MÜZİK KÜLTÜRÜ FİNAL NOTLARI

ORKESTRA : Çeşitli çalgı sanatçıları gruplarından oluşan her grubun

müziksel ifadeye katkıda bulunduğu ses uyumunun bir arada olduğu
geniş çalgı topluluğudur. Terim olarak Dans sözcüğü anlamına
gelir.Çeşitleri vardır ; Halk müziği ork. Sanat müziği ork. caz ork. vs 17. yy
da barok dönemde besteciler ilk kez belirli enstrümanlar için eser
yazmaya başladıkları zaman ortaya çıktı.
Orkestrada yerleşim : Şefin çevresinde yarım daire şeklinde yerleştirilir.
telli ve yaylı çalgılar öndedir arkasında tahta sonra bakır en arkada ise
vurmalılar vardır.
ODA MÜZİĞİ : 1600 lü yıllarda ingilterede ve italyada varlık gösterdiği
tahmin ediliyor soylu kişilerin sarayda odasında çalmak üzere hazırlanan
müziğe denir. üst sınıfın eğlence anlayışı. odada olur .
ODA ORKESTRASI : Bir odaya yada salona sıağacak kadar az çalgıdan
kurulmuş yaylı nefesli veya ikisinin birleşimi olan topluluklar.klavsen
yada piyano , seyrek olarakta vurmalılar bulunur.
SÜİT : Türkçede izlek anlamına gelen süit halk danslarının saray
müziğine dönüştürülmesi.
Allemande : Dört zamanlı orta hızda yumuşak bir danstır. Ritmik özelliği
zayıf vuruşla başlamasıdır.
Courchie: Üç zamanlı fransız kökenli hızlı bir dans
sarabende : üç zamanlı ağır bir ispanyol dansı ritmik özelliği ikinci
vuruşun aksaklı olmasıdır.
Gigue : Çok hızlı iskoç şarkısı 6 zamanlı suitin kapanış parçası
ÇALGILARIN GRUPLANDIRILMASI :
İdiofon : sesi kendisi vuran vurmalı çalgı zil çan çelik üçgen vs
mebrafon : zarlı vurmalı çalgı darbuka timpani vs
kordofon : tüm telli çalgılara verilen isim mızraplı yaylı gibi
aerofon : tüm nefesliler
elektrofon : elektronik çalgılar
KRONOLOJİ : RÖNESANS 15 YY , BAROK 17 YY ROMANTİK 19 20 YY
ÇAĞDAŞ GÜNÜMÜZ
TÜRK MÜZİĞİNDE ÜFLEMELİLER
1 NEY : Başlığına başpare denmekte.
2 ZURNA : Dünyada çokça örneği var. batıda obua ve fagot, 1 kaba zurna
ege , 2 orta zurna iç anadolu 3 cura zurna karadeniz sazıdır.
3 KAVAL : Çoban çalgısı 1 Dilli , ahşap blok flüte benzer 2 dilsiz ney gibi
üflenir.
4 Sipsi : 15 - 20 cm boyutlu kamış burdur ısparta yörelerinde görülür.
Türkmen
5 Çığırtma : Kartalın kanat kemiğinden yapılır Elazığ ve civarında görülür
çift ses bir çalgıdır.
6 tulum : oğlak veya kuzu derisinden yapılır iki sipsiden oluşur çift ses bir
çalgıdır
7 argun(zambır) çiftli sipsiye benzer biri dem tutar biri ezgiyi çalar arap
çalgısıdır ( hatay bölgesi )
8 mey : kamışlıdır batıdaki karşılığı klarinettir.
9 balaban (duduk) azeri meyidir meyden farkı daha uzun olmasıdır.

BATI MÜZİĞİ TÜRLERİ

SONAT
-Latince sonare seslendirmek ve çalmak anlamı taşır
-Bir veya iki çalgı için yazılmıştır. üç yada dört bölümden oluşur
-Bir çalgı için yazılmış olmasıdır
-Piyano eşliği olabilir.
-Sonat ile sonat formu karıştırılmamalı.
I. BÖLÜM : Canlı allegro bölüm
II. BÖLÜM : Andante bölüm
III.BÖLÜM : Canlı bir Scherza
IV.BÖLÜM : Parlak ve canlı karakter (PRESTO)
-Sonat'ın iki veya üç bölümlü küçük sanatlar
-Bach Scarlotti , Haydn , Mozart vs
-Barok sonrası yaygınlaşıyor.
UVERTUR :
-Latince aperatif anlamı taşır
-Opera operet tiyatro gibi sahne eserinin en başında perde kapalıyken
seyirciyi esere hazırlayan eser.
-Sonat formundadır.
-Wagner'la birlikte orkestra için yazılmaya başlanmıştır
KONÇERTO
-Birlikte yarışmak , çekişmek anlamındadır
-Bir solo çalgı ile orkestranın karşılıklı ve birlikte sesli eserlere denir.
-Solo part parlak gösterişli ve teknik yönden ustalık gerektirir
-Ağırlıklı olarak 3 bölümdür
1. Bölüm sont allegrosu
2.Bölüm şarkı lied form
3. Bölüm rondo form
SENFONİ
-Symponia - birlikte tonlama
-Sonat düzeninde yazılmış
-Belirli bir form yok
Genel olarak
1. Bölüm : Allegro veya Andante Allegro
2. Bölüm Andante
3. Bölüm Menuetto ve trio
4.Bölüm : Finale Allegro yada presto
VARYASYON : Çeşitleme
-Bilinen eseri değiştirmeye denir (tonal yapı , tartım , eşlik , model)
PRELÜD
-Giriş ve başlangıç niteliği taşıyan müzik türü bir veya iki bölümden
oluşur.

Prelüde : çalgı müziğinde giriş

Uvertur : tiyatrolarda giriŞ

TÜRK MÜZİĞİ TÜRLERİ

1- KLASİK FASIL
-Türk müziğinin kökeni oda müziğidir. ve fasıl şeklindedir.
-Hepsi aynı makamdan olmak üzere form bakımından büyükten küçüğe
usullerde ise ağırdan hızlıya doğru ilerleyişi vardır
-Eserler form bakımından taksim - peşrev - karca beste semai yörük
semai ve saz semai şeklinde sıralanır
-Beste ve kar , lied ve kentatla karşılaştırılabilir
-Faslı icra eden topluluğa fasıl heyeti denir
-Peşrev Türk müziği çalgı ile açılış prelüt ise batı müziği çalgı açılış
-Taksimin batı müziği karşılığı improvisation
- saz semaisi fasılın en sonunda çalgıların çaldığı eserdir
-enstrüman çalan kişiye sazende söyleyen kişiye hancı denir
-Solist kültürü yoktur müzik grupça yapılır.

2 - GAZEL -

-Taksim gibi doğaçlama okunan eser

-Pişrev
-Önde giden önde yer alan anlamına gelir
-Ağırlıklı olarak usül devri
-28 zamanlıdır. yörük semai iki sofyan bir yörük semaiden oluşur
6+4+4+6+4+4 28 / 8 lik 4 hane1 taksimden oluşur

-SOFYAN-
1 2 3 4
4/4 lük düüm te ke

DÜZEK
8/8 LİK düm teek düm te
-Peşrevlerde aksak usül yoktur sofyan düyek vardır makamın ismiyle
anılır.
-diğer hanelerde başka makamlara geçiş yapılabilir fakat teslim ile esere
dönülür.
SAZ SEMAİSİ
Fasılın en sonunda yer alır

AKSAK SEMAİ

1.HANE - A 3. HANE - D
MÜLAZİME- B MÜLAZİME B
2. HANE - C 4. HANE - E
MÜLAZİME B USÜL DEĞİŞİR.
Son hanede usul değişir peşrevden farkı budur Genelde 6/8 dir
19 yy a kadar şarkı formu yoktur . !!!!
Ağır semai yörük semai kar ve kar-ı natık vardır
ŞARKI FORMU
Zemin a
Nakarat b
Miyan c
Nakarat b

TÜRK MÜZİĞİ ÇALGI GRUPLARI

-Telli
-Yaylı
-Vurmalı
-Üflemeli
TÜRK MÜZİĞİ TELLİLER
-Bağlama ailesi (saz divan tabura cura )
-Tanbur mızraplıdır yaylada çalınır.
-Ud mezopotamya çalgısıdır. And da bağlama Avrupada Gitar olmuştur.
-Kanun 9 tane mandalı vardır Atası Santurdur
-Cümbüş Uda Benzer perdesizdir metal gövdelidir.
TÜRK MÜZİĞİ YAYLILAR
-Klasik kemençe 3-4 tellidir Tırnakla çalınır
-Yaylı tanbur
-Rebap
-Kemençe ve karadeniz kemençe
TÜRK MÜZİĞİ VURMALILAR
-Bendir 1- Zilli tef2. zilsiz tef
-Kudim 2li bagetle çalınır
-Mazhar içinde çok sayıda sallanan halkalar vardır.
-Dümbellek (darbuka)
-Davul