ZJEDNOCZENIE PAŃSTWA POLSKIEGO

- przyczyny zjednoczenia państwa:

- zagrożenie zewnętrzne
- Mongołowie, Marchia Brandenburska, Litwini
- rozbudowa miast, rozwój monetarny, napływ cudzoziemców (wzmocnienie świadomości
odrębności etnicznej)
- legenda o św. Stanisławie
- cudowne zrośnięcie się ciała posiekanego na rozkaz króla – zapowiedź zjednoczenia
państwa
- arcybiskup Jakub Świnka orędownikiem zjednoczenia
- urzędy kościelne tylko dla osób mówiących po polsku
- świadomość negatywnych skutków rozbicia dzielnicowego wśród różnych grup
- książęta i możni – zagrożenie zewnętrzne
- duchowieństwo – dezintegracja Kościoła i napływ duchownych z Niemiec
- kupcy, rzemieślnicy i mieszczanie – spowolnianie rozwoju miast
- wygasanie poszczególnych linii Piastów -> łączenie się dzielnic

1. PAŃSTWO HENRYKÓW ŚLĄSKICH

- próba zjednoczenia kilku dzielnic przez Henryków Śląskich
- Henryk Brodaty opanowujący Śląsk, południową Wielkopolskę i Małopolskę
- kontynuacja dzieła przez Henryka Pobożnego (1241 r. – śmierć w bitwie pod Legnicą)

- 1279 r. – wygaśnięcie małopolskiej linii Piastów

- Leszek Czarny obejmujący krakowski tron
- 1288 r. – śmierć -> walka o Małopolskę między księciem wrocławskim
Henrykiem IV Probusem a księciem brzeskim Władysławem Łokietkiem

2. HENRYK IV PROBUS/PRAWY
- dynastia Piastów śląskich
- rywalizacja z Władysławem Łokietkiem
- 1289 r. – bitwa pod Siewierzem
- zwycięstwo Władysława Łokietka
- 1290 r. – śmierć i brak następcy

3. PRZEMYSŁ II
- książę wielkopolski
- odziedziczenie także Pomorza Gdańskiego
- starania o koronę królewską przy wsparciu arcybiskupa Jakuba Świnki
- 1295 r. – koronacja Przemysła II na króla Polski
- 1296 r. – śmierć w zamachu w Rogoźnie zaplanowanym przez Brandenburczyków

4. WACŁAW II
- dynastia Przemyślidów
- opanowanie Małopolski w latach 1291-1292
- po śmierci Przemysła II, w 1300 r. zbrojne zajęcie Wielkopolski i Pomorza Gdańskiego
- zjednoczenie tym samym większości ziem polskich
- 1300 r. – koronacja na króla Polski przez Jakuba Świnkę
- panowanie Wacława II
- spokój na ziemiach polskich
- usprawnienie administracji (starostwa)
- konflikt z możnymi – powierzanie urzędów Czechom i Niemcom
- 1305 r. – śmierć
- syn Wacław III królem Polski (panowanie w latach 1305-1306 -> bezpotomna śmierć)
 - zerwanie personalnej unii polsko-czeskiej

5. WŁADYSŁAW ŁOKIETEK
- 1306 r. - przejęcie Małopolski po Wacławie II i III, podporządkowanie sobie Kujaw, ziemi
sieradzkiej i łęczyckiej
- 1306 r. – zajęcie Pomorza Gdańskiego
- konflikt z wpływowym rodem Święców, którzy w odpowiedzi złożyli hołd lenny
Brandenburgii
- 1308 r. – wkroczenie Brandenburczyków na Pomorze Gdańskie
- brak sił Łokietka na odsiecz -> zezwolenie na wezwanie na pomoc Krzyżaków
- Krzyżacy zajmujący całe Pomorze Gdańskie
- 1312 r. – bunt wójta Alberta
- konflikt Łokietka z biskupem Janem Muskałą + wystąpienie mieszczan cudzoziemskiego
pochodzenia
- krwawe stłumienie buntu przez Łokietka
- stabilizacja
- 1314 r. – zajęcie Wielkopolski
- odsunięcie Piastów głogowskich od władzy -> możliwość wkroczenia Łokietka
do Wielkopolski
- starania o koronę
- 1320 r. – koronacja królewska Władysława Łokietka
- symboliczne zwieńczenie procesu jednoczenia państwa
- pierwsza koronacja w Krakowie
- 1333 r. – śmierć

POLITYKA ZAGRANICZNA WŁADYSŁAWA ŁOKIETKA

- zagrożenie ze strony Czech, Brandenburgii i Krzyżaków
- sojusz z Węgrami umocniony małżeństwem córki Elżbiety Łokietkówny z Karolem Robertem
z dynastii Andegawenów
- porozumienie o tym, że w razie bezpotomnej śmierci Łokietka władca węgierski odziedziczy
polski tron
- sojusz z Litwą
- małżeństwo syna Łokietka Kazimierza (Wielkiego) z córką księcia Giedymina Aldoną Anną
- sojusz cenny militarnie, ale pretekst dla Krzyżaków (Litwini – poganie)
- Łokietek dążący do odzyskania Pomorza Gdańskiego
- 1320 r. – sąd papieski - Krzyżacy winni oddać Polsce Pomorze
- zignorowanie wyroku przez Krzyżaków
- umacnianie wpływów króla Czech Jana Luksemburskiego na Śląsku, sojusz z Krzyżakami (tytułując
się królem Polski - uznawanie się za sukcesora dynastii Przemyślidów – nadanie Krzyżakom Pomorza
Gdańskiego)
- 1329-1332 – wojna Polski z Krzyżakami i Czechami
- 1331 r. – bitwa pod Płowcami
- nierozstrzygnięta, ale czasowe wycofanie się Krzyżaków z Kujaw
- 1332 r. – rozejm
- Pomorze Gdańskie w rękach Krzyżaków
- utrata przez Polskę ziemi dobrzyńskiej i Kujaw