ĐỀ 1

Câu 1: Cấu tạo nguyên tử(2 đ)

1(1đ). Hợp chât A được tạo từ các ion đơn nguyên tử đều có cấu hình electron là
1s22s22p63s23p6 (giá trị tuyệt đối điện tích của các ion đều 3). Trong một phân tử của A có
tổng số hạt là 164. Biện luận xác định tên của A và vị trí các nguyên tố tạo A trong bảng tuần
hoàn
2(1đ ). Áp dụng phương pháp Slater xác định năng lượng electron ở mỗi lớp và toàn bộ
nguyên tử Li(Z= 3) theo:
a. eV b. kJ.mol-1
Biết: 1eV= 96,49 kJ.mol-1
Câu 2(2 điểm):. Liên kết hoá học và hình học phân tử
1. Thực nghiệm cho biết ở pha rắn, vàng (Au) có khối lượng riêng là 19,4 g/cm 3 và có mạng
lưới lập phương tâm diện. Độ dài cạnh của ô mạng đơn vị là 4,070.10-10 m. Khối lượng mol
nguyên tử của Au là 196,97 g/mol.
a) Tính phần trăm thể tích không gian trống trong mạng lưới tinh thể của Au?
b) Xác định trị số của số Avogađro?
2. Viết công thức Lewis, dự đoán cấu trúc của các phân tử sau: SF2, SF6, S2F4.
3. Thực nghiệm cho biết cả 3 hợp chất: CHBr3, SiHBr3, CH(CH3)3 đều có cấu tạo tứ diện.
Có 3 trị số góc liên kết tại tâm là: 110o; 111o; 112o (không kể tới H khi xét các góc này). Độ
âm điện của H là 2,20; CH3 là 2,27; Csp3 là 2,47; Si là 2,24; Br là 2,5. Dựa vào mô hình sự
đẩy giữa các cặp e hóa trị (VSEPR) và độ âm điện, hãy cho biết trị số góc của mỗi hợp chất
và giải thích?
Câu 3(2 điểm): Cân bằng hóa học
Phản ứng nhiệt phân HI ở 3930C xảy ra theo phương trình: 2HI I2 + H2
Lúc đầu có 1 mol HI trong thể tích 22,4 lít. Người ta đo số mol HI bị nhiệt phân x ở các thời
điểm t như sau:
t (phút) 60 120 240 ∞
x (mol/22,4 0,0272 0,0552 0,0975 0,2058
lít)
a) Tính hằng số cân bằng của phản ứng trên.
b) Chứng minh nếu phản ứng thuận nghịch bậc 2-2 ta có: , V là thể tích
của hệ.
c) Tính kt, kn.

Câu 4(2đ): Cân bằng trong dung dịch

1. Tính pH của dung dịch H2C2O4 0,01M.
2. Cho từ từ dung dịch C2O42- vào dung dịch chứa ion Mg2+ 0,01M và Ca2+ 0,01M.
2.1. Kết tủa nào xuất hiện trước.
2.2. Nồng độ ion thứ nhất còn lại bao nhiêu khi ion thứ hai bắt đầu kết tủa.
3. Tính pH của dung dịch để 0,001mol CaC2O4 tan hết trong 1 Lít dung dịch đó.
Biết H2C2O4 có các hằng số axít tương ứng là pK1 = 1,25; pK2 = 4,27
Tích số tan của CaC2O4 là 10 – 8,60; MgC2O4 là 10 - 4,82

1
Câu 5(2đ): Pin điện- điện phân
1(1 đ). Tiến hành mạ huân chương đồng có tiết diện S (cm2) với dung dịch điện phân là
Cu(NO3)2, anot làm bằng Cu, trong thời gian là t giây, hiệu suất điện phân là h% thu được
một lớp mạ có bề dày là ( micromet- ). Biết khối lượng riêng của Cu là 8,92 g/ cm3.
Thiết lập công thức tổng quát tính mật độ dòng của quá trình điện phân theo S, t và .
Áp dụng khi: t= 2phút 30 giây, h= 80%, = 8,5 .
2(1đ) Để xác định hằng số điện li của axit axêtic người ta thiết lập một pin gồm hai điện cực:
Điện cực 1 là điện cực hidrô tiêu chuẩn
Điện cực 2 là dây Pt nhúng vào dung dịch axit axêtic 0,01M.
2.1 Thiết lập sơ đồ pin và viết các bán phản ứng xảy ra trên bề mặt mỗi điện cực khi pin hoạt
động.
2.2 Sức điện động của pin đo được ở 250C là 0,1998 V. Tính hằng số điện li của axit axêtic.
Cho: , P = 1atm.

Câu 6(2đ): Đồng phân –Danh pháp

Hai hidrocacbon ®ång ph©n A vµ B chøa85,7 % cacbon theo khèi lîng. Ph¶n øng cña mçi
chÊt víi ozon vµ xö lÝ tiÕp theo víi bét kÏm trong axit t¹o s¶n phÈm h÷u c¬ duy nhÊt C. Sù
oxi hãa hîp chÊt C cho mét s¶n phÈm duy nhÊt lµ axit cacboxilic D. Sè liÖu phæ cho thÊy
tÊt c¶ c¸c nguyªn tö hidro trong hîp chÊt D (trõ hidro cña nhãm cacboxyl) ®Òu thuéc nhãm
metyl.
C¸c hîp chÊt A vµ B ph¶n øng víi brom t¹o mét trong c¸c s¶n phÈm lµ X. BiÕt X kh«ng
cùc (mo men lìng cùc cña ph©n tö nµy coi nh b»ng kh«ng) vµ kh«ng cã tÝnh quang ho¹t.
-ViÕt c«ng thøc hãa häc lËp thÓ cña X, gi¶i thÝch sù t¹o thµnh X?
- H·y x¸c ®Þnh cÊu h×nh tuyÖt ®èi cña c¸c nguyªn tö cã tÝnh ®èi xøng g¬ng trong ph©n
tö X( nÕu cã) vµ ®¸nh dÊu chóng theo quy t¾c ®äc tªn R vµ S b»ng c¸ch chØ ®Þnh ®óng
R hoÆc S t¹i mçi t©m lËp thÓ?
Câu 7(2đ): Cơ chế- Đồng phân lập thể
Có một phản ứng chuyển hóa theo phương trình
sau:

a. Giải thích cơ chế.

b. Nếu thay chất ban đầu là p–xylene thì sản phẩm nào tạo thành?
2
Câu 8(2đ): Biện luận cấu tạo
Mét trong nh÷ng thµnh phÇn cã chØ sè octan thÊp cña x¨ng lµ chÊt A. ChÊt A ®îc ankyl
hãa b»ng isobutan sinh ra hidrocacbon B, cã chøa hidro nhiÒu h¬n A lµ 1%. MÆt kh¸c khi
reforming, A chuyÓn thµnh hidrocacbon D. Nitro hãa chÊt D chØ cho mét dÉn xuÊt mono
nitro th«i. D kh«ng ph¶n øng víi níc brom, khi ®un håi lu D víi dung dÞch KMnO4 trong axit
th× thu ®îc axit E. Ph¶n øng ngng tô gi÷a E víi mét lîng t¬ng ®¬ng cña 1,6 – diaminohexan
®îc dïng trong s¶n xuÊt mét polime dÔ mua trªn thÞ trêng. Khi ®un ch¶y E víi kiÒm sinh ra
mét hîp chÊt F, hidro hãa hoµn toµn F cho hidrocacbon X. C¸c chÊt A, X vµ s¶n phÈm hidro
hãa hoµn toµn D cã cïng thµnh phÇn nguyªn tè. A kh«ng cã ®ång ph©n h×nh häc, khi bÞ
ozon ph©n t¹o ra mét xeton cho ph¶n øng halofom.
a) LËp luËn ®Ó viÕt cÊu t¹o cña A, D, E, F, X. Nªu xóc t¸c chuyÓn A  B
b) §ång ph©n nµo cña E cã thÓ t¹o anhidrit vßng ? So s¸nh nhiÖt ®é nãng ch¶y vµ tÝnh axit
gi÷a ®ång ph©n ®ã vµ E. Gi¶i thÝch.
Câu 9(2đ): Tổng hợp hữu cơ
1(1®). H·y chØ râ nh÷ng chç sai trong mçi s¬ ®å tæng hîp h÷u c¬ sau :

2(1đ). Pheromon, chất dẫn dụ côn trùng, có nhiều ứng dụng thực tế. Hợp chất 4-metylnonan-5-on là một
trong số các hợp chất trung gian quan trọng để tổng hợp pheromon. Từ pentanal, các chất vô cơ, hữu cơ chứa
không quá 3 cacbon và các điều kiện cần thiết, hãy lập sơ đồ phản ứng tổng hợp 4-metylnonan-5-on.
Câu 10(2đ): Phi kim

3
ĐÁP ÁN
4
Câu 1: Cấu tạo nguyên tử(2 đ)
1(1đ). Hợp chât A được tạo từ các ion đơn nguyên tử đều có cấu hình electron là
1s22s22p63s23p6 (giá trị tuyệt đối điện tích của các ion đều 3). Trong một phân tử của A có
tổng số hạt là 164. Biện luận xác định tên của A và vị trí các nguyên tố tạo A trong bảng tuần
hoàn
2(1đ ). Áp dụng phương pháp Slater xác định năng lượng electron ở mỗi lớp và toàn bộ
nguyên tử Li(Z= 3) theo:
a. eV b. kJ.mol-1
Biết: 1eV= 96,49 kJ.mol-1
Lời giải
1. Từ giả thiết Tổng số e trong mỗi ion là 18
Gọi a là số lượng ion trong A, N là tổng số notron trong A
Tổng số e trong A là 18a = tổng số proton
164 = 2.18a + N N = 164 – 36a
Áp dụng bất đẳng thức: 1 1,5
18a 164- 36a 1,5. 18a
2,6 a 3,03 a=3 A có dạng M2X hoặc MX2 (0,5đ)
 Nếu A có dạng M2X +
Các ion tạo A là M và X 2-

Do: M có cấu hình 1s 2s 2p63s23p6

+ 2 2
M là Kali; Chu kì 4 nhóm IA
2- 2 2 6 2 6
X có cấu hình 1s 2s 2p 3s 3p X là Lưu huỳnh; Chu kì 3 nhóm VIA
A là K2S (0,25đ)
 Nếu A có dạng MX2 2+
Các ion tạo A là M và X -

Do: M có cấu hình 1s 2s 2p63s23p6

2+ 2 2
M là Canxi; Chu kì 4 nhóm IIA
- 2 2 6 2 6
X có cấu hình 1s 2s 2p 3s 3p X là Clo ; Chu kì 3 nhóm VIIA
A là CaCl2 (0,25đ)
2 1
2. Cấu hình của Li 1s 2s
Áp dụng công thức: = -13,6. eV
Với:
 là năng lượng tương ứng với 1 e chuyển động trên obitan nguyên tử
 Z là điện tích hạt nhân của nguyên tử
 b là hằng số chắn
b= 0,3 với e trên obitan nguyên tử 1s
b = 0,85 với e ở lớp trong của 2s
 n* là số lượng tử chính hiệu dụng
Số lượng tử chính n 1 2
Số lượng tử chính hiệu dụng n* 1 2
* Xét obitan nguyên tử 1s: Có 2e
= -13,6. = - 99,144 eV
Cả 1s2 có E1S = 2 = -198,288 eV
= -198,288 x 96,49 kJ.mol-1= -19132,809 kJ.mol-1 (0,25đ)
* Xét obitan nguyên tử 2s: Có 1e
Lớp 2s bên trong có 2 e chắn thuộc lớp 1s2 nên b = 2x 0,85 = 1,7

5
 E2S = = -13,6. = - 5,746 eV
= - 5,746 eV x 96,49 kJ.mol-1= -554,43 kJ.mol-1 (0,25đ)
* Năng lượng toàn bộ hệ e trong Li là
E= -198,288 + (- 5,746 )= -204,034 eV
= -19132,809 + (-554,43)= 19687,239 kJ.mol-1 (0,5đ)

Câu 2(2 điểm):. Liên kết hoá học và hình học phân tử
1. Thực nghiệm cho biết ở pha rắn, vàng (Au) có khối lượng riêng là 19,4 g/cm 3 và có mạng
lưới lập phương tâm diện. Độ dài cạnh của ô mạng đơn vị là 4,070.10-10 m. Khối lượng mol
nguyên tử của Au là 196,97 g/mol.
a) Tính phần trăm thể tích không gian trống trong mạng lưới tinh thể của Au?
b) Xác định trị số của số Avogađro?
2. Viết công thức Lewis, dự đoán cấu trúc của các phân tử sau: SF2, SF6, S2F4.
3. Thực nghiệm cho biết cả 3 hợp chất: CHBr3, SiHBr3, CH(CH3)3 đều có cấu tạo tứ diện.
Có 3 trị số góc liên kết tại tâm là: 110o; 111o; 112o (không kể tới H khi xét các góc này). Độ
âm điện của H là 2,20; CH3 là 2,27; Csp3 là 2,47; Si là 2,24; Br là 2,5. Dựa vào mô hình sự
đẩy giữa các cặp e hóa trị (VSEPR) và độ âm điện, hãy cho biết trị số góc của mỗi hợp chất
và giải thích?

1. Ô mạng cơ sở của tinh thể Au được minh hoạ ở hình vẽ. 0,75
Giả thiết các nguyên tử Au có dạng hình cầu, bán kính r.
* Theo bài ra ta có:
+ Cạnh hình lập phương = a = 4,070.10-10 m
+ Khối lượng riêng của tinh thể Au:
d = 19,4 g/cm3 = 19,4.106 g/m3
+ Khối lượng mol nguyên tử của Au: M = 196,97 g/mol
a) Tính phần trăm thể tích không gian trống trong mạng lưới tinh thể Au:
Mật độ đặc khít của 1 ô mạng cơ sở được tính theo biểu thức:
P =
.100% (1)
Trong đó: + n: Số nguyên tử trong 1 ô mạng cơ sở
+ Vc: Thể tích 1 nguyên tử
+ Vô: Thể tích ô mạng cơ sở
* Số nguyên tử Au trong 1 ô mạng cơ sở: n = = 4 (nguyên tử)
* Mỗi ô mạng cơ sở có thể tích: a3
* Thể tích 1 nguyên tử Au: Vc = r3
Ta có: Trong tế bào mạng lập phương tâm diện, khoảng cách từ đỉnh hình lập
phương đến tâm của 1 mặt là khoảng cách gần nhất giữa 2 nguyên tử, và bằng 2

6
lần bán kính nguyên tử Au.
Quan hệ giữa bán kính nguyên tử r và cạnh a của tế bào được biểu diễn trên hình
sau:

A AB = BC = a
AC = = a. = 4r

C B r=

r3 = ( )3 =

* Vậy P = = = = 0,7405 = 74,05%

* Độ trống = 100% -74,05% = 25,95%

b) Tính số Avogađro: 0,25
* Khối lượng riêng của tinh thể được tính theo công thức:

d= =

(2)
Trong đó: + n: Số nguyên tử trong 1 ô mạng cơ sở; n = 4
+ M: Khối lượng mol nguyên tử của Au; M = 196,97
g/mol
+ NA: Số Avogađro
+ Vô: Thể tích ô mạng cơ sở
Từ (1), (2); ta có: d =

NA = = = 6,024.1023

2. Công thức Lewis và cấu trúc các phân tử: 0,75

Phân tử SF2 SF6 S2F4

F F F
S
Công thức
F S F F S S’
Lewis
F F
F F F F
7
 Trạng thái sp3 sp3d2 S: sp3d (AX4E)
lai hoá của S (AX2E2) (AX6) S’: sp3 (AX2E2)
Cái bập bênh nối với
chữ V
Bát diện đều
Hình học F
Chữ V F
phân tử : S

S' F
F

< 109o28’ vì S 90o - Góc SS’F < 109o28’

còn 2 cặp e vì S’ còn 2 cặp e
không liên kết không liên kết.
chiếm khoảng - Góc FSF < 90o, góc
Góc liên kết
không gian FSF< 1200 do S còn 1
rộng nên làm cặp e không liên kết.
hẹp góc liên
kết.
3. So sánh góc liên kết: 0,25
Cấu tạo không gian của các phân tử được biểu diễn như sau:
H H
H
Si
C
Br C
Br Br Br
Br H3C CH3
Br
CH3
SiHBr3 (1) CHBr3 (2) CH(CH3)3 (3)
* Góc liên kết được tạo thành bởi trục của đám mây electron của 2 obitan tạo
thành liên kết. Sự phân bố mật độ electron của các đám mây này phụ thuộc vào độ
âm điện của nguyên tố trung tâm A và phối tử X. Ở cả 3 hợp chất, nguyên tố trung
tâm A đều có lai hoá sp3 vì lớp vỏ hoá trị có 4 cặp electron. Sự khác nhau về trị số
của các góc chỉ phụ thuộc vào độ âm điện tương đối giữa các nguyên tử liên kết.
* Khi so sánh 2 góc Br-A-Br ở (1) và (2): liên kết Si-Br phân cực hơn liên kết C-
Br nên góc Br-C-Br có trị số lớn hơn góc Br-Si-Br.
* Khi so sánh 2 góc Br-C-Br và H3C-C-CH3 ở (2) và (3): liên kết C-Br phân cực
hơn liên kết C-CH3 nên góc ở (3) lớn hơn ở (2).
* Từ 2 so sánh trên thấy rằng: trị số các góc tăng dần theo thứ tự sau:
Góc ở (1) < ở (2) < ở (3)
Vậy: Các hợp chất: SiHBr3, CHBr3, CH(CH3)3 có 3 trị số góc liên kết tại tâm lần lượt là:
110o; 111o; 112o (không kể tới H khi xét các góc này).

Câu 3. (2 điểm) Cân bằng hóa học

Phản ứng nhiệt phân HI ở 3930C xảy ra theo phương trình: 2HI I2 + H2
Lúc đầu có 1 mol HI trong thể tích 22,4 lít. Người ta đo số mol HI bị nhiệt phân x ở các thời
điểm t như sau:
8
 t (phút) 60 120 240 ∞
x (mol/22,4 0,0272 0,0552 0,0975 0,2058
lít)
a) Tính hằng số cân bằng của phản ứng trên.
b) Chứng minh nếu phản ứng thuận nghịch bậc 2-2 ta có: , V là thể tích
của hệ.
c) Tính kt, kn.

NỘI DUNG ĐIỂM

a) 2HI H2 + I2
t=0 1 mol 0 0
t 1-x x/2 x/2
CB x = x∞
0,5
= =

Thay x∞ = 0,2058, ta được KCB = 0,0173

b) Theo phương trình tốc độ: = kt[HI]2 - kn[H2][I2]

= . (*)

Tại cân bằng: =0 0,5

 =0

Thay x = x∞ = 0,2058  , ta được:

 kn = 64kt

Thay vào (*) ta được: =

= = .

 (**)

9
 c) Thay V = 22,4 lít vào pt (**) và lấy tích phân ta được:

Thay các giá trị của x, t ta có k1,t; k2,t; k3,t  = 5,34.10-3M-

1
ph-1
 = 341,76.10-3 M-1ph-1 1,0

Câu 4(2đ): Cân bằng trong dung dịch

1. Cho từ từ dung dịch C2O42- vào dung dịch chứa ion Mg2+ 0,01M và Ca2+ 0,01M.
1.1. Kết tủa nào xuất hiện trước.
1.2. Nồng độ ion thứ nhất còn lại bao nhiêu khi ion thứ hai bắt đầu kết tủa.
2. Tính pH của dung dịch để 0,001mol CaC2O4 tan hết trong 1 Lít dung dịch đó.
Biết H2C2O4 có các hằng số axít tương ứng là pK1 = 1,25; pK2 = 4,27
Tích số tan của CaC2O4 là 10 – 8,60; MgC2O4 là 10 - 4,82

1. (1đ): CaC2O4 Ca2+ + C2O42- T1 = 10-8,60

MgC2O4 Mg2+ + C2O42- T2 = 10-4,82
Điều kiện để có kết tủa CaC2O4: [Ca ] [C2O4 ]  T1
2+ 2-

 [C2O42-]  = 10-6,60 (M)

Điều kiện để có kết tủa MgC2O4: [Mg2+] [C2O42-]  T2
 [C2O4 ] 
2-
= 10-2,82 (M)

[C2O42-]1  [C2O42-]2 nên CaC2O4 kết tủa trước.

Khi MgC2O4 bắt đầu kết tủa thì:
=  [Ca2+] = [Mg2+] = 10-2 = 10-5,78 (M)

2. (1đ):
CaC2O4 Ca2+ + C2O42- T1 = 10-8,60
H + C2O42-
+
HC2O4- K2-1 = 104,27

CaC2O4 + H+ Ca2+ + HC2O4- K = T1K2-1 = 10-4,33

C
[ ] (M) C – 0,001 0,001 0,001
 = 10-4,33

 C  10-1,69 (M)  pH = 1,69

Câu 5(2đ): Pin điện- điện phân

1(1 đ). Tiến hành mạ huân chương đồng có tiết diện S (cm2) với dung dịch điện phân là
Cu(NO3)2, anot làm bằng Cu, trong thời gian là t giây, hiệu suất điện phân là h% thu được
một lớp mạ có bề dày là ( micromet- ). Biết khối lượng riêng của Cu là 8,92 g/ cm3.
Thiết lập công thức tổng quát tính mật độ dòng của quá trình điện phân theo S, t và .
Áp dụng khi: t= 2phút 30 giây, h= 80%, = 8,5 .
2(1đ) Để xác định hằng số điện li của axit axêtic người ta thiết lập một pin gồm hai điện cực:
10
 Điện cực 1 là điện cực hidrô tiêu chuẩn
Điện cực 2 là dây Pt nhúng vào dung dịch axit axêtic 0,01M.
2.1 Thiết lập sơ đồ pin và viết các bán phản ứng xảy ra trên bề mặt mỗi điện cực khi pin hoạt
động.
2.2 Sức điện động của pin đo được ở 250C là 0,1998 V. Tính hằng số điện li của axit axêtic.
Cho: , P = 1atm.
Lời giải
1(1 đ). Áp dụng công thức
Bề dày của lớp mạ =

Trong đó VCu = (cm3) = (cm)= ( )

mCu= . . 10-4 (g)
Mặt khác khi điện phân với hiệu suất là h% thì
mCu = = . . 10-4
Với: n là số e trao đổi của quá trình Cu2+ + 2 e Cu
Mật độ dòng khi điện phân = = ( ) 0,5đ
Áp dụng với: t= 2phút 30 giây= 150 giây
h= 80%, = 8,5 micromet
Mật độ dòng khi điện phân = 0,19 ( ) 0,5đ
2.
2.1(0,5đ) Sơ đồ pin (+) Pt, H2 /H+, 1M // CH3COOH, 0,01 M/H2, Pt (-)
Tại cực dương: 2H+ + 2e H2
+
Tại cực âm: H2 - 2e 2H
Phản ứng xảy ra trong pin khi pin hoạt động: 2H+ (+) + H2 (-) = 2H+ (-) + H2 (+)
2.2(0,5đ)
Từ E = E(+) – E(-) ta có 0,1998 = 0 – E(-) hay E(-) = - 0,1998V
Gọi [H+] là nồng độ ion [H+] là nồng độ ion hidro do CH3COOH điện li ra ở điện cực âm.
Mặt khác, E = 0,0592lg[H+] = -0,1998 V
[H+] = 4,217.10-4 M
CH3COOH CH3COO- + H+
0,01 – 4,217.10-4 4,217.10-4 4,217.10-4 (mol.lit-1)
Áp dụng định luật tác dụng khối lượng cho cân bằng ta có:
Ka = = = 1,86.10-5
Câu 6(2đ): Đồng phân –Danh pháp
Hai hidrocacbon ®ång ph©n A vµ B chøa85,7 % cacbon theo khèi lîng. Ph¶n øng cña mçi
chÊt víi ozon vµ xö lÝ tiÕp theo víi bét kÏm trong axit t¹o s¶n phÈm h÷u c¬ duy nhÊt C. Sù
oxi hãa hîp chÊt C cho mét s¶n phÈm duy nhÊt lµ axit cacboxilic D. Sè liÖu phæ cho thÊy

11
tÊt c¶ c¸c nguyªn tö hidro trong hîp chÊt D (trõ hidro cña nhãm cacboxyl) ®Òu thuéc nhãm
metyl.
C¸c hîp chÊt A vµ B ph¶n øng víi brom t¹o mét trong c¸c s¶n phÈm lµ X. BiÕt X kh«ng
cùc (mo men lìng cùc cña ph©n tö nµy coi nh b»ng kh«ng) vµ kh«ng cã tÝnh quang ho¹t.
-ViÕt c«ng thøc hãa häc lËp thÓ cña X, gi¶i thÝch sù t¹o thµnh X?
- H·y x¸c ®Þnh cÊu h×nh tuyÖt ®èi cña c¸c nguyªn tö cã tÝnh ®èi xøng g¬ng trong ph©n
tö X( nÕu cã) vµ ®¸nh dÊu chóng theo quy t¾c ®äc tªn R vµ S b»ng c¸ch chØ ®Þnh ®óng
R hoÆc S t¹i mçi t©m lËp thÓ?
Lêi gi¶i:
-(1®)Theo gi¶ thiÕt chÊt D ph¶i cã nguyªn tö cacbon bËc 4 liªn kÕt trùc tiÕp víi nhãm –
COOH vµ ba liªn kÕt cßn l¹i ®Òu víi c¸c nhãm – CH3.

VËy c«ng thøc cña D lµ: (CH3)3C – COOH.

S¶n phÈm ozon ph©n lµ mét andehit t¬ng øng míi bÞ oxihãa t¹o ra axit duy nhÊt.
CÊu t¹o C: (CH3)3C – CHO. Do C lµ s¶n phÈm duy nhÊt nªn A vµ B lµ

c¸c anken ®èi xøng d¹ng R – CH = CH – R

-(0,5®) S¶n phÈm brom hãa kh«ng ph©n cùc t¹o ra tõ B, v× ph¶n øng céng brom theo c¬
chÕ AE x¶y ra theo kiÓu trans, nghÜa lµ mét nguyªn tö Br tÊn c«ng vµo phÝa nµy cña
nèi ®«i th× nguyªn tö Br cßn l¹i sÏ tÊn c«ng vµo phÝa kia(phÝa ®èi lËp). §Ó gi¶i thÝch
®iÒu nµy ngêi ta cho r»ng: ‘‘cacbocation trung gian sinh ra tõ giai ®o¹n chËm cña ph¶n
øng cã thÓ tån t¹i díi d¹ng vßng ba c¹nh nªn mét phÝa cña liªn kÕt C – C bÞ ¸n ng÷, chØ

cßn l¹i mét phÝa trèng ®Ó cho anion Br tÊn c«ng’’.

-(0,5®) CÊu t¹o lËp thÓ cña s¶n phÈm nµy cã thÓ ®îc biÓu diÔn mét trong ba kiÓu sau:

12
 Ph¬ng tr×nh t¹o thµnh s¶n phÈm nãi trªn:

Câu 7(2đ): Cơ chế

Có một phản ứng chuyển hóa theo phương trình
sau:

a. Giải thích cơ chế.

b. Nếu thay chất ban đầu là p–xylene thì sản phẩm nào tạo thành?

13
Lời giải
Cơ chế phản ứng
a. Phản ứng xảy ra qua 4 bước
- Bước 1: Tạo carbocation
(CH3 )3C  OH + H+ (CH3 )3C-OH2+ (CH3 )3C+
- Bước 2: Tạo isobutene và isobutane

Và

- Bước 3: Tạo carbocation trung gian

- Bước 4: Tạo sản phẩm

b. Nếu thay bằng p-xylene thì phản ứng theo cơ chế SE thông thường vì sự lấy ion
hydride từ nhóm methyl là không thể được. Sản phẩm là:

14
Câu 8(2đ): Biện luận cấu tạo
Mét trong nh÷ng thµnh phÇn cã chØ sè octan thÊp cña x¨ng lµ chÊt A. ChÊt A ®îc ankyl
hãa b»ng isobutan sinh ra hidrocacbon B, cã chøa hidro nhiÒu h¬n A lµ 1%. MÆt kh¸c khi
reforming, A chuyÓn thµnh hidrocacbon D. Nitro hãa chÊt D chØ cho mét dÉn xuÊt mono
nitro th«i. D kh«ng ph¶n øng víi níc brom, khi ®un håi lu D víi dung dÞch KMnO4 trong axit
th× thu ®îc axit E. Ph¶n øng ngng tô gi÷a E víi mét lîng t¬ng ®¬ng cña 1,6 – diaminohexan
®îc dïng trong s¶n xuÊt mét polime dÔ mua trªn thÞ trêng. Khi ®un ch¶y E víi kiÒm sinh ra
mét hîp chÊt F, hidro hãa hoµn toµn F cho hidrocacbon X. C¸c chÊt A, X vµ s¶n phÈm hidro
hãa hoµn toµn D cã cïng thµnh phÇn nguyªn tè. A kh«ng cã ®ång ph©n h×nh häc, khi bÞ
ozon ph©n t¹o ra mét xeton cho ph¶n øng halofom.
a) LËp luËn ®Ó viÕt cÊu t¹o cña A, D, E, F, X. Nªu xóc t¸c chuyÓn A  B
b) §ång ph©n nµo cña E cã thÓ t¹o anhidrit vßng ? So s¸nh nhiÖt ®é nãng ch¶y vµ tÝnh axit
gi÷a ®ång ph©n ®ã vµ E. Gi¶i thÝch.
Lêi gi¶i:
a(1,5®)- C¸c tÝnh chÊt cña D nªu trªn cho thÊy nã lµ ®ång ®¼ng cña benzen
- Axit E sinh ra khi oxihãa D cã ph¶n øng ngng tô víi diaminohexan t¹o ra nhùa poliamit nªn
axit E lµ diaxit cacboxylic  D lµ diankyl benzen vµ ph¶i lµ dÉn xuÊt para – míi cho mét
s¶n phÈm mononitro khi nitro hãa  E lµ axit terephtalic.
- Ph¶n øng decacboxyl hãa E t¹o ra benzen, chÊt nµy bÞ hidro hãa cho xiclohecxan.
( C6H12 cã thµnh phÇn 85,71% C vµ 14,29% H hay CnH2n )

- Ankyl hãa A b»ng isobutan t¹o ra ankan B cã c«ng thøc Cn+4H2n+10.

Theo gi¶ thiÕt : = 0,1529  n = 8  c«ng thøc A lµ C8H16 .

- ChÊt D (diankylbenzen) lµ para-xilen, chÊt F lµ benzen vµ chÊt X lµ xiclohexan

15
- ChÊt D sinh ra khi th¬m hãa mét trong hai anken cã khung cac bon sau : ( nh÷ng nguyªn tö
C tham gia ®ãng vßng kÝ hiÖu *)

- Hidrocacbon A kh«ng cã ®ång ph©n h×nh häc vµ khi bÞ ozon ph©n cho mét metyl xeton
(ph¶n øng halofom) nªn nèi ®«i cã hai nhãm t¬ng tù nhau ë mét C vµ Ýt nhÊt cã mét nhãm
metyl. VËy, chØ cã bé khung (I) míi tháa m·n ®iÒu nµy, chÊt A cã thÓ cã mét trong hai cÊu
t¹o sau :

* Xóc t¸c chuyÓn A  B lµ mét axit Liuyt ho¹t ®éng (nh AlCl3)

b(0,5®).
* ®ång ph©n cña E cã thÓ t¹o ®îc anhidrit vßng lµ axit ortho-phtalic (axit Y).
* NhiÖt ®é nãng ch¶y (E) >(Y) do (Y) cã liªn kÕt hidro néi ph©n tö lµm gi¶m liªn kÕt hidro
liªn ph©n tö. So s¸nh tÝnh axit thÊy cã møc ®é kh¸c nhau do ®Òu lµ diaxit
- Ka1(Y) > Ka1(E) do liªn kÕt hidro néi ph©n tö lµm t¨ng ®é ph©n cùc liªn kÕt O-H

- Ka2(Y) < Ka2(E) do ®é ph©n cùc liªn kÕt O-H gi¶m bëi ®é bÒn cña anion 1.

Câu 9(2đ): Tổng hợp hữu cơ

1(1®). H·y chØ râ nh÷ng chç sai trong mçi s¬ ®å tæng hîp h÷u c¬ sau :

16
2(1đ). Pheromon, chất dẫn dụ côn trùng, có nhiều ứng dụng thực tế. Hợp chất 4-metylnonan-5-on là một
trong số các hợp chất trung gian quan trọng để tổng hợp pheromon. Từ pentanal, các chất vô cơ, hữu cơ chứa
không quá 3 cacbon và các điều kiện cần thiết, hãy lập sơ đồ phản ứng tổng hợp 4-metylnonan-5-on.

Lêi gi¶i:
1. a) (1) sai, v× sÏ x¶y ra sù t¸ch  CH2 = CH2 .

b) (1) sai, v× clo hãa kh«ng chän läc mµ sÏ cho hçn hîp clopentan
(2) sai, v× sÏ x¶y ra sù t¸ch t¹o anken
c) (1) sai, v× peoxit kh«ng cã hiÖu øng víi HCl
d) (1) sai, v× x¶y ra tr¸i quy t¾c Maccopnhicop
(2) sai, v× kh«ng cã kh¶ n¨ng t¹o hîp chÊt Grinha
e) (1) sai, v× hîp chÊt nitro kh«ng tiÕp nhËn ph¶n øng Frieldel-Craff
(3) sai, v× ph¶i clo hãa cacbon bËc2
(5) sai, v× ®iÒu kiÖn t¸ch H2O ph¶i lµ H2SO4 ®Æc, nãng
2.

17
Câu 10(2đ): Nitơ- Phốt pho

18
19