1 naêm, tröõ löôïng goã laø : V1  V0  i.V0  V0 1  i 
Sau 2 naêm, tröõ löôïng goã laø : V2  V1  i.V1  V1 1  i   V0 1  i 
2

…
Sau 5 naêm, tröõ löôïng goã laø : V5  V0 1  i 
5

Thay V0 = 4.105(m3), i = 4% = 0,04, ta coù : V5  4.105 1  0,04  4,8666.105 (m3 )

5

IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
TAØI LIEÄU LUYEÄN THI THPT QG .............................................................................................................................. GVBM : ÑOAØN NGOÏC DUÕNG