You are on page 1of 27

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

Εισαγωγή στη Γλωσσολογία ΙΙ


Κλινική Γλωσσολογία
Διδάσκοντες: Επίκ. Καθ. Μαρία Λεκάκου,
Λέκτορας Μαρία Μαστροπαύλου

Άδειες Χρήσης

• Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης


Creative Commons.
• Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε
άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται
ρητώς.
Γλωσσική Κατάκτηση

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας

Εισαγωγή στη
Γλωσσολογία ΙΙ
Μάθηµα 12
Κλινική Γλωσσολογία
Εαρινό εξάµηνο
Υποχρεωτικό Β’ Εξαµήνου

Διδασκαλία: Μαρία Μαστροπαύλου

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 2

Κλινική Γλωσσολογία

• Διαταραχές Λόγου ή Οµιλίας;


• Δύο διαφορετικές κατηγορίες διαταραχών.
• Υπάρχουν διαταραχές που επηρεάζουν τη µία
από τις δύο λειτουργίες, αφήνοντας την άλλη
ανέπαφη.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας


Γλωσσολογίας 1
Γλωσσική Κατάκτηση

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 3

Κλινική Γλωσσολογία
• Λόγος – Οµιλία
• Οµιλία:
• Η ηχητική έκφραση του εσωτερικού λόγου.
• Περιλαµβάνει – σχετίζεται µε:
• Αρθρωτικές κινήσεις
• Φωνητικά χαρακτηριστικά (προσωδία, συχνότητα φωνής,
ρυθµός κλπ.).
• Εµπλέκονται οι εξής λειτουργίες:
• µυϊκός συντονισµός,
• αναπνοή.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 4

Κλινική Γλωσσολογία
• Λόγος – Οµιλία
• Λόγος:
• Εσωτερικό γλωσσικό σύστηµα.
• Νοητικές αναπαραστάσεις όλων των
γλωσσικών επιπέδων:
• φωνητικό,
• φωνολογικό,
• µορφοσυντακτικό,
• λεξικό.
• Γλωσσική γνώση, γλωσσική ικανότητα.
• Εµπλέκονται:
• ο εγκέφαλος.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας


Γλωσσολογίας 2
Γλωσσική Κατάκτηση

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 5

Κλινική Γλωσσολογία
Επίκτητες διαταραχές λόγου

• Επίκτητες διαταραχές λόγου


• Διαταραχές του λόγου από βλάβες σε
εγκεφαλικές περιοχές του λόγου – αφασικά
σύνδροµα:
• Αφασία τύπου Broca – αγραµµατισµός.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 6

Κλινική Γλωσσολογία
Επίκτητες διαταραχές λόγου
• Αφασία

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας


Γλωσσολογίας 3
Γλωσσική Κατάκτηση

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 7

Κλινική Γλωσσολογία
Επίκτητες διαταραχές λόγου

• Αφασία τύπου Broca – αγραµµατισµός


• Τηλεγραφικός λόγος
• Δυσκολίες στην κατανόηση
‘αντιστρέψιµων’ παθητικών προτάσεων:
• «το κορίτσι αγκαλιάζεται από το αγόρι»
• Δεν αντιµετωπίζουν πρόβληµα µε µη
αντιστρέψιµες παθητικές προτάσεις.
• «το µήλο φαγώθηκε από το αγόρι»

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 8

Κλινική Γλωσσολογία
Επίκτητες διαταραχές λόγου
• Αφασία τύπου Broca – αγραµµατισµός

The donkey was kicked by the man.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας


Γλωσσολογίας 4
Γλωσσική Κατάκτηση

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 9

Κλινική Γλωσσολογία
Επίκτητες διαταραχές λόγου
• Αφασία τύπου Broca – αγραµµατισµός

The horse was kicked by the


cow.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 10

Κλινική Γλωσσολογία
Επίκτητες διαταραχές λόγου
• Αφασία τύπου Broca – αγραµµατισµός
Ah ... Monday ... ah, Dad and Paul Haney [himself] and
Dad ... hospital. Two .. .ah, doctors ... and ah ... thirty
minutes .. .and yes ... ah ... hospital. And, er,
Wednesday ... nine o'clock. And er Thursday, ten
o'clock .. .doctors. Two doctors ... and ah ... teeth.
Yeah, ... fine.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας


Γλωσσολογίας 5
Γλωσσική Κατάκτηση

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 11

Κλινική Γλωσσολογία
Επίκτητες διαταραχές λόγου
• Αφασία τύπου Wernicke

"Boy, I'm sweating, I'm awful nervous, you know,


once in a while I get caught up, I can't mention
the tarripoi, a month ago, quite a little, I've done
a lot well, I impose a lot, while, on the other
hand, you know what I mean, I have to run
around, look it over, trebbin and all that sort of
stuff." (Gardner 1974)

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 12

Κλινική Γλωσσολογία
Επίκτητες διαταραχές λόγου

• Νευρολογικές παθήσεις:
• Νόσος Πάρκινσον
• Σκλήρυνση κατά Πλάκας
• Γλωσσολογικά χαρακτηριστικά
• Διαταράσσεται το φωνητικό / αρθρωτικό σύστηµα.
• Δυσκολία άρθρωσης.
• Δυσκολία φώνησης.
• Ο λόγος συνήθως παραµένει ανεπηρέαστος.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας


Γλωσσολογίας 6
Γλωσσική Κατάκτηση

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 13

Κλινική Γλωσσολογία
Αναπτυξιακές διαταραχές λόγου ή οµιλίας

• Αναπτυξιακές Διαταραχές Λόγου ή Οµιλίας


• Διαταράσσεται η διαδικασία κατάκτησης της
µητρικής γλώσσας.
• Δε διαταράσσονται όλα τα επίπεδα της γλώσσας
στον ίδιο βαθµό:
• διαταραχή σε επίπεδο φωνητικό ή φωνολογικό,
• διαταραχή σε επίπεδο µορφοσυντακτικό,
• διαταραχή σε επίπεδο σηµασιολογικό / λεξικό,
• διαταραχή σε επίπεδο πραγµατολογικό.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 14

Κλινική Γλωσσολογία
Αναπτυξιακές διαταραχές οµιλίας

• Διαταραχές οµιλίας
• Αρθρωτικές διαταραχές
• Οργανικές: οφείλονται σε παθολογικά αίτια.
• Λειτουργικές: δεν έχουν εµφανή παθολογικά
αίτια.
• Τραυλισµός

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας


Γλωσσολογίας 7
Γλωσσική Κατάκτηση

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 15

Κλινική Γλωσσολογία
Αναπτυξιακές διαταραχές οµιλίας

• Αρθρωτικές διαταραχές
• Δυσκολίες µε την άρθρωση συγκεκριµένων
φθόγγων:
• π.χ. σέλω αντί για θέλω (πρόβληµα µε το φθόγγο /
s/)
• π.χ. τώλα αντί για τώρα (πρόβληµα µε το φθόγγο /
r/)
• Οι δυσκολίες αφορούν την άρθρωση
συγκεκριµένων φθόγγων είτε σε αποµόνωση
είτε µέσα σε συλλαβή / λέξη.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 16

Κλινική Γλωσσολογία
Αναπτυξιακές διαταραχές οµιλίας

• Αρθρωτικές διαταραχές
• Είδη λαθών:
• παραλείψεις φθόγγων,
• αλλοιώσεις,
• αντικαταστάσεις,
• προσθήκες,
• λανθασµένη σειρά φθόγγων (π.χ. πουκί αντί για
κουπί).
• Τα λάθη αυτά γίνονται συστηµατικά.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας


Γλωσσολογίας 8
Γλωσσική Κατάκτηση

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 17

Κλινική Γλωσσολογία
Αναπτυξιακές διαταραχές οµιλίας

• Παιδικός τραυλισµός
• Εµφανίζεται ανάµεσα στα 2 και 3 έτη.
• Εµφανίζεται συχνότερα στα αγόρια απ’ ό,τι στα
κορίτσια σε αναλογία 3 προς 1.
• Όσο εξελίσσεται η διαταραχή, τα παιδιά αντιδρούν σε
αυτήν:
• αυξάνεται το άγχος και η δυσαρέσκειά τους κατά την οµιλία,
• εντείνονται οι δυσκολίες.
• Εάν τα συµπτώµατα δεν υποχωρήσουν µέχρι την
ηλικία των 6, το παιδί µπορεί να αναπτύξει χρόνιο
πρόβληµα τραυλισµού.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 18

Κλινική Γλωσσολογία
Αναπτυξιακές διαταραχές λόγου

• Διαταραχές λόγου
• Φωνολογικές διαταραχές
• Το παιδί δυσκολεύεται να κατακτήσει τους
φωνολογικούς κανόνες της γλώσσας του.
• Παράγει συγκεκριµένους τύπους λαθών – τα λάθη δε
σχετίζονται µε την άρθρωση συγκεκριµένων φθόγγων,
αλλά µε την κατάκτηση φωνολογικών διαδικασιών /
κανόνων.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας


Γλωσσολογίας 9
Γλωσσική Κατάκτηση

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 19

Κλινική Γλωσσολογία
Αναπτυξιακές διαταραχές λόγου

• Φωνολογικές διαταραχές: Χαρακτηριστικές


διαδικασίες
• Φωνολογικά λάθη που αναλογούν σε µικρότερες
ηλικίες κατά την τυπική ανάπτυξη:
• Αποβολή άτονης συλλαβής
• Αποβολή τελικού συµφώνου
• Αναδιπλασιασµός
• Απλοποίηση συµφωνικού συµπλέγµατος
• Στιγµικοποίηση
• Εµπροσθοποίηση
• Οπισθοποίηση

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 20

Κλινική Γλωσσολογία
Αναπτυξιακές διαταραχές λόγου

• Φωνολογικές διαταραχές: Χαρακτηριστικές


διαδικασίες
• Φωνολογικά λάθη άτυπης φωνολογικής
ανάπτυξης:
• Αποβολή αρχικού συµφώνου
• Αντικατάσταση κλειστού φθόγγου µε τριβόµενο (π.χ.
‘συρί’ αντί για ‘τυρί’).

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας


Γλωσσολογίας 10
Γλωσσική Κατάκτηση

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 21

Κλινική Γλωσσολογία
Αναπτυξιακές διαταραχές λόγου

• Ειδική Γλωσσική Διαταραχή (ΕΓΔ) –


(Specific Language Impairment – SLI)
• Επίσης αναφέρεται ως Αναπτυξιακή
Διαταραχή του Λόγου (Developmental
Language Impairment – DLI).

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 22

Κλινική Γλωσσολογία
Αναπτυξιακές διαταραχές λόγου

• Ειδική Γλωσσική Διαταραχή (ΕΓΔ)


• Χαρακτηριστικά:
• Σηµαντικά περιορισµένη γλωσσική ικανότητα, η
οποία όµως ΔΕΝ συνοδεύεται από γενικότερα
(παθολογικά) µαθησιακά προβλήµατα, όπως
ακουστικές διαταραχές, χαµηλοί δείκτες
νοηµοσύνης ή νευρολογικές βλάβες.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας


Γλωσσολογίας 11
Γλωσσική Κατάκτηση

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 23

Κλινική Γλωσσολογία
Αναπτυξιακές διαταραχές λόγου
• Ειδική Γλωσσική Διαταραχή (ΕΓΔ)
• Διαγνωστικά κριτήρια: (Leonard, 1998):
• Δείκτης νοηµοσύνης (non verbal IQ): IQ ≥ 85
• Ακουστική ικανότητα: επιτυχής απόδοση σε διαγνωστικά
τεστ – φυσιολογική
• Εµφάνιση ωτίτιδας: µη ύπαρξη επεισοδίων.
• Νευρολογικές δυσλειτουργίες: Απουσία επεισοδιακών
κρίσεων και εγκεφαλικών κακώσεων.
• Απουσία φαρµακευτικής αγωγής για έλεγχο
νευρολογικών κρίσεων.
• Αρθρωτικοί µηχανισµοί: Απουσία αρθρωτικών
ανωµαλιών.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 24

Κλινική Γλωσσολογία
Αναπτυξιακές διαταραχές λόγου

• Ειδική Γλωσσική Διαταραχή (ΕΓΔ)


• Συγκεκριµένα γλωσσικά χαρακτηριστικά:
• Αργή λεξιλογική απόκτηση / εκµάθηση
λέξεων.
• Δυσκολίες στην εκµάθηση ρηµάτων.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας


Γλωσσολογίας 12
Γλωσσική Κατάκτηση

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 25

Κλινική Γλωσσολογία
Αναπτυξιακές διαταραχές λόγου

• Ειδική Γλωσσική Διαταραχή (ΕΓΔ)


• Συγκεκριµένα γλωσσικά χαρακτηριστικά:
• Κυρίως δυσκολίες στην απόκτηση της
µορφολογίας και της σύνταξης.
• Μορφολογία: Δυσκολίες στην ανάπτυξη
λειτουργικών λέξεων και γραµµατικών
µορφηµάτων.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 26

Κλινική Γλωσσολογία
Αναπτυξιακές διαταραχές λόγου

• Ειδική Γλωσσική Διαταραχή (ΕΓΔ)


• Συγκεκριµένα γλωσσικά χαρακτηριστικά:
• Η ΕΓΔ συχνά θεραπεύεται σε αρκετά µεγάλο
βαθµό, ενώ πολλές φορές εξελίσσεται σε
δυσλεξία στη σχολική ηλικία και επιµένει
µέχρι την ενηλικίωση.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας


Γλωσσολογίας 13
Γλωσσική Κατάκτηση

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 27

Κλινική Γλωσσολογία
Γενετικά σύνδροµα

• Σύνδροµο Down
• Γενετικά χαρακτηριστικά
• Τρισωµία 21
• Ανωµαλία στη δοµή των χρωµοσωµάτων: αντί για
23 ζεύγη, υπάρχουν τρία (αντί για 2) 21α
χρωµοσώµατα – τρισωµία.
• Το φαινόµενο αυτό σχετίζεται µε την ηλικία της
µητέρας. Οι πιθανότητες εµφάνισης του φαινοµένου
αυξάνονται µε την ηλικία της µητέρας: 35 έτη à
1/400, 40 έτη à 1/110, 45 έτη à 1/35.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 28

Κλινική Γλωσσολογία
Γενετικά σύνδροµα
• Σύνδροµο Down
• Γενετικά χαρακτηριστικά
• Τα χρωµοσώµατα περιέχουν γονίδια, υπεύθυνα
για την παραγωγή ουσιών αναγκαίων για τις
λειτουργίες του οργανισµού.
• Στην τρισωµία 21, το επιπλέον γενετικό υλικό
διαταράσσει (οδηγώντας στην υπερβολή) την
παραγωγή συγκεκριµένων ουσιών:
• Επηρεάζει την πορεία της ανάπτυξης και προκαλεί τα
χαρακτηριστικά που σχετίζονται µε το σύνδροµο Down.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας


Γλωσσολογίας 14
Γλωσσική Κατάκτηση

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 29

Κλινική Γλωσσολογία
Γενετικά σύνδροµα

• Σύνδροµο Down
• Γενικά χαρακτηριστικά
• Ιδιαίτερο παρουσιαστικό – χαρακτηριστικά
προσώπου.
• Πρόωρη θνησιµότητα (µέσος όρος ζωής
περίπου 45 χρόνια).

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 30

Κλινική Γλωσσολογία
Γενετικά σύνδροµα

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας


Γλωσσολογίας 15
Γλωσσική Κατάκτηση

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 31

Κλινική Γλωσσολογία
Γενετικά σύνδροµα

• Σύνδροµο Down
• Γλωσσικά χαρακτηριστικά
• Συχνά προβλήµατα ακοής προκαλούν προβλήµατα
στη γλωσσική ανάπτυξη.
• Χαµηλός µυϊκός τόνος (υποτονία) προκαλεί
προβλήµατα άρθρωσης.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 32

Κλινική Γλωσσολογία
Γενετικά σύνδροµα
• Σύνδροµο Down
• Γλωσσικά χαρακτηριστικά
• Αργή ανάπτυξη: πρώτες λέξεις στην ηλικία 2-3 ετών.
• Καλό λεξιλόγιο και πραγµατολογική χρήση του λόγου.
• Ικανοποιητικές κοινωνικές αλληλεπιδραστικές ικανότητες,
χρήση εκφράσεων του προσώπου και χειρονοµιών για
καλύτερη επικοινωνία
• Προβλήµατα µε τη σύνταξη και τη µορφολογία:
• Παράλειψη µορφηµάτων,
• Προβληµατική χρήση χρόνων
• Προβληµατική χρήση προθηµάτων και καταλήξεων
• Προβληµατική χρήση λειτουργικών λέξεων
• Παραγωγή σύντοµων προτάσεων

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας


Γλωσσολογίας 16
Γλωσσική Κατάκτηση

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 33

Κλινική Γλωσσολογία
Γενετικά σύνδροµα

• Σύνδροµο Down
• Γλωσσικά χαρακτηριστικά
• Κατανόηση πολύ καλύτερη από την
παραγωγή.
• Προβλήµατα άρθρωσης (λόγω
προβληµάτων στον µυϊκό έλεγχο κατά την
παραγωγή του λόγου) που συχνά
προκαλούν δυσνόητο λόγο.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 34

Κλινική Γλωσσολογία
Γενετικά σύνδροµα

• Σύνδροµο Williams
• Πολύ σπάνια πάθηση, η οποία εµφανίζεται σε
περίπου 1 στις 20.000 γεννήσεις.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας


Γλωσσολογίας 17
Γλωσσική Κατάκτηση

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 35

Κλινική Γλωσσολογία
Γενετικά σύνδροµα
• Σύνδροµο Williams
• Γενετικά χαρακτηριστικά
• Έλλειψη γενετικού υλικού στο χρωµόσωµα 7 προκαλεί
διαταραχή στο γονίδιο της ελαστίνης.
• Η ελαστίνη είναι πρωτεΐνη η οποία δίνει ελαστικότητα στους
ιστούς και τα όργανα του σώµατος.
• Βρίσκεται στα τοιχώµατα αρτηριών, στους πνεύµονες και
στο δέρµα.
• Μειωµένη ή διαταραγµένη παραγωγή ελαστίνης προκαλεί
κάποια από τα παθολογικά χαρακτηριστικά, καθώς και τα
ιδιαίτερα παρουσιαστικά χαρακτηριστικά που σχετίζονται µε
το σύνδροµο.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 36

Κλινική Γλωσσολογία
Γενετικά σύνδροµα
• Σύνδροµο Williams
• Γενικά χαρακτηριστικά
• Ιδιαίτερο παρουσιαστικό – χαρακτηριστικά
προσώπου.
• Νοητική υστέρηση – από ελαφρά έως σοβαρή.
• Ξεχωριστή προσωπικότητα: έντονη φιλικότητα και
κοινωνικότητα, γενικευµένο άγχος, ελλειµµατική
προσοχή, προβλήµατα ύπνου.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας


Γλωσσολογίας 18
Γλωσσική Κατάκτηση

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 37

Κλινική Γλωσσολογία
Γενετικά σύνδροµα

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 38

Κλινική Γλωσσολογία
Γενετικά σύνδροµα
• Σύνδροµο Williams
• Γενικά χαρακτηριστικά
• Γενικά παθολογικά προβλήµατα: προβλήµατα
όρασης (πχ. στραβισµός), ωτίτιδα, προβλήµατα µε
τα δόντια, συχνοί πόνοι στην κοιλιακή χώρα, υψηλά
επίπεδα ασβεστίου στο αίµα, υψηλή πίεση.
• Χαλαρές κλειδώσεις στην παιδική ηλικία.
• Προβλήµατα στη λήψη τροφής κατά τη βρεφική
ηλικία.
• Καλή ακουστική µνήµη και εκφραστική γλωσσική
ικανότητα, αλλά πολύ φτωχή οπτικοχωρική αντίληψη.
• Καρδιοαγγειακά νοσήµατα.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας


Γλωσσολογίας 19
Γλωσσική Κατάκτηση

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 39

Κλινική Γλωσσολογία
Γενετικά σύνδροµα
• Σύνδροµο Williams
• Γλωσσικά χαρακτηριστικά
• Ελαφρές έως σοβαρές µαθησιακές δυσκολίες.
• Αργή γλωσσική ανάπτυξη – οργανωµένη διδασκαλία
είναι απαραίτητη.
• Σχολική ηλικία: ρέων και καλά αρθρωµένος λόγος.
• Πολύπλοκο λεξιλόγιο µε µεγάλη έκταση.
• Πολύπλοκες και γραµµατικά σωστές προτάσεις.
• Χρήση πολυσύλλαβων λέξεων σε ασυνήθιστες
φράσεις – τις οποίες ακούν από άλλους οµιλητές και
αποθηκεύουν στη µνήµη.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 40

Κλινική Γλωσσολογία
Γενετικά σύνδροµα
• Σύνδροµο Williams
• Γλωσσικά χαρακτηριστικά
• Πολλές φορές πιάνουν κουβέντα σε όποιον
συναντούν.
• Προβληµατική πραγµατολογική και σηµασιολογική
οργάνωση: λόγος πολλές φορές ακατάλληλος, ο
οποίος χαρακτηρίζεται από επαναλήψεις.
• Φτωχή κατονοµασία, αν και το λεξιλόγιό τους
περιέχει λέξεις χαµηλής συχνότητας.
• Φτωχή γλωσσική κατανόηση.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας


Γλωσσολογίας 20
Γλωσσική Κατάκτηση

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 41

Κλινική Γλωσσολογία
Διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές

• Αυτισµός
• Ισόβια αναπτυξιακή διαταραχή.
• Εµποδίζει τα άτοµα να κατανοούν σωστά όσα
βλέπουν, ακούν και αισθάνονται.
• Σοβαρά προβλήµατα στις κοινωνικές σχέσεις,
την επικοινωνία και τη συµπεριφορά τους.
• Δυσκολίες σε:
• εκµάθηση γλώσσας,
• ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων,
• διαπροσωπικές σχέσεις.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 42

Κλινική Γλωσσολογία
Διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές

• Αυτισµός
• Γενικά χαρακτηριστικά
• Ιδιαίτερα αργή γλωσσική ανάπτυξη, κατανόηση
λιγότερων φράσεων.
• Αργή ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων.
• Ανακολουθία αισθητηριακών αντιδράσεων:
• κάποιες στιγµές το παιδί µπορεί να µην αντιδρά στους ήχους, ενώ
άλλες να αντιδρά υπερβολικά.
• Ανοµοιογένεια διανοητικών ικανοτήτων:
• το παιδί µπορεί να έχει ιδιαίτερες ικανότητες σε κάποιους τοµείς,
ενώ σοβαρά προβλήµατα σε άλλους.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας


Γλωσσολογίας 21
Γλωσσική Κατάκτηση

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 43

Κλινική Γλωσσολογία
Διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές

• Αυτισµός
• Γλωσσικά χαρακτηριστικά
• Στερεότυπες εκφράσεις, επαναλήψεις (έλλειψη
δηµιουργικότητας στο λόγο).
• Ηχολαλία.
• Διαταραγµένη επικοινωνιακή χρήση της γλώσσας.
• Καλή κατανόηση, ωστόσο δεν υπάρχουν οι
αναµενόµενες αντιδράσεις, λόγω διαταραχής στις
κοινωνικές δεξιότητες του παιδιού à πραγµατολογική
διαταραχή.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 44

Κλινική Γλωσσολογία
Κώφωση / Βαρηκοΐα

• Κώφωση / βαρηκοΐα
• Διαταράσσει τη γλωσσική ανάπτυξη όταν υφίσταται από
τη γέννηση ή πριν το 3ο έτος ζωής του παιδιού.
• Πολλά κωφά ή βαρήκοα παιδιά εκπαιδεύονται στη
νοηµατική πριν εκπαιδευτούν στον προφορικό λόγο.
• Η εµφύτευση κοχλιακού εµφυτεύµατος πλέον ενισχύει τη
γλωσσική ανάπτυξη των βαρήκοων παιδιών.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας


Γλωσσολογίας 22
Γλωσσική Κατάκτηση

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας Γλωσσολογίας 45

Κλινική Γλωσσολογία
Κώφωση / Βαρηκοΐα

• Κώφωση / βαρηκοΐα
• Ο περιορισµός στα ακουστικά ερεθίσµατα
προκαλεί:
• δυσκολία ανάπτυξης αρθρωτικών αναπαραστάσεων à
ιδιόρρυθµη άρθρωση, προσωδία, επιτονισµό κτλ.,
• αργή (ή καθόλου) φωνολογική ανάπτυξη,
• φτωχό λεξιλόγιο,
• αργή ανάπτυξη δοµικών στοιχείων της γλώσσας
(µορφοσύνταξη),
• διαταραγµένη κατανόηση και κατά την ανάγνωση.

Τµήµα Φιλολογίας - Τοµέας


Γλωσσολογίας 23
Τέλος Ενότητας

Χρηματοδότηση
• Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του
εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα.

• Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο


Ιωαννίνων» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του
εκπαιδευτικού υλικού.

• Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος


«Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την
Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς
πόρους.
Σημειώματα

Σημείωμα Ιστορικού Εκδόσεων Έργου

Το παρόν έργο αποτελεί την έκδοση 1.0.


Έχουν προηγηθεί οι κάτωθι εκδόσεις:
• Έκδοση 1.0 διαθέσιμη εδώ.
http://ecourse.uoi.gr/course/view.php?id=1090.
Σημείωμα Αναφοράς

Copyright Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Διδάσκοντες: Επίκ.


Καθ. Μαρία Λεκάκου, Λέκτορας Μαρία
Μαστροπαύλου. «Εισαγωγή στη Γλωσσολογία ΙΙ.
Κλινική Γλωσσολογία». Έκδοση: 1.0. Ιωάννινα 2014.
Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση:
http://ecourse.uoi.gr/course/view.php?id=1090.

Σημείωμα Αδειοδότησης

• Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας


χρήσης Creative Commons Αναφορά Δημιουργού -
Παρόμοια Διανομή, Διεθνής Έκδοση 4.0 [1] ή
μεταγενέστερη.

• [1] https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/.

You might also like