Armentano Kanata 4 at 5

CENTRAL PHILIPPINES STATE UNIVERSITY
GRADUATE SCHOOL
Kabankalan City, Negros Occidental
KAALAMAN NG MGA GURO SA ORTOGRAPIYANG PAMBANSA:

ISANG BATAYAN SA PAGPAPLANO NG INTERBENSIYON
CRISTY BORDAN NARCISO
Tesis na Iniharap sa Paaralang Gradwado ng

Central Philippines State University
sa Parsyal na Pangangailangan sa
Kursong Dalubhasa sa
Sining ng Edukasyon
(Filipino)
AGOSTO 2022
i
GRADUATE SCHOOL
DAHON NG PAGPAPATIBAY
Ang tesis na ito na pinamagatang KAALAMAN NG MGA GURO SA

ORTOGRAPIYANG PAMBANSA: ISANG BATAYAN SA PAGPAPLANO NG
INTERBENSIYON ay inihanda ni CRISTY B. NARCISO bilang bahagi
ng parsiyal na katuparan ng pangangailangan para sa kursong
DALUBHASA SA SINING NG EDUKASYON, medyor sa FILIPINO, ay
katunayang tinanggap.
MERFE C. HUCALINAS PhD

Tagapayo
MGA PANEL
JUNRY M. ESPARAR PhD JENELYN T. ARGAMASO MAEd

Kasapi Kasapi
IDA FLOR C. FERARIS PhD

Tagapangulo
Tinanggap bilang bahagi ng itinakdang gawain sa pagtatapos sa

kursong DALUBHASA SA SINING NG EDUKASYON, medyor sa FILIPINO.
RIZA STEPHANIE A. ALFARAS PhD

Dekana, Gradwadong Paaralan
____________
Petsa
JOEL A. PEREZ PhD FERNANDO D. ABELLO PhD

Vice President for Research and Ext. Vice President for Academic Affairs
____________ ____________
Petsa Petsa
ALADINO C. MORACA PhD

President
____________
Petsa
ii
GRADUATE SCHOOL
PASASALAMAT
“Sa likod ng bawat tagumpay, ay may mga balikat at kamay
na laging nakaagapay at nakaalalay”. - Mananaliksik
Taos-pusong pasasalamat ang ipinapaabot ng mananalikik
sa mga sumusunod na indibidwal, tanggapan at sa iba pang
naging bahagi ng pag-aaral na ito sa walang humpay na suporta,
tulong at kontribusyon upang maisagawa at maging matagumpay
ang pag-aaral na ito.
G. JULIUS K. NARCISO AT GNG. GEMIMA B. NARCISO, mga
magulang ng mananaliksik, sa kanilang taos pusong pagsuporta
at pagbibigay ng motibasyon sa mananaliksik upang
mapagtagumpayan ang pag-aaral na ito.
JOMARI B. NARCISO at JOMALYN B. NARCISO, mga kapatid ng
mananaliksik, sa paghatid-sundo sa panahon ng pagsasagawa ng
aktuwal na pananaliksik.
ELMER JR. M. LUMONTAD, katuwang ng mananaliksik, sa
patuloy na pagbibigay ng inspirasyon, motibasyon at suporta
sa lahat ng bagay, lalong lalo na sa pagsasagawa ng
pananaliksik.
DR. MERFE C. HUCALINAS, tagapayo ng mga mananaliksik, sa
pagkakaroon ng mahabang pasensiya at pag-unawa upang
iii
GRADUATE SCHOOL
maibahagi ang kaniyang kaalaman at kakayahan sa mananaliksik,
na mapagtagumpayan ang pag-aaral na ito.
DR. FERNANDO D. ABELLO, CPSU Vice President for Academic
Affairs, at DR. RIZA STEPHANIE A. ALFARAS, Dekana ng Paaralang
Gradwado, sa pagiging bukas ng kanilang tanggapan sa lahat ng
oras sa pagtulong at paggabay sa mananaliksik na malutas ang
ilang mga suliraning kaugnay sa pag-aaral na ito;
DR. MICHAEL M. BACOLOD, statistician, sa paggabay, sa
pagbibigay ng mungkahi na ikagaganda ng pananaliksik, sa
pagkakaroon ng mahabang pasensiya at paglaan ng oras na masuri
at mabigyan ng interpretasyon at pagpapakahulugan ang mga
nalikom na datos sa pag-aaral na ito;
DR. IDA FLOR C. FERARIS, DR. JUNRY M. ESPARAR at GNG.
JENELYN T. ARGAMASO, mga panel, sa pagbabahagi ng kanilang
taglay na kaalaman, kakayahan at kahusayan sa larangang ito,
at sa mabusising pagsusuri sa bawat bahagi ng pananaliksik
upang magkaroon ito ng maganda, kapaki-pakinabang at
makabuluhang resulta;
DR. CHERRY MAE M. POCULAN, DR. ROLLEN IVANS G. RIZARE,
at DR. ROEL S. CABUNGCAG, mga jurors, sa pagbabahgi ng
kanilang kaalaman at kahusayan sa pamamagitan ng masusing
pagsusuri at pagbibigay ng mungkahi para maging makatotohanan
iv
GRADUATE SCHOOL
at balido ang sariling-gawang instrumento sa pag-aaral na
ito;
G. SENEN PRISCILLO P. PAULIN, CESO V, Schools Division
Superintendent of DEPED - Division of Negros Oriental, sa
kaniyang agarang pagbigay ng pahintulot na maisagawa ang pag-
aaral na ito sa mga piling paaralan ng Mabinay, Negros
Oriental;
DR. VILMA S. SUMAGAYSAY, DR. VILMA S. TAGUIBULOSAN, DR.
MARILOU N. LOBOS at DR. IENY A. SOCORRO, District Supervisors
ng Mabinay I hanggang IV, sa kanilang taos-pusong pagtulong
at paggabay sa buong proseso ng aktuwal na pagsasagawa ng
pag-aaral na ito sa mga respondente;
GNG. MARICHU C. HONGCUAY, GNG. ROSEMARIE S. BOHOL, G.
DAVE JEMSON S. ARTIQUISA, GNG. AILEN D. DAGUNAN, GNG. LIDEVEE
D. ABUSO, G. NEMROD T. EREDIANO, GNG. ESTHER P. TAYAD, G.
CLIFFORD T. IGNACIO, GNG. EDNA S. MEDIAVILLA, G. RANJEL D.
ESTIMAR, GNG. ELIZABETH H. BOMEDIANO, G. RANELO L. FRANCISCO,
GNG. DARLENE L. YAP at GNG. NORA M. FERNANDO, mga punongguro
ng labing-apat (14) na paaralang sekundarya sa Mabinay I
hanggang IV, sa kanilang bukas-palad na pagtanggap at
pagtulong sa aktwual na pagsasagawa ng pag-aaral sa mga
respondenteng guro sa kani-kanilang mga estasyon;
v
GRADUATE SCHOOL
Sa sampung (10) mga guro na respondente sa pagsusulit
para sa relayabilidad ng instrumento at sa apatnapu’t anim
(46) na aktuwal na respondenteng kusang naglaan ng oras sa
pagsagot ng pagsusulit sa kabila ng napakaraming mga gawain
sa kani-kanilang estasyon;
Sa mga kaibigan at kasamahan sa trabaho ng mananaliksik
sa Manlingay High School sa kanilang pagbibigay ng motibasyon
na matapos at mapagtagumpayan ng pag-aaral na ito;
Sa mga taong patuloy na naniniwala at nananalangin sa
ikatatagumpay ng pag-aaral na ito;
Higit sa lahat lubos na nagpapasalamat ang mananaliksik
sa Poong Maykapal sa pagtugon ng lahat ng mga pangangailangan
upang maisakatuparan at mapagtagumpayan ang pananaliksik na
ito.
Muli, maraming-maraming salamat po sa inyong lahat!
- Mananaliksik
vi
GRADUATE SCHOOL
PAGHAHANDOG
Ang pananaliksik na ito ay taos-pusong inihahandog sa
lahat ng naging bahagi ng natamong tagumpay ng mananaliksik
sa pag-aaral na ito sa kabila ng mga hamon at pagsubok lalong
lalo na sa kasagsagan ng pandemya. Hindi man naging madali
ang buong proseso ng pananaliksik na ito ngunit ito’y naging
magaan dahil sa paggabay ng mga sumusunod:
POONG MAYKAPAL. Ang pag-aaral na ito ay inihahandog
unang-una sa Poong Maykapal sa kaniyang paggabay at
pagbibigay ng lahat ng mga pangangailangan para
maisakatuparan ang pananaliksik na ito;
PAMILYA. Sa mga magulang at mga kapatid ng mananaliksik
sa walang sawang pagsuporta sa lahat ng bagay, mula sa simula
hanggang sa wakas ng pag-aaral na ito;
ELMER JR. M. LUMONTAD. Katuwang ng mananaliksik, sa
patuloy na pag-unawa, pagbibigay ng inspirasyon at motibasyon
na matapos ang sinimulang pag-aaral ng mananaliksik;
CENTRAL PHIIPPINES STATE UNIVERSITY – GRADUATE SCHOOL.
Sa paghubog ng kaalaman at kakayahan ng mananaliksik na
makapagsagawa at maging matagumpay sa piniling kurso.
vii
GRADUATE SCHOOL
SANGAY NG EDUKASYON SA NEGROS OORIENTAL. Sa positibong
tugon at pagpahintulot na maging maisakatuparan ng
mananaliksik ang mga layunin ng pag-aaral na ito.
Sa lahat ng mga taong naging bahagi ng pag-aaral na ito,
para sa inyong lahat ang tagumpay na ito.
Maraming Salamat!
- Mananaliksik
viii
GRADUATE SCHOOL
TALAAN NG NILALAMAN
PAHINA
PAMAGAT i
DAHON NG PAGPAPATIBAY ii
PASASALAMAT iii
PAGHAHANDOG vii
TALAAN NG NILALAMAN ix
TALAAN NG MGA TALAHANAYAN xii
TALAAN NG PIGURA xiv
TALAAN NG APENDESIS xv
ABSTRAK xvi
KABANATA 1. KALIGIRAN NG PAG-AARAL 1
Paglalahad ng Suliranin 3
Ipotesis 5
Teoretikal na Balangkas 6
Iskimatikong Balangkas 7
Saklaw at Delimitasyon 8
Kahalagahan ng Pag-aaral 9
Depinisyon ng mga Termonolohiya 12
KABANATA II. MGA KAUGNAY NA LITERATURA AT 18

PAG-AARAL
Ortograpiyang Pambansa 18
ix
GRADUATE SCHOOL
Kasarian 32
Edad 32
Espesyalisasyon 33
Edukasyong Natamo 35
Interbensiyon 37
Iba pang Kaugnay na Pag-aaral 38
Batayang Legal 42
Buod ng mga Kaugnay na Pag-aaral 44
KABANATA III. PAMAMARAAN AT DESINYO NG 45

PANANALIKSIK
Desinyo ng Pananaliksik 45
Lokal na Pananaliksik 47
Respondente ng Pag-aaral 48
Sampling Teknik 49
Instrumentong Gagamitin 49
Balidasyon ng Instrumento 50
Relayabilidad ng Instrumento 51
Pamamaraan ng Pagsasagawa at Paglikom 53
ng mga Datos
Tritment ng mga Datos 55
KABANATA IV. PRESENTASYON, PAGSUSURI AT 72

INTERPRETASYON NG DATOS
Demograpikong Datos ng mga 73
Respondente
x
GRADUATE SCHOOL
Level ng Kaalaman ng mga Guro sa 78
Ortograpiya
Makabuluhang Pagkakaiba na 81
Namamagitan sa Demograpikong Datos at
Kaalaman sa Ortograpiya ng mga
Respondente
Makabuluhang Kaugnayan ng mga 105
Kaalaman sa Ortograpiya ng mga
Respondente
Panukalang Interbensiyon 114
KABANATA V. BUOD, KONGKLUSYON AT REKOMENDASYON 120
Buod ng Natuklasan 121
Kongklusyon 124
Rekomendasyon 126
TALASANGGUNIAN 127
APENDESIS 133
xi
GRADUATE SCHOOL
TALAAN NG TALAHANAYAN
TALAHANAYAN PAHINA
1 Frequency at Percentage 73
Distribution ng Demograpikong Datos
ng mga Respondente
2 Level ng Kaalaman ng mga Guro sa 78
Ortograpiya
3.a Analisis sa Makabuluhang Pagkakaiba 81
na Namamagitan sa Level ng Kaalaman
ng mga Guro kung Papangkatin ayon
sa Kasarian.
3.b Analisis sa Makabuluhang Pagkakaiba 84
sa Edad.
3.c Analisis sa Makabuluhang Pagkakaiba 88
sa Espesyalisasyon.
3.d Analisis sa Makabuluhang Pagkakaiba 92
xii
GRADUATE SCHOOL
sa Posisyon ng Panunungkulan
3.e Analisis sa Makabuluhang Pagkakaiba 96
sa Bilang ng Taon ng Pagtuturo
3.f Analisis sa Makabuluhang Pagkakaiba 100
sa Pinakamataas na Edukasyong
Natamo
3.g Analisis sa Makabuluhang Pagkakaiba 103
sa Distritong Kinabibilangan
4 Analisis sa Makabuluhang Kaugnayan 105
na Namamagitan sa mga Level ng
Kaalaman ng mga Guro sa Ortograpiya
5 LAC Session Plan 116
6 Development Plan 118
xiii
GRADUATE SCHOOL
TALAAN NG PIGURA
PIGURA PAHINA
1 Iskimatikong Dayagram 7
xiv
GRADUATE SCHOOL
TALAAN NG APENDESIS
APENDESIS PAHINA
A Liham para sa Juror 134
B Talatanungan 137
C Research Instrument Evaluation Form 146
D Liham para sa Relayabilidad ng 162
Instrumento
E Liham Pahintulot para sa Pagsasagawa 163
ng Pananaliksik
F Raw and Statistical Computations 184
G Biographical Sketch 195
xv
GRADUATE SCHOOL
ABSTRAK
Ang Ortograpiyang Pambansa ay ang kasalukuyang umiiral na

gabay tungo sa estandardisadong pagsulat gamit ang wikang
Filipino (DO 34, s. 2013). Ang pag-aaral na ito ay isinagawa
upang makapagbuo ng panukalang interbensiyon mula sa natukoy
na katamtamag level ng kaalaman ng mga guro sa apat na bahagi
ng ortograpiya: ang kaalaman sa palitang E at I, palitang O
at U, palitang D at R at kaalaman sa daglat, mga inisyals at
akronim.
Sa mga datos na nakalap mula sa tugon ng apatnapu’t anim (46)
na mga respondeng guro, napatunayan na walang makabuluhang
pagkakaiba ang namamagitan sa demograpikong datos at level ng
kaalaman ng mga respondente kung saan: mahalaga ang
interbensiyong pangwika anuman ang kasarian, edad, teaching
position at distritong kinabibilangan ng mga respondente,
mahalaga ang espesyalisayon ng mga guro sa asignaturang
itinuturo ngunit kinakailangan din ang pagpapaunlad ng
kaalaman at kasanayan ng pawang medyor at hindi medyor o minor
sa Filipino, mahalaga ang pag-update ng mga kaalaman ng mga
matagal na sa panunungkulan dulot ng mga makabagong
pagbabago, at gayundin din ang pagtamo ng post-graduate na
mga pag-aaral na tutugon sa kaunlarang personal at
propesyunal.
Napatunayan din ang makabuluhang kaugnayang namamagitan sa

mga level ng kaalaman ng mga respondente sa palitang E at I,
O at U at kaalaman sa daglat, mga inisyals at akronim kung
saan: ang mga tuntuning ng pagpapalit ng E tungo sa I at ng
O tungo sa U ay nagtataglay ng parehong linggwistikong
katangian, at ang kaalaman sa wastong pagbaybay ay
kinakailangan tungo sa wastong pagdaglat ng mga salita.
Sa kabuoan, iminumungkahi ng mananaliksik ang pagsasagawa ng

Programang Bayanihan sa Ortgorapiyang Pambansa bilang isang
development strategy na tutugon sa mga natukoy na suliranin
na iniangkla sa Learning Action Cell Plan ng DepEd Order 35,
s. 2016 at Development Plan.
xvi
GRADUATE SCHOOL
1
KABANATA I
KALIGIRAN NG PAG-AARAL
Ayon kay Almario (2014), walâng alpabeto ng alinmang
wika sa mundo ang perpekto ngunit ang pagkakaroon ng mga
pagbabago at pagkilos tungo sa estandardisadong ispeling ay
isang pagsisikap na makatulong tungo sa higit na mabisàng
pagsulat at paggamit ng wikang Filipino.
Mag-iisang dekada na simula nang maipatupad ang DepEd
Order 34. s. 2013 sa pangunguna ng Komisyon sa Wikang
Filipino. Ang kautusang ito ay pinamagatang Ortograpiyang
Pambansa, na naglalaman ng mga tuntunin kung paano sumulat
gamit ang wikang pambansa. Layunin nitong mailahok ang
kaakuhan ng mga katutubong wika tungo sa estandardisadong
ortograpiyang Filipino na maaaring gamitin sa lahat ng wika
sa Pilipinas.
Sa kasalukuyan, may ilang mga naisagawang pag-aaral ang
nagpapatunay sa nakababahalang suliranin ng mga mag-aaral at
guro sa ortograpiya. Kabilang dito ang kahirapan sa pagbaybay
at wastong pagdaglat. Ayon pa kina Lezondra et.al (2019),
mababa ang level ng kaalaman ng kapwa guro at mag-aaral sa
palabaybayan. Bukod pa rito, laganap din ang maling pagbaybay

GRADUATE SCHOOL
2
kahit saan man, sa ilang mga kagamitang pampagtuturo na
ginagamit ng mga guro sa pagtuturo kagaya ng mga modyul, at
maging sa mga online na plataporma kagaya ng social media.
Dagdag pa rito, nagsagawa ng impormal na LAC session ang
mananaliksik kung saan nakipanayam siya sa mga piling guro na
nagtuturo ng asignaturang Filipino at natuklasan niyang
karamihan sa kanila ay walang kamalayan sa naturang gabay.
Ang mga suliraning ito ay nagbigay daan sa mananaliksik
na magsagawa ng pag-aaral kaugnay rito. Sapagkat ang
ortograpiya ay hindi lamang isang gabay o pundasyon ng lahat
ng kaalaman sa asignaturang Filipino, kundi ito mismo ang
laman at kalansay ng ating wikang Pambansa. Kaya naman, bilang
guro, mag-aaral at mamamayan ng Pilipinas, nararapat lamang
na mabigyan natin ito ng ganap na pagpapahalaga.
Dahil ang mga guro ang pangunahing tagapaghubog ng
kaalaman at kasanayan ng mga mag-aaral sa wika, layunin ng
mananaliksik na matukoy ang level ng kanilang kaalaman sa
ortograpiya at makabuo ng mga panukalang interbensiyon
kaugnay rito.
Ang mananaliksik sa pag-aaral na ito ay tumatanaw sa
hinaharap at nagpupunyaging matamo ang layunin ng
pananaliksik na ito.
GRADUATE SCHOOL
3
Paglalahad ng Suliranin
Ang pananaliksik na ito ay tungkol sa “Kaalaman ng mga
Guro sa Ortograpiyang Pambansa: Isang Batayan sa Pagpaplano
ng Interbensiyon”.
Ang pag-aaral na ito ay naglalayong sagutin ang mga
sumusunod na katanungan:
1. Ano-ano ang demograpikong datos ng mga respondente
kung papangkatin ayon sa:
a. Kasarian
b. Edad o gulang
c. Espesyalisayon (Medyor sa Filipino, Minor sa
Filipino o Hindi Medyor/Minor sa Filipino)
e. Teaching Position
d. Bilang ng taon ng karanasan sa pagtuturo ng
Filipino
e. Pinakamataas na edukasyong natamo sa Filipino
f. Distritong kinabibilangan
GRADUATE SCHOOL
4
2. Ano ang level ng kaalaman ng mga guro sa Ortograpiyang
Pambansa?
a. Kaalaman sa palitang E at I
b. Kaalaman sa palitang O at U
c. Kaalaman sa palitang D at R
d. Kaalaman sa daglat, inisyals at akronim
3. May makabuluhang pagkakaiba ba ang namamagitan sa
level ng kaalaman ng mga guro sa ortograpiya kung papangkatin
ayon sa demograpikong profayl ng mga respondente?
4. May makabuluhang pagkakaugnay ba ang namamagitan sa
level ng kaalaman ng mga respondente ayon sa kaalaman sa
palitang E at I, kaalaman sa palitang O at U, kaalaman sa
palitang D at R at kaalaman sa daglat, inisyals at akronim?
5. Anong panukalang interbensiyon ang mabubuo batay sa
resulta ng pag-aaral?
GRADUATE SCHOOL
5
Ipotesis
1. Walang makabuluhang pagkakaiba ang namamagitan sa
level ng kaalaman ng mga respondente sa ortograpiya kung
papangkatin ayon sa demograpikong profayl.
2. Walang makabuluhang pagkakaugnay ang namamagitan sa
level ng kaalaman ng mga respondente sa ortograpiya ayon sa
kaalaman sa palitang E at I, kaalaman sa palitang O at U,
kaalaman sa palitang D at R at kaalaman sa daglat, inisyals
at akronim.
GRADUATE SCHOOL
6
Teoretikal na Balangkas
Ang pag-aaral na ito ay naaangkla sa Kautusang
Pangkagawaran Blg. 34, s. 2013, na pinamagatang Ortograpiyang
Pambansa. Ang kautusang ito ay naglalaman ng binagong gabay
at mga tuntunin para sa estandardisadong paraan ng pagsulat
at paggamit ng wikang Filipino.
Ang pagbuo ng gabay na ito ay dumaan sa wasto at
mabusising proseso na isinagawa ng Komisyon sa Wikang
Filipino mula sa mga naunang batas, gabay at tuntuning
pangwika na naglalayong matugunan ang mga pangangailangang
pangwika nang hindi naiwawaglit ang mahahalagang kaakuhan ng
mga katutubong wika sa Pilipinas.
Nabuo ang pananaliksik na ito bilang pagtupad sa layunin
ng nabanggit na kautusan, bilang pagtugon sa kasalukuyang
suliranin ng mga guro at mag-aaral kaugnay sa ortograpiya, at
bilang pagganap sa tungkuling mapahalagahan ang wikang
pambansa bilang mga mamamayan ng Pilipinas.
Ang nabanggit na kautusan ay nagsisilbing matibay na
pundasyon sa kabuoan ng pag-aaral, kung saan relayabol at
balidong sinangguni ang mga terminong nakapaloob sa ginawang
talatanungan na gagamitin bilang instrumento sa pagkalap ng
datos sa pag-aaral na ito.

GRADUATE SCHOOL
7
Iskimatikong Balangkas
Ang pigura ay nagpapakita ng pagkakaiba at pagkakaugnay
ng demograpikong profayl ng mga respondente sa kaalaman ng
mga guro sa ortograpiya gamit ang sarbey at pag-aanalisa ng
datos tungo sa pagpaplano ng interbensiyon.
Input: Proseso: Awtput:
Demograpikong
Profayl
a. Kasarian
b. Edad o gulang
c.Espesyalisasyon
d. Teaching position
e. Taon ng karanasan
sa pagtuturo
f. Edukasyong natamo
g. Distrito 1. Sarbey sa
pamamagitan
ng pagsagot
ng mga
respondente Pagpaplano ng
sa Interbensiyon
talatanungan
2. Pag-aanalisa
Kaalaman ng mga guro

sa Ortograpiyang
Pambansa
a. Palitang E at I
b. Palitang O at U
c. Palitang D at R
d. Inisyals, daglat
at akronim
Pig 1. Iskimatikong dayagram na nagpapakita ng pagkakaiba at

pagkakaugnay ng mga baryabol.
GRADUATE SCHOOL
8
Saklaw at Delimitasyon
Ang pag-aaral na ito ay tungkol sa “Kaalaman ng mga Guro
sa Ortograpiyang Pambansa: Isang Batayan sa Pagpaplano ng
Interbensiyon.”
Ang tutugon sa pag-aaral na ito ay ang apatnapu’t anim
(46) mga gurong nagtuturo ng asignaturang Filipino sa mga
Matataas na Paaralan ng Mabinay, Negros Oriental.
Ang aktuwal na pag-aaral ay isinagawa sa labing-apat
(14) na mga paaralan ng sumusunod na distrito: Mabinay I na
kinapapalooban ng Bagtic National High School, Benedicto P.
Tirambulo Memorial National High School, Cansal-ing High
School at Mayaposi Community High School; Mabinay II na
kinapapalooban ng Campanun-an Provincial Community High
School, Don Ernesto A. Uy Sr. National High School, Pantao
National High School at Tara Provincial Community High
School; Mabinay III na kinapapalooban ng Barras Annex High
School, Mabinay National High School, Mabinay Science High
School at Manlingay High School; at Mabinay IV na
kinapapalooban ng Dahile National High School at Inapoy
National High School.

GRADUATE SCHOOL
9
Dahil sa lawak ng saklaw ng ortograpiya, nilimitahan
lamang ng mananaliksik ang pag-aaral na ito sa pagsukat ng
level ng kaalaman ng mga guro sa kaalaman sa palitang E tungo
sa I, O tungo sa U, D tungo sa R, at kaalaman sa daglat,
inisyals at akronim.
Ang mga terminong nakapaloob sa instrumentong ginamit sa
pagkalap ng datos ay sinangguni mula sa Kautusang
Pangkagawaran Blg. 34, s. 2013 at Manwal sa Masinop na
Pagsulat ng Komisyon sa Wikang Filipino na nailathala noong
2014.
GRADUATE SCHOOL
10
Kahalagahan ng Pag-aaral
Ang pag-aaral na ito ay isinagawa upang makabahagi ng
impormasyon ukol sa level ng kaalaman ng mga guro sa
ortograpiya na kapaki-pakinabang sa mga sumusunod:
Kagawaran ng Edukasyon, SDO ng Negros Oriental. Ang
resulta ng pag-aaral na ito ay makatutulong sa Sangay ng
Kagawaran ng Edukasyon sa Negros Oriental upang makapagsagawa
pa ng mga pananaliksik, sarbey at/o iba pang hakbang na
matukoy ang performans ng mga guro at mag-aaral sa larangan
ng ortograpiya at makapagbigay ng oportunidad sa mga kaguruan
at mag-aaral na malinang ang kanilang kaalaman at kakayahan
kaugnay sa ortograpiya.
Supervisor ng Distrito. Ang pag-aaral na ito ay kapaki-
pakinabang sa supervisor sa bawat distrito sa pagtaya sa
performans ng kapwa guro at mag-aaral sa ortograpiya,
pagpaplano ng mga interbensiyong pandistrito kagaya ng
pagtalakay ng paksang ito sa In-Service Training, District
LAC Session, at iba pa.
Koordineytor sa Filipino. Ang resulta ng pananaliksik na
ito ay maaaring makatutulong sa mga koordineytor sa Filipino
sa pamamagitan ng pagtiyak na maipalaganap ang gabay sa
ortograpiya sa lahat ng mga guro at mag-aaral, at pagpaplano

GRADUATE SCHOOL
11
ng mga gawain sa pandistritong level na makatutulong sa
pagpapaunlad ng kanilang kaalaman at kasanayan sa ortograpiya
kagaya ng mga pagsasanay, palihan at mga patimpalak.
Guro sa Filipino. Ang resulta ng pag-aaral na ito ay
mahalaga sa lahat ng mga guro na nagtuturo ng asignaturang
Filipino, medyor man o hindi, sa pagtaya sa kanilang sariling
kahinaan at kalakasan sa ortograpiya, pagbigay-prayoridad sa
personal at propesiyonal na kaunlaran at/o pagpapahalaga sa
pag-update, upgrade at re-skill ng kanilang sariling kaalaman
at kasanayan, at pagbuo ng mga estratehiya at pamamaraang
angkop sa mga pangangailangan ng mga mag-aaral hinggil sa
ortograpiya.
Mag-aaral. Ang resulta ng pag-aaral na ito ay kapaki-
pakinabang sa mga mag-aaral upang magkaroon sila ng kamalayan
sa tuntuning ortograpikal at magamit ito sa pagpapamalas ng
kanilang kaalaman at kakayahan sa pagpapahayag ng kanilang
iniisip at nararamdaman gamit ang wikang pasulat ng wikang
pambansa.
Mambabasa. Ang pananaliksik ng pag-aaral na ito ay
maaaring makaaambag sa sinumang nagnanais na matuto at mapag-
aralan ang ortograpiya. Ito ay maaaring makaambag sa

GRADUATE SCHOOL
12
pagpapalawak at pagpapahusay pa ng kanilang kaalaman at
kasanayan sa ortograpiya.
Susunod na mga mananaliksik. Ang pag-aaral na ito ay
maaaring magsilbing batayan ng mga susunod pang mga
mananaliksik sa kasalukuyan at sa hinaharap, sa pagbuo at
pagtukoy ng iba pang mga suliranin at kalutasan kaugnay sa
ortograpiya.
GRADUATE SCHOOL
13
Depinisyon ng mga Terminolohiya
Upang lubos na maunawaan ng mga mambabasa ang pag-aaral
na ito, ang mga sumusunod na salita o lipon ng mga salita ay
binigyang katuturan batay sa konseptuwal at operasyunal na
pagpapakahulugan:
Akronim. Ito ay tumutukoy sa daglat ng salita o mga
salita na binigkas bilang isang buong salita. (Nicoll, 2016)
Sa pag-aaral na ito, ang kaalaman ng mga guro sa akronim
ay isa sa mga baryabol na ninanais masukat ng mananaliksik.
Daglat. Ito ay tumutukoy sa pagpapaikli o kontraksiyon
ng isa o higit pang salita. (Nicoll, 2016)
Sa pag-aaral na ito, ang kaalaman ng mga guro sa
pagdaglat ay isa sa mga baryabol na ninanais masukat ng
mananaliksik.
Edad. Ito ay nakabatay sa kronolohikal na gulang ng isang
tao. (Sanderson et.al.,2019)
Sa pananaliksik na ito, ito ay tumutukoy sa edad o gulang
ng mga respondente.
Edukasyong Natamo. Ang edukasyong natamo ay walang
relasyon sa kahinaan sa pag-iisip ng isang indibidwal sa
panahon ng kabataan, ngunit may kaugnayan ito sa sosyo-
ekonomikong kakayahan ng pamilya. (Brannlund et. al., 2020)

GRADUATE SCHOOL
14
Sa pag-aaral na ito, ito ay tumutukoy sa pinakamataas na
antas na natamo o napagtagumpayan ng mga respondente kaugnay
sa Filipino. Maaaring ito ay Bachelor’s Degee, Master’s
Degree at iba pa.
Espesyalisasyon. Ang espesyalisasyon ng guro ay may
nakakaapekto lalong-lalo na sa performans ng mga mag-aaral sa
klase. (Myrberg et.al., 2019)
Sa pag-aaral na ito, ito ay tumutukoy sa programa o
espesyalisasyong pinagdalubhasaan ng mga respondente sa
kanilang batsilyer na degri. Nahahati ito sa tatlong
kategorya: medyor sa Filipino, minor sa Filipino at hindi
medyor o minor sa Filipino.
Filipino. Ito ay binubuo ng malawak na bokabularyo ng
mga salitang-ugat, salitang-hiram at mga salitang nabuo
bilang resulta ng pananakop o kolonisasiyon ng mga dayuhan.
(Go, et.al., 2016)
Sa pag-aaral na ito, ito ay tumutukoy sa kapwa asignatura
at wika kung saan nakapokus ang pag-aaral na ito.
Guro. Ito ay mga indibidwal na nagtataglay ng malaking
papel sa buong sistema ng edukasyon kaya kinakailangan na
mayroon silang matatag na kakayahan sa mga kompetensing pang-
edukasyon. (Jocelyn et. al, 2021)

GRADUATE SCHOOL
15
Sa pag-aral na ito, ito ay tumutukoy sa mismong mga
respondenteng guro sa mga Mataas na Paaralan ng Mabinay,
Negros Oriental.
Inisyals. Ito ay tumutukoy sa daglat ng salita na
binibigkas ng paisa-isang titik sa bawat bigkas. (Nicoll,
2016)
Sa pag-aaral na ito, ang kaalaman ng mga guro sa mga
inisyals ay isa sa mga baryabol na ninanais masukat ng
mananaliksik.
Interbensiyon. Ang mga interbensiyon ay nabubuo mula sa
pagsasanay, at ipinapatupad bago pa man matukoy ang resulta
nito. (Walshe, 2019)
Sa pag-aaral na ito, ito ay tumutukoy sa planong pang-
interbensiyong nabuo batay sa resulta ng isinagawang
pananaliskik.
Kaalaman. Ito ay tumutukoy sa kakayahan ng isang
indibidwal na maisasabuhay ang kaniyang mga natutunan.
(Kubsch et.al, 2020)
Sa pananaliksik na ito, ito ay tumutukoy sa level ng
kaalamang natamo ng guro sa ortograpiya na siyang tatayahin
sa pamamagitan ng pagsagot sa isininagawang palatanungan.

GRADUATE SCHOOL
16
Kamalayan. Ang salitang kamalayan ay galing sa salitang
ugat na malay. Samakatuwid, ang ibig sabihin ng salitang
kamalayan ay kaalaman sa isang bagay. Ang katumbas nito sa
wikang Ingles ay awareness. (Arayabut, 2015)
Sa pananaliksik na ito, ito ay tumutukoy sa pagkakaroon
ng kaalaman at kabatiran sa ortograpiya ng mga guro na
nagtuturo ng asignaturang Filipino.
Kasarian. Ito ay tumutukoy sa nararamdaman ng isang tao,
o sa kaniyang sariling pagkakakilanlan o pagkatao. (Hall et.
al, 2021)
Sa pag-aaral na ito, ito ay tumutukoy sa respondenteng
babae o lalaki.
Ortograpiya. Tumutukoy ito sa pag-aanalisa ng mga
salita. (Shakespeare, 2018)
Sa pag-aaral na ito, ito ay tumutukoy sa paraan o
tuntunin sa pagsulat gamit ang wikang Filipino na nakapokus
lamang sa kaalaman sa palitang E at I, palitang O at U,
palitang D at R, at kaalaman sa daglat, inisyals at akronim.
Ortograpiyang Pambansa. Ito ay binubuo ng mga tuntunin
kung paano sumulat gamit ang wikang Filipino. (Almario, 2014)

GRADUATE SCHOOL
17
Sa pananaliksik na ito, ito ay tumutukoy sa Kautusang
Pangkagawaran Blg. 34, serye 2013, na siyang pinagbatayan sa
pagkalap ng mga datos mula sa mga respondente.

GRADUATE SCHOOL
18
KABANATA II
MGA KAUGNAY NA LITERATURA AT PAG-AARAL
Ang mga sumusunod na literaturang nabasa ay nakaambag sa
konsepto ng kasalukuyang pag-aaral.
Ortograpiyang Pambansa
Mahalagang hindi maisantabi ang panlipunang aspekto ng
wika sapagkat ayon pa kina Santos, et.al (2016), ang
pananalita ay isang uri ng panlipunang identidad na ginagamit
upang tukuyin ang pagkabilang sa iba’t ibang pangkat o iba’t
ibang komunidad ng pananalita.
Ang Ortograpiyang Pambansa, ayon kay Almario (2013)
isang gabay ay binubuo ng mga tuntunin kung paano sumulat
gamit ang wikang Filipino. Ito ay bunga ng mga nagdaang pag-
aaral at mga naisagawang konsultasyon sa pagpapaunlad ng
wikang Filipino sa pangunguna ng Komisyon sa Wikang Filipino.
Layunin nitong mailahok at mabigyan ng ganap na pagpapahalaga
ang mga katutubong wika bilang isang representasiyon ng
kanilang pagkabilang o pagiging bahagi ng istandard na wika.
Para maipatupad ito, naglabas ang Kagawaran ng Edukasyon ng
kautusan, ang DepEd Order 34, s. 2013 na naglalayong
maipalaganap ang nilalaman ng naturang gabay sa ortograpiya

GRADUATE SCHOOL
19
nang sa gayon ay magkaroon ng estandardisadong wikang pasulat
ang wikang Filipino.
Sa katunayan, mag-iisang dekada na simula nang
maipatupad ang gabay na ito sa lahat ng ahensiya ng
pamahalaan, lalong-lalo na sa Kagawaran ng Edukasyon. Ngunit
lubhang nakababahala na nagkalat pa rin ang mga maling
pagbaybay o ispeling ng mga salita sa mga sangay ng edukasyong
pangmadla o midya, sa ilang mga online na plataporma kagaya
ng facebook, google at iba pa. Kahit na sa mga modyul at iba
pang kagamitang pampagtuturo na ginagamit sa mga paaralan.
Sa pananaliksik ni Homo (2021) hinggil sa lawak ng
kaalaman sa ortograpiya na kaniyang isinagawa sa Distrito ng
Sorsogon, natuklasan niyang walang kaugnayan ang kasarian,
posisyon sa panunungkulan, pinakamataas na pinag–aralan,
espesyalisasyon, haba ng panahon o karanasan sa pagtuturo at
maging ang mga seminar na dinaluhan, sa lawak ng kaalaman ng
mga guro sa Ortograpiyang Filipino. Lumabas naman na kakaunti
lamang ang nadaluhang seminar ng kaniyang mga respondente sa
lokal, rehiyonal at pambansa level. Kaya naman, natukoy na
ang lawak ng kaalaman nila sa gabay na ito ay nasa di-gaanong
mahusay na antas lamang at nangangailangan pang paunlarin.

GRADUATE SCHOOL
20
Dagdag pa ni De Juan (2016) mula sa pag-aaral ni Ibay
(2020), may limang pangunahing suliranin ang mga guro sa
pagtuturo ng wikang Filipino at dalawa sa mga ito ay may
kaugnayan sa kasalukuyang isinagawang pag-aaral. Ito ay ang
kahinaan ng mga guro sa larangang ortograpikal kagaya ng
ispeling, pagtukoy sa bahagi ng pananalita, at ang ‘di
lubusang pagpapaunlad at paggamit ng mga kaalaman sa
ortograpiya sa kanilang pagtuturo ng asignaturang Filipino.
Ang ortograpiya ay hindi lamang isang gabay o tuntunin
na dapat sundin ng sinumang nagnanais na gamitin ang wikang
Filipino sa aspetong pasulat, hindi lamang isang pundasyon ng
kaalaman sa anumang aralin sa asignaturang Filipino, kundi
ito rin ang laman at kalansay ng ating wikang pambansa. Kaya
naman, bilang mga guro, mag-aaral at mamamayan ng Pilipinas,
mahalagang isaalang-alang at mabigyan ng ganap na
pagpapahalaga at kalutasan ang mga suliraning ito.
Ang mga isyung ito ay nagbigay daan sa mananaliksik na
magsagawa ng pag-aaral kaugnay sa ortograpiya. Dahil sa lawak
na nasabing gabay, nilimitahan lamang ng mananaliksik ang
pag-aaral sa mga kaalaman sa palitang E tungo sa I, palitang
O tungo sa U, palitang D tungo sa R at mga kaalaman sa daglat,
mga inisyals at akronim.

GRADUATE SCHOOL
21
Tungkol sa Ponemang /E/ at /I/, at /O/ at /U/
Isa sa mga bahagi ng ponemang segmental ay ang mga
ponemang malayang nagpapalitan. Ayon sa talakay nina Santiago
at Tiangco na naisapubliko sa blog na dinesinyo ni Munro
(2013), ang mga ponemang malayang nagpapalitan ay tumutukoy
sa pares ng mga titik na nagtataglay ng pare-parehong tunog
sa pagbigkas, na kahit maipagpapalit man ang mga ito ay
mananatili pa rin at hindi nagbabago ang kahulugang taglay ng
isang salita. Dagdag pa nila, karaniwan itong ginagamit sa
mga ponemang patinig sa Filipino.
Hindi lingid sa ating kaalaman na mayroon lamang tayong
limang patinig sa alpabetong Filipino, at ito ay ang a, e, i,
o at u. Ang mga ponemang malayang nagpapalitan na tinutukoy
dito ay ang magkapares na ponemang /e/ at /i/, at ponemang
/o/ at /u/. Kung pagbabasehan lamang ang kaalaman ng isang
indibidwal sa paksang ito, maaari itong maging suliranin sa
kaniyang kaalaman sa larangan ng pagbaybay. Sa katunayan,
madalas na nakaukit na sa isipan ng isang tao na kahit
ipagpapalit man pares ng mga titik na ito, ay pawang tama ang
ispeling ng mga ito sa kadahilanang wala namang pagbabago sa
kahulugan ng salita.
GRADUATE SCHOOL
22
Kaugnay rito, iminumungkahi ng KWF na pag-aralan at
gamitin ang kasalukuyang gabay sa pagpapalit ng titik E tungo
sa I, at O tungo sa U.
Kaalaman sa Palitang E at I
Sa pananaliksik na ito, ang kaalaman sa palitang E tungo
sa I ay tumutukoy sa mga tuntuning ortograpikal na naglilinaw
kung kailan gagamitin, pagpalitin at/o panatilihin ang titik
E at/o I sa pagbaybay ng isang salita.
Sa kasalukuyan, may ilang mga pag-aaral ang nagpapatibay
sa pagkakaroon ng suliraning ortograpikal kaugnay sa mga
titik na ito. Ilan sa mga ito ay ang mga sumusunod:
Sa pag-aaaral nina Garcia et.al (2020), napatunayan nila
na sa larangan ng pagbaybay o ispeling, malimit na suliranin
ay ang pagpapalitan ng ponema na /e/ tungo sa /i/ at /o/ tungo
sa /u/.
Ayon kina Taylan et.al (2016), dulot ng pagkakaroon ng
maraming wika sa Pilipinas ay nagkaroon ng dialectal accent
ang bawat lugar, kaya madalas na nagkakapalitan ang bigkas ng
E at I. Ginamit nilang halimbawa ang salitang “pera” sa
tagalog na binibigkas na “pira” sa Bisaya, at ang “petaka”
bilang “pitaka”. Dagdag pa nila, hindi naman ito nagpapakita
o nagpapahiwatig na mali ang kanilang pagbigkas dahil ang

GRADUATE SCHOOL
23
bawat lugar ay may sariling kaakuhan at may sariling diyalekto
o kaparaanan ng pagbigkas.
Ayon naman kina Santos, et.al (2016), nakaaapekto ang
heograpikong aspekto sa pagkakaroon ng iba’t ibang katangian
at baryasyon ng pananalita. Marahil ay isa ito sa mga dahilan
kung bakit nalilito sa ispeling dahil naiimpluwensiyahan ito
ng mga umiiral na kaalaman sa iba pang wikang sinasalita.
Sa kabilang banda, pagdating sa ortograpiya naman ay
kinakailangang sundin ang itinalagang tuntunin para sa
pagtamo ng estandardisadong ispeling.
Sa tuntuning ortograpikal ng KWF (2014), nilinaw na
dapat iwasan ang paggamit ng nakasanayan na pabalbal na
pagbaybay kung saan ang orihinal na /e/ ay binibigkas natin
nang /i/. Kagaya ng salitang balbal na iskandalo sa halip ng
tamang anyo nitong eskandalo, istasyon sa halip na ang tamang
estasyon, at istilo sa halip na estilo.
Gayunpaman, may mga salita na wasto pa rin ang
nakaugalian o nakasanayang pagbaybay kung ikukumpara natin sa
orihinal. Halimbawa nito ay ang mga salitang estéro,
estranghéro, eréhe at marami pang iba.
Napag-alaman ng mananaliksik na mahalagang salik ang
pagtukoy sa pinagmulang salita upang makabuo ng ganap na salin

GRADUATE SCHOOL
24
o katumbas ng salita sa Filipino. Ayon pa sa Manwal ng KWF,
ang mga salitang Ingles na nagsisimula sa titik S ay may
katumbas sa Filipino na “Is”, samantalang ang mga salitang
Espanyol na nagsisimula sa “Es” ay mananatili kapag isinalin
sa Filipino. Ilan sa mga salitang naipagkakamali ang
pagbaybay ay ang istilo sa halip na ang tamang “estilo”. Kung
tutukuyin ang pinagmulan ng salitang ito, mapagtanto na ito
ay mula sa salitang Espanyol na “estilo”. Kapag naman
tiningnan ang bersiyon nito sa Ingles, ito ay style. Kaya
naman, kung Ingles na bersiyon ang gagamitin, ito ay dapat na
baybayin bilang “istayl”. Sa madaling salita, tama ang estilo
(mula sa Espanyol) o istayl (mula sa Ingles), ngunit mali ang
istilo at estayl.
Kaalaman sa Palitang O at U
Sa pananaliksik na ito, ang kaalaman sa palitang O at U
ay tumutukoy sa mga tuntuning ortograpikal na naglilinaw kung
kailan gagamitin, pagpalitin at/o panatilihin ang titik O at
U sa pagbaybay ng isang salita.
Sa kasalukuyan, laganap pa rin ang maling pagbaybay ng
ilang mga salita sa Filipino. Ilan sa mga ito ay ang maling
ispeling na “kuryente”, “pulitika”, at iba pa, na ginagamit
hindi lamang sa mga modyul at iba pang mga babasahin kundi

GRADUATE SCHOOL
25
gayundin sa mga platapormang pangmadla o midya. Nakikita rin
ang mga kamaliang ito sa mga ulo ng balita lalo pa at bago
lamang ang pananalanta ng Bagyong Odette at mas lalo namang
mainit ang usaping nauukol sa politika dahil sa nalalapit na
halalan. Kung tutuosin, ang midya ay isa sa mga salik na
nagtataglay ng pinakamalaking impluwensiya sa larangan ng
pagbaybay.
Sa pag-aaaral nina Garcia et.al (2020), napatunayan nila
na sa larangan ng pagbaybay o ispeling, malimit na suliranin
ay ang pagpapalitan ng ponema na /e/ tungo sa /i/ at /o/ tungo
sa /u/.
Ayon naman kina Taylan et al (2016), dahil sa dialectal
accent ng bawat lugar, hindi lamang madalas naipagpapalit ang
mga ponemang /e/ at /i/ kundi gayundin ang /o/ sa /u/. Ginamit
nilang halimbawa ang “kuya” sa Tagalog na “koya” naman sa
Bisaya, habang ang “bola” ay nagiging “bula”. Marahil ay isa
ito sa mga dahilan kung bakit madalas na nalilito tayo sa
tama o wastong baybay ng mga salita.
Samakatuwid, nilinaw ng KWF (2014) na dapat na ihinto
ang nakasanayang paggamit ng U sa halip na O sa mga salitang
nabanggit at sa halip ay sundin ang mga wastong pagbaybay ng

GRADUATE SCHOOL
26
mga ito upang magkaroon tayo ng estandardisadong pagsulat at
paggamit ng wikang Filipino.
Kaalaman sa Palitang D at R
Sa pananaliksik na ito, ang kaalaman sa palitang D at R
ay tumutukoy sa mga tuntuning ortograpikal na naglilinaw kung
kailan gagamitin, pagpalitin at/o panatilihin ang D at R sa
pagbaybay ng isang salita.
Marami rin ang nagsisilabasang mga online tutorials
tungkol sa wastong gamit ng mga salitang din at rin, raw at
daw, at iba pang mga salitang may kaugnayan sa palitang D at
R, sa mga post mula sa facebook, blogs at iba pang social
networking sites, na hindi relayabol at hindi alinsunod sa
mga tuntunin ng kasalukuyang gabay sa ortograpiya. At dahil
ang mga mag-aaral at mga guro ay babad sa teknolohiya sa
panahon ngayon, madalas na ito ang nagsisilbing sanggunian
nila sa mga araling nais nilang mapag-aralan.
Ayon kay Santos (2016) sa kaniyang artikulong nailathala
sa The Varsitarian, matagal nang suliranin o isyung pangwika
ang wastong gamit ng daw at raw, rin at din, doon at roon,
dito at rito, at iba pang katulad na mga salita. May iba naman
na nagsasabing hindi na mahalaga kung alin man ang gagamitin
sapagkat ang mahalaga ay nauunawaan ito ng kausap.

GRADUATE SCHOOL
27
Kaya naman, nilinaw ng KWF (2014) ang mga tuntunin sa
wastong paggamit ng mga ito. Sa disiplinang ito, tinalakay sa
dalawang bahagi ang ilang mga pagkakataon kung kailan
karaniwang pinapalitan ang D tungo sa R. Una, ang paliwanag
sa kasong din/rin at daw/raw; at pangalawa, ang pagbibigay-
pansin sa mga pagkakataong “D” pa rin ang ginagamit kahit
kasunod ng patinig.
Kaalaman sa Daglat, mga Inisyals, at Akronim
Sa pananaliksik na ito, ang kaalaman sa daglat, mga
inisyals at akronim ay tumutukoy sa mga tuntuning
ortograpikal na naglilinaw sa wastong paraan ng pagdadaglat
ng isang salita, wastong pagsulat ng inisyals ng mga pangalan
ng tao, mga kilalang tao sa Kristiyanismo at iba pa, at
tuntuning kaugnay sa akronim ng mga pangalan ng organisyon,
pangkat, at iba pa.
Ayon kay Almario (2013), daglat o abrebyasiyon ang tawag
sa pagpapaikli ng mga salita, pangalang pantangi, mga titulo
ng isang tao at iba pa. Inisyal naman ang tawag sa pagsulat
ng unang titik ng apelyido o pangalan, habang ang akronim
naman ay tumutukoy sa mga inisyals ng mga pangalan ng
kompanya, organisasyon o pangkat. Dagdag pa sa
pagpapakahulugan ng KWF, ang proseso ng pagpapaikli ng isang

GRADUATE SCHOOL
28
salita ay tinatawag na kontraksiyón. Sinikap ng KWF na
magiging malinaw ang tuntuning ito, kaya naman inisa-isa nila
ang disiplinang ito ayon sa iba’t ibang mga bahagi.
Samantalang, nilinaw rin ni Almario na ang mga pangalang
pantangi ay hindi na kailangan pang baguhin ang pagbaybay.
Ang mga panggitnang inisyals naman ay minumungkahing
respetuhin at hindi kailangan pang baguhin dahil ito ay paraan
ng may-ari na maibukod ang kaniyang sarili mula sa iba pang
mga taong may kapareho ng kaniyang pangalan, panggitnang
inisyal at apelyido.
Sa pagdaglat ng mga salita, mahalagang malaman ang
wastong pagbaybay ng mga salita dahil ito ay nakatutulong
upang makapagdaglat nang malinaw at wasto.
Sa pag-aaral ni Ofoha (2021), napatunayan niya na ang
pagdadaglat ng mga salita ay may makabuluhang kaugnayan sa
pagbaybay. Ayon pa sa kaniya, ang SMS language o
maihahalintulad natin sa jejemon, o pagdaglat na hindi naayon
sa tuntuning ortograpikal, ay nagreresulta ng pagkakaroon ng
madalas na kamalian ng isang indibidwal sa aktuwal na
pagbaybay ng isang salita.
Batay naman sa pag-aaral nina Hussain, et.al (2019),
kapag palagiang ginagamit ang akronim at inisyal sa pagbuo o

GRADUATE SCHOOL
29
pagsulat ng mensahe, ito ay may negatibong epekto sa masteri
ng isang indibidwal sa palabaybayan. Isa sa mga dahilan ay
mas binibigyang-pansin ang bilis ng pagsulat sa ngayon, kaysa
sa kawastuan ng daglat o akronim nito. Ayon din sa naturang
pag-aaral, ang kontraksiyon o pagpapaikli ng mga salita ng
hindi naaayon sa tuntunin ay may negatibong epekto sa
istandard na paraan ng pagsulat, palabaybayan at gramatika.
Ayon naman kay Nicoll (2016), bagamat ang paggamit ng
mga daglat sa manuskrito ay opsiyonal lamang, ngunit madalas
pa rin itong ginagamit ng karamihan. Ayon pa sa kaniya, kung
nais ng isang tao na maglagay ng akronim o inisyal sa kaniyang
papel, dapat niyang tiyakin ang wastong anyo nito at palaging
isa-isip na iwasan ang paggawa ng sariling bersiyon ng akronim
para maiwasan ang pagkakamali at/o hindi pagkakaunawaan.
Isa sa mga dahilan ng pagsasagawa ng pag-aaral na ito ay
dahil kapansin-pansin ang kahinaan at kakulangan ng kaalaman
at kamalayan ng mga guro sa disiplinang ito.
Kasarian
Sa pag-aaral na ito, ang kasarian ay tumutukoy sa mga
respondenteng babae at lalaki. Isa sa mga katanungang nais
mabigyang linaw ng mananaliksik ay kung may makabuluhang

GRADUATE SCHOOL
30
pagkakaiba ba ang namamagitan sa level ng kaalaman sa
ortograpiya ng mga gurong babae at lalaki.
Samantalang, sa pag-aaral ni Homo (2021), pinatunayan
niyang walang kaugnayan ang kasarian sa lawak ng kaalaman ng
guro sa ortograpiya, mapababae man o lalaki ang guro.
Sa pag-aaral naman ni Maulina (2019), nadiskubre niyang
ang lalaki at babae ay may kaniya-kaniyang estilo sa proseso
ng paglinang ng wika dahil ayon pa sa kaniya, walang sapat na
patunay na mas superior ang lalaki sa babae, o ang babae sa
lalaki. Dagdag pa niya, naaapektuhan ang kaalaman sa wika ng
isang indibidwal anuman ang kaniyang kasarian, batay sa
kaniyang mga naging karanasan at impluwensiya ng kaniyang
kapaligiran.
Sinuportahan naman ito ng pag-aaral nina Bernhard, et.al
(2021) hinggil sa proficiency sa wika, kung saan ayon sa
kanila, may mga pagkakataong mas mahusay ang mga babae sa mga
lalaki at may pagkakataon din naming mahusay ang mga lalaki
kaysa sa mga babae. Pinatutunayan lamang na walang
makabuluhang kaibahan ang kasarian sa level ng kaalaman ng
isang indibidwal sa wika.

GRADUATE SCHOOL
31
Edad o Gulang
Sa pag-aaral na ito, ang edad ay tumutukoy sa gulang ng
mga respondente na hinati sa limang pangkat: ang mga nasa
edad 20-29, 30-39, 40-49, 50-59 at mga nasa edad 60 at pataas.
Isa sa mga layunin ng pananaliksik na ito na matukoy ang level
ng kaalaman ng mga respondente kung sila ay papangkatin ayon
sa edad. Kaya naman, sumangguni ang mananaliksik ng ilang mga
pag-aaral kaugnay sa suliraning ito at natuklasan niya ang
sumusunod:
Ayon kina Hartshorne, et.al. (2018), mas madaling
natututo sa wika ang mga mas bata kung ikukumpara sa may edad
na. Pinatutunayan nito na ang kakayahan sa gramatika ay mas
madaling makasanayan ng mga mas bata pa dahil sa mabilis
silang nakasasabay sa pagbabagong nagaganap sa kanilang
paligid, kabilang na ang wika. Samantalang ang mga mga may
edad na ay maaaring mahihirapan na makipagsabayan sa
pagbabagong ito dahil sa impluwensiya ng kanilang dating
kaalaman at karanasan.
Sa pag-aaral ni Karavasili (2014) na pinamagatang The
Age Factor in Second Language Acquisition, malinaw niyang
inilarawan na mayroong kalamangan ang kaalaman sa wika ng may
sapat na gulang, kung ikukumpara sa mas bata. Wika pa niya na

GRADUATE SCHOOL
32
ang edad ay mahalagang salik sa pagkatuto, ngunit hindi ito
balakid o hadlang sa pagtamo ng kahusayan sa wika. Ayon pa sa
kaniya, ang lahat ng tao, anuman ang edad, ay may kaniya-
kaniyang paraan ng pagkatuto ng wika. May mga pagkakataong
naiimpluwesiyahan ang kaniyang pagkatuto sa wika dulot ng
kaniyang sariling katangian at level ng pagpapahalaga. Kaya
naman, iminumungkahi niyang dapat simulan ang pag-aaral ng
wika habang bata pa dahil ang maagang pag-aaral sa wika ay
makatutulong sa pagkakaroon ng mataas na level ng kaalaman at
wika.
Ang literaturang ito ni Karasivilli ay may kaugnayan sa
pananaliksik na ito sapagkat ito ay maaaring susuporta sa
relasyon at pagkakaiba ng edad o gulang sa larangan ng
pagkakatuto o pagtanggap sa anumang pagbabagong nagaganap o
maaaring maganap sa wika.
Espesyalisasyon
Sa pag-aaral na ito, ang espesyalisasyon ay tumutukoy sa
programa na natamo ng respondente sa kaniyang batsilyer na
degri kaugnay sa Filipino, kung siya ba ay medyor, minor o
hindi medyor/minor sa Filipino.
Inilalarawan ng CMO 75 s. 2017 ang ilang mga katangian
ng mga guro na nagtamo ng BSED na medyor sa Filipino. Ilan sa

GRADUATE SCHOOL
33
mga ito ay ang mga sumusunod: nagpapamalas ng mataas na antas
ng kaalaman sa pagtuturo ng wika at panitikang Filipino; at
nagpapakita ng malawak at malalim na pag-unawa at kaalaman sa
ugnayan ng wika, kultura at lipunan. Bagamat ang mga
katangiang ito ay hindi sukatan ng kagalingan ng isang guro
sa wikang Filipino, maaari naman itong magamit sa
paglalarawan sa kanila.
Ang K to 12 Program ay ipinakila sa sistemang pang-
edukasyon ng Pilipinas matapos maisabatas ang Republic Act
10533 o mas kilala bilang Enhanced Basic Education Act of
2013. Ang programang ito ay nagdulot ng malaking hamon sa
sistema ng edukasyon sa Pilipinas. Ayon pa kay CHED
Chairperson Patricia Licuanan (2016) sa ulat ni Jan Escosio
mula sa Radyo Inquirer, ilan sa mga hamong ito ay ang
kakulangan ng mga pasilidad, at lalong-lalo na ang kakulangan
sa mga guro. Kasabay ng pagpapatupad nito, nagkaroon ng mass
hiring sa mga guro lalo na sa Senior High. Dahil na rin sa
matinding pangangailangan, ang ilan sa mga guro ay napapasubo
na magturo sa asignaturang hindi nila medyor.
Binigyang-kahulugan ni Ingersoll (2019) mula sa pag-
aaral ni Augusto Jr. (2020) ang pagtuturong out-of-fied
bilang isang penomena kung saan ang guro ay itinalaga sa isang

GRADUATE SCHOOL
34
disiplinang wala siyang sapat na kaalaman, kasanayan at
kwalipikasyon. Ayon kay Hobbs (2015) mula pa rin sa pag-aaral
ni Augusto Jr. (2020), ang konseptong ito ay nagdadala ng
negatibong impak sa mga mag-aaral dahil sa maaaring
kakulangan ng kaalaman ng guro sa paksang itinuturo. Isa itong
malaking hamon sa mga kanila kaya naman, kailangan nilang
maging flexible at palawakin pa lalo ang kanilang kaalaman at
kakayahan sa asignaturang kanilang itinuturo. Dagdag pa nina
Bayani at Guhao (2017) maaaring masolusyunan ito sa
pamamagitan ng pagtatanong, pag-aaral at pakikipagtulungan ng
gurong hindi medyor sa mga guro dalubhasa sa nasabing
asignatura.
Pinatunayan din ni Ibay (2020) na isa sa mga suliranin
ng mga guro sa pagtuturo ng Filipino ay hindi nila ito medyor,
Lumabas din sa resulta ng kaniyang pag-aaral na ilan sa kanila
ay hindi na nag-aaral sa kadahilanang madali namang
nauunawaan ang asignaturang Filipino. Dulot na rin ng
napakaraming mga gawain maliban sa pagtuturo, hindi na nila
napagtutuonan ng pansin ang pagpapalawak ng kanilang mga
kaalaman.
Sa pag-aaral ni Homo (2021), tinukoy niya ang tatlong
suliraning kinakaharap ng mga guro sa pagpapalawak ng

GRADUATE SCHOOL
35
kaalaman ng mga guro sa ortograpiya. Una, kakaunti lamang ang
dinaluhang mga seminar at pagsasanay sa Filipino. Pangalawa,
kakulangan sa oras at panahon sa pagbabasa ukol sa
ortograpiya. At pangatlo, hindi medyor sa Filipino.
Teaching Position
Ang Kagawaran ng Edukasyon ay nagpalabas ng mga kautusan
hinggil sa kwalipikasyon ng pagtanggap ng mga guro para sa
posisyong Teacher I, II, III at Master Teacher.
A. Mga kwalipikasyon sa Teacher I (DepEd Order No. 22,
serye 2015):
Krayterya: Puntos:
Edukasyon 20
Karanasan sa Pagtuturo 15
Rating ng LET/PBET 15
Espesyalisadong Kasanayan 10
Intervyu 10
Pagpapakitang-turo 15
Kasanayang Komunikatibo 15
Kabuoan: 100
B. Kwalipikasiyon para sa promosyon mula Teacher I tungo
sa Teacher II at/o III:
Krayterya: Puntos:
Performans 35
Karanasan 5
Outstanding Accomplishments 20
Outstanding Employee Award 4
Inobasyon 4
Pananaliksik at Proyektong Pangkaunlaran 4
Publicationship/Authorship 4
GRADUATE SCHOOL
36
Konsultant/Ispiker ng mga pagsasanay, 4

seminar, palihan atbp
Edukasyon 25
Pagsasanay/Training 5
Potensiyal 5
Saykososyal na Katangian 5
Kabuoan: 100
C. Kwalipikasyon para sa Master Teacher I:
1. Permanent Teacher (with eligibility)
2. Batsilyer na Degring Pangguro o Batsilyer na degri na
may 18 yunit sa edukasyon, and 18 na yunit para sa MAED
or iba pang katumbas nito.
3. May Very Satisfactory (VS) na performans sa pinakahuling
tatlong taon ng pagtuturo.
4. May tatlong taong karanasan sa pagtuturo bilang Teacher
III.
5. At least 25 na puntos sa leadership, potensiyal at mga
natamo, kung naging modelong guro sa distritong level ay
may karagdagang 15 puntos sa leadership, potensiyal at
mga natamo.
Mahihinuha batay sa mga nabanggit na pamantayan na hindi
biro ang prosesong pinagdaanan ng mga respondente bago paman
sila matanggap bilang Teacher I o ma-promote bilang Teacher
II, Teacher III, Master Teacher I at iba pang matataas na
posisyon sa pagtuturo. Kabilang sa mga kwalipikasiyong ito ay

GRADUATE SCHOOL
37
ang pagtamo ng edukasyong dalubhasa sa isang tiyak na
larangan, karanasang sa pagtuturo at pagtamo ng mga
espesyalisadong kakayahan.
Samakatuwid, ang mga kaguruan ay may mataas at dekalidad
na kaalaman at kasanayan bago pa man sumabak sa aktuwal na
panuruan.
Karanasan sa Pagtuturo
Sa pag-aaral na ito, ang ito ay tumutukoy sa bilang ng
taon ng panunungkulan ng mga respondente sa kagawaran bilang
guro na nagtuturo ng asignaturang Filipino. Isa sa mga
suliranin ng pag-aaral na ito ay matukoy ang makabuluhang
pagkakaiba na namamagitan sa level ng kaalaman sa ortograpiya
ng mga guro kung sila ay papangkatin sa bilang ng taon ng
kanilang karanasan.
Ayon kina Burrough et.al (2019) na nabanggit sa pag-
aaral ni De Jesus (2020), lubhang malaki ang papel ng
karanasan, propesyunal na kahusayan, kabilang na ang natapos
na pag-aaral, sertipikasyon na nakamit, patuloy na
pagpapaunlad sa propesyon, at kaalamang pangnilalaman ng guro
sa pagpapanatili ng mataas na pamantayan at kahusayan sa
pagtuturo.
GRADUATE SCHOOL
38
Sa pag-aaral naman ni Maulina (2019), nadiskubre niyang
naaapektuhan ang kaalaman at kahusayan ng isang indibidwal
Bungan ng kaniyang mga naging karanasan at impluwensiya ng
kaniyang kapaligiran.
Samakatuwid, ang bilang ng taon ng karanasan ng isang
guro ay maaaring makatutulong sa kaniya sa pagtamo ng mataas
na kahusayan at level ng kaalaman sa paksang kaniyang
itinuturo.
Edukasyong Natamo
Ayon kay Philpott (2017), isang mahalagang salik sa
pagpapaunlad ng sarili at ng propesyon ang postgraduate study
kahit na nagtamo ng batsilyer na degri ang isang indibidwal
o kaya’y siya ay isang propesyonal na matagal na sa
panunungkulan.
Sa pag-aaral na ito, ang edukasyong natamo ay tumutukoy
sa pinakamataas na degri na natamo ng isang guro kaugnay sa
kaniyang pinagdadalubhasaang kurso. Ito ay tumutukoy sa
batsilyer, master at doktor na degri sa edukasyon.
Ayon kay Gante (2020), hindi lamang sapat na dahilan ang
di-nakapag-aral kung kaya’t kinahirapan ang pagbaybay
sapagkat ito ay maaaring bunga rin ng makabagong panahon.
Para sa kaniya, maihahalintulad ang bilis ng pag-unlad ng

GRADUATE SCHOOL
39
teknolohiya sa pagbabagong nagaganap sa ortograpiya. Kaya
naman, kailangan ng isang indibidwal na makasabay sa mga
pagbabagong ito upang maiwasan ang pagkalito at iba pang
suliranin kaugnay sa gramatika.
Ayon naman sa pag-aaral nina Gonzalez, et.al (2016),
nadiskubre na ang level ng edukasyon ay hindi naka-
iimpluwensya sa satisfaksyon at performans sa trabaho ngunit
nagkakaroon ito ng epekto sa larangan ng komitment at
dedikasyon sa trabaho. Sa nasabing pag-aaral, napatunayan na
ang may mas mababang edukasyong natamo ay kakikitaan ng mataas
na komitment at dedikasyon sa trabaho kung ihahambing sa may
mataas na edukasyong natamo.
Ang idea ng pananaliksik na ito ay maaaring susuporta o
taliwas sa maaaring resulta ng pag-aaral na ito hinggil sa
level ng edukasyong natamo ng mga guro sa asignaturang
Filipino. Sa kasalukuyan, ang pagkakaroon ng mataas na
edukasyong natamo ay nakakaambag nang malaki sa kahusayan at
kamalayan ng mga guro sa mga pagbabagong pambalarila, ngunit
hindi rin naman maitatanggi na ang ibang mga guro ay
nagsisikap ding mapaunlad ang kanilang kaalaman sa kani-
kanilang kaparaanan, isa sa mga patunay ng kanilang komitment
at dedikasyon sa trabaho.
GRADUATE SCHOOL
40
Interbensiyon
Isa sa layunin ng pag-aaral na ito ay matukoy ang level
ng kaalaman ng mga guro sa ortograpiya upang maging batayan
sa pagpaplano ng angkop na interbensiyon.
Ayon pa kay Ocampo (2016), malinaw na makikita ang
proseso ng pagpaplanong pangwika kapag ito ay nahahati sa nga
yugto na ipinapatupad sa lakad ng mga taon. Sa proseso ng
implementasyon, mahalagang matiyak na maipalaganap at magamit
ang istandard na wika, matiyak na mayorya sa populasyon ang
gumagamit nito at iniisip ito bilang pambansang wikang hindi
lamang gumaganap ng malaking papel sa lipunan kundi sa
pagkakakilanlan ng ating bansa. Samakatuwid, ang
interbensiyong pangwika ay marapat lamang na maisagawa sa
isang tuloy-tuloy at papaunlad na proseso, hindi pang-isang
upuan lamang.
Natuklasan sa pananaliksik ni Panganiban (2020) mula sa
pag-aaral ni Ibay (2020) ang ilan sa mga hakbang na tutugon
sa kakulangan ng mga guro sa istrukturang gramatikal.
Kabilang dito ay ang pagdalo sa mga palihan o worksyap, at
madalas na magbasa ng mga diksiyonaryong Filipino para sa
pagpapalawak ng kanilang bokabularyo.

GRADUATE SCHOOL
41
Sinuportahan naman ito ng pag-aaral ni Ferrer (2019)
kung saan natuklasan niyang ang pagiging aktibo sa pagbabasa
ng iba’t ibang panitikan at mga diksiyonaryong Filipino ay
higit na nakatutulong sa pagpapalawak ng kaalaman at
bokabularyo.
Samantalang, ayon naman kay Ibay (2020), bagamat laganap
ang kahirapan ng mga mag-aaral sa gramatika, maaaring
makagawa ng mga pamamaraan kung paano matutugunan ang mga
suliraning ito ng mga guro kagaya ng pagbibigay pansin sa
proseso at pedagohiya ng pagtuturo ng gramatika.
Ayon kay Manny (2019) na nabanggit sa pag-aaral nina De
Guzman et.al (2021), kailangang paunlarin at hasain ng mga
guro ang kanilang mga kasanayan upang umunlad at mahasa rin
ang pag-iisip ng mga mag-aaral. Kailangan nilang maging handa
sa larangang akademiko ngunit kailangan din nila ng abilidad
upang mabigyan ng motibasyon ang mga mag-aaral. Hindi lamang
ito usapin kung ano ang kaalaman na dapat ituro, kundi kung
paano ito ituturo.
Ang mga nabanggit na kaugnay na mga pag-aaral ay maaaring
makatutulong upang higit na smabigyang katuturan ang
interpretasyon ng resulta sa pag-aaral na ito.

GRADUATE SCHOOL
42
Level ng Kaalaman ng mga Guro sa Ortograpiya
Hindi lingid sa ating kaalaman na malaki ang papel na
ginagampanan ng kaguruan sa paghubog ng kaalaman at kahusayan
ng mga mag-aaral sa gramatika at maging sa iba pang aralin.
Kaya naman, isa sa mga layunin ng pag-aaral na ito ay matukoy
ang level ng kaalaman ng mga guro sa ortograpiya.
Sa pag-aaral ng mananaliksik, natuklasan niya ang mga
sumusunod na kaugnay na pag-aaral na nagbigay at nag-udyok
daan sa kaniya na maisagawa ang pananaliksik na ito.
Sa pag-aaral nina Lezondra et.al (2019), napatunayan
nilang napakababa ng level ng kaalaman ng mga guro at mag-
aaral sa ortograpiya.
Natuklasan naman ni Ibay (2020) sa kaniyang pag-aaral na
nasa katamtamang husay lamang ang antas ng kaalaman at
kakayahan ng mga guro sa gramatika. Napatunayan din niyang
may kahirapan sila sa sintaks at madalas nilang nalalabag ang
mga tuntunin sa wastong gamit ng mga salita. Kabilang dito
ang gamit ng mga salitang /ng/ at /nang/, /may/ at /mayroon/,
at iba pa. Ibig sabihin, hindi lamang sa kaalaman sa palitang
E at I, palitang O at U, palitang D at R at kaalaman sa
inisyals, daglat at akronim nagkakaroon ng suliranin ang mga
guro kundi sa iba pang bahagi ng ortograpiya. Gayunpaman,

GRADUATE SCHOOL
43
sila ay kakikitaan ng pagiging maparaan at madalas na
nagsisikap na matugunan ang pangangailangan at kahinaang
panggramatika ng sarili at ng kanilang mga mag-aaral.
Sa pag-aaral ni De Guzman, et al (2021), inilahad niya
na maraming pagkakataon na kung bakit ang akademikong
performans ng mga mag-aaral pagdating sa asignaturang
Filipino ay nahuhuli o nasa mababa ang kanilang nakukuhang
marka. Kaya naman, binigyang pansin niya ang lawak ng kaalaman
at kakayahan ng mga guro sa Filipino sapagkat ayon pa sa
kaniya, maaaring ito ay isa mga sanhi ng suliraning ito.
Samantalang, lumabas sa resulta na nasa mahusay na level naman
ang kakayahan ng mga guro pagdating sa ortograpiya. Kaya
naman, iminumungkahi niyang tuloy-tuloy ang dapat na gagawing
paghahasa, paglinang at pangangalaga ng guro sa kahusayang
ito. At ang pinakamahalaga sa lahat, maibahagi niya ang
kahusayang ito sa mga mag-aaral sapagkat naniniwala siyang
ang mahusay na pagtuturo ng guro ay nakadepende pa rin sa
lawak ng mga natutunan ng mga mag-aaral.
Ayon naman kay Badayos sa pagbanggit ni Ramos (2018),
ang kaalaman sa linggwistika ay nakatutulong sa isang guro sa
pagtukoy sa mga layunin sa pagkatuto, sa pag-alam sa mga
paraan o pamamaraan ng pagtuturo sa pagtaya sa kaangkupan ng

GRADUATE SCHOOL
44
isang pagbabago, sa pagtuturo ng wika, at sa pag-aayos ng mga
dapat ituro sa wika. Dagdag pa niya, ang isang gurong may
nalalaman sa linggwistika at sa mga teknik sa pagtuturo ay
higit na magiging matagumpay sa kaniyang gawain kaysa sa isang
gurong mga teknik lamang ang alam. Ibig sabihin, higit na
mahalaga ang pagkakaroon ng malawak na level ng kaalaman ng
mga guro sa gramatika kaysa sa kaniyang kahusayan sa pagtuturo
sapagkat ang kaalamang ito ang pundasyon ng lahat kaalamang
maaaring maibahagi sa mga mag-aara. Ayon pa kay Cantal (2018),
ang kahusayan ng pagtuturo ay nasusukat hindi sa dami ng mga
naituro kundi sa dami ng mga natutuhan ng mga mag-aaral.
Sa pananaw naman ni Hicana (2020), ang lubos na kaalaman
ng mga guro sa iba’t ibang teorya sa wika at gramatika ay
mahalagang isaalang-alang sa pagtuturo. Gayunpaman, mahalaga
rin ang lubos na kahusayan ng mga guro sa ortograpiya sapagkat
ito ang pundasyon ng kaniyang pagtuturo. Gaano man kaganda
ang kaniyang pamamaraan sa pagtuturo, gaano man kahusay ang
kaniyang mga mag-aaral, ay maaaring mawawalan din ng saysay
kung kulang ang kaalaman sa ortograpiya. Ayon pa sa kaniya,
mahalagang pansinin din ang muling pagtingin at pagsusuri sa
mga layunin ng pagtuturo ng wika. Bagamat ang mga mag-aaral
ay itinuturing na mga digital natives, o mga mag-aaral na

GRADUATE SCHOOL
45
tubong digital, natututo at nagiging bihasa sila mula sa
kanilang mga nababasa at nakikita sa social media.
Samakatuwid, kailangan din ng guro na isaalang-alang ang
estilo sa pagkatuto at iba’t ibang estratehiya na naaayon sa
kanilang interes at pangangailangan.
Ayon kay Mabanglo (2016) sa pag-aaral ni Misa (2021),
mahalagang bigyang-diin sa pagtuturo ang kaalaman sa wika. Sa
kaniyang pag-aaral, iminumungkahi niyang dapat dumaan ang mga
guro sa pagsusuri upang malaman ang kanilang level ng kaalaman
sa Filipino. Ayon pa sa kaniya, hindi makaaasang magiging
mahusay na mahusay ang mag-aaral kung hindi mahusay na mahusay
ang modelo – ang mga guro, mahalagang makaabot ang mismong
guro sa "superior level" ng pagsasalita. Kaugnay rito,
inilahad din niya ang apat na level ng kaalaman ng mga isang
indibidwal sa gramatika. Ang superior, advanced, intermediate
at novice na level. Ang superior na level ay napakahusay na
ng guro sa gramatika, nakapagtatanggol at nakapapaliliwanag
ng kaniyang opinyon, at nakapagtatalakay ng mga abstraktong
paksa. Ang advanced na level naman ay mahusay-husay na ang
guro, kaya nang magsalita ng mahabang talata, at malinaw na
malinaw ang hilera ng pangangatwiran. Intermediate level ay
nagkakamali paminsan-minsan sa gramatika at halos tama na ang

GRADUATE SCHOOL
46
palabuuan ng salita. Samantalang ang novice na level naman ay
baguhan pa ang guro, nagkakamali pa sa gramatika, nagkakamali
sa bokabularyo ngunit nagsisikap na mapaunlad ang sariling
kaalaman.
GRADUATE SCHOOL
47
IBA PANG KAUGNAY NA PAG-AARAL
Ayon sa pag-aaral ni Gante (2020), isa sa mga dahilan
kung bakit naaapektuhan ang paraan ng pagsulat at ang
pagbabaybay ng mga mag-aaral sa mga salita sa Filipino ay
dahil na rin sa presensiya ng makabagong teknolohiya. Halos
lahat ng tao, bata man o matanda ay babad sa mga social media
platforms lalong lalo na sa panahon ng pananalasa ng pandemya.
Hindi natin maipagkakaila na maging ang mga guro at taong
gumagamit ng wika ay ganundin.
Ang mga teknolohiyang ito ay madalas na nagiging daluyan
ng lahat ng impormasyon, mapatotoo man o mapa-fakenews, mapa-
tama man o mali. Ayon pa sa kaniya, laganap din ang
pagpapaikli at pagbabawas ng mga titik ng ilang mga salita
para mas mapabilis na ang pag-text, pag-chat at maging ang
pag-post ng mga impormasyon sa publiko. Dahil dito, kung
minsan nakasanayan nang gamitin ang maling ispeling. At kung
minsa’y pinaniniwalaan na ng ilan, lalong lalo na ng hindi
partikular sa gramatika, na ‘yon ang tama kahit na mali. At
ang mas malala pa ay hindi na nabibigyang pansin at panahon
ang pagtuklas ng tamang paraan ng pagbaybay.
Ayon naman sa pahayag ni Homo (2021), mahalagang mapag-
aralan at gamitin ng mga guro ang ortograpiyang pambansa dahil

GRADUATE SCHOOL
48
nagsisilbi itong tulay upang mas mapadali ang pagsalin at
pag-unawa ng mga mag-aaral sa mga bagong tanggap na
impormasyon mula sa iba pang wika. Kaya naman, kailangang
maging bukas ang isipan ng mga guro sa pagtanggap ng mga
makabagong paraan sa iba’t ibang pagbabagong panlipunan at
maiangkop ito sa aktuwal na karanasang pangklasrum.
Ayon pa kay Santos (2019) sa “Balarila ng Wikang
Pambansa”, mahalaga ang paggamit ng wastong titik kagaya ng
halagang taglay ng mga bantas para sa epektibong paghahatid
ng mensaheng nais ipaabot sa mga mambabasa. Sapagkat para sa
kaniya, ito ay bahagi ng sining ng balarila. Kaya naman,
mahalaga ang pag-aaral at pagkakaroon ng kamalayan sa
binagong gabay sa ortograpiya.
Ayon kay Ibay (2020), isang pangunahing tungkulin ng mga
guro sa pagtuturo ng wika ay ang pagpapalaganap sa kaalamang
pambalarila. Kaakibat ng kaniyang tungkulin ay ang pagtiyak
na maipamalas ang kawastuhan ng paggamit ng wika sa
pagpapahayag sa paraang pasulat man o pasalita. Dahil dito,
kinakailangang magtaglay ang guro ng malawak na kaalaman
hinggil sapagkat dito nakasalalay ang lawak ng kaalaman ng
kaniyang mga mag-aaral. Ang pag-aral na ito ay may kaugnayan
sa pananaliksik na ito sapagkat ito ay nagbibigay ng

GRADUATE SCHOOL
49
impormasyon hinggil sa kakayahan ng mga guro sa Filipino sa
gramatika na nagsisilbing susi sa pagpaplano ng mga gawain at
interbensiyong magpapaunlad sa pagkatuto ng gramatikang
Filipino ng mga kapwa guro at mga mag-aaral.
Ayon kay ALmario (2018) sa pakikipanayam sa kaniya ni
Soriano sa kaniyang ulat sa “The Varsitarian” (Opisyal na
pahayagan ng mga mag-aaral sa Santo Tomas), ang pagbuo ng mga
bagong tuntuning pangwika na kung saan ang iba ay taliwas sa
nakasanayan na, ay hindi naglalayong baguhin ang nakagisnang
gamit nito. Bagkus, ito ay paraan upang magkaroon ng
harmonization para madaling matutong bumasa at sumulat ang
mga kabataang namulat sa iba pang katutubong wika at hindi sa
Tagalog.
Ayon pa kay Purificacion Delima (2018), isang kinatawan
ng wikang Ilokano ng KWF, mahalaga ang pagkakaroon ng gabay
na katulad ng Ortograpiyang Pambansa na kanilang mababasa,
mapagbabatayan at mapag-aaralan. Dahil kung wala ang mga ito,
maaaring maling baybay ang kanilang matututuhan.
Ayon naman sa ulat ni Soriano (2018) sa pahayagang “The
Varsitarian”, ang ortograpiya ay inilimbag upang maging gabay
sa pagtuturo ng mother tongue sa mga paaralan sa bansa. Ang
mother tongue ay ginamit ngayon bilang wikang panturo sa mga

GRADUATE SCHOOL
50
nasa una hanggang ikatlong baitang bilang bahagi ng bagong
kurikulum. Kung iisipin, dahil sa kasalukuyang gabay sa
ortograpiya, mas mapadadali ang pag-unawa at pag-alam ng mga
mag-aaral sa ispeling ng salita dahil naiuugnay ito sa wikang
katutubo, sa wikang mas mabilis nilang mauunawaan at
matututunan.
Maraming mga pag-aaral ang nagsasaad ng kakulangan at
kahinaan ng mga guro sa ortograpiya. Bagamat tinatanaw na
magpapatuloy pa rin ang usapin hinggil sa ortograpiya ng
wikang pambansa hanggang sa susunod pang mga henerasyon,
aasahan natin na patuloy itong magkakaroon ng mga pagbabago
dulot ng nagbabagong panahon. Kaya naman, mahalagang pag-
aralan ang mga ito sa kasalukuyan upang hindi mapag-iiwanan
sa mga pagbabagong nagaganap sa wika. Ayon pa kay Javier
(2018), hindi dapat na isantabi ang tuntuning isinusulong ng
mga ahensiyang pangwika, gaya ng KWF naglalayong gawing
estandardisado ang sistema ng ortograpiya ng ating wika at
maibahagi ito sa mga susunod na salinlahi sa pamamagitan ng
pedagohiya, palimbagan at pambansang diskurso.
Isa ring suliranin hinggil sa ortograpiya ang
napatunayan sa pag-aaral ni Javier (2018) kung saan napag-
alaman niya ang pagkakaroon ng mga kataliwasan hinggil sa

GRADUATE SCHOOL
51
pagbaybay ng ilang mga hiram na salita. Batay pa sa mga datos
na kaniyang nakalap, lumilitaw na bagaman may tiyak na
tuntuning ipinatutupad ang KWF hinggil sa usapin ng
pagbabaybay ng mga hiram na salita, makikita pa rin ang
pagtaliwas dito kahit sa mga tekstong nailimbag na pambansa
ang lawak ng sirkulasyon. Ang kasalukuyang pag-aaral naman ay
naisagawa bunsod ng sirkulasyon ng mga maling pagbaybay ng
mga salita na hindi naaayon sa tuntunin ng KWF sa ortograpiya
sa mga kagamitang pampagtuturo ng mga guro kabilang na dito
ang mga modyul na ginagamit sa pang-araw-araw na pagtuturo sa
mga mag-aaral.
Lumilitaw rin na kahit sa midya ay laganap pa rin ang
mga maling pagbaybay. Halimbawa na lamang ay ang headlines ng
ilang mga sikat na TV program sa kanilang balita hinggil sa
kuryente sa halip na ang tamang pagbaybay na “koryente”,
pulitika sa halip na “politika”. Napakarami pang mga laganap
na kamalian sa gramatika ang makikita kung saan-saan man sa
midya na kung tutuosin, malaki ang epekto nito sa pagkatuto
ng isang indibidwal na laging babad sa midya, mapa-guro o
mag-aaral man.
Ang mga suliraning ito hinggil sa ortograpiya ay hindi
maaaring ipagsawalang-bahala sapagkat ito ang nagsisilbing

GRADUATE SCHOOL
52
pundasyon ng mga guro at mag-aaral sa pagtuturo at pagkatuto
sa ating wikang pasulat.
Sa pag-aaral ni Aniciete (2019), nadiskubre niya ang ang
mga mag-aaral ay nagkaroon ng kalituhan o mababang level ng
kaalaman sa makabagong ortograpiyang Filipino lalong lalo na
sa palabaybayan o ispeling ng mga salita.
Sa pananaw ni Saul (2020), nagagamit ang kahusayan sa
gramatikal ng isang indibidwal sa pagsulat ng isang
organisado at makahulugang akda. Ang resultang ito ay
maaaring susuporta sa isa sa mga layunin ng kasalukuyang pag-
aaral, ang matukoy ang makabuluhang pagkakaugnay na
namamagitan sa kaalaman ng mga guro sa pagbaybay ayon sa
palitang “E at I” at “O at U” at sa kanilang kaalaman sa
pagdaglat.
Ayon sa pag-aaral nina Cenoz, et.al (2021), ang pagtukoy
sa mga cognates ay may makatutulong sa pag-alam ng linggwistik
na katangian ng iba pang katulad na salita o wika. Napatunayan
nilang ang mga ito ay nagbibigay ng oportunidad na lubos na
mauunawaan at matutunan ang iba pang kaugnay na aralin.
Sa pag-aaral na ito, maihahambing sa konseptong cognate
na pagkatuto ang ugnayan ng tuntunin ang palitang “E at I” at
“O at U”. Kung titingnang muli ang tuntunin ng KWF sa wastong

GRADUATE SCHOOL
53
gamit ng mga pares na titik na ito, mapapansin na halos
magkatulad ang gamit ng mga ito sa pangungusap. Kaya naman,
masasabing ang mga ito ay nagtataglay ng halos magkatulad na
katangiang linggwistik. Kaya naman, nakatutulong ang kaalaman
sa palitang E at I sa pag-unawa sa mga tuntunin sa palitang
O at U, at vice versa.
Binigyang kahulugan ni Cabansag sa pag-aaral nina
Mangali et.al (2019) ang dulog na spiral progression. Ayon sa
kanila, kung bihasa na ang isang indibidwal sa inisyal na
paksa, siya ay maaari ng maglevel-up sa isang bagong aralin.
Ang kaniyang mga “dating kaalaman” ay nakatutulong sa mabilis
na pagkatuto sa “bagong aralin”, at sa pamamagitan naman nito
ay nagpapalakas sa kaniyang mga “dating kaalaman”. Dagdag pa
ni Resurreccion at Adanza sa parehong pag-aaral, kapag
nagpatuloy ang ganitong proseso ay nakatutulong sa retensiyon
at masteri ng mga kaalaman at kasanayan sa iba’t ibang paksa.
Sa pag-aaral na ito, maihahambing ang spiral progression
na dulog sa pag-aaral sa kaalaman sa palitang E tungo sa I,
at O tungo sa U, sa pagtamo ng kahusayan sa pagsulat ng
daglat, inisyals at akronim.
Ayon naman kay Spanella (2021), ang associative na
pagkatuto ay isang prinsipyo ng pagkatuto kung saan ang mga

GRADUATE SCHOOL
54
idea at karanasan ay maaaring maiugnay sa isa’t isa upang
magkaroon ng ganap at epektibong pagkatuto. Samakatuwid,
maaaring maiugnay ang pagkatuto sa palitang E at I sa
pagkatuto sa daglat, insyals at akronim. Ito ay sa
kadahilanang ang mga tuntunin ng pagpapalit ng titik O at U
ay nakatutulong na maitama ang pagdaglat ng isang salita, ang
pagsulat ng inisyal ng mga pangalan, at maging ang pagsulat
ng akronim ng isang organisasyon o pangkat.

GRADUATE SCHOOL
55
BATAYANG LEGAL
Ang mga sumusunod na batas at kautusang pangkagawaran
nagsilbing batayan at patunay na ang Kagawaran ng Edukasyon
at Komisyon sa Filipino ay nagsagawa ng ilang mga hakbang sa
pagpapaunlad at pagpapahalaga sa wikang Filipino.
Ang mga batas na ito ay may kaugnayan sa kasalukuyang
pag-aaral kung saan ginamit ang mga ito sa pagsukat at pagtaya
sa level ng kaalaman ng mga guro sa gramatika alinsunod sa
mga umiiral na mga tuntunin, kautusan at batas.
Konstitusyong 1987, Artikulo XIV, Sek. 6
Ang batas na ito ay nagsasaad na ang wikang pambansa ng
Pilipinas ay Filipino. Binanggit din sa naturang batas na
tungkulin natin itong payabungin at lalong pagyamanin. Sa
pagpapayaman ng wika, hindi lamang mahalaga ang katatasan ng
isang tao sa pagbigkas ng wikang sinasalita o kaya’y sa
kaniyang galing at husay sa pag-unawa bagkus ay sa kaniya
ring kaalaman sa wasto, angkop at tamang pagsulat sa wikang
pabigkas.
Ang batas na ito ay isa sa mga dahilan kung bakit
naisipan ng mananaliksik na magsagawa ng pag-aaral kaugnay sa
ortograpiya ng wikang pambansa, sapagkat naniniwala siya na

GRADUATE SCHOOL
56
ito ay isa sa mga hakbang sa pagpapaunlad at pagpapayaman ng
wikang Filipino.
Deped Order 34, s. 2013
Ang kautusang ito ay pinamagatang Ortograpiyang
Pambansa. Naglabas din ng Manwal sa Masinop na Pagsulat ang
Komisyon sa Wikang Filipino noong 2014, na naglalaman ng mas
detalyadong mga tuntunin sa ortograpiya. Ang naturang batas
at gabay ay naglalaman ng binagong mga tuntunin sa ortograpiya
at iminumungkahing gamitin simula sa taong 2013 hanggang sa
kasalukuyan habang wala pang bagong revisyon ilalathala ang
kagawaran at ang KWF.
Sa pag-aaral na ito, ang mga naturang tuntunin, kautusan
at batas ang pinagbatayan ng mananaliksik sa pagbuo ng
kaniyang pag-aaral.
GRADUATE SCHOOL
57
BUOD NG PAGKAKAUGNAY NG MGA LITERATURA AT PAG-AARAL
Ang kabanatang ito ay naglalaman ng mga patunay, pag-
aaral at literatura na pinagbatayan at sumusuporta sa
kasalukuyang pag-aaral. Ang mga pangunahing pinagkukunan ng
mananaliksik sa pagkalap ng mga impormasyon ay ang internet
website, mga aklat o manwal na may kaugnayan sa ortograpiya,
mga nailathala at di-nailathalang tesis na naisagawa, mga
pahayagan at iba pang mga babasahin.
Ang mga kaugnay na literatura at pag-aaral ay lubos na
nakatutulong sa mananaliksik sa mga kinakailangang idea at
impormasyong susuporta sa kaniyang pag-aaral.
Ang muling pag-aaral na ito ay hindi pagkopya mula sa
mga pag-aaral na nagawa na dahil ito ay nakatuon sa kaalaman
ng mga guro na nagtuturo ng asignaturang Filipino sa Matataas
na Paaralan Munisipalidad ng Mabinay, Negros Oriental at
limitado lamang sa mga kaalaman hinggil sa pagpapalitang E
tungo sa I, O tungo sa U, D tungo sa R at mga kaalaman sa mga
inisyals, daglat at akronim.

GRADUATE SCHOOL
58
KABANATA III
PARAAN AT DISENYO NG PANANALIKSIK
Ang kabanatang ito ay naglalahad ng disenyo ng pag-aaral
sa lokal na pananaliksik, respondente ng pag-aaral,
instrumentong ginamit sa paglikom ng mga datos, balidasyon ng
instrumentong ginamit, reyabilidad ng instrumentong ginamit,
paraan at pagsasagawa at paglikom ng mga datos, at tritment
ng mga datos.
Desinyo ng Pananaliksik
Layunin ng pananaliksik na ito na matukoy ang level ng
kaalaman ng mga guro sa ortograpiyang pambansa sa mga Mataas
na Paaralan ng Mabinay, Negros Oriental.
Sa pag-aaral na ito, ginamit ang deskriptibong
korelesyunal na estatistika sa paglikom ng mga datos. Ito ay
isang uri ng desinyong karaniwang ginagamit sa mga papel
pananaliksik sapagkat ito ay naglalayon na mailarawan at
mainterpret ang makabuluhang kaugnayan na namamagitan sa mga
varyabol (McBurney & White, 2009). Sa desinyong ito, ginamit
ng mananaliksik ang Percentage and Frequency Distribution at
Mean upang mailarawan ang level ng kaalaman ng mga respondente

GRADUATE SCHOOL
59
sa ortograpiyang pambansa, kung saan binigyan sila ng
pagsusulit na may kabuoang bilang na 80-aytem.
Ang pag-aaral na ito ay isang kwantitatibong
pananaliksik kung saan obhetibo na masusukat at malilikom ang
datos gamit ang mga kasangkapan tulad ng mga nabanggit na
estatistika (Adaya, 2016).
Ang mga nalikom na impormasyon ay ginawang batayan ng
statistician sa pagsusuri, pag-aanalisa, pagbibigay ng
interpretasyon ng mga datos mananaliksik tungo sa pagpaplano
ng nararapat na interbensiyon.
GRADUATE SCHOOL
60
Lokal ng Pananaliksik
Ang pag-aaral ay isinagawa sa labing-apat (14) na Mataas
na Paaralan ng Mabinay District I hanggang IV: apat (4) na
Mataas na Paaralan sa Mabinay District I, apat (4) na Mataas
na Paaralan sa Mabinay Dsitrict II, apat (4) na Mataas na
Paaralan sa Mabinay Dsitrict III at dalawa (2) mula sa Mabinay
District IV.
Ang mga nilalaman ng palatanungang ginamit ay ibinatay
mula sa Kautusang Pangkagawaran Blg. 34, s.2013 at ng Manwal
sa Masinop na Pagsulat ng KWF (2014), kung saan limitado
lamang sa pagsukat ng level ng kaalaman ng mga guro sa
ortograpiya ayon sa kaalaman sa palitang E/I, O/U, D/R at
kaalaman sa daglat, mga inisyals at akronim.
Larawan 1. Lokal ng pananaliksik. Ang may label na kulay asul

ay mga pampublikong paaralan sa sekundarya na
nabibilang sa Negros Oriental. (Pinagkukunan:
https://www.depednegor.net/maps.html)
GRADUATE SCHOOL
61
Respondente ng Pag-aaral
Ang mga respondente ng pag-aaral na ito ay nakatuon sa
apatnapu’t anim (46) na mga guro na nagtuturo sa asignaturang
Filipino sa mga Mataas na Paaralan ng Mabinay, Negros
Oriental.
Sila ay mga guro mula sa Mabinay District I na
kinapapalooban ng Bagtic National High School, Benedicto P.
Tirambulo Memorial National High School, Cansal-ing High
School at Mayaposi Community High School; mga guro mula sa
Mabinay District II na kinapapalooban ng Campanun-an
Provincial Community High School, Don Ernesto A. Uy Sr.
National High School, Pantao National High School at Tara
Provincial Community High School; mga guro mula sa Mabinay
District III na kinapapalooban ng Barras Annex High School,
Mabinay National High School, Mabinay Science High School at
Manlingay High School; at mga guro mula sa Mabinay District
IV na kinapapalooban ng Dahile National High School at Inapoy
National High School.

GRADUATE SCHOOL
62
Sampling Teknik
Ang pag-aaral na ito ay ginamitan ng mananaliksik ng
Total Enumeration, kung saan ayon kay Glen (2018), ito ay
ginagamit kapag nasa maliit na bilang lamang ang target na
respondenteng ibinubukod ng tiyak at parehong katangian.
Sa pag-aaral na ito, ginawang respondente ang lahat ng
mga guro na nagtuturo ng asignaturang Filipino na may kabuoang
bilang na apatnapu’t anim (46) mula sa labing-apat na Mataas
na Paaralan ng Mabinay Negros Oriental.
Instrumentong Ginamit sa Paglikom ng mga Datos
Sa paglikom ng mga impormasyon o datos, ginamit ng
mananaliksik ang talatanungan na kinapalooban ng sariling
gawang pagsusulit tungkol sa ortograpiya.
Ito ay binubuo ng dalawang bahagi. Ang una ay naglalaman
ng tseklist ng demograpikong datos ng mga respondente ayon sa
kasarian, edad o gulang, espesyalisasyon, pinakamataas na
edukasyong natamo sa Filipino, distrito, posisyon sa
panunungkulan (teaching position), at bilang ng taon ng
karanasan sa pagtuturo kaugnay sa asignaturang Filipino.
Samantalang, ang ikalawang bahagi ay binubuo ng
pagsusulit na halaw mula sa DO 34, s. 2013 at Manwal sa

GRADUATE SCHOOL
63
Masinop na Pagsulat ng KWF (2014). Ito ay nahahati sa apat na
kategorya: kaalaman sa palitang E at I, kaalaman sa palitang
O at U, kaalaman sa palitang D at R at kaalaman sa daglat,
mga inisyals at akronim. Ang bawat kategorya ay binubuo ng
20-aytem at may kabuoang bilang na 80 mga katanungan.
Balidasyon ng Instrumentong Ginamit
Ang balidasyon ng instrumentong ginamit ay dumaan sa
content validity na ginawa ni Yaghmale (2003), isang proseso
sa pagtukoy ng degree o antas ng instrumentong ginamit na
sumasaklaw sa ortograpiya.
Isinasagawa ito sa pamamagitan ng pag-rate ng mga hurado
sa instrumento gamit ang Research Intrument Evaluation Form.
Ang form na ito ay binubuo ng sumusunod na iskala at
interpretasyon: 4 ang pinakamataas na nangangahulugang
napakamakabuluhan ng aytem na sinuri, 3 kung makabuluhan pero
nangangailangan ng kaunting revisyon, 2 kung nangangailangan
ng revisyon ang ilang pahayag, at 1 naman kung hindi
makabuluhan ang mga pahayag sa bawat aytem.
Ipinasuri ang nasabing instrumento sa tatlong mga
hurado o mga taong may sapat na kaalaman sa pag-aaral na sina
Dr. Cherry Mae M. Poculan, Dean for Instruction ng Central

GRADUATE SCHOOL
64
Philippines State University – San Carlos Campus, at dalawang
mga guro na kasalukuyang bahagi ng DEPED sa lungsod ng San
Carlos na sina Dr. Rollen Ivans G. Rizare, at Dr. Roel S.
Cabungcag.
Lumabas sa resulta mula sa pagsusuri ang mga sumusunod
na mean na naitala ayon sa parehong pagbanggit sa tatlong mga
napiling juror: 3.9, 4 at 4.
Ipinakalkula sa statistician ang kabuoang mean at ang
resulta ay 3.97. Ito ay may implikasyon na ang ginawang
talatanungan ay balido at maaari nang gamitin para sa
pagsasagawa ng pagsusulit para sa ng relayabilidad ng pag-
aaral.
Relayabilidad ng Instrumentong Ginamit
Mahalaga ang pagkakaroon ng relayabilidad ng
instrumentong ginamit dahil ito ay kumakatawan sa
kasiguraduhan o tiwala na ang datos na nakalap gamit ang
nasabing instrumento ay makabuluhan, at natitiyak na
nalilimitahan o nakokontrol ang anomang kamalian (Mohajan,
2017).
GRADUATE SCHOOL
65
Para sa relayabilidad ng instrumentong ginamit,
nagsagawa ang mananaliksik ng online na pagsususlit sa mga
respondente gamit ang google form.
Ang mga respondente ay bibubuo ng sampung (10) mga guro
na nagtuturo ng asignaturang Filipino sa iba’t ibang
institusyon na hindi nabibilang sa aktuwal na respondente ng
Ang mga nakalap na datos ay ipinakalkula sa statistician
gamit ang Cronbachs’s Alpha sa pagtukoy ng relayabilidad ng
instrumento kung saan nagtamo ito ng rating na 0.817. Ito ay
may implikasyon na lubhang katanggap-tanggap at makabuluhan
ang ginawang instrumento.
Upang mainterpret ang makabuluhang halaga ng ugnayan ng
mga datos, ang mga sumusunod na likert na iskala at pagmamarka
ang siyang ginamit:
Rating Range Deskriptibong Interpretasyon
0.81-1.0 Lubhang katanggap-tanggap
0.61-0.80 Sadyang katanggap-tanggap
0.41-0.60 Katanggap-tanggap
0.21-0.40 Di-gaanong katanggap-tanggap
0.01-0.20 Hindi katanggap-tanggap

GRADUATE SCHOOL
66
Paraan, Pagsasagawa at Paglikom ng mga Datos
Ang paglikom ng mga datos sa pag-aaral na ito ay
isinagawa sa pamamagitan ng pagpapadala ng liham sa paghingi
ng pahintulot sa pagsasagawa ng pag-aaral na inaprobahan ng
mga sumusunod: Dekana ng Graduate School, Division
Superintendent ng Sangay ng Edukasyon sa Negros Oriental,
District Supervisors ng Mabinay District I, II, III at IV, at
mga punongguro ng mga Matataas na Paaralan na sakop ng mga
nabanggit na distrito.
Isinagawa naman ang online at offline na pagkalap ng
datos sa mga respondente. Online ang paraang ginamit sa
pagkalap ng datos sa mga guro na may sapat na kakayahan at
kagamitan sa pagsagot gamit ang google form, o hindi pasado
sa minimum health protocol para sa harapang transaksiyon,
samantalang offline naman o paggamit ng naimprintang
talatanungan ang ginamit para sa mga gurong walang sapat na
kakayahan at kagamitan sa pagsagot ng mga elektronikong
talatanungan.
Sa online o distansiyang paraan ng pagkalap ng mga datos,
nakipag-ugnayan ang mananaliksik gamit ang facebook/messenger
at e-mail. Ang mananaliksik ay nagpadala ng personal na
mensahe sa respondente at nagbigay ng maikling pagpapaliwanag

GRADUATE SCHOOL
67
sa paksa at layunin ng pag-aaral, bago paman ibinigay ang
link ng elektronikong talatanungan o google form.
Sa offline na pagkalap ng datos, personal na pumunta sa
mga paaralan ang mananaliksik at nakipag-ugnayan sa mga
respondente. Nagbigay muna ng maikling pagpapaliwanag ang
mananaliksik hinggil sa paksa at layunin ng pag-aaral bago pa
man pinasagutan ang talatanungan.
Sa apatnapu’t anim (46) na mga respondente, isa lamang
ang sumagot sa paraang online at ang apatnapu’t lima (45) ay
mas piniling sumagot sa paraang offline o paggamit ng
naimprintang talatanungan.
Ang mga impormasyong nakalap ng mananaliksik ay tiniyak
na naisapribado at anumang resulta sa pag-aaral ay pawang
limitado para sa pananaliksik lamang.

GRADUATE SCHOOL
68
Tritment ng mga Datos
Sa pag-aaral na ito, ginamit ang mataas at kompleks na
estatistika sa pagtuklas at pag-aaalisa sa bawat suliranin.
Ang naunang bahagi ay nauukol sa demograpikong profayl
ng mga respondente at ang ikalawang bahagi ay ang sariling
gawang pagsusulit ng mananaliksik na kinapapalooban ng
sumusunod na paglalarawan:
1. Ano-ano ang demograpikong datos ng mga respondente
kung papangkatin ayon sa:
a. Kasarian
b. Edad o gulang
c. Espesyalisayon (Medyor sa Filipino, Minor sa
Filipino o Hindi Medyor/Minor sa Filipino)
e. Teaching Position
d. Bilang ng taon ng karanasan sa pagtuturo ng
Filipino
e. Pinakamataas na edukasyong natamo sa Filipino
f. Distritong kinabibilangan
GRADUATE SCHOOL
69
Ang suliraning ito ay ginamitan ng Frequency and
Percentage Distribution para mailarawan ang demograpikong
datos ng mga respondente.
2. Ano ang level ng kaalaman ng mga guro sa ortograpiya?
a. Kaalaman sa Palitang E/I
b. Kaalaman sa Palitang O/U
c. Kaalaman sa Palitang D/R
d. Kaalaman sa Daglat, Inisyals at Akronim
Ang suliraning ito, ginamit ang Mean para malaman ang
level ng kaalaman ng mga guro sa Ortograpiyang Pambansa.
3. May makabuluhang pagkakaiba ba ang namamagitan sa
level ng kaalaman ng mga guro sa ortograpiya kung papangkatin
ayon sa demograpikong profayl ng mga respondente?
Ang suliraning ito ay ginamitan ng t-test at ANOVA para
maipakita ang makabuluhang pagkakaiba na namamagitan sa level
ng kaalaman ng mga guro sa ortograpiya kung papangkatin ayon
sa demograpikong datos ng mga respondente.
4. May makabuluhang pagkakaugnay ba ang namamagitan sa
level ng kaalaman ng mga respondente ayon sa kaalaman sa

GRADUATE SCHOOL
70
palitang e at i, kaalaman sa palitang o at u, kaalaman sa
palitang d at r at kaalaman sa daglat, inisyals at akronim?
Ang suliraning ito ay ginamitan ng Pearson Correlation
para maipakita kung ang makabuluhang kaugnayan na namamagitan
sa level ng kaalaman ng mga respondente ayon sa palitang e at
i, kaalaman sa palitang o at u, kaalaman sa palitang d at r
at kaalaman sa daglat, inisyals at akronim.

GRADUATE SCHOOL
71
Ginamit naman ang sumusunod na likert na iskala upang
mainterpret ang kahalagahan at ugnayan ng mga datos sa aktuwal
na resulta ng pagsasagawa ng pag-aaral:
Iskala Berbal na Deskripsyon

Interpretasyon
16.01 – 20.00 Pinakamataas Ang kaalaman ng mga
respondente ay lagpas sa
inaasahan at
nagpapamalas ng sobrang
galing sa ortograpiya.
12.01 – 16.00 Mataas Ang kaalaman ng mga
respondente ay mataas sa
inaasahan at
nagpapamalas ng galing
sa ortograpiya.
8.01 – 12.00 Katamtaman Ang kaalaman ng mga
respondente ay
katamtaman sa inaasahan
at nagpapamalas ng
katamtamang galing sa
ortograpiya.
4.01 – 8.00 Mababa Ang kaalaman ng mga
respondente ay mababa sa
inaasahan at
nagpapamalas ng di-
gaanong galing sa
ortograpiya.
1.00 – 4.00 Pinakamababa Ang kaalaman ng mga
respondente ay
napakababa di-tulad ng
inaasahan at hindi
nagpapamalas ng galing
sa ortograpiya.
GRADUATE SCHOOL
72
KABANATA IV
RESULTA AT TALAKAYAN
Ang kabanatang ito ay nagpapakita ng pagsusuri at
interpretasyon ng mga datos na nakalap para sagutin ang mga
suliraning inilahad sa pag-aaral na ito.
Naglalaman ito ng deskriptibong korelesyunal na
presentasyon at masusing ebalwasyon sa resulta ng mga datos
mula sa tugon ng apatnapu’t anim (46) na mga respondenteng
guro na nagtuturo ng asignaturang Filipino sa mga Mataas na
Paaral an ng Mabinay, Negros Oriental hinggil sa:
demograpikong datos, level ng kanilang kaalaman sa palitang
E at I, O at U, D at R, at kaalaman sa daglat, inisyals at
akronim; pagsusuri at analisis ng makabuluhang kaibahan na
namamagitan sa demograpikong datos at level ng kanilang
kaalaman sa ortograpiya; pagsusuri at analisis sa
makabuluhang kaugnayan na namamagitan sa mga level ng
kanilang kaalaman sa bawat bahagi ng ortograpiya; at mga
panukalang interbensiyon na nabuo batay sa resulta ng pag-
aaral.
GRADUATE SCHOOL
73
Demograpikong Datos ng mga Respondente
Sa talahanayan 1, makikita ang dami at bahagdan ng
apatnapu’t anim (46) na mga respondente ayon sa kanilang
demograpikong datos.
Talahanayan 1. Demograpikong Datos ng mga Respondente.
DEMOGRAPIKONG DATOS DAMI/BILANG BAHAGDAN

Kasarian
Babae 41 89.1
Lalaki 5 10.9
Edad
20 - 29 30 65.2
30 - 39 7 15.2
40 - 49 5 10.9
50 - 59 4 8.7
Espesyalisasyon
Medyor sa Filipino 19 41.3
Minor sa Filipino 1 2.2
Hindi Medyor/Minor 26 56.5
Teaching Position
Teacher I 31 67.4
Teacher II 2 4.3
Teacher III 7 15.2
Master Teacher I 6 13.0
Taon ng Karanasan sa
Pagtuturo
1-3 21 45.7
4-6 13 28.3
7-10 7 15.2
11 pataas 5 10.9
Edukasyong Natamo
BSED 12 26.1
May yunit sa masteral 32 69.6
MAED 1 2.2
PhD 1 2.2
Distritong Kinabibilangan
Mabinay I 17 37.0
Mabinay II 12 26.1
Mabinay III 12 26.1
Mabinay IV 5 10.9
Kabuoan 46 100.0
GRADUATE SCHOOL
74
Kasarian
Sa pag-aaral na ito, ang kasarian ay tumutukoy sa
biyolohikal na pagkakakilanlan ng mga respondente ayon sa
kapanganakan, babae o lalaki. Sa talahanayan, makikita na
karamihan sa mga respondente ay mga babae na may dami na
apatnapu’t isa (41) o may katumbas na 89.1%, kaysa sa mga
lalaki na may bilang lamang na lima (5) o katumbas na 10.9%
sa kabuoang populasyon ng mga respondente.
Edad
Ayon kina Sanderso Zn et.al (2019), ang edad ay tumutukoy
sa kronolohikal na gulang ng isang tao. Sa pag-aaral na ito,
ito ay nahahati sa limang pangkat: mga respondente na nasa
edad 20-29, edad 30-39, edad 40-49, edad 50-59, at edad 60
pataas.
Batay sa pagsusuri ng datos, makikita na karamihan sa mga
respondente ay nasa edad 20-29 na may dami na tatlumpo (30)
o katumbas na 65.2%, sinundan naman ito ng mga nasa edad 30-
39 na may bilang na pito (7) o katumbas na 15.2%, mga nasa
edad 40-49 na may bilang na lima (5) o katumbas na 10.9%,
habang ang mga nasa edad 50-59 na may bilang na apat (4) o
katumbas na 8.7% mula sa kabuoang populasyon. Mapapansin
naman na walang respondente na nasa edad 60 pataas.

GRADUATE SCHOOL
75
Espesyalisayon
Sa pag-aaral na ito, ang programa o espesyalisasyon ay
tumutukoy sa degri na natamo ng guro kaugnay sa asignaturang
Filipino. Ito ay nahahati sa tatlong kategorya: mga
respondente na medyor, minor, at hindi medyor/minor sa
Filipino.
Batay sa pagsusuri ng mga datos, mahihinuha na karamihan
sa mga respondente ay hindi medyor/minor sa Filipino na may
kabuoang bilang na dalawampu’t anim (26) o katumbas na 56.5%.
Sinundan naman ito ng mga medyor sa Filipino na may bilang na
labinsiyam (19) o katumbas na 41.3% at isang (1) minor sa
Filipino o na may katumbas na 2.2% lamang mula sa kabuoang
populasyon ng mga respondente.
Teaching Position
Sa pag-aaral na ito, ang teaching position ay tumutukoy
sa posisyon ng respondente ayon sa kanilang panunungkulan
bilang guro na nagtuturo ng asignaturang Filipino. Ito ay
nahahati sa limang kategorya: Teacher I, Teacher II, Teacher
III, Master Teacher I, at higit pa.
Batay sa mga nakalap na datos, napatunayan na karamihan sa
mga respondente ay Teacher I na may dami na tatlumpo’t isa
(31) o katumbas na 67.4%, sinundan naman ito ng mga Teacher

GRADUATE SCHOOL
76
III na may bilang na pito (7) o katumbas na 15.2%, anim (6)
na Master Teacher I na may katumbas na 13.0%, dalawang (2)
Teacher II na may katumbas na 4.3% sa kabuoang popoulasyon,
habang wala namang entri para sa posisyong higit pa o mas
mataas kaysa sa mga posisyong nabanggit.
Bilang ng Taon ng Karanasan sa Pagtuturo
Sa pag-aaral na ito, ang bilang ng taon karanasan sa
pagtuturo ng mga respondente ay tumutukoy sa bilang ng taon
ng kanilang panunungkulan bilang guro na nagtuturo ng
asignaturang Filipino. Ito ay nahahati sa apat na kategorya:
mga nasa 1-3 taon, 4-6 taon, 7-10 taon, at 11 taon pataas.
Batay sa datos na nakalap, makikita na karamihan sa mga
respondente ay nasa 1-3 taon pa lamang ng kanilang pagtuturo
na may dami na dalawampu’t isa (21) o katumbas na 45.7%,
sinundan naman ito ng labintatlong (13) nasa 4-6 na taon,
pito (7) na nasa 7-10 taon at limang (5) nasa labing-isang
taon at pataas na ng kanilang pagtututuro ng asignaturang
Filipino.
Pinakamataas na Edukasyong Natamo
Sa pananaliksik na ito, ang pinakamataas na edukasyong
natamo ay tumutukoy sa pinakamataas na degri na natamo ng
respondente kaugnay sa asignaturang Filipino. Ito ay nahahati

GRADUATE SCHOOL
77
sa limang kategorya: ang BSED, may yunit sa masteral, MAED,
may yunit sa doctoral, at PhD. Mapapansin naman sa talahanayan
na karamihan sa mga respondente ay nagtamo ng yunit sa
masteral na may bilang na tatlumpu’t tatlo (33) o katumbas na
69.6%, sinundan naman ito ng labindalawang (12) nagtamo ng
BSED, samantalang tig-iisang (1) respondente naman ang
nagtamo ng MAED at PhD o may katumbas na tig-2.2% mula sa
kabuoang populasyon.
Distrito
Sa pag-aaral na ito, ang distrito ay tumutukoy sa
distritong kinabibilangan ng estasyong pinagtuturuan ng mga
respondente. Ito ay nahahati sa apat na pangkat: ang Mabinay
I, Mabinay II, Mabinay III, at Mabinay IV.
Sa pagsusuri ng mga datos sa talahanayan, makikitang
nangunguna ang distrito ng Mabinay I sa dami na labimpito
(17) o katumbas na 37.0%, sinundan naman ito ng Mabinay II at
Mabinay III na may pawang binubuo ng tig-labindalawang
respondente (12) o katumbas na 26.1%, samantalang limang (5)
mga guro naman ang sakop ng Mabinay IV o may katumbas na 10.9%
sa mula sa kabuoang populasyon.

GRADUATE SCHOOL
78
Level ng Kaalaman ng mga Guro sa Ortograpiya
Sa talahanayan 2, makikita ang level ng kaalaman ng mga
guro sa ortograpiya ayon sa palitang E at I, palitang O at U,
palitang D at R, at kaalaman sa daglat, inisyals at akronim.
Talahanayan 2. Level ng kaalaman ng mga guro sa ortograpiya

ayon sa palitang E at I, O at U, D at R, at daglat, inisyals
at akronim.
Average Standard
Ortograpiya Interpretasyon
Score deviation
Palitang E at I 11.91 2.60 Katamtaman
Palitang O at U 12.13 2.76 Mataas
Palitang D at R 14.48 2.71 Mataas
Daglat, Inisyals at 6.37 2.89 Mababa
Akronim
Kabuoan 11.22 1.99 Katamtaman
Iskala Interpretasyon
16.01-20.00 Pinakamataas
12.01-16.00 Mataas
8.01-12.00 Katamtaman
4.01-8.00 Mababa
1.00-4.00 Pinakamababa
Sa pagtukoy ng level ng kaalaman ng mga guro sa
ortograpiya, ginamit ng mananaliksik ang talatanungan na
binubuo ng 20-aytem na pagsusulit sa bawat bahagi ng
ortograpiya.
Batay sa pag-aanalisa at pagsusuri ng mga datos,
nadiskubre na ang level ng kaalaman ng mga guro sa ortograpiya
sa kabuoan ay nasa katamtamang level lamang kung saan ang
natamong mean ay 11.22 mula sa kabuoang 20-aytem na
pagsusulit. Ito’y nangangahulugan na sila’y nagpapamalas
lamang ng katamtamang galing sa ortograpiya.

GRADUATE SCHOOL
79
Kung iisa-isahin naman sa bawat bahagi ng ortograpiya,
makikita na nangunguna sa mataas na level ang kaalaman ng mga
guro sa palitang D at R na may mean na 14.48 mula sa 20-aytem
na pagsusulit. Ito’y nangangahulugan na ang kaalaman ng mga
respondente ay mataas sa inaasahan at nagpapamalas ng galing
sa palitang D at R.
Makikita rin na mataas ang level ng kanilang kaalaman sa
palitang O at U, katamtaman sa palitang E at I, samantalang
mababa naman sa daglat, mga inisyals at akronim na nagtamo
lamang ng mean na 6.37 mula sa 20-aytem na pagsusulit.
Ang mga nakalap na datos ay may indikasyon na kailangan
pang malinang ng mga guro ang kanilang kaalaman at kahusayang
ortograpikal. Sa katunayan, may ilang mga pag-aaral din ang
nagpapatunay na nahihirapan ang mga guro sa gramatika. Isa na
rito ang pag-aaral ni Ibay (2020), kung saan nadiskubre niya
na nasa katamtamang husay lamang ang kahusayan ng mga guro sa
gramatika. Natuklasan din niya na madalas na nalalabag ang
mga tuntunin sa wastong gamit ng mga salita. Kabilang dito
ang wastong gamit ng mga salitang /ng/ at /nang/, /may/ at
/mayroon/, at iba pa. Ibig sabihin, hindi lamang sa kaalaman
sa palitang E at I, O at U, D at R at kaalaman sa inisyals,
daglat at akronim nagkakaroon ng suliranin ang mga guro,

GRADUATE SCHOOL
80
gayundin sa iba pang bahagi ng ortograpiya. Ayon pa sa kaniya,
bagamat ang pagtamo ng ganitong level ng kaalaman ay isang
katanggap-tanggap naman na resulta ngunit nagpapahiwatig ito
ng pangangailangan sa pagpapaunlad at pagpapahusay pa ng
kaalaman at kakayahan sa gramatika ng mga guro. Wika pa ni
Mabanglo (2015) sa pakikipanayam ni Santos sa The
Varsitarian, hindi magiging mahusay ang mga mag-aaral sa wika
kung hindi magiging mahusay rin ang mga guro.

GRADUATE SCHOOL
81
Makabuluhang Pagkakaiba na Namamagitan sa Demograpikong
Datos at Level ng Kaalaman ng mga Guro sa Ortograpiya
Ang bahaging to ay naglalaman ng pagsusuri at analisis
sa makabuluhang pagkakaiba na namamagitan sa demograpikong
datos ng mga respondente at level ng kanilang kaalaman sa
palitang E at I, O at U, D at R, at kaalaman sa daglat,
Ang talahanayan 3.a ay nagpapakita ng pagsusuri sa
makabuluhang pagkakaiba na namamagitan sa kaalaman ng mga
respondente sa ortograpiya kung papangkatin ayon sa kasarian.
Talahanayan 3.a Analisis sa makabuluhang pagkakaiba na

namamagitan sa level ng kaalaman ng mga guro sa ortograpiya
kung papangkatin ayon sa kasarian.
Ortograpiya Kasarian Mean Test P- Kongklusyon

value value
Palitang E at Babae 12.12 Hindi
I 1.588 0.119
Lalaki 10.20 Makabuluhan
Palitang O at Babae 12.37 Hindi
U 1.689 0.098
Palitang D at Babae 14.61 Hindi
R 0.943 0.351
Daglat, Babae 6.54 Hindi
Inisyals at Lalaki 5.00 1.127 0.266
Makabuluhan
Akronim
Hindi makabuluhan kung ang p-value ay mas mataas kaysa sa 0.05 na level
ng pagkamakabuluhan.
Sa talahanayan, makikita na ang p-value sa bawat bahagi
ng ortograpiya ay mataas kaysa sa 0.05 na batayang level ng
pagkamakabuluhan. Ito ay may indikasyon na dapat na tanggapin
ang Ho o null na ipotesis. Ang resultang ito ay nagpapatunay

GRADUATE SCHOOL
82
na walang makabuluhang pagkakaiba ang namamagitan sa mga
respondente kung sila ay papangkatin ayon sa kanilang
kasarian at level ng kaalaman sa ortograpiya. Ito ay may
implikasyon na hindi naaapektuhan ng kasarian, mapa-babae o
lalaki, ang level ng kaalaman ng mga respondente sa
ortograpiya.
Ang reultang ito ay sinusuportahan ng pag-aaral na
isinagawa ni Homo (2021), kung saan natuklasan din niya na
walang kaugnayan ang kasarian sa lawak ng kaalaman ng isang
tao sa ortograpiya.
Samantalang, kung pagbabasehan naman ang kanilang
performans sa isinagawang pagsusulit ay makikita na may
kalamangan ang mga nakuhang mean ng mga kababaihan sa bawat
bahagi ng ortograpiya kung ihahambing sa mga kalalakihan.
Mula sa 20-aytem na pagsusulit, makikita na ang mga kababaihan
ay nagtamo ng mga mean na 12.12, 12.37, 14.61 at 6.54 na may
kabuoang halaga na 11.41. Samantalang ang mga kalalakihan
naman ay nagtamo ng 10.20, 10.20, 13.40 at 5.00 o may kabuoang
mean na 9.7. Ito ay may interpretasyon na ang mataas ang level
ng kaalaman ng mga kababaihan sa ortgorapiya habang nasa
katamtaman naman ang kalalakihan.

GRADUATE SCHOOL
83
Ayon kina Bernhard, et.al (2021) hinggil sa proficiency
sa wika, may mga pagkakataong mahusay ang mga babae sa mga
lalaki, at may pagkakataon din namang mahusay ang mga lalaki
kaysa sa mga babae. Samakatuwid, pinatutunayan lamang na
walang makabuluhang kaibahan ang kasarian at ang level ng
kaalaman ng isang indibidwal sa wika.
Dagdag pa ni Maulina (2019), ang lalaki at babae ay may
kaniya-kaniyang estilo sa proseso ng paglinang ng wika.
Bagamat lumabas sa resulta na walang sapat na patunay na mas
superior ang lalaki sa babae, o ang babae sa lalaki, may mga
pagkakataon ding naaapektuhan ang kaalaman sa wika ng isang
indibidwal bunga ng kaniyang mga naging karanasan at gayundin
sa kapaligirang kaniyang ginagalawan.

GRADUATE SCHOOL
84
Ang talahanayan 3.b ay nagpapakita ng pagsusuri sa
respondente sa ortograpiya kung papangkatin ayon sa edad.
Talahanayan 3.b Analisis sa makabuluhang pagkakaiba ng level

sa edad.
Ortograpiya Edad Mean Test P- Kongklusyon

value value
Palitang E at 20-29 12.37
I 30-39 10.57 Hindi
1.028 0.390
40-49 11.40 Makabuluhan
50-59 11.50
Palitang O at 20-29 12.43
U 30-39 12.43 Hindi
0.790 0.506
50-59 10.50
Palitang D at 20-29 14.83
R 30-39 14.43 Hindi
0.985 0.409
50-59 14.25
Daglat, 20-29 6.63
Inisyals at 30-39 6.57 0.515 0.674 Hindi
Akronim 40-49 5.00 Makabuluhan
50-59 5.75
Hindi makabuluhan kung ang p-value ay mas mataas sa 0.05 na level ng
pagkamakabuluhan.
Batay sa pagsusuri ng mga datos gamit ang t-test at
ANOVA, napag-alaman na ang level ng kaalaman ng mga
respondente sa palitang E at I, O at U, D at R, at daglat,
inisyals at akronim kung papangkatin ayon sa edad ay nagtamo
ng mga sumusunod na p-value: 0.390, 0.506, 0.409 at 0.674.
Mahihinuha batay sa resultang ito na mas mataas sa 0.05 na
batayang level ng pagkamakabuluhan. Ang desisyong maigagawad

GRADUATE SCHOOL
85
batay sa resultang ito ay tanggapin ang Ho o null na ipotesis.
Ito ay nagpapatunay lamang na walang makabuluhang pagkakaiba
ang namamagitan sa edad ng mga respondente at sa kanilang
level ng kaalaman sa ortograpiya. Sa madaling salita, hindi
naaapektuhan ng edad, mapa-baguhan man o may katagalan na sa
panunungkulan, ang level ng kaalaman ng kanilang kaalaman sa
ortograpiya.
Ang resultang ito ay sinuportahan ni Homo (2021), kung
saan napatunayan din niya sa kaniyang pag-aaral na walang
kaugnayan ang edad sa lawak ng kaalaman ng isang tao
ortograpiya sapagkat, ayon pa sa kaniya, ito ay maaaring
maaapektuhan ng ilang mga suliranin kagaya ng kakulangan sa
badyet para makadalo sa mga seminar at kakulangan ng panahon
para sa pag-aaral dahil sa maraming katungkulang ginagampanan
sa paaralan.
Samantalang, kung susuriin naman ang mean score,
makikita na mas mataas ang performans ng mga gurong nasa edad
20-29 kung ihahambing sa iba pang pangkat ng edad. Sa apat na
bahagi ng ortograpiya na binubuo ng 20-aytem na pagsusulit,
nagtamo sila ng mga sumusunod na mean ayon sa parehong
pagkakasunod-sunod ng mga datos sa itaas: 12.37, 12.23, 14.83
at 6.63, o may kabuoang halaga na 11.52. Ang resultang ito ay

GRADUATE SCHOOL
86
may interpretasyon na nasa katamtaman lamang ang level ng
kanilang kaalaman sa ortograpiya. Bagamat katamtaman lamang
ay nagpapakita pa rin ng kalamangan ang mga mas bata pa kung
ihahambing sa mga may edad na.
Taliwas naman ang ideya ni Karasivili (2014), kung saan
inilarawan niya batay sa resulta ng kaniyang pag-aaral, na
mas mataas ang kaalaman ng may sapat na gulang kung ikukumpara
sa mas bata pa bunga ng kanilang mga naging karanasan at
natutunan sa loob ng mahabang taon ng kanilang pagtuturo kung
ihahambing sa mga mas bata pa.
Gayunpaman, sinang-ayunan naman ito nina Hartshorne,
et.al. (2018), kung saan ayon sa kanila, mas madaling natututo
sa wika ang mga mas bata pa kung ikukumpara sa may edad na.
Pinatutunayan nito na ang kakayahan sa gramatika ay mas
madaling makasanayan at nalilinang ng mga mas bata pa sa
kadahilanang mabilis silang nakasasabay sa pagbabagong
nagaganap sa kanilang paligid at kabilang na rito ang wika.
Samantalang ang mga mga may edad na ay maaaring mahihirapan
na makipagsabayan sa pagbabagong ito dahil maaaring
nakaiimpluwensiya ang kanilang dating kaalaman at karanasan
na taliwas sa kasalukuyang pagbabago.

GRADUATE SCHOOL
87
Bagamat may kalamangan ang performans ng mas bata pa
kaysa sa may edad na, pinatutunayan pa rin ng pananaliksik na
ito na wala itong kaugnayan sa level ng kanilang kaalaman sa
ortograpiya. Ang katamtamang level ng kanilang kaalaman ay
isang nakababahalang resulta sapagkat ayon kay Ibay (2020),
tungkulin ng guro sa wika ang pagtiyak na maipamalas ang
kawastuhan ng mga mag-aaral sa paggamit ng wika sa
pagpapahayag ng kanilang pananaw sa paraang pasulat man o
pasalita. Ito ay may implikasyon na ang mga guro ay
nangangailangan ng tulong mula sa kagawaran na mabigyan ng
mga oportunidad at panahon na makalahok sa mga pagsasanay at
palihan na tutugon sa kanilang mga pangangailangan at
suliranin hinggil sa ortograpiya, anuman ang kanilang edad o
posisyon ng panunungkulan bilang guro na nagtuturo ng
asignaturang Filipino.
GRADUATE SCHOOL
88
Ang talahanayan 3.c ay nagpapakita ng pagsusuri sa
respondente sa ortograpiya kung papangkatin ayon sa
espesyalisasyon.
Talahanayan 3.c Analisis sa makabuluhang pagkakaiba ng level

ng kaalaman ng mga guro sa ortograpiya kung papangkatin
ayon sa espesyalisasyon.
Ortograpiya Espesyalisasyon Mean Test P-value Kongklusyon

value
Palitang Medyor 12.53
E at I Hindi
Minor 14.00 1.416 0.254
Makabuluhan
Hindi Medyor/ 11.38
Minor
O at U Minor 12.00 3.327 0.045 Makabuluhan
Hindi Medyor/ 11.27
Minor
Hindi
D at R Minor 11.00 0.854 0.433
Makabuluhan
Hindi Medyor/ 14.62
Minor
Daglat, Medyor 7.26 Hindi
Inisyals at Minor 3.00 2.121 0.132
Makabuluhan
Akronim Hindi Medyor/ 5.85
Minor
pagkamakabuluhan.
Makabuluhan kung ang p-value ay mas mababa sa 0.05 na level ng
pagkamakabuluhan.
Sa pagsusuri at pag-aanalisa ng mga datos, napatunayan
na ang level ng kaalaman ng mga respondente sa palitang E at
I, D at R, at kaalaman sa daglat, inisyals at akronim na
nagtamo ng mga sumusunod na p-value ayon sa parehong
pagkakasunod-sunod, 0.254, 0.433 at 0.132. Ang mga datos na
ito ay may indikasyon na tanggapin ang Ho o null na ipotesis.

GRADUATE SCHOOL
89
Ibig sabihin, walang makabuluhang kaibahan ang namamagitan sa
level ng kanilang kaalaman sa ortograpiya kung papangkatin
ayon sa kanilang espesyalisasyon.
Sa kabilang banda, nagtamo naman ng p-value na 0.045 ang
resulta sa palitang O at U kung papangkatin ayon sa medyor,
hindi medyor, at hindi medyor o minor sa Filipino. Sapagkat
ang resulta ay mababa sa 0.05 na batayang level ng
pagkamakabuluhan, ang desisyon ay tanggapin ang Ha o
alternatibong ipotesis. Ibig sabihin, may makabuluhang
kaibahan ang namamagitan sa level ng kanilang kaalaman sa
palitang O at U kung papangkatin ayon sa espesyalisasyon.
Samantalang, kung susuriin naman ang mean ng mga
respondente mula sa 20-aytem na pagsusulit sa bawat bahagi ng
ortograpiya, mapapansin na hindi konsistent ang kalamangan ng
mga medyor sa Filipino kung ihahambing sa minor at hindi
medyor/minor sa Filipino. Kung titingnan naman ang level ng
kanilang kaalaman sa palitang O at U, makikita na nagtamo ng
mataas na mean na may value na 13.32 ang mga medyor sa
Filipino, kung ihahambing sa 12.00 na mean ng mga minor sa
Filipino at 11.27 ng mga hindi medyor/minor sa Filipino. Ito
ay may interpretasyon na mataas ang level ng kaalaman ng mga

GRADUATE SCHOOL
90
medyor at minor sa Filipino habang katamtaman naman ang mga
hindi medyor/minor sa Filipino.
Ang espesyalisasyon ay tumutukoy sa kursong
pinagdadalubhasaan ng mga respondente. Kaya naman, hindi
maipagkakailang mataas ang inaasahan ng ilang mga guro sa mga
dalubwika o mga gurong medyor sa Filipino. Batay pa sa CMO
no. 75 s. 2017, ilan sa mga katangian ng mga guro na nagtamo
ng BSED na medyor sa Filipino ay ang pagpapamalas ng mataas
na antas ng kaalaman sa pagtuturo ng wika at panitikang
Filipino at pagpapakita ng malawak at malalim na pag-unawa at
kaalaman sa ugnayan ng wika, kultura at lipunan. Bagamat ang
mga katangiang ito ay hindi sukatan ng kagalingan ng isang
guro sa wikang Filipino, maaari naman itong magamit sa
paglalarawan sa kanila.
Sa sistema ng edukasyon sa kasalukuyan, hindi
maipagkakailang isang malaking hamon ang kakulangan ng mga
guro. Ayon pa kay CHED Chairperson Patricia Licuanan (2016)
sa ulat ni Jan Escosio mula sa Radyo Inquirer, dahil sa
matinding pangangailangan ay napapasubo na magturo ang mga
guro sa asignaturang hindi nila medyor. Sinang-ayunan naman
ito ni Homo (2021) kung saan ayon sa kaniyang pag-aaral, isa
sa mga pangunahing hamon ng mga guro ay hindi sila medyor sa

GRADUATE SCHOOL
91
Filipino. Dagdag pa ni Augusto Jr. (2020) kaugnay sa usaping
ito, para mabigyan ng hustisya at ganap na pagpapahalaga ang
asignaturang Filipino kahit na hindi ito medyor, kailangan ng
mga guro na maging flexible at palawakin pa lalo ang kanilang
kaalaman at kakayahan sa asignaturang kanilang itinuturo.
Sa resultang ito ng pag-aaral, mahihinuha ang
kahalagahan ng espesyalisasyon at ang pagkakaroon ng
interbensiyon medyor man o hindi medyor sa Filipino. Ang mga
guro na medyor sa Filipino ay hindi dapat na umasa sa mga
natutuhan sa kolehiyo, bagkus lubos pang mapapaunlad ang
sarili kung dadalo sa iba’t ibang mga pagsasanay, seminar o
worksyap kaugnay sa ortograpiya o kaya’y magbasa ng mga
sanayang aklat mula sa DEPED o sa KWF upang malinang at
mapalawak pa ang kanilang kaalaman sa ortograpiya. Ang mga
gurong hindi medyor sa Filipino ay maaaring makipag-ugnayan
sa mga medyor sa Filipino at hindi aasa sa paniniwalang
madaling naiintindihan ang wikang Filipino kaya hindi na ito
dapat pang pag-aaralan, ‘ani Ibay (2020). Pagkakaisa ang
kinakailangan sa pagtamo ng episyente at epektibong pagtuturo
sa Filipino. Dahil ayon pa kina Bayani at Guhao (2017), ang
guro ay epektibong natututo sa pagtatanong, pag-aaral at
pakikipagtulungan sa iba pang guro.

GRADUATE SCHOOL
92
Ang talahanayan 3.d ay nagpapakita ng pagsusuri sa
respondente sa ortograpiya kung papangkatin ayon sa teaching
position.
Talahanayan 3.d Analisis sa makabuluhang pagkakaiba ng level

sa teaching position.
Ortograpiya Teaching Position Mean Test P-value Kongklusyon

value
Palitang Teacher I 11.94
E at I Teacher II 10.00 Hindi
0.401 0.753
Teacher III 12.00 Makabuluhan
Master Teacher I 12.33
O at U Teacher II 11.00 Hindi
0.512 0.676
D at R Teacher II 12.00 Hindi
0.717 0.548
Daglat, Teacher I 6.58
Inisyals at Teacher II 7.50 Hindi
Akronim 0.396 0.756
pagkamakabuluhan.
Batay sa pagsusuri sa makabuluhang kaibahan na
namamagitan sa mga varyabol, natukoy ang mga sumusunod na
resulta: ang palitang E at I kung papangkatin ayon sa posisyon
ng panunungkulan ay may p-value 0.753, sa palitang O at U, D
at R at kaalaman sa daglat, inisyals at akronim, sa parehong
pagkakasunod-sunod, ay nagtamo ng p-value na 0.676, 0.548, at

GRADUATE SCHOOL
93
0.756. Mapapansin na ang mga resultang ito ay mataas sa 0.05
na batayang level ng pagkamakabuluhan, kaya naman ang
desisyon ay tanggapin ang Ho o ang null na ipotesis. Ito ay
may indikasyon na walang makabuluhang pagkakaiba ang
namamagitan sa posisyon sa panunungkulan ng mga respondente
at level ng kanilang kaalaman sa otograpiya. Ibig sabihin,
hindi naaapektuhan ng posisyon ng mga respondente sa kanilang
panunungkulan ang kanilang level ng kaalaman sa ortograpiya,
mapa-Teacher I, Teacher II, Teacher III, o Master Teacher
man.
Ang resultang ito ay sinang-ayunan naman ni Homo (2021),
sa resulta ng kaniyang pag-aaral kung saan napatunayan niyang
walang kaugnayan ang lawak ng kaalaman ng isang guro sa
ortograpiya sa kung ano man ang kaniyang katungkulan sa
pagtuturo.
Samantalang, kung susuriin naman ang kanilang performans
mula sa 20-aytem na pagsusulit sa apat na bahagi ng
ortograpiya, nadiskubre ang mga sumusunod na resulta: ang
Teacher I ay may mean na 11.94 sa palitang E at I, 12.23 sa
palitang O at U, 14.74 sa palitang D at R at 6.58 naman sa
daglat, inisyals at akronim na may average na 11.37; ang mga
Teacher II ay nagtamo ng 10.00, 11.00, 14.74, at 7.50 o may

GRADUATE SCHOOL
94
kabuoang mean na 10.81; ang Teacher III ay nagtamo ng 12.00,
12.86, 14.00 at 5.86 na may average na 11.18; habang ang mga
Master Teacher I naman ay nagtamo ng 12.33,11.17, 14.50 at
5.50 o may average na 10.88. Sa interpretasyon ng mga datos,
mahihinuha na ang mga Teacher I ay nagpapamalas ng mataas na
level ng kaalaman sa ortograpiya, habang ang Teacher II at
Teacher III at Master Teacher I ay nasa katamtamang level
naman. Ito ay nagpapakita na may kalamangan ang performans ng
mga Teacher I kung ihahambing sa iba pang nabanggit na mga
posisyon.
Bago pa man makapasok bilang Teacher I o ma-promote
bilang Teacher II, III o Master Teacher ang isang guro, dadaan
muna sila sa isang mabusising proseso o screening kung saan
susukatin ang kanilang kaalaman, kasanayan at kahandaan sa
pagtuturo. Alinsunod ito sa DO 22, s. 2015 kung saan kabilang
sa mga pamantayang ito ay ang edukasyon, karanasan, rating sa
LET, espesyalisadong kasanayan, intervyu, pagpapakitang-turo
at kasanayang komunikatibo.
Ito ay tiyak na patunay na ang ating mga guro ay masusing
pinili sa isang tiyak na posisyon dahil sa kaniyang likas na
katangian, kaalaman, kasanayan at kahandaan sa mundo ng
panuruan. Bagamat nagkaroon ng kalamangan ang performans ng

GRADUATE SCHOOL
95
Teacher I sa kabuoan, hindi naman konsitent ang kalamangang
ito sa lahat ng bahagi ng ortograpiya. Ibig sabihin, walang
sapat na patunay na mas mahusay sila sa iba pang mataas na
posiyon.
Gayunpaman, mahihinuha na anuman ang kanilang posisyon
sa pagtuturo, ay nangangailangan pa rin ng pantay-pantay na
pagtugon sa kanilang mga kahinaan, gayundin ang mabigyan ng
pantay-pantay na mga oportunidad sa pagpapaunlad ng kanilang
kaalaman sa ortograpiya.
GRADUATE SCHOOL
96
Ang talahanayan 3.e ay nagpapakita ng pagsusuri sa
respondente sa ortograpiya kung papangkatin ayon sa bilang ng
taon ng karanasan sa pagtuturo ng asignaturang Filipino ng
mga respondente.
Talahanayan 3.e Analisis sa makabuluhang pagkakaiba ng level

ng kaalaman ng mga guro sa ortograpiya kung
papangkatin ayon sa bilang ng taon ng karanasan ng
mga respondente sa pagtuturo.
Ortograpiya Taon ng Mean Test P- Kongklusyon

Karanasan sa value value
Pagtuturo
Palitang E at 1-3 12.71
I 4-6 11.15 Hindi
1.617 0.200
11 pataas 12.20
Palitang O at 1-3 12.29
U 4-6 12.46 Hindi
0.459 0.712
11 pataas 12.20
Palitang D at 1-3 15.10
R 4-6 14.85 Hindi
1.883 0.147
11 pataas 13.60
Daglat, 1-3 7.29
Inisyals at 4-6 5.62 Hindi
Akronim 1.345 0.273
11 pataas 5.80
pagkamakabuluhan.
Sa pagsusuri sa makabuluhang kaibahan sa mga varyabol,
natukoy ang mga sumusunod na datos: ang level ng kaalaman ng
mga respondente sa palitang E at I kung papangkatin ayon sa
bilang ng taon ng kanilang karanasan ay nagtamo ng p-value na
0.200, 0.712 naman sa palitang O at U, 0.147 sa palitang D at

GRADUATE SCHOOL
97
R at 0.273 naman sa daglat, inisyals at akronim. Malinaw naman
sa resultang ito na ang mga nabanggit na p-value ay mas mataas
sa 0.05 na level ng pagkamakabuluhan, ibig sabihin, ang
desisyon ay tanggapin ang Ho o null na ipotesis. Ito ay
nangangahulugang walang makabuluhang pagkakaiba ang
namamagitan sa bilang ng taon ng mga respondente at level ng
kanilang kaalaman sa ortograpiya. Sa madaling salita, hindi
naaapektuhan ng bilang ng taon ng karanasan sa pagtuturo ng
mga respondente ang kanilang ipinamalas na level ng kaalaman
sa ortograpiya.
Ang resultang ito ay sinang-ayunan ng pag-aaral ni Homo
(2021), kung saan natuklasan niya na ang bilang ng taon ng
karanasan ng isang tao sa kaniyang panunungkulan ay hindi
nakaaapekto sa lawak ng kaniyang kaalaman sa ortograpiya.
Dagdag pa ni Ibay (2020), bagamat walang kaugnayan ang haba
ng taon ng pagtuturo sa level ng kaalaman sa ortograpiya ng
mga respondente, ang kanilang mga naging karanasan sa aktuwal
na pagtuturo, pagsali sa mga pagsasanay at palihan ay
nakatutulong sa pagtuklas at paglinang sa kanilang kakayahan
at kaalaman kaugnay sa ortograpiya.
Samantalang, kung susuriin naman ang performans ng mga
guro sa 20-aytem na pagsusulit sa bawat bahagi ng ortograpiya,

GRADUATE SCHOOL
98
mahihinuha ang sumusunod na resulta: ang nasa 1-3 taon ng
kanilang panunungkulan ay nagtamo ng mean na 12.71 sa palitang
E at I, 12.29 sa palitang O at U, 15.10 sa palitang D at R at
7.29 sa daglat, inisyals at akronim, na may average na 11.71.
Ang mga nasa 4-6 taon naman ay nagtamo ng mga sumusunod na
mean: 11.15, 12.46, 14.85, at 5.62 o may average na 11.02,
ang nasa 7-10 naman ay 10.71, 11.00, 12.57 at 5.43 o may
average na 9.93, habang ang mga nasa 10 taon at higit pa ay
nakakuha naman ng 12.20, 12.20,12.57 at 5.80 o may average na
10.69.
Batay sa interpretasyon, ang mga nasa 1-3 taon ay
nagpapamalas ng mataas na level ng kaalaman sa ortograpiya,
habang ang iba pa ay nagtamo naman ay nasa katamtamang level.
Ang resultang ito ay taliwas naman kina Burrough et.al (2019)
na nabanggit sa pag-aaral ni De Jesus (2020), kung saan
natuklasan nilang lubhang malaki ang papel ng karanasan sa
pagpapanatili ng mataas na pamantayan at kahusayan sa
pagtuturo. Sa madaling salita, ang mataas na kaalaman at
kahusayan ay bunga ng mga naging karanasan ng guro sa loob ng
mahabang taon ng kaniyang panunungkulan at pagtuturo.
Hindi maipagkakaila na karamihan sa mga nasa 1-3 taon pa
lamang ng pagtuturo ay mga sariwa pang nagtamo ng kanilang

GRADUATE SCHOOL
99
mga batsilyer na degree. At dahil sariwa pa, mas nakatatanggap
sila ng mga makabagong kaalamang hatid ng makabagong panahon.
Sapagkat ang wika ay dinamiko, patuloy itong nagbabago. Ang
mga kaalaman sa dating ortograpiya ay marahil iba na kaysa sa
ginagamit sa kasalukuyan. Ayon pa kay Gante (2020),
maihahalintulad ang pagbabagong nagaganap sa ortograpiya sa
bilis ng pag-unlad ng teknolohiya. Ang kakulangan sa
kamalayang ito ay maaaring magdulot ng pagkalito at
pagdedebate hinggil sa alin ang wasto sa hindi. Samakatuwid,
mainam na mabigyan ng ganap na pagpapahalaga lalo na ng guro
sa Filipino ang pagpapaunlad ng kaniyang sariling kaalaman at
kasanayan sa pamamagitan ng muling pagtingin, pagtuklas at
pag-aaral sa pangkasalukuyang gabay sa ortograpiya.

GRADUATE SCHOOL
100
Ang talahanayan 3.f ay nagpapakita ng pagsusuri sa
respondente sa ortograpiya kung papangkatin ayon sa
pinakamataas na edukasyong natamo ng mga respondente na may
kaugnayan sa Filipino.
Table 3.f Analisis sa makabuluhang pagkakaiba ng level ng

kaalaman ng mga guro sa ortograpiya kung
papangkatin ayon sa pinakamataas na edukasyong
natamo ng mga respondente kaugnay sa asignaturang
Filipino.
Ortograpiya Edukasyong Mean Test P- Kongklusyon

Natamo value value
Palitang E at BSED 11.67
I May yunit sa MA 11.91 Hindi
0.295 0.829
MAED 14.00 Makabuluhan
PhD 13.00
Palitang O at BSED 10.33
U May yunit sa MA 12.75 Hindi
2.646 0.061
PhD 14.00
Palitang D at BSED 13.75
R May yunit sa MA 14.91 Hindi
1.225 0.313
PhD 13.00
Daglat, BSED 5.92
Inisyals at May yunit sa MA 6.66 Hindi
Akronim 0.648 0.588
PhD 6.00
pagkamakabuluhan.
Batay sa resulta ng datos, makikita na bawat bahagi ng
ortograpiya ng mga respondente kung papangkatin ayon sa
kanilang pinakamataas na edukasyong natamo ay nakakuha ng p-
value na 0.829, 0.061, 0.313 at 0.588. Mapapansin na ang mga
ito ay mataas sa 0.05 na batayang level ng pagkamakabuluhan,

GRADUATE SCHOOL
101
kaya naman ang resulta batay sa istatiskikal na analisis ay
tanggapin ang Ho o null na ipotesis. Ito ay patunay na walang
makabuluhang pagkakaiba ang namamagitan sa mga nabanggit na
varyabol. Nangangahulugan itong hindi nakaaapekto ang
edukasyong natamo ng mga respondente sa kanilang level ng
kaalaman sa ortograpiya, mapa-BSED, MAED o PhD man.
Ito ay sang-ayon kay Gante (2020) sa kaniyang pananaw na
hindi sapat na dahilan kung ano ang edukasyong natamo ng isang
tao kung kaya’t kinahihirapan niya ang pagbaybay. Para sa
kaniya, maihahalintulad sa bilis ng pag-unlad ng teknolohiya
ang pagbabagong nagaganap sa ortograpiya. Kaya naman, isang
hamon para sa mga gurong nagtuturo ng Filipino ang
makipagsabayan sa pagbabagong nagaganap sa wika. Para
maisakatuparan ito, ayon pa kay Philpott (2017), isang
mahalagang salik ang patuloy na pag-aaral o postgraduate
study. Dagdag pa ni Ibay (2020), ang antas ay isa sa mga
pamamaraan ng pagpapayaman ng kaalaman at pagpapaunlad ng
sariling kayayahan sa dinadalubhasang wika.
Samantalang, kung susuriin naman natin ang kanilang
performans sa 20-aytem na pagsusulit sa bawat bahagi ng
ortograpiya, makikita na ang nagtamo ng BSED ay may mean na
11.67 sa palitang E at I, 10.33 sa palitang O at U, 11.75 sa

GRADUATE SCHOOL
102
palitang D at R, at 5.92 naman sa daglat, inisyals at akronim
na may average na 9.91. Ang may yunit sa masteral naman ay
nagtamo ng 11.91, 12.75, 14.91 at 6.66 o may average na 11.54,
samantalang ang nagtapos ng MAED ay nakakuha ng sumusunod na
resulta: 14.00, 12.00, 11.00, at 3.00 o may average na 10.00,
habang ang antas PhD naman ay nakakuha ng 13.00, 14.99, 13.00
at 6.00 o may average na 11.75. Batay sa interpretasyon ng
mga datos, natuklasan na ang mga respondente ayon sa kanilang
edukasyong natamo nagpapamalas ng katamtamang galing sa
ortograpiya.
Bagamat mahalaga pa rin ang pagtamo ng post-graduate na
mga pag-aaral dahil ayon pa kay Philpott (2017), isa itong
mahalagang salik sa pagpapaunlad ng sarili at ng propesyon
kahit na nagtamo ng batsilyer na degri ang isang indibidwal,
o kaya’y siya ay isang propesyonal na matagal na sa
panunungkulan.
Mahihinuha naman batay sa resulta ang kahalagahan ng
pagpapaunlad ng sarili bukod sa pagtamo ng gradwadong mga
pag-aaral, kagaya ng pagdalo sa mga seminar at palihan o
kaya’y madalas na pagbabasa at/o paggamit ng mga
inirerekomendang makabagong diksiyonaryo sa Filipino.

GRADUATE SCHOOL
103
Ang talahanayan 3.g ay nagpapakita ng pagsusuri sa
respondente sa ortograpiya kung papangkatin ayon distritong
kinabibilangan ng mga respondente.
Talahanayan 3.g Analisis sa makabuluhang pagkakaiba ng level

ng kaalaman ng mga guro sa ortograpiya kung
papangkatin ayon sa distritong kinabibilangan ng
mga respondente.
Ortograpiya Distrito Mean Test P-value Kongklusyon

value
Palitang E at Mabinay-I 10.88
I Mabinay-II 13.42 Hindi
2.554 0.068
Mabinay-III 12.08 Makabuluhan
Mabinay-IV 11.40
Palitang O at Mabinay-I 11.88
U Mabinay-II 12.67 Hindi
0.306 0.821
Mabinay-IV 11.40
Palitang D at Mabinay-I 14.88
R Mabinay-II 14.00 Hindi
0.256 0.857
Mabinay-IV 14.20
Daglat, Mabinay-I 6.35
Inisyals at Mabinay-II 6.58 Hindi
Akronim 0.083 0.969
Mabinay-IV 5.80
pagkamakabuluhan.
Sa pag-aaral na ito, ang distrito ay tumutukoy sa
distritong kinabibilangan ng estasyong pinagtuturuan ng
respondente kung ito ay sakop ng Mabinay – I, Mabinay – II,
Mabinay – III, at Mabinay – IV.
Batay sa pagsusuri ng datos hinggil sa makabuluhang
kaibahan na namamagitan sa mga varyabol, mapapansin na ang

GRADUATE SCHOOL
104
mga p-value ay mas mataas sa 0.05 na batayang level ng
pagkamabuluhan. Samakatuwid, ang desisyong istatiskikal na
mahihinuha ay tanggapin ang Ho o null na ipotesis. Ito ay
patunay na walang makabuluhang pagkakaiba ang namamagitan sa
distritong kinabibilangan ng mga respondente at kanilang
level ng kaalaman sa ortograpiya. Sa ibang salita, hindi
nakaaapekto ang distrito sa level ng kaalaman na ipinamalas
ng mga respondente sa ortograpiya.
Bagamat hindi ito nakaaapekto, mahalaga pa rin ang
pagkakaroon ng estasyon o distritong makapagbibigay ng
pantay-pantay na oportunidad sa isang indibidwal na mapaunlad
hindi lamang ang sarili gayundin ang kaniyang kaalaman at
kakayahan sa isang tiyak na larangan. Sa katunayan, maaari
itong matamo sa iba’t ibang kaparaanan. Maaaring sa paraang
pormal, kagaya ng pagbibigay ng oportunidad sa mga guro na
makadalo sa mga pagsasanay at worksyaps, o kaya’y sa paraang
di-pormal, kagaya ng coaching at mentoring sa kapwa guro at
pagkakaroon ng mabisa at epektibong komunikasyon sa mga
suliraning kaugnay sa pagtuturo.

GRADUATE SCHOOL
105
Makabuluhang Pagkakaugnay na Namamagitan sa mga Level ng
Kaalaman ng mga Guro sa Ortograpiya
Ang talahanayan 4 ay ng nagpapakita ng pagsusuri sa
makabuluhang pagkakaugnay ng kaalaman ng mga respondente sa
ortograpiya ayon sa kaalaman sa palitang E at I, palitang O
at U, palitang D at R, at kaalaman sa daglat, mga inisyals at
akronim kung saan ginamit ang Pearson Correlation sa
paglalarawan ng pagkakaugnay ng mga nabanggit na datos.
Talahanayan 4. Analisis sa makabuluhang pagkakaugnay ng mga

level ng kaalaman ng mga guro sa ortograpiya.
Daglat,
Palitang Palitang Palitang Inisyals
E at I O at U D at R at Akronim
Palitang Pearson 0.448** 0.278 0.541**
E at I Correlation
P-value 0.002 0.061 c
0.000
Kongklusyon Makabuluhan Hindi Makabuluhan
Makabuluhan
Palitang Pearson 0.448** 0.289 0.462**
O at U Correlation
P-value 0.002 0.052 0.001
c
Kongklusyon Makabuluhan Hindi Makabuluhan
makabuluhan
Palitang Pearson 0.278 0.289 0.205
D at R Correlation
P-value 0.061 0.052 0.173
c
Kongklusyon Hindi Hindi Hindi
Makabuluhan Makabuluhan Makabuluhan
Daglat, Pearson 0.541** 0.462** 0.205
Inisyals Correlation
at P-value 0.000 0.001 0.173 c
Akronim Kongklusyon Makabuluhan Makabuluhan Hindi
Makabuluhan
**. Ang korelasyon ay mabakabulan sa 0.01 na level (2-tailed).
GRADUATE SCHOOL
106
Kaalaman sa Palitang “E at I” at Palitang “O at U”
Batay sa pagsusuri ng makabuluhang kaugnayan ng mga
datos gamit ang Pearson Correlation, nagtamo ng p-value na
o.002 ang ugnayan ng dalawang varyabol. Kaya naman, ang
desisyong istatisktikal na nabuo mula dito ay tanggapin ang
Ha o ang alternatibong ipotesis. Ito ay nagpapatunay lamang
na mayroong makabuluhang pagkakaugnay ang namamagitan sa
level ng kaalaman ng mga respondente sa palitang “E at I” at
palitang “O at U”. Ibig sabihin, naaapektuhan ng level ng
kaalaman ng mga respondente sa palitang E at I ng kanilang
kaalaman sa palitang O at U.
Ito ay may implikasyon na kung mataas ang kanilang
performans sa palitang E at I, mataas din ang kanilang
performans sa palitang O at U. Samantalang, kung mababa naman
ang kanilang performans sa palitang E at I ay mababa rin sa
palitang O at U.
Ang resultang ito ay maihahalintulad sa pananaw nina
Cenoz, et.al (2021), na kung saan inilalarawan nila ang
kahalagahan ng pagtukoy sa mga cognates o relasyon ng mga
wika o salitang pinag-aaralan. Napatunayan nilang nagbibigay
ito ng daan at oportunidad upang lubos na mauunawaan at
matutunan ang iba pang kaugnay na paksa. Sa pag-aaral na

GRADUATE SCHOOL
107
ito, maihahambing sa konseptong cognate na pagkatuto ang
ugnayan ng tuntunin ang palitang “E at I” at “O at U”. Kung
titingnang muli ang tuntunin ng KWF sa wastong gamit ng mga
pares na titik na ito, mapapansin na halos magkatulad ang
gamit ng mga ito sa pangungusap. Kaya naman, masasabing ang
mga ito ay nagtataglay ng halos magkatulad na katangiang
linggwistik at nakatutulong ang kaalaman sa sa isa’t isa tungo
sa masteri ng naturang mga paksa.
Ang /e/ at /i/, at /o/ at /u/ ay kapwa itinuturing na
ponemang patinig na malayang nagpapalitan sa Filipino dahil
sa pagkakapareho ng kanilang tunog. Gayunpaman, nagbigay si
Almario (2014) at ang KWF ng mga tuntunin kaugnay sa gamit ng
mga ito. Magkaiba ang wasto at angkop. Hindi lahat ng wasto
ay maituturing na angkop. Bagkus, kailangan malaman ang
angkop na gamit ng mga ito sa pagbaybay ng mga salita.
Samakatuwid, iminumungkahi ng mananaliksik batay sa
resultang ito ng pag-aaral na ito na gamitin ang kaalamang
natutunan sa palitang E at I upang lubos na mauunawaan ang
tuntunin sa pagpapalit ng O sa U, at vice versa.

GRADUATE SCHOOL
108
Kaalaman sa Palitang E at I at Palitang D at R
Makikita sa talahanayan na walang makabuluhang
pagkakaugnay ang namamagitan sa level ng kaalaman ng mga
respondente sa palitang E at I at level at ang kanilang
kaalaman sa palitang D at R na may p-value na 0.061. Ang
istatistikal na desisyong mabubuo mula sa resultang ito ay
tanggapin ang Ho o null na ipotesis. Ibig sabihin, walang
kaugnayan ang level ng kalaaman ng mga respodente ayon sa
dalawang nabanggit na bahagi ng ortograpiya.
Ito ay may implikasyon na walang kinalaman ang level ng
kaalaman ng mga respondente sa palitang E at I sa kanilang
kaalaman sa palitang D at R.
Marahil, ito ay sa kadahilanang ang E at I ay magkapares
na patinig samantalang ang D at R ay magkapares na katinig.
Sa tuntunin ng pagbabaybay ng mga salita, magkaiba ang gamit
ng bawat pares na titik na ito at magkalayo ang tunog sa bawat
isa. Kaya naman, malayong maipagpapalit ng indibidwal na
marunong magbasa at sumulat ang E sa D, at ang I sa R at vice
versa.
GRADUATE SCHOOL
109
Kaalaman sa Palitang E at I at Kaalaman sa Daglat, Inisyals
at Akronim
Makikita sa talahanayan na may makabuluhang pagkakaugnay
ang namamagitan sa level ng kaalaman ng mga respondente sa sa
palitang E at I at level ng kanilang kaalaman sa daglat,
inisyals at akronim na may p-value na 0.000. Ang halagang ito
ay nangngahulugang tanggapin ang Ha o alternatibong ipotesis.
Nagpapatunay lamang na may ugnayan ang level ng kalaaman ng
mga respondente ayon sa mga bahagi ng ortograpiyang
nabanggit.
Ito ay may implikasyon na ang level kaalaman ng mga
respondente sa palitang E at I ay may kinalaman sa level ng
kanilang kaalaman sa daglat, inisyals at akronim. Maiuugnay
ito sa prinsipyo ng spiral progression. Sa pag-aaral ni
Cabansag nabanggit niya ang pagpapakahulugan nina Mangali
et.al (2019) sa prinsipyong ito. Ayon pa sa kanila, kung
bihasa na ang isang indibidwal sa inisyal na paksa, siya ay
maaaring maglevel-up sa isang bagong paksa. Samantalang,
pinalalakas nito ang kaniyang kahusayan sa naunang paksa,
nalilinang naman at madaling nauunawaan ang kasalukuyang
paksang pinag-aaralan. Dagdag pa nina Resurreccion at Adanza

GRADUATE SCHOOL
110
sa parehong pag-aaral, ito ay isang mainam na paraan sa
pagtamo ng retensiyon at masteri sa mga naturang paksa.
Ang kaalaman sa tuntunin ng pagpapalit ng titik E at I
ay nakatutulong na maitama ang pagdaglat ng isang salita, ang
pagsulat ng inisyal ng mga pangalan, at maging ang pagsulat
ng akronim ng isang organisasyon o pangkat. Sa madaling
salita, mahalagang mapag-aralan muna ang wastong pagbaybay
bago pa man ang pagdaglat. Ang kaalaman sa wastong pagbaybay
ay nakatutulong na maitama ang pagdaglat ng isang salita.
Dahil sa pamamagitan ng prosesong ito, nagtutulungan ang
dalawang magkaibang paksa sa paglinang ng kaalaman at masteri
sa isa’t isa.
Kaalaman sa Palitang O at U at Kaalaman sa Palitang D at R
respondente sa sa palitang O at U at level ng kanilang
kaalaman sa palitang D at R na may p-value na 0.052. Ibig
sabihin, walang ugnayan ang level ng kalaaman ng mga
respodente ayon sa mga nabanggit na bahagi ng ortograpiya.
Ito ay may implikasyon na walang kinalaman ang level ng
kaalaman ng mga respondente sa palitang E at I sa kanilang
level ng kaalaman sa palitang D at R.

GRADUATE SCHOOL
111
Marahil, ito ay sa kadahilanang ang O at U ay pawang mga
patinig samantalang ang D at R ay magkapares na katinig. Sa
tuntunin ng pagbabaybay ng mga salita, magkaiba ang gamit ng
patinig at katinig, at kailanman hindi maaaring maipagpapalit
ang patinig sa katinig at ang katinig sa patinig.
Kaalaman sa Palitang O at U at Kaalaman sa Daglat, Inisyals
at Akronim
Makikita sa talahanayan na may makabuluhang pagkakaugnay
ang namamagitan sa level ng kaalaman ng mga respondente sa sa
palitang O at U at level ng kanilang kaalaman sa daglat,
inisyals at akronim na may p-value na 0.001. Ibig sabihin,
ang desisyong istatistikal ay tanggapin ang Ha o alternatibong
ipotesis. Ito ay nangangahulugan na may ugnayan ang dalawang
nabanggit na bahagi ng ortograpiya.
Ang resultang ito ay may implikasyon na may kinalaman
ang level ng kaalaman ng mga respondente sa palitang O at U
sa level ng kanilang kaalaman sa daglat, inisyals at akronim.
Ito ay maiiugnay sa idea ni Spanella (2021), hinggil sa
associative na pagkatuto. Ayon sa kaniya, ito ay isang
prinsipyo ng pagkatuto kung saan ang mga idea at karanasan ay
maaaring maiugnay sa isa’t isa upang magkaroon ng ganap at
epektibong pagkatuto. Samakatuwid, maaaring maiugnay ang

GRADUATE SCHOOL
112
pagkatuto sa palitang E at I sa pagkatuto sa daglat, inisyals
at akronim. Ito ay sa kadahilanang ang mga tuntunin ng
pagpapalit ng titik O at U ay nakatutulong na maitama ang
pagdaglat ng isang salita, ang pagsulat ng inisyal ng mga
pangalan, at maging ang pagsulat ng akronim ng isang
organisasyon o pangkat. Kapag naipagkakamali naman ng isang
indibidwal ang pagbaybay ng isang salita, magiging posible
rin ang pagkakaroon ng kamalian sa pagdaglat ng mga ito.
Kaalaman sa Palitang D at R at Kaalaman sa Daglat, Inisyals
at Akronim
respondente sa sa palitang D at R at level ng kanilang
kaalaman sa daglat, inisyals at akronim na may p-value na
0.173. Ibig sabihin, walang ugnayan ang level ng kalaaman ng
mga respodente ayon sa mga nabanggit na bahagi ng ortograpiya.
Hindi saklaw ng tuntunin sa pagpapalit ng D tungo sa R sa mga
salita sa Filipino kagaya ng “daw” sa “raw” ang mga pangalan
ng tao, lugar, pook, organisasyon, at iba pa, dahil ang mga
ito ay nagtataglay ng natatanging kakanyahan na hindi
maaaring palitan o baguhin pa. Ayon pa kay Almario (2014),
kailangan itong respetuhin at igalang sa pamamagitan ng

GRADUATE SCHOOL
113
pagpapanatili ng orihinal na anyo ng mga ito. Kaya naman,
mapapatunayan na ang kaalaman sa palitang D at R ng mga
respondente ay walang kinalaman sa level ng kanilang kaalaman
sa pagdaglat.
GRADUATE SCHOOL
114
Panukalang Interbensiyon:
Programang Bayanihan sa Ortograpiyang Pambansa
Ang Programang Bayanihan ay isang panukalang
interbensiyong nabuo batay sa resulta ng isinagawang pag-
aaral. Ito ay naglalayong mabigyan ng ganap na pagpapahalaga
ang pagpapaunlad ang kaalaman at kakayahan ng mga guro at
mag-aaral sa ortograpiya mula sa katamtamang level patungo sa
mataas o hangga’t maaari ay pinakamataas na level, sa
pamamagitan ng pagsasagawa ng mga palihan, bayanihan o
tulong-tulong na pagkatuto, at mga saliksik.
Ayon kay Ocampo (2016) malinaw na makikita ang proseso
ng pagpaplanong pangwika kapag ito ay nahahati sa nga yugto
na ipinapatupad sa lakad ng mga taon. Kaya naman, ang
nabanggit na programa ay denisinyo ayon sa tatlong yugto, ang
pre-implementation, implementasyon at post-implementation,
na iminumungkahing maisakatuparan sa loob ng isang taunang
panuruan.
Ang bayanihan ayon kay Garing (2018), ay isang kaugalian
ng mga Filipino na kakikitaan ng pagtutulongan, pagkakaisa at
pagdadamayan tungo sa pagtamo ng iisang mithiin. Bilang
interbensiyon, iminumungkahi ng mananaliksik ang sama-samang

GRADUATE SCHOOL
115
pagkatuto at pangangalaga sa kaalaman ng isa’t isa sa
pamamagitan ng pagtaguyod ng mga kilusan sa loob ng paaralan
na siyang mangangasiwa sa mga gawaing coaching at mentoring
kung saan maaaring magtulungan ang kapwa guro na medyor at
hindi medyor sa Filipino sa pagpapalawak ng kanilang kaalaman
sa ortograpiya. Sa gawaing ito, hinihimok ang lahat na
magkaisa tungo sa pagtupad ng iisang mithiing mas mapalawak
pa lalo ang kaalaman sa wika ng bawat isa.
Para maipatupad ang naturang programa, bumuo ng Learning
Action Cell o LAC ng DepEd Order 35, s. 2016 at Development
Plan bilang gabay sa mga gawain sa loob ng isang taunang
panuruan.
GRADUATE SCHOOL
116
Ang talahanayan 5 ay nagpapakita nagpapakita ng LAC
Session Action Plan kung saan inisa-isa ang mga planong
gawain sa buong taong panuruan na nahahati sa tatlong
yugto: pre-implementation, impelementation at post
implementation.
Talahanayan 5. LAC Session Action Plan ng Programang

Bayanihan
LAC Session Action Plan
(DO 35, s. 2016)
“Programang Bayanihan sa Ortograpiyang Pambansa”
(Pampaaralang Level)
Funds/
Taong Time Source
Phase Mga Gawain Awtput
Kasangkot Frame of
Funds
Pre- 1. Paghahanda ng Punong- 1-2 School Develop
Implemen Development Plan guro, linggo Fund mental
tation bilang basehan ng koordiney ng Plan.
tor sa simula
LAC Sessions.
Filipino, ng
at mga pasukan
guro sa .
Filipino.
2. Pagpupulong ng Punong- Unang School Minutes
Core Team. guro, buwan Fund ,
koordiney ng at
tor sa pasukan reflect
Filipino, . ion
at mga
rotes.
guro sa
Filipino.
3. Paghahanda ng Koordiney 1-2 School Mga

mga resources, mga tor sa buwan Fund resourc
kagamitan at Filipino ng es at
at Core pagsisi communi
communication
Team. mula ng cation
letter sa mga pasukan letters
planong gawain. . .
GRADUATE SCHOOL
117
Implemen 1. Oryentasyon ng Mga guro Ikalawa School Minutes

tation programang na ng Fund at
bayanihan/Pagbaba nagtuturo buwan MOV’s
hagi ng kopya ng ng simula ng
gabay sa asignatur ng pagsasa
ortograpiya. ang pasukan gawa ng
Filipino. . oryenta
syon.
2. Pagsasagawa ng Mga guro Bawat School MOV’s

Programang na buwan MOOE, ng
Bayanihan sa nagtuturo sa loob School pagsasa
ng gawa ng
pamamagitan ng ng Fund/I
isang coachin
coaching at asignatur taunang GP g at
mentoring. ang panurua mentori
Filipino. n. ng.
Post- 1. Monito- Isang School Matrix/

Implemen Pagpaplano/paghah ring and taunang Fund/M Activit
tation asaha ng kaalaman evalua- Panurua OOE y
n.
at kasanayan ng tion Design
mga guro sa team, ng mga
pamamagitan ng mga planong
palihan, seminar mga guro palihan
at mag-
at capacity ,
aaral.
building. seminar
at
capacit
y
buildin
g.
GRADUATE SCHOOL
118
Ang talahanayan 6 ay nagpapakita ng Development Plan
kung saan nakasaad ang mga layunin at mga gawaing ipatutupad
sa loob ng isang taunang panuruan.
Talahanayan 6. Development Plan ng Programang Bayanihan sa

Ortograpiyang Pambansa.
Taunang Panuruan 2022-2023

Layunin Mga Gawain
Ago
Set
Nob
Dis
Ene
Peb
Mar
Abr
May
Hun
KRA 1. 1. /
Content, Pagpupulong
Knowledge ng core
and Pedagogy team.
2. /
1. Napau- Oryentasyon
unlad ang ng
level ng Programang
kaala-man ng Bayanihan sa
guro sa Ortograpiyan
Ortograpiyan g
g Pambansa. Pambansa
/Pagbabahagi
ng kopya ng
gabay sa
ortograpiya.
3. / / / / / / / / / /
Pagsasagawa
ng
Programang
Bayanihan
sa
pamamagitan
ng coaching
and
mentoring na
pamamaraaan.
4. Paghahasa / /
ng kaalaman
at kasanayan
ng mga guro
sa pamagitan
GRADUATE SCHOOL
119
ng
pagpaplano
at
pagsasagawa
ng mga
palihan,
seminar at
capacity
building sa
sumusuond:
4.1 Midyear
In-Service
Training
4.2 Year-end
In-Service
Training
GRADUATE SCHOOL
120
KABANATA V
LAGOM, KONGKLUSYON AT REKOMENDASYON
Ang kabanatang ito ay naglalaman ng buod sa ginawang
pananaliksik, kongklusyon at rekomendasyon ukol sa kaalaman
ng mga guro sa Ortograpiyang Pambansa.
Layunin ng pag-aaral na ito na mabigyang kasagutan ang
kalakip na suliranin sa pananaliksik na ito.
Ang mga tumugon sa pag-aaral na ito ay apatnapu’t anim
(46) na mga respondenteng guro na nagtuturo ng asignaturang
Filipino sa mga Mataas na Paaralan ng Munisipalidad ng
Mabinay, Negros Oriental. Ginamit ang deskriptibong
korelesyunal na pamamaraan sa paglikom ng mga datos na
kinakailangan sa isinigawang pag-aaral. Ang ginamit na
instrumento ay sariling gawang talatanungan na binubuo ng 80-
aytem na pagsusulit kung saan ang mga nalikom na datos ay

GRADUATE SCHOOL
121
inalisa at ipinasuri sa statistician at binigyan ng
interpretasyon sa pamamagitan ng angkop na estatistika.

GRADUATE SCHOOL
122
Buod ng Natuklasan
Batay sa resulta ng pag-aaral, natuklasan ang mga
sumusunod:
1. Gamit ang Frequency and Percentage Distribution,
napag-alaman na mas marami ang mga gurong babae na may
katumbas na 89.1% kaysa sa mga lalaki na nasa 10.9% lamang ng
kabuoang populasyon ng mga respondente. Nasa 65.2% naman ang
mga nasa edad 20-29, habang kakaunti lamang ang nasa edad 50-
59 na may 8.7% lamang. Lagpas sa kalahati ng mga respondente
ay mga guro na nagtuturo ng asignaturang Filipino na hindi
medyor/minor sa Filipino na may katumbas na 56.5%,
samantalang mas mababa naman ang bilang ng nagtamo ng minor
sa Filipino na nasa 2.2% lamang. Karamihan sa mga respondente
ay binubuo ng mga Teacher-I na may bahagdan na 67.4%, habang
kakaunti naman ang Teacher-II na nasa 4.3% lamang. Natukoy
rin na mas marami ang bilang ng mga nasa 1-3 taon pa lamang
ng kanilang panunungkulan na may average na 45.7% habang
mababa naman ang bilang ng mga nanunungkulan na ng 11 taon at
pataas na may katumbas lamang na 10.9%. Sa kabilang banda,
69.6% naman ang mga respondente ay nagtamo ng yunit sa
masteral, mas marami kung ihahambing sa nagtapos ng MAED at
PhD na may bahagdan na tig-2.2% lamang. Natukoy naman na

GRADUATE SCHOOL
123
karamihan sa mga respondente ay nagmula sa Mabinay-I na may
bahagdan na 37% samantalang mas kakaunti naman ang nagmula sa
Mabinay-IV na nasa 10.9% lamang ng kabuoang populasyon ng mga
respondente.
2. Batay sa resulta ng pag-aaral gamit ang Mean, napag-
alaman na katamtaman ang level ng kaalaman ng mga respondente
sa ortograpiya, kung saan: katamtaman ang kanilang kaalaman
sa palitang E ar I, mataas na level sa palitang O at U at sa
palitang D at R, habang mababa naman sa daglat, inisyals at
akronim.
3. Sa pagsusuri ng mga nakalap na datos kung saan ginamit
ang t-test at ANOVA, natukoy ng mananaliksik na walang
makabuluhang kaibahan ang namamagitan sa level ng kaalaman ng
mga respondente ayon sa kasarian, edad, posisyon, bilang ng
taon ng karanasan sa pagtuturo, at distritong kinabibilangan
ng mga respondente sa kaalaman sa palitang E at I, kaalaman
sa palitang O at U, kaalaman sa palitang D at R at kaalaman
sa daglat, inisyals at akronim. Ang lahat ng nabanggit na
varyabol ay walang makabuluhang pagkakaiba, maliban na lamang
sa espesyalisasyon na nagkaroon ng makabuluhang kaibahan sa
larangan ng level ng kanilang kaalaman sa palitang O at U.

GRADUATE SCHOOL
124
4. Batay sa pag-aanalisa ng mga datos gamit ang Pearson
Correlation, napag-alaman ng mananaliksik na may makabuluhang
kaugnayan ang namamagitan sa level ng kaalaman ng mga guro sa
palitang E at I, palitang O at U at kaalaman sa daglat,
inisyals at akronim, samantalang wala namang makabuluhang
ugnayan ang namagitan sa: level ng kanilang kaalaman sa E at
I at palitang D at R; palitang O at U at palitang D at R; at
gayundin sa kaalaman sa palitang D at R at kaalaman sa daglat,
5. Ang panukalang interbensiyon na nabuo batay sa
isinagawang pag-aaral ay Programang PaBaSa (Palihan,
Bayanihan at Saliksik) sa Ortograpiyang Pambansa.

GRADUATE SCHOOL
125
Kongklusyon
Bunga ng mga nagdaang pag-aaral at obserbasyon, natukoy
ang kakulangan ng kamalayan ng ilang mga guro sa kasalukyang
gabay ortograpikal. Kaya naman, nabuo ang pag-aaral na ito
kung saan sinikap ng mananaliksik na matukoy ang level ng
kaalaman ng mga respondete sa ortograpiya at makabuo ng
panukalang interbensiyon.
Sa apatnapu’t anim (46) na mga respondente ay natuklasan
na ang level ng kaalaman ng mga guro sa ortograpiya ay nasa
katamtaman lamang, ngunit mababa sa kaalaman sa daglat,
inisyals at akronim. Sa resultang ito, napatunayan ang
kahalagahan ng pagpapaunlad ng kaalaman at kakayahan ng mga
guro hinggil sa ortograpiya.
Napatunayan din na walang makabuluhang pagkakaiba ang
namamagitan sa demograpikong datos at level ng kaalaman ng
mga respondente. Ngunit, sa isinagawang 20-aytem na
pagsusulit, nadiskubre na mas mataas ang performans ng: mga
kababaihan kaysa sa mga kalalakihan, mga nasa edad 20-29 kaysa
sa edad 30 pataas, mga medyor kaysa sa hindi medyor o minor
sa Filipino, mga Teacher I kaysa Teacher II hanggang Master
Teacher I, mga nasa 1-3 taon pa lamang ng kanilang pagtuturo
kaysa sa mas matagal na sa panunungkulan. Samantalang, wala

GRADUATE SCHOOL
126
namang pagkakaiba ang resulta batay sa kanilang edukasyong
natamo at distritong kinabibilangan.
Batay sa resulta ng pag-aaral, napagtanto ang mga
sumusunod: mahalaga ang interbensiyong pangwika anuman ang
kasarian, edad, teaching position at distritong
kinabibilangan ng mga respondente, mahalaga ang
espesyalisayon ng mga guro sa asignaturang itinuturo ngunit
mahalaga rin ang pagpapaunlad ng kaalaman at kasanayan ng
pawang medyor at hindi medyor o minor sa Filipino, mahalaga
ang pag-update ng mga kaalaman ng mga matagal na sa
panunungkulan dulot ng mga makabagong pagbabago, at
napatunayan din na ang pagtamo ng post-graduate na mga pag-
aaral ay higit na nakatutulong sa pagpapaunlad ng sarili at
propesyunal na kakanyahan ng guro.
Napatunayan din na mayroong makabuluhang kaugnayan ang
namamagitan sa kaalaman sa kaalaman sa palitang E at I, O at
U, at kaalaman sa daglat, mga inisyals at akronim.
Samakatuwid, mahalagang mabigyan ng ganap na
pagpapahalaga ang mga isyung ito hinggil sa ortgorapiya.
Dahil bilang guro na nagtuturo ng asignaturang Filipino,
malaki ang ating papel sa paghubog at aghahatid ng kaalamang
ito sa mga mag-aaral.

GRADUATE SCHOOL
127
Rekomendasyon
Batay sa natuklasan sa pag-aaral, ang mga sumusunod ay
ang rekomendasyon ng mananaliksik:
1. Para sa administrasyon, iminumungkahi ng mananaliksik
ang pagbibigay ng kaukulang pansin sa pangangailangan ng mga
guro kaugnay sa ortograpiya;
2. Para sa mga sumusunod na mananaliksik, ang mga
sumusunod ay mga mungkahing pamagat:
a. Salik na nakaaapekto sa kamalayan ng mga guro sa
Filipino sa Ortograpiyang Pambansa.
b. Pananaw ng mga guro Ortograpiyang Pambansa bilang
gabay sa pagpaplano ng interbensiyon.
c. Kaalaman at kasanayan ng mga mag-aaral sa ortograpiya
d. Suliraning kinakaharap ng mga guro at mag-aaral sa
gramatika ng wikang Filipino.

GRADUATE SCHOOL
128
TALASANGGUNIAN
Abdullahi, A., et.al (2019). Perception of Out-Of-Field

Secondary School Biology Teachers’ Anxiety on Content
Mastery in Niger State. Retrieved July 16, 2021 from
Adaya, J, G. et.al (2016). Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang
Uri ng Teksto Tungo sa Pananaliksik. Malabon City:
Jimczyville Publications
Almario, V. (2014). KWF: Manwal sa Masinop na Pagsulat.
National Library of the Philippines. Retrieved June 5,
2021 from http://kwf.gov.ph/wp-
content/uploads/2016/03/MMp_Full.pdf
Aniciete, L. (2019). Kasanayan Sa Gramatika Sa Pagsulat Ng
Konseptong Papel Ng Mga Mag-Aaral Na Nasa Grade 11 Sa
Upland Integrated National High School Retrieved August
14, 2022 from
https://ojs.aaresearchindex.com/index.php/AAJMRA/artic
le/view/8619
Augusto, Jr. W (2020). Sulyap sa Buhay ng mga Gurong Nagtuturo
ng Filipino bilang Out-of-field: Isang Penomenolohikal
na Pagsusuri. Retrieved March 27,
2022from:https://po.pnuresearchportal.org/ejournal/ind
ex.php/normallights/article/download/1651/464
Bernhard, S. et al (2021). Gender Differences in Second

Language Proficiency—Evidence from Recent Humanitarian
Migrants in Germany. Retrieved August 14, 2022 from
https://academic.oup.com/jrs/article/35/1/282/6220397#
:~:text=Most%20researchers%20have%20observed%20gender%
20differences.%20Several%20authors,and%20from%20lower%
20levels%20of%20postmigration%20language%20exposure.
Brannlund, A. & Edlund, J. (2020). Educational Achievement

and Poor Mental Health in Sweden: The Role of Family
Socioeconomic Resources. Retrieved September 19, 2021
from:https://eric.ed.gov/?q=educational+achievement&ff
1=dtySince_2017&ff2=subAcademic+Achievement&id=EJ12396
05
GRADUATE SCHOOL
129
Cenoz, J. (2021). Developing Cognate Awareness Through

Pedagogical Translanguaging. Retrieved August 18, 2022
fromhttps://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/13670
050.2021.1961675.
CMO No. 75 s. 2017. Policies, Standards and Guidelines for
Bachelor of Secondary Education (BSED). Retrieved
August
14,2022fromhttps://www.scribd.com/document/370504133/C
MO-No-75-s-2017
DO 22, s. 2015. Hiring Guidelines for the Remaining
Teaching Positions Effective School Year 2015-2016.
Retrieved August 15, from http://www.deped.gov.ph
DO 34, s 2013. Ortograpiyang Pambansa. Retrieved April 20,
2021 fromhttps://www.deped.gov.ph/2013/08/14/do-34-s-
2013ortograpiyang-pambansa/
DO 22, s. 2015. Hiring Guidelines for the Remaining
Teaching Positions Effective School Year 2015-2016.
Retrieved August 15, from http://www.deped.gov.ph
De Guzman, J A et.al (2021). Kakayahan ng nga Guro sa
Pagtuturo at Pagkatuto ng mga Mag-Aaral sa Asignaturang
Filipino ng Senior High School. Retrieved August 13,
2022 from
https://www.academia.edu/59587172/KAKAYAHAN_NG_MGA_GUR
O_SA_PAGTUTURO_AT_PAGKATUTO_NG_MGA_MAG_AARAL_SA_ASIGNA
TURANG_FILIPINO_NG_SENIOR_HIGH_SCHOOL
Gante, G. (2020). Pagtukoy sa Kaalaman sa mga Pagbabago sa
Ortograpiya ng Wikang Filipino sa Ikalimang Baitang
Gamit ang Interbensyong I-SPELP. Retrieved August 25,
2021 from
https://www.scribd.com/document/461335954/Kaalaman-Sa-
Mga-Pagbabago-Sa-Ortograpiya-Ng-Wikang-Filipino
Garcia, F. C. et.al (2020). Mga Kamalian at Kahinaan ng mga
Mag-aaral na Di Tagalog sa Pasulat na
Pakikipagtalastasan. Retrieved August 27, 2022 from
https://www.elcomblus.com/mga-kamalian-at-kahinaan-ng-
mga-mag-aaral-na-di-tagalog-sa-pasulat-na-
pakikipagtalastasan/
Glen, S. (2018). Total Population Sampling. Retrieved
February 25, 2022 from StatisticsHowTo.com: Elementary
Statistics for the rest of us!
https://www.statisticshowto.com/total-population-
sampling/
GRADUATE SCHOOL
130
Go, M.P. at Borra, A. (2016). Developing an Unsupervised

Grammar Checker for Filipino Using Hybrid N-grams as
Grammar Rules. Retrieved September 29, 2021 from
https://aclanthology.org/Y16-2008.pdf
Gonzales, F., Sanchez, M., & Guzman, T.L. (2016). The Effect
of Educational Level on Job Satisfaction and
Organizational Commitment: A Case Study in Hospitality.
Vol. 17, 2016 – Issue 3. Retrieved July 17, 2021 from
https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/15256480.2
016.1183547
Hall, J., Jao, L., Di Placido, C. at Manikis, R. (2021).
Article: Deep questions for a Saturday Morning: An
investigation of the Australian and Canadian General
Public's Definitions of Gender. Retrieved September 19,
2021 from
https://www.researchgate.net/publication/353826566_Dee
p_questions_for_a_Saturday_morning_An_investigation_of
_the_Australian_and_Canadian_general_public%27s_defini
tions_of_gender
Hartshorne, J K et.al (2018). A Critical Period for Second
Language Acquisition: Evidence from 2/3 million English
Speakers. Retrieved August 14, 2022 from
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/
S0010027718300994
Hicana, MF G. (2020). Mga Teorya sa Gramatika at Wika,
Salalayan sa Pagtuturo ng Filipino. Retrieved August 14,
2022 from https://www.ejournals.ph/article.php?id=16040
Homo, C. M. (2021) “Lawak ng Kaalaman Ortograpiyang Filipino
ng mga Guro sa Mataas na Paaralan ng Gubat, Distrito Ng
Sorsogon”. Retrieved April 30, 2021 from
https://www.academia.edu/26942466/LAWAK_NG_KAALAMAN_SA
_ORTOGRAPIYANG_FILIPINO_NG_MGA_GURO_SA_MATAAS_NA_PAARA
LAN_NG_GUBAT_DISTRITO_NG_SORSOGON_CHELO_MANANSALA_HOMO
_ISANG_TESIS_NA_INIHARAP_BILANG_BAHAGI_NG_PAGTUPAD_SA_
MGA_KAILANGAN_SA_TITULONG_MASTER_NG_EDUKASYON
Hussain, Z. et al (2019). An Exploratory Study to the
Characteristics of Textisms in Text Messaging.
Retrieved August 14, 2022 from https://www.atlantis-
press.com/proceedings/aes-18/55917398
Ibay, R. M. (2020). Kakayahan ng mga Guro sa Filipino: Susi
sa Pagpapayaman ng Kaalaman sa Gramatika ng mga
Magaaral.ResearchGate.https://www.researchgate.net/pub
lication/348349990_Kakayahan_ng_mga_Guro_sa_Filipino_S
GRADUATE SCHOOL
131
usi_sa_Pagpapayaman_ng_Kaalaman_sa_Gramatika_ng_mga_Ma
g-aaral
Javier, J. R. (2018). Pagsusuri sa Ortograpiya ng Kambal-
Katinig sa Filipino Batay sa Korpus: Tuon sa
Reduplikasyon ng mga Hiram na Salita at sa mga Anyong
May <s(i)yon> / <s(i)ya> (A Corpus-Based Analysis of
Consonant Clustersin Filipino Orthography: On
Reduplication in Borrowed Terms and on Forms with
<s(i)yon> / <s(i)ya>) Retrieved August 14, 2022 from
https://www.researchgate.net/publication/350240835_Pag
susuri_sa_ortograpiya_ng_kambal-
katinig_sa_Filipino_batay_sa_korpus
Karavasili, K. (2014). The Age Factor In Second Language
Acquisition. Retrieved April 28, 2021 from
https://termcoord.eu/2017/05/age-factor-second-
language-acquisition/#
Kubsch, M. et al (2020). Transferring Knowledge-in-Use Task –
Investigating the Role of Knowledge Organization. Retrieved
September 19, 2021 from
https://eric.ed.gov/?q=knowledge&id=EJ1241115
Lezondra, E.& Lezondra, M. (2019). Antas ng Kaalaman sa
Ortograpiyang Filipino ng mga Guro at Mag-aaral sa
Filipino. Retrieved May 2, 2021 from
https://www.academia.edu/44611854/Antas_ng_Kaalaman_sa
_Ortograpiyang_Filipino_ng_mga_Guro_at_Mag_aaral_sa
Mangali, G. R. et.al (2019). Stories of Students Toward Spiral
Progression Approach in Science: A Phenomenological
Study. Retrieved August 21, from
https://www.researchgate.net/publication/334760398_Sto
ries_of_Students_toward_Spiral_Progression_Approach_in
_Science_A_Phenomenological_Study#:~:text=The%20spiral
%20progression%20approach%20in%20Science%20aims%20to,e
xperiences%20and%20relayed%20the%20stories%20of%20the%
20learners.
Maulina (2019). Gender Differences in Language Development,
Acquisition, Comprehension, and Production. Retrieved
August 14, 2022 from
https://www.researchgate.net/publication/349806712_Gen
der_Differences_in_Language_Development_Acquisition_Co
mprehension_and_Production
Misa, R. M. (2021). Kakayahan sa Gramatikang Filipino Ng Mga
Mag-Aaral ng Grade 9 Laboratory High School Ng President
Ramon Magsaysay State University. Retrieved August 14,
2022 from
GRADUATE SCHOOL
132
https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/73433291/I215105
868-with-cover-page-
v2.pdf?Expires=1660471485&Signature=YduXn27zvIuooEwat1
EgbrTXJFkbzKPeVD5BvzU71OrVKKXXwSnOMUoXE8BonYtPP-
DZz416QzOtEESkPNdwl-
dNqTzyEGASg7HNetnYENSa6FDk~QnTZ2cEVPSNorK8CAEM9~qjpOwR
74PWsqnFsW~OfErp6Ckho6dtiMyBCb4ooQlxvREeDJpMjSy9VzL3nV
yDwn-1RlikkDt-IIOid5B41K9MI~D-
uTe2rvv9KWlTmitT9Jf8S3ObccYunbhqmb-
ugzQQvU7Phyllkr2n953y3Of3oij-Y5IAj4Z8SkqKmN~J2z-
XSpXFrD20mO4TAUdq1Bt50AHNUCMNwaVdWQ__&Key-Pair-
Id=APKAJLOHF5GGSLRBV4
Mohajan, H. (2017). Two Criteria for Good Measurements in
Research: Validity and Reliability. Retrieved February
13, 2022 from https://www.ceeol.com/search/article-
detail?id=673569
Myrberg, E. & Johansson, S. (2019). The Relation between
Teacher
Specialization and Student Reading Achievement.
Retrieved September 19, 2021 from
https://eric.ed.gov/?q=specialization&id=EJ1219001
Nicoll, L. (2016). Abbreviations, Initialisms, and Acronyms:
Guidance for Authors. Retrieved August 14, 2022 from
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1750-
4910.2016.tb00230.x
Ofoha, U. (2021). The Impact of SMS Language and Abbreviations
on the Academic Writing of Secondary School Students.
Retrieved August 14, 2022 from
https://uis.brage.unit.no/uis-
xmlui/bitstream/handle/11250/2831349/no.uis%3ainspera%
3a82285399%3a23708144.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Philpott, S. (2017). Postgraduate Study: What are the Key
Benefits and Risks. Retrieved August 14, 2022 from
https://www.careeraddict.com/postgraduate-benefits
Ramos, JM C. (2018). Mga Estratehiyang Panglinggwistika sa
Pagtuturo Ng Mga Guro Sa Asignaturang Filipino.
Retrieved August 13, 2022 from
http://www.udyong.gov.ph/index.php?option=com_content&
view=article&id=9961:mga-estratehiyang-
panglinggwistika-sa-pagtuturo-ng-mga-guro-sa-
asignaturang-filipino&catid=90&Itemid=1368
Sanderson, W. & Scherbov, S. (2019). Prospective Longevity: A New
Vision of Population Aging. Harvard University Press:
Cambridge, Massachusetts p.11 Retrieved September 19,
GRADUATE SCHOOL
133
2021from:https://books.google.com.ph/books?id=gfuwDwAAQBAJ&
printsec=frontcover&dq=definition+of+age&hl=en&sa=X&ved=2ah
UKEwip2r3e3orzAhWQyosBHSDGBaEQ6AF6BAgCEAI#v=onepage&q=defin
ition%20of%20age&f=false.
Shakespeare, W. (2018). Much Ado About Nothing: Arden Performance
Editions. Bloomsbury Publishing Plc, p 91. Retrieved
September 19, 2021 from
https://books.google.com.ph/books?id=sL5ADwAAQBAJ&pg=PA91&d
q=ortography&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiTs6Hj4YrzAhVvxosBHdgLDF
4Q6AF6BAgHEAI#v=onepage&q=ortography&f=false
Santos, S. (2016). Identidad – Pangunahing Suliranin sa
Pagsusulong ng Wikang Filipino. The Varsitarian.
Retrieved March 17, 2022 from
https://varsitarian.net/filipino/20160228/identidad-
pangunahing_suliranin_sa_pagsusulong_ng_wikang_filipin
o
Saul, AJ G., et.al. (2020). Manipestasyon ng Ika-21 Siglong
Kasanayan at Mungkahing Gawaing Makalilinang ng
Kasanayan sa Kurikulum ng Filipino ng Ikasampung
Baitan. Retrieved August 14, 2022 from
https://po.pnuresearchportal.org/ejournal/index.php/ap
herj/article/view/1547/461
Soriano, G. R. (2018). Kahalagahan ng ortograpiya sa
pagtuturo, binigyang-diin. The Varsitarian. Published.
Retrieved June 2, 2021 from
https://varsitarian.net/filipino/20181026/kahalagahan-
ng-ortograpiya-sa-pagtuturo-binigyang-diin
Walshe, C. et.al. (2019). A Four-Stage Process for Intervention
Description and Guide Development of a Practice-based
Intervention: Refining the Namaste Care intervention
implementation specification for people with advanced
dementia prior to a feasibility cluster randomised trial.
Retrieved September 19, 2021 from
https://www.researchgate.net/publication/336715522_A_four-
stage_process_for_intervention_description_and_guide_develo
pment_of_a_practice-
based_intervention_Refining_the_Namaste_Care_intervention_i
mplementation_specification_for_people_with_advanced_de
Yaghmale, F. (2003) Content Validity and Its Estimation.
Journal of Medical Education, 3, 25-27
GRADUATE SCHOOL
134
APENDESIS
GRADUATE SCHOOL
134
Apendiks A1. Liham para sa Juror.
CHERRY MAE POCULAN PhD

Dean for Instruction
Central Philippines State University – San Carlos Campus
San Carlos City, Negros Occidental
Ma’am:
Pagbati!
Ako ay mag-aaral sa kursong Sining ng Edukasyon, Medyor sa

Filipino (MAEd-Filipino) sa Paaralang Gradwado ng Central
Philippines State University Kabankalan City, Negros
Occidental. Bilang pangangailangan sa kursong ito, ako ay
magsasagawa ng pag-aaral na pinamagatang “Kaalaman ng mga
ng Interbensiyon”. -
Ako ay naniniwala sa inyong sapat na kaalaman at kakayahan sa
larangang ito kaya hinihiling ko po na kung maaari ay bigyang
rating ang aking sariling gawang talatanungang para sa
Ang mananaliksik ay naniniwala na ang inyong taos pusong
pagsang-ayon at kooperasyon sa kahilingang ito ay
ikatatagumpay ng pananaliksik na ito.
Ang mga mungkahi at komentong inyong maigagawad sa

instrumentong ito ay lubos kong pinasasalamatan.
Maraming salamat po!
Lubos na gumagalang,
CRISTY B. NARCISO (Sgd.)
Mananaliksik
Kinilala:
MERFE C. HUCALINAS PhD (Sgd.)
Tagapayo
GRADUATE SCHOOL
135
ROEL S. CABUNGCAG PhD

Teacher
Schools Division of San Carlos City
Ginoo:
Pagbati!


Mananaliksik
Kinilala:

Tagapayo
GRADUATE SCHOOL
136
ROLLEN IVANS G. RIZARE PhD

Teacher
Schools Division of San Carlos City
Ginoo:
Pagbati!


Mananaliksik
Kinilala:

Tagapayo
GRADUATE SCHOOL
Republic of the Philippines 137
GRADUATE SCHOOL
Apendiks B. Talatanungan.
Mahal na Respondente,
Ang mananaliksik ay kasalukuyang nagsasagawa ng isang pag-aaral na pinamagatang “KAALAMAN NG

MGA GURO SA ORTOGRAPIYANG PAMBANSA: ISANG BATAYAN SA PAGPAPLANO NG
INTERBENSIYON”, bilang isang pagtupad sa pinal na pangangailangan sa kursong Master of Arts in
Education Major in Filipino.
Kaugnay nito, ang mananaliksik ay humihingi ng inyong kooperasyon sa pamamagitan ng pagsagot sa

pagsusulit na ito. Makakaasa kayong ang lahat ng malilikop na datos ay buong kakayahang ituturing na
confidential. Dalangin po ng mananaliksik ang inyong pagpahintulot sa kaniyang pakiusap.
I. UNANG BAHAGI: Demograpikong datos ng mga respondente.

Pangalan: (opsyonal) ________________________________
PANUTO: Lagyan ng tsek (/) ang loob ng kahon na kumakatawan sa iyong
tugon.
1. Kasarian 5. Bilang ng taon ng karanasan sa
Babae pagtuturo:
1-3 taon
Lalaki
4-6 taon
2. Edad o Gulang
20-29 7-10 taon
30-39 11 taon at pataas
40-49 6. Pinakamataas na Edukasyong Natamo:
50-59 BSEd
May yunit sa Masteral
60 pataas
MAEd
3. Espesyalisasyon
May yunit sa doktoral
Medyor sa Filipino
Minor sa Filipino PhD
Hindi Medyor/Minor sa Filipino 7. Distrito:
Mabinay District I
4. Teaching Position :
Teacher I Mabinay District II
Teacher II Mabinay Dsitrict III
Teacher III
Master Teacher I Mabinay District IV
Iba pa
Page 1 of 10
GRADUATE SCHOOL
138
II. IKALAWANG BAHAGI

A. KAALAMAN SA PALITANG E/I
PANUTO: Piliin at bilugan ang titik ng angkop na baybay o
ispeling ng salita.
1. Alin sa mga sumusunod na salita ang katumbas sa Filipino ng salitang
Espanyol na “escolar”?
a. eskolar b. iskolar c. eskular d. iskular
2. Maraming mga tao ang nakaabang sa _____ ng tren.
a. isteysiyon b. estasyon c. istasyon d. estasiyon
3. Alin sa mga sumusunod ang katumbas sa Filipino ng salitang “style”
mula sa wikang Ingles?
a. istayl b. estilo c. estelo d. estayl
4. Masarap ang lutong _____ ni Inay.
a. menudo b. minudo c. menudu d. menodo
5. Hinihikayat ang mga mag-aaral na magpatuloy pa rin sa kanilang _____
sa kabila ng pandemya.
a. iskul b. eskuwela c. eskwela d. eskul
6. Mahal na mahal nila ang kanilang ______ na anak.
a. ispesyal b. espesyal c. espesiyal d. ispisyal
7. Mataas na ang standard ng mga kolehiyo sa pagtanggap ng mga freshmen.
Ano ang katumbas sa Filipino ng salitang Ingles na nakadiin?
a. istandard b. standard c. estandard d. estandarte
8. _____ sa galing ang mga kalahok sa Binibining Pilipinas.
a. Hanep b. Hannip c. Hannep d. Hanip
9. Binalaan ng mga pulis ang mga nagprotesta at nagsipag-_____ sa EDSA.
a. iskandalo b. iskandalu c. eskandalu d. eskandalo
10. Iba-iba ang ______ ng pagsulat ng mga awtor.
a. istilo b. istayl c. estilo d. estayl
11. Naputol ang _____ kahapon dahil sa lakas ng hangin.
a. koryente b. koryenti c. kuryente d. kuryinti
Page 2 of 10
GRADUATE SCHOOL
139
1. Pinakain at pinatuloy niya pa rin sa kanilang tahanan ang matandang

_______ na humihingi ng tulong.
a. Istranghero b. istranghiro c. estranghero d. istrangheru
2. ‘Wag kang mag-isip ng ______, makakaraos din tayo sa hirap!
a. Nigatibo b. negatibo c. nigativo d. negativo
3. ______ siyang tinatagong sekreto sa kabila ng pagiging matalik na
magkaibigan namin.
a. Meron b. Miron c. Meyron d. Merun
4. Mabangis na hayop ang ______.
a. liyon b. leyon c. leon d. lion
5. Binilhan ako ni itay ng bagong ________.
a. sumbrero b. sombrero c. sombreru d. sumbreru
6. _____ ng aso ang kaniyang sapatos.
a. Nataehan b. Nataihan c. Na-taihan d. Na-taehan
7. ______ mo naman muna ako ng pera.
a. Pabalihin b. Pabalehin c. Pabalihen d. Pabalehen
8. Isang ______ magaling sa larong basketbol si Annie.
a. babaeng b. babaing c. babae na d. babai na
9. _______ kung umawra si Rey.
a. Babaing-babae b. Babaeng-babae c. Babaing-babai d. Babaeng-babai
Page 3 of 10
GRADUATE SCHOOL
140
A. KAALAMANG SA PALITANG O AT U
PANUTO: Piliin at bilugan ang titik ng angkop na baybay o
ispeling ng salita.
1. Mainit ngayon ang mga usaping nauukol sa _______.
a. pulitika b. politika c. pulitica d. politica
2. ______ ba ang nagsipagdalo sa pagpupulong?
a. Sinu-sino b. Sino-sinu c. Sino-sino d. Sinu-sinu
3. Mababait ang mga turistang _______.
a. Kuryano b. Koryano c. Koreano d. Kureano
4. Palaging patay-sindi ang _____ ang aming barangay.
a. koryente b. kuryente c. kuriyente d. kureyente
5. __________ ako dito sa aking bagong apartment.
a. Kumportable b. Komportable c. Kumpurtable d. Kompurtable
6. Sinalubong si Hidilyn Diaz ng ____ sa kaniyang pag-uwi sa Pilipinas
dala ang unang gintong medalya na natamo sa Olympics sa larangan ng
Weightlifting.
a. kunfeti b. kunfete c. kumpete d. kumpeti
7. Hindi ako ______ sa plataporma ng bagong partido.
a. kumpurme b. komporme c. kumporme d. kompurme
8. ______ na ang mga gamit na kakailanganin ko para sa aking paglipat
sa bagong apartment.
a. Kumpleto b. Kompleto c. Kompletu d. Kumpletu
9. Maraming mga _____ ang nalugi at nagsara bunsod ng pananalasa ng
COVID-19 sa buong mundo.
a. kompanya b. kumpanya c. kompania d. kumpania
10. _______ ba ang ipinabibili sa iyo ni mama at nang matulungan kita?
a. Anu-ano b. Ano-ano c. Anu-anu d. Ano-anu
11. Ipinagdiriwang natin ang Buwan ng Wika ______bilang paggunita sa
ating Ama ng Wikang Pambansa na si Manuel L. Quezon.
a. taon-taon b. taun-taun c. taun-taon d. taon-taun
Page 4 of 10
GRADUATE SCHOOL
141
12. Bahagi ng ating kultura ang pagkakaroon ng _______ sa tuwing

kapistahan,kapaskuhan, at iba pang okasyon.
a. Salo-salo b. Salu-salo c. Salusalo d. Salosalo
13. Nag_______ kaming buong pamilya sa hapag-kainan.
a. salo-salo b. salu-salo c. salusalo d. salosalo
14. ________ na ang kaniyang gawain dahil sa palagiang
pagpapaliban ng mga ito.
a. Patung-patung b. Patung-patong c. Patong-patong d. Patong-
patung
15. Kung ____ , tayong mga mahihirap ang lalong maghihirap kung
patuloy tayong magpapatinag sa mga matatamis na salita ng mga
politiko.
a. tutuosin b. tutuusin c. totoosin d. totuusin
16. Nakapanghihina ang ______ masakit.
a. birung b. birong c. berong d. berung
17. Nagbabalak silang _____ ang ating mga kabundukan at
kagubatan.
a. kalbohin b. kalbuhin c. kalbuhen d. kalbohen
18. “_____ mo lang lasing, ‘wag lang ang bagong gising!”
a. Biruin b. Biroin c. Biruen d. Biroen
19. Hindi mabuti ang palaging umasa sa mga ______ at ayuda mula
sa pamahalaan.
a. dunasyon b. donasyon c. dunasyun d. donasyun
20. Simula bata pa, naging inspirasiyon na ni Jia si Sister Anne.
Kaya naman, sa kaniyang paglaki ay pumasok din siya sa _____.
a. kombento b. kumbento c. kumbentu d. kombentu
Page 5 of 10
GRADUATE SCHOOL
142
C. KAALAMAN SA PALITANG D AT R
PANUTO: Piliin ang angkop at wastong gamit ng D at R. Bilugan
lamang ang titik ng iyong sagot.
1. Nabili ko ___ sa wakas ang mga kakailanganin ko para sa aking
proyekto!
a. rin b. din c. raw d. daw
2. Ikaw _____ ba ang bagong pangulo sa ating klasrum?
a. raw b. daw c. rin d. din
3. Maaari pa _____ naman nating baguhin ang ating napagkasunduan.
4. Ayon kay Ginang Romero, bihira ______ sa mga kabataan ngayon ang
gumagalang sa mga nakakatanda.
5. Mabilis ang _______ng kaso ng mga taong nahawaan ng sakit na COVID-
19.
a. pagdami b. pagrami c. dumami d. rumami
6. _______ sa mga Pilipino ang nawalan ng trabaho bunsod ng pandemya.
a. Marami b. Madami c. Pagdami d. Pagrami
7. Bumili ka ______ sa palengke ng gusto mong pagkain.
a. rito b. dito c. roon d. doon
8. Napaka-______ bata si John, kaya madali siyang masaktan.
a. maramdaming b. madamdaming c. damdam d. ramdam
9. Sila ay nabibilang sa pamilya ng mga _______.
a. maralita b. madalita c. dalita d. ralita
10. Umaasa pa ____ kami sa ipinangakong sampong libo sa bawat pamilyang
Pilipino.
a. rin b. din c. ralw d. daw
11. _______ ang klasrum nang ito’y datnan ko.
a. Marumi b. Madumi c. Pagdumi d. Pagrumi
12. Pupunta _____saamin mamaya ang aking mga kaibigan.
Page 6 of 10
GRADUATE SCHOOL
143
13. Bawal _____ ang magwalis tuwing gabi, ang sabi ng mga matatanda.
14. _______ lamang na pagyamanin natin ang ating sariling wika.
a. Marapat b. Madapat c. pagdami d. pagrami
15. ____ ang kalsada sa tuwing umuulan.
a. Marulas b. Madulas c. Pagdulas d. Pagrulas
16. Biglang _____ ang kaso ng COVID-19 sa Pilipinas.
a. dumami b. rumami c. pagdami d. pagrami
17. Bumisita ____ saamin kanina ang bagong-lipat naming kapitbahay.
18. Pakilagay nalang _____ ang aking mga gamit.
a. diyan b. riyan c. naroon d. nandoon
19. Uuwi ako _____ kapag tapos na akong mabakunahan.
20. Ayon sa mga nakasaksi, pambihira _____ ang kaniyang husay at galing
sa pag-arte.
Page 7 of 10
GRADUATE SCHOOL
144
C. KAALAMAN SA DAGLAT, INISYAL AT AKRONIM

PANUTO: Piliin ang wasto at angkop na daglat, inisyal at/o
akronim ng mga sumusunod na pahayag. Bilugan lamang ang titik ng
iyong sagot.
1. Alin dito ang tamang pagdaglat ng pangalan ng buong pangalan ni
Alejandro G. Abadilla?
a. AGA c. A.G. Abadilla
b. A.G.A. d. Lahat ng nabanggit
2. Alin ang tamang pagdaglat kapag ang una at panggitnang pangalan
lamang ng isa tao ang dadaglatin?
a. LK Santos c. LK. Santos
b. L.K. Santos d. Lahat ng nabanggit
3. Alin sa mga sumusunod ang may wastong kaparaanan ng pagsulat ng
panggitnang inisyal ni “In᷉igo Ed Regalado” na personal niyang
isinulat sa ganyang estilo?
a. In᷉igo Ed. Regalado c. In᷉igo Ed Regalado
b. In᷉igo E. Regalado d. Lahat ng nabanggit
4. Alin sa mga sumusunod ang tamang pagdaglat ng titulo o katungkulan
ng isang tao?
a. Sen. Legarda c. Sen Legarda
b. Sen. Loren Legarda d. Lahat ng nabanggit
5. Alin sa mga sumusunod ang naaayon sa tuntuning ortograpikal kapag
apelyido lamang ang sinusundan ng titulo ng isang tao?
a. Dr. Delima c. Dr Delima
b. Doktor Delima d. Lahat ng nabanggit
6. Alin sa mga sumusunod ang wastong pagsulat ng titulong pang-akademiko
ni Purificacion Delima?
a. Purificacion Delima, Ph.D. c. Purificacion Delima PhD
b. Purificacion Delima, PhD d. Lahat ng nabanggit
Page 8 of 10
GRADUATE SCHOOL
145
7. Alin sa mga sumusunod ang may wastong pagsulat ng ekstensiyon ng

pangalan?
a. Phillip Kimpo, Jr. c. Phillip Kimpo Jr.
b. Phillip Kimpo, Jr d. Lahat ng nabanggit
8. Alin sa mga sumusunod ang nagpapakita ng wastong pagdaglat ng mga
katawagan sa mga banal na tao sa Kristiyanismo?
a. St. Tomas c. Sta. Isabel
b. Sn. Nicolas d. Lahat ng nabanggit
9. Alinsunod sa Ortograpiyang Pambansa, alin ang nagpapakita ng
katotohanan tungkol sa sagisag panulat ni Virgilio S. Almario na “Rio
Alma”?
a. Rio Alma c. RA
b. R.A. d. Lahat ng nabanggit
10. Alin sa mga sumusunod ang tamang pagdaglat ng “Kataas-taasang
Kagalang-galang Katipunan”?
a. K.K.K. c. 3K
b. KKK d. Lahat ng nabanggit
11. Alin sa mga sumusunod ang nagpapakita ng wastong pagdaglat ng
“Sanggunian ng mga Kagawaran ng Filipino”?
a. SKF c. Sangfil
b. Sang-Fil d. Wala sa nabanggit
12. Alin sa mga sumusunod ang nagpapakita ng wastong pagdaglat ng
organisasyon o pangkat?
a. Tate (United States of c. UST (Unibersidad ng Sto.
America) Tomas)
b. org. (organisasyon) d. Wala sa nabanggit
13. Paano dinadaglat ang salitang pigura?
a. pig c. fig.
b. pig. d. Wala sa nabanggit
14. Alin ang tamang pagdaglat ng halimbawa?
a. hal c. halim.
b. hal. d. Wala sa nabanggit
Page 9 of 10
GRADUATE SCHOOL
146
15. Ang salitang Latin na versus o may kahulugan sa Filipino na “laban

kay”, ay may daglat na:
a. vs c. versus
b. vs. d. Wala sa nabanggit
16. Alin sa mga sumusunod ang tamang daglat ng kemikal na carbon?
a. C. c. C
b. CO2 d. Wala sa nabanggit
17. Ang pahayag na “ika-7 ng umaga” ay dinadaglat nang:
a. 7 nu c. 7 n.u.
b. 7 n.u d. Wala sa nabanggit
18. Kapag dinaglat ang pahayag na “ika-12 ng hatinggabi”, ito ay
magiging _____.
a. 12 ng c. 12 h.g.
b. 12 hg. d. Wala sa nabanggit
19. Batay sa tuntuning ortograpikal, alin sa mga sumusunod ang wastong
pagdaglat ng buwan?
a. Ene. (Enero) c. Mayo (Mayo)
b. Ago (Agosto) d. Wala sa nabanggit
20. Batay sa Ortograpiyang Pambansa, alin ang wastong pagdaglat ng
araw?
a. Miy (Miyerkoles) c. Lun. (Lunes)
b. Huw. (Huwebes) d. Wala sa nabanggit
Page 10 of 10
GRADUATE SCHOOL
147
Apendiks C. Research Instrument Evaluation Form
Research Instrument Evaluation Form

PANUTO: Pakisuri ang mga nakalista na aytems ayon sa Content Validity na ginawa ni Yaghmale F., (2003). Lagyan
lamang ng tsek (/) ang katumbas na rating na naaayon sa iyong pagsusuri.
4- Very Relevant (Napakamakabuluhan)
3- Relevant but need minor revision (Makabuluhan pero nangangailangan ng kaunting rebisyon)
2- Item need some revision (Nangangailangan ng rebisyon ang ilang pahayag)
1- Not Relevant (Hindi makabuluhan ang mga pahayag sa bawat aytem)
No Items Rating
4 3 2 1
A. KAALAMAN SA PALITANG E AT I
PANUTO: Piliin at bilugan ang titik ng angkop na baybay o ispeling ng salita.
1 Alin sa mga sumusunod na salita ang katumbas sa Filipino ng salitang Espanyol na /
“escolar”?
2 Maraming mga tao ang nakaabang sa _____ ng tren. /
a. isteysiyon b. estasyon c. istasyon d. esteysiyon

3 Alin sa mga sumusunod ang katumbas ng salitang “style” mula sa wikang Ingles? /
4 Masarap ang lutong _____ ni Inay. /
5 Hinihikayat ang mga mag-aaral na magpatuloy pa rin sa kanilang _____ sa kabila ng /
pandemya.
a. iskul b. eskuwela c. iskuwela d. eskul
6 Mahal na mahal nila ang kanilang ______ na anak. /
a. ispesyal b. espesyal c. espisyal d. ispisyal
7 Mataas na ang standard ng mga kolehiyo sa pagtanggap ng mga freshmen. Ano ang /
katumbas sa Filipino ng salitang Ingles na nakadiin?
8 _____ sa galing ang mga kalahok sa Binibining Pilipinas. /
9 Binalaan ng mga pulis ang mga nagprotesta at nagsipag-_____ sa EDSA. /
10 Iba’t iba ang ______ ng pagsulat ng mga awtor. /
11 Naputol ang _____ kahapon dahil sa lakas ng hangin. /
12 Pinakain at pinatuloy niya pa rin sa kanilang tahanan ang kawawang matandang /
_______.
a. Istranghero b. istranghiro c. estranghero d.
istrangheru
13 Wag kang mag-isip ng ______, makakaraos din tayo! /
a. Nigatibo b. negatibo c. nigativo d. negative
GRADUATE SCHOOL
148
No Items Rating
4 3 2 1
14 ______ siyang sekretong tinatago sa atin. /
15 Mabangis na hayop ang ______. /
16 Ipinagbili ako ni Itay ng ________. /
a. sombrero b. sombrero c. sombrero d. sumbreru
17 _____ ng aso ang kanyang sapatos. /
18 ______ mo naman muna ako ng pera. /
19 Isang ______ magaling sa larong basketbol si Annie. /
20 _______ kung umawra si Rey. /
a. Babaing-babae b. Babaeng-babae c. Babaing-babai d. Babaeng-
babai
B. KAALAMAN SA PALITANG O AT U
1 Mainit ngayon ang mga usaping nauukol sa _______. /
2 ______ ba ang dumalo sa pagpupulong? /
3 Mababait ang mga turistang _______. /
4 Palaging napuputulan ng _____ ang aming barangay. /
a. Koryente b. kuryente c. koryenti d. kuryinte
5 __________ ako dito sa aking bagong apartment. /
a. Kumportable b. Komportable c. Kumpurtable
d. Kompurtable
6 Sinalubong si Hidilyn ng ____ sa kanyang pag-uwi. /
7 Hindi ako ______ sa plataporma ng bagong partido. /
8 ______ na ang aking mga gamit para sa aking paglipat sa bagong apartment. /
9 Maraming mga _____ ang nalugi at nagsara bunsod ng pandemya. /
10 _______ ba ang ipinabibili sayo? /
11 Ipinagdiriwang natin ang Buwan ng Wika ______. /
12 _______ ang tawag sa isang piging o handaan para sa maraming tao. /
13 _______ kaming buong pamilya sa hapagkainan. /
14 ________ na ang kanyang gawain dahil sa palagiang pagpapaliban ng mga ito. /
a. Patung-patung b. Patung-patong c. Patong-patong d. Patong- patung
GRADUATE SCHOOL
149
No Items Rating
4 3 2 1
15 Kung ____ ay halos siya ang tumutugon sa lahat ng pangangailangan ng kanyang /
pamilya.
16 Nakapanghihina ang ______ masakit. /
17 Nagbabalak silang _____ ang ating mga kabundukan at kagubatan. /
18 “_____ mo lang lasing, ‘wag lang ang bagong gising!” /
19 Hindi mabuti ang palaging umasa sa mga ______ at ayuda mula sa pamahalaan. /
20 Dahil bigo sa pag-ibig, pumasok na lamang siya sa _____. /
C. KAALAMAN SA PALITANG D AT R
PANUTO: Piliin ang angkop at wastong gamit ng D at R. Bilugan lamang ang titik ng iyong sagot.
1 Nabili ko ___ sa wakas ang mga kakailanganin ko para sa aking proyekto! /
2 Ikaw _____ ba ang bagong pangulo sa ating klasrum? /

3 Maaari pa _____ naman nating baguhin ang ating napagkasunduan. /
4 Ayon kay Ginang Romero, bihira na ______ sa mga kabataan ngayon ang /
5 Mabilis ang _______ng kaso ng mga taong nahawaan ng sakit na COVID-19. /
6 _______ sa mga Pilipino ang nawalan ng trabaho bunsod ng pandemya. /
7 Bumili ka ______ sa palengke ng gusto mong pagkain. /
8 Aalis ______ bukas papuntang States si Mary. /
a. daw b. raw c. roon d. doon
9 Sila ay nabibilang sa pamilya ng mga _______. /
10 Umaasa pa ____ kami sa ipinangakong sampung libo sa bawat pamilyang Pilipino. /
a. rin b. din c. raw d. daw /
11 _______ ang klasrum nang ito’y madatnan ko. /
12 Pupunta _____saamin mamaya ang aking mga kaibigan. /
13 Bawal _____ ang magwalis tuwing gabi, ang sabi ng mga matatanda. /
GRADUATE SCHOOL
150
No Items Rating
4 3 2 1
14 _______ lamang na pagyamanin natin ang ating sariling wika. /
15 Magiging ____ pa lalo ang sahig kapag nilagyan ng floor wax. /
a. marulas b. madulas c. pagdulas d. pagrulas
16 Biglang _____ ang kaso ng COVID-19 sa Pilipinas. /
17 Bumisita ____ saamin kanina ang bagong-lipat naming kapitbahay. /
a. .rito b. dito c. roon d. doon
18 Pakilagay nalang _____ ang aking mga gamit. /
19 Uuwi ako _____ sa atin sa probinsiya kapag tapos na akong mabakunahan. /
20 Ayon sa mga nakasaksi, pambihira _____ ang kanyang husay at galing sa pag-arte. /
D. KAALAMAN SA DAGLAT, INISYAL AT AKRONIM
PANUTO: Piliin ang wasto at angkop na daglat, inisyal at/o akronim ng mga sumusunod na pahayag.
Bilugan lamang ang titik ng iyong sagot.
1 Alin dito ang tamang pagdaglat ng pangalan ng buong pangalan ni Alejandro G. /
Abadilla?
a. AGA b. A.G.A. c. A.G. Abadilla d. lahat ng nabanggit
2 Alin ang tamang pagdaglat kapag ang una at panggitnang pangalan lamang ng isa tao /
ang dadaglatin?
a. LK Santos b. L.K. Santos c. LK. Santos d. lahat ng nabanggit
3 Alin sa mga sumusunod ang may wastong kaparaanan ng pagsulat ng panggitnang /
inisyal ni “Inigo Ed Regalado” na personal niyang isinulat sa ganyang estilo?
a. In᷉igo Ed. Regalado b. In᷉igo E. Regalado
c. In᷉igo Ed Regalado d. lahat ng nabanggit
4 Alin sa mga sumusunod ang tamang pagdaglat ng titulo o katungkulan ng isang tao? /
a. Sen. Legarda b. Sen. Loren Legarda
c. Sen Legarda d. lahat ng nabanggit
5 Batay sa ortograpiyang pambansa, kapag apelyido lamang ang kasunod ng titulo o /
pamagat, ang paraan ng pagdaglat ay naipapakita sa sumusunod na kaparaanan:
a. Dr. Delima b. Doktor Delima
c. Dr Delima d. lahat ng nabanggit
6 Alin sa mga sumusunod ang wastong pagsulat ng titulong pang-akademiko ni /
Purificacion Delima?
a. Purificacion Delima, Ph.D. b. Purificacion Delima, PhD
c. Purificacion Delima PhD d. lahat ng nabanggit
7 Alin sa mga sumusunod ang may wastong pagsulat ng ekstensiyon ng pangalan? /
a. Phillip Kimpo, Jr. b. Phillip Kimpo, Jr
c. Phillip Kimpo Jr. d. lahat ng nabanggit
8 Alin sa mga sumusunod ang nagpapakita ng wastong pagdaglat ng mga katawagan sa /
mga banal na tao sa Kristiyanismo?
a. St. Tomas b. Sn. Nicolas c. Sta. Isabel d. lahat ng nabanggit
GRADUATE SCHOOL
151
No Items Rating
4 3 2 1
9 Ayon sa gabay sa ortograpiyang pambansa, alin ang tamang pagdaglat ng sagisag /
panulat ni Virgilio S. Almario na “Rio Alma”?
a. Rio Alma b. R.A. c. R.A d. lahat ng nabanggit
10 Alin sa mga sumusunod ang tamang pagdaglat ng “Kataas-taasang Kagalang-galang /
Katipunan”?
a. K.K.K. b. KKK c. 3K d. lahat ng nabanggit
11 Alin sa mga sumusunod ang nagpapakita ng wastong pagdaglat ng “Sanggunian ng /
mga Kagawaran ng Filipino”?
a. SKF b. Sang-Fil c. Sangfil d. wala sa nabanggit
12 Alin sa mga sumusunod ang nagpapakita ng wastong pagdaglat ng organisasyon o /
pangkat?
a. Tate (United States of America) b. org. (organisasyon)
c. UST (Unibersidad ng Sto. Tomas) d. wala sa nabanggit
13 Paano dinadaglat ang salitang pigura? /
a. pig b. pig. c. fig. d. wala sa nabanggit
14 Alin ang tamang pagdaglat ng halimbawa? /
a. hal b. hal. c. halim. d. wala sa nabanggit
15 Ang salitang Latin na versus o nangangahulugang “laban kay” sa Filipino, ay may /
daglat na:
a. vs b. vs. c. versus d. wala sa nabanggit
16 Alin sa mga sumusunod ang tamang daglat ng kemikal na carbon? /
a. C. b. CO2 c. C d. wala sa nabanggit
17 Ang pahayag na “ika-7 ng umaga” ay dinadaglat nang: /
a. 7 nu b. 7 n.u c. 7 n.u. d. wala sa nabanggit
18 Kapag dinaglat ang pahayag na “ika-12 ng hatinggabi”, ito ay magiging _____. /
a. 12 ng b. 12 hg. c. 12 h.g. d. wala sa nabanggit
19 Batay sa ortograpiyang pambansa, alin sa mga sumusunod ang wastong pagdaglat ng /
buwan?
a. Ene.(Enero) b. Ago (Agosto) c. Mayo (Mayo) d. wala sa nabanggit
20 Batay sa ortograpiyang pambansa, alin ang wastong pagdaglat ng araw sa isang /
linggo?
a. Miy (Miyerkoles)b. Huw. (Huwebes) c. Lun. (Lunes) d. wala sa nabanggit
KABUOANG MEAN 3.9
Komento at Suhestiyon:
1. Part I, aytem 13: *siyang tinatagong sekreto
2. Part I, aytem 16: *Binilhan
3. Part II, aytem 3: *burahin ang “na”
4. Part II, aytem 8: *palitan ang isang salitang “aking” o rephrase
CHERRY MAE M. POCULAN, PhD (Sgd.)

Pangalan at Lagda ng Juror
Petsa: 05/19/22
GRADUATE SCHOOL
152

PANUTO: Pakisuri ang mga nakalista na aytems ayon sa Content Validity na ginawa ni Yaghmale
F., (2003). Lagyan lamang ng tsek (/) ang katumbas na rating na naaayon sa iyong pagsusuri.
No Items Rating
4 3 2 1
E. KAALAMAN SA PALITANG E AT I
“escolar”?

pandemya.
_______.
istrangheru
GRADUATE SCHOOL
153
No Items Rating
4 3 2 1
babai
F. KAALAMAN SA PALITANG O AT U
d. Kompurtable
GRADUATE SCHOOL
154
patung
No Items Rating
4 3 2 1
pamilya.
G. KAALAMAN SA PALITANG D AT R

GRADUATE SCHOOL
155
No Items Rating
4 3 2 1
H. KAALAMAN SA DAGLAT, INISYAL AT AKRONIM
Abadilla?
ang dadaglatin?
GRADUATE SCHOOL
156
No Items Rating
4 3 2 1
Katipunan”?
pangkat?
daglat na:
buwan?
linggo?
KABUOANG MEAN 4
______________________________________________________________________________________
________.
ROLLEN IVANS G. RIZARE, PhD (Sgd.)

Petsa: 05/20/22
GRADUATE SCHOOL
157

PANUTO: Pakisuri ang mga nakalista na aytems ayon sa Content Validity na ginawa ni Yaghmale
F., (2003). Lagyan lamang ng tsek (/) ang katumbas na rating na naaayon sa iyong pagsusuri.
No Items Rating
4 3 2 1
I. KAALAMAN SA PALITANG E AT I
“escolar”?

pandemya.
_______.
istrangheru
GRADUATE SCHOOL
158
No Items Rating
4 3 2 1
babai
J. KAALAMAN SA PALITANG O AT U
d. Kompurtable
GRADUATE SCHOOL
159
patung
No Items Rating
4 3 2 1
pamilya.
K. KAALAMAN SA PALITANG D AT R

GRADUATE SCHOOL
160
No Items Rating
4 3 2 1
L. KAALAMAN SA DAGLAT, INISYAL AT AKRONIM
Abadilla?
ang dadaglatin?
GRADUATE SCHOOL
161
No Items Rating
4 3 2 1
Katipunan”?
pangkat?
daglat na:
buwan?
linggo?
KABUOANG MEAN 4
______________________________________________________________________________________
________.
ROEL S. CABUNGCAG, Phd (Sgd.)

Petsa: 05/21/22
GRADUATE SCHOOL
162
Apendiks D. Letter for the Reliability of the Instrument.
MAHAL NA RESPONDENTE,
Ang mananaliksik ay kasalukuyang nagsasagawa ng isang pag-

aaral na pinamagatang “KAALAMAN NG MGA GURO SA ORTOGRAPIYANG
PAMBANSA: ISANG BATAYAN SA PAGPAPLANO NG INTERBENSIYON”,
bilang isang pagtupad sa pinal na pangangailangan sa kursong
Master of Arts in Education Major in Filipino.
Kaugnay nito, ang mananaliksik ay humihingi ng inyong
kooperasyon na maisagawa at masukat ang relayabilidad ng
instrumento sa pamamagitan ng pagsagot sa paunang pagsusulit
sa Mayo 26, 2022, at muling pagsusulit sa Hunyo 9, 2022.
Makakaasa kayong ang lahat ng malilikop na datos ay buong
kakayahang ituturing na confidential. Dalangin po ng
mananaliksik ang inyong pagpahintulot sa kaniyang pakiusap.

Mananaliksik
Kinilala:

Tagapayo
GRADUATE SCHOOL
163
Apendiks E1. Letter for the Conduct of the Study.
RIZA STEPHANIE A. ALFARAS EdD

Dean of the Graduate School
Central Philippines State University
Ma’am:
Pagbati!

Kaugnay dito, hinihiling ko ang inyong pahintulot na
makapagsagawa ng sarbey sa mga respondente sa mga
pampublikong paaralan sa sekundarya ng Mabinay District I-
IV, Mabinay, Negros Oriental.
makapagdudulot ng tagumpay sa pananaliksik na ito.
Mananaliksik
Kinilala:
Tagapayo
Pinagtibay:
RIZA STEPHANIE A. ALFARAS EdD (Sgd.)
Dean of the Graduate School
GRADUATE SCHOOL
164
Apendiks E2. Letter for Conduct of the Study.
SENEN PRISCILLO P. PAULIN, CESO V

Schools Division Superintendent
Division of Negros Oriental
Kagawasan Avenue, Daro, Dumaguete City
Sir:
Greetings!
I am Cristy B. Narciso, a Master of Arts in Education Major
in Filipino student at Central Philippines State University
– Graduate School, Kabankalan City, Negros Occidental. As a
final requirement, I am currently conducting a research
entitled “KAALAMAN NG MGA GURO SA ORTOGRAPIYANG PAMBANSA:
ISANG BATAYAN SA PAGPAPLANO NG INTERBENSIYON”.
The respondents of this study are the public Junior High
School teachers of Mabinay Districts I to IV, who are handling
Filipino subjects. In this regard, I am formally writing this
letter to request for your approval in the conduct of my
research.
Attached herewith are the letter of approval issued by the
Public Schools District Supervisors and School Heads of
Mabinay Districts I to IV, the approved Permit to Study Form,
the letter of approval for conduct signed by the Dean of the
CPSU Graduate School and a copy of the research proposal
Upon completion of the study, I undertake to provide the
Department of Education with a bound copy of the full research
report. For queries or further information, please do not
hesitate to contact me at cristy.narciso@deped.gov.ph or
+63938-225-4758.
I am looking forward for your positive response on this
matter.
Thank you so much!
Sincerely,
Researcher
GRADUATE SCHOOL
165
Recommending Approval:
MARILOU N. LOBOS, Ed.D (Sgd.)
District Supervisor/District-In-Charge
APPROVED:
SENEN PRISCILLO P. PAULIN, CESO V (Sgd.)

Schools Division Superintendent
GRADUATE SCHOOL
166
Apendiks E4.1. Letter for Conduct (PSDS-Mabinay District I)
VILMA S. SUMAGAYSAY PhD

Public Schools District Supervisor
Mabinay District I
Paniabonan, Mabinay, Negros Oriental
Ma’am:
Greetings!
entitled “Kaalaman ng mga Guro sa Ortograpiyang Pambansa:
Isang Batayan sa Pagpaplano ng Interbensiyon”.
Filipino subjects. In this regard, I am humbly asking your
consent to allow me to conduct my research in your district.
Attached herewith is a copy of the research proposal, a letter
of approval issued by the Dean of the CPSU Graduate School,
and a copy of the approved Permit to Study Form.
+63938-225-4758.
matter.
Thank you!
Sincerely,
Researcher
GRADUATE SCHOOL
167
Apendiks E4.2. Letter for Conduct (PSDS-Mabinay Dsitrict II)
VILMA A. TAGUIBULOSAN PhD

Mabinay District II
Lumbangan, Mabinay, Negros Oriental
Ma’am:
Greetings!
+63938-225-4758.
matter.
Thank you!
Sincerely,
Researcher
GRADUATE SCHOOL
168
Apendiks E4.3. Letter for Conduct (PSDS-Mabinay District III)
MARILOU N. LOBOS EdD

Mabinay District III
Poblacion, Mabinay, Negros Oriental
Ma’am:
Greetings!
+63938-225-4758.
matter.
Thank you!
Sincerely,
Researcher
GRADUATE SCHOOL
169
Apendiks E4.4. Letter for Conduct (PSDS-Mabinay District IV)
IENY A. SOCORRO PhD

Mabinay District IV
Abis, Mabinay, Negros Oriental
Ma’am:
Greetings!
+63938-225-4758.
matter.
Thank you!
Sincerely,
Researcher
GRADUATE SCHOOL
170
Apendiks E5.1 Letter for Conduct (School Head - Mabinay I)
MARICHU C. HONGCUAY
Principal
Bagtic National High School
Bagtic, Mabinay, Negros Oriental
Ma’am:
Greetings!
consent to allow me to conduct my research in your school.
+63938-225-4758.
matter.
Thank you!
Sincerely,
Researcher
GRADUATE SCHOOL
171
ROSEMARIE S. BOHOL
Principal
Benedicto P. Tirambulo Memorial National High School
Paniabonan, Mabinay, Negros Oriental
Ma’am:
Greetings!
+63938-225-4758.
matter.
Thank you!
Sincerely,

Researcher
GRADUATE SCHOOL
172
DAVE JEMSON S. ANTEQUISA

School Head
Cansal-ing Community High School
Cansal-ing, Mabinay, Negros Oriental
Sir:
Greetings!
+63938-225-4758.
matter.
Thank you!
Sincerely,
Researcher
GRADUATE SCHOOL
173
AILEN D. DAGUNAN
School Head
Mayaposi Provincial Community High School
Ma’am:
Greetings!
+63938-225-4758.
matter.
Thank you!
Sincerely,
Researcher
GRADUATE SCHOOL
174
Apendiks E5.5 Letter for Conduct (School Head - Mabinay II)
LIDEVEE D. ABUSO
School Head
Dr. Ernesto A. Uy Sr. National High School
Ma’am:
Greetings!
+63938-225-4758.
matter.
Thank you!
Sincerely,
Researcher
GRADUATE SCHOOL
175
NEMROD T. EREDIANO
School Head
Campanun-an Community High School
Campanun-an, Mabinay, Negros Oriental
Sir:
Greetings!
+63938-225-4758.
matter.
Thank you!
Sincerely,
Researcher
GRADUATE SCHOOL
176
ESTHER P. TAYAD
Principal
Pantao National High School
Pantao, Mabinay, Negros Oriental
Ma’am:
Greetings!
+63938-225-4758.
matter.
Thank you!
Sincerely,
Researcher
GRADUATE SCHOOL
177
CLIFFORD O. IGNACIO
Principal
Tara Provincial Community High School
Tara, Mabinay, Negros Oriental
Sir:
Greetings!
+63938-225-4758.
matter.
Thank you!
Sincerely,
Researcher
GRADUATE SCHOOL
178
EDNA S. MEDIAVILLA
School Head
Barras Annex High School
Barras, Mabinay, Negros Oriental
Ma’am:
Greetings!
+63938-225-4758.
matter.
Thank you!
Sincerely,
Researcher
GRADUATE SCHOOL
179
Apendiks E5.10 Letter for Conduct (School Head - Mabinay III)
RANJEL D. ESTIMAR
Principal
Mabinay National High School
Poblacion, Mabinay, Negros Oriental
Sir:
Greetings!
+63938-225-4758.
matter.
Thank you!
Sincerely,
Researcher
GRADUATE SCHOOL
180
ELIZABETH H. BOMEDIANO
School Head
Mabinay Science High School
Mabinay, Negros Oriental
Ma’am:
Greetings!
+63938-225-4758.
matter.
Thank you!
Sincerely,
Researcher
GRADUATE SCHOOL
181
RANELO L. FRANCISCO
School Head
Manlingay High School
Manlingay, Mabinay, Negros Oriental
Sir:
Greetings!
+63938-225-4758.
matter.
Thank you!
Sincerely,
Researcher
GRADUATE SCHOOL
182
Apendiks E5.13 Letter for Conduct (School Head - Mabinay IV)
DARLENE L. YAP
School Head
Dahile Provincial Community High School
Dahile, Mabinay, Negros Oriental
Ma’am:
Greetings!
+63938-225-4758.
matter.
Thank you!
Sincerely,
Researcher
GRADUATE SCHOOL
183
Apendiks E5.14 Letter for Conduct (School Head - Mabinay IV)
NORA M. FERNANDO
School Head
Inapoy National High School
Inapoy, Mabinay, Negros Oriental
Ma’am:
Greetings!
+63938-225-4758.
matter.
Thank you!
Sincerely,
Researcher
GRADUATE SCHOOL
184
Apendiks F. Raw and Statistical Computations
1. Results of Reliability
Reliability Statistics
Cronbach's
Alpha N of Items
.817 80
II. Results for the Problem 1
Kasarian
Cumulative
Frequency Percent Valid Percent Percent
Valid Babae 41 89.1 89.1 89.1
Lalaki 5 10.9 10.9 100.0
Total 46 100.0 100.0
Edad
Cumulative
Valid 20 - 29 30 65.2 65.2 65.2
30 - 39 7 15.2 15.2 80.4
40 - 49 5 10.9 10.9 91.3
50 - 59 4 8.7 8.7 100.0
Total 46 100.0 100.0
Espesyalisasyon
Cumulative
Valid Medor sa Filipino 19 41.3 41.3 41.3
Minor sa Filipono 1 2.2 2.2 43.5
Hindi Medor/Minor 26 56.5 56.5 100.0
Total 46 100.0 100.0
GRADUATE SCHOOL
185
Teaching Position
Cumulative
Valid Teacher 1 31 67.4 67.4 67.4
Teacher 2 2 4.3 4.3 71.7
Teacher 3 7 15.2 15.2 87.0
Master Teacher 1 6 13.0 13.0 100.0
Total 46 100.0 100.0
Taon ng Karanasan
Cumulative
Valid 1-3 21 45.7 45.7 45.7
4-6 13 28.3 28.3 73.9
7-10 7 15.2 15.2 89.1
11 patass 5 10.9 10.9 100.0
Total 46 100.0 100.0
Edukasyong Natamo
Cumulative
Valid BSED 12 26.1 26.1 26.1
my Units sa masteral 32 69.6 69.6 95.7
MAED 1 2.2 2.2 97.8
PhD 1 2.2 2.2 100.0
Total 46 100.0 100.0
Distrito
Cumulative
Valid Mabinay 1 17 37.0 37.0 37.0
Mabinay 2 12 26.1 26.1 63.0
Mabinay 3 12 26.1 26.1 89.1
Mabinay 4 5 10.9 10.9 100.0
GRADUATE SCHOOL
186
Total 46 100.0 100.0

3. Results for the Problem 2
Descriptive Statistics
N Minimum Maximum Mean Std. Deviation
palitan_e_i 46 8 20 11.91 2.598
palitan_0_u 46 6 19 12.13 2.762
palitan_d_r 46 8 19 14.48 2.706
daglat_inisyal 46 3 19 6.37 2.886
mean_kabuon 46 8.50 19.00 11.2228 1.98972
Valid N (listwise) 46
A. Kasarian
Group Statistics
Kasarian N Mean Std. Deviation Std. Error Mean
palitan_e_i Babae 41 12.12 2.610 .408
Lalaki 5 10.20 1.924 .860
palitan_0_u Babae 41 12.37 2.718 .424
Lalaki 5 10.20 2.588 1.158
palitan_d_r Babae 41 14.61 2.645 .413
Lalaki 5 13.40 3.286 1.470
daglat_inisyal Babae 41 6.54 3.001 .469
Lalaki 5 5.00 1.000 .447
mean_kabuon Babae 41 11.4085 1.99041 .31085
Lalaki 5 9.7000 1.29180 .57771
Independent Samples Test

Levene's
Test for
Equality of
Variances t-test for Equality of Means
Sig. 95% Confidence
(2- Mean Std. Error Interval of the
F Sig. t df tailed) Difference Difference Difference
GRADUATE SCHOOL
187
Lower Upper
palitan_e_i Equal .163 .688 1.588 44 .119 1.922 1.210 -.517 4.361
variances
assumed
Equal 2.019 5.967 .090 1.922 .952 -.410 4.254
variances
not
assumed
palitan_0_u Equal .012 .914 1.689 44 .098 2.166 1.282 -.418 4.750
variances
assumed
Equal 1.757 5.139 .138 2.166 1.233 -.978 5.310
variances
not
assumed
palitan_d_r Equal .046 .832 .943 44 .351 1.210 1.283 -1.377 3.796
variances
assumed
Equal .792 4.654 .467 1.210 1.527 -2.804 5.224
variances
not
assumed
daglat_inisyal Equal .630 .432 1.127 44 .266 1.537 1.363 -1.210 4.283
variances
assumed
Equal 2.372 15.714 .031 1.537 .648 .161 2.912
variances
not
assumed
mean_kabuon Equal .269 .606 1.862 44 .069 1.70854 .91771 - 3.55807
variances .14100
assumed
Equal 2.604 6.596 .037 1.70854 .65603 .13781 3.27927
variances
not
assumed
GRADUATE SCHOOL
188
B. Edad
Report
Mean
Edad palitan_e_i palitan_0_u palitan_d_r daglat_inisyal mean_kabuon
20 - 29 12.37 12.43 14.83 6.63 11.5667
30 - 39 10.57 12.43 14.43 6.57 11.0000
40 - 49 11.40 11.20 12.60 5.00 10.0500
50 - 59 11.50 10.50 14.25 5.75 10.5000
Total 11.91 12.13 14.48 6.37 11.2228
ANOVA Table
Sum of Mean
Squares df Square F Sig.
palitan_e_i * Edad Between (Combined) 20.771 3 6.924 1.028 .390
Groups
Within Groups 282.881 42 6.735
Total 303.652 45
palitan_0_u * Edad Between (Combined) 18.336 3 6.112 .790 .506
Groups
Total 343.217 45
palitan_d_r * Edad Between (Combined) 21.647 3 7.216 .985 .409
Groups
Total 329.478 45
daglat_inisyal * Between (Combined) 13.286 3 4.429 .515 .674
Edad Groups
Total 374.717 45
mean_kabuon * Between (Combined) 12.862 3 4.287 1.089 .364
Edad Groups
Total 178.154 45
GRADUATE SCHOOL
189
C. Espesyalisasyun
Report
Mean
Espesyalisasyon palitan_e_i palitan_0_u palitan_d_r daglat_inisyal mean_kabuon
Medor sa Filipino 12.53 13.32 14.47 7.26 11.8947
Minor sa Filipono 14.00 12.00 11.00 3.00 10.0000
Hindi Medor/Minor 11.38 11.27 14.62 5.85 10.7788
Total 11.91 12.13 14.48 6.37 11.2228
ANOVA Table
Sum of Mean
palitan_e_i * Between (Combined) 18.761 2 9.381 1.416 .254
Espesyalisasyon Groups
Total 303.652 45
palitan_0_u * Between (Combined) 45.997 2 22.998 3.327 .045
Total 343.217 45
palitan_d_r * Between (Combined) 12.588 2 6.294 .854 .433
Total 329.478 45
daglat_inisyal * Between (Combined) 33.649 2 16.824 2.121 .132
Total 374.717 45
Total 178.154 45
GRADUATE SCHOOL
190
D. Teaching posesyon
Report
Mean
Teaching Position palitan_e_i palitan_0_u palitan_d_r daglat_inisyal mean_kabuon
Teacher 1 11.94 12.23 14.74 6.58 11.3710
Teacher 2 10.00 11.00 12.00 7.50 10.1250
Teacher 3 12.00 12.86 14.00 5.86 11.1786
Master Teacher 1 12.33 11.17 14.50 5.50 10.8750
Total 11.91 12.13 14.48 6.37 11.2228
ANOVA Table
Sum of Mean
palitan_e_i * Between (Combined) 8.448 3 2.816 .401 .753
Teaching Position Groups
Total 303.652 45
palitan_0_u * Between (Combined) 12.108 3 4.036 .512 .676
Total 343.217 45
palitan_d_r * Between (Combined) 16.043 3 5.348 .717 .548
Total 329.478 45
Total 374.717 45
mean_kabuon * Between (Combined) 3.830 3 1.277 .308 .820
GRADUATE SCHOOL
191

Total 178.154 45
E. Taon ng karanasan
Report
Mean
Taon ng Karanasan palitan_e_i palitan_0_u palitan_d_r daglat_inisyal mean_kabuon
1-3 12.71 12.29 15.10 7.29 11.8452
4-6 11.15 12.46 14.85 5.62 11.0192
7-10 10.71 11.00 12.57 5.43 9.9286
11 pataas 12.20 12.20 13.60 5.80 10.9500
Total 11.91 12.13 14.48 6.37 11.2228
ANOVA Table
Sum of Mean
palitan_e_i * Taon ng Between (Combined) 31.446 3 10.482 1.617 .200
Karanasan Groups
Total 303.652 45
palitan_0_u * Taon Between (Combined) 10.901 3 3.634 .459 .712
ng Karanasan Groups
Total 343.217 45
palitan_d_r * Taon ng Between (Combined) 39.062 3 13.021 1.883 .147
Karanasan Groups
Total 329.478 45
daglat_inisyal * Taon Between (Combined) 32.840 3 10.947 1.345 .273
ng Karanasan Groups
Total 374.717 45
mean_kabuon * Taon Between (Combined) 20.772 3 6.924 1.848 .153
ng Karanasan Groups
GRADUATE SCHOOL
192
Total 178.154 45
F. Edukasyong natamo
Report
Mean
Edukasyong Natamo palitan_e_i palitan_0_u palitan_d_r daglat_inisyal mean_kabuon

BSED 11.67 10.33 13.75 5.92 10.4167
my Units sa masteral 11.91 12.75 14.91 6.66 11.5547
MAED 14.00 12.00 11.00 3.00 10.0000
PhD 13.00 14.00 13.00 6.00 11.5000
Total 11.91 12.13 14.48 6.37 11.2228
ANOVA Table
Sum of Mean
palitan_e_i * Between (Combined) 6.267 3 2.089 .295 .829
Edukasyong Natamo Groups
Total 303.652 45
palitan_0_u * Between (Combined) 54.551 3 18.184 2.646 .061
Total 343.217 45
palitan_d_r * Between (Combined) 26.510 3 8.837 1.225 .313
Total 329.478 45
Total 374.717 45
GRADUATE SCHOOL
193

Total 178.154 45
G. Distrito
Report
Mean
Distrito palitan_e_i palitan_0_u palitan_d_r daglat_inisyal mean_kabuon
Mabinay 1 10.88 11.88 14.88 6.35 11.0000
Mabinay 2 13.42 12.67 14.00 6.58 11.6667
Mabinay 3 12.08 12.25 14.50 6.42 11.3125
Mabinay 4 11.40 11.40 14.20 5.80 10.7000
Total 11.91 12.13 14.48 6.37 11.2228
ANOVA Table
Sum of Mean
palitan_e_i * Distrito Between (Combined) 46.854 3 15.618 2.554 .068
Groups
Total 303.652 45
palitan_0_u * Between (Combined) 7.336 3 2.445 .306 .821
Distrito Groups
Total 343.217 45
palitan_d_r * Distrito Between (Combined) 5.914 3 1.971 .256 .857
Groups
Total 329.478 45
daglat_inisyal * Between (Combined) 2.202 3 .734 .083 .969
Distrito Groups
Total 374.717 45
mean_kabuon * Between (Combined) 4.671 3 1.557 .377 .770
Distrito Groups
GRADUATE SCHOOL
194

Total 178.154 45
Correlations
palitan_e_i palitan_0_u palitan_d_r daglat_inisyal
palitan_e_i Pearson Correlation 1 .448** .278 .541**
Sig. (2-tailed) .002 .061 .000
N 46 46 46 46
palitan_0_u Pearson Correlation .448** 1 .289 .462**
Sig. (2-tailed) .002 .052 .001
N 46 46 46 46
palitan_d_r Pearson Correlation .278 .289 1 .205
Sig. (2-tailed) .061 .052 .173
N 46 46 46 46
daglat_inisyal Pearson Correlation .541** .462** .205 1
Sig. (2-tailed) .000 .001 .173
N 46 46 46 46
**. Correlation is significant at the 0.01 level (2-tailed).
GRADUATE SCHOOL
195
Apendiks G. Biographical Sketch

A. PERSONAL NA IMPORMASYON
Pangalan: Cristy B. Narciso
Palayaw: Cris
Tirahan: Brgy. Pandanon,
Mabinay, Negros Oriental
Edad: 25 taong gulang
Kasarian: Babae
Petsa ng Kapanganakan: December 24, 1996
Lugar ng Kapanganakan: Kabankalan City, Negros
Occidental
Status: Single
Relihiyon: Fellowship Baptist
Ina: Gemima B. Narciso
Ama: Julius K. Narciso
B. EDUCATIONAL BACKGROUND
Elementarya: Pandanon Elementary School
Sekundarya: Dahile National High School
Parangal na Natanggap: With Honors, Best in
Science, Most Trustworthy and Service Award
Kolehiyo: Central Philippines State University
Kurso: Batsilyer sa Edukasyon Pansekundarya Medyor
sa Filipino
Parangal na Natanggap: Cum Laude, Best in Practice
Teaching
Paaralang Gradwado: Central Philippines State
University - Main Campus
Kurso: Sining sa Edukasyon (MAED) Medyor sa
Filipino
C. KARANASAN SA TRABAHO
Teacher I – Department of Education (2019 – Present)
Part-time Teacher - Central Philippines State University
Victorias Campus (2018)
Part-time Teacher – Korean Faithful Christian Pilgrims,
Inc. (2017-2018)
E. MGA DINALUHANG SEMINAR

 School-Based In-Service Training for Teachers (Feb. 3,
2022 – Feb. 9, 2022)
GRADUATE SCHOOL
196
 Virtual In-Service Training for Teachers (Aug. 30 –

Sept. 3, 2021)
 The Art and Craft of Remote Teaching (May 28 - June 8,
2021)
 2021 In-Service Training for Teachers (March 15 – 19,
2021)
 5-Day In-Service Training (Dec. 14 – 18, 2020)
 Mid-Year In-Service Training for Teachers (Oct. 21 – 25,
2019)
 2-Day Orientation of Newly Hired Teachers on Teacher
Induction Program (June 29-22, 2019)
 District Roll-out on PPST-RPMS for SY 2019-2020 (May 30-
31, 2019)
 Basic Computer Literacy Training Course (Feb. 10-June 4,
2018)

Armentano Kanata 4 at 5

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Armentano Kanata 4 at 5

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CENTRAL PHILIPPINES STATE UNIVERSITY

KAALAMAN NG MGA GURO SA ORTOGRAPIYANG PAMBANSA:

CRISTY BORDAN NARCISO

Tesis na Iniharap sa Paaralang Gradwado ng

Ang tesis na ito na pinamagatang KAALAMAN NG MGA GURO SA

MERFE C. HUCALINAS PhD

JUNRY M. ESPARAR PhD JENELYN T. ARGAMASO MAEd

IDA FLOR C. FERARIS PhD

Tinanggap bilang bahagi ng itinakdang gawain sa pagtatapos sa

RIZA STEPHANIE A. ALFARAS PhD

JOEL A. PEREZ PhD FERNANDO D. ABELLO PhD

ALADINO C. MORACA PhD

“Sa likod ng bawat tagumpay, ay may mga balikat at kamay

na laging nakaagapay at nakaalalay”. - Mananaliksik

Taos-pusong pasasalamat ang ipinapaabot ng mananalikik

sa mga sumusunod na indibidwal, tanggapan at sa iba pang

naging bahagi ng pag-aaral na ito sa walang humpay na suporta,

tulong at kontribusyon upang maisagawa at maging matagumpay

ang pag-aaral na ito.

G. JULIUS K. NARCISO AT GNG. GEMIMA B. NARCISO, mga

magulang ng mananaliksik, sa kanilang taos pusong pagsuporta

at pagbibigay ng motibasyon sa mananaliksik upang

mapagtagumpayan ang pag-aaral na ito.

JOMARI B. NARCISO at JOMALYN B. NARCISO, mga kapatid ng

mananaliksik, sa paghatid-sundo sa panahon ng pagsasagawa ng

ELMER JR. M. LUMONTAD, katuwang ng mananaliksik, sa

patuloy na pagbibigay ng inspirasyon, motibasyon at suporta

sa lahat ng bagay, lalong lalo na sa pagsasagawa ng

DR. MERFE C. HUCALINAS, tagapayo ng mga mananaliksik, sa

pagkakaroon ng mahabang pasensiya at pag-unawa upang

maibahagi ang kaniyang kaalaman at kakayahan sa mananaliksik,

na mapagtagumpayan ang pag-aaral na ito.

DR. FERNANDO D. ABELLO, CPSU Vice President for Academic

Affairs, at DR. RIZA STEPHANIE A. ALFARAS, Dekana ng Paaralang

Gradwado, sa pagiging bukas ng kanilang tanggapan sa lahat ng

oras sa pagtulong at paggabay sa mananaliksik na malutas ang

ilang mga suliraning kaugnay sa pag-aaral na ito;

DR. MICHAEL M. BACOLOD, statistician, sa paggabay, sa

pagbibigay ng mungkahi na ikagaganda ng pananaliksik, sa

pagkakaroon ng mahabang pasensiya at paglaan ng oras na masuri

at mabigyan ng interpretasyon at pagpapakahulugan ang mga

nalikom na datos sa pag-aaral na ito;

DR. IDA FLOR C. FERARIS, DR. JUNRY M. ESPARAR at GNG.

JENELYN T. ARGAMASO, mga panel, sa pagbabahagi ng kanilang

taglay na kaalaman, kakayahan at kahusayan sa larangang ito,

at sa mabusising pagsusuri sa bawat bahagi ng pananaliksik

upang magkaroon ito ng maganda, kapaki-pakinabang at

DR. CHERRY MAE M. POCULAN, DR. ROLLEN IVANS G. RIZARE,

at DR. ROEL S. CABUNGCAG, mga jurors, sa pagbabahgi ng

kanilang kaalaman at kahusayan sa pamamagitan ng masusing

pagsusuri at pagbibigay ng mungkahi para maging makatotohanan

at balido ang sariling-gawang instrumento sa pag-aaral na

G. SENEN PRISCILLO P. PAULIN, CESO V, Schools Division

Superintendent of DEPED - Division of Negros Oriental, sa

kaniyang agarang pagbigay ng pahintulot na maisagawa ang pag-

aaral na ito sa mga piling paaralan ng Mabinay, Negros

DR. VILMA S. SUMAGAYSAY, DR. VILMA S. TAGUIBULOSAN, DR.

MARILOU N. LOBOS at DR. IENY A. SOCORRO, District Supervisors

ng Mabinay I hanggang IV, sa kanilang taos-pusong pagtulong

at paggabay sa buong proseso ng aktuwal na pagsasagawa ng

pag-aaral na ito sa mga respondente;

GNG. MARICHU C. HONGCUAY, GNG. ROSEMARIE S. BOHOL, G.

DAVE JEMSON S. ARTIQUISA, GNG. AILEN D. DAGUNAN, GNG. LIDEVEE

D. ABUSO, G. NEMROD T. EREDIANO, GNG. ESTHER P. TAYAD, G.