ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ

ΟΡΙΣΜΟΣ: Δημοσιογραφική δεοντολογία είναι το σύνολο των κανόνων που

ρυθμίζουν τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να συμπεριφέρεται ένας
δημοσιογράφος καθώς και οι μέθοδοι που επιτρέπονται κατά την άσκηση του
επαγγελματικού του καθήκοντος

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΗΘΙΚΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΤΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ

Κοινωνική ευθύνη:

• Ευαισθησία και ενεργός συμμετοχή για την ανάδειξη και επίλυση των
κοινωνικών προβλημάτων.
• Σεβασμός στους θεσμούς και στις αξίες και προώθηση συλλογικών
προτύπων.
• Υπεύθυνη άσκηση των επαγγελματικών καθηκόντων.
• Υπεράσπιση της Αλήθειας, της Δικαιοσύνης, της Δημοκρατίας, της
Ελευθερίας.
• Αντικειμενικός έλεγχος και τεκμηριωμένη κριτική στην πολιτική εξουσία.
• Αποκάλυψη της αδικίας, της παρανομίας και κάθε μορφής κοινωνικής
σήψης αλλά και αποφυγή διόγκωσης των κοινωνικών προβλημάτων.
• Προβολή με παρρησία της γνώμης, έναντι οποιουδήποτε προσωπικού
κόστους.
• Απόρριψη μεθόδων που διχάζουν και φανατίζουν τον λαό.
• Αποκάλυψη φαινομένων δημαγωγίας και κάθε μορφή λαϊκισμού.
• Επαγγελματική ακεραιότητα:
• Άρτια επαγγελματική κατάρτιση.
• Γενικότερη μόρφωση.
• Εγκυρότητα στην πληροφόρηση (διασταύρωση πληροφοριών), αποφυγή
παραπληροφόρησης.
• Καλλιέργεια στο κοινό της κριτικής προσέγγισης της κοινωνικής
πραγματικότητας.
• Ικανότητα πειθούς και άριστη γνώση τόσο της μητρικής όσο και άλλων
γλωσσών.
• Συναίσθηση του παιδαγωγικού τους ρόλου, λόγω της δύναμης των Μ.Μ.Ε
στην κοινωνία.
• Ανιδιοτέλεια, πνεύμα συνεργασίας και ομαδικότητας, έλλειψη
τυχοδιωκτισμού.
• Αδωροληψία, ηθικότητα, εντιμότητα, ειλικρίνεια, πνεύμα δικαιοσύνης.
 • Επαγγελματική ευσυνειδησία και εχεμύθεια.
• Απόσταση από οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα.

Σεβασμός της ιδιωτικής ζωής και της αξιοπρέπειας του ανθρώπου

• Διακριτικότητα.
• Αποκαλύψεις θεμάτων που αφορούν το δημόσιο συμφέρον και όχι την
προσωπική ζωή.
• Αποφυγή αποπροσανατολισμού, σκανδαλοθηρίας, λασπολογίας,
σπίλωσης της προσωπικής ζωής, ρυπαρογραφίας (κίτρινος Τύπο),
προκειμένου να αυξηθεί η ακροαματικότητα/θεαματικότητα.
• Σεβασμός του απόρρητου της ιδιωτικής ζωής επώνυμων και ανώνυμων
(συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα του ανθρώπου).
• Συμπόνοια και αρωγή στον πόνο, στη δυστυχία και στις ιδιαίτερες στιγμές
των ανθρώπων και όχι κοινοποίηση και εκμετάλλευσή τους για
ικανοποίηση της αδηφάγου περιέργειας του κοινού.

Σεβασμός του δημόσιου συμφέροντος. Αυτό επιτυγχάνεται με την :

• Έγκυρη και έγκαιρη ενημέρωση του κοινού.

• Άγρυπνη διατήρηση της κοινωνικής συνείδησης.
• Γνώση των προβλημάτων που απασχολούν τον λαό και στράτευση στην
επίλυσή τους.
• Πρόταξη του δημόσιου έναντι του ατομικού συμφέροντος.
• Αποφυγή δημιουργίας και εξυπηρέτησης διαπλεκομένων συμφερόντων.
• Καταγγελία φαινομένων ηθικής διαφθοράς δημόσιων λειτουργών.
• Αποκάλυψη περιπτώσεων κατασπατάλησης του δημόσιου χρήματος και
συμβάσεων που βλάπτουν το δημόσιο συμφέρον.

Δημιουργία προϋποθέσεων για δυνατότητα πρόσβασης του κοινού στα Μ.Μ.Ε:

• Δημοκρατική και ελεύθερη λειτουργία των Μ.Μ.Ε.

• Ανεξαρτησία από κάθε είδους κέντρα εξουσίας και εξυπηρέτησης
συμφερόντων.
• Οργάνωση συζητήσεων με συμμετοχή εκπροσώπων των κοινωνικών
φορέων.
• Συνεχής επικοινωνία του δημοσιογράφου με το κοινό και δημοσιοποίηση
των προβλημάτων, των θέσεων και των απόψεών του (αμφίδρομη
επικοινωνία Τύπου- κοινού)
 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗΣ
ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ

Οι δημοσιογράφοι: οφείλουν να αντιληφθούν ότι την ευθύνη για την

εφαρμογή του Κ.Δ.Δ έχουν οι ίδιοι, όταν: πιστεύουν σ’ αυτό που κάνουν,
σέβονται τη δουλεία τους και εμπεδώνουν ότι η ποιότητα και η εγκυρότητα της
ενημέρωσης είναι καθήκον αλλά και συμφέρον τους.

Το Ε.Σ.Ρ: οφείλει να συντάξει και να δημοσιοποιήσει τους βασικούς άξονες του

Κ.Δ.Δ, να εντείνει την εποπτεία της ραδιοτηλεοπτικής αγοράς στην Κοινωνία
της Πληροφορίας.

Οι επιχειρήσεις ενημέρωσης: οφείλουν να αναλάβουν τις ευθύνες τους

απέναντι στην κοινή γνώμη, να μην αντιμετωπίζουν τους δημοσιογράφους ως
αναλώσιμο είδος μερικών χρήσεων και να μην εκμεταλλεύονται την ανεργία
των νέων που θέλουν να ασχοληθούν με το δημοσιογραφικό επάγγελμα.

Η πολιτεία οφείλει να:

• μεριμνήσει για τη διασφάλιση των εργασιακών σχέσεων των

δημοσιογράφων, έτσι ώστε απρόσκοπτα να ασκούν το έργο τους.
• Να επιβάλει αυστηρές κυρώσεις, όταν παραβιάζονται βασικές αρχές της
ελευθερίας των πολιτών και τα ατομικά τους δικαιώματα.
• Πάρει μέτρα για την καταπολέμηση των διαπλεκόμενων συμφερόντων
(αθέμιτα αλληλεξαρτώμενα συμφέροντα μεταξύ πολιτικών και
επιχειρηματιών του χώρου των Μ.Μ.Ε.)
• Να επιδιώξει την πολυφωνία και την ελεύθερη έκφραση, μέσα από τα
Μ.Μ.Ε.
• Να διασφαλίσει τα δικαιώματα των πολιτών και τη συνοχή μιας
δημοκρατικής κοινωνίας.
• Δημιουργήσει ένα κανονιστικό πλαίσιο το οποίο θα επιτρέπει και θα
ενθαρρύνει τις επιχειρηματικές δράσεις με τα νέα μέσα.
• Απελευθερώσει και αναδιαρθρώσει τους μηχανισμούς ελέγχου της
αγοράς.

Οι πολίτες: οφείλουν να αποκτήσουν πολιτική συνείδηση, κριτική σκέψη και

ενδιαφέρον για ουσιαστική ενημέρωση.
 ΘΕΜΑ

Σε άρθρο 500-600 λέξεων που πρόκειται να δημοσιευθεί στη σχολική σας

εφημερίδα να εξετάσετε τη σημασία της τήρησης των κανόνων
δημοσιογραφικής δεοντολογίας και στη συνέχεια να προσδιορίσετε τα αίτια που
προκαλούν την καταστρατήγηση αυτών των κανόνων.

Δεοντολογία (!)……ποια δεοντολογία;

Η ποιότητα των καθημερινών δελτίων και η γενικότερη ποιότητα

τηλεοπτικών, ραδιοφωνικών εκπομπών και κειμένων του Τύπου εγείρουν
ερωτήματα στο κοινό σχετικά με την τήρηση ή όχι των κανόνων δεοντολογίας.
Μάλιστα, ανησυχία στους πολίτες προκαλεί το γεγονός ότι πολλαπλασιάζονται
οι λόγοι για τους οποίους καταστρατηγούνται οι κανόνες, αν και είναι σ’ όλους
γνωστή η τεράστια σημασία που έχει η τήρησή τους.

Η τήρηση των κανόνων δημοσιογραφικής δεοντολογίας προστατεύει την

ιδιωτική ζωή των ατόμων και τα ωφελεί στην καθημερινότητά τους:

1. Καλύτερη ενημέρωση και γνώση των προβλημάτων

2. Ευνοεί την πνευματική πρόοδο των ανθρώπων.
3. Το άτομο νιώθει σιγουριά, γιατί δεν εξαπατάται
4. Προτρέπεται το άτομο για ουσιαστική συμμετοχή στα κοινά
5. Το άτομο αποφεύγει την παραπληροφόρηση.
6. Διασφαλίζεται η αξιοπρέπειά του, προστατεύεται η ιδιωτική του ζωή.
7. Κατανοεί τι συμβαίνει γύρω του, αποκτά συνείδηση και υπευθυνότητα.

Επίσης, η τήρηση των κανόνων δημοσιογραφικής δεοντολογίας είναι

απαραίτητη για την επίτευξη πολιτικής και κοινωνικής ευρυθμίας.

1. Αποφυγή ακροτήτων.
2. Διαμόρφωση πολιτικής συνείδησης.
3. Συμμετοχή στα κοινά.
4. Ευνοείται η κοινωνική συνεργασία.
5. Ελέγχεται η εξουσία, αποφεύγοντα οι αυθαιρεσίες.
6. Τηρούνται οι νόμοι και το Σύνταγμα.
7. Προστατεύεται η δημοκρατία, αφού οι ενημερωμένοι πολίτες γίνονται
πιο υπεύθυνοι, επιτελώντας τον πολιτικό και κοινωνικό τους ρόλο.
 8. Ευνοείται η αλληλεγγύη, αφού μετατρέπονται τα Μ.Μ.Ε σε δημόσιο βήμα
λόγου
9. Αποκαλύπτονται περιπτώσεις κατασπατάλησης δημόσιου χρήματος

ΑΙΤΙΑ ΚΑΤΑΣΤΡΑΤΗΓΗΣΗΣ ΤΩΝ Κ.Δ.Δ

Οι ιδιοκτήτες των Μ.Μ.Ε, προκειμένου να υπηρετήσουν τις οικονομικές

και πολιτικές τους σκοπιμότητες πιέζουν τους δημοσιογράφους να καταπατούν
αυτούς τους κανόνες.

1. Τα Μ.Μ.Ε αποτελούν ιδιωτικές εταιρίες, γι αυτό προτάσσεται το κέρδος

και υποτιμάται ο θεσμικός τους ρόλος, που είναι η καλύτερη ,
αντικειμενικότερη λειτουργία των ΜΜΕ
2. Οι ιδιοκτήτες παραγγέλλουν δημοσιεύματα και πιέζουν για τη μη
αποκάλυψη σκανδάλων.
3. Διαπλέκονται με κέντρα οικονομικής και πολιτικής εξουσίας, τα οποία
λειτουργούν σε βάρος της αλήθειας και της δεοντολογίας.

Η καταστρατήγηση αυτών των κανόνων οφείλεται στην πλημμελή

επαγγελματική κατάρτιση των δημοσιογράφων, στην έλλειψη συνείδησης
και πνευματικής συγκρότησης.

1. Φόβος και ελλιπής κατάρτιση

2. Δεν κατανοούν τη σημασία του ρόλου τους, είναι άνθρωποι με
περιορισμένο αίσθημα ευθύνης
3. Ανασφάλεια, ιδιοτέλεια και διάθεση αντεκδίκησης.
4. Μετατροπή του λειτουργήματός τους σε προσοδοφόρο επάγγελμα.