Professional Documents
Culture Documents
Ling2 Class12 ClinicalLinguistics
Ling2 Class12 ClinicalLinguistics
Άδειες Χρήσης
Εισαγωγή στη
Γλωσσολογία ΙΙ
Μάθηµα 12
Κλινική Γλωσσολογία
Εαρινό εξάµηνο
Υποχρεωτικό Β’ Εξαµήνου
Κλινική Γλωσσολογία
Κλινική Γλωσσολογία
• Λόγος – Οµιλία
• Οµιλία:
• Η ηχητική έκφραση του εσωτερικού λόγου.
• Περιλαµβάνει – σχετίζεται µε:
• Αρθρωτικές κινήσεις
• Φωνητικά χαρακτηριστικά (προσωδία, συχνότητα φωνής,
ρυθµός κλπ.).
• Εµπλέκονται οι εξής λειτουργίες:
• µυϊκός συντονισµός,
• αναπνοή.
Κλινική Γλωσσολογία
• Λόγος – Οµιλία
• Λόγος:
• Εσωτερικό γλωσσικό σύστηµα.
• Νοητικές αναπαραστάσεις όλων των
γλωσσικών επιπέδων:
• φωνητικό,
• φωνολογικό,
• µορφοσυντακτικό,
• λεξικό.
• Γλωσσική γνώση, γλωσσική ικανότητα.
• Εµπλέκονται:
• ο εγκέφαλος.
Κλινική Γλωσσολογία
Επίκτητες διαταραχές λόγου
Κλινική Γλωσσολογία
Επίκτητες διαταραχές λόγου
• Αφασία
Κλινική Γλωσσολογία
Επίκτητες διαταραχές λόγου
Κλινική Γλωσσολογία
Επίκτητες διαταραχές λόγου
• Αφασία τύπου Broca – αγραµµατισµός
Κλινική Γλωσσολογία
Επίκτητες διαταραχές λόγου
• Αφασία τύπου Broca – αγραµµατισµός
Κλινική Γλωσσολογία
Επίκτητες διαταραχές λόγου
• Αφασία τύπου Broca – αγραµµατισµός
Ah ... Monday ... ah, Dad and Paul Haney [himself] and
Dad ... hospital. Two .. .ah, doctors ... and ah ... thirty
minutes .. .and yes ... ah ... hospital. And, er,
Wednesday ... nine o'clock. And er Thursday, ten
o'clock .. .doctors. Two doctors ... and ah ... teeth.
Yeah, ... fine.
Κλινική Γλωσσολογία
Επίκτητες διαταραχές λόγου
• Αφασία τύπου Wernicke
Κλινική Γλωσσολογία
Επίκτητες διαταραχές λόγου
• Νευρολογικές παθήσεις:
• Νόσος Πάρκινσον
• Σκλήρυνση κατά Πλάκας
• Γλωσσολογικά χαρακτηριστικά
• Διαταράσσεται το φωνητικό / αρθρωτικό σύστηµα.
• Δυσκολία άρθρωσης.
• Δυσκολία φώνησης.
• Ο λόγος συνήθως παραµένει ανεπηρέαστος.
Κλινική Γλωσσολογία
Αναπτυξιακές διαταραχές λόγου ή οµιλίας
Κλινική Γλωσσολογία
Αναπτυξιακές διαταραχές οµιλίας
• Διαταραχές οµιλίας
• Αρθρωτικές διαταραχές
• Οργανικές: οφείλονται σε παθολογικά αίτια.
• Λειτουργικές: δεν έχουν εµφανή παθολογικά
αίτια.
• Τραυλισµός
Κλινική Γλωσσολογία
Αναπτυξιακές διαταραχές οµιλίας
• Αρθρωτικές διαταραχές
• Δυσκολίες µε την άρθρωση συγκεκριµένων
φθόγγων:
• π.χ. σέλω αντί για θέλω (πρόβληµα µε το φθόγγο /
s/)
• π.χ. τώλα αντί για τώρα (πρόβληµα µε το φθόγγο /
r/)
• Οι δυσκολίες αφορούν την άρθρωση
συγκεκριµένων φθόγγων είτε σε αποµόνωση
είτε µέσα σε συλλαβή / λέξη.
Κλινική Γλωσσολογία
Αναπτυξιακές διαταραχές οµιλίας
• Αρθρωτικές διαταραχές
• Είδη λαθών:
• παραλείψεις φθόγγων,
• αλλοιώσεις,
• αντικαταστάσεις,
• προσθήκες,
• λανθασµένη σειρά φθόγγων (π.χ. πουκί αντί για
κουπί).
• Τα λάθη αυτά γίνονται συστηµατικά.
Κλινική Γλωσσολογία
Αναπτυξιακές διαταραχές οµιλίας
• Παιδικός τραυλισµός
• Εµφανίζεται ανάµεσα στα 2 και 3 έτη.
• Εµφανίζεται συχνότερα στα αγόρια απ’ ό,τι στα
κορίτσια σε αναλογία 3 προς 1.
• Όσο εξελίσσεται η διαταραχή, τα παιδιά αντιδρούν σε
αυτήν:
• αυξάνεται το άγχος και η δυσαρέσκειά τους κατά την οµιλία,
• εντείνονται οι δυσκολίες.
• Εάν τα συµπτώµατα δεν υποχωρήσουν µέχρι την
ηλικία των 6, το παιδί µπορεί να αναπτύξει χρόνιο
πρόβληµα τραυλισµού.
Κλινική Γλωσσολογία
Αναπτυξιακές διαταραχές λόγου
• Διαταραχές λόγου
• Φωνολογικές διαταραχές
• Το παιδί δυσκολεύεται να κατακτήσει τους
φωνολογικούς κανόνες της γλώσσας του.
• Παράγει συγκεκριµένους τύπους λαθών – τα λάθη δε
σχετίζονται µε την άρθρωση συγκεκριµένων φθόγγων,
αλλά µε την κατάκτηση φωνολογικών διαδικασιών /
κανόνων.
Κλινική Γλωσσολογία
Αναπτυξιακές διαταραχές λόγου
Κλινική Γλωσσολογία
Αναπτυξιακές διαταραχές λόγου
Κλινική Γλωσσολογία
Αναπτυξιακές διαταραχές λόγου
Κλινική Γλωσσολογία
Αναπτυξιακές διαταραχές λόγου
Κλινική Γλωσσολογία
Αναπτυξιακές διαταραχές λόγου
• Ειδική Γλωσσική Διαταραχή (ΕΓΔ)
• Διαγνωστικά κριτήρια: (Leonard, 1998):
• Δείκτης νοηµοσύνης (non verbal IQ): IQ ≥ 85
• Ακουστική ικανότητα: επιτυχής απόδοση σε διαγνωστικά
τεστ – φυσιολογική
• Εµφάνιση ωτίτιδας: µη ύπαρξη επεισοδίων.
• Νευρολογικές δυσλειτουργίες: Απουσία επεισοδιακών
κρίσεων και εγκεφαλικών κακώσεων.
• Απουσία φαρµακευτικής αγωγής για έλεγχο
νευρολογικών κρίσεων.
• Αρθρωτικοί µηχανισµοί: Απουσία αρθρωτικών
ανωµαλιών.
Κλινική Γλωσσολογία
Αναπτυξιακές διαταραχές λόγου
Κλινική Γλωσσολογία
Αναπτυξιακές διαταραχές λόγου
Κλινική Γλωσσολογία
Αναπτυξιακές διαταραχές λόγου
Κλινική Γλωσσολογία
Γενετικά σύνδροµα
• Σύνδροµο Down
• Γενετικά χαρακτηριστικά
• Τρισωµία 21
• Ανωµαλία στη δοµή των χρωµοσωµάτων: αντί για
23 ζεύγη, υπάρχουν τρία (αντί για 2) 21α
χρωµοσώµατα – τρισωµία.
• Το φαινόµενο αυτό σχετίζεται µε την ηλικία της
µητέρας. Οι πιθανότητες εµφάνισης του φαινοµένου
αυξάνονται µε την ηλικία της µητέρας: 35 έτη à
1/400, 40 έτη à 1/110, 45 έτη à 1/35.
Κλινική Γλωσσολογία
Γενετικά σύνδροµα
• Σύνδροµο Down
• Γενετικά χαρακτηριστικά
• Τα χρωµοσώµατα περιέχουν γονίδια, υπεύθυνα
για την παραγωγή ουσιών αναγκαίων για τις
λειτουργίες του οργανισµού.
• Στην τρισωµία 21, το επιπλέον γενετικό υλικό
διαταράσσει (οδηγώντας στην υπερβολή) την
παραγωγή συγκεκριµένων ουσιών:
• Επηρεάζει την πορεία της ανάπτυξης και προκαλεί τα
χαρακτηριστικά που σχετίζονται µε το σύνδροµο Down.
Κλινική Γλωσσολογία
Γενετικά σύνδροµα
• Σύνδροµο Down
• Γενικά χαρακτηριστικά
• Ιδιαίτερο παρουσιαστικό – χαρακτηριστικά
προσώπου.
• Πρόωρη θνησιµότητα (µέσος όρος ζωής
περίπου 45 χρόνια).
Κλινική Γλωσσολογία
Γενετικά σύνδροµα
Κλινική Γλωσσολογία
Γενετικά σύνδροµα
• Σύνδροµο Down
• Γλωσσικά χαρακτηριστικά
• Συχνά προβλήµατα ακοής προκαλούν προβλήµατα
στη γλωσσική ανάπτυξη.
• Χαµηλός µυϊκός τόνος (υποτονία) προκαλεί
προβλήµατα άρθρωσης.
Κλινική Γλωσσολογία
Γενετικά σύνδροµα
• Σύνδροµο Down
• Γλωσσικά χαρακτηριστικά
• Αργή ανάπτυξη: πρώτες λέξεις στην ηλικία 2-3 ετών.
• Καλό λεξιλόγιο και πραγµατολογική χρήση του λόγου.
• Ικανοποιητικές κοινωνικές αλληλεπιδραστικές ικανότητες,
χρήση εκφράσεων του προσώπου και χειρονοµιών για
καλύτερη επικοινωνία
• Προβλήµατα µε τη σύνταξη και τη µορφολογία:
• Παράλειψη µορφηµάτων,
• Προβληµατική χρήση χρόνων
• Προβληµατική χρήση προθηµάτων και καταλήξεων
• Προβληµατική χρήση λειτουργικών λέξεων
• Παραγωγή σύντοµων προτάσεων
Κλινική Γλωσσολογία
Γενετικά σύνδροµα
• Σύνδροµο Down
• Γλωσσικά χαρακτηριστικά
• Κατανόηση πολύ καλύτερη από την
παραγωγή.
• Προβλήµατα άρθρωσης (λόγω
προβληµάτων στον µυϊκό έλεγχο κατά την
παραγωγή του λόγου) που συχνά
προκαλούν δυσνόητο λόγο.
Κλινική Γλωσσολογία
Γενετικά σύνδροµα
• Σύνδροµο Williams
• Πολύ σπάνια πάθηση, η οποία εµφανίζεται σε
περίπου 1 στις 20.000 γεννήσεις.
Κλινική Γλωσσολογία
Γενετικά σύνδροµα
• Σύνδροµο Williams
• Γενετικά χαρακτηριστικά
• Έλλειψη γενετικού υλικού στο χρωµόσωµα 7 προκαλεί
διαταραχή στο γονίδιο της ελαστίνης.
• Η ελαστίνη είναι πρωτεΐνη η οποία δίνει ελαστικότητα στους
ιστούς και τα όργανα του σώµατος.
• Βρίσκεται στα τοιχώµατα αρτηριών, στους πνεύµονες και
στο δέρµα.
• Μειωµένη ή διαταραγµένη παραγωγή ελαστίνης προκαλεί
κάποια από τα παθολογικά χαρακτηριστικά, καθώς και τα
ιδιαίτερα παρουσιαστικά χαρακτηριστικά που σχετίζονται µε
το σύνδροµο.
Κλινική Γλωσσολογία
Γενετικά σύνδροµα
• Σύνδροµο Williams
• Γενικά χαρακτηριστικά
• Ιδιαίτερο παρουσιαστικό – χαρακτηριστικά
προσώπου.
• Νοητική υστέρηση – από ελαφρά έως σοβαρή.
• Ξεχωριστή προσωπικότητα: έντονη φιλικότητα και
κοινωνικότητα, γενικευµένο άγχος, ελλειµµατική
προσοχή, προβλήµατα ύπνου.
Κλινική Γλωσσολογία
Γενετικά σύνδροµα
Κλινική Γλωσσολογία
Γενετικά σύνδροµα
• Σύνδροµο Williams
• Γενικά χαρακτηριστικά
• Γενικά παθολογικά προβλήµατα: προβλήµατα
όρασης (πχ. στραβισµός), ωτίτιδα, προβλήµατα µε
τα δόντια, συχνοί πόνοι στην κοιλιακή χώρα, υψηλά
επίπεδα ασβεστίου στο αίµα, υψηλή πίεση.
• Χαλαρές κλειδώσεις στην παιδική ηλικία.
• Προβλήµατα στη λήψη τροφής κατά τη βρεφική
ηλικία.
• Καλή ακουστική µνήµη και εκφραστική γλωσσική
ικανότητα, αλλά πολύ φτωχή οπτικοχωρική αντίληψη.
• Καρδιοαγγειακά νοσήµατα.
Κλινική Γλωσσολογία
Γενετικά σύνδροµα
• Σύνδροµο Williams
• Γλωσσικά χαρακτηριστικά
• Ελαφρές έως σοβαρές µαθησιακές δυσκολίες.
• Αργή γλωσσική ανάπτυξη – οργανωµένη διδασκαλία
είναι απαραίτητη.
• Σχολική ηλικία: ρέων και καλά αρθρωµένος λόγος.
• Πολύπλοκο λεξιλόγιο µε µεγάλη έκταση.
• Πολύπλοκες και γραµµατικά σωστές προτάσεις.
• Χρήση πολυσύλλαβων λέξεων σε ασυνήθιστες
φράσεις – τις οποίες ακούν από άλλους οµιλητές και
αποθηκεύουν στη µνήµη.
Κλινική Γλωσσολογία
Γενετικά σύνδροµα
• Σύνδροµο Williams
• Γλωσσικά χαρακτηριστικά
• Πολλές φορές πιάνουν κουβέντα σε όποιον
συναντούν.
• Προβληµατική πραγµατολογική και σηµασιολογική
οργάνωση: λόγος πολλές φορές ακατάλληλος, ο
οποίος χαρακτηρίζεται από επαναλήψεις.
• Φτωχή κατονοµασία, αν και το λεξιλόγιό τους
περιέχει λέξεις χαµηλής συχνότητας.
• Φτωχή γλωσσική κατανόηση.
Κλινική Γλωσσολογία
Διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές
• Αυτισµός
• Ισόβια αναπτυξιακή διαταραχή.
• Εµποδίζει τα άτοµα να κατανοούν σωστά όσα
βλέπουν, ακούν και αισθάνονται.
• Σοβαρά προβλήµατα στις κοινωνικές σχέσεις,
την επικοινωνία και τη συµπεριφορά τους.
• Δυσκολίες σε:
• εκµάθηση γλώσσας,
• ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων,
• διαπροσωπικές σχέσεις.
Κλινική Γλωσσολογία
Διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές
• Αυτισµός
• Γενικά χαρακτηριστικά
• Ιδιαίτερα αργή γλωσσική ανάπτυξη, κατανόηση
λιγότερων φράσεων.
• Αργή ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων.
• Ανακολουθία αισθητηριακών αντιδράσεων:
• κάποιες στιγµές το παιδί µπορεί να µην αντιδρά στους ήχους, ενώ
άλλες να αντιδρά υπερβολικά.
• Ανοµοιογένεια διανοητικών ικανοτήτων:
• το παιδί µπορεί να έχει ιδιαίτερες ικανότητες σε κάποιους τοµείς,
ενώ σοβαρά προβλήµατα σε άλλους.
Κλινική Γλωσσολογία
Διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές
• Αυτισµός
• Γλωσσικά χαρακτηριστικά
• Στερεότυπες εκφράσεις, επαναλήψεις (έλλειψη
δηµιουργικότητας στο λόγο).
• Ηχολαλία.
• Διαταραγµένη επικοινωνιακή χρήση της γλώσσας.
• Καλή κατανόηση, ωστόσο δεν υπάρχουν οι
αναµενόµενες αντιδράσεις, λόγω διαταραχής στις
κοινωνικές δεξιότητες του παιδιού à πραγµατολογική
διαταραχή.
Κλινική Γλωσσολογία
Κώφωση / Βαρηκοΐα
• Κώφωση / βαρηκοΐα
• Διαταράσσει τη γλωσσική ανάπτυξη όταν υφίσταται από
τη γέννηση ή πριν το 3ο έτος ζωής του παιδιού.
• Πολλά κωφά ή βαρήκοα παιδιά εκπαιδεύονται στη
νοηµατική πριν εκπαιδευτούν στον προφορικό λόγο.
• Η εµφύτευση κοχλιακού εµφυτεύµατος πλέον ενισχύει τη
γλωσσική ανάπτυξη των βαρήκοων παιδιών.
Κλινική Γλωσσολογία
Κώφωση / Βαρηκοΐα
• Κώφωση / βαρηκοΐα
• Ο περιορισµός στα ακουστικά ερεθίσµατα
προκαλεί:
• δυσκολία ανάπτυξης αρθρωτικών αναπαραστάσεων à
ιδιόρρυθµη άρθρωση, προσωδία, επιτονισµό κτλ.,
• αργή (ή καθόλου) φωνολογική ανάπτυξη,
• φτωχό λεξιλόγιο,
• αργή ανάπτυξη δοµικών στοιχείων της γλώσσας
(µορφοσύνταξη),
• διαταραγµένη κατανόηση και κατά την ανάγνωση.
Χρηματοδότηση
• Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του
εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα.
Σημείωμα Αδειοδότησης
• [1] https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/.