Học online tại: https://mapstudy.

vn
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

CHƯƠNG 3: ĐIỆN XOAY CHIỀU

BUỔI 8:
CỰC TRỊ NHÓM 2

C BIẾN THIÊN

Chứng minh công thức

R R
Do R và ZL không đổi ⟹ góc  không đổi (với sin = = )
ZRL R 2 + Z2L

UC U U.sin 
Theo định lý sin ta có: = ⇔ UC =  Để UCmax  sin = 1 ⇔ URL ⊥ U . β
sin  sin  sin 
R 2 + Z2L U URL
Khi đó: ZC0 = và UCmax = R 2 + ZL2 (thường dùng nhiều nhất). UL
ZL R
 Lưu ý: các công thức hệ quả sau
2 2
α UR
+ UC =U + 2
U RL .
UC
2 2 2
+ UC =U + 2
UR + UL . U
2
+ U C – UL.UC – U2 = 0.
2 2
 u   u 
+ Do URL ⊥ U ⟹  RL  +   =1
 U0RL   U0 
1 1 1
và 2
+ 2
= 2 (dùng khi đề bài cho giá trị tức thời).
U 0RL U0 U 0R

VẬN DỤNG

Câu 1. [VNA] Đặt vào hai đầu mạch RLC một điện áp xoay chiều có giá trị hiệu dụng và tần số
không đổi, khi đó cảm kháng của cuộn cảm thuần là ZL > R. Cố định R, L và thay đổi C để điện áp
hiệu dụng trên tụ điện đạt cực đại. Giá trị của C khi đó là
L Z2L − R 2 L R 2 + Z2L
A. C = 2 . B. C = . C. C = 2 . D. C = .
R + Z2L L ZL − R 2 L
Câu 2. [VNA] Đặt điện áp u = 120√2cos100t (V) vào hai đầu đoạn mạch mắc nối tiếp gồm điện trở
2
thuần R = 30 , cuộn cảm thuần có độ tự cảm H, và tụ điện có điện dung thay đổi được. Khi thay
5
đổi điện dung của tụ điện thì điện áp hiệu dụng giữa hai đầu tụ điện đạt giá trị cực đại bằng
A. 100 V. B. 120 V. C. 250 V. D. 200 V.

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Thầy Vũ Ngọc Anh − VNA 1

 Học online tại: https://mapstudy.vn
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

1
Câu 3. [VNA] Cho đoạn mạch xoay chiều RLC, cuộn dây thuần cảm có độ tự cảm H. Điện áp


đặt vào hai đầu đoạn mạch u = U√2cos(100t + ) (V). Khi cho C thay đổi, thấy có một giá trị C =
4
10−4
F thì hiệu điện thế trên tụ đạt cực đại là 150 V. Giá trị của R và U lần lượt là
2
A. 150  và 75 V. B. 100  và 75√2 V. C. 100  và 150 V. D. 150  và 200 V.
0,3 2
Câu 4. [VNA] Cho mạch điện nối tiếp gồm điện trở thuần 30√2 Ω, cuộn dây có độ tự cảm H

và điện trở thuần 30√2 Ω và tụ điện có điện dung thay đổi C. Điện áp giữa hai đầu đoạn mạch u =
240√2cos100πt (V). Khi C = Cm thì điện áp hiệu dụng giữa hai đầu tụ điện đạt giá trị cực đại Um. Giá
trị của Cm và Um lần lượt là
A. 16 µF và 158 V. B. 15 µF và 158 V. C. 16 µF và 120 V. D. 15 µF và 120 V.
Câu 5. [VNA] Cho đoạn mạch xoay chiều RLC với điện dung C có thể thay đổi được. Điều chỉnh C
để thay đổi dung kháng ZC của tụ thì thấy: khi ZC = 50 Ω thì công suất tiêu thụ của mạch lớn nhất;
khi ZC = 55 Ω thì điện áp hiệu dụng trên tụ lớn nhất. Giá trị của R là
A. 5√3 Ω. B. 5√10 Ω. C. 5√2 Ω. D. 5 Ω.
2
Câu 6. [VNA] Mạch điện gồm điện trở thuần R = 150 Ω, cuộn thuần cảm có độ tự cảm H và tụ

điện có điện dung C biến đổi mắc nối tiếp vào hai đầu A, B có điện áp u =120√2cos100πt (V). Khi C
thay đổi từ 0 đến rất lớn thì điện áp hiệu dụng giữa hai bản tụ
A. tăng từ 120 V đến 200 V rồi giảm về 0. B. tăng từ 0 đến 200 V rồi giảm về 0.
C. tăng từ 120 V đến 220 V rồi giảm về 0. D. giảm từ 120 V đến 0 rồi tăng đến 120 V.
Câu 7. [VNA] Đặt điện áp xoay chiều có giá trị hiệu dụng 160 V vào hai đầu đoạn mạch RLC nối

tiếp. Khi đó, điện áp trên đoạn RL lệch pha rad so với điện áp hai đầu đoạn mạch, điện áp hiệu
2
dụng trên tụ bằng 200 V. Điện áp hiệu dụng trên điện trở R là
A. 120 V. B. 72 V. C. 96 V. D. 40 V.
Câu 8. [VNA] Mạch điện nối tiếp gồm cuộn dây có độ tự cảm L và điện trở thuần R và tụ điện C có
điện dung thay đổi. Điện áp giữa hai đầu đoạn mạch u = 30√2cos100πt (V). Điều chỉnh C để điện
áp hiệu dụng trên tụ điện đạt giá trị cực đại và bằng 50 V. Khi đó điện áp hiệu dụng trên cuộn dây
là
A. 20 V. B. 40 V. C. 100 V. D. 30 V.
Câu 9. [VNA] Một cuộn dây mắc nối tiếp với tụ điện có điện dung C thay đổi được rồi mắc vào
nguồn điện xoay chiều u = U0cosωt (V). Thay đổi C để điện áp hiệu dụng trên tụ cực đại thì giá trị
cực đại và bằng 2U0. Điện áp hiệu dụng giữa hai đầu cuộn dây lúc này là
A. 3,5U0. B. 3U0. C. U0. D. √2U0.

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Thầy Vũ Ngọc Anh − VNA 2

 Học online tại: https://mapstudy.vn
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Câu 10. [VNA] Cho mạch điện xoay chiều nối tiếp gồm điện trở R cuộn dây thuần cảm và tụ điện
có điện dung thay đổi. Điện áp giữa hai đầu đoạn mạch có giá trị hiệu dụng U. Khi điện dung thay
đổi để điện áp hiệu dụng trên tụ cực đại thì dòng điện qua mạch sớm pha hơn điện áp hai đầu mạch

là . Điện áp hiệu dụng trên tụ cực đại là
3
2U
A. U. B. 2U. C. U√3. D. .
3
Câu 11. [VNA] Đặt điện áp u = 150√2cosωt (V) vào hai đầu đoạn mạch mắc nối tiếp gồm tụ điện có
điện dung C thay đổi được, điện trở thuần R và cuộn cảm thuần. Biết hệ số công suất đoạn mạch
chứa R và L là 0,6. Khi C = Cm thì điện áp hiệu dụng ở hai đầu tụ điện đạt giá trị cực đại Um. Giá trị
của Um là
A. 100 V. B. 150 V. C. 300 V. D. 250 V.
Câu 12. [VNA] Cho mạch điện gồm cuộn dây có điện trở hoạt động R và tụ điện C. Đặt vào hai đầu
mạch điện một điện áp xoay chiều ổn định u = U√2cost (V). Khi C = C1 thì điện áp hiệu dụng hai
đầu cuộn dây lớn nhất là 2U. Khi C = C2 = kC1 thì điện áp hiệu dụng hai đầu tụ điện đạt giá trị cực
đại. Giá trị của k là
3 1 1 1
A. . B. . C. . D. .
4 4 2 3
Câu 13. [VNA] Đặt điện áp xoay chiều vào hai đầu đoạn mạch nối tiếp gồm điện trở R, cuộn cảm
thuần L và tụ điện có điện dung C thay đổi được. Khi C thay đổi thì điện áp hiệu dụng cực đại trên
z
R, L và C lần lượt là x, y và z. Nếu z = 3y thì bằng
x
2 2 3 2 3
A. . B. . C. . D. 2√2.
3 4 4
Câu 14. [VNA] Cho mạch điện xoay chiều như hình vẽ. Điện dung C có giá trị thay đổi được và
cuộn dây thuần cảm. Điều chỉnh giá trị của C và ghi lại số chỉ lớn nhất trên từng vôn kế thì thấy
UCmax = 3ULmax. Khi đó, UCmax gấp bao nhiêu lần URmax?
3 8
A. . B. .
8 3
4 2 3
C. . D. .
3 4 2
Câu 15. [VNA] Cho mạch điện xoay chiều như hình vẽ. Điện dung
C có giá trị thay đổi được và cuộn dây thuần cảm. Điều chỉnh giá trị
của C thì thấy: ở cùng thời điểm, số chỉ của V1 cực đại thì số chỉ của
V1 gấp đôi số chỉ của V2. Hỏi khi số chỉ của V2 cực đại thì số chỉ của V2 gấp bao nhiêu lần số chỉ V1?
A. 2 lần. B. 1,5 lần. C. 2,5 lần. D. 2 2 lần.

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Thầy Vũ Ngọc Anh − VNA 3

 Học online tại: https://mapstudy.vn
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Câu 16. [VNA] Đặt điện áp xoay chiều ổn định u = U0cost (V) vào đoạn mạch mắc nối tiếp theo
thứ tự: điện trở thuần R, cuộn cảm thuần L và tụ điện có điện dung C thay đổi được. Điều chỉnh C
để điện áp hiệu dụng trên tụ đạt cực đại, khi đó điện áp hiệu dụng của đoạn mạch RL là 100 V. Tại
thời điểm t, điện áp tức thời của đoạn RL là 100√2 V thì điện áp tức thời trên tụ là
A. –100√2 V. B. 100 V. C. 100√2 V. D. –100√3 V.
(Trích đề thi thử Đại học lần 3 – THPT Chuyên Đại học Vinh – Nghệ An – 2013)
Câu 17. [VNA] Cho mạch điện xoay chiều R, L, C mắc nối tiếp theo thứ tự đó (cuộn cảm thuần).
Điện dung C có thể thay đổi được. Điều chỉnh C để điện áp hiệu dụng ở hai đầu tụ là lớn nhất. Khi
đó, điện áp hiệu dụng ở hai đầu điện trở R là 150 V. Khi điện áp tức thời ở hai đầu đoạn mạch là
100√3 V thì điện áp tức thời giữa hai đầu đoạn mạch chứa RL là −300 V. Điện áp hiệu dụng của điện
áp ở hai đầu đoạn mạch AB là
A. 100√3 V. B. 615 V. C. 200 V. D. 300 V.
Câu 18. [VNA] Đặt điện áp xoay chiều u = U0cost vào hai đầu đoạn
R L C
mạch AB như hình vẽ (tụ điện có điện dung C thay đổi). Điều chỉnh
A M B
C đến giá trị C0 để điện áp hiệu dụng hai đầu tụ điện đạt cực đại, khi
đó điện áp tức thời giữa A và M có giá trị cực đại là 84,5 V. Giữ nguyên giá trị C0 của tụ điện. Ở thời
điểm t0, điện áp hai đầu: tụ điện; cuộn cảm thuần và điện trở có độ lớn lần lượt là 202,8 V; 30 V và
uR. Giá trị của uR bằng
A. 50 V. B. 60 V. C. 30 V. D. 40 V.
(Trích đề thi tham khảo của BGD  ĐT – 2017)

Điều chỉnh C đến C = C1 hoặc C = C2 thì điện áp hiệu dụng hai đầu tụ có cùng giá trị UC

Chứng minh công thức

U U.ZC U U2
Ta có: UC = I.ZC = .ZC = = =
Z R 2 + (ZL − ZC ) 2 R 2 + Z2L Z X 2 .(R 2 + Z2L ) − 2ZL .X + 1
2
− 2. L + 1
ZC ZC
1
(với = X ).
ZC
Để tồn tại 2 giá trị C1, C2 thỏa mãn thì phương trình: X .(R + ZL ) − 2ZL .X + 1 = 0 có hai nghiệm X1,
2 2 2

X2 thoãn mãn:
1 1 2Z R 2 + Z2L
Viet ta có: X1 + X2 = + = 2 L 2 . Mặt khác: để UCmax ⇔ ZC0 = .
ZC1 ZC2 R + ZL ZL
2 1 1
Từ đó suy ra: = + .
ZC0 ZC1 ZC2

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Thầy Vũ Ngọc Anh − VNA 4

 Học online tại: https://mapstudy.vn
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

VẬN DỤNG

Câu 19. [VNA] Đặt điện áp u = U0cost (V) vào hai đầu đoạn mạch gồm điện trở thuần R, cuộn cảm
thuần có độ tự cảm L và tụ điện có điện dung C thay đổi được mắc nối tiếp. Điều chỉnh C ta thấy,
khi C = 40 F hoặc C = 80 F thì điện áp hiệu dụng trên tụ điện cùng giá trị. Để điện áp hiệu dụng
trên tụ điện đạt cực đại thì giá trị của C là
160 80
A. 120 F. B. F. C. 60 F. D. F.
3 3
10−4
Câu 20. [VNA] Cho đoạn mạch RLC nối tiếp, tụ có điện dung C thay đổi được. Khi C1 = F

3.10−4
hoặc C2 = F thì hiệu điện thế hiệu dụng hai đầu tụ điện có giá trị bằng nhau. Để hiệu điện

thế hiệu dụng hai đầu tụ đạt giá trị cực đại thì điện dung C bằng
2,5.10−4 2.10−4 1,5.10−4 4.10−4
A. F. B. F. C. F. D. F.
   
Câu 21. [VNA] Đặt điện áp xoay chiều có giá trị hiệu dụng 100 V vào hai đầu đoạn mạch AB gồm
điện trở thuần R, tụ điện có điện dung C thay đổi được và cuộn cảm thuần có độ tự cảm L. Khi C =
C0 thì điện áp hiệu dụng giữa hai đầu tụ điện cực đại UCmax = 125 V. Khi C = C1 hoặc C = C2 thì điện
áp hiệu dụng trên tụ điện có giá trị như nhau và bằng UC. Tổng hệ số công suất của mạch AB khi C
UC
= C1 và C = C2 là 1. Tỉ số là
U C max
2 5 1 3
A. . B. . C. . D. .
3 6 2 4
Câu 22. [VNA] Đặt điện áp xoay chiều u = U√2cost (V) vào đoạn mạch gồm điện trở thuần R, tụ
điện có điện dung C thay đổi được, cuộn dây thuần cảm có độ tự cảm L mắc nối tiếp. Khi C = C0 thì
5
điện áp hiệu dụng giữa hai đầu tụ điện cực đại và hệ số công suất mạch chứa R và C lúc này là
5
. Khi C = C1 hoặc C = C2 thì điện áp hiệu dụng trên tụ điện có giá trị như nhau và bằng 120 V; tổng
hệ số trong hai trường hợp này là 1,2. Giá trị của U là
A. 200 V. B. 100 V. C. 100√2 V. D. 200√2 V.
Câu 23. [VNA] Đặt điện áp xoay chiều u = U0cost (V) (Với U0 và  không đổi) vào hai đầu đoạn
mạch gồm cuộn cảm dây không thuẩn cảm mắc nối tiếp với tụ điện có điện dung C thay đổi được.
Khi C = C1 thì điện áp giữa hai đầu tụ trễ pha hơn điện áp giữa hai đầu đoạn mạch góc 1 (1 > 0),
điện áp hiệu dụng giữa hai đầu cuộn dây là 20 V. Khi C = 2C1 thì điện áp hiệu dụng giữa hai đầu tụ

điện trễ pha hơn điện áp giữa hai đầu đoạn mạch góc 2 = 1 + , điện áp hiệu dụng giữa hai đầu
3
cuộn dây khi đó là 40 V, công suất tiêu thụ của cuộn dây là P2 = 20 W. Cảm kháng của cuộn dây là
A. 20 . B. 28,2 . C. 30 . D. 34,6 .

--- HẾT ---

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Thầy Vũ Ngọc Anh − VNA 5