1226 – sprowadzenie Krzyżaków na ziemie chełmińską przez Konrada Mazowieckiego (w celu

powstrzymania przed najazdami Prusów na Mazowsze) i osiedlenie się ich; później udało się
podbić Prusy

1241 – najazd Mongołów (Tatarów) na ziemie polskie – zaatakowanie Małopolski, Sandomierza i

Krakowa. W bitwie pod Legnicą zginął Henryk Pobożny, co przekreśliło szanse na zjednoczenie
państwa przez władców Śląska

1295 – koronacja Przemysła II w Gnieźnie na króla Polski przez arc. gnieźnieński Jakuba Świnkę.
Gorąco popierał on ideę odbudowy Królestwa Polskiego, był zwolennikiem i cennym sojusznikiem
Przemysła II (pierwszy od ponad 200 lat król Polski).

1300 – Śmierć Przemysła II w 1296 r.wywołała walkę o jego dziedzictwo. Wzięli w niej udział
Władysław Łokietek i książę Henryk Głogowski. Nastąpił podział prowincji między nimi, ale
ostatecznie na tron wezwano króla czeskiego Wacława II, a Łokietek musiał uciekać z kraju a
koronacja odbyła się w Gnieźnie w 1300 r. Wacław II nie był piastem; pochodził z dynastii
przemyślidów

1306 – Władysław Łokietek powrócił z wygnania, w tym czasie zmarł Wacław II, a następnie jego
syn Wacław III, więc władzę objął Łokietek, który przyporządkował sobie Kujawy, Małopolskę,
Pomorze

1308 – Krzyżacy pomogli Łokietkowi w odparciu ataku Brandenburgii na Gdańsk. Sami następnie
go zajęli. W zamian za pomoc zażądali dużej sumy pieniędzy, a gdy jej nie otrzymali przejęli także
Pomorze Gdańskie.

20 I 1320 – koronacja Władysława Łokietka na króla Polski (pierwszy polski władca koronowany
na króla) na Wawelu, symboliczne zakończenie rozbicia dzielnicowego (najważniejsze wydarzenie)
[zgodę na koronację wyraził papież; o tron walczyli Łokietek i Jan Luksemburski]

Ziemie, które wchodziły wówczas w skład terytorium:

-Małopolska i Wielkopolska (Łokietek w 1308 r. utracił Pomorze Gdańskie)

1331 – wielkie zwycięstwo Łokietka przeciw Krzyżakom (i połączonych z nimi Czechami – Jan
Luksemburski – król Czech) w bitwie pod Płowcami

1333 – śmierć Władysława Łokietka i przejęcie rządów przez jego syna – Kazimierza Wielkiego
(był ostatnim piastem panującym w Polsce) (1333 – 1370)

1335 – zjazd w Wyszehradzie, którego celem było rozstrzygnięcie sporu z Krzyżakami o

przynależność Pomorza Gdańskiego i Kujaw oraz sporu między królami Czech i polski o polską
koronę. Spotkanie odbyło się na Zamku w Wyszehradzie pomiędzy królami: Polski (Kazimierz
Wielki), Czech (Jan Luksemburski), Węgier (Karol Andegaweński). Sąd arbitrażowy królów Czech
i Węgier wydał wyrok, na mocy którego Zakon krzyżacki miał zatrzymać Pomorze i ziemie
chełmińską a zwrócić Polsce Kujawy i ziemię dobrzańską. Natomiast w sprawie sporu o koronę
Kazimierza Wielki zapłacił 1, 2 mln groszy praskich i stał się władcą Polski. Tym samym zawarł
sojusz z Krzyżakami. (sojusz polsko-czesko-węgierski przeciw Habsburgom).
1348 – pokój w Namysłowie między Polską a Czechami (Kazimierz Wielki i Karol IV
Luksemburski). Układ wyznaczył granice królestwa Polskiego i Czech oraz zakończył wojny o
Śląsk(król zrzeka się praw do śląska) obiecana pomoc przeciwko Brandenburgii i zakonowi

1343 – Kazimierz oddał spory z zakonem pod arbitraż sąsiednich władców i sąd papieski (1339) a
ostatecznie zawarł pokój wieczysty z Zakonem Krzyżackim w Kaliszu. Nie chcąc ryzykować
zbrojnego konfliktu Kazimierz zdecydował się na ustepstwa
na mocy którego:
-Polska odzyskała Kujawy i ziemię dobrzańską
-Pomorze Gdańskie, ziemia chełmińska i michałowska pozostały pod władaniem zakonu
krzyżackiego
-tereny, które zachował zakon określano jako jałmużnę, czyli dar polskiego króla - Kazimierz
Wielki nazywany był patronem i dobroczyńcom

1340 – 1349 – przyłączenie Rusi Czerwonej z pomocą Węgier, co pozwoliło przejąć korzyści z
prowadzonego tu m.in. handlu czarnomorskiego; w 1351 Kazimierz Wielki przyłączył część
Mazowsza z Płockiem, a pozostałą zhołdował

1364 – założenie Akademii Krakowskiej (pierwszego uniwersytetu) przez Kazimierza Wielkiego,

ufundowana przez z niego z myslą, że aby państwo sprawnie działalo potrzeba jest osób
doświadczonych w dziedzinie prawa

REFORMY GOSPODARCZE I ORGANIZACJE ZA KAZIMIERZA WIELKIEGO:

Kazimierz troszczył się o rozwój kraju:
-powstawanie nowych miast i wsi (ożywienie gospodarki pieniężnej, rozwój handlu i rzemiosła)
-wznoszenie murów obronnych i zamków np. tzw. Orle Gniazda stąd przysłowie :”Zastał Polskę
drewnianą...”
-wprowadzenie prawa składu
-przeprowadził reformę monety (grosz krakowski; później grosz praski) i prawa
-utrzymał urząd starostów jako terytorialnych przedstawicieli władzy króla
-wykształcenie się urzędów dworskich: kanclerza, podskarbiego oraz marszałka dworu
-ograniczył wpływy możnowładców

Polska Kazimierza Wielkiego – terytorium (panował w latach 1333 - 1370)

Ruś czerwona, Kujawy, ziemia dobrzyńska - dołączył
ziemia łęczycko-sieradzka, Wielkopolska, Małopolska – były wcześniej