Chuong 2-He Thong Cap Nuoc Khu Vuc (2022)

CẤP THOÁT NƯỚC CHƯƠNG 2: HỆ THỐNG CẤP NƯỚC KHU VỰC
ĐỊNH NGHĨA
Chƣơng 2 Là hệ thống đƣờng ống & các hạng mục
công trình liên quan xây dựng theo hệ
thống trục giao thông chính của khu vực
cấp nƣớc.
HỆ THỐNG
NHIỆM VỤ
CẤP NƢỚC KHU VỰC Nƣớc trong mạng lƣới sẽ đƣợc lấy ra
cung cấp cho các đơn vị sƣ̉ dụng nƣớc
cuối cùng (hộ dân, nhà máy, xí nghiệp,
công sở,…).
2 3
CHƯƠNG 2: HỆ THỐNG CẤP NƯỚC KHU VỰC CHƯƠNG 2: HỆ THỐNG CẤP NƯỚC KHU VỰC
PHÂN LOẠI
Có 3 loại mạng lƣới:
 Mạng lƣới vòng.
 Mạng lƣới hở (cụt).
 Mạng lƣới hỗn hợp (vòng + hở).
4 5
1
MỘT SỐ ĐỊNH NGHĨA

Nuùt: Laø nôi giao nhau caùc ñöôøng oáng. Ñoaïn oáng: Giôùi haïn bôûi 2 nuùt vôùi quy öôùc laø
d=const. vaø khoâng coù löu löôïng vaøo, ra doïc
ñoaïn oáng (trong tröôøng hôïp coù löu löôïng
doïc tuyeán  bieán ñoåi lưu lượng “töông
ñöông” veà nuùt 2 ñaàu ñoaïn oáng). Nút j
Nút i
Nút i
D d Đoạn ống có d=conts.

6 7

Ñieåm laáy nöôùc: laø vò trí nuùt ôû ñoù nöôùc ñöôïc
laáy ra (hoaëc ñöa vaøo) maïng löôùi ñeå vaøo
ñôn vò söû duïng nöôùc cuoái cuøng. MẠNG LƢỚI VÒNG
qj
Điểm lấy nƣớc
j
i
8 9
2
MẠNG LƢỚI VÒNG Nhaän xeùt: Nöôùc töø nguoàn ñeán ñieåm laáy
7 8 9 nöôùc coù theå ñi baèng nhieàu tuyeán khaùc
6 nhau.
IV
1
I q3
VI ÖU KHUYEÁT ÑIEÅM
2 4
3 5 MAÏNG LÖÔÙI VOØNG
II III V Öu ñieåm: Baûo ñaûm an toaøn caáp löu löôïng
Đài nƣớc ñeán caùc ñieåm laáy nöôùc khi coù söï coá xaûy
Nguồn nƣớc
10
ra treân ñöôøng oáng maïng löôùi.
11 12 13
Điểm lấy nƣớc Khuyeát ñieåm: Giaù thaønh cao, tính thuûy löïc
phöùc taïp.
10 11
MẠNG LƢỚI CỤT (HÔÛ)

q5 6
5 7
MẠNG LƢỚI HỞ 1 2
q1
3 4
Nguồn nƣớc
Đài nƣớc
8 9 10
Điểm lấy nƣớc
12 13
3
Nhaän xeùt: Nöôùc töø nguoàn ñeán ñieåm laáy

nöôùc chæ coù theå ñi baèng moät tuyeán.
ÖU KHUYEÁT ÑIEÅM MẠNG LƢỚI HỖN HỢP
MAÏNG LÖÔÙI CỤT
Öu ñieåm: Giaù thaønh thaáp, tính thuûy löïc ñôn
(VOØNG + HÔÛ)
giaûn.
Khuyeát ñieåm: KHOÂNG baûo ñaûm an toaøn
caáp löu löôïng ñeán caùc ñieåm laáy nöôùc khi
coù söï coá xaûy ra treân ñöôøng oáng maïng
löôùi. 14 15
MẠNG LƢỚI HỖN HỢP
7 9
Nhaän xeùt:
8
6
Phaùt huy ñöôïc öu ñieåm cuûa 2 loaïi
1 2
I q3
4
maïng löôùi vaø khaéc phuïc moät phaàn
3 5
caùc khuyeát ñieåm cuûa hai loaïi treân.
II Maïng
Đài nƣớc
löôùi hôû
Nguồn nƣớc
10 11 12
Điểm lấy nƣớc 1-2; 4-5;…: Đoạn ống
16 17
4
MỘT SỐ NGUYÊN TẮC & LƢU Ý CÁC NGUYÊN TẮC & LƢU Ý
KHI THIẾT KẾ MẠNG LƢỚI CẤP
NƢỚC KHU VỰC  Đầy đủ để có thể lấy nƣớc vào bất
kỳ đơn vị sử dụng nƣớc cuối cùng
 Xác định vị trí nguồn nƣớc. nào.
 Bố trí tuyến cấp 1 trƣớc.  Theo hệ thống quy hoạch giao
 Bố trí tuyến cấp 2,3,… thông.
18 19
CÁC NGUYÊN TẮC & LƢU Ý THÔNG SỐ YÊU CẦU

 Coät nöôùc töï do h (aùp löïc nöôùc töï do) :
p (=1000kg/m3: khoái
Cần AN TOÀN cấp nƣớc cao  dạng h  hmin
mạng lƣới vòng. Nếu không  mạng g löôïng rieâng cuûa nöôùc
lƣới cụt. - Đối với nhà dân cư:

hmin  tùy theo yêu cầu khu vực (10m 40m)
 Ƣu tiên xem xét mạng lƣới hỗn p: áp suất tại điểm lấy nước
hợp.  Löu löôïng Q(t) >= Qyêu cầu
20 21
5
THIẾT KẾ MẠNG LƢỚI CẤP NƢỚC LƢU Ý

LÖÏA CHOÏN
CUOÁI CUØNG Chọn sơ bộ đƣờng kính ống:
- ñòa hình.
- ñòa chaát.
Nghieân cöùu caùc phöông aùn khaû thi
vaø so saùnh kinh teá caùc p/aùn  l/choïn.
d(m)  (0.8  1.2)Q0.42
- nguoàn nöôùc.
- quy hoaïch ñoâ thò. Q(m3/s): lƣu lƣợng qua ống
- daân soá. Khaûo saùt coâng trình hieän höõu:
- ñoái töôïng tieâu - maïng löôùi thoaùt nöôùc
thuï nöôùc. - maïng löôùi phaân phoái gas
- quy hoaïch giao - maïng löôùi phaân phoái ñieän
thoâng. - maïng luới ñieän thoại
22
- ……… 23
LƢU Ý • Khái niệm về đường kính kinh tế:

T($)
Thông số tham khảo: T1+ T2
Vtb = (0.5 1.5) m/s

Tmin
 Lmax = (350 900)m T1=f(D)
 pmax= 500 kPa (kN/m2) T2=f(D)
 pmin= 150 kPa dopt D (m)

T1: chi phí đƣờng ống
T2: chi phí năng lƣợng
24 25
6
QUY LUẬT THỦY LỰC
QUY LUẬT THỦY LỰC TRONG
TRONG ỐNG CHẢY CÓ ÁP
ỐNG CÓ ÁP
Hazen-Williams  dh(m)  10.68L(m) Q1.85
dh  KQ m
d(m)4.87 C1.85
HW
Tổn thất
năng lƣợng Lƣu lƣợng
OÁng cuõ OÁng saét OÁng OÁng OÁng
(mH2O) trong ống cuõ b/toâng nhöïa theùp
K hệ số phụ thuộc đường ống; dh(m) tổn thất năng CHW 50-120 100-140 120-140 140-150 140-150
lượng trên đoạn ống dài L(m); Q(m3/s) lưu lượng qua
ống; m=1 (c. taàng)2 (c. roái).
26 27
Manning 
L V2
dh   . (mH 2O)
D 2g QUY ĐỔI LƢU LƢỢNG
  Heä soá toån thaát naêng löôïng ñöôøng DỌC ĐOẠN ỐNG
daøi (bieåu ñoà Moody or Nicurade)
L  chieàu daøi oáng
D  ñöôøng kính oáng
V  vaän toác trung bình maët caét
28 29
7
CHÚ Ý
Khi tính toán thủy lực mạng lƣới cấp
nƣớc khu vực  Nếu có lƣu lƣợng
phân bố trên các đoạn ống  Phải
quy đổi về lƣu lƣợng nút tƣơng
đƣơng ở 2 đầu đoạn ống trƣớc.
30 31
Quy ñoåi löu löôïng phaân boá ñeàu q

theo chieàu daøi  l/löôïng nuùt 2 ñaàu.
qL (l/s) L (m)
B
A
q (l/s/m)
Q (l/s) Quy đổi Q (l/s)
qL (l/s)
B
A
Q=qL/2 (l/s)
32 33
8
PHƢƠNG TRÌNH CƠ BẢN

Bài tập: Cho đoạn ống nhƣ hình vẽ. Mất - Nguyeân lyù baûo toaøn khoái löôïng vaät chaát 
năng theo Manning có =2.10-2. Phöông trình lieân tuïc taïi nuùt.
a. Tính theo lƣu lƣợng quy đổi ra nút. N
b. Tính tổn thất năng lƣợng (mH2O) của Q

j1
j,i  0   Qvaonut i   Q ranut i
k m
đoạn ống AB
N soá ñöôøng oáng hoäi tuï vaøo nuùt i cuûa maïng löôùi.
Q=… l/s L=150m, D=120mm
B Q1 Q2 Xét cân bằng
A lƣu lƣợng nút i:
q=0.2 l/s/m i
34
Q3 Q1 = Q2+Q3 35
TRONG TRƢỜNG HỢP TẠI NÚT CÓ LƢU

LƢỢNG VÀO (RA) MẠNG LƢỚI
MẤT NĂNG LƢỢNG
Q1 = Q2+Q3 + Ci
TRONG MẠNG LƢỚI CẤP NƢỚC
KHU VỰC
Ci
Q1 Q2
i
Q3 36 37
9
PHƢƠNG TRÌNH NĂNG LƢỢNG CHO

 Tính thủy lực mạng lƣới cấp MỘT ĐOẠN ỐNG ĐƠN GIẢN
nƣớc khu vực thƣờng chỉ kể đến
tổn thất “đƣờng dài” (bỏ qua tổn Xét một đoạn ống đơn giản (d=const.,
không có lƣu lƣợng ra, vào dọc tuyến):
thất cục bộ vì nó thƣờng bé so
A
với đƣờng dài). Mất năng pA Q B
lƣợng pB
ZA Mặt chuẩn ZB O
A B O
pA p
HA ZA   ZB  B  dh AB
38 g g 39
PHƢƠNG TRÌNH NĂNG LƢỢNG CHÚ Ý

CHO MỖI VÒNG KHÉP KÍN
Tổn thất năng lƣợng đƣờng dài
(dh) luôn cùng dấu với chiều dòng
 Tổng đại số các tổn thất năng lƣợng
chảy (nó có thể mang dấu âm hoặc
của các đoạn ống trong 1 vòng khép
dƣơng tùy theo chiều dƣơng quy
kín bằng 0.
ƣớc).
40 41
10
- Phương trình năng lượng cho mỗi vòng khép kín: Chứng minh: Tổng đại số các tổn thất cột
  dh 
i
L i 0  K Q
i
i i
m
0 nƣớc cho 1 vòng khép kín luôn bằng 0.
B
dhAB HB
(dhL)i : tổn thất năng lƣợng trên đoạn thứ i. dhAB=HA - HB
Toån thaát naêng löôïng cuøng chieàu doøng chaûy dhBC=HB - HC A
+ dhBC
H2 2 dhCA=HC - HA
HA
dh12++dh23+dh13=0 dh12=H1-H2 ------------------------
dh23 dhi = 0 dhCA
HC
dh12 Hi=zi+pi/ C
H1 + Ei=Hi+V2/2g
3
1
dh13 H3
42 43
V2/2g
dhAB
HA
pA/γ Ñöôøng coät
nöôùc ño aùp H
B pB/γ TÍNH CẤP NƢỚC
A ZB
MẠNG LƢỚI HỞ
Q
zA Maët chuaån
O O
HA = HB +dhAB
Vôùi HA=ZA+pA/γ : Coät nöôùc ño aùp toaøn phaàn
Vaø HB =ZB+pB/γ
44 45
11
TÍNH THUỶ LỰC MAïNG LƯỚI HỞ

Ñaët vaán ñeà: Xaùc ñònh ñöôøng kính oáng di, vaø chieàu cao
ñaøi nöôùc A (coät nöôùc ño aùp taïi A). Caùc soá lieäu khaùc
ĐÀI NUỚC giaû thieát ñaõ bieát.
ĐIỂM LẤY NUỚC Böôùc 1: Xaùc ñònh löu löôïng trong moãi ñoaïn oáng di. Baét
Vị trí ñaàu töø oáng nhaùnh tröôùc vaø töø cuoái maïng tieán daàn
Hđài B TRẮC DỌC p/γ bất veà höôùng nguoàn. Duøng p/t ñieàu kieän caân baèng veà löu
lợi löôïng taïi nuùt “sau”. Ví duï cho sô ñoà treân:
A C D
E qE q F Tính QCD: Xeùt caân baèng l/löôïng nuùt D:
F qD
qAB
A
qCD D Q (i )
vaoD
  Q(raj)D  QCD  q D
qD
B C i j
BÌNH ĐỒ D
QCD
46 47
Töông töï: Böôùc 2: Coù Qi cho moãi ñoaïn oáng seõ xaùc ñònh di
(choïn 2a or 2b):
 Tính QBE : Xeùt caân baèng l/löôïng nuùt
E: QBE = qE & QCF = qF 2a. Tröôøng hôïp toaøn boä caùc ñoaïn oáng (böôùc
5a).
 Tính QBC vaø QAB: Xeùt caân baèng
2b. Tröôøng hôïp treân tuyeán ñöôøng oáng chính
l/löôïng laàn löôït nuùt C vaø B:
(böôùc 5b).
 QBC = QCD + QCF vaø QAB = QBC +
Coâng thöùc kinh nghieäm: di(m)=(0.81.2)Qi0.42
QBE
 So sánh và chọn d theo sản phẩm có trên thị
trường!
48 49
12
KHÁI NIỆM VỀ TUYẾN

Böôùc 3: Coù Qi, Li, di xaùc ñònh toån thaát coät ĐƢỜNG ỐNG CHÍNH
nöôùc dhi:
Theo Hazen-Williams: E (Ze,pE/)
10.68 * L
dhi  4.87 1.85i Q1.85 C
Theo Manning: d CHW
B D (ZD,pD/)
Q2 K i  C R
A
dhi  2 Li vôùi
Ki Giả thiết ABCD tuyến chính F (ZF,pF/)
 HA=HD+dhABCD và các điểm còn lại  HA- dhAB..I> Hi (=E
50 or F): Cột nước yêu cầu tại i.
51
TUYẾN ỐNG CHÍNH Böôùc 4 :Tính chieàu cao ñaøi Hñaøi.

Ñeå tính Hñaøi, ta seõ tính HA vaø
Nối từ NGUỒN nƣớc đến:
 điểm lấy nƣớc “XA NGUỒN”
töø ñoù suy ra Hñaøi
 điểm lấy nƣớc có thế năng (z) “LỚN”  Hđài =pA/g= HA - zA
 điểm lấy nƣớc có yêu cầu cột nƣớc
áp suất tự do “LỚN”
 dẫn lƣu lƣợng “LỚN”
52 53
13
XEÙT TREÂN TUYEÁN ÑÖÔØNG OÁNG CHÍNH

Chieàu cao ñaøi nöôùc: Hñaøi = pA/γ
ABCD (GIAÛ THIEÁT):
BẮT ĐẦU TỪ CUỐI TUYẾN  điểm D

 HD= pD/γ + zD = (pD/γ)min + zD
AÙP SUAÁT TÓNH TAÏI A
Theo chieàu doøng chaûy töø C ñeán D:
Hñaøi= pA/g (pA) DO Hñaøi TAÏO RA
 HC = HD + dhCD
 HB =HC + dhBC
A (coù aùp suaát pA)  HA =HB + dhAB
54 55
Có HA  Hđài = pA/g = HA – ZA Bƣớc 5:
Nhaän xeùt: Mục đích  Kiểm tra cột nƣớc đo

HA =HD + dhi vôùi i laø caùc ñoaïn treân áp yêu cầu tại các điểm lấy nƣớc
tuyeán ñöôøng oáng chính ABCD (AB, còn lại trong mạng lƣới.
BC, CD). (nếu không thỏa  chọn lại tuyến
ống chính, tính lại chiều cao đài
nƣớc Hđài).
56 57
14
Böôùc 5: Coù 2 tröôøng hôïp (töø böôùc 2): CHÚ Ý

5a. Tröôøng hôïp di oáng nhaùnh ñaõ coù: Coät E qE qF
F
nöôùc ño aùp taïi cuoái caùc oáng nhaùnh seõ laø (ví dhBE qD
duï nhaùnh BE): A
qAB
HE = HB – dhBE pE/γ B C qCD D
So saùnh pE/γ vaø (pE/γ)min. Coù 2 khaû naêng:

(i) Neáu pE/γ >= (pE/γ)min (töông töï taïi taát caû
HB = HE +dhBE  HE = HB- dhBE
caùc oáng nhaùnh khaùc coøn laïi)  Ok.  pE/ = HE - zE
58 59
(ii) Nếu pE/γ < (pE/γ)min  về lại CHÚ Ý

bƣớc 4, giả thiết lại tuyến đƣờng Giả sử nếu kiểm tra tại F có pmin
ống chính  Tính lại HA (chiều KHÔNG THỎA  Tuyến đƣờng ống
cao đài nƣớc mới). chính mới giả thiết sẽ là ABCF.
 Nếu cả tại E lẫn F có pmin đều
không thỏa  Chọn tuyến chính mới
nối từ nguồn đến điểm có áp lực
nƣớc so với pmin tƣơng ứng “bất
lợi” nhất.
60 61
15
5b: Tröôøng hôïp di oáng nhaùnh chöa coù:

Chú ý:
Ñoái vôùi caùc ñoaïn oáng nhaùnh (ví duï BE), vôùi
- Tuyến đƣờng ống chính: Là tuyến
HB vaø HE ñaõ bieát, do ñoù toån thaát coät nöôùc
seõ laø: dhBE = HB-HE
nối nguồn nƣớc và điểm lấy nƣớc có
p/ =hmin & cột nƣớc đo áp tại các
Vôùi HE laáy theo coät nöôùc yeâu caàu.
điểm lấy nƣớc còn lại đạt yêu cầu.
•  Töø ñoù, ta seõ xaùc ñònh ñöôøng kính ñöôøng
(hmin là cột áp yêu cầu tại điểm lấy
oáng nhaùnh.
nƣớc)
• Ví du:ï 10.679* Li 
BE 
d 4.871 1.852
Q1.852dBE
dh BE *CHW
62 63
Bài tập 1. Laáy sô ñoà vôùi caùc soá lieäu nhö sau:
Chú ý: AB=CD=BC=500m; BE=CF=350m; qD=0.1m3/s;
Theo dòng chảy  qF=0.1m3/s; qE=0.2m3/s. Cao trình maët ñaát töï
nhieân laø nhö nhau taïi moïi vò trí treân maïng löôùi
Hđầu = Hcuối + dhđầucuối (zi=z0), ngoaïi tröø A coù cao ñoä ZA=7m+z0. Yeâu
(Quan điểm năng lƣợng khi áp caàu coät nöôùc töï do (p/)min taïi caùc ñieåm laáy nöôùc
dụng phƣơng trình Bernoulli ít nhaát laø 14 mH2O. Quy luaät toån thaát naêng
löôïng doøng chaûy:
cho dòng chảy từ m/c đầu đến 1.85
m/c cuối của 1 đoạn ống). 10.68Li  Qi 
dhi (m)   
64
d i4.87  120  65
16
Ñöôøng kính oáng d (m) sô boä: d  0.8 * Q

0.42 SÔ ÑOÀ MAÏNG LÖÔÙI
Thò tröôøng coù d(mm) : 200, 315, 355, 400, 450,
500, 560, 600. Choïn d theo ñöôøng oáng gaàn nhaát
trong thò tröôøng. Hđài
a. Giaû thieát ABCD laø tuyeán ñöôøng oáng chính. A
TRẮC DỌC
Xaùc ñònh di vaø coät nöôùc ño aùp taïi vò trí nuùt A  B C
Hñaøi (chieàu cao ñaøi nöôùc). Kieåm tra coät nöôùc ño D
aùp taïi caùc ñieåm laáy nöôùc coøn laïi E, F. E qE q
CF
qF
qD
qAB qBE F
b. Xeùt tröôøng hôïp coät nöôùc yeâu caàu taïi F laø 17m, qBC
cao ñoä cuûa F baây giôø laø 5m+z0. Aùp löïc taïi F coù A
qCD D
ñöôïc ñaùp öùng hay khoâng? B C
BÌNH ĐỒ
66 67
Baøi taäp 2: Cho sô ñoà maïng löôùi cuït nhö sau. Coät nöôùc ño Soá lieäu ñöôøng oáng
aùp yeâu caàu toái thieåu taïi 3,4,6 laø (p/γ)min=14m vaø taïi 5
laø (p/γ)min=18m. (a) Xaùc ñònh löu löôïng trong caùc oáng 1-2 2-3 2-4 4-5 4-6
vaø coät nöôùc caàn coù taïi nuùt 1. Toån thaát naêng löôïng
theo Hazen-Williams coù CHW=120. Cao ñoä caùc nuùt laø L(m) 400 400 400 400 400
nhö nhau (z0) ngoaïi tröø nuùt 1 laø (z0+8m) . d(mm) 250 200 200 200 200
5
3 q5 =12l/s
q3 =15l/s Giaû thieát tuyeán ñöôøng oáng chính laø 1-2-4-5.
1 (b) Trở lại Bước 5, giả thiết bây giờ cột nước yêu
4 q =10l/s cầu tại nút 6 là 18m. Hãy giải quyết vấn đề
4
2 nếu có.
6 q6 =10l/s68 69
17
Baøi taäp 3: Cho sô ñoà maïng löôùi nhö sau. Coät nöôùc ño aùp Soá lieäu ñöôøng oáng
yeâu caàu toái thieåu taïi nuùt 4,6,7 laø p/γ=14m, taïi 5 laø
p/γ=18m, taïi 3 laø p/γ=20m. Xaùc ñònh löu löôïng trong 2-7
1-2 2-3 2-4 4-5 4-6
caùc oáng vaø aùp löïc nöôùc caàn coù taïi nuùt 1 vaøo giôø cao
ñieåm. Toån thaát coù CHW=120. Cao ñoä caùc nuùt laø nhö L(m) 400 400 400 400 400 400
nhau (z0) ngoaïi tröø nuùt 1 laø (z0+2m) . d(mm) 250 200 250 200 200 200
Khu daân cö: 4000 daân, 5
qtb=120l/ng/ngñ,
3 q5 =10l/s Giaû thieát tuyeán ñöôøng oáng chính laø 1-2-4-6.
Kngñ-max=1,2 & Kh-max=1,5
2 (Tuyến ống chính đúng 1-2-3 !!!)
4 q4 =10l/s
1
q7 =14l/s
7 70 6 q6 =12l/s 71
Baøi taäp 4: Cho sô ñoà maïng löôùi caáp nöôùc khu vöïc nhö
Soá lieäu ñöôøng oáng
sau. Coät nöôùc ño aùp yeâu caàu toái thieåu taïi nuùt 3 laø
p/γ=18m vaø taïi nuùt 4, 5, 6 laø p/γ=20m. Toån thaát naêng
1-2 2-3 2-4 4-5 4-6
löôïng theo Hazen-Williams coù CHW=120. Cao ñoä caùc
nuùt laø nhö nhau (z0) ngoaïi tröø nuùt 1 laø (z0+6m) . L(m) 400 400 400 400 400
Khu daân cö: 6000 daân, d(mm) 250 200 200 200 200
qtb=100l/ng/ngñ, 5
3 q5 =12l/s
Kngñ-max=1,2 & Kh-max=1,4 Giaû thieát tuyeán ñöôøng oáng chính laø 1-2-4-6.
4
1 2 q=0.04 l/s/m q4 =4l/s
6 q6 =14l/s72 73
18
a. Tính löu löôïng (l/s) nöôùc sinh hoaït giôø duøng nöôùc lôùn
nhaát. TÍNH CẤP NƢỚC VỚI
b. Quy ñoåi löu löôïng treân 2-4. Tính löu löôïng (l/s) trong
caùc ñoaïn oáng giôø duøng nöôùc lôùn nhaát.
MẠNG LƢỚI VÒNG
c. Giaû thieát 1-2-4-6 laø tuyeán ñöôøng oáng chính. Tính coät
nöôùc caàn coù taïi nuùt 1  chieàu cao ñaøi nöôùc taïi nuùt 1
(laáy troøn soá ñeán 0.5m). Kieåm tra caùc ñieåm laáy nöôùc
Phƣơng pháp giải đúng dần
coøn laïi. HARDY CROSS
d. Laáy chieàu cao ñaøi nöôùc caâu (c), giaû söû khu daân cö
daân soá gia taêng leân 9000 ngöôøi. Tieâu chuaån duøng
nöôùc khoâng ñoåi, ñaùnh giaù söï thay ñoåi coät nöôùc aùp
suaát taïi caùc ñieåm laáy nöôùc. 74 75
ĐẶT VẤN ĐỀ qAB , qAC , qBC ???

Khi nhu cầu đã biết & lƣu lƣợng vào B
QA=QB+QC: đ/k cân bằng QB
mạng lƣới đã biết:
qAB
Nếu là mạng lƣới HỞ  xác định lƣu A
QA qBC
lƣợng trong các đoạn ống trực tiếp
“dễ dàng” qAC
QA=qAB+qAC (1) C
 Nếu là mạng lƣới VÒNG  xác định qAB=QB+qBC (2)
???
QC
lƣu lƣợng trong các đoạn ống không QC = qBC+qAC (3)
(hệ p/t phụ thuộc !!!) qAB, qBC, qAC : ẩn số
thể “trực tiếp” nhƣ mạng lƣới cụt  76 77
19
• Goïi Qi laø löu löôïng öôùc löôïng (bieát) trong ñöôøng

LÝ THUYẾT oáng thöù i vaø Q laø löu löôïng hieäu chænh cho voøng
kín töông öùng naøy; löu löôïng trong ñöôøng oáng sau
PHƢƠNG PHÁP GIẢI laàn laëp seõ laø:
Q = Qi + Q
ĐÚNG DẦN Q lưu lượng cần tìm.
Quy luật thủy lực:
dhi  Ki Q m  Ki (Qi  Q) m

Tổn thất Lƣu
cột nƣớc lƣợng
78
Tham số m=1 2 79
CHƯƠNG 2: HỆ THỐNG CẤP NƯỚC KHU VỰC CHƯƠNG 2: MẠNG LƯỚI CẤP NƯỚC KHU VỰC
 Q 
m TÍNH CHẤT
dh i  K i Qim 1  
 Qi  TỔNG ĐẠI SỐ CÁC TỔN THẤT NĂNG
vôùi khai trieån ña thöùc treân trong ñoù loaïi LƯỢNG CỦA CÁC ĐOẠN ỐNG TRONG 1
boû caùc soá haïng beù baäc cao seõ cho ta (giaû VÒNG KHÉP KÍN LUÔN LUÔN BẰNG 0.
thieát Q<<Q):
Q
dhi  K i Qim (1  m ) (1)
Qi
80 81
20
CHƯƠNG 2: MẠNG LƯỚI CẤP NƯỚC KHU VỰC CHƯƠNG 2: MẠNG LƯỚI CẤP NƯỚC KHU VỰC
• Tính chất: Tổng đại số các tổn thất cột Do đó, xét cho mỗi vòng khép kín
nƣớc cho 1 vòng khép kín luôn bằng 0.
 pt. (1) 
B
dhAB HB
dhAB=HA-HB Q
dhBC=HB-HC
dhCA=HC-HA
A + dhBC  dh i   K iQim (1  m
i i Qi
)0
HA
------------------------
dhCA
dh = 0 HC
K i Qim
 mQ   K i Qim
C
i Qi i
82 83
Töø ñoù löu löôïng hieäu chænh Q ñöôïc tính nhö PHƢƠNG PHÁP
sau:
  K i Qim   dh i HARDY CROSS
Q  i
 i
(2) Phƣơng pháp Hardy Cross sẽ
Qim
dh i
m K i m
i Q i i Qi
dùng Q vừa chứng minh trên
để tính lặp tìm lời giải đúng của
vôùi m = 1.85 (phöông trình Hazen-Williams) mạng lƣới theo trình tự nhƣ
Có Q sẽ bổ sung vào Qi  Q sau.
84 85
21
CHƯƠNG 2: MẠNG LƯỚI CẤP NƯỚC KHU VỰC CHƯƠNG 2: MẠNG LƯỚI CẤP NƯỚC KHU VỰC
CAÙC BÖÔÙC AÙP DUÏNG P/P HARDY-CROSS CÂN BẰNG TOÀN HỆ THỐNG
a. Kieåm tra ñieàu kieän caân baèng löu löôïng
Xem xét sự cân bằng tổng lƣu
cuûa toaøn heä thoáng:
lƣợng VÀO mạng lƣới & tổng
Qi
vao. mang .luoi   Qra. mang. luoi
i
lƣu lƣợng RA khỏi mạng lƣới
(KHÔNG quan tâm đến lƣu
A B QB
QA lƣợng chạy trong các đoạn ống
qAB
qAD qBC của mạng lƣới).
QA = QB+QC
qCD
C QC
D 86 87
CHƯƠNG 2: MẠNG LƯỚI CẤP NƯỚC KHU VỰC CHƯƠNG 2: HỆ THỐNG CẤP NƯỚC KHU VỰC
CAÙC BÖÔÙC AÙP DUÏNG • Goïi M laø soá ñoạn oáng vaø N laø soá nuùt trong maïng löôùi,
soá giaù trò löu löôïng THÖÏC SÖÏ ñöôïc giaû thieát trong
P/P HARDY-CROSS maïng löôùi chæ laø (M-N+1) giaù trò.
b. Giaû thieát 1 phaân phoái löu löôïng ban H1 q12 Q2
ñaàu trong caùc ñoaïn oáng. Chuù yù taïi moãi 1 2
H2
nuùt phaûi ñaûm baûo ñieàu kieän: Q1 + M =5 (ñoaïn oáng) ;
Q i
vao nut K   Q ra nutK
j
+
N =4 (nuùt)
 M-N+1 = 2
 Giaû thieát 2 giaù trò
H4 H3
(ví duï q12 & q34)
Trong thực hành việc giả thiết các giá trị q 4 3
trong ống như sau: Q4 q34
88 89 Q3
22
• Caùc giaù trò löu löôïng trong caùc oáng CHÚ Ý

coøn laïi seõ xaùc ñònh baèng caùc phöông Từ kết quả tính  Vectơ chỉ giá trị lưu
trình caân baèng löu löôïng taïi nuùt. lượng BAN ĐẦU trong các ống PHẢI trình
 Neân baét ñaàu töø caùc nuùt “ñôn bày đúng với chiều dòng chảy thực của
giaûn” tröôùc (nuùt ñôn giaûn laø nuùt maø nó.
taát caû caùc ñoaïn oáng hoäi tuï veà nuùt  Ví dụ: Kết quả tính ra dấu (+)  đã giả
xeùt, chæ coøn 1 ñoaïn oáng chöa bieát thiết đúng chiều của qij  ok
löu löôïng).  Kết quả tính ra dấu (-)  CẦN đổi chiều
dòng chảy trên hình vẽ.
90 91
VÍ DỤ: Xét cân bằng lưu lượng tại A để tính qAB CAÙC BÖÔÙC AÙP DUÏNG P/P HARDY-CROSS
B B
c. Xaùc ñònh caùc voøng kheùp kín, choïn chieàu
C C
döông quy öôùc theo chieàu kim ñoàng hoà.
q12>0
1 2
qAB= - 40l/s !!! qAB= +40l/s + q <0
23
qAD=60l/s qAD=60l/s
A A 3
D D
QA=100l/s QA=100l/s
SAI ĐÚNG
Lặp lần
92
n: Voøng ABCD 93
23
AÛNH HÖÔÛNG CUÛA CHIEÀU DÖÔNG QUY ÖÔÙC  Tính toån thaát coät nöôùc cho caùc ñöôøng oáng
LEÂN DAÁU CUÛA GIAÙ TRÒ LÖU LÖÔÏNG daãn nhôø vaøo quan heä theo Hazen-Williams:
TRONG OÁNG
1.85
1
H1 q12
2 Xeùt voøng dh L i  K i Qi
H2 kheùp kín 1-2-3 (Chuù yù: Laáy daáu cuûa dhLi luoân luoân cuøng daáu vôùi
+
q12 > 0 Qi)
q13 q23 > 0  Tính giaù trò löu löôïng hieäu chænh Q cho töøng
+
H3
q13 < 0 voøng kheùp kín nhôø vaøo coâng thöùc sau ñaây:
H4 Xét vòng khép
4 3 kín 1-3-4:
94
q13>0 95
  K i Qim   dh i H1 q12
Q  i
 i 1 2
Qm dh
m i
H2
m K i i + (1)
i Qi i Qi
Kieåm tra ñieàu kieän sai soá cho pheùp. + (2)

max Qi   Q  (1) H4
H3
• sai soá cho pheùp, theo yeâu caàu baøi toaùn 4 3

1. Tröôøng hôïp (1) khoâng thoûa  Boå sung löu
löôïng hieäu chænh vaøo caùc oáng cuûa töøng voøng 1-2, 1-4, 2-3, 3-4: oáng rieâng
kheùp kín. Nguyeân taéc aùp duïng hieäu chænh löu 1-3 : oáng chung
löôïng nhö sau:
96 97
24
Ví duï xeùt voøng kheùp kín 1 Sau khi boå sung löu löôïng hieäu chænh vaøo
 Tröôøng hôïp oáng rieâng : caùc oáng, laäp baûng tính môùi cho dhi cuûa
caùc voøng kheùp kín.
Qimoi  Qicu  Q1 Chuù yù: Moãi laàn laëp phaûi tính laïi cho taát caû
 Tröôøng hôïp oáng chung : caùc voøng kheùp kín
 Trôû laïi caùc böôùc (d), (e),...
Qimoi  Qicu  Q1  Q2 2. Neáu (1) thoûa  KEÁT THUÙC  Giaù trò
löu löôïng caùc oáng trong baûng laëp cuoái
cuøng.
Q1, Q2 : löu löôïng hieäu chænh laàn
löôït cho voøng kheùp kín 1 vaø 2. 98 99
CHÚ Ý
CHÚ Ý
Nên tham khảo giá trị sai số [Q] để làm
tròn số của giá trị Q tính từ kết quả lập
 Điều kiện cân bằng lưu lượng
bảng. nút LUÔN LUÔN đúng tại bất kz
 Luôn luôn có tính chất max[Qi] lần lặp NÚT ở bất kz vòng tính lặp nào !
sau NHỎ hơn max[Qi] lần lặp trƣớc.
 Giá trị qij trong đƣờng “chung” luôn
BẰNG NHAU & TRÁI DẤU trong 2 vòng
khép kín mà nó là thành viên !
100 101
25
CHƯƠNG 2: HỆ THỐNG CẤP NƯỚC KHU VỰC CHƯƠNG 2: MẠNG LƯỚI CẤP NƯỚC KHU VỰC
VÍ DỤ
B
C Pt. qAD = QD + qCD
qCD
Luôn luôn đúng
ở bất kỳ vòng
BAÛNG TÍNH LAËP
A
qAD
QD
tính lặp nào
THAM KHAÛO
D
Lặp lần n: Voøng ABCD
102 103
BAÛNG MAÃU TÍNH CHO MOÃI VOØNG KHEÙP KÍN Baøi taäp 1: Cho moät maïng löôùi caáp nöôùc nhö sau:
Luoân luoân döông B
Lặp lần n: Voøng XYZ 0
q AB  45l / s QB=40l/s
Ñoaïn Löu löôïng, D L dh dh/Q
Q Giá trị l/l giả
3
(m /s) (m) (m) (m)
2
(s/m ) thiết ban đầu A QC=60l/s
C
XY +0.05 0.200 1500 +35.27 705.40 QA
. . . . . . Ñaëc tröng caùc ñöôøng oáng nhö sau:
YZ -0.05 0.305 1000 -3.02 60,40
Ñoaïn oáng AB BC AC
Toång 38.45 895.50
D(mm) 200 200 300
Cuøng daáu !!! Duøng ñeå tính l/l
L(m) 1500 1000 1000
hieäu chænh Qi 104 105
26
Söû duïng phöông phaùp Hardy-Cross ñeå xaùc Baøi taäp 2: Cho maïng löôùi caáp nöôùc sau:
ñònh löu löôïng trong caùc ñöôøng oáng. Sai soá q5=35 l/s 5
4
toái ña cho pheùp  Q  = 0.1 l/s. Cho bieát toån q 0
24
thaát naêng löôïng coät nöôùc dh do ma saùt ñöôøng q2=10 l/s ql=0.04 l/s/m
daøi: 1.85
10.68L  Q 
dh(m)  2
d4.87  100 
1 3
Q1 q3=25 l/s
trong ñoù Q chæ löu löôïng (m3/s) vaø d ñöôøng OÁng 1-2 2-3 2-4 3-4 4-5
kính oáng (m) vaø L chieàu daøi ñoaïn oáng (m). D(mm) 300 250 250 250 250
106 L (km) 0,5 1 1 1 0,5
107
• Quy luaät thuûy löïc theo H-W: • Xeùt caân baèng löu löôïng ñoaïn oáng 4-5  tính
10.68L  Q 
1.85 löu löôïng trong ñoaïn oáng 4-5 taïi nuùt 4.
dh(m)  4.87    LOAÏI caùc ñoaïn 1-2 & 4-5 ra khoûi maïng löôùi
d  120 
vaø thay vaøo caùc giaù trò qi töông öùng.
L(m) chieàu daøi, d(m) ñ/kính. Coät nöôùc töï do yeâu
 Tính löu löôïng vaøo, ra khoûi maïng voøng 2-3-4.
caàu toái thieåu taïi nuùt 5 laø 14m, taïi nuùt 3 laø 16m.
c. Giaû thieát q2-40=40 l/s, tính phaân phoái löu löôïng
a. Quy ñoåi lưu löôïng phaân boá ql thaønh löu löôïng trong maïng 2-3-4 vôùi sai soá 0,15 l/s baèng p/p
nuùt. Hardy Cross.
b. Xeùt caân baèng löu löôïng vó moâ maïng löôùi  Q1 d. Tính coät nöôùc aùp suaát caàn thieát taïi nuùt 1. Cho
 Löu löôïng trong ñöôøng oáng 1-2 taïi nuùt 2. bieát cao ñoä cuûa 1 laø 17m, caùc ñieåm coøn laïi laø
10m.
108 109
27
Baøi taäp 3: Cho moät maïng löôùi caáp nöôùc nhö sau: • Cho bieát toån thaát naêng löôïng coät nöôùc
B
q 0AB  25l / s QB=30l/s dh do ma saùt ñöôøng daøi:
1.85
LOA=250m q=0.04l/s/m Khu dân cƣ có 10.68L  Q 
O 12000dân, kngđ=1.2 dh(m)  4.87  
A
DOA =300mm
và kh_max=1.2, d  100 
C
qtb=120l/ng/ngđ trong ñoù Q chæ löu löôïng (m3/s) vaø d
Ñaëc tröng caùc ñöôøng oáng nhö sau:
ñöôøng kính oáng (m) vaø L chæ chieàu daøi
Ñoaïn oáng AB BC AC ñoaïn oáng (m).
D(mm) 200 200 300
L(m) 1500 1000 1000
110 111
a. Bieán ñoåi löu löôïng phaân phoái thaønh löu d. Söû duïng phöông phaùp Hardy-Cross ñeå
löôïng nuùt. xaùc ñònh löu löôïng trong caùc ñöôøng oáng.
b. Tính löu löôïng nöôùc sinh hoaït giôø duøng Sai soá toái ña cho pheùp 0.2 l/s.
nöôùc cao ñieåm cuûa khu daân cö. e. Giaû thieát aùp löïc nöôùc töï do yeâu caàu taïi
c. Loaïi boû OA ra khoûi maïng löôùi vaø thay ñieåm laáy nöôùc khu daân cö C laø 16m.
theá löu löôïng töông öùng. Xaùc ñònh löu Tính aùp löïc nöôùc taïi O. Cho cao ñoä taát
löôïng phaân phoái ban ñaàu trong maïng caû caùc ñieåm nhö nhau Z0, ngoaïi tröø O laø
löôùi voøng ABC vaøo giôø duøng nöôùc cao Z0+8m
ñieåm, vôùi giaû thieát qAB0=25l/s.
112 113
28
A
F
Bài tập 4: Cho mạng lưới cấp nước như hình sau. qAB=60l/s B
qBC=10l/s
Cho biết tổn thất năng lượng dh(m) tính theo công G
C
thức:
1.85
10.68L  Q  E
D
dh (m)  4.87  
d  140  AB BC CD DE EA BF FG GC
L(m) chiều dài ống, d(m) là đường kính ống. Q(m3/s) d(m) 0.3 0.2 0.2 0.3 0.3 0.2 0.2 0.2
lưu lượng chảy qua ống. L(m) 1000 500 500 1000 1000 500 500 500
Dùng p/p Hardy Cross tính lưu lượng trong các đoạn Nút B C D E F G
ống với độ chính xác yêu cầu là 0.6 l/s.
q (l/s) 20 10 30 20 20 20
114 115
ĐS: Bài tập 5: Cho mạng luới cấp nước sau. Tính phân
phối lưu lượng trong các đoạn ống với sai số
ABCDE BFGC 0.05l/s (CHW=100). QE=30l/s QB=40l/s
Đoạn Q (l/s) Đoạn Q (l/s) E
AB 61.9 BF 24.6
A
qAE=60l/s qEB=35l/s
B
BC 17.3 FG 4.6 QA=50l/s
CD -8.1 GC -15.4
DE -38.1 CB -17.3 QF=30l/s
EA -58.1 QC=75l/s
D
116
C F QD=25l/s
117
29
Ñoaïn Q D L h h/Q
Data: (Xem Excel  Hardy3_4):
l/s (m) (m) (m) m/(l/s)
AE 61.7 0.300 1000 4.332 0.070
AE EF FC CA EB BD DF CA 11.7 0.250 500 0.242 0.021
FC -63.3 0.300 1000 -4.549 0.072
L(m) 1000 500 1000 500 1000 500 1000 EF -2.1 0.200 500 -0.031 0.014
delQ = 0.02 l/s -0.006 0.177
D(m) 0.3 0.2 0.3 0.25 0.3 0.2 0.3 Ñoaïn Q D L h h/Q
l/s (m) (m) (m) m/(l/s)
 Xem kết quả sau 3 lần lặp . EB 33.8 0.300 1000 1.423 0.042
BD -6.21 0.200 500 -0.223 0.036
DF -31.2 0.300 1000 -1.228 0.039
FE 2.1 0.200 500 0.031 0.014
118 119
delQ = -0.01 l/s 0.003 0.132
Baøi taäp 6: Maïng löôùi caáp nöôùc nhö sau. Cho biết:
10,68L  Q 
1,85 SỐ LIỆU ĐƢỜNG ỐNG
dh(m)  4,87  
D  120  AB BC CD DA BD
vôùi D(m) laø ñöôøng kính oáng. Q (m3/s)
löu löôïng. Xaùc D(mm) 350 350 200 350 200
ñònh löu löôïng trong caùc ñoaïn oáng với ñoä chính xaùc
±0.3 (l/s). A B L(m) 4000 4000 5000 3000 5000
QA QB=0.02m3/s
qAD=0.049m3/s
Qc=0.05m3/s
qDC =0.012m3/s
C
D QD=0.03m3/s 120 121
30
Ñoaïn Q D L dh dh/Q
m**3/s m m m m/m**3/s
Bài tập 7: Cho mạng luới sau. Tính phân phối
AB 0.0519 0.350 4000 4.254 81.882 lưu lượng trong các đoạn ống sau 2 lần lặp
BD -0.0067 0.200 5000 -1.858 275.575 (CHW=100).
DA -0.0481 0.350 3000 -2.762 57.472 D E
-0.366 414.929 A
Kết quả sau 2 lần lặp qAD=50l/s
delABD= 0.5 l/s qDE=20l/s
Ñoaïn Q D L dh dh/Q
m**3/s m m m m/m**3/s
BC 0.0387 0.350 4000 2.466 63.743
CD -0.0113 0.200 5000 -4.835 427.628
DB 0.0067 0.200 5000 1.858 275.575 B
-0.511 766.946
122
C F
123
III delBCD= 0.4 l/s
SỐ LIỆU BAN ĐẦU Bài tập 8: Một đài nước tại O cấp nước cho các điểm A,
B, C, E. Dọc OA & DF lấy nước dọc ống cho sinh hoạt.
Nút A B C D E F Số liệu ống như sau:
Ống OA AB BC CD DE EA DF
Q (l/s) 70 30 40 20 25 15
L(m) 1000 1500 1500 500 600 1000 1000
Đoạn AB AD BC CD DE CF EF D(m) ? 0.35 0.25 0.2 0.25 0.3 0.2
L(m) 250 250 250 250 250 250 250 Cao độ các điểm như nhau. (HD)yc=14m. Mất năng theo
HW có CHW=140. Giả thiết QAB=QAE lần lặp 1.
D(mm) 200 250 250 150 200 200 150 [abs(Q)]=1 l/s.
124 125
31
CHƯƠNG 2: HỆ THỐNG CẤP NƯỚC KHU VỰC
B C
35l/s 30l/s 0.04l/s/m
D
0.04l/s/m 100l/s F
50l/s
O
Tính: A E
1. QAB, QCD, QDE
2. Cột nước đo áp tại F
3. Chọn DOA để chiều cao đài nước là 26.8m
126
32

Chuong 2-He Thong Cap Nuoc Khu Vuc (2022)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chuong 2-He Thong Cap Nuoc Khu Vuc (2022)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CẤP THOÁT NƯỚC CHƯƠNG 2: HỆ THỐNG CẤP NƯỚC KHU VỰC

MỘT SỐ ĐỊNH NGHĨA

D d Đoạn ống có d=conts.

MỘT SỐ ĐỊNH NGHĨA

MẠNG LƢỚI CỤT (HÔÛ)

Nhaän xeùt: Nöôùc töø nguoàn ñeán ñieåm laáy

MẠNG LƢỚI HỖN HỢP

CÁC NGUYÊN TẮC & LƢU Ý THÔNG SỐ YÊU CẦU

lƣới cụt. - Đối với nhà dân cư:

THIẾT KẾ MẠNG LƢỚI CẤP NƢỚC LƢU Ý

LƢU Ý • Khái niệm về đường kính kinh tế:

Vtb = (0.5 1.5) m/s

 pmax= 500 kPa (kN/m2) T2=f(D)

 pmin= 150 kPa dopt D (m)

Quy ñoåi löu löôïng phaân boá ñeàu q

PHƢƠNG TRÌNH CƠ BẢN

b. Tính tổn thất năng lƣợng (mH2O) của Q

TRONG TRƢỜNG HỢP TẠI NÚT CÓ LƢU

PHƢƠNG TRÌNH NĂNG LƢỢNG CHO

PHƢƠNG TRÌNH NĂNG LƢỢNG CHÚ Ý

TÍNH THUỶ LỰC MAïNG LƯỚI HỞ

KHÁI NIỆM VỀ TUYẾN

TUYẾN ỐNG CHÍNH Böôùc 4 :Tính chieàu cao ñaøi Hñaøi.

XEÙT TREÂN TUYEÁN ÑÖÔØNG OÁNG CHÍNH

BẮT ĐẦU TỪ CUỐI TUYẾN  điểm D

Có HA  Hđài = pA/g = HA – ZA Bƣớc 5:

Nhaän xeùt: Mục đích  Kiểm tra cột nƣớc đo

Böôùc 5: Coù 2 tröôøng hôïp (töø böôùc 2): CHÚ Ý

HE = HB – dhBE pE/γ B C qCD D

So saùnh pE/γ vaø (pE/γ)min. Coù 2 khaû naêng:

(ii) Nếu pE/γ < (pE/γ)min  về lại CHÚ Ý

5b: Tröôøng hôïp di oáng nhaùnh chöa coù:

Ñöôøng kính oáng d (m) sô boä: d  0.8 * Q

ĐẶT VẤN ĐỀ qAB , qAC , qBC ???

• Goïi Qi laø löu löôïng öôùc löôïng (bieát) trong ñöôøng

dhi  Ki Q m  Ki (Qi  Q) m

• Caùc giaù trò löu löôïng trong caùc oáng CHÚ Ý

Kieåm tra ñieàu kieän sai soá cho pheùp. + (2)

• sai soá cho pheùp, theo yeâu caàu baøi toaùn 4 3

Đoạn AB AD BC CD DE CF EF D(m) ? 0.35 0.25 0.2 0.25 0.3 0.2

You might also like