Podstawy psychologii

kurs społeczny

Dr hab. Dorota Molek-Winiarska, prof. UEW

Katedra Zarządzania Kadrami
 Tematyka kursu:
1. Główne nurty w psychologii, rodzaje, metody i
techniki badawcze
2. Koncepcje psychologiczne człowieka – psychoanaliza
i behawioryzm
3. Procesy poznawcze – percepcja, pamięć
4. Emocje w funkcjonowaniu człowieka
5. Motywy indywidualistyczne i autoteliczne w życiu
człowieka
6. Koncepcje różnic indywidualnych
Główne nurty w psychologii
podstawowe paradygmaty;
metody badawcze
Psychologia – badanie duszy ludzkiej?
 Zasady i reguły rządzące zachowaniami ludzkimi
 Każdy jest psychologiem? Naiwna psychologia
 Perspektywa obiektywna (intersubiektywna)
PSYCHE - dusza, tchnienie życia
LOGOS – nauka, teoria

Psychologia to nauka o zachowaniach

ludzi i ich sposobie odbierania świata.

Pomaga w zrozumieniu zachowań człowieka,

motywów podejmowanych przez niego decyzji
oraz w odkrywaniu kim naprawdę jest człowiek.
Psychologia jako nauka powstała pod
koniec XIX wieku

1879 - pierwsze laboratorium badań

eksperymentalnych Wilhelma Wundta
Uniwersytet Lipski
 Prekursorzy
•Arystoteles; 384-322 p.n.e. – dusza i ciało stanowią
całość
•Rudolf Goeckel; 1590 „Ψνχολογια:
hoc est, de hominis perfectione, animo, et in primis
ortu huius , commentationes ac disputationes
quorundam Theologorum & Philosophorum nostrae
aetatis, quos versa pagina ostendit”
•Juan Huarte de San Juan; 1575, „Examen de Ingenios
para las Ciencias”;
•Johann Caspar Lavater; 1775-8; „Physiognomische
Fragmente, zur Beförderung der Menschenkenntniss
und Menschenliebe”
•Johann Friedrich Herbart 1824-5; „Psychologie als
Wissenschaft neu gegründet auf Erfahrung,
Metaphysik und Mathematik”
5 Głównych nurtów w psychologii

 Psychologia Gestalt
 Psychoanaliza
 Behawioryzm
 Podejście poznawcze
 Psychologia humanistyczna
Obszary psychologii
 Psychologia osobowości – zajmuje się badaniem i
opisywaniem człowieka w kategoriach najistotniejszych
cech integrujących i organizujących jego funkcjonowanie.
 Psychologia społeczna - zajmuje się badaniem sposobu w
jaki otaczający świat wywiera wpływ na ludzkie myślenie,
emocje i zachowanie.
 Psychologia poznawcza (kognitywna) – zajmuje się
badaniem procesów poznawczych człowieka czyli procesów
umożliwiających nabywanie i przetwarzanie informacji z
otoczenia.
 Psychologia kliniczna – zajmuje się diagnozowaniem
wszelkich form zaburzeń psychicznych i anomalii w
zakresie myślenia, emocji i zachowania.
Obszary psychologii
 Psychologia ekonomiczna – zajmuje się analizą
zachowań ludzi oraz organizacji w procesach
podejmowania decyzji biznesowych.
 Psychologia zdrowia – zajmuje się problematyką
promocji zdrowego stylu życia i utrzymywania
zdrowia.
 Psychologia organizacji – zajmuje się
wykorzystywaniem badań i praw psychologii do
rozwiązywania problemów powstających w miejscu
pracy ze szczególnym uwzględnieniem procesów
zarządzania ludźmi.
Metody badawcze

 Eksperyment
 Obserwacja
 Wywiad
 Studium przypadku
 Testy psychologiczne
1. Eksperyment

 symulacja sytuacji naturalnej i badanie określonych

zmiennych w sposób kontrolowany. Polega na
celowym manipulowaniu jedną zmienną
(NIEZALEŻNĄ) i obserwacji wpływu tej zmiany na
drugą zmienną (ZALEŻNĄ).

 Eksperyment wskazuje na zależność przyczynowo-

skutkową
Warunki potrzebne do przeprowadzenia rzetelnego
eksperymentu:

 Manipulacja zmienną niezależną

 Losowy dobór osób i grup eksperymentalnej

i kontrolnej
2. Obserwacja
Proces rozpoznawania i notowania faktów
pojawiających się na bieżąco w trakcie
przedłużonej i dokładnej obserwacji
zachowania podmiotu bez wpływania na
obserwowany proces.

 Rodzaje obserwacji:
 Laboratoryjna
 Naturalna
 Uczestnicząca

Obserwacja wymaga przygotowania i wykorzystywania

narzędzia w postaci arkusza obserwacji
3. Wywiad, sondaż

 Metody pomiaru oceny opinii, postaw, doświadczeń

oparte zazwyczaj na kwestionariuszach zawierających
pytania lub twierdzenia.

 Wywiad – rozmowa z respondentem, która ma

określony główny temat i niektóre pytania. Jest to
metoda jakościowa.
 Sondaż – respondenci niezależnie wypełniają
wystandaryzowane kwestionariusze otrzymane przez
badacza. Jest to metoda ilościowa.
4. Studium przypadku – jest to jakościowa analiza danej
jednostki lub grupy oparta na studiowaniu materiałów
związanych z jej funkcjonowaniem

5. Testy psychologiczne - to znormalizowane i

zobiektywizowane metody, za pomocą których ustala się
pewne cechy osób (zwłaszcza ich zdolności, sprawności,
postawy, zainteresowania).
 Cechy prawidłowo skonstruowanego
testu psychologicznego
 Trafność
 Rzetelność
 Standaryzacja
 Normalizacja
 Adaptacja kulturowa
Literatura cytowana i zalecana
 D. Molek-Winiarska, Podstawy psychologii, UE
Wrocław, 2018;
 F. Parot, M.Richelle, Wprowadzenie do psychologii,
WAM, Kraków 2008;
 J. Shaughnessy, E. Zechmeister, J. Zechmeister, Metody
badawcze w psychologii, GWP, Sopot 2007;
 J. Strelau, D. Doliński, Psychologia, GWP, Sopot 2008.
 W. Tatarkiewicz, Historia filozofii, PWN, 2022.