* Khái niệm tài và đức:

- Tài được hiểu là tài năng, năng khiếu, thế mạnh của con người trong một hoặc
nhiều lĩnh vực. Đó là khả năng tìm tòi, khai thác, sáng tạo hoặc làm một công
việc nào đó đạt đến trình độ mà khó có ai có thể làm được, đó là phạm trù năng
lực riêng biệt của từng cá nhân.
- Đức là viết tắt của từ đạo đức, thể hiện khía cạnh nhân phẩm, tư cách, thái độ
sống, tâm hồn của một con người trong xã hội, được hình thành trong quá trình
sống, sự giáo dục từ gia đình, nhà trường và xã hội.
* Mối quan hệ giữa tài và đức:
- Tài năng và đạo đức là hai khái niệm song hành và có mối quan hệ thống nhất,
biện chứng với nhau.
- Người có tài nhưng không có đức thì dễ có suy nghĩ lệch lạc, hướng đi sai trái
gây hại cho xã hội,
- Người có đức nhưng không có tài thì khó có thể có những cống hiến có ích,
xây dựng và phát triển đất nước.
- "Có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà không có tài thì làm
việc gì cũng khó". Đó là lời dạy thấm thía và biểu đạt thật chính xác mối quan
hệ gắn bó mật thiết giữa cái tài và cái đức trong mỗi một con người. (Trích dẫn
câu nói của Bác về đức và tài)
=> Nếu chúng ta có thể dung hòa và phát triển một cách đồng đều cả tài và đức
thì sẽ dễ dàng hơn hơn trong việc cống hiến và hành động vì xã hội. Đồng thời
người vừa có tài lại vừa có đức luôn khiến người khác phải ngưỡng mộ, trân
trọng, yêu quý.
* Biểu hiện:
- Cái tài của con người biểu hiện ở khả năng tư duy, sáng tạo, làm ra những điều
tốt đẹp, những phát minh có tầm quan trọng, đóng góp nhiều cho sự phát triển
của xã hội.
- Người có đức thể hiện ở tâm hồn trong sáng, suy nghĩ tích cực, luôn hướng
đến lợi ích chung của xã hội, tấm lòng nhân hậu lương thiện, một người vì mọi
người, luôn sống đúng với những quy tắc chuẩn mực của xã hội. Không có
những suy nghĩ xấu xa, trục lợi, tâm địa ích kỷ,...
- Một ví dụ sáng rõ về con người vừa có tài lại có đức đó là Hồ Chí Minh.
Trong xã hội hiện đại không thiếu người tài đức, đó là các nhà khoa học đang
ngày đêm miệt mài nghiên cứu để cho ra những thành tựu vĩ đại, cống hiến cho
nhân loại, đó là những vị bác sĩ tài năng đang ngày đêm cứu chữa cho bệnh
nhân, là những nhà giáo tâm huyết, ngày ngày truyền dạy kiến thức, sáng tạo ra
những bài giảng hấp dẫn cho học sinh của mình,...
* Phản đề:
- Trong xã hội vẫn có không ít người tài giỏi nhưng đạo đức không tốt, chuyên
đi làm những chuyện xấu xa để thu lợi, lại có những người tuy không tài giỏi
nhưng lại có đạo đức và phẩm chất tốt đẹp, những người này cũng khó có được
thành công trong cuộc sống.
- Bên cạnh đó cũng có không ít người không tài giỏi lại không cố gắng học tập,
rèn luyện bản thân, tu bổ đạo đức,… những người này đáng bị xã hội thẳng thắn
phê phán, chỉ trích.
* Bài học:
- Nhận thức được tầm quan trọng của tài và đức, mỗi học sinh chúng ta cần có ý
thức rèn luyện đồng đều cả tài năng và đạo đức bằng việc chăm chỉ tham gia
học tập, thường xuyên tư duy, suy nghĩ, sáng tạo và phát triển bản thân ở nhiều
lĩnh vực.
- Tu dưỡng đạo đức, sống chân thành hòa nhập, yêu thương con người, có tấm
lòng lương thiện, bác ái, sẵn sàng giúp đỡ người khác.

Владимир Ленин, 17/5/2023