10
NGHIÊN CỨU LỰA CHỌN CÔNG NGHỆ ĐỐT THAN CHO
NHÀ MÁY NHIỆT ĐIỆN QUẢNG TRẠCH I
STUDY ON SELECTING COAL COMBUSTION TECHNOLOGIES FOR QUANG TRACH I
THERMAL POWER PLANT
Bùi Ngọc Dũng1, Nguyễn Quốc Huy2
1
Ban Quản lý Dự án Nhiệt điện 2 - EVN; dungceo168@gmail.com
2
Trường Đại học Bách khoa - Đại học Đà Nẵng; quochuybkdn@gmail.com
Tóm tắt - Với ưu điểm nâng cao được hiệu suất nhà máy, giảm tiêu
hao nhiên liệu và phát thải ra môi trường, công nghệ siêu tới hạn và
trên siêu tới hạn được xem là các công nghệ tiên tiến hiện nay trong
các nhà máy nhiệt điện. Tuy nhiên, việc nâng cao các thông số hơi sẽ
làm tăng chi phí đầu tư ban đầu. Bài báo nghiên cứu đánh giá, phân
tích, lựa chọn các thông số hơi tối ưu và công nghệ đốt phù hợp cho
các nhà máy nhiệt điện than công suất lớn (> 300 MW) tại Việt Nam.
Phân tích lựa chọn được thực hiện dựa trên cơ sở nghiên cứu, đánh
giá các yếu tố về chi phí đầu tư, kinh nghiệm xây dựng và vận hành,
bảo dưỡng và sửa chữa, cũng như thị trường cung cấp thiết bị với việc
tính toán, phân tích, so sánh các thông số kỹ thuật giữa các phương
án thông số hơi khác nhau để từ đó lựa chọn được công nghệ phù
hợp với điều kiện Việt Nam. Bài báo đã lựa chọn được công nghệ phù
hợp cho Nhà máy Nhiệt điện (NMNĐ) Quảng Trạch I.
Từ khóa - nhà máy nhiệt điện; công nghệ siêu tới hạn; trên siêu
tới hạn; công nghệ đốt; thông số hơi.
1. Đặt vấn đề
Trong nhà máy nhiệt điện, thông số hơi đóng vai trò rất
quan trọng trong việc nâng cao hiệu suất và vận hành kinh
tế. Nâng cao thông số hơi có thể giúp nâng cao được hiệu
suất nhà máy, giảm chi phí nhiên liệu, nhưng lại làm tăng
giá thành thiết bị, vì khi nâng cao áp suất sẽ phải tăng chiều
dày của vách ống và tăng khối lượng chi tiết của các thiết
bị [1, 2]. Còn nếu nâng cao nhiệt độ hơi thì ứng suất cho
phép giảm đi rất nhanh, dẫn đến phải tăng kích thước hoặc
chuyển sang loại thép mới có độ bền nhiệt cao hơn. Chính
vì vậy, việc tính toán, phân tích lựa chọn thông số hơi tối
ưu cho các nhà máy nhiệt điện công suất lớn ( 300 MW/
1 tổ máy) đóng vai trò quyết định về hiệu suất của chu trình
nhà máy, cũng như hiệu quả kinh tế trong quá trình vận
hành của nhà máy [1, 2].
Theo quy hoạch phát triển điện quốc gia thì đến năm
2020, sản lượng điện từ các nhà máy nhiệt điện chiếm 49%
điện sản xuất. Đến năm 2025, tỉ lệ này là 55% điện sản xuất
[3]. Ở Việt Nam hiện nay, để đáp ứng được mục tiêu quy
hoạch, nhiều nhà máy nhiệt điện có công suất lớn đã và
đang được vận hành và xây dựng. Tuy nhiên, việc phát
triển ồ ạt các nhà máy nhiệt điện đốt than có thể dẫn tới
việc gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng nếu không có
những chiến lược và giải pháp cụ thể.
Với ưu điểm hiệu suất cao và giảm tiêu thụ nhiên liệu,
công nghệ siêu tới hạn (supercritical - SC) và trên siêu tới
hạn (ultra-supercritical - USC) trong nhà máy nhiệt điện
được nhìn nhận là một công nghệ than sạch. Công nghệ này
từ lâu đã được lựa chọn ở các nước phát triển như Nhật Bản
và các nước trong Liên minh châu Âu - EU. Do đó, lựa
chọn công nghệ SC và USC đang trở thành xu hướng phát
Bùi Ngọc Dũng, Nguyễn Quốc Huy
Abstract - Supercritical and ultra supercritical technologies have
been considered as advanced technologies in thermal power
plants due to their improving efficiency of whole power plant and
reducing fuel consumption and emissions to the environment.
However, raising the parameters will increase the initial investment
costs. This paper analyzes, evaluates and selects optimal steam
parameters as well as suitable combustion technologies for large
coal-fired power plants (> 300 MW) in Vietnam. The analysis of
options is based on the basis of research, evaluation of the initial
capital costs, experience of construction and operation,
maintenance and repair as well as equipment supply market in
order to select the suitable technologies for thermal power plants
in Vietnam. This article has selected suitable technology for Quang
Trach I power plant.
Key words - thermal power plant; supercritical (SC); ultral-
supercritical (USC); combustion technologies; steam parameters.
triển tất yếu trong bối cảnh nguồn cung cấp nhiên liệu đốt
ngày càng khó khăn, cũng như sức ép cắt giảm phát thải
CO2 nhằm chống lại sự biến đổi khí hậu.
Tuy nhiên, ở Việt Nam hiện nay, hầu hết các nhà máy
nhiệt điện có công suất mỗi tổ máy trên 300 MW đang vận
hành như Phả Lại 2, Uông Bí mở rộng, Hải Phòng, Quảng
Ninh và Nghi Sơn 1 đều sử dụng công nghệ cận tới hạn.
Thậm chí các tổ máy có công suất 600 MW đang xây dựng
như Vũng Áng 1, Mông Dương 2, Vĩnh Tân 2, Vĩnh Tân 3
(BOT), Duyên Hải 1 cũng chỉ sử dụng công nghệ cận tới
hạn. Hiện chỉ có các nhà máy đang xây dựng là Long Phú
1, Sông Hậu 1, Duyên Hải 3, Vĩnh Tân 4 và Vân Phong 1
là đang áp dụng thông số hơi siêu tới hạn.
Dự án Nhà máy Nhiệt điện Quảng Trạch I thuộc tỉnh
Quảng Bình được khởi động năm 2011 do Tập đoàn Dầu
khí Việt Nam (PVN) làm chủ đầu tư. Tuy nhiên, sau 5 năm
triển khai thực hiện, do gặp nhiều vấn đề liên quan đến tài
chính, tái cơ cấu nên Dự án chưa thể triển khai đúng tiến
độ. Dự án sau đó được chuyển sang Tập đoàn Điện lực Việt
Nam (EVN) đầu tư theo văn bản số 1828/TTg-KTN, ngày
15/10/2016 của Thủ tướng Chính phủ. Nhà máy gồm 2 tổ
máy với tổng công suất lắp đặt 1.200 MV, sản lượng điện
sản xuất hàng năm đạt khoảng 8,4 tỷ kWh/năm, với tổng
số vốn đầu tư khoảng 1,8 tỷ USD. Nhà máy sẽ được đầu tư
công nghệ hiện đại, đặc biệt là các hệ thống bảo vệ môi
trường đáp ứng Quy chuẩn về môi trường Việt Nam hiện
hành theo quy chuẩn số 22:2009/BTNMT.
Mục đích chính của bài báo này là nghiên cứu phân
tích các chỉ tiêu về công nghệ, kinh tế và kỹ thuật để lựa
chọn phương án thiết kế tối ưu cho Nhà máy Nhiệt điện
Quảng Trạch I.
ISSN 1859-1531 - TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG, SỐ 9(118).2017 - Quyển 2
2. Tổng quan về công nghệ siêu tới hạn
Trong thời gian gần đây, nhiều hãng chế tạo các thiết bị
cho nhà máy nhiệt điện đang tiếp tục phát triển và hoàn
thiện các công nghệ trên siêu tới hạn nhằm tăng hiệu suất
và hiệu quả kinh tế cho các nhà máy nhiệt điện, giảm phát
thải độc hại ra môi trường.
2.1. Thông số hơi
Thông số hơi được lựa chọn dựa trên việc xem xét kết
hợp các yếu tố kinh tế và kỹ thuật nhằm mang lại hiệu quả
kinh tế cao nhất, đặc biệt tối ưu hóa giữa chi phí đầu tư và
hiệu suất vận hành của nhà máy. Việc lựa chọn thông số
cũng phụ thuộc vào giá điện, giá nhiên liệu, thời gian vận
hành trong năm. Nếu các yếu tố này càng cao thì việc áp
dụng thông số hơi cao sẽ tốt hơn.
Thông số hơi thường được phân loại thành thông số hơi
dưới tới hạn (áp suất hơi nhỏ hơn áp suất tới hạn) và thông
số hơi trên tới hạn (áp suất hơi lớn hơn áp suất tới hạn).
Phân loại thông số hơi và sự phát triển cặp thông số hơi (áp
suất và nhiệt độ) cũng khác nhau tùy theo vùng địa lý, nhà
chế tạo lò hơi, tiêu chí của các tổ chức tài chính (nhưng sự
khác nhau là không nhiều). Trong các phân loại đó thì cách
phân loại của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) được
chấp nhận rộng rãi cụ thể như sau [4]:
o Thông số hơi dưới tới hạn (subcritical): Nhiệt độ hơi
 540°C và áp suất hơi < 22,1 MPa.
o Thông số hơi siêu tới hạn (supercritical - SC): Nhiệt
độ hơi 540580°C và áp suất hơi 22,125 MPa.
o Thông số hơi trên siêu tới hạn (ultra-subcritical -
USC): Nhiệt độ hơi 580620°C và áp suất hơi 22,125 MPa.
o Thông số hơi trên siêu tới hạn cải tiến (advanced
ultra-subcritical - AUSC): Nhiệt độ hơi 700725°C và áp
suất hơi 2535 MPa.
Hình 1. Quá trình phát triển thông số hơi và hiệu suất của
nhà máy nhiệt điện trên thế giới
(Nguồn: JCOAL/IHI/TEPCO/TEPSCO/MARUBENI)
Thông số hơi càng cao thì hiệu suất thô của nhà máy
nhiệt điện càng cao. Hình 1 thể hiện sự so sánh hiệu suất của
các nhà máy nhiệt điện trên thế giới. Có thể thấy rằng, công
nghệ siêu tới hạn cải tiến với nhiệt độ hơi quá nhiệt trên
600°C, áp suất hơi trên 22,1 MPa có thể nâng hiệu suất nhiệt
của nhà máy lên đến 44,5%. Hiện tại, công nghệ trên siêu tới
11
hạn đã được ứng dụng, lắp đặt cho nhiều nhà máy điện trên
thế giới với công suất lên đến 1.000 MW/tổ máy. Các nhà
nghiên cứu ước tính rằng, hiệu suất nhà máy có thể tăng lên
đến 48% nếu áp suất hơi tăng trên 25 MPa và nhiệt độ hơi
tăng đến 700°C [4]. Do đó, hiện nay các tập đoàn lớn như
Alstom và Siemens đang nghiên cứu phát triển các cặp thông
số hơi 350 bar/700°C và 350 bar/730°C [4, 5].
Bảng 1. Công nghệ siêu và trên siêu tới hạn trên thế giới [4]
Hiệu suất nhà máy:
Thông số (áp suất và nhiệt độ) hơi càng cao thì hiệu suất
của nhà máy nhiệt điện càng cao, dẫn đến giảm tiêu hao
nhiên liệu và phát thải khí nhà kính. Theo xu hướng tăng
thông số hơi, suất tiêu hao nhiệt cũng giảm đi tương ứng.
Theo tính toán thực nghiệm của các nhà nghiên cứu và sản
xuất thì nếu áp suất hơi chính tăng thêm 3,45 MPa hoặc nhiệt
độ hơi chính tăng thêm 28°C thì suất tiêu hao nhiệt giảm từ
0,5-0,7% và hiệu suất cũng tăng lên tương ứng.
Hình 2. So sánh hiệu suất nhà máy điện
với các thông số hơi khác nhau [4]
Hiệu suất cao hơn nên ở cùng công suất thì nhà máy
siêu tới hạn tiêu thụ ít nhiên liệu hơn, phát thải khí nhà kính
ít hơn: điển hình giảm được khoảng 8% đến 10% phát thải
CO2 và các phát thải khác (NOx, SO2, v.v…) so với nhà
máy dưới tới hạn. Hiệu suất cao và giảm phát thải là các lý
do chính giải thích xu hướng sử dụng thông số siêu tới hạn
đang trở nên phổ biến ở những nước công nghiệp phát triển,
phải nhập nhiên liệu giá đắt và phải chịu nhiều áp lực cắt
giảm khí nhà kính.
12 Bùi Ngọc Dũng, Nguyễn Quốc Huy
2.2. Vật liệu chế tạo và chi phí đầu tư năng chạy 100% thời gian trong năm. Tuy nhiên, đó là ở
Nhiệt độ hơi càng cao đòi hỏi chất lượng của vật liệu những nơi có đội ngũ vận hành và quản lý kỹ thuật trình độ
càng cao, do đó chi phí đầu tư ban đầu càng lớn. Bảng 2 cao, còn ở những nước đang phát triển, sự cố của nhà máy
thể hiện bảng tổng hợp các vật liệu cho các thiết bị chính siêu tới hạn vẫn xảy ra với tần suất lớn hơn. Đây có thể là
trong các nhà máy nhiệt điện ở các dải nhiệt độ khác nhau. một trong những lý do dẫn đến tâm lý dè dặt ở các nước
Có thể thấy rằng, với dải nhiệt độ hơi thấp hơn 565°C, chỉ đang phát triển đối với thông số siêu tới hạn.
cần sử dụng loại thép hợp kim crôm – môlíp đen thấp.
3. Phân tích lựa chọn công nghệ cho Nhà máy Nhiệt
Nhiệt độ hơi càng tăng thì hàm lượng hợp kim trong thép
điện Quảng Trạch I
càng tăng lên và yêu cầu các chỉ tiêu chất lượng của thép
càng tăng lên. Hiện nay, thế giới đã sản xuất được các loại 3.1. Đánh giá các phương án lựa chọn
thép hợp kim cao cấp có thể chịu được nhiệt độ từ 650°C Dựa trên các số liệu phân tích ở trên, Ban Quản lý Dự
đến 750°C, làm tiền đề để ứng dụng công nghệ trên siêu tới án Nhiệt điện Quảng Trạch I (Ban QLDA Nhiệt điện 2 -
hạn cải tiến cho các nhà máy nhiệt điện trong tương lai gần. EVN) cùng với Viện Năng lượng - Bộ Công thương đã
Bảng 2. Bảng tổng hợp vật liệu sử dụng cho các thiết bị trong đánh giá, phân tích, so sánh và lựa chọn các phương án
nhà máy nhiệt điện theo dải nhiệt độ [5] thông số hơi cho dự án Nhà máy Nhiệt điện Quảng Trạch
I, gồm 4 phương án khác nhau sau:
Phương án 1: Thông số hơi siêu tới hạn (SC1)
24,2 MPa/566°C/566°C.
Phương án 2: Thông số hơi siêu tới hạn (SC2)
24,2 MPa /566°C /593°C.
Phương án 3: Thông số hơi trên siêu tới hạn (USC1)
24,2 MPa /593°C /593°C.
Phương án 4: Thông số hơi trên siêu tới hạn (USC2)
28 MPa /600°C /620°C.
Bảng 3. So sánh thông số kỹ thuật tổ máy của
4 phương án thông số hơi
Siêu tới hạn Trên siêu tới hạn
Thông số SC1 SC2 USC1 USC2
Hiệu suất thô
40,82 41,09 41,48 42,01
(%)
Hiệu suất tinh
Không thể phủ nhận rằng, việc tăng thông số hơi sẽ làm (%)
37,73 38,01 38,38 38,83
tăng chi phí đầu tư cho các thiết bị chính như lò hơi, tuabin
và hệ thống cung cấp hơi. Tuy nhiên, tăng thông số hơi sẽ Tiêu thụ than
285 282,9 280,1 276,9
làm giảm suất tiêu hao nhiên liệu và tiêu hao nhiệt. Thêm (tấn/giờ)
vào đó, công suất của hệ thống kiểm soát phát thải (khử Tiêu thụ than
1.851.750 1.838.217 1.819.584 1.801.299
NOx, SOx) và các hệ thống BOP như hệ thống cung cấp (tấn/năm)
than, xử lý nước, nước thải, … cũng sẽ giảm xuống, nên chi
Chênh lệch
phí đầu tư cho các thiết bị phụ này giảm xuống so với công Cơ sở -13.533 -32.166 -50.451
(tấn/năm)
nghệ cận tới hạn hiện tại. Theo ước tính của các chuyên gia
và từ các nhà sản xuất như JCOAL, IHI, TEPCO, TEPSCO, Đối với mỗi phương án, dữ liệu thông số hơi là dữ liệu
MARUBEN, tổng chi phí đầu tư ban đầu của của một nhà đầu vào đã được chạy mô phỏng trên phần mềm bản quyền
máy nhiệt điện siêu tới hạn cao hơn khoảng 2-5% so với nhà Steam Pro (do Viện Năng lượng thuộc Bộ Công thương
máy dưới tới hạn cùng công suất. Tuy nhiên, chi phí vận mua bản quyền sử dụng và quản lý) để tính toán, thông số
hành của các lò hơi này lại giảm đáng kể nhờ giảm được kỹ thuật được thể hiện trên Bảng 3. Như vậy, nếu chỉ phân
suất tiêu hao nhiên liệu. Chính vì thế, chi phí sản xuất điện tích các thông số kỹ thuật thì phương án 4 sử dụng công
của nhà máy siêu tới hạn có xu hướng thấp hơn so với nhà nghệ USC2 có lợi hơn cả. Tuy nhiên, để lựa chọn đầu tư
máy dưới tới hạn cùng công suất. thì cần xem xét đánh giá các yếu tố khác nữa.
2.3. Độ khả dụng và độ tin cậy 3.1.1. Đánh giá chi phí đầu tư
Độ khả dụng và độ tin cậy là một tiêu chí quan trọng Vật liệu áp dụng cho lò hơi, tuabin USC và SC về cơ
khi xem xét lựa chọn công nghệ, nhất là đối với nhà máy bản là giống nhau, chỉ có sự khác biệt ở các bộ quá nhiệt,
sử dụng tổ máy lớn công suất 600 MW trở lên có ảnh hưởng tái nhiệt cuối, đường ống hơi chính, đường ống hơi tái
đáng kể đến độ ổn định của lưới điện. nhiệt, tuabin cao áp, trung áp với các vật liệu thép crôm
Theo thống kê của MHI, độ tin cậy của các nhà máy sử mác cao cho tổ máy USC. Theo nghiên cứu của Công ty
dụng công nghệ siêu tới hạn tại Nhật Bản đạt tới 99,4%, Điện lực Kyushu, Nhật Bản, chi phí cho thiết bị lò hơi USC
tương đương với số ngày dừng vận hành trong một năm, sẽ cao hơn SC khoảng 2% và cho thiết bị tuabin tăng tương
khoảng 2,1 ngày. Trong thực tế, các nhà máy USC có khả ứng khoảng 1,5%.
ISSN 1859-1531 - TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG, SỐ 9(118).2017 - Quyển 2 13
3.1.2. Tính phù hợp với xu hướng phát triển Trong khi đó, phương án sử dụng thông số USC2
Nhà máy nhiệt điện sử dụng lò hơi với thông số hơi trên (280MPa/600°C/620°C) hiện nay còn nhiều hạn chế do chi
tới hạn đang được các nước phát triển tập trung với mục phí đầu tư cao, ít nhà cung cấp, kinh nghiệm vận hành và bảo
tiêu giảm thiểu tối đa phát thải ra môi trường. Việc triển dưỡng đòi hỏi ở mức độ cao hơn hẳn so với các thông số hơi
khai thương mại hóa công nghệ SC, USC ở các nước trên thấp hơn đã nêu ở trên. Do đó, không xem xét lựa chọn thông
thế giới cũng được tiến hành thận trọng, qua nhiều bước. số SC1 và USC2 mà tập trung xem xét lựa chọn phương án
Với một quốc gia có tỷ trọng nhiệt điện đốt than lớn và đã thông số hơi SC2 và USC1 cho dự án NMNĐ Quảng Trạch I.
được khẳng định trong quy hoạch điện, Việt Nam cũng Đối với phương án thông số hơi USC1, tại Việt Nam
không nằm ngoài xu hướng phát triển đó. Định hướng trong chưa có nhà máy áp dụng công nghệ này, nên kinh nghiệm
quy hoạch điện được phê duyệt cũng hướng tới các công xây dựng vận hành là chưa có. Mặc dù vậy, nếu NMNĐ
nghệ sản xuất có hiệu suất cao, tiết kiệm năng lượng. Do Quảng Trạch I áp dụng thông sô hơi USC1 nêu trên thì đây
đó, việc áp dụng thông số hơi SC hoặc cao hơn (USC) là là nhà máy đầu tiên tại Việt Nam áp dụng công nghệ tiên
phù hợp với xu thế phát triển chung. tiến nhất này, đánh dấu bước phát triển mới trong công
3.1.3. Kinh nghiệm xây dựng và vận hành nghệ lò hơi nhiệt điện đốt than, tiếp cận đến các công nghệ
sản xuất điện tiên tiến trên thế giới. Trong khi đó, với
Các nước phát triển có rất nhiều kinh nghiệm ở các tổ
phương án thông số hơi SC2, đã có một số dự án như
máy USC và SC, với thời gian đưa vào vận hành từ đầu
Duyên Hải 3 mở rộng và Vĩnh Tân 4 áp dụng công nghệ lò
thập kỷ 90 của thế kỷ trước. Đối với Việt Nam, cho tới nay,
hơi siêu tới hạn có thông số gần với SC2 đang trong giai
chưa có dự án nào có thông số hơi trên tới hạn đi vào vận
đoạn xây dựng, các dự án này sẽ đi vào vận hành trong
hành. Hiện, chỉ có dự án Duyên Hải 3 mở rộng và Vĩnh
khoảng năm 2017-2018. Như vậy, điểm thuận lợi của việc
Tân 4 đang ở giai đoạn xây dựng áp dụng công nghệ lò hơi
áp dụng thông số hơi này (SC2) là thừa hưởng những kinh
siêu tới hạn (SC). Các dự án khác công suất tương đương
nghiệm triển khai dự án, kinh nghiệm xây dựng, chạy thử
với NMNĐ Quảng Trạch I đang trong quá trình chuẩn bị
nghiệm và vận hành nhà máy. Về chi phí đầu tư, thì rõ ràng
đầu tư cũng đã nghiên cứu quyết định lựa chọn thông số
phương án thông số hơi SC2 sẽ có chi phí thấp hơn so với
hơi trên tới hạn, nhưng cũng chỉ dừng lại ở thông số SC
USC1. Ước tính rằng, với giá than hiện nay thì việc áp dụng
như Long Phú 1, Sông Hậu 1 và Vân Phong 1. Đối với công
thông số SC2 có ưu thế hơn USC1 về chi phí phát điện.
nghệ USC, tại Việt Nam hiện nay, chưa có nhà máy nào áp
Phương án USC1 chỉ có ưu thế hơn khi giá than cao hơn
dụng. Do vậy, kinh nghiệm xây dựng và vận hành hoàn
120 USD/tấn và chi phí đầu tư ban đầu giảm xuống.
toàn chưa có. Đây cũng là một trong những điểm không lợi
thế khi lựa chọn các công nghệ USC. Tóm lại, qua phân tích, đánh giá các phương án công
nghệ khác nhau, đối chiếu với tình hình kinh tế, kỹ thuật và
3.1.4. Sự phù hợp đặc tính nhiên liệu
năng lực, Ban Quản lý Dự án đã đề xuất phương án SC2,
Cơ bản kết cấu 2 loại lò hơi USC và SC là tương tự, và do sử dụng công nghệ siêu tới hạn với cặp thông số 24,2MPa
đó, ảnh hưởng đặc tính than đến quá trình cháy trong 2 loại lò /566°C /593°C. Phương án này đã được trình và phê duyệt
hơi là không khác nhau. Việc sử dụng loại than á bitum/bitum bởi Tổng cục Năng lượng Việt Nam - Bộ Công Thương.
cho dự án là phù hợp cho cả 2 loại lò USC và SC.
3.3. Lựa chọn công nghệ đốt than
3.1.5. Tác động môi trường
Hiện nay, các nhà máy nhiệt điện đốt than thường sử
Việc áp dụng thông số hơi USC sẽ làm tăng hiệu suất dụng 2 loại công nghệ lò hơi chủ yếu là: công nghệ lò than
nhà máy, giảm tiêu thụ nhiên liệu trong khi vẫn đảm bảo phun và công nghệ lò tầng sôi tuần hoàn. Do đó, trong dự
công suất điện. Việc giảm tiêu thụ than trên cùng lượng án này sẽ so sánh lựa chọn hai loại lò than phun và lò tầng
điện sản xuất đồng nghĩa với việc giảm lượng phát thải bụi, sôi tuần hoàn.
NOx, SO2, CO2 ra môi trường. Nhà máy USC hàng năm Bảng 4. Bảng so sánh các chỉ tiêu của công nghệ lò hơi
phát thải bụi, NOx, SO2, CO2 sẽ thấp hơn so với nhà máy
SC, tuy nhiên không nhiều. Lò hơi tầng sôi Lò hơi than phun
Chỉ tiêu
tuần hoàn (CFB) (PC)
3.1.6. Tính cạnh tranh trên thị trường
Công suất lò hơi Đến 300 MW Đến 1.000 MW
Công nghệ lò hơi SC và USC hiện nay đang được rất
nhiều nhà chế tạo lò hơi trên thế giới nghiên cứu, phát triển Chất lượng Nhiên liệu sử dụng Nhiên liệu có chất
nhiên liệu đa dạng. Phù hợp với lượng giới hạn trong
và thương mại hóa. Các nhà chế tạo tiếp tục đầu tư nghiên
than antraxit có nhiệt khoảng nhỏ. Chỉ phù
cứu để nâng cao thông số hơi của nhà máy điện đốt than trị thấp < 4.000 hợp với loại than dễ
nhằm mục đích sản xuất điện ngày càng sạch hơn, đây cũng kcal/kg, hàm lượng nghiền và hàm lượng
là định hướng được cam kết lâu dài vì nguồn nhiệt điện tro và lưu huỳnh cao. lưu huỳnh thấp.
than vẫn là một trong những nguồn chính trong sản xuất Chuẩn bị Than được nghiền Than nghiền tiêu thụ
điện của thế giới. nhiên liệu đến kích thước nhất năng lượng lớn. Hệ
3.2. Phân tích lựa chọn phương án tối ưu định, phù hợp với thống chế biến cồng
các điều kiện của kềnh và phức tạp.
Qua phân tích và đánh giá các chỉ tiêu về kinh tế và kỹ tầng sôi. Kích thước Kích thước than
thuật thì việc áp dụng thông số hơi SC1 than nhỏ hơn 6 mm. nhỏ.
(24,2MPa/566°C/566°C) không có ưu thế hơn so với các công Phát thải khí < 400 mg/Nm3, > 1000 mg/Nm3, cần
nghệ cận tới hạn đã sử dụng. Thêm vào đó, phương án này NOx không cần thiết bị thiết bị khử NOx.
không phù hợp với xu hướng phát triển chung của thế giới. khử NOx.
14 Bùi Ngọc Dũng, Nguyễn Quốc Huy

Lò hơi tầng sôi Lò hơi than phun 4. Kết luận

Chỉ tiêu
tuần hoàn (CFB) (PC) Hiệu suất nhà máy nhiệt điện sẽ được nâng cao nếu nâng
Phát thải khí Thấp hơn lò than Phát thải cao hơn lò cao thông số hơi. Công nghệ siêu tới hạn và trên siêu tới hạn
SOx phun, có thể đạt CFB, do đó cần thiết có thể làm tăng hiệu suất nhà máy lên trên 44%. Tuy nhiên,
<150 mg/m3. Không bị FGD. tăng thông số hơi đồng nghĩa với tăng chi phí đầu tư ban đầu.
cần thiết bị FGD.
Thêm vào đó, việc sử dụng các công nghệ hiện đại đòi hỏi
Khả năng Không đóng xỉ, do Dễ đóng xỉ, do nhiệt yêu cầu đội ngũ nguồn nhân lực phải cao để đáp ứng công
đóng xỉ nhiệt độ trong buồng độ buồng lửa cao,
tác xây dựng và vận hành. Do đó, việc phân tích và đánh giá
lửa thấp hơn < 1450÷1500 °C.
tối ưu các chỉ tiêu về kinh tế và kỹ thuật là một khâu cực kỳ
930°C
quan trọng. Bài báo đã tiến hành phân tích, tính toán và so
Tổn thất nhiệt Tổn thất nhiệt qua xỉ Tổn thất nhỏ hơn. sánh giữa các phương án công nghệ mới đề ra, khả năng đáp
qua xỉ lớn hơn lò than phun.
ứng trong quản lý và vận hành. Từ đó lựa chọn được thông
Ăn mòn trong Ăn mòn cao hơn Ăn mòn thấp hơn số hơi và công nghệ tối ưu cho Nhà máy Nhiệt điện Quảng
buồng lửa trong buồng lửa trong buồng lửa
Trạch I. Kết quả này có thể được sử dụng để làm cơ sở lựa
nhưng thấp hơn ở nhưng cao hơn ở
phần đuôi lò. phần đuôi lò. chọn các công nghệ mới cho các dự án tiếp theo trong đề án
quy hoạch điện của Chính phủ.
Hiệu suất lò Tương tự như lò than Tương tự như lò tầng
hơi phun (sử dụng cùng sôi (sử dụng cùng
chất lượng than). chất lượng than). TÀI LIỆU THAM KHẢO
Độ tin cậy Thấp hơn Cơ sở [1] Hoàng Ngọc Đồng, Đào Ngọc Chân, Lò hơi và thiết bị đốt, NXB
trong vận hành Khoa học Kỹ thuật, 2008.
Điện tự dùng Cao hơn lò PC(1) Cơ sở [2] Quyết định 428/QĐ – TTg, ngày 18/3/2016, Điều chỉnh Quy hoạch
phát triển điện quốc gia.
Giá thành lò Cao hơn Cơ sở [3] Nguyễn Văn Thắng, Vận hành nhà máy nhiệt điện công suất lớn,
hơi NXB Giáo dục.
Thời gian xây Thời gian dài hơn vì có Ngắn hơn [4] Ban Phát triển dự án Ozawa Masahiro, Công nghệ phát triển điện
dựng và lắp đặt kết cấu phức tạp hơn. hiệu suất cao, Kỷ yếu hội thảo CCT về than nhập khẩu, 2015.
Tổng chi phí [5] Dongke Zhang, Ultra-Supercritical Coal Power Plants, Woodhead
Cao hơn Cơ sở Publishing Series in Energy.
Đối với Nhà máy Nhiệt điện Quảng Trạch I, nhiên liệu [6] Steam Turbines for Power Plants Employing Advanced Steam
sử dụng là than bitum/á bitum, là các loại than có chất Conditions – Siemens AG, The University of New South Wales,
Sydney, Australia.
lượng khá tốt. Thêm vào đó, công suất nhà máy lớn (1.200
[7] Everett B. Woodruff, Herbert B. Lammers, Thomas F. Lammers,
MW) nên sẽ lựa chọn công nghệ đốt than phun PC cho Dự Steam Plant Operation 9th Edition, The Mc Graw Hill Companies.
án NMNĐ Quảng Trạch I.

(BBT nhận bài: 29/08/2017, hoàn tất thủ tục phản biện: 15/09/2017)