Metody badawcze psychologii społecznej

Formułowanie hipotez i teorii

Punktem wyjścia do badań jest pomysł lub hipoteza, która ma być sprawdzona.

Obserwacja
Obserwacja systematyczna
- jest to forma metody obserwacyjnej, w której obserwatorem jest wyszkolony badacz
społeczny, który przystępuje do odpowiedzi na pytania odnoszące się do określonego
zjawiska społecznego, obserwując i kodując je zgodnie z wcześniej przygotowanym zbiorem
kryteriów.
Obserwacja uczestnicząca
- to forma obserwacji systematycznej, w której obserwator wchodzi w interakcje z
obserwowanymi ludźmi, ale stara się w żaden sposób nie wpływać na sytuację.
Analiza archiwalna
- forma obserwacji systematycznej, w której badacz obserwuje zachowanie społeczne przez
badanie nagromadzonych w danej kulturze dokumentów albo archiwaliów (np.
pamiętników, powieści, czasopism czy dzienników).
Zgodność sędziów kompetentnych - poziom zgodności pomiędzy dwoma osobami lub
większą liczbą osób, które niezależnie kategoryzują materiał.

Wady metody obserwacyjnej

1. Niektóre rodzaje zachowań są trudne do obserwacji, ponieważ albo zdarzają się
bardzo rzadko, albo pojawiają się jedynie wtedy, gdy człowiek pozostaje w
samotności.
2. Jest ona ograniczona do konkretnej grupy ludzi w konkretnej sytuacji.

Metoda korelacyjna
metoda, w której mierzy się systematycznie dwie zmienne lub ich większą liczbę i
oszacowuje się relację pomiędzy nimi (tj. w jakim stopniu można przewidzieć wartości jednej
z nich na podstawie drugiej).
szacowanie stopnia korelacji pomiędzy dwiema zmiennymi

Korelacja dodatnia
Taka relacja między dwiema zmiennymi, w której wzrostowi wartości jednej zmiennej
towarzyszy wzrost wartości drugiej zmiennej
Korelacja ujemna:
taka relacja pomiędzy dwiema zmiennymi, w której wzrostowi wartości jednej zmiennej
towarzyszy zmniejszenie się wartości drugiej zmiennej.
Losowy dobór próby
każdy człowiek wchodzący w skład populacji ma taką samą szansę na pojawienie się w próbie
Wywiadem nazywa się rozmowę przeprowadzoną według uprzednio przygotowanego planu.
• wywiady „swobodne”, niesformalizowane,
• wywiady sformalizowane z użyciem kwestionariusza

• wywiad indywidualny
• wywiad grupowy, nazywany też audytoryjnym

Jak budować kwestionariusz ankiety?

• Problematyka badań
• Sformułowanie pytania
• Język
• Znawstwo respondentów
• Odpowiedzi nie aprobowane społecznie

• Respondent powinien być przekonany, że wszystkie odpowiedzi są jednakowo dobre i

możliwe do przyjęcia
• Pytania powinny się odnosić tylko do pojedynczych zagadnień.
• Pytania powinny się one układać w jednorodne ciągi tematyczne
• Respondent powinien być przekonany o wartości badań, o tym, że służą one
doniosłym celom

Wywiad kwestionariuszowy jako jedna z technik wywiadu może zawierać trzy rodzaje pytań:
• Zamknięte
• Półotwarte
• Otwarte

Wywiady telefoniczne

Metoda eksperymentalna
- metoda badania relacji przyczynowo-skutkowych; badacz losowo przydziela uczestników
eksperymentu do różnych sytuacji i upewnia się, że sytuacje te są identyczne pod wszystkimi
względami z wyjątkiem jednego, zdefiniowanego przez zmienną niezależną (badacz oczekuje,
że tenże jedyny warunek będzie miał przyczynowy wpływ na reakcje ludzi).

• Eksperymenty laboratoryjne
- umożliwiają sprawowanie ścisłej kontroli nad warunkami, które z założenia nie powinny
wpływać na badanie.
 • Eksperymenty terenowe
- prowadząc eksperymenty terenowe, socjologowie badają ludzi we względnie naturalnych
warunkach.