9 ZAWIESZENIE TYLNE

RUROWE

Średnica zewnętrzna:
9.1. CHARAKTERYSTYKA — wersja hatchback 1,4: 15,5 mm;
TECHNICZNA — wersje hatchback 1,6 i Coupe 1.6: 18 mm.

ZAWIESZENIE TYLNE USTAWIENIE KÓŁ TYLNYCH

Zawieszenie tylne tzw. rurowe jest niezależne, ma Wysokości kontrolne
pojedyncze wahacze wleczone osadzone na ru­ zawieszenia samochodu
rach poprzecznych i poprzeczne drążki skrętne H1 — odległość osi obrotu koła przedniego od
oraz amortyzatory hydrauliczne teleskopowe nawierzchni.
i drążek stabilizatora łączący oba wahacze. Za­ H2 — odległość spodniej powierzchni przedniej
wieszenie to jest stosowane w modelach: podłużnicy (w płaszczyźnie osi kół przednich) od
— hatchback wyposażonych w silniki 1,4 i 1,6; nawierzchni.
— Coupe wyposażonym w silnik 1,6. H4 — odległość osi obrotu koła tylnego od na­
wierzchni.
Amortyzatory
H5 — odległość osi obrotu wahacza tylnego od
Zastosowano amortyzatory hydrauliczne dwu­ nawierzchni.
stronnego działania.
Marka: Apakyb lub De Carbon. Wysokości kontrolne zawieszenia
samochodu nie obciążonego
Drążki skrętne
Przednie Tylne
Zastosowano dwa drążki skrętne umieszczone Rodzaj zawieszenia (H1 -H2) (H4-H5)
poprzecznie względem osi podłużnej samochodu. Hatchback
Drążki prawy i lewy są skręcane pod obciążeniem
w przeciwnych kierunkach i nie są identyczne. Są Wersje 1,4 1 1.6 105 ±5 14±7,5
oznaczone na końcach: drążek lewy — dwoma Coupe
rowkami; drążek prawy — trzema rowkami. Wersje 1,6 113±5 34 ±7,5
Średnica zewnętrzna:
— wersje hatchback 1,4 i 1,6: 20,5 mm;
— wersja Coupe 1,6: 21,0 mm. Ustawienie kół tylnych
Liczba wielowypustów: Parametr Wartość
Wysokość
Sposób regulacji
— od strony zamocowania: 25; kontrolna (mm)
— od strony wahacza: 24. Kąt pochy­
lenia kola -1°±15' Bez obciążenia Nie reguluje się
Drążek stabilizatora Zbieżność Zbieżność
Zastosowano pojedynczy drążek stabilizatora, łą­ 5±2 mm lub Bez obciążenia Nie reguluje się
czący oba wahacze zawieszenia. 0°50'±20'

221
Zawieszenie tylne rurowe
PIASTY KOŁ TYLNYCH
Piasta kota tylnego jest ułożyskowana na dwu­
rzędowym łożysku stożkowym.
Łożysko jest montowane z naciągiem wstępnym.
Pierścień wewnętrzny iożyska jest ustalony przez
występ osi koła. zaś pierścień zewnętrzny łożyska
— przez sprężysty pierścień osadczy w bębnie.
Wymiary łożyska: 25 x 52 x 37 mm.
Luz osiowy piasty: 0 do 0,03 mm.
MOMENTY DOKRĘCANIA
Nakrętka piasty: 175 N-m.
Dolne mocowanie amortyzatora: 135 N-m.
Górne mocowanie amortyzatora: 100 N-m.
Mocowanie tylnego zawieszenia do nadwozia:
100 N-m.
Śruby mocowania kół: 100 N-m.
Mocowanie drążka stabilizatora do wahacza:
60 N-m.
9.2. OBSŁUGA I NAPRAWA
UWAGI WSTĘPNE
• Żaden z kątów ustawienia kół tylnych nie może
być regulowany.
• Wysokość kontrolna zawieszenia tylnego może
być regulowana, lecz wymaga to zastosowania
specjalnego przyrządu (wymiary przyrządu poda­
no w tekście).
• Ostateczne dokręcenie wszystkich punktów
mocowania elementów zawieszenia tylnego zale­
ca się wykonać po opuszczeniu samochodu na
koła z zachowaniem właściwych momentów do­
kręcania połączeń gwintowych.
9.2.1. Elementy zawieszenia
tylnego
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE
AMORTYZATORA TYLNEGO
Uwaga. Amortyzatory zawieszenia zawsze nale­
ży wymieniać parami. Zaleca się montowanie
amortyzatorów renomowanych producentów. Od
prawidłowego działania amortyzatorów w zna-
czym stopniu zależy zachowanie się samochodu
podczas jazdy.
Wymontowanie
• W samochodzie stojącym na kołach odkręcić
śrubę dolnego mocowania amortyzatora {patrz
rys. 9.2).
• Podnieść tył samochodu i ustawić na podstaw­
kach.
222
• Zdjąć z odpowiedniej strony tylne koło.
• Odkręcić śrubę górnego mocowania amortyza­
tora i wyjąć amortyzator.
Zamontowanie
• Powlec smarem (np. Molykote BR2) obie śruby
mocowania amortyzatora.
• Założyć amortyzator i lekko dokręcić ręką górną
śrubę jego mocowania.
• Założyć tylne koło i opuścić samochód na
ziemię.
• Lekko dokręcić ręką dolną śrubę mocowania
amortyzatora.
• Nacisnąć kilkakrotnie silnie na tył samochodu;
następnie dokręcić śruby mocowania amortyzato­
ra właściwym momentem.
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE
DRĄŻKA STABILIZATORA
Wymontowanie
• Podnieść tył samochodu i ustawić na podstaw­
kach. Koła powinny zwisać swobodnie.
• Oznaczyć kierunek montażu drążka stabili­
zatora.
• Z obu stron drążka stabilizatora odkręcić po
dwie śruby (1, rys. 9.3) mocowania drążka do
wahacza i wyjąć ich nakrętki.
• Wyjąć drążek stabilizatora.
Zamontowanie
W celu zamontowania drążka stabilizatora należy
wykonać czynności w kolejności odwrotnej do
podanej podczas jego wymontowania.
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE
WAHACZA
Wymontowanie
• Podnieść tył samochodu i ustawić na podstaw­
kach oraz zdjąć koła tylne.
• Wymontować drążek stabilizatora (patrz po­
przedni opis).
• Wykręcić tylko dolną śrubę mocowania tylnego
amortyzatora z odpowiedniej strony samochodu.
• Odczepić pod samochodem przy dźwigni dwu-
ramiennej (orczyku) linkę hamulca awaryjnego
z odpowiedniej strony samochodu.
• Odłączyć elastyczny przewód hydrauliczny ha­
mulca tylnego z odpowiedniej strony samochodu.
• Wykręcić nakrętki mocowania wspornika zde­
jmowanego wahacza do nadwozia, a następnie
poluzować nakrętki wspornika wahacza z drugiej
strony samochodu tak, aby możliwe było wysunię­
cie wyjmowanego wahacza z jego zaczepów.
• Wyjąć wahacz, wysuwając go na zewnątrz
samochodu.
 Elementy zawieszenia tylnego

Rys. 9.2. Śruby mocowania

amortyzatora zawieszenia tylnego

Rys. 9.1. Elementy tylnego zawieszenia tzw. rurowego

1 — amortyzator, 2 — rura poprzeczna z wahaczem lewym. 3 — rura poprzeczna z wahaczem prawym, 4 — wspornik,
5 — drążek usztywniający, 6 — drążki skrętne, 7 — drążek stabilizatora, 8 — bęben hamulca. 9 — osłona łożyska, 10 — łożysko
piasty koła, 11 — pierścień osadczy. 12 — podkładka, 13 — nakrętka piasty koła, 14 — kołpak

Rys. 9.3. Śruby (1) mocowania drążka stabilizatora do wahacza I nakrętki (2) mocowania wsporników
wahaczy do nadwozia

223
Zawieszenie tylne rurowe

Zamontowanie
• Sprawdzić stan bieżni i igiełek łożyska waha­
cza.
• Wsunąć koniec rury wymontowanego wahacza
w rurę wahacza pozostałego w samochodzie tak.
aby uzyskać położenie zapewniające, że otwory
mocowania drążka stabilizatora znajdą się na­
przeciw otworów w wahaczu.
• Wkręcić lekko nakrętki mocowania do nad­
wozia wspornika montowanego wahacza, a na­
stępnie dokręcić nakrętki mocowania wspornika
po przeciwnej stronie. Ostatecznie dokręcić wszy­
stkie nakrętki właściwym momentem po ustawie­
niu samochodu na kołach.
• Zamontować drążek stabilizatora (patrz odpo­
wiedni opis).
• Podłączyć elastyczny przewód hydrauliczny do
hamulca tylnego oraz linkę hamulca awaryjnego
do dźwigni dwuramiennej (orczyka).
• Odpowietrzyć układ hydrauliczny hamulców
i wyregulować hamulec awaryjny (patrz opis w p.
11.2.4).
• Przykręcić koła tylne i opuścić samochód.
• Założyć i dokręcić dolną śrubę mocowania
amortyzatora właściwym momentem.

WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE
Rys. 9.4. Oznaczenia identyfikacyjne na powierzchni
DRĄŻKA SKRĘTNEGO czołowej drążków skrętnych
I — drążek lewy dwa rowki, 2 — drążek prawy trzy rowki
Wymontowanie
• Podnieść tyl samochodu i ustawić na podstaw­
kach.
• Wymontować z odpowiedniej strony amortyza­
tor tylny (patrz odpowiedni opis).
• Za pomocą ściągacza bezwładnościowego wy­
ciągnąć drążek skrętny na zewnątrz samochodu
(rys. 9.5).

Zamontowanie
Uwaga. Do właściwego ustawienia wahacza,
umożliwiającego prawidłowe zamontowanie drąż­
ka skrętnego jest konieczne użycie specjalnego
przyrządu o wymiarach podanych na rysunku 9.8.
• Ustawić wstępnie odległość osi (X. rys. 9.6)
przyrządu na wartość X = 465 mm dla modelu
hatchback lub X = 457 mm dla modelu Coupe. Rys. 9.5. Wymontowanie drążka skrętnego za pomocą
• Zamontować przyrząd zamiast zdjętego amor­ ściągacza bezwładnościowego
tyzatora (rys. 9.7).
• Wypełnić rowki wielowypustu drążka skrętnego
smarem (np. Molykote BR2).
• Wsunąć drążek skrętny w jego łożysko oraz
w otwór wahacza i ostrożnie obracając znaleźć wysokości kontrolne samochodu (patrz odpowie­
położenie, w którym daje się on wsunąć bez dni opis).
naprężania. • Sprawdzić i w razie potrzeby wyregulować
• Usunąć przyrząd i zamontować amortyzator korektor siły hamowania (patrz opis w p. 11.2.4).
(patrz odpowiedni opis). • Sprawdzić i w razie potrzeby wyregulować
• Opuścić samochód. ustawienie świateł reflektorów (patrz opis
• Sprawdzić i w razie potrzeby wyregulować w.p. 12.2.3).
224

Rys. 9.6. Wstępne ustawianie odległości osi (X) przyrządu
specjalnego do zamontowania drążka skrętnego
X = 465 mm dla wersji Hatchback; X = 457 mm dla wersji Coupe
Rys. 9.7. Sposób zamontowania zamiast amortyzatora
przyrządu z ustawioną wstępnie odległością osi
SPRAWDZENIE I REGULACJA
WYSOKOŚCI KONTROLNYCH
ZAWIESZENIA SAMOCHODU
Sprawdzenie i regulację przeprowadza się po
ustawieniu nie obciążonego samochodu z pełnym
zbiornikiem paliwa na poziomej i równej nawie­
rzchni.
Sprawdzenie
• Zmierzyć odległości H4 i H5 i obliczyć ich
różnicę (H4 - H5), która powinna odpowiadać war­
tości podanej w rozdz. 9.1.
• W przeciwnym razie wyregulować wysokości
kontrolne zawieszenia samochodu (patrz następ­
ny opis).
Regulacja
Uwaga. Minimalna zmiana wysokości, związana
z przestawieniem drążka skrętnego o jeden „zą­
bek" wynosi 3 mm. W związku z tym wysokości
odniesienia samochodu uzyskiwane przez regula­
cję muszą różnić się o wielokrotność 3 mm.
• Wymontować z odpowiedniej strony amortyza­
tor tylny (patrz odpowiedni opis).
Elementy zawieszenia tylnego^
Rys. 9.8. Wymiary (w mm) specjalnego przyrządu do
ustawienia wahacza w położenie umożliwiające
prawidłowe zamontowanie drążka skrętnego
A — nakrętka Ø 14, B — nakrętka Ø 12, C — pręt
gwintowany Ø 12 x 660. D — kątownik z płaskownika 30 x 5 t
E — śruba Ø 12 x 20, F — spoiny
• Zamontować specjalny przyrząd (wykorzysty­
wany wcześniej przy wymontowaniu drążka skręt­
nego) w miejscu wymontowanego amortyzatora.
• Wyregulować wstępnie odległość osi specjal­
nego przyrządu stosownie do rodzaju nadwozia
samochodu (patrz rys. 9.6).
• Wysunąć drążek skrętny z jego zaczepów i wy­
jąć go.
• Wyregulować wysokość kontrolną zawieszenia
samochodu wiedząc, że:
— zwiększenie odległości między osiami przy­
rządu o 3 mm zwiększa wysokość o 3 mm;
— zmniejszenie odległości między osiami przy­
rządu o 3 mm zmniejsza wysokość o 3 mm.
• Wsunąć drążek skrętny do wspornika oraz do
wahacza, obracając go nieznacznie w obu kierun­
kach i szukając położenia, w którym daje się on
zamontować bez konieczności napinania.
• Usunąć przyrząd i zamontować amortyzator
tylny.
• Sprawdzić i w razie potrzeby wyregulować
korektor siły hamowania (patrz opis w p. 11.2.4).
• Sprawdzić i w razie potrzeby wyregulować
ustawienie świateł reflektorów (patrz opis
w p. 12.2.3).
225
Zawieszenie tylne rurowe
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE
KOMPLETNEGO ZAWIESZENIA
TYLNEGO
Wymontowanie
• Podnieść tył samochodu i umieścić na pod­
stawkach oraz zdjąć koła tylne.
• Odkręcić śruby dolnego mocowania amortyza­
torów i wyjąć je.
• Odłączyć od hamulców tylnych elastyczne
przewody hamulcowe.
• Pod samochodem odczepić od dźwigni dwu-
ramiennej (orczyka) linki hamulca awaryjnego.
• Odłączyć od zawieszenia tylnego drążek stero­
wania korektora siły hamowania.
• Podeprzeć podnośnikiem przewoźnym (lub kil­
koma podnośnikami) rurę tylnego zawieszenia
i wykręcić śruby mocowania do nadwozia wspor­
ników wahaczy.
• Opuszczać stopniowo tylne zawieszenie i wy­
jąć je od spodu samochodu.
Zamontowanie
• Ustawić tylne zawieszenie w położeniu odpo­
wiednim do montażu, założyć śruby mocowania
do nadwozia wsporników wahaczy i połączyć
dolne ucha amortyzatorów z wahaczami.
• Podłączyć do tylnego zawieszenia drążek ste­
rowania korektora siły hamowania.
• Podłączyć linki hamulca awaryjnego do dźwigni
dwuramiennej (orczyka).
• Podłączyć do hamulców tylnych elastyczne
przewody hydrauliczne.
• Przykręcić tylne koła i opuścić samochód.
Rys. 9.9. Punkty pomiaru wysokości
kontrolnych tylnego zawieszenia
samochodu
H4 — odległość osi obrotu koła tylnego od
nawierzchni, H5 — odległość osi obrotu
wahacza tylnego od nawierzchni
226
• Dokręcić śruby dolnego mocowania amortyza­
torów.
• Odpowietrzyć układ hydrauliczny hamulców
oraz wyregulować hamulec awaryjny (patrz opis
w p. 11.2.4).
9.2.2. Ustawienie kół tylnych
SPRAWDZANIE USTAWIENIA
KOL TYLNYCH
Uwaga. Żaden z kątów ustawienia kół tylnych nie
jest regulowany. Możliwe jest wyłącznie ich spra­
wdzenie.
Warunki wstępne
• Sprawdzić stan obu kół tylnych (ten sam roz­
miar i typ ogumienia, jednakowy stopień zużycia
bieżnika, jednakowe ciśnienie powietrza).
• Sprawdzić stan połączeń elementów zawiesze­
nia (elementy metalowo-gumowe oraz luzy w łoży­
skach).
• Sprawdzić bicie obręczy kół, które nie powinno
przekraczać 1,2 mm (jest kompensowane przez
urządzenia pomiarowe ustawienia kół).
• Sprawdzić wysokości kontrolne zawieszenia
samochodu nie obciążonego (patrz dane w rozdz.
9.1).
Sprawdzenie
• Zmierzyć charakterystyczne kąty ustawienia
kół tylnych i porównać je z danymi w rozdziale 9.1.
 Ustawienie kół tylnych i wymiana łożyska piasty

W razie uzyskania niewłaściwych wartości należy

sprawdzić stan odpowiednich elementów konstru­
kcyjnych zawieszenia samochodu.

9.2.3, Piasty kół tylnych

WYMIANA ŁOŻYSKA PIASTY

Uwaga. Łożysko po wymontowaniu nie nadaje się

do dalszego użytkowania i musi być wymienione.
Zaleca się jednoczesną wymianę łożysk w pias­
tach obu kół nawet wtedy, gdy zużyciu lub uszko­
dzeniu uległo tylko łożysko piasty jednego z kół.
• Ponieść tył samochodu i umieścić na podstaw­
kach oraz zdjąć z odpowiedniej strony tylne koło.
• Wymontować bęben hamulca (patrz opis
w p. 11.2.2).

Rys. 9.11. Sposób wymiany stożkowego łożyska piasty

koła tylnego
A — wypychanie łożyska z piasty bębna hamulca,
B — wciskanie nowego łożyska do piasty bębna hamulca

• Za pomocą prasy i tulei o średnicy zewnętrznej

Rys. 9.10. Pierścień osadczy łożyska umieszczony
w bębnie hamulca
• Za pomocą odpowiednich szczypiec zdjąć
sprężysty pierścień osadczy dwurzędowego łoży­
ska stożkowego z rowka w piaście bębna hamulca
(patrz rys. 9.10).
49 mm wypchnąć łożysko z piasty bębna hamulca
(rys. 9.11 A).
• Za pomocą prasy i tulei o średnicy zewnętrznej
51 mm wcisnąć do oporu nowe łożysko do piasty
bębna hamulca (rys. 9.11B).
• Założyć nowy sprężysty pierścień osadczy ło­
żyska w rowku bębna hamulca.
• Zamontować bęben hamulca (patrz opis
w p. 11.2.2).
• Założyć koła i opuścić samochód.
10 ZAWIESZENIE TYLNE
CZTERODRĄŻKOWE

drążek ma dwa rowki rozmieszczone co 180°;

10.1. CHARAKTERYSTYKA prawy drążek ma trzy rowki rozmieszczone co
TECHNICZNA 120°.

ZAWIESZENIE TYLNE
Zawieszenie tylne tzw. czterodrążkowe jest nieza­ Podstawowe dane drążków skrętnych
leżne, ma pojedyncze wahacze wleczone połą­ Coupe
Halclfiack 2,0; Scenic
czone belką poprzeczną podatną skrętnie, amor­ Wersja
Sedan 1,4; 1.6 i 2,02,0 i 2..0 16V 1.4; 1.6 i 2.0
tyzatory hydrauliczne dwustronnego działania,
Średnica
dwa poprzeczne drążki skrętne i równoległe do zewnętrzna (mm) 23,8 23,3 23,3
nich dwa poprzeczne drążki stabilizatora oraz
Liczba wypustów
drążek usztywniający. Drążki skrętne i drążki — od strony wew­
stabilizatora, osadzone we wspólnym uchwycie nętrznej (uchwytu) 27 31
środkowym, tworzą zespół czterech drążków. -~ od strony zew­
Zawieszenie to jest stosowane w modelach: nętrznej (wahacza) 26 30
— hatchback wyposażonych w silnik 2,0;
— sedan i Scenie wyposażonych w silniki 1,4; 1,6
i 2,0;
— Coupe wyposażonych w silniki 2,0 i 2,0 16 V. Drążki stabilizatora
Amortyzatory W zawieszeniu zastosowano dwa poprzeczne
drążki stabilizatora zamocowane we wspólnej
Zastosowano amortyzatory hydrauliczne dwu­ obsadzie z drążkami skrętnymi.
stronnego działania.
Marka: Apakyb lub De Carbon. Średnica zewnętrzna:
— wersje hatchback 2,0 oraz sedan 1,4; 1,6 i 2,0:
Drążki skrętne 23,15 mm;
W zawieszeniu zastosowano dwa poprzeczne — wersja Coupe 2,0: 24,5 mm;
drążki skrętne, po jednym dla każdego wahacza. — wersja Coupe 2,0 16 V: 25,0 mm;
Ponieważ kierunki ich skręcania przy obciążeniu — wersje Scenie 1,4; 1,6 i 2,0: 23,0 mm.
sąprzeciwne, więc drążki skrętne lewy i prawy nie Liczba wypustów:
są identyczne. Na ich końcach, na powierzchni — od strony uchwytu: 31;
czołowej naniesiono znaki rozpoznawcze: lewy — od strony wahacza: 30.
228
 Charakterystyka techniczna

USTAWIENIE KOL TYLNYCH PIASTY KOL TYLNYCH

Wysokości kontrolne Hatchback, Sedan i Coupe
zawieszenia samochodu Piasta koła tylnego jest ułożyskowana na dwu­
H1 — odległość osi obrotu koła przedniego od rzędowym łożysku stożkowym .Łożysko jest mon­
nawierzchni. towane z naciągiem wstępnym. Pierścień we­
H2 — odległość spodniej powierzchni przedniej wnętrzny łożyska jest ustalony przez występ osi
podłużnicy (w płaszczyźnie osi kół przednich) od koła, zaś pierścień zewnętrzny łożyska — przez
nawierzchni. sprężysty pierścień osadczy w bębnie.
H4 — odległość osi obrotu koła tylnego od na­ Wymiary łożyska: 25 x 52 x 37 mm.
wierzchni. Luz osiowy piasty: 0 do 0,03 mm.
H5 — odległość osi obrotu wahacza tylnego od
nawierzchni.
Wysokości kontrolne zawieszenia Scenie
samochodu nie obciążonego Piasta łożyska tylnego jest ułożyskowana na dwu­
rzędowym łożysku kulkowym skośnym.
Hatchback i Sedan Luz osiowy piasty: 0 do 0,03 mm.
Przednie Tylne
Rodzaj zawieszenia
(H1-H2) (H4-H5)
Hatchback
Wersja 2,0 108±5 22 ±7,5
MOMENTY DOKRĘCANIA
Sedan
Dolne mocowanie amortyzatora:
— hatchback, sedan i Coupe: 135 N-m;
Wersja 1,4 105±5 18±7,5
108±5 19±7,5
— Scenie: 125 N-m.
Wersje 1,6 i 2,0
Górne mocowanie amortyzatora: 100 N-m.
Mocowanie belki osi tylnej do nadwozia: 100 N-m.
Scenie i Coupe Śruby mocowania kół: 90 N-m.
Przednie Tylne
Mocowanie osi piasty do wahacza modelu Scenie:
Rodzaj zawieszenia
(H1-H2) (H4-H5) 70 N-m.
Mocowanie drążka stabilizatora do wahacza:
Scenie
60 N-m.
Wersje 1.4; 1,6 i 2,0 103±5 24 ±7,5 Nakrętka piasty koła: 175 N-m.
Coupe
Wersja 2.0 114±5 39 ±7,5
Wersje 2,0 16V 123±5 51 ±7,5

Ustawienie kół tylnych

10.2. OBSŁUGA I NAPRAWA
Hatchback, Sedan i Coupe
UWAGI WSTĘPNE
Wysokość
Parametr Wartość Sposób regulacji
kontrolna (mm) • Żaden z kątów ustawienia kół tylnych nie może
Kąt pochy­ być regulowany.
lenia koła - 0 ° 5 0 ' ± 1 5 ' Bez obciążenia Nie reguluje się
• Wysokość kontrolna zawieszenia tyinego może
Zbieżność Zbieżność być regulowana, lecz wymaga to zastosowania
3 ± 2 mm lub Bez obciążenia Nie reguluje się specjalnego przyrządu (wymiary przyrządu poda­
0°30'±20'
no w tekście).
• Ostateczne dokręcenie wszystkich punktów
Scenie mocowania elementów zawieszenia tylnego zale­
Wysokość ca się wykonać po opuszczeniu samochodu na
Parametr Wartość Sposób regulacji
kontrolna (mm) koła z zachowaniem właściwych momentów do­
Kąt pochy­ kręcania połączeń gwintowych.
lenia koła - 1 ° 1 5 ' ± 1 5 ' Bez obciążenia Nie reguluje się
• W modelach Scenie piasta koła i jej łożysko
Zbieżność i Zbieżność stanowią nierozbieralny zespół. W razie nadmier­
2,5±2 mm lub Bez obciążenia Nie reguluje się nego zużycia łożyska należy wymienić cały ze­
0*25' ±20'
spół.
229
Zawieszenie tylne czterodrążkowe

Rys. 10.1. Elementy tylnego zawieszenia tzw.

czterodrąźkowego
A — wersja Scenie, B — wersje hatchback (tylko silnik
2,0 dm3), sedan i Coupe
1 — amortyzator, 2 — wahacze zespolone belką poprzeczną,
3 — wsporniki, 4 — drążek usztywniający, 5 — drążki
stabilizatora, 6 — drążki skrętne. 7 — uchwyt drążków (tzw,
lornetka). 8 — oś piasty kola, 9 — piasta kola, 10 — bęben
hamulca, 11 — nakrętka piasty kola, 12 — kołpak ochronny,
— wspornik zacisku hamulca, 14 — osłona blaszana,
— tarcza hamulca. 16 — osłona łożyska, 17 — łożysko
piasty kola, 18 — pierścień osadczy, 19 — podkładka

230

10.2.1. Elementy zawieszenia
tylnego
WYMONTOWANIE
I ZAMONTOWANIE AMORTYZATORA
TYLNEGO
Opis czynności wymontowania i zamontowania
amortyzatora tylnego podano w p. 9.2.1.
WYMONTOWANIE
I ZAMONTOWANIE DRĄŻKA
STABILIZATORA LUB DRĄŻKA
SKRĘTNEGO
Czynności te nie stwarzają istotnych trudności.
Drążki wyciąga się za pomocą ściągacza bez­
władnościowego wyposażonego w gwintowaną
końcówkę wkręcaną do wyciąganego drążka.
Wymontowanie drążka stabilizatora
• Wymontować amortyzator (patrz odpowiedni
opis).
• Wykręcić korek drążka stabilizatora i na jego
miejsce wkręcić końcówkę ściągacza bezwład­
nościowego.
• Wyciągnąć drążek stabilizatora {rys. 10.2B).
Rys. 10.2. Wymontowanie drążka skrętnego (A) I drążka
stabilizatora (B) za pomocą ściągacza
bezwładnościowego
Elementy zawieszenia tylnego
Wymontowanie drążka skrętnego
Metoda postępowania jest analogiczna do opisa­
nej poprzednio. Konieczne jest jednak uprzednie
wymontowanie kompletnego zawieszenia tylnego
(patrz odpowiedni opis).
Rys. 10.3. Oznaczenia identyfikacyjne na powierzchni
czołowej drążków skrętnych
A — drążek lewy {dwa rowki), B — drążek prawy (trzy rowki)
Zamontowanie drążka stabilizatora
lub drążka skrętnego
W celu zamontowania drążka stabilizatora lub
drążka skrętnego należy wykonać czynności w ko­
lejności odwrotnej do ich wymontowania.
SPRAWDZENIE I REGULACJA
WYSOKOŚCI KONTROLNYCH
ZAWIESZENIA SAMOCHODU
Sprawdzenie i regulację przeprowadza się po
ustawieniu nie obciążonego samochodu z peł­
nym zbiornikiem paliwa na poziomej i równej na­
wierzchni.
Sprawdzenie
• Zmierzyć odległości H4 i H5 (patrz rys. 9.9)
i obliczyć ich różnicę (H4 — H5), która powinna
odpowiadać wartości podanej w rozdziale 10.1.
• W przeciwnym razie wyregulować wysokości
kontrolne zawieszenia samochodu (patrz następ­
ny opis).
Regulacja
Mogą wystąpić trzy przypadki:
1) wysokości kontrolne z jednej strony sąw grani­
cach tolerancji, lecz różnica między lewą i prawą
stroną samochodu jest zbyt duża;
231
Zawieszenie tylne czterodrążkowe
2) zarówno wysokości kontrolne, jak i ich różnica
między lewą i prawą stroną samochodu są nie­
właściwe;
3) wysokości kontrolne są niewłaściwe, lecz róż­
nica między prawą i lewą stroną samochodu jest
właściwa.
• Podnieść tył samochodu i umieścić na pod­
stawkach oraz zdjąć koła tylne.
• Wymontować amortyzatory tylne (patrz odpo­
wiedni opis).
• Ustawić wstępnie odległość osi (X, patrz
rys. 9.6) przyrządów specjalnych, która powinna
wynosić:
— dla modeli hatchback oraz Coupe 2,0:
X = 457 mm;
— dla modelu Coupe 2,0 16 V: X = 449 mm;
— dla modelu sedan: X = 463 mm;
— dla modelu Scenie: X = 470 mm.
• Zamontować przyrządy specjalne zamiast
zdjętych amortyzatorów (patrz rys. 9.7).
1. przypadek
• Zaznaczyć na wspornikach oraz na uchwycie
drążków (tzw. lornetce) położenie kątowe drąż­
ków stabilizatora i drążka skrętnego po niższej
stronie.
• Wymontować razem trzy oznaczone drążki
(dwa drążki stabilizatora i drążek skrętny po
niższej stronie).
• Po stronie wymontowanego drążka skrętnego
zmierzyć odległość osi obrotu koła tylnego od
nawierzchni.
• Zmniejszyć po tej stronie zmierzoną różnicę
wysokości między stronami prawą i lewą. O tę
różnicę należy zwiększyć rozstaw osi przyrządu
specjalnego.
• W tym położeniu zamontować drążek skrętny.
Obracać drążek powoli w prawo i lewo do położe­
nia, w którym będzie możliwe wprowadzenie bez
napinania jego wielowypustu do uchwytu drążków
i wahacza. Zamontować następnie drążki stabili­
zatora bez przestawiania ich oznaczeń monta­
żowych.
• Zdjąć przyrządy specjalne i zamontować amor­
tyzatory tylne (patrz odpowiedni opis).
• Założyć koła tylne i opuścić samochód.
• Sprawdzić ustawienie i w razie potrzeby wyre­
gulować korektor siły hamowania (patrz opis
w p . 11.2.4).
• Sprawdzić i w razie potrzeby wyregulować
ustawienie świateł reflektorów (patrz opis
w p . 12.2.3).
2. przypadek
• Zaznaczyć na wspornikach oraz na uchwycie
drążków (tzw. lornetce) położenie kątowe drąż-
232
ków stabilizatora oraz drążka skrętnego po niższej
stronie.
• Wymontować razem trzy drążki — dwa drążki
skrętne i drążek stabilizatora po niższej stronie.
• Po stronie wymontowanego drążka stabilizato­
ra zmierzyć odległość osi obrotu koła tylnego od
nawierzchni.
• Zmniejszyć po tej stronie zmierzoną różnicę
wysokości między stronami prawą i lewą. O tę
różnicę należy zwiększyć rozstaw osi przyrządu
specjalnego.
• W tym położeniu zamontować drążek stabiliza­
tora. Obracać drążek powoli w prawo i lewo do
położenia, w którym będzie możliwe wprowadze­
nie bez napinania jego wielowypustu do uchwytu
drążków i wahacza.
• Zmieniając jednocześnie rozstaw osi obu przy­
rządów specjalnych, zmniejszyć lub zwiększyć
(zależnie od potrzeb) odległość między osiami
obrotu kół tylnych i nawierzchnią.
• Zamontować następnie drążki skrętne bez
przestawiania ich oznaczeń montażowych.
• Zdjąć przyrządy specjalne i zamontować amor­
tyzatory tylne (patrz odpowiedni opis).
• Założyć koła tylne i opuścić samochód.
• Sprawdzić ustawienie i w razie potrzeby wyre­
gulować korektor siły hamowania (patrz opis
w p . 11.2.4).
• Sprawdzić i w razie potrzeby wyregulować
ustawienie świateł reflektorów (patrz opis
w p . 12.2.3).
3. przypadek
• Zaznaczyć na wspornikach oraz na uchwycie
drążków (tzw. lornetce) położenie kątowe drąż­
ków stabilizatora oraz drążka skrętnego po niższej
stronie.
• Wymontować razem oba drążki skrętne.
• Z obu stron zmierzyć odległość osi obrotu kół
tylnych od nawierzchni.
• Zmieniając jednocześnie rozstaw osi obu przy­
rządów specjalnych, zmniejszyć lub zwiększyć
(zależnie od potrzeb) odległość osi obrotu kół
tylnych od nawierzchni, aby uzyskać właściwe
wartości wysokości kontrolnych z obu stron samo­
chodu.
• Zamontować następnie drążki skrętne bez
przestawiania ich oznaczeń montażowych.
• Zdjąć przyrządy specjalne i zamontować amor­
tyzatory tylne (patrz odpowiedni opis).
• Założyć koła tylne i opuścić samochód.
• Sprawdzić ustawienie i w razie potrzeby wyre­
gulować korektor siły hamowania (patrz opis
w p . 11.2.4).
• Sprawdzić i w razie potrzeby wyregulować
ustawienie świateł reflektorów (patrz opis
w p . 12.2.3).

Rys. 10.4. Nakrętki mocowania wsporników wahaczy do
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE
KOMPLETNEGO ZAWIESZENIA TYLNEGO
Wymontowanie i zamontowanie kompletnego za­
wieszenia tylnego przebiega analogicznie do opi­
sanego w p. 9.2.1.
10.2.2. Ustawienie kół tylnych
SPRAWDZANIE USTAWIENIA
KOŁ TYLNYCH
Uwaga. Żaden z kątów ustawienia kół tylnych nie
jest regulowany. Możliwe jest wyłącznie ich spra­
wdzenie.
Warunki wstępne
• Sprawdzić stan obu kół przednich (ten sam
rozmiar i typ ogumienia, jednakowy stopień zuży­
cia bieżnika, jednakowe ciśnienie powietrza).
• Sprawdzić stan połączeń elementów zawiesze­
nia (elementy metalowo-gumowe oraz luzy włoży-
skach).
• Sprawdzić bicie obręczy kół, które nie powinno
przekraczać 1,2 mm (jest kompensowane przez
urządzenia pomiarowe ustawienia kół).
• Sprawdzić wysokości kontrolne zawieszenia
samochodu nie obciążonego (patrz dane w rozdz.
9.1).
Sprawdzenie
• Zmierzyć charakterystyczne kąty ustawienia
kół tylnych i porównać je z danymi w rozdziale
10.1. W razie uzyskania niewłaściwych wartości
należy sprawdzić stan odpowiednich elementów
konstrukcyjnych zawieszenia samochodu.
Ustawienie kół tylnych i wymiana łożyska piasty
nadwozia
10.2.3. Piasty kół tylnych
WYMIANA ŁOŻYSKA PIASTY
Hatchback, sedan i Coupe
Sposób wymiany łożyska piasty kola tylnego jest
analogiczny do podanego w p. 9.2.3 z uwzględ­
nieniem odpowiedniego sposobu wymontowania
bębna lub tarczy hamulca tylnego (patrz opis
wymontowania w p. 11.2.2 lub 11.2.3)
Scenie
Uwaga. W tej wersji samochodu łożysko stanowi
integralną część piasty koła i nie może być wy­
montowane samodzielnie. W razie niesprawności
łożyska należy wymienić kompletną piastę koła
tylnego. Z reguły wymienia się wówczas piasty
obu kół tylnych.
• Podnieść tył samochodu i umieścić na pod­
stawkach oraz zdjąć z odpowiedniej strony koto
tylne.
• Odkręcić dwie śruby mocowania i zdjąć bęben
hamulca.
• Zdjąć kołpak ochronny nakrętki piasty koła.
• Odkręcić nakrętkę piasty koła tylnego.
• Za pomocą ściągacza o zewnętrznych zacze­
pach ściągnąć piastę koła z jej osi.
• Oczyścić i sprawdzić stan powierzchni osi pias­
ty koła tylnego.
• Powlec olejem oś piasty i założyć na oś piastę
koła.
• Założyć nową podkładkę i nowąnakrętkę piasty
oraz dokręcić ją właściwym momentem.
• Założyć bęben hamulca i zamocować go dwie­
ma śrubami.
• Założyć kołpak ochronny nakrętki piasty kola.
• Założyć koło tylne i opuścić samochód.
233