Professional Documents
Culture Documents
Metrology Info - Vol25 W1 2023
Metrology Info - Vol25 W1 2023
Vol.25
No.W1-2023
LOGY info
WE CULTIVATE QUALITY CULTURE IN THAILAND
แนวทางการประเมิน
ค่าความเร่งเนื่องจากแรงโน้มถ่วงของโลก
(gravity: g)
CHIANGMAI
9 . 7 8 4 26 1 9 5 0 สําหรับการสอบเทียบ
m/s 2
เครื่องมือวัดด้านความดัน
แบบ On-site
ในประเทศไทย
?
? BANGKOK
9 . 7 8 2 9 7 0 3 41
m/s 2
สำ�หรับการสอบเทียบเครื่องมือวัดด้านความดัน
แบบ On-site ในประเทศไทย
METROLOGY info
2
เอกสารประชาสัมพั นธ์ข่าวสารด้านมาตรวิทยา
บนเว็บเพจ Metrology Explorer [mx.nimt.or.th] Vol.25 No. W1-2023
2. การคำ�นวณหาค่า g โดยสมการ
ปัจจุบันมีหลายสมการที่ใช้ในการคำ�นวณหาค่า g แต่ในประเทศไทย สมการที่
นิยมใช้ คือ สมการที่แนะนำ�โดย International Association of Geodesy, IAG
ดังแสดงในสมการด้านล่าง
จากสมการดังกล่าว ผู้ใช้งานหรือ
ห้องปฏิบัติการจำ�เป็นต้องทราบค่า h และ
φ ณ ตำ�แหน่งที่ต้องการคำ�นวณค่า ซึ่ง
สามารถหาได้จากหลายวิธี แต่ปัจจุบันวิธี
ที่แนะนำ�ให้ใช้กันคือ จากแผนที่ของกรม
แผนที่ทหาร ในระวางอัตราส่วน 1:50,000
เนื่ องจากเป็ นเอกสารอ้างอิงทางราชการ
และจากสมการดังกล่าวค่า Uncertainty
ยอมรับกันอยู่ท่ี ±50 ppm
ravity
3 METROLOGY info เอกสารประชาสัมพั นธ์ข่าวสารด้านมาตรวิทยา
Vol.25 No. W1-2023 บนเว็บเพจ Metrology Explorer [mx.nimt.or.th]
2. ความแตกต่างของค่า g ในแต่ละพื้ นที่
้ อยู่กับปัจจัยหลายอย่าง เช่น ความสูงเหนือระดับ
ค่า g แต่ละพื้ นที่จะแตกต่างกัน ขึน
น้ำ�ทะเลปานกลาง ตำ�แหน่งละติจูด ลักษณะทางธรณีวิทยา นอกจากนี้ ยังมีปัจจัยอื่นที่ส่งผล
กระทบระยะสั้น เช่น ตำ�แหน่งของดวงจันทร์ ซึ่งเป็นปัจจัยหลักที่ทำ�ให้เกิดน้ำ�ขึ้นน้ำ�ลง เป็นต้น
ค่า standard gravity (gn) = 9.80665 m/s2 (@ latitude 45°, ระดับน้ำ�ทะเลปานกลาง)
ทั่วโลก จะมีค่า g ณ ตำ�แหน่งต่างๆ แตกต่างกันไปไม่เกิน ± 0.5 % ของค่า gn สำ�หรับ
ประเทศไทยนั้น ได้มีการวัดค่า g ใน 7 จุด ทั่วประเทศเป็นครั้งแรกในปี พ.ศ. 2543 ถึง 2544
โดย มว. ร่วมกับผู้เชี่ยวชาญจากสถาบันมาตรวิทยาแห่งชาติ สาธารณรัฐประชาชนจีน ผลการ
วัดที่ได้ แสดงดังรูปที่ 2
METROLOGY info
4
เอกสารประชาสัมพั นธ์ข่าวสารด้านมาตรวิทยา
บนเว็บเพจ Metrology Explorer [mx.nimt.or.th] Vol.25 No. W1-2023
3. การหาค่า g สำ�หรับการสอบเทียบนอกสถานที่
(แบบ On-site)
สำ�หรับการสอบเทียบแบบ On-site นั้น ไม่อาจทำ�ได้ อีกทั้งอาจไม่มีความจำ�เป็นต้อง
ค่า g ณ ตำ�แหน่งสอบเทียบ ยังมีความจำ�เป็น หาค่า g ก็เป็นได้ ดังนั้น บทความนี้จึงได้
ที่จะต้องใช้ในการคำ�นวณ และแก้คา่ ผลการวัด นำ�เสนอวิธีการหาค่า g พร้อมทั้งประมาณการ
ให้ถูกต้อง ถึงแม้ว่าความถูกต้องแม่นยำ�ของ ค่า Uncertainty เพ่ื อใช้ในการสอบเทียบ
ผลการสอบเทียบที่ ต้ อ งการจะไม่ สู งมากนั ก เครื่องมือวัดด้านความดัน แบบ On-site ใน
ก็ตาม แต่การหาค่า g จากวิธีการข้างต้น ประเทศไทย สำ�หรับเป็นทางเลือก ดังนี้
(โดยการวัดและการคำ�นวณ) อาจยุ่งยาก หรือ
ประเทศไทย
่ (1) = 9.782990754 m/s2
▶ ค่า g เฉลีย
▶ ความแตกต่างสูงสุดทัว่ ประเทศไทย
= 0.003056264 m/s2 (2) หรือ 312.4 ppm (3)
METROLOGY info
6
เอกสารประชาสัมพั นธ์ข่าวสารด้านมาตรวิทยา
บนเว็บเพจ Metrology Explorer [mx.nimt.or.th] Vol.25 No. W1-2023
จากผลในตารางที่ 1 จะเห็นได้ว่า จากเงื่อนไขข้างต้น และ Accuracy ของ UUC
0.01 %rdg ค่า ug,Δh ที่ประเมินได้มีค่าน้อยกว่า Accuracy ของ UUC มากกว่า 15,000 เท่า
ในทุกจุด Pressure ที่ประเมิน และเมื่อเปรียบเทียบที่ Accuracy อื่นๆ ของ UUC จะได้ผล
ดังแสดงในตารางที่ 2 และรูปที่ 3
รูปที่ 3 กราฟแสดง
ผลการเปรียบเทียบค่า
ug,Δh กับ Accuracy
ของเครื่องมือ (UUC)
ในกรณีการสอบเทียบ
Gas measuring
device ที่ Accuracy
UUC ต่าง ๆ
5. สรุปผล
จากผลการประเมินในข้อที่ 4 สามารถสรุปได้ว่า
หากใช้ค่า g เฉลี่ยทั่วประเทศไทย = 9.782990754 m/s2 ที่มีค่า
ความไม่แน่นอน (Uncertainty) = 320 ppm ในการสอบเทียบ
เครื่องมือวัดความดันแบบ On-site ในประเทศไทย ค่า ug,Δh ที่
เกิดขึ้น จะไม่มีผลกระทบอย่างมีนัยสำ�คัญต่อความถูกต้องของ
เครื่องมือที่ทำ�การสอบเทียบ ที่มี Accuracy ไม่ดีกว่า 0.01 %rdg
METROLOGY info
10
เอกสารประชาสัมพั นธ์ข่าวสารด้านมาตรวิทยา
บนเว็บเพจ Metrology Explorer [mx.nimt.or.th] Vol.25 No. W1-2023
เอกสารอ้างอิง เนื้อหาบทความ
1. ทัศนีย์ ไพรรื่นรมย์ และ ณัฐนันท์ วรเดช โดย
ฝ่ายมาตรวิทยาเชิงกล มว., “การวัดค่า ลิขิต ใสหนู
ความเร่งเนื่องจากแรงโน้มถ่วงของโลก ห้องปฏิบัติการความดัน
ในประเทศไทย และความสำ�คัญ (The และสุญญากาศ
measurement of gravity in Thailand กลุม่ งานกลศาสตร์ของไหล
and its importance)”, ฝ่ายมาตรวิทยาเชิงกล
https://www.nimt.or.th/main/?p=21307,
8 พ.ย. 2561.
2. Sylvia Lewis and G N Pegge, National
Physical Laboratory, “The Pressure Graphic design
Balance, A Practical Guide to its use”,
โดย
ISBN: 0950449652, Appendix II,
Page 45.
3. Physikalisch-Technische Bundesanstalt
(PTB), Guideline DKD-R 6-1 “Calibration ฐานิยา คัมภิรานนท์
of Pressure Gauge” Edition 03/2014. กลุ่มงานสื่อสารองค์การ
สถาบันมาตรวิทยาแห่งชาติ
กระทรวงการอุดมศกึ ษา วิทยาศาสตร์ วิจยั และนวัตกรรม
ห้ามพลาด!
สแกนเลย