Professional Documents
Culture Documents
5 ΤΥΠΟΙ ΔΥΣΛΕΞΙΑΣ
5 ΤΥΠΟΙ ΔΥΣΛΕΞΙΑΣ
1
επίκτητη και ειδική
ή εξελικτική δυσλεξία
• Η δυσλεξία ως πρόβλημα της ανάγνωσης,
διακρίνεται σε δύο μεγάλες και σαφώς
καθορισμένες κατηγορίες: την επίκτητη δυσλεξία και
την ειδική ή εξελικτική δυσλεξία.(Α.Καραπέτσας,
Ν.Ζυγούρης, Εγκέφαλος 2011).
2
επίκτητη δυσλεξία
• Η επίκτητη δυσλεξία χαρακτηρίζεται από μία
δυσκολία ή ανικανότητα του ατόμου στην
επεξεργασία του γραπτού λόγου. Η διαφορά της από
την ειδική δυσλεξία βρίσκεται στο ότι στις
περιπτώσεις της επίκτητης δυσλεξίας οι ικανότητες
της ανάγνωσης είχαν πλήρως αποκτηθεί αλλά
χάθηκαν ή ελαττώθηκαν ως αποτέλεσμα
εγκεφαλικού τραυματισμού στην πλευρικό-
κροταφική χώρα του αριστερού ημισφαιρίου.
3
ειδική
ή εξελικτική δυσλεξία
• Με την ειδική δυσλεξία έχουν ασχοληθεί διάφοροι
ερευνητές και έχουν χρησιμοποιηθεί διαφορετικοί
όροι για την τυπολογική ταξινόμησή της. Στο
παρελθόν υποστήριζαν δύο τύπους ειδικής
δυσλεξίας α) την οπτική και β) την ακουστική.
4
ειδική
ή εξελικτική δυσλεξία
• Για τη διατύπωση αυτή, οι ερευνητές στηρίχθηκαν
στο ότι οι διαταραχές στην ανάπτυξη της οπτικής
αντίληψης ευθύνονται πρωταρχικά για τη
διαμόρφωση της δυσλεξίας. Λίγα χρόνια αργότερα ο
Mykle-bust (1973)4, βασιζόμενος σε κλινικές
νευροψυχολογικές μελέτες υποστήριζε επίσης δύο
βασικούς τύπους δυσλεξίας: α) τον οπτικό και β) τον
ακουστικό.
5
ειδική
ή εξελικτική δυσλεξία
• Σ' αυτούς τους δύο, ενέτασσε και άλλους τρεις
• α. τη δυσλεξία της εσωτερικής γλώσσας,
β. την ακουστική δυσλεξία και
γ. την οπτικό-λεξική αγνωσία.
6
ειδική
ή εξελικτική δυσλεξία
• Σύμφωνα με τους Johnson & Myklebust ελλείμματα
οπτικά ή ακουστικά ευθύνονται για την εκδήλωση
της εξελικτικής οπτικής και της ακουστικής
δυσλεξίας αντίστοιχα.
7
ειδική
ή εξελικτική δυσλεξία
• Οπτική αντίληψη και επεξεργασία
• 1.αντίληψη σχέσεων χώρου. Αντίληψη της θέσης ενός
αντικειμένου στο χώρο καθώς και αντίληψη ενός
αντικειμένου έχοντας ως αναφορά άλλα αντικείμενα
• 2.οπτική διάκριση. Ικανότητα για διάκριση ενός αντικειμένου
ή συμβόλου βάσει των χαρακτηριστικών του.
• 3.οπτική ολοκλήρωση. Αναγνώριση ενός αντικειμένου ή
συμβόλου όταν ολόκληρο το αντικείμενο δεν είναι ορατό
8
ειδική
ή εξελικτική δυσλεξία
9
ειδική
ή εξελικτική δυσλεξία
• Ακουστική αντίληψη – επεξεργασία
• 1.Φωνολογική επίγνωση – ενημερότητα. Αναγνώριση ότι η
γλώσσα απαρτίζεται από ήχους και χειρισμός τους ώστε να
δημιουργηθούν οι λέξεις
• 2.ακουστική διάκριση. Ικανότητα αναγνώρισης διαφορών σε
φωνήματα και ήχους που μοιάζουν μεταξύ τους ή είναι
τελείως διαφορετικά
• 3.ακουστική μνήμη . Αποθήκευση και ανάκληση
πληροφοριών που δόθηκαν προφορικά
• 4.ακουστική ακολουθία. Απομνημόνευση ήχων – φωνημάτων
η αναδόμηση φωνημάτων στη σωστή σειρά που απαρτίζουν
τη λέξη
• 5.ακουστική σύνθεση. Διαδικασία σχηματισμού λέξεων από
φωνήματα
10
Οπτική Δυσλεξία
11
Οπτική Δυσλεξία
12
Οπτική Δυσλεξία
13
Ακουστική δυσλεξία
14
Ακουστική δυσλεξία
15
Ακουστική δυσλεξία
16
Κατηγοριοποίηση Δυσλεξίας βάσει των
μηχανισμών ανάγνωσης
17
Κατηγοριοποίηση Δυσλεξίας βάσει των
μηχανισμών ανάγνωσης
• Πάρα πολλές είναι οι έρευνες που δίνουν έμφαση
στους μηχανισμούς της ανάγνωσης και του
συλλαβισμού. Κυρίαρχο όνομα είναι αυτό της Boder,
που διέκρινε τρεις τύπους αναγνωστικής δυσκολίας
βασιζόμενη σε κλινικό-εκπαιδευτική ανάλυση των
λαθών ανάγνωσης και συλλαβισμού. Σύμφωνα μ'
αυτές τις έρευνες υπάρχουν οι ακόλουθοι δυσλεξικοί
τύποι (Α.Καραπέτσας, Ν.Ζυγούρης, Εγκέφαλος
2011).:
18
Κατηγοριοποίηση Δυσλεξίας βάσει των
μηχανισμών ανάγνωσης
• α) ο δυσφωνητικός αναγνώστης που χαρακτηρίζεται
από μειωμένη κατανόηση των σχέσεων γράμματος-
ήχου
β) ο δυσειδητικός τύπος που χαρακτηρίζεται από μία
ανικανότητα να διαβάζει τις λέξεις σαν όλα και
σύνολα και,
γ) ο μεικτός τύπος (δυσφωνητικός-δυσειδητικός) ή
αλεξικός που έχει όλες τις δυσκολίες των δύο
προηγούμενων τύπων .
19
Δυσειδητικός Τύπος
20
Δυσειδητικός Τύπος
21
Δυσφωνητικός τύπος
22
Δυσφωνητικός τύπος
23
Δυσφωνητικός τύπος
24
Μεικτός τύπος
25
13 τύποι δυσλεξιών
26
• 1. Σύνδρομο του Αργού Αναγνώστη.
Α. Β. Καραπέτσας 27 27
• 2.Ολική Δυσλεξία
Α. Β. Καραπέτσας 28 28
• 3. Λεξική Δυσλεξία
Α. Β. Καραπέτσας 29 29
• 4. Δυσλεξία ημιαδιαφορίας:
Α. Β. Καραπέτσας 30 30
• 5. Ολική Δυσλεξία και Δυσγραφία:
Α. Β. Καραπέτσας 31 31
• 6. Προμετωπιαία Δυσλεξία:
Α. Β. Καραπέτσας 32 32
• 7. Βαθειά Δυσλεξία:
Α. Β. Καραπέτσας 33 33
• 8. Φωνολογική Δυσλεξία:
Α. Β. Καραπέτσας 34 34
• 9. Επιφάνειας Δυσλεξία
Α. Β. Καραπέτσας 35 35
• 10. Οπτική Δυσλεξία:
Α. Β. Καραπέτσας 36 36
• 11. Δυσμετρική Δυσλεξία
Α. Β. Καραπέτσας 37 37
• 12. Άμεση Δυσλεξία
Α. Β. Καραπέτσας 38 38
• 13. Διακριτική Δυσλεξία
Α. Β. Καραπέτσας 39 39
• Μύθος ή πραγματικότητα?
40
• 1.Η δυσλεξία εμφανίζεται μόνο στους Έλληνες.
41
• Η δυσλεξία εμφανίζεται σε όλους τους πολιτισμούς και τις
γλώσσες του κόσμου που έχουν γραφή . Για την Αγγλική
γλώσσα , η δυσκολία έγκειται στην σωστή αποκωδικοποίηση
των άγνωστων λέξεων .Για την Ελληνική , ή την Ιταλική που
έχουν πιο συνεπή ορθογραφία τα προβλήματα σχετίζονται
κυρίως με την ευχέρεια στην ανάγνωση. Οι αναγνώστες είναι
σωστοί αλλά αργοί.(Ζiegler &Goswami, 2005).
42
• 2.Ο δυσλεξικός δεν θα μάθει ποτέ να διαβάζει
43
• Φυσικά κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Ο χρόνος όμως είναι καθοριστικός .Όσο
πιο νωρίς τα δυσλεξικά παιδιά βοηθηθούν και παρακολουθήσουν
προγράμματα αποκατάστασης , τόσο λιγότερες θα γίνουν και οι
δυσκολίες τους.(National Institute of Child Health and Human
Development ,2000,Torgesen, 2002).Ωστόσο και τα παιδιά μεγαλύτερης
ηλικίας με δυσλεξία μπορούν με την κατάλληλη και συστηματική
φροντίδα , παρέμβαση και καθοδήγηση να βελτιωθούν .(Torgesen et
al.,2001).
44
• 3.Η δυσλειτουργία της φωνολογικής ενημερότητας
είναι επαρκές στοιχείο για την κλινική εκδήλωση
δυσλεξίας.
45
• Το έλλειμμα στη φωνολογική ενημερότητα συνιστά βασικό
στοιχείο αλλά δεν είναι επαρκές.(Snowling, 2003).Επιπλέον
παράγοντες θεωρούνται μειωμένη ταχύτητα επεξεργασίας
ακουστικών και οπτικών πληροφοριών , έλλειμμα στη μνήμη
εργασίας, έλλειμμα στη οπτική αντίληψη του γραπτού λόγου.
46
• 4.Η δυσλεξία συνδέεται αιτιολογικά με χαμηλό δείκτη
νοημοσύνης
47
• Η νοημοσύνη του δυσλεξικού παιδιού είναι φυσιολογική .Παράγοντες λοιπόν ,
όπως χαμηλή νοημοσύνη, αισθητηριακά προβλήματα , ψυχιατρικές διαταραχές
αποκλείονται ως πιθανοί για την εκδήλωση της συγκεκριμένης διαταραχής. Η
διάγνωση μάλιστα της οποίας πρέπει να έπεται της εκμάθησης του
αλφαβηταρίου και της αναγνώρισης της αντιστοιχίας φωνήματος – γραφήματος
δεξιότητα την οποία τα περισσότερα παιδιά κατακτούν πριν την έναρξη
φοίτησης ή κατά την πρώτη δημοτικού. Η πρόγνωση βέβαια για το αν κάποιο
παιδί μπορεί να εμφανίσει δυσλεξία μπορεί να γίνει και πολύ πιο νωρίς.
48
Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας
ΣΥΖΗΤΗΣΗ….
49 49