Συμβουλευτική ειδικών ομάδων

5η δραστηριότητα

Δυστυχώς, οι πρόσφυγες αντιμετωπίζουν πολλές προκλήσεις και δυσκολίες ως προς την

επαγγελματική τους ένταξη στη χώρα υποδοχής, οι οποίες αντικατοπτρίζουν την πολυπλοκότητα της
μεταναστευτικής διαδικασίας. Ανάμεσα στα κυριότερα προβλήματα τους εντάσσεται η κυριαρχία
προκαταλήψεων και στερεοτύπων στη κοινωνία που λειτουργούν ως κατασταλτικοί παράγοντες στην
εύρεση εργασίας. Ειδικότερα, λόγω της επικράτησης στερεοτυπικών αντιλήψεων δεν τους παρέχεται η
ευκαιρία να γίνουν αποδεκτοί και να αξιοποιηθούν ως εργατικό δυναμικό σε ποικίλα επαγγέλματα,
αλλά ούτε και το δικαίωμα επαγγελματικής κατάρτισης και άσκησης της ειδικότητας που έχουν
αποκτήσει στη πατρίδα τους. Παράλληλα, οι μειονοτικές αυτές ομάδες αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην
εύρεση και την αξιοποίηση των ευκαιριών για επαγγελματική ανάπτυξη λόγω της έλλειψης πρόσβασης
σε δίκτυα, τους περιορισμούς στην εκπαίδευση και τη μόρφωση αλλά και τις κοινωνικές διακρίσεις που
συχνά υφίστανται. Συνεπώς, εξαιτίας αυτών των περιορισμών οι πρόσφυγες τις περισσότερες φορές
βρίσκονται αντιμέτωποι με ελλιπείς και αναξιόπιστες επαγγελματικές πληροφορίες. Ακόμη, τα μέλη
των μειονοτικών ομάδων συχνά τίθενται σε εργασίες που αντιπροσωπεύουν χαμηλού κύρους
δραστηριότητες. Αυτό το φαινόμενο αντανακλά την κοινωνική ανισότητα και τις περιορισμένες
επαγγελματικές ευκαιρίες που παρέχονται σε αυτές τις ομάδες. Τέλος, ενδέχεται οι πρόσφυγες να
αντιμετωπίσουν δυσκολίες στην αναζήτηση επαγγελματικής απασχόλησης που να είναι συμβατή με τις
πολιτιστικές τους αξίες και πεποιθήσεις.

Η υποστήριξη του επαγγελματικού συμβούλου προς τους πρόσφυγες κρίνεται καθοριστική

προκειμένου να ανταπεξέλθουν στις προκλήσεις και να ξεπεράσουν τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν
στο πλαίσιο της σταδιοδρομίας τους. Οι πρόσφυγες χρειάζεται να λάβουν επαγγελματική
συμβουλευτική προκειμένου να αναπτύξουν προσωπικές δεξιότητες και δεξιότητες διαχείρισης
σταδιοδρομίας που απαιτούνται στη χώρα υποδοχής και να συμμετέχουν σε διαδικασίες λήψης
αποφάσεων, αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες να βρουν κατάλληλη εργασία που όχι μόνο τους παρέχει
οικονομικές απολαβές, αλλά επίσης ικανοποιεί τις προσωπικές τους ανάγκες και φιλοδοξίες. Είναι
αναγκαία η παροχή επαγγελματικών πληροφοριών (σχετικά με ευκαιρίες εργασίας, εκπαίδευσης,
κατάρτισης, θέματα νομοθεσίας, διοικητικές διαδικασίες, πληροφορίες για την αγορά εργασίας), η
αξιολόγηση των προσόντων και των δεξιοτήτων των προσφύγων, με σκοπό τη πιστοποίηση από τη
χώρα υποδοχής και την αντιστοίχιση τους με θέσεις εργασίας, αλλά και η παροχή μαθημάτων
επαγγελματικής κατάρτισης και υποστήριξης των προσφύγων μέσω mentoring. Οι παρεμβάσεις
συμβουλευτικής επιβάλλεται να εστιάζουν όχι μόνο στη πληροφόρηση και καθοδήγηση αλλά και στην
εμψύχωση και την ενδυνάμωση των ατόμων αυτών για την απόκτηση αυτοπεποίθησης. Παράλληλα,
κρίνεται σημαντική η δημιουργία δικτύων που θα προσφέρουν τη δυνατότητα σύνδεσης με άλλα
άτομα και οργανισμούς προκειμένου να ενισχυθεί η παροχή συμβουλών και να επιτευχθεί συνεργασία
με εργοδότες και δημόσιες υπηρεσίες. Τέλος, ο επαγγελματικός σύμβουλος μέσω της συνηγορίας
δύναται να λειτουργεί ως διαμεσολαβητής για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των προσφύγων.
Αξίζει να τονιστεί πως για την επιτυχή ένταξη των προσφύγων και μεταναστών στην αγορά εργασίας
πέρα από τη στήριξη του επαγγελματικού συμβούλου απαιτείται συνεργασία και συντονισμός
διαφόρων φορέων συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών και κοινωνικών εταίρων, των δημόσιων
αρχών, των μη κυβερνητικών οργανώσεων και των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.
 6η δραστηριότητα

Η περίπτωση του G και της συζύγου του αποτελεί ένα τυπικό παράδειγμα ανθρώπων που
βιώνουν την ανεργία και αντιμετωπίζουν δυσκολίες και προβλήματα ως προς την επανένταξή τους στην
αγορά εργασίας. Αρχικά, φαίνεται ότι και οι δύο σύζυγοι χαρακτηρίζονται από ακινησία και αδράνεια,
καθώς στο χρονικό διάστημα του ενός έτους από την απόλυση τους δεν έχουν καταφέρει να
επανενταχθούν στην αγορά εργασίας. Το γεγονός αυτό ενδεχομένως αποδεικνύει μια έλλειψη
ζωντάνιας και διάθεσης, με αποτέλεσμα να βιώνουν αρνητικά συναισθήματα και να δημιουργούνται
συγκρούσεις και εντάσεις ανάμεσα τους. Λαμβάνοντας υπόψη τη μακροχρόνια ανεργία τους αλλά και
τις απραγματοποίητες δηλώσεις του συζύγου ότι θα πάει σε συνεντεύξεις για δουλειά, κρίνεται
απαραίτητη η παροχή επαγγελματικής συμβουλευτικής. Είναι πιθανό οι δύο σύζυγοι να κατέχουν
ελλιπείς γνώσεις σχετικά με την αγορά εργασίας και τις τεχνικές αναζήτησης εργασίας, με αποτέλεσμα
να οδηγούνται στην υιοθέτηση ακατάλληλων και μη συστηματικών μεθόδων για επαγγελματική
αποκατάσταση. Παράλληλα, ενδέχεται να παρουσιάζουν χαμηλή αυτοεκτίμηση λόγω της έλλειψης
τυπικών προσόντων, γεγονός που δυσχεραίνει την εύρεση εργασίας, ενώ πιθανότητα έχουν
διαμορφώσει δυσλειτουργικές πεποιθήσεις και λανθασμένες απόψεις σχετικά με τη δυνατότητα
βελτίωσης αυτών των προσόντων. Ακόμη, η έλλειψη επαφών και σχέσεων στον κοινωνικό χώρο μπορεί
να ευθύνεται για την αδυναμία επαγγελματικής τους επανένταξης ή είναι πιθανό να μην έχουν
αναπτύξει δεξιότητες σχετικές με την αυτοπαρουσίαση τους.

Ο ρόλος του επαγγελματικού συμβούλου κρίνεται καθοριστικός. Μέσω της παροχής ατομικής ή
ομαδικής συμβουλευτικής δύναται να τους παρέχει εκπαίδευση σε κατάλληλες τεχνικές αναζήτησης
εργασίας, σε δεξιότητες αυτοπαρουσίασης (όπως σύνταξη βιογραφικού, προετοιμασία για
συνεντεύξεις, αναζήτηση ευκαιριών εργασίας στην τοπική αγορά) και το πώς να επικοινωνήσουν
αποτελεσματικά με εργοδότες και επαγγελματίες της αγοράς. Παράλληλα, μπορεί να συμβάλλει στην
αντιμετώπιση ενδεχόμενων δυσλειτουργικών πεποιθήσεων που αποτρέπουν την επαγγελματική τους
ανάπτυξη και ένταξη, αλλά και να προσφέρει αξιόπιστη και έγκυρη πληροφόρηση. Η επαγγελματική
συμβουλευτική θα εξασφαλίσει στα άτομα την διασύνδεση τους με τη τοπική αγορά εργασίας και τη
δημιουργία ενός ευρύτερου και λειτουργικού κοινωνικού δικτύου που θα τους βοηθήσει στην
επαγγελματική τους ανάπτυξη (συμμετοχή σε επαγγελματικά δίκτυα, σεμινάρια και εκδηλώσεις). Η
συνεργασία των επαγγελματικών συμβούλων με άλλους επαγγελματίες ψυχικής υγείας μπορεί να είναι
απολύτως καίρια και αποτελεσματική για την ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης και άλλων διαπροσωπικών
δεξιοτήτων των ατόμων και ειδικότερα, στη περίπτωση του συζύγου, ο οποίος παρουσιάζει
συμπτώματα κατάθλιψης. Τέλος, ο επαγγελματικός σύμβουλος μπορεί να λειτουργήσει ως συνήγορος
του ατόμου, να διαπραγματευτεί εξ ονόματος του ή ως διαμεσολαβητής με την αγορά εργασίας και
έτσι, να βοηθήσει τα άτομα να συνειδητοποιούν και να υπερασπίζονται σε κάθε περίπτωση τα
εργασιακά τους δικαιώματα.

7η δραστηριότητα

Στη σύγχρονη κοινωνία περιλαμβάνονται διάφοροι φορείς που παρέχουν υποστήριξη για την
επαγγελματική ένταξη και επαγγελματική συμβουλευτική σε πρώην χρήστες εξαρτησιογόνων ουσιών.
Ειδικότερα, στις δομές απεξάρτησης επιδιώκεται η κοινωνική ένταξη και η επαγγελματική
αποκατάσταση δίνοντας έμφαση στη κάλυψη των εκπαιδευτικών αδυναμιών και τη παροχή
επαγγελματικής κατάρτισης. Η παροχή στήριξης για την αντιμετώπιση των δυσκολιών που προκύπτουν
κατά τη μετάβαση από τη θεραπευτική φάση στη φάση της αυτονομίας αποτελεί βασικός στόχος της
διαδικασίας επανένταξης. Στον ΟΚΑΝΑ (ο μεγαλύτερος φορέας απεξάρτησης) λειτουργεί Μονάδα
Κοινωνικής Επανένταξης, η οποία έχει ως στόχο την ομαλή ένταξη στην κοινωνία και την προώθηση
στην αγορά εργασίας τόσο των πρώην εξαρτημένων όσο και αυτών που επιδεικνύουν συμμόρφωση
στο πρόγραμμα, με την εκτίμηση ότι είναι ικανοί όχι μόνο να αποκτήσουν αλλά και να διατηρήσουν μια
εργασιακή θέση. Τα Εξειδικευμένα Κέντρα Κοινωνικής και Επαγγελματικής Ένταξης (ΕΚΚΕΕ) του
Ο.ΚΑ.ΝΑ. προσφέρουν τη δυνατότητα εκπαίδευσης και εξειδίκευσης σε διάφορους επαγγελματικούς
τομείς, παρέχοντας επίσης υπηρεσίες Επαγγελματικού Προσανατολισμού και συμβουλευτικής.
Εφαρμόζουν πρωτοβουλίες που στοχεύουν στην ευαισθητοποίηση επαγγελματικών φορέων και τη
διασύνδεση με εργοδοτικούς φορείς, ενώ συνεργάζονται στενά με το Υπουργείο Εργασίας και
Κοινωνικών Υποθέσεων, καθώς και με τους τοπικούς φορείς. Το ΚΕ.Θ.Ε.Α. υλοποιεί προγράμματα
Επαγγελματικού Προσανατολισμού εστιάζοντας τόσο στην παροχή εξειδικευμένης εκπαίδευσης
συμβούλων απεξάρτησης όσο και στην παροχή υποστήριξης για τη προετοιμασία των ατόμων για
εύρεση εργασίας και την αντιμετώπιση δυσκολιών και προβλημάτων στον χώρο της εργασίας.

Στα πλαίσια του Προγράμματος Εναλλακτικής Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΠΕΘΕΑ-ΑΡΓΩ)

που εντάσσεται στον Εθνικό Συναφή Υγειονομικό χώρο (Ε.Σ.Υ.), λειτουργεί μια σχολική μονάδα εντός
του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης (Ψ.Ν.Θ.). Η εν λόγω μονάδα παρέχει υπηρεσίες
εκπαίδευσης και υποστήριξης για άτομα που υποβάλλονται σε θεραπεία και βρίσκονται σε διαδικασία
απεξάρτησης, ενώ τους παρέχονται και υπηρεσίες συμβουλευτικής και υποστήριξης στην εργασία.
Παράλληλα, τα Υπουργεία Οικονομικών - Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων έχουν θεσπίσει
διάφορα προγράμματα για την προώθηση στην αγορά εργασίας που στοχεύουν στην ομαλή ένταξη ή
επανένταξη ειδικών κοινωνικών ομάδων του πληθυσμού. Η Δ.ΥΠ.Α παρέχει εξειδικευμένες υπηρεσίες
για τους ανέργους και τις άνεργες που ανήκουν σε Ειδικές και Ευπαθείς Κοινωνικές Ομάδες και
ειδικότερα σε άτομα όπως οι απεξαρτημένοι/ες από εξαρτησιογόνες ουσίες. Προσφέρονται
συμβουλευτικές υπηρεσίες, όπως εξατομικευμένη πληροφόρηση σχετικά με θέματα απασχόλησης,
επαγγελματικός προσανατολισμός, συμβουλευτική τεχνικών αναζήτησης εργασίας και υποστήριξη
προκειμένου να ενταχθούν στην αγορά εργασίας. Τέλος, στον Στρατηγικό Σχεδιασμό του Υπουργείου
Υγείας προβλέπονται δράσεις για την κοινωνική και επαγγελματική ένταξη στον τομέα της
αντιμετώπισης των εξαρτήσεων. Αυτές οι δράσεις στοχεύουν στην ενίσχυση των παρεμβάσεων που
ήδη εφαρμόζονται από τους εποπτευόμενους φορείς. Συγκεκριμένα, περιλαμβάνουν προγράμματα
κοινωνικής ένταξης, όπως το πρόγραμμα εκπαίδευσης/επιμόρφωσης και κοινωνικής επανένταξης για
απεξαρτημένα άτομα. Αυτό το πρόγραμμα περιλαμβάνει υπηρεσίες επανασύνδεσης με το
εκπαιδευτικό σύστημα, επαγγελματικού προσανατολισμού, ανάπτυξης δεξιοτήτων και υποστήριξης για
την επαγγελματική ένταξη.

Οι φορείς που παρέχουν υποστήριξη για επαγγελματική ένταξη των πρώην χρηστών
εξαρτησιογόνων ουσιών είναι αρκετοί. Ωστόσο, θα ήταν ωφέλιμο να υπάρχουν περισσότεροι
εξειδικευμένοι φορείς που να παρέχουν υπηρεσίες προσαρμοσμένες στις ανάγκες του πληθυσμού των
πρώην τοξικομανών. Σε όλα τα προγράμματα απεξάρτησης απαιτείται η παροχή εξατομικευμένης
συμβουλευτικής υποστήριξης, επαγγελματικού προσανατολισμού και προετοιμασίας για την ανάπτυξη
κοινωνικών δεξιοτήτων, στις οποίες τα άτομα υστερούν λόγω προηγούμενης απομάκρυνσής τους από
το κοινωνικό σύνολο. Κρίνεται απαραίτητη μια εξειδικευμένη υπηρεσία που να ασχολείται
αποκλειστικά με θέματα επαγγελματικής προετοιμασίας και ένταξης, με εξειδικευμένους
επαγγελματικούς συμβούλους που παρακολουθούν τις τρέχουσες εξελίξεις στην αγορά εργασίας. Οι
σύμβουλοι αυτοί οφείλουν να εκπαιδεύουν τα άτομα που υπόκεινται σε απεξάρτηση, ώστε να
αναπτύσσουν τις απαιτούμενες δεξιότητες για την αυτονομία τους στην εργασία, παρέχοντας
κατευθυντήριες συμβουλές και υποστήριξη στην απόκτηση κοινωνικών δεξιοτήτων. Από την άλλη, οι
υπηρεσίες που παρέχονται στον γενικό πληθυσμό μπορεί να παρέχουν βασική υποστήριξη, αλλά για
την περίπτωση των πρώην τοξικομανών η κατάλληλη υποστήριξη πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις
ειδικές ψυχοκοινωνικές τους ανάγκες και τις διάφορες προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν
όπως η έλλειψη κοινωνικού δικτύου, επαγγελματικών δεξιοτήτων και κατάρτισης, προκαταλήψεις κ.α.
Η εξειδίκευση και η προσαρμογή της επαγγελματικής συμβουλευτικής στις ιδιαιτερότητες των πρώην
τοξικομανών είναι αναγκαία για την αποτελεσματική επαγγελματική ένταξη των ατόμων αυτών.

8η δραστηριότητα

Τα στερεότυπα ανεξαρτήτως πώς δημιουργούνται ουσιαστικά διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα,

γεγονός που δημιουργεί δυσκολίες στην προσπάθεια να προσεγγίσουμε και να κατανοήσουμε τη
ρόμικη κοινότητα, ενώ περιορίζει τη δυνατότητά μας να εξετάσουμε τις αντιλήψεις και τις πρακτικές
τους μέσα από τη δική τους σκοπιά. Στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία η πλειονότητα των Ρομά δεν
δύναται να ενταχθεί στο χώρο της μισθωτής εργασίας και τα αίτια μπορούν να αναζητηθούν κυρίως
στον τρόπο με τον οποίο η κοινωνία τους αντιμετωπίζει. Οι εργοδότες συχνά δυσκολεύονται να τους
προσλάβουν στην εργασία τους λόγω των αρνητικών προκαταλήψεων που επικρατούν σχετικά με τον
χαρακτήρα και τη συμπεριφορά τους. Τα απαξιωτικά στερεότυπα και οι προκαταλήψεις με τις οποίες
τους αντιμετωπίζει η ευρύτερη κοινωνία περιλαμβάνουν χαρακτηρισμούς, όπως ότι είναι βρώμικοι,
αναξιόπιστοι, μικροαπατεώνες, τυχοδιώκτες, ανίκανοι να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της μισθωτής
εργασίας. Οι συγκεκριμένες απόψεις βασίζονται στην τάση πολλών ανθρώπων να χρησιμοποιούν
γενικεύσεις όσον αφορά κοινωνικές ομάδες που θεωρούν διαφορετικές από τη δική τους προκειμένου
να ενισχύσουν το αίσθημα της υπεροχής. Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι πολλά από τα αρνητικά
στερεότυπα που επικρατούν για τους Ρομά, όπως η χρήση ναρκωτικών, αλκοολισμός, καταχρήσεις,
παραβατικότητα, τυχερά παιγνίδια, χαμηλό ή ανύπαρκτο επίπεδο μόρφωσης και η ατημέλητη
εξωτερική εμφάνιση, δεν αποτελούν εγγενή χαρακτηριστικά των Ρομά, δεν έχουν δηλαδή οι ίδιοι
γενετική προδιάθεση για αυτά. Αντιθέτως, αυτά τα στερεότυπα εμφανίζονται και σε άλλες ευάλωτες
κοινωνικές ομάδες που βρίσκονται σε χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο.

Εξαιτίας της επικράτησης τέτοιων στερεοτυπικών αντιλήψεων οι Ρομά οδηγούνται σε

κοινωνικό αποκλεισμό και σε οικονομική και κοινωνική περιθωριοποίηση, γεγονός που τους αποστερεί
από αγαθά όπως η εκπαίδευση, η εργασία, η υγεία, η στέγαση και οι κοινωνικές υπηρεσίες. Η παιδεία
αποτελεί το βασικό όχημα ανάπτυξης κοινωνικής συνείδησης που θα οδηγήσει στην άρση των
προκαταλήψεων και του αποκλεισμού των Ρομά. Κρίνεται, επομένως, επιτακτική η ανάγκη για
αποστιγματισμό τους μέσω της εφαρμογής προγραμμάτων διαπολιτισμικής εκπαίδευσης στα σχολεία
με στόχο την ευαισθητοποίηση και τον σεβασμό απέναντι στους Ρομά. Είναι αναγκαία η υλοποίηση
εκπαιδευτικών προγραμμάτων που να λαμβάνουν υπόψη τις γλωσσικές και πολιτισμικές
ιδιαιτερότητες τους, αλλά και η προώθηση δραστηριοτήτων στο πνεύμα της καλλιέργειας σεβασμού
και ανοχής όλων των μαθητών ανεξαρτήτως καταγωγής. Έτσι, οι μαθητές θα μεταβάλλουν την αρνητική
τους στάση απέναντι στη διαφορετικότητα και θα υιοθετήσουν την έννοια της κοινωνικής αποδοχής
και ισότητας. Στο πλαίσιο του σχολείου αποτελεί εξίσου σημαντική η ευαισθητοποίηση και η
επιμόρφωση εκπαιδευτικών σχετικά με τη διαπολιτισμική εκπαίδευση, αλλά και η κινητοποίηση της
Τοπικής Αυτοδιοίκησης, προκειμένου να υποστηρίξει τη φοίτηση των Ρομά μαθητών στα σχολεία.

Η κοινωνική, εκπαιδευτική και επαγγελματική τους ένταξη παρουσιάζεται ως μονόδρομος για

την επιβίωση τους. Χρειάζεται να πραγματοποιηθούν παρεμβάσεις για τη σχολική ένταξη και την
υποστήριξη της τακτικής φοίτησης των παιδιών Ρομά στα σχολεία, αλλά και εκπαιδευτικές δράσεις για
την ολοκλήρωση της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης νέων Ρομά που έχουν εγκαταλείψει το σχολείο και
ενηλίκων Ρομά. Παράλληλα, Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις μπορούν να πραγματοποιήσουν επισκέψεις
σε σχολεία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, με στόχο την ενημέρωση και την
ευαισθητοποίηση των μαθητών πάνω σε διάφορες θεματικές όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα, ο
ρατσισμός και τα στερεότυπα. Επιπλέον, οι δράσεις ευαισθητοποίησης επιβάλλεται να απευθυνθούν
σε όλους τους πολίτες και φορείς της τοπικής κοινωνίας, όπως οι αστυνομικές αρχές, οι κοινωνικές
υπηρεσίες, τοπικοί σύλλογοι κ.λ.π., προκειμένου να ενισχυθεί η προσπάθεια επανασύνδεσης των Ρομά
με τη κοινότητα. Αξίζει να τονιστεί η σημασία της επαγγελματικής συμβουλευτικής στην επαγγελματική
ανάπτυξη και ένταξη των Ρομά. Ειδικότερα, οι επαγγελματικοί σύμβουλοι μπορούν να
ευαισθητοποιήσουν επιχειρήσεις και οργανισμούς σχετικά με τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η
κοινότητα των Ρομά, καθώς και να προβάλλουν την αξία της συνεισφοράς τους στον επαγγελματικό
χώρο. Ακόμη, οι σύμβουλοι μπορούν να συνδράμουν στον σχεδιασμό και την υλοποίηση
προγραμμάτων και πολιτικών που προάγουν την ισότιμη πρόσβαση και την κοινωνική συμπερίληψη
τους, αλλά και να τους βοηθήσουν στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων τους, στην απόκτηση κατάρτισης
και στην ένταξη τους σε θέσεις εργασίας που ταιριάζουν στις προτιμήσεις και τις ικανότητές τους.
Μέσω της παιδείας και της εφαρμογής συγκεκριμένων δράσεων ένταξης δημιουργείται μια κοινωνία
που αντιμετωπίζει τους Ρομά με δικαιοσύνη και σεβασμό, καθιστώντας τους ως πλήρη και ισότιμα
μέλη της.