293

TÜRKĠYE’DEKĠ Ġġ KAZASI KAYNAKLI ÖLÜMLERĠN

ĠSTATĠSTĠKSEL DEĞERLENDĠRMESĠ
Statistical Assessments of Fatalities Resulted from Occupational
Accidents in Turkey

Çağatay ÇETĠNKAYA& Emine Demirel TOP & Soner TOPNil

YAPICI
GiriĢ
ÇalıĢanlara yönelik iĢ sağlığı ve güvenliği ile yakından ilgili 3 unsur
bulunmaktadır. Bunlar: çalıĢanların korunması, üretim güvenliğinin
sağlanması ve iĢletme güvenliğinin sağlanmasıdır. ĠĢ sağlığı ve güvenliği,
çalıĢanların ve iĢin güvenliğini sağlamaya yönelik önlemler dizisidir. Bu
önlemler, elimine etmeden kiĢisel koruyucu donanımların kullanımına
kadar geniĢ bir yelpazede yer alır. ġekil 1‟de NIOSH (Amerikan ĠĢ
Sağlığı ve Güvenliği Ulusal Enstitüsü) tarafından belirlenmiĢ kontrol
hiyerarĢisi yer almaktadır.

ġekil 1. ĠĢ sağlığı ve güvenliğinde kontrol hiyerarĢisi.


Çukurova Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Ġstatistik Bölümü, AraĢtırma Görevlisi
(Doktora Öğrencisi)

Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, ĠĢ Güvenliği Anabilim Dalı (Tezli
Yüksek Lisans Öğrencisi)

Çukurova Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Maden Mühendisliği Bölümü,
AraĢtırma Görevlisi (Doktora Öğrencisi)

Çukurova Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Maden Mühendisliği Bölümü, Dr.
Öğretim Üyesi
 294

6331 Sayılı ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Kanunu‟nda tehlike, iĢyerinde var

olan ya da dıĢarıdan gelebilecek, çalıĢanı veya iĢyerini etkileyebilecek
zarar veya hasar verme potansiyelini; risk ise tehlikeden kaynaklanacak
kayıp, yaralanma ya da baĢka zararlı sonuç meydana gelme ihtimalini
ifade etmektedir. Örnekle açıklanacak olursa; yetersiz aydınlatma olan bir
ortamda çalıĢmak tehlikedir. Böyle bir ortamda çalıĢıldığında; kör olma,
düĢme, yanlıĢ iĢ yapma, acil durumlarda kaçıĢ yollarını bulamama gibi
riskler bulunmaktadır. Riskleri önlemeye yönelik olarak kontrol
hiyerarĢisinde en etkili adım elimine etmedir. Elimine etme; tehlikenin
ortadan kaldırılmasını ifade etmektedir. Örneğin çok ses çıkaran bir aletin
kullanılmaması, kullanımdan kaldırılması elimine etmeye örnektir.
HiyerarĢideki 2. yöntem ikamedir. Çok ses çıkaran bir aletin az ses
çıkaran bir aletle değiĢtirilmesi ikameye örnek olarak verilebilir.
Mühendislik kontrolleri hiyerarĢide 3. sırada yer almaktadır. Ses çıkaran
aletin ses çıkarmayan kapalı bir bölmeye alınması mühendislik
kontrolüne örnektir. HiyerarĢideki 4. yöntem yönetim kontrolleridir.
ÇalıĢanların dönüĢümlü çalıĢtırılması suretiyle gürültüye maruziyet
süresinin azaltılması bu kontrol yöntemine örnek olarak verilebilir.
Kontrol hiyerarĢisinde son sırada kiĢisel koruyucu donanımlar (KKD) yer
almaktadır. Gürültülü ortamda çalıĢanların kulak koruyucular kullanması
bu kontrol yöntemine örnektir. HiyerarĢide etki, toplu korunmadan kiĢisel
korunmaya doğru gittikçe azalmaktadır. ÇalıĢma sırasında riskleri
tamamen ortadan kaldırmanın tek yolu tehlikenin yok edilmesidir.
1. Dünyada ĠĢ Sağlığı Ve Güvenliği’nin Tarihsel GeliĢimi
Tarihteki ilk iĢ sağlığı güvenliği kurallarının Babil Dönemi‟nde (M.
Ö. 2000) Hammurabi kanunlarından itibaren baĢladığı kabul
edilmektedir. Burada “eğer ustanın yaptığı ev çürüklüğünden dolayı
yıkılırsa, evi yapan ustanın boynu vurulur” denilmiĢtir. M. Ö. 400‟lerde
Heredot çalıĢanların daha iyi çalıĢabilmesi için yüksek kalorili besinlerle
beslenmelerinin gerekliliğinden söz etmiĢtir. Aynı dönemde Hipokrat ilk
defa kurĢun zehirlenmesinden söz etmiĢ ve Platon (Eflatun) ise
zanaatkarların çalıĢma Ģartlarından oluĢan sorunları kaydetmiĢtir. M. Ö.
300‟lerde Aristo, gladyatörlerin yaptıkları iĢten dolayı özel bir diyetle
beslenmeleri gerektiğini söylemiĢtir. M. S. 1. Yüzyılda Plinius, çalıĢma
ortamındaki tozlara karĢı çalıĢanların baĢlarına torba geçirmeleri
gerektiğinden bahsetmiĢtir. M. S. 2. Yüzyılda Juvenal demircilerdeki
gözle ilgili hastalıkların iĢten kaynaklandığını ve ayakta çalıĢanlarda varis
oluĢabileceğini belirtmiĢtir. Agricola (1494-1555), De re metallica isimli
kitabında metal iĢçilerinin koruyucu eylemlere (ağza burna mendil)
ihtiyaçları olduklarını belirtmiĢtir. Paracelsus (1493-1541), De morbis
 295

metallicis isimli eserinde “zehir olmayan madde yoktur, zehirle ilacı

ayıran dozdur” demiĢtir. ĠĢ sağlığı ve Güvenliği‟nin babası olarak kabul
edilen kiĢi Bernardino Ramazzini‟dir. 1633-1714 yılları arasında
yaĢamıĢtır. ĠĢyeri hekimidir. De morbis artificum diatriba isimli eserinde
hastalara ne iĢ yaptığını sorup, öykülerini (anemnez) alınız demiĢtir.
Sanayi Devrimi‟nden sonra fabrikaların ve makinaların çoğalması ile
iĢgücü önem kazanmıĢtır. Çok fazla üretme isteği ile çalıĢanların
güvenliği hiçe sayılmıĢ ve devletler tarafından bu durumu önlemeye
yönelik kanuni düzenlemeler yapılmaya baĢlanmıĢtır. Özellikle 1. Dünya
SavaĢı sonrası Versay AntlaĢması ile kurulan Dünya ÇalıĢma Örgütü
(ILO) ile 7 Nisan 1948‟de kurulan Dünya Sağlık Örgütü (WHO) iĢ
sağlığı ve güvenliğinin geliĢimine yönelik uluslararası mecrada atılan en
önemli adımlar olmuĢtur.
2. Türkiye’de ĠĢ Sağlığı Ve Güvenliği’nin Tarihsel GeliĢimi
Türkiye‟de iĢ sağlığı ve güvenliğine yönelik atılan adımlar Osmanlı
Devleti dönemine uzanmaktadır. 15-16. Yüzyıllarda ticarette esnaf ve
zanaatkarların etkin olduğu dönemde loncaların, orta sandığı, teavün
sandığı gibi ticari birliklerin belirlediği kurallar iĢ sağlığı ve güvenliğine
yönelik atılan ilk adımlardır. Ancak buradaki düzenlemeler genelde sözlü
Ģekilde olmuĢlardır. 1850‟de Polis Nizamnamesi ile bu tür ticari
birliklerin oluĢumu engellenmiĢ ve ağır çalıĢma Ģartları kabul edilmiĢtir.
Zonguldak‟ta Ereğli Havzası‟nda çalıĢan kömür iĢçilerinin çoğunun
hastalanması ve çalıĢmanın yürütülemez duruma gelmesi neticesinde 100
Maddelik Dilaver PaĢa Nizamnamesi çıkarılmıĢtır. Ancak padiĢah
imzalamadığı için bu düzenleme tüzük niteliğinde kalmıĢtır ve kapsamlı
olarak uygulanamamıĢtır. 1869‟daki Maadin Nizamnamesi ile iĢ sağlığı
ve güvenliği konusunda ilk kapsamlı kanun çıkarılmıĢtır. Birinci Büyük
Millet Meclisi Dönemi‟nde çıkarılan 114 ve 151 sayılı yasalar dönemin
iktisat-ekonomi bakanı Mahmut Celal Bey öncülüğünde çıkarılmıĢtır.
Cumhuriyet Dönemi‟nde Hafta Tatili Kanunu, Borçlar Kanunu gibi
kanunlar ile çalıĢma hayatı düzenlense de iĢ sağlığı ve güvenliğine
yönelik en kapsamlı kanun 30 Haziran 2012‟de resmi gazetede
yayımlanan 6331 Sayılı ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Kanunu olmuĢtur. Bu
kanuna dayalı çıkarılan yönetmeliklerle yasanın uygulamaları devam
etmektedir. Bu kanun öncesinde 2003‟te çıkarılan ĠĢ Kanunu ve 2006‟da
çıkarılan Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu‟nda da iĢ
sağlığı ve güvenliğine yönelik birtakım tedbirler bulunmaktadır.
3. Önceki ÇalıĢmalar
 296

Demirbilek ve Pazarlıoğlu (2007), 1980-2004 yılları arasında

gerçekleĢen iĢ kazalarını incelemiĢlerdir. ĠĢ kazası riskinin en fazla
olduğu yaĢ grubunu 25-29 ile 30-34 olarak belirlemiĢlerdir. Ayrıca bu
çalıĢmada iĢ kazalarının ilk çalıĢma saatinde daha fazla olduğu ve yüksek
çalıĢana sahip iĢyerlerinde daha az iĢ kazası olduğu belirlenmiĢtir. 5 yıl
ve üzeri kıdeme sahip çalıĢanların iĢ kazası oranlarının diğerlerine oranla
daha düĢük olduğu da bu çalıĢmayla belirlenmiĢtir. Karadeniz (2012),
Türkiye‟de gerçekleĢen iĢ kazalarının sayılarının resmi rakamların çok
üzerinde olduğunu belirtmiĢtir. Ayrıca küreselleĢen ekonomi ile sanayisi
geliĢmekte olan ülkelere iĢ kazalarının kaydığı ve bundan dolayı Asya‟da
iĢ kazalarının sayılarının diğer kıtalardan daha fazla olduğu belirlenmiĢtir.
Ceylan (2012), Türkiye‟de 2004-2010 yılları arasındaki iĢ kazaları ve
ölüm oranlarını incelemiĢ ve sektörlere göre analiz etmiĢtir. Sonuçta;
madencilik, metal ve inĢaat sektörlerinde iĢ kazaları ve iĢ kazaları
kaynaklı ölümlerin yoğunlaĢtığı belirlenmiĢtir. ÇavuĢ ve Taçgın (2016),
1997-2011 yılları arasındaki inĢaatlarda gerçekleĢen iĢ kazalarını
incelemiĢler ve en çok iĢ kazalarının düĢme ve elektrik çarpmaları
kaynaklı olduğunu belirlemiĢlerdir. DüĢme ve elektrik kaynaklı iĢ
kazalarını alt gruplara ayırmıĢlardır. Erginel ve Toptancı (2017), iç
anadolu bölgesinde inĢaat ile ilgili 2005-2015 yılları arasındaki iĢ kazası
verilerini incelemiĢ ve son üç senede iĢ kazalarının sayılarının arttığını
belirlemiĢlerdir. Bu durumun 2012‟de 6331 sayılı yasanın yürürlüğe
girmesinden dolayı kazayı bildirme yükümlülüğünden kaynaklandığı
belirlenmiĢtir. GümüĢ (2017), 2015 ve 2014 yılı iĢ kazaları verilerini
incelemiĢ ve en fazla iĢ kazasının nitelik gerektirmeyen iĢlerde
gerçekleĢtiğini belirlemiĢtir. Çolak ve Palaz (2017), Türkiye‟de 1980-
2012 yılları arasındaki ölümlü iĢ kazaları ile ekonomik geliĢme arasındaki
iliĢkiyi incelemiĢler ve aralarında uzun dönemde negatif kısa dönemde ise
pozitif korelasyon olduğunu belirlemiĢlerdir.
4. Ġstatistiksel Analizler
Sosyal Güvenlik Kurumu iĢ kazaları istatistikleri (2013-2016 yılları
arası) kullanılmıĢtır (SGK, 2017). 2016-2013 yılları verilerinin
ortalamaları esas alınarak, ölümlü iĢ kazaları oranları meslek gruplarına
göre sıralandığında ölüm oranı en yüksek sektörler ġekil 2‟de ve Çizelge
1‟de görülmektedir. Burada iĢ kazası sonucu ölüm oranı 100000 kiĢide 15
ve üzeri olan sektörler ve ekonomik faaliyet sınıflandırması
görülmektedir. Ġlk sırada kömür ve linyit çıkartılması yer almaktadır.
100000 kiĢide 243 gibi inanılması güç bir sayı göze çarpmaktadır. 13
Mayıs 2014 tarihinde Manisa‟nın Soma ilçesindeki linyit kömürü
madeninde gerçekleĢen yangın ve akabinde gerçekleĢen facia sonucu 301
 297

madenci hayatını kaybetmiĢtir. Aynı yıl 28 Ekim‟de Karaman‟ın

Ermenek ilçesinde gerçekleĢen bir diğer kömür madeni faciasında 18
madenci hayatını kaybetmiĢtir. Ġstatistiksel analizlerde böyle bir sonucun
çıkmasında bu faciaların yaĢanmasının büyük rolü bulunmaktadır.
Madencilik faaliyetleri en tehlikeli çalıĢma koĢullarında
gerçekleĢtirilmektedir. Ancak alınacak tedbirler ile kayıplar en aza
indirilebilmektedir. Analizde 2. sırada en fazla kaybın gerçekleĢtiği
sektör olarak inĢaat göze çarpmaktadır. ĠnĢaat sektörü normalde iĢ
kazaları ve iĢ kazaları sonucu gerçekleĢen ölümler açısından ilk sırada yer
almaktadır. Ancak çalıĢma hacmine ve çalıĢan sayısına göre iĢ kazaları
sonucu gerçekleĢen ölümler oranlandığında inĢaat sektörü madencilik
sektörünün gerisinde kalmaktadır. Metal ve makine sektörü 3. sırada yer
almaktadır.

Çizelge 1. 2013-2016 yılları arasındaki ölümlü iĢ kazaları (100000

kiĢide 15 ve üzeri).
Kaza Ölüm
Ekonomik Faaliyet Kaza Sigorta Oranı Oranı
Sektör Ölüm
Sınıflandırması Sayısı lı Sayısı (100 (100000
kiĢide) kiĢide)
Kömür ve Linyit 9254,
102 41964 22,054 243,068
çıkartılması 5
Diğer Madencilik ve 1709, 59635,7
42,5 2,867 71,266
TaĢocakçılığı 75 5
Metal Cevheri 1029,
MADEN 11 23211 4,436 47,391
Madenciliği 75
Ham Petrol ve Doğalgaz 119,7
1 3173,5 3,773 31,511
çıkarımı 5
Madenciliği destekleyici
277,5 1,25 7225 3,841 17,301
hiz.
Bina dıĢı yapıların 7752, 351573,
129,5 2,205 36,834
inĢaatı 75 25
1013 109,7
ĠNġAAT Özel inĢaat faaliyetleri 371262 2,731 29,561
7,5 5
1575 117556
Bina inĢaatı 258,5 1,340 21,989
4,5 5
18498,7
Su yolu taĢımacılığı 348 6,75 1,881 36,489
5
NAKLĠYE
Kara taĢımacılığı ve boru 7311,
174 580696 1,259 29,964
hattı taĢımacılığı 75
METAL/ Diğer metalik olmayan 1035
47,75 217322 4,765 21,972
MAKĠNE mineral ürünlerin imalatı 5
 298

1250
Ana metal sanayii 24,75 151416 8,260 16,346
7
Elektrik. gaz. buhar ve
havalandırma sistemi 1411 17,5 98109 1,438 17,837
üretim ve dağıtımı
ĠyileĢtirme faaliyetleri ve
diğer atık yönetimi 32,75 0,5 1702,25 1,924 29,373
hizmetleri
Uluslar arası örgütler ve
temsilciliklerinin 8,75 1 4013 0,218 24,921
DĠĞER
faaliyetleri
Kanalizasyon 188 2,5 12056 1,559 20,737
Atığın toplanması. ıslahı
ve bertarafı faaliyetleri, 2740 13,25 76770 3,569 17,259
maddelerin geri kazanımı

250

200

150
Ölüm Oranı (100.000 kişide)
100

50

0
Bina inĢaatı
Özel inĢaat faaliyetleri
Kömür ve Linyit çıkartılması

Bina dıĢı yapıların inĢaatı

Ana metal sanayii

Ham Petrol ve Doğalgaz çıkarımı

Madenciliği destekleyici hiz.

Elektrik. gaz. buhar ve havalandırma

ĠyileĢtirme faaliyetleri ve diğer atık

Kanalizasyon
Su yolu taĢımacılığı
Kara taĢımacılığı ve boru hattı
Metal Cevheri Madenciliği

Diğer metalik olmayan mineral

temsilciliklerinin faaliyetleri
Diğer Madencilik ve TaĢocakçılığı

faaliyetleri, maddelerin geri kazanımı

Atığın toplanması. ıslahı ve bertarafı
Uluslar arası örgütler ve
sistemi üretim ve dağıtımı
ürünlerin imalatı

yönetimi hizmetleri
taĢımacılığı

MADEN ĠNġAAT TAġIMAMETALMAKĠNE DĠĞER

ġekil 2. 2013-2016 yılları arasındaki ölümlü iĢ kazaları (100000 kiĢide

15 ve üzeri).

Çizelge 2. 2013-2016 yılları arasındaki iĢ kazaları oranları.

Oran
Ekonomik Faaliyet Kaza Sigortalı
Sektör (100
Sınıflandırması Sayısı Sayısı
kiĢide)
MADENCĠLĠK Kömür ve Linyit Çıkartılması 9254,5 41964 22,05
METAL/MAKĠNE Ana metal sanayii 12507 151416 8,26
ULAġIM Havayolu taĢımacılığı 1389,25 21001 6,61
 299

Makine ve teçhizat hariç. fabrikasyon metal

METAL/MAKĠNE 18516,25 387067 4,78
ürünleri imalatı
METAL/MAKĠNE Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı 10355 217322 4,76
Motorlu kara taĢıtı. treyler (römork) ve yarı treyler
METAL/MAKĠNE 7314,5 164744 4,44
(yarı römork) imalatı
MADENCĠLĠK Metal Cevheri Madenciliği 1029,75 23211 4,43
METAL/MAKĠNE Elektrikli teçhizat imalatı 5226 123877 4,22
DĠĞER Kağıt ve kağıt ürünlerinin imalatı 2102,25 50171 4,19
DĠĞER Kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı 7586,25 192579,5 3,94
BaĢka yerde sınıflandırılmamıĢ makine ve ekipman
METAL/MAKĠNE 5685,25 145723,5 3,91
imalatı
MADENCĠLĠK Madenciliği destekleyici hizmet faaliyetleri 277,5 7225 3,84
MADENCĠLĠK Ham Petrol ve Doğalgaz çıkarımı 119,75 3173,5 3,77
DĠĞER Balıkçılık ve su ürünleri yetiĢtiriciliği 299 8059,5 3,71
Ağaç. ağaç ürünleri ve mantar ürünleri imalatı
DĠĞER (mobilya hariç), saz. saman ve benzeri 2515,25 68533,5 3,67
malzemelerden örülerek eĢyaların imalatı
TaĢımacılık için depolama ve destekleyici
DĠĞER 8315,25 231939,5 3,58
faaliyetler
Atığın toplanması. ıslahı ve bertarafı faaliyetleri,
DĠĞER 2740 76770 3,57
maddelerin geri kazanımı
DĠĞER Diğer ulaĢım araçlarının imalatı 1641,5 46801,75 3,50
DĠĞER Mobilya imalatı 4935,75 161188 3,06
Çizelge 2. ve ġekil 3‟te 2013-2016 yılları arasındaki iĢ kazaları
ortalamaları sonucu oranları % 3‟ten yüksek olan sektörler ve ekonomik
faaliyet sınıflamaları görülmektedir. Madencilik faaliyetleri ilk sıradaki
yerini yine almıĢtır. Metal/makine sektörü madencilik sektörünü takip
etmektedir. Burada havayolu taĢımacılığındaki % 6 üzeri olan kaza oranı
göze çarpmaktadır. Bu durumun havayolu taĢımacılığındaki yüksek riske
dayalı etkin raporlamadan kaynaklandığı söylenebilir.

ġekil 3. 2013-2016 yılları arasındaki iĢ kazaları oranları.

2013-2016 yılları arasındaki iĢ kazaları ve iĢ kazaları sonucu
gerçekleĢen ölümlerin yaĢlara göre ortalamaları ġekil 4‟te görülmektedir.
 300

Kaza oranları incelendiğinde yaĢ aralığı yükseldikçe kaza oranlarının

azaldığı belirlenmiĢtir. Ölüm oranlarına bakıldığında ise yaĢ aralığının
artması ile ölüm oranlarının da arttığı saptanmıĢtır. Buradan hareketle
kazaların deneyimsiz çalıĢanlarda daha fazla gözlendiği söylenebilir.

ġekil 4. 2013-2016 yılları arasındaki yaĢ gruplarına göre iĢ kazaları

oranları (a) ve ölüm oranları (b).
2013-2016 yılları arasında ölümlü iĢ kazaları oranları (100000 kiĢide)
verilerini en uygun olasılık dağılımı kullanılarak modelleyebilmek
amacıyla paket programı ve EasyFit yazılımı kullanılmıĢtır. Böylece,
ekonomik faaliyet birimleri göz önüne alındığında ölümle sonuçlanan iĢ
kazaları verilerini modelleyebilen en uygun dağılımın aĢağıda olasılık
yoğunluk ve dağılım fonksiyonu verilen Pareto 2 (Lomax)dağılımı
olduğu sonucuna varılmıĢtır. Dağılımın olasılık yoğunluk fonksiyonu;

, ve (Ģekil parametresi),
(ölçek parametresi)ve dağılım fonksiyonu;

olarak ifade edilmektedir.

Buradan hareketle ölümlü iĢ kazaları oranı verileri (2013-2016 yılları

ortalamaları baz alındığında) ve parametre
değerlerine sahip Pareto 2 (Lomax) dağılımı olduğu sonucuna
ulaĢılmaktadır. Teorik ve deneysel olasılık grafikleri ve kantil-kantil
grafikleri de incelendiğinde verilerin dağılıma uygun olduğu sonucuna
varılmaktadır (ġekil 5). Ayrıca verilerin dağılıma uygunluğunu test etmek
için Kolmogorov-Smirnov uyumun iyiliği testi yapılmıĢ olup;
 301

Test istatistiği: 0,05909 ve değeri: 0,90037 olur

olduğundan verilerin Pareto 2 dağılımına uygun olduğu sonucuna

varılmaktadır. Böylece Pareto 2 dağılımı ile modellenen ölümlü kaza
oranları verileri incelendiğinde;

Beklenen değer: 11,587 (100000 kiĢide) olarak bulunmaktadır.

2013-2016 yılları ortalaması baz alındığında sigortalı olarak çalıĢan
100000 kiĢide 11,587 kiĢinin ölümlü kaza ile karĢılaĢtığı sonucuna
ulaĢılmaktadır (Çizelge 3). Dağılımın varyansı elde edilen parametre
değerleri için hesaplanamamaktadır. Bu nedenle verilerin değiĢim aralığı
sadece grafiksel olarak yorumlanabilmektedir.

Teorik ve Deneysel Olasılıklar

Kantil-Kantil Grafiği
0.020

60
50
0.015

40
Örneklem kantilleri
Yoğunluk

0.010

30
20
0.005

10
0.000

0 10 20 30 40 50 60
0 50 100 150 200 250
Teorik frekanslar
Veri

ġekil 5. Teorik ve deneysel olasılık ile kantil kantil grafikleri.

Çizelge 3. Ölümlü iĢ kazaları oranları olasılık tablosu.

Kaza Oranı (100000 kiĢide) Olasılık
0-24 0,8878
25-49 0,0701
50-74 0,0178
75-99 0,0068
100-124 0,0032
125-149 0,0017
150-174 0,0010
175-199 0,0007
200+ 0,00008
 302

Pareto 2 dağılımı ile modellenen ölümlü iĢ kazaları verileri

incelendiğinde 0,887 olasılıkla her 100000 kiĢide 24 veya daha az sayıda
çalıĢanın 0,070 olasılıkla 25-49 çalıĢanın, 0,178 olasılıkla 50-75 çalıĢanın
ölümlü iĢ kazasına maruz kaldığı gözlemlenmektedir (ġekil 6).
5. Sonuçlar
Bu çalıĢma ile 2013-2016 yılları arasındaki sosyal güvenlik kurumu
verileri kullanılarak sektörlere göre iĢ kazalarının oranları ve sektörlere
göre iĢ kazaları sonucu gerçekleĢen ölümlerin oranları irdelenmiĢtir.
Ayrıca yaĢ aralıklarına bağlı olarak gerçekleĢen iĢ kazaları ve iĢ
kazalarına bağlı olarak gerçekleĢen ölüm oranları da ortaya konmuĢtur.ĠĢ
kazası sonucu ölüm oranlarına göre en tehlikeli sektörlerin sırasıyla
madencilik, inĢaat ve metal/makine sektörleri olduğu belirlenmiĢtir.

ġekil 6. Ölümlü iĢ kazalarının ortaya çıkma olasılıkları.

ĠĢ kazası sıklıklarına göre ise madencilik, metal/makine sektörlerini

ulaĢım (havayolu taĢımacılığı) sektörünün izlediği belirlenmiĢtir.
ÇalıĢanların yaĢlarının artıĢı ile iĢ kazalarının azaldığı, ve iĢ kazaları
sonucu ölüm oranlarının ise arttığı belirlenmiĢtir. Aynı veriler
kullanılarak iĢ kazalarının modellemesi Pareto 2 (Lomax) dağılımı ile
sağlanmıĢtır. Ölümlü iĢ kazalarının ortaya çıkma olasılıkları
belirlenmiĢtir.

KAYNAKLAR
 303

Ceylan, H., (2012). Analysis of Occupational Accidents According to

The Sectors in Turkey. Gazi University Journal of Science, 25(4), 909-
918.

ÇavuĢ, A. ve Taçgın, E., (2016). Türkiye‟de ĠnĢaat Sektöründeki ĠĢ

Kazalarının Sınıflandırılarak Nedenlerinin Ġncelenmesi. Akademik
Platform Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, IV(II), 13-24.

Çolak, O. ve Palaz, S., (2017).The Relationship Between Economic

Development And Fatal Occupational Accidents: Evidence From Turkey.
Scientific Annals of Economics and Business, 64(1), 19-31.

Demirbilek, S. ve Pazarlıoğlu, M. V., (2007). Türkiye‟de ĠĢ

Kazalarının OluĢumunda Etkili Olan Faktörler: Ampirik Bir Uygulama.
Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 44(509), 81-91.

Erginel, N. ve Toptancı, ġ., (2017). ĠĢ Kazası Verilerinin Olasılık

Dağılımları Ġle Modellenmesi. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi,
5, 201-212.

GümüĢ, R., (2017). Türkiye‟de 2015 Yılında Meydana Gelen ĠĢ

Kazalarının Analizi Ve 2014 Yılı Verileri Ġle KarĢılaĢtırılması. The
Journal of Academic Social Science Studies, 55, 277-287.

Karadeniz, O., (2012).Dünya‟da ve Türkiye‟de ĠĢ Kazaları ve Meslek

Hastalıkları ve Sosyal Koruma Yetersizliği. ÇalıĢma ve Toplum Dergisi,
34, 15-75.

SGK. (2017). SGK Ġstatistik Yıllıkları.

http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/sgk_istatistik_
yilliklari adresinden eriĢildi. (ET: 12.12.2017)