MỞ ĐẦU

Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược và can
thiệp Mỹ đã mở ra cho cách mạng Việt Nam một giai đoạn mới. Miền Bắc hoàn
toàn giải phóng, trong khi đó Miền Nam bị chủ nghĩa đế quốc và tay sai biến
thành thuộc địa kiểu mới. Đất nước tạm thời bị chia cắt làm hai miền với hai chế
độ chính trị khác nhau, đứng trước tình hình đó Đảng Lao động Việt Nam đã
lãnh đạo cuộc kháng chiến như thế nào và đường lối đó thể hiện tính đúng đắn,
sáng tạo của Đảng Lao động Việt Namra sao? Hôm nay tôi cùng các đồng chí
thảo luận làm rõ nội dung tính đúng đắn, sáng tạo của đường lối tiến hành đồng
thời hai chiến lược cách mạng của Đảng và rút ra nguyên nhân thắng lợi, ý
nghĩa, kinh nghiệm trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.

1
 I. TÍNH ĐÚNG ĐẮN, SÁNG TẠO CỦA ĐƯỜNG LỐI TIẾN HÀNH
ĐỒNG THỜI HAI CHIẾN LƯỢC CÁCH MẠNG
1. Tính đúng đắn của đường lối tiến hành đồng thời hai chiến lược
cách mạng, cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc và cách mạng dân tộc
dân chủ nhân dân ở miền Nam
Đường lối cách mạng Việt Nam do Đại hội III xác định là hoàn toàn đúng
đắn, mang tính khoa học và cách mạng. Biểu hiện:
a) Đường lối tiến hành đồng thời hai chiến lược cách mạng trung thành với
lý luận cách mạng không ngừng của chủ nghĩa Mác - Lênin
- Cách mạng XHCN là cuộc cách mạng không ngừng, được phân chia
thành các giai đoạn, mỗi giai đoạn có mục tiêu, nhiệm vụ riêng và có mối quan
hệ biện chứng với nhau.
Ở đây Đảng Lao động Việt Namđã nắm vững tư tưởng chuyển biến cách
mạng, từ cách mạng dân chủ tư sản nên cách mạng XHCN không có điểm nghỉ
ngơi, không có điểm dừng lại ở giữa chừng, mà đó là một quá trình chuyển biến liên
tục: Kết thúc giai đoạn một là sự mở đầu giai đoạn hai, thực hiện giai đoạn hai là
bảo vệ và phát triển thành quả cách mạng của giai đoạn một, giữa hai giai đoạn
không có bức tường thành ngăn cách, trong tiến trình cách mạng vô sản mà chủ
nghĩa Mác- Lênin đã vạch ra để hoạch định đường lối một cách chính xác cho cách
mạng Việt Nam.
- Chủ nghĩa Mác- Lênin chỉ rõ: "Từ cách mạng dân chủ, chúng ta sẽ bắt
đầu chuyển ngay và chính là tuỳ theo lực lượng của chúng ta, lực lượng của giai
cấp vô sản giác ngộ và có tổ chức, mà chuyển ngay lên cách mạng XHCN,
chúng ta chủ trương làm cách mạng không ngừng, chúng ta quyết không dừng
lại nửa chừng" (Lênin toàn tập, Tập 11, NxbTB, M1979, tr.281)
b) Đường lối tiến hành đồng thời hai chiến lược cách mạng đáp ứng yêu
cầu thực tiễn cách mạng Việt Nam
- Đất nước tạm thời chia cắt làm hai miền. Đế quốc Mỹ tăng cường tấn
công xâm lược miền Nam, khiêu khích miền Bắc, làm cho mâu thuẫn giữa dân
tộc Việt Nam với đế quốc Mỹ xâm lược ngày thêm gay gắt.
- Từ năm 1954 đến năm 1960, cách mạng hai miền đã giành thắng lợi có ý
nghĩa chiến lược.
- Từ Đại hội lần thứ II (2-1951) đến năm 1960 đã 9 năm, Đảng cần phải
được củng cố mọi mặt, xác định đường lối đưa cách mạng tiến lên.
- Việc xác định đường lối tiến hành hai chiến lược cách mạng còn được
Đảng Lao động Việt Namdựa trên cơ sở phân tích sâu sắc những điều kiện đảm
bảo căn bản đó là:

2
 + Nhân dân ta đã giành được thắng lợi to lớn trong cách mạng dân tộc dân
chủ nhân dân ở miền Bắc, đã cơ bản hoàn thành cải tạo XHCN, chuẩn bị những
tiền đề để miền Bắc bước vào thời kỳ quá độ lên CNXH,
+ Đồng bào miền Nam có tinh thần yêu nước nồng nàn, có trình độ giác
ngộ cao, có truyền thống đấu tranh cách mạng bất khuất kiên cường, dưới sự
lãnh đạo của Đảng, tinh thần cách mạng, lòng căm thù đế quốc xâm lược và bè
lũ tay sai ngày càng dâng cao.
+ Lực lượng xã hội chủ nghĩa thế giới ngày càng lớn mạnh , tạo ra cán
cân so sánh lực lượng có lợi cho lực lượng cách mạng, phong trào giải phóng
dân tộc ngày càng phát triển mạnh mẽ, tấn công thu hẹp trận địa và ảnh hưởng
của chủ nghĩa đế quốc... Những lợi thế này đã tạo ra khả năng rất lớn cho sự
nghiệp giải phóng miền Nam của dân tộc ta.
c) Đường lối tiến hành đồng thời hai chiến lược cách mạng không chỉ đáp
ứng yêu cầu đòi hỏi của lịch sử cách mạng Việt Nam, đáp ứng nguỵên vọng tha
thiết của nhân dân Việt Nam mà nó còn thoả mãn đầy đủ các nhu cầu, yếu tố
thời đại.
- Nguyện vọng của nhân dân Việt Nam là được sống trong hòa bình, có
cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc.
- Xu thế của thới đại là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội
d) Đường lối tiến hành đồng thời hai chiến lược cách mạng thể hiện bản
lĩnh, trí tuệ của Đảng lao động Việt Nam
- Đường lối được xây dựng trong khi phong trào cộng sản và công nhân
quốc tế có những bất đồng sâu sắc về quan điểm, khủng khoảng lý luận trên
những vấn đề nguyên tắc chiến lược và sách lược cách mạng.
Ví dụ: Không nắm vững nguyên tắc hòa hoãn Mác xít, đưa ra quan điểm
“chung sống hòa bình” với chủ nghĩa đế quốc. Mơ hồ về đấu tranh giai cấp,
buông lỏng chuyên chính vô sản.
- Đã vượt qua sức ép lớn của một số nước lớn.
Ví dụ: Liên Xô - Khuyên “chung sống hòa bình”
Trung quốc - Khuyên nên đánh lâu dài, trường kỳ mai phục chờ thời cơ
“Một đốm lửa nhỏ…”
Đảng Lao động Việt Nam không nhất trí, độc lập sáng tạo đề ra đường lối
cách mạng đúng đắn. Nhưng cũng không gây ra sự bất đồng với cả Liên xô và
Trung quốc, vẫn tranh thủ được sự ủng hộ của họ.
+ Việc hoạch định đường lối hoàn toàn không chịu ảnh hưởng, không bị
chi phối bởi cái gọi là "Thuyết noi gương" mà một số lực lượng đã khuyên
chúng ta rằng: "tập trung sức lực mọi mặt để xây dựng, phát triển miền Bắc làm
tấm gương cho miền Nam noi theo", bởi tư tưởng này đã tách cách mạng miền
Nam ra khỏi mối quan hệ với miền Bắc, tạo nên sự độc lập tách rời giữa cách

3
mạng hai miền. Điều này có thể do họ còn hạn chế trong nhận thức, nhưng cũng
rất có thể họ muốn kìm hãm sự phát triển của cách mạng nước ta, muốn giữ
nguyên trạng tình hình cách mạng Việt Nam sau hiệp định Giơnevơ để thực hiện
mưu đồ chính trị cuả họ.
+ Ngược lại với "thuyết noi gương"đó, Đảng Lao động Việt Namchủ trương
đưa miền Bắc lên CNXH không chỉ là sự nắm vững, vận dụng sáng tạo chủ nghĩa
Mác-Lênin vào điều kiện thực tiễn đất nước, đáp ứng yêu cầu lịch sử của cách
mạng và nhân dân miền Bắc, mà còn để thực hịên thoả mãn nhu cầu của cách mạng
miền Nam trong nhiệm vụ giải phóng miền Nam thống nhất nước nhà.
+ Việc kiên quyết giải phóng miền Nam trong chủ trương của Đảng Lao
động Việt Namhoàn toàn không đồng nghĩa với tư tưởng: "Hãy để cho miền
Bắc tự do phát triển, để tập trung toàn bộ sức mạnh của dân tộc cho giải phóng
miền Nam" của một số lực lượng đã khuyên Đảng Lao động Việt Namtrong qúa
trình hoạch định đường lối.
Trong khó khăn phức tạp, tinh thần độc lập tự chủ, sáng tạo, tự lực, tự
cường của Đảng Lao động Việt Namđược phát huy tới cao độ. Vì thế mà trong
hoàn cảnh phức tạp của cuối những năm 50 đầu những năm 60 của thế kỷ XX,
Đảng Lao động Việt Namđã đứng thẳng bằng chính khả năng sức lực của mình,
của dân tộc mình, vượt qua mọi sự khuyên can của các lực lượng khác nhau, với
các ý đồ khác nhau, để xây dựng nên một đường lối cách mạng khoa học có một
không hai trong lịch sử đấu tranh cách mạng của giai cấp công nhân thế giới.
Đường lối tiến hành đồng thời hai chiến lược cách mạng: Cách mạng XHCN ở
miền Bắc, cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở miền Nam.
Như vậy, đường lối tiến hành đồng thời hai chiến lược cách mạng của Đảng
thể hiện đầy đủ tư tưởng của chính cương, sách lược vắn tắt và Luận cương chính trị
tháng 10 năm 1930 vào điều kiện mới đất nước tạm thời bị chia làm hai miền.
2. Tính sáng tạo của Đường lối tiến hành đồng thời hai chiến lược cách
mạng, cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc và cách mạng dân tộc dân
chủ nhân dân ở miền Nam
Đường lối cách mạng Việt Nam do Đại hội III xác định là một sự sáng tạo
độc đáo, chưa có tiền lệ trong lịch sử. Biểu hiện:
a) Vận dụng đúng lý luận của chủ nghĩa Mác – Lê nin và thực tiễn đất
nước là một sự sáng tạo (sáng tạo trong vận dụng)
- Đường lối tiến hành đồng thời hai chiến lược cách mạng là kết quả của
một quá trình đấu tranh kiên cường bất khuất của Đảng ta, thể hiện bản lĩnh
chính trị vững vàng, sáng tạo trong nắm bắt tình hình, phân tích đánh giá điều
kiện khả năng mọi mặt của tình hình cách mạng trong nước và cách mạng thế
giới. Không những chỉ trung thành mà còn vận dụng một cách sáng tạo không
dập khuôn máy móc những tư tưởng quan điểm cơ bản cốt lõi của chủ nghĩa
Mác- Lênin vào điều kiện thực tế đất nước, giải quyết chính xác yêu cầu của lịch
sử đặt ra, mang lại thành công to lớn cho cách mạng.
4
 - Về mặt lý luận, chủ nghĩa Mác- Lênin đã đề cập rất nhiều tới tính liên
tục, tính giai đoạn của cách mạng, song chưa chỉ ra cụ thể nếu cách mạng mới
chỉ giành thắng lợi ở một phần đất nước, trong cuộc cách mạng dân chủ tư sản
thì phải làm thế nào? Đó là đường lối xây dựng CNXH ở một nửa nước: miền
Bắc và tiến hành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở một nửa còn lại: miền
Nam. Đường lối này không hề trái với lý luận chủ nghĩa Mác- lênin, mà là sự
vận dụng sáng tạo trong điều kiện cụ thể. Sự vận dụng sáng tạo này đã góp phần
bảo vệ sự trong sáng, tính cách mạng khoa học của chủ nghĩa Mác- Lênin trong
hoàn cảnh phong trào cộng sản và công nhân quốc tế có nhiều diễn biến phức
tạp, chủ nghĩa cơ hội, chủ nghĩa xét lại hiện đại đang xuất hiện và tìm mọi cách
đòi xét lại đi tới phủ nhận những giá trị đích thực của chủ nghĩa Mác- Lênin.
b) Vận dụng sáng tạo độc đáo ở tầm phát minh, phát hiện mới, bổ sung làm phong
phú thêm lý luận chủ nghĩa Mác – Lê nin về cách mạng giải phóng dân tộc, về tư tưởng
cách mạng không ngừng trong điều kịên cụ thể, về chiến tranh và hoà bình, về vấn đề lên
chủ nghĩa xã hội và xây dựng chủ nghĩa xã hội trong điều kiện có chiến tranh....
- Tính cách mạng, khoa học, sáng tạo của đường lối được thể hiện ở sự kết
hợp nhuần nhuyễn, tạo nên mối quan hệ tự nhiên bền chặt, tác động, hỗ trợ lẫn
nhau giữa hai chiến lược cách mạng; tạo nên sự phát triển đồng đều của cả hai
nhiệm vụ cách mạng, bởi lẽ: Hai chiến lược cách mạng khác nhau được thực hiện ở
hai miền đất nước có chế độ chính trị khác nhau nhưng lại do một Đảng thống nhất
lãnh đạo, một đội quân chính trị thực hịên trong cùng một thời điểm trên một đất
nước. Trên cả lý luận và thực tế chưa có tiền lệ.
- Năm 1951 - 1953 Mỹ xâm lược Triều tiên - Trung quốc đưa hơn 1 triệu
quân trí nguyện vào giúp Triều tiên chống Mỹ, giành những thắng lợi quan trọng
nhưng đã dừng lại ở vĩ tuyến 38, xây dựng CNXH ở Bắc Triều Tiên và thực hiện
“thi đua hòa bình”. Do đó, đến nay vẫn không thống nhất được hai miền Triều
Tiên để đi lên CNXH được.
- Năm 1945 Liên xô tấn công quân Đức đến sông Enbơ thì dừng lại, nước
Đức bị chia làm hai miềm với hai chế độ chính trị, xã hội khác nhau, thực hiện
“thi đua hòa bình” đến 1990 Cộng hòa dân chủ Đức sát nhập vào Cộng hòa
Liên bang Đức, phát triển theo con ®êng tư bản chủ nghĩa
c) Đường lối tiến hành đồng thời hai chiến lược cách mạng do đại hội III
Đảng lao động Việt Nam xác định còn mở ra khả năng mới, cống hiến những giá trị
hiện thực, những kinh nghiệm quý báu cho các Đảng cộng sản và phong trào công
nhân thế giới trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, giải phóng xã hội, giải
phóng con người, xây dựng xã hội mới, thực hiện tính triệt để cách mạng trong quá
trình thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân.
Bởi lẽ: ở thời kỳ đó, nhiều nước cũng ở điều kiện, hoàn cảnh tương tự như
chúng ta, cũng bị chia cắt thành hai miền đất nước, song vì lý do nào đó đã không
xây dựng được một đường lối phù hợp với điều kiện thực tế, đã dẫn đến một hệ
quả là đất nước bị chia cắt lâu dài, từ một quốc gia thống nhất đã trở thành hai quốc

5
gia riêng biệt với hai chế độ chính trị khác và xã hội khác nhau thậm chí đối lập
nhau, chẳng hạn như Đông Đức và Tây Đức, Nam và Bắc Triều Tiên...
d) Đường lối tiến hành đồng thời hai chiến lược cách mạng của Đảng góp
phần thúc đẩy cách mạng thế giới phát triển
Đường lối tiến hành đồng thời hai chiến lược cách mạng không chỉ nhằm
thực hiện độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam mà còn góp phần làm
suy yếu chủ nghĩa đế quốc, đẩy lùi chiến tranh, bảo vệ hoà bình khu vực và hoà
bình thế giới, phấn đấu cho sự nghiệp giải phóng nhân loại và tiến bộ xã hội, nên
đã nhanh chóng đi vào đời sống lao động đấu tranh cách mạng của nhân dân
không chỉ ở Việt Nam mà cả loài người tiến bộ có lương tri trên thế giới, vì thế
đã quy tụ được sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, sức mạnh quốc gia và
sức mạnh quốc tế tạo thành sức mạnh tổng hợp chiến thắng kẻ thù, giành thắng
lợi vẻ vang trong sự nghiệp chống Mỹ cứu nước, thu trọn vẹn giang sơn đất
nước, hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trong cả nước, thực hiện
thống nhất nước nhà đưa cả nước bước vào thời kỳ quá độ lên CNXH.
3. Nội dung đường lối tiến hành đồng thời hai chiến lược cách mạng,
cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc và cách mạng dân tộc dân chủ
nhân dân ở miền Nam
“Tăng cường đoàn kết toàn dân, kiên quyết đấu tranh giữ vững hoà bình,
đẩy mạnh cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc đồng thời đẩy mạnh cách
mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở miền Nam, thực hiện thống nhất nước nhà trên
cơ sở độc lập và dân chủ, xây dựng một nước Việt Nam hoà bình, thống nhất,
độc lập, dân chủ và giàu mạnh, thiết thực góp phần tăng cường phe xã hội chủ
nghĩa, bảo vệ hoà bình ở Đông Nam Á và thế giới”. Đường lối chung của cách
mạng Việt Nam có nội dung cơ bản sau:
a) Nhiệm vụ chung của cách mạng Việt Nam trong giai đoạn mới là tiến
hành đồng thời hai chiến lược cách mạng: cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền
Bắc và cách mạng dân tộc dân chủ ở miền Nam.
- Mỗi miền có mỗi đặc điểm riêng; miền Bắc đã hoàn thành cách mạng dân
tộc dân chủ nhân dân, có hòa bình để đi lên CNXH, giải quyết mâu thuẫn “ai
thắng ai...” giữa CNTB và CNXH. Miền Nam vẫn dưới ách thống trị của đế
quốc Mỹ và tay sai, cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân chưa hoàn thành.
Trong xã hội miền Nam có 2 mâu thuẫn cơ bản cần giải quyết:
+ Nhân dân miền Nam (bao gồm giai cấp công nhân, nông dân, tư sản dân
tộc, tiểu tư sản, các tầng lớp cá nhân yêu nước khác) mâu thuẫn với đế quốc Mỹ
và bè lũ tay sai (Ngô Đình Diệm).
+ Nhân dân miền Nam (chủ yếu là nông dân) mâu thuẫn với Địa chủ,
phong kiến. Do đó, cách mạng miền Nam phải đánh đổ đế quốc, phong kiến,
hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, thống nhất đất nước, cùng cả
nước đi lên CNXH.

6
 - Vận dụng tư tưởng cách mạng không ngừng của chủ nghĩa Mác – Lênin.
Miền Bắc sau khi đã hoàn thành 2 nhiệm vụ cơ bản của cách mạng dân tộc dân
chủ nhân dân, miền Bắc đương nhiên không dừng lại ở đó, mà phải tiến lên nữa.
Phương hướng tiến lên của cách mạng miền Bắc chỉ có thể là cách mạng
XHCN, chứ không thể là CNTB.
- Trung thành với cương lĩnh đầu tiên (2/1930) của Đảng, đó là: “tư sản
dân quyền cách mạng và thổ địa cách mạng để đi tới xã hội cộng sản”.
- Phù hợp với xu thế thời đại: thời đại quá độ lên CNXH trên phạm vi
toàn thế giới, độc lập dân tộc gắn liền với CNXH.
- Hai chiến lược cách mạng đó nhằm giải quyết mâu thuẫn chung của cách
mạng Việt Nam là: mâu thuẫn giữa Dân tộc Việt Nam với đế quốc mỹ và tay
sai.
b) Vị trí, nhiệm vụ chiến lược cách mạng ở mỗi miền, Đại hội xác định
- Cách mạng XHCN ở miền Bắc có vị trí quyết định nhất đối với sự phát
triển của toàn bộ cách mạng Việt Nam, đối với sự nghiệp thống nhất nước nhà.
+ Vì: Miền Bắc đi lên CNXH là sự phát triển hợp quy luật của thời đại,
thời đại độc lập dân tộc gắn liền với CNXH. Đáp ứng nguyện vọng của quần
chúng nhân dân. Thể hiện sự trung thành với mục tiêu của Đảng khẳng định
trong cương lĩnh đầu tiên.
+ Miền Bắc là hậu phương, căn cứ địa cách mạng của cả nước, nhân tố
thường xuyên quyết định thắng lợi của chiến tranh.
+ Miền Bắc đi lên CNXH sẽ là trung tâm đoàn kết, quy tụ mọi lực lượng
của dân tộc, dân chủ, thúc đẩy cách mạng cả nước phát triển.
+ Miền Bắc đi lên CNXH còn chuẩn bị điều kiện tiền đề vật chất, tinh
thần cho cả nước thống nhất đi lên CNXH sau này.
Đại hội IV sau này đánh giá: “Không thể nào có thắng lợi của sự nghiệp
kháng chiến chống Mỹ cứu nước, nếu không có miền Bắc XHCN... miền Bắc đã
làm tròn một cách xuất sắc nghĩa vụ căn cứ địa cách mạng của cả nước...”
(ĐCSVN, Văn kiện Đảng toàn tập, tập 21, Nxb CTQG, H 2002, tr 510).
- Cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân miền Nam quyết định trực tiếp đối
với sự nghiệp giải phóng miền nam, thực hiện hòa bình thống nhất nước nhà,
hoàn thành nhiệm vụ cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trong cả nước.
+ Vì: cuộc cách mạng đó trực tiếp giải quyết 2 mâu thuẫn cơ bản của cách
mạng miềm Nam lúc bấy giờ.
+ Trực tiếp tiêu diệt đế quốc Mỹ và tay sai, giải phóng miền Nam, thống
nhất nước nhà.
+ Góp phần bảo về miền Bắc XHCN, bảo vệ hòa bình ở Đông - Nam Á và
thế giới, ngăn chặn âm mưu bá chủ thế giới của Mỹ, không để xảy ra chiến tranh
thế giới.
7
 c) Mối quan hệ của hai chiến lược cách mạng: Hai chiến lược cách mạng
có mối liên hệ mật thiết gắn bó, tác động lẫn nhau nhằm thực hiện mục tiêu
chung của cách mạng cả nước.
- Vì cả hai chiến lược cách mạng đều do một dân tộc tiến hành, do một
Đảng lãnh đạo.
- Cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc thắng lợi tạo sức mạnh, tiềm lực, cho
cách mạng cả nước và hậu thuẫn cho cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở miền Nam.
- Cách mạng dân tộc dân chủ ở miền Nam thắng lợi càng tạo điều kiện
bảo vệ miền Bắc, nhanh chóng thống nhất nước nhà, hoàn thành cách mạng dân
tộc dân chủ nhân dân trong cả nước để cùng cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội.
d) Mục tiêu chung của hai chiến lược cách mạng
Đại hội xác định: Thống nhất nước nhà trên cơ sở độc lập và dân chủ; xây
dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh;
thiết thực góp phần tăng cường phe xã hội chủ nghĩa, bảo vệ hòa bình ở Đông
Nam Á và thế giới.
e) Mối quan hệ giữa cách mạng Việt Nam và cách mạng thế giới
Cách mạng Việt Nam là một bộ phận của cách mạng thế giới, do đó phải
đẩy mạnh cách mạng và góp phần thúc đẩy cách mạng thế giới phát triển, làm
suy yếu chủ nghĩa đế quốc.
Đường lối của cách mạng trên đây thể hiện tính đúng đắn sáng tạo, tinh
thần độc tự chủ của Đảng lao động Việt Nam.
4. Ý nghĩa của việc xác định đường lối tiến hành đồng thời hai chiến
lược cách mạng
- Đường lối chung cách mạng Việt Nam do Đại hội III của Đảng đề ra là
ngọn đèn soi đường cho cách mạng Việt Nam tiến lên giành thắng lợi.
Trong bối cảnh quốc tế phức tạp, đường lối tiến hành đồng thời và kết
hợp hai chiến lược cách mạng ở hai miền… thực chất là đường lối giương cao
ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Đây là nội dung cốt lõi của tư
tưởng, đường lối cách mạng Việt Nam đã được khẳng định từ ngày Đảng ra đời
và đã được giữ vững xuyên suốt quá trình cách mạng Việt Nam.
- Là cơ sở đoàn kết thống nhất trong nhận thức và hành động của toàn
Đảng, toàn dân và toàn quân; là niềm cổ vũ động viên nhân dân hai miền tích
cực đấu tranh, lao động sản xuất, giành thắng lợi.
- Là cơ sở để tranh thủ sự giúp đỡ của quốc tế, đồng thời chống lại các
quan điểm sai trái, phản động.
Thực tiễn lịch sử đã chứng minh đường lối trên đây là phản ánh đúng quy
luật vận động cách mạng ở từng miền và chung cả nước trong giai đoạn lịch sử
1954-1975, đồng thời phù hợp với xu thế phát triển chung của thời đại, nhờ vậy

8
cách mạng Việt Nam đã phát huy được sức mạnh tổng hợp của cả nước và của
thời đại để chiến thắng đế quốc Mỹ xâm lược.
- Đường lối độc lập, tự chủ, sáng tạo của Đảng thể hiện tại Đại hội III góp
phần làm phong phú kho tảng lí luận Mác - Lênin.
Đường lối cách mạng Việt Nam thể hiện tinh thần độc lập tự chủ của Đảng
Lao động Việt Nam trong việc tìm lời giải đúng đắn cho bài toán khó, tưởng
chừng nan giải trong một bối cảnh trong nước và quốc tế vô cùng phức tạp.
II. NGUYÊN NHÂN THẮNG LỢI VÀ Ý NGHĨA LỊCH SỬ CỦA CUỘC
KHÁNG CHIẾN CHỐNG MỸ CỨU NƯỚC
1. Nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước
- Có sự lãnh đạo của Đảng lao động Việt Nam với đường lối chính trị,
quân sự độc lập tự chủ đúng đắn, sáng tạo.
- Nhân dân Việt Nam có truyền thống yêu nước, kiên cường, bất khuất
chống ngoại xâm được Đảng lao động Việt Nam khơi dậy và phát huy cao độ.
- Có miền Bắc XHCN được bảo vệ vững chắc, được xây dựng, củng cố và
lớn mạnh không ngừng về tiềm lực kinh tế, quốc phòng. Xứng đáng là hậu
phương lớn chi viện cho cách mạng miền Nam.
- Có sự đoàn kết gắn bó và giúp đỡ của nhân dân Đông Dương, của các
nước XHCN và bạn bè quốc tế vì mục tiêu chung của thời đại.
2. Ý nghĩa lịch sử của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước
- Đối với Việt Nam, thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước
đã chấm dứt vĩnh viễn ách thống trị của chủ nghĩa đế quốc và chế độ phong kiến
ở nước ta, hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trong cả nước; bảo
vệ và phát triển những thành tựu của cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc,
hoàn thành thống nhất đất nước.
+ Chúng ta đã lần lượt đánh bại 4 chiến lược chiến tranh của Mỹ, đó là: Chiến
lược “chiến tranh đơn phương” (1954-1960); Chiến lược “Chiến tranh đặc biệt”
(1960-1964); Chiến lược “Chiến tranh cục bộ”(1965-1968); Chiến lược “Việt Nam
hoá chiến tranh” (1969-1975).
+ Chúng ta đã gây cho địch những tổn thất to lớn nặng nề trên mọi phương
diện chính trị, quân sự, kinh tế, ngoại giao…
+ Về lực lượng quân sự: 58.191 lính Mỹ bị giết, hàng chục vạn lính Mỹ bị
thương, bị bắt làm tù binh, hàng chục vạn tấn phương tiện chiến tranh hiện đại
bị ta phá huỷ hoặc tịch thu.
- Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đã mở ra kỷ
nguyên mới của cách mạng Việt Nam: kỷ nguyên đất nước độc lập, thống nhất,
đi lên chủ nghĩa xã hội. Đó là một trong những thắng lợi vĩ đại nhất, hiển hách
nhất trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc ta.

9
 - Đối với đế quốc Mỹ, thất bại trong cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam-
một cuộc chiến tranh hao người, tốn của nhất, là thất bại lớn và nặng nề chưa
từng thấy trong lịch sử 200 năm của nước Mỹ, để lại trang đen tối trong lịch sử
hợp chủng quốc Hoa Kỳ.
- Đối với thế giới, thắng lợi của nhân dân Việt Nam đã đẩy lùi và làm suy
yếu trận địa của chủ nghĩa đế quốc, phá vỡ một phòng tuyến quan trọng của đế
quốc Mỹ ở Đông Nam Á, làm đảo lộn chiến lược toàn cầu phản cách mạng của
chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch, làm lung lay vị trí chính trị của Mỹ
trên trường quốc tế, làm phá sản "thần tượng Mỹ" và tâm lý phục Mỹ, sợ Mỹ -
tên đế quốc hùng mạnh nhất và tên sen đầm quốc tế hung hãn nhất.
- Thắng lợi của nhân dân Việt Nam đã mở rộng trận địa của chủ nghĩa xã
hội, tăng thêm sức mạnh và thế tiến công của ba dòng thác cách mạng của thời
đại, đem lại lòng tin và niềm phấn khởi của hàng triệu người dân trên trái đất
đang đấu tranh vì hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội.
3. Bài học kinh nghiệm của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước
a) Xác định đường lối cách mạng đúng đắn, sáng tạo, phù hợp với đặc
điểm cách mạng Việt Nam
- Đó là đường lối giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội,
tiến hành đồng thời hai chiến lược cách mạng nhằm thực hiện mục tiêu chung là
hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trong cả nước, thực hiện thống
nhất nước nhà và tiến lên chủ nghĩa xã hội.
- Đảng đã huy động được sức mạnh tổng hợp của cả nước, kết hợp sức mạnh
dân tộc với sức mạnh thời đại, tạo nên sức mạnh tổng để giành chiến thắng
b) Lựa chọn phương pháp cách mạng thích hợp
- Đảng kiên trì sử dụng phương pháp bạo lực cách mạng; đó là sự kết hợp
khởi nghĩa của quần chúng với chiến tranh cách mạng, đánh địch trên cả ba
vùng chiến lược, đánh địch bằng ba mũi giáp công, kết hợp đánh lớn, đánh vừa,
đánh nhỏ, thực hiện làm chủ để tiêu diệt địch
- Nắm vững phương châm chiến lược đánh lâu dài, biết tạo thời cơ và
nắm vững thời cơ mở những cuộc tiến công chiến lược làm thay đổi cục diện
chiến tranh, thực hiện tổng tiến công và nổi dậy đánh bại hoàn toàn quân địch
c) Liên minh đoàn kết ba nước Đông Dương
- Đoàn kết liên minh ba nước Đông Dương là quy luật khách quan, là
nhân tố căn bản để thắng Mỹ.
- Trong suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ, Đảng Lao động Việt Nam đã
kiên trì, nhất quán, giữ vững đoàn kết liên minh với Lào và Campuchia, biết lựa
chọn hình thức và nội dung phù hợp theo từng thời kỳ.
- Trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền của bạn, đồng thời giữ vững độc
lập, tự chủ của ta nhằm mục tiêu chung là đánh thắng đế quốc Mỹ xâm lược.

10
 d) Xây dựng hậu phương - căn cứ địa vững mạnh
- Hậu phương là nhân tố giữ vai trò quyết định nhất trong chiến tranh.
- Đảng đã xác định đúng vai trò của hậu phương miền Bắc, đồng thời tích
cực chỉ đạo xây dựng căn cứ địa tại chỗ ở miền Nam cũng như liên minh chiến
đấu với Lào và Campuchia, với các nước xã hội chủ nghĩa anh em.
- Đã hình thành một hệ thống hậu phương, căn cứ địa liên hoàn ngày càng
rộng lớn, vững chắc.
e) Đoàn kết quốc tế trên cơ sở nêu cao tinh thần độc lập, tự chủ
- Đoàn kết là một nguyên tắc, đồng thời là một chủ trương nhất quán của
Đảng ta. Trong suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Đảng Lao động
Việt Namđã nêu cao tinh thần đoàn kết quốc tế.
- Luôn giữ vững tinh thần độc lập, tự chủ và sáng tạo trong hoạch định
đường lối và lựa chọn phương pháp cách mạng.
- Đã khai thác và phát huy được sức mạnh tổng hợp của cả dân tộc, đồng thời
vẫn tranh thủ tối đa sức mạnh của thời đại, sức mạnh của tinh thần đoàn kết quốc tế.
g) Xây dựng Đảng ngang tầm với nhiệm vụ của cuộc kháng chiến
- Xác định đúng vai trò, vị trí của Đảng và công tác xây dựng Đảng trong
cuộc kháng chiến.
- Đảng luôn tìm tòi, khảo nghiệm, tổng kết thực tiễn để tìm ra những giải
pháp đúng. Đảng đã bám sát thực tiễn, phân tích đúng tình hình và so sánh lực
lượng, sớm phát hiện ra những vấn đề cần giải quyết và luôn bổ sung, phát triển
và hoàn thiện đường lối.
Tóm lại, lãnh đạo tiến hành đồng thời hai chiến lược cách mạng trên cả
hai miền, với hai chế độ chính trị khác nhau, đây là một sáng tạo của Đảng ta,
thể hiện trí tuệ và bản lĩnh của một đảng Mác xít - Lênin nít chân chính và làm
phong phú thêm kho tàng lý luận Mác - Lênin trong thời đại mới.
Nhờ có đường lối đúng đắn, Đảng và nhân dân ta đã xây dựng và phát
triển CNXH ở miền Bắc, xứng đáng là chỗ dựa tin cậy, hậu phương lớn chi viện
cho tiền tuyến lớn miền Nam và làm tròn nghĩa vụ quốc tế. Đẩy mạnh cuộc
kháng chiến chống Mỹ cứu nước giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc, mở
ra kỷ nguyên mới cho cách mạng Việt Nam - kỷ nguyên độc lập, thống nhất và
đi lên chủ nghĩa xã hội.
HƯỚNG DẪN NGHIÊN CỨU

1. Nội dung nghiên cứu

- Học viên tiếp tục nghiên cứu đặc điểm tình hình thế giới và Việt Nam
sau năm 1954.

11
 - Học viên tiếp tục nghiên cứu nội dung cơ bản và ý nghĩa của Nghị Quyết
15 của Ban Chấp hành Trung ương (tháng 1/1959).
2. Phương pháp nghiên cứu
Học viên đọc tài liệu, giáo trình, trao đổi và thảo luận.
3. Yêu cầu đạt được
Nắm chắc được nội dung cơ bản của những vấn đề nghiên cứu.
4. Tài liệu nghiên cứu
Giáo trình Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam, NXB QĐND - 2022.

Ngày 06 tháng 4 năm 2023

NGƯỜI BIÊN SOẠN

GIẢNG VIÊN
Thiếu tá, ThS Hoàng Thị Yến

12