Grupa A Klasa .................... Data ................

Imię .................................................................................. Liczba punktów ...... / 30 p.

1 Oceń prawdziwość stwierdzeń dotyczących roślin pierwotnie wodnych. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie ( ... / 1 p.)
jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.

Liczne gatunki zielenic wchodzą w związki symbiotyczne z grzybami i

1. P F
współtworzą porosty.
Wielokomórkowe zielenice, podobnie jak rośliny lądowe, są zbudowane z
2. tkanek pełniących różne funkcje. Ciało tych organizmów nie jest jednak P F
zróżnicowane na organy – ma postać plechy.
U wszystkich roślin pierwotnie wodnych, podobnie jak u roślin lądowych,
3. P F
zachodzi przemiana pokoleń.

2 ( ... / 1 p.)

Na rysunkach przedstawiono cewkę i naczynia – elementy

drewna, przez które w roślinach przepływa woda z solami
mineralnymi.
Podaj dwa przystosowania przedstawionych elementów
do transportu.

3 W budowie nasion roślin można wyróżnić m.in. zarodek, bielmo oraz łupinę nasienną. W zarodku występują ( ... / 2 p.)
zawiązki głównych organów roślinnych – korzenia, łodygi i liści. W poszczególnych grupach
systematycznych roślin nasiennych zarodki różnią się budową. U większości gatunków roślin zarodek jest
otoczony bielmem, które stanowi materiał zapasowy.
Schematy przedstawiają budowę zarodków różnych grup systematycznych roślin nasiennych.

a) Określ, który ze schematów (A–C) przedstawia zarodek sosny. Odpowiedź uzasadnij.

b) Spośród wymienionych w tekście elementów budowy nasienia podaj nazwę tego elementu, który
umożliwia ochronę mechaniczną zarodka. Uzasadnij swój wybór, odnosząc się do jednej cechy, która
pozwala mu na pełnienie tej funkcji.
4 ( ... / 3 p.)

Na rysunku przedstawiono budowę zewnętrzną korzenia.

a) Podaj nazwę struktur zaznaczonych literą X oraz określ ich funkcję.
b) Wybierz i zaznacz strefę korzenia, w której znajdują się struktury
oznaczone na rysunku literą X.
A. strefa elongacyjna B. strefa wyrośnięta C. strefa różnicowania
D. strefa podziałów komórkowych
c) Określ, jaki system korzeniowy został przedstawiony na rysunku.
Uzasadnij swoją odpowiedź.

Grupa A | strona 1 z 3
5 Podkreśl nazwę tkanki, w której występują aparaty szparkowe. ( ... / 1 p.)
A. fellogen B. ryzoderma C. epiderma D. felloderma E. aerenchyma F. kolenchyma
6 U roślin dwuliściennych korzeń i łodyga to organy, które mają zdolność przyrostu na grubość. Ze względu na ( ... / 3 p.)
pełnienie odmiennych funkcji różnią się jednak pod względem anatomicznym. Na rysunkach przedstawiono
przekroje poprzeczne korzenia i łodygi.

a) Wykaż na podstawie rysunków jedną różnicę w

budowie pierwotnej walca osiowego łodygi i
korzenia.
b) Określ, z jakich tkanek powstaje pierścień
kambium w łodydze i korzeniu.

c) Wyjaśnij, dlaczego w korzeniach i łodygach przyrastających na grubość jest konieczne wytworzenie

korkowicy.
7 ( ... / 2 p.)

Na rysunkach przedstawiono przekrój

poprzeczny łodyżki i przekrój poprzeczny
listka mchu płonnika.
Podaj na podstawie ilustracji dwa
przystosowania budowy anatomicznej
płonnika do życia na lądzie.

8 Przyporządkuj gromadom paprotników (1–3) cechy wyróżniające je od pozostałych ( ... / 1 p.)

gromad (A–E).
1. paprocie A. Funkcję asymilacyjną pełni wyłącznie łodyga.
2. widłaki B. Pokoleniem dominującym jest sporofit.
3. skrzypy C. Duże, unerwione liście są umieszczone na
ogonkach.
D. Wytwarzają kłosy zarodnionośne.
E. Drobne liście mają jedną wiązkę przewodzącą.
1. _____ 2. _____ 3. _____
9 U roślin okrytozalążkowych występują różne rodzaje owoców. Większość przekształceń wynika z ( ... / 3 p.)
przystosowania danego gatunku rośliny do sposobu rozprzestrzeniania nasion.
a) Skonstruuj tabelę, w której porównasz trzy sposoby rozprzestrzeniania się nasion oraz podasz
przystosowania w budowie nasion lub owoców umożliwiające rozprzestrzenianie ich w dany sposób.
b) Określ, z której struktury powstaje owocnia w owocu właściwym.
A. dno kwiatowe B. osłonki zalążka C. ściany zalążni D. ośrodek zalążka
c) Wyjaśnij różnicę między owocem właściwym a owocem rzekomym.
10 ( ... / 6 p.)

Na rysunku przedstawiono dwa typy kwiatów

(A i B) wytwarzanych przez jeden z gatunków pierwiosnka.
Budowa tych kwiatów jest przystosowaniem do unikania
samozapylenia.
a) Podaj nazwę przedstawionego na rysunku
mechanizmu ochrony roślin przed samozapyleniem.
Określ, na czym ten mechanizm polega.

b) Wymień dwa inne mechanizmy chroniące rośliny przed samozapyleniem.

c) Wyjaśnij, dlaczego samozapylenie jest dla roślin niekorzystne.
d) Określ, czy kwiaty pierwiosnka są zapylane za pośrednictwem wody, wiatru czy zwierząt. Uzasadnij
odpowiedź za pomocą jednego argumentu.

Grupa A | strona 2 z 3
11 Rośliny lądowe wykształciły wiele przystosowań umożliwiających przetrwanie w środowisku, w którym ( ... / 1 p.)
dostęp do wody jest ograniczony. Najlepiej do warunków lądowych przystosowały się rośliny nasienne,
których rozmnażanie generatywne jest całkowicie uniezależnione od obecności wody.
Wyjaśnij, w jaki sposób rośliny nasienne uniezależniły proces zapłodnienia od obecności wody.
12 ( ... / 2 p.)

Na schemacie przedstawiono budowę kwiatu.

a) Podaj nazwy oraz numery zaznaczonych na
schemacie części generatywnych kwiatu.
b) Określ, czy jest to kwiat rośliny jedno- czy
dwuliściennej. Uzasadnij swoją odpowiedź.

13 Pierwsze rośliny były organizmami wodnymi. Aby mogły zasiedlić lądy, musiały się przystosować do ( ... / 4 p.)
nowych warunków życia.
W tabeli porównano wybrane parametry środowiska wodnego i lądowego.
Porównywany parametr Woda Ląd

wilgotność 100% zmienna

temperatura niewielkie wahania duże wahania

gęstość duża, ponad 700 razy większa niż powietrze bardzo mała

zawartość dwutlenku węgla zmienna, większa niż w powietrzu ok. 0,03%

Przeanalizuj tabelę. Podaj po jednym przykładzie przystosowań roślin do warunków panujących na

lądzie. (Wilgotność; Temperatura; Gęstość; Zawartość dwutlenku węgla)

Grupa A | strona 3 z 3
Grupa B Klasa .................... Data ................
Imię .................................................................................. Liczba punktów ...... / 30 p.

1 Oceń prawdziwość stwierdzeń dotyczących roślin pierwotnie wodnych. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie ( ... / 1 p.)
jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.

U wszystkich roślin pierwotnie wodnych, podobnie jak u roślin lądowych,

1. P F
zachodzi przemiana pokoleń.
Wielokomórkowe zielenice, podobnie jak rośliny lądowe, są zbudowane z
2. tkanek pełniących różne funkcje. Ciało tych organizmów nie jest jednak P F
zróżnicowane na organy – ma postać plechy.
Liczne gatunki zielenic wchodzą w związki symbiotyczne z grzybami i
3. P F
współtworzą porosty.

2 ( ... / 1 p.)

Na rysunkach przedstawiono cewkę i naczynia – elementy

drewna, przez które w roślinach przepływa woda z solami
mineralnymi.
Podaj dwa przystosowania przedstawionych elementów
do transportu.

3 W budowie nasion roślin można wyróżnić m.in. zarodek, bielmo oraz łupinę nasienną. W zarodku występują ( ... / 2 p.)
zawiązki głównych organów roślinnych – korzenia, łodygi i liści. W poszczególnych grupach
systematycznych roślin nasiennych zarodki różnią się budową. U większości gatunków roślin zarodek jest
otoczony bielmem, które stanowi materiał zapasowy.
Schematy przedstawiają budowę zarodków różnych grup systematycznych roślin nasiennych.

a) Określ, który ze schematów (A–C) przedstawia zarodek sosny. Odpowiedź uzasadnij.

b) Spośród wymienionych w tekście elementów budowy nasienia podaj nazwę tego elementu, który
umożliwia ochronę mechaniczną zarodka. Uzasadnij swój wybór, odnosząc się do jednej cechy, która
pozwala mu na pełnienie tej funkcji.

Grupa B | strona 1 z 3
4 ( ... / 3 p.)

Na rysunku przedstawiono budowę zewnętrzną korzenia.

a) Podaj nazwę struktur zaznaczonych literą X oraz określ ich funkcję.
b) Wybierz i zaznacz strefę korzenia, w której znajdują się struktury
oznaczone na rysunku literą X.
A. strefa różnicowania B. strefa wyrośnięta C. strefa elongacyjna
D. strefa podziałów komórkowych
c) Określ, jaki system korzeniowy został przedstawiony na rysunku.
Uzasadnij swoją odpowiedź.

5 Podkreśl nazwę tkanki, w której występują aparaty szparkowe. ( ... / 1 p.)

A. fellogen B. ryzoderma C. aerenchyma D. felloderma E. epiderma F. kolenchyma
6 U roślin dwuliściennych korzeń i łodyga to organy, które mają zdolność przyrostu na grubość. Ze względu na ( ... / 3 p.)
pełnienie odmiennych funkcji różnią się jednak pod względem anatomicznym. Na rysunkach przedstawiono
przekroje poprzeczne korzenia i łodygi.

a) Wykaż na podstawie rysunków jedną różnicę w

budowie pierwotnej walca osiowego łodygi i
korzenia.
b) Określ, z jakich tkanek powstaje pierścień
kambium w łodydze i korzeniu.

c) Wyjaśnij, dlaczego w korzeniach i łodygach przyrastających na grubość jest konieczne wytworzenie

korkowicy.
7 ( ... / 2 p.)

Na rysunkach przedstawiono przekrój

poprzeczny łodyżki i przekrój poprzeczny
listka mchu płonnika.
Podaj na podstawie ilustracji dwa
przystosowania budowy anatomicznej
płonnika do życia na lądzie.

8 Przyporządkuj gromadom paprotników (1–3) cechy wyróżniające je od pozostałych ( ... / 1 p.)

gromad (A–E).
1. skrzypy A. Funkcję asymilacyjną pełni wyłącznie łodyga.
2. widłaki B. Pokoleniem dominującym jest sporofit.
3. paprocie C. Duże, unerwione liście są umieszczone na
ogonkach.
D. Wytwarzają kłosy zarodnionośne.
E. Drobne liście mają jedną wiązkę przewodzącą.
1. _____ 2. _____ 3. _____
9 U roślin okrytozalążkowych występują różne rodzaje owoców. Większość przekształceń wynika z ( ... / 3 p.)
przystosowania danego gatunku rośliny do sposobu rozprzestrzeniania nasion.
a) Skonstruuj tabelę, w której porównasz trzy sposoby rozprzestrzeniania się nasion oraz podasz
przystosowania w budowie nasion lub owoców umożliwiające rozprzestrzenianie ich w dany sposób.
b) Określ, z której struktury powstaje owocnia w owocu właściwym.
A. ściany zalążni B. osłonki zalążka C. dno kwiatowe D. ośrodek zalążka
c) Wyjaśnij różnicę między owocem właściwym a owocem rzekomym.

Grupa B | strona 2 z 3
10 ( ... / 6 p.)

Na rysunku przedstawiono dwa typy kwiatów

(A i B) wytwarzanych przez jeden z gatunków pierwiosnka.
Budowa tych kwiatów jest przystosowaniem do unikania
samozapylenia.
a) Podaj nazwę przedstawionego na rysunku
mechanizmu ochrony roślin przed samozapyleniem.
Określ, na czym ten mechanizm polega.

b) Wymień dwa inne mechanizmy chroniące rośliny przed samozapyleniem.

c) Wyjaśnij, dlaczego samozapylenie jest dla roślin niekorzystne.
d) Określ, czy kwiaty pierwiosnka są zapylane za pośrednictwem wody, wiatru czy zwierząt. Uzasadnij
odpowiedź za pomocą jednego argumentu.
11 Rośliny lądowe wykształciły wiele przystosowań umożliwiających przetrwanie w środowisku, w którym ( ... / 1 p.)
dostęp do wody jest ograniczony. Najlepiej do warunków lądowych przystosowały się rośliny nasienne,
których rozmnażanie generatywne jest całkowicie uniezależnione od obecności wody.
Wyjaśnij, w jaki sposób rośliny nasienne uniezależniły proces zapłodnienia od obecności wody.
12 ( ... / 2 p.)

Na schemacie przedstawiono budowę kwiatu.

a) Podaj nazwy oraz numery zaznaczonych na
schemacie części generatywnych kwiatu.
b) Określ, czy jest to kwiat rośliny jedno- czy
dwuliściennej. Uzasadnij swoją odpowiedź.

13 Pierwsze rośliny były organizmami wodnymi. Aby mogły zasiedlić lądy, musiały się przystosować do ( ... / 4 p.)
nowych warunków życia.
W tabeli porównano wybrane parametry środowiska wodnego i lądowego.
Porównywany parametr Woda Ląd

wilgotność 100% zmienna

temperatura niewielkie wahania duże wahania

gęstość duża, ponad 700 razy większa niż powietrze bardzo mała

zawartość dwutlenku węgla zmienna, większa niż w powietrzu ok. 0,03%

Przeanalizuj tabelę. Podaj po jednym przykładzie przystosowań roślin do warunków panujących na

lądzie. (Wilgotność; Temperatura; Gęstość; Zawartość dwutlenku węgla)

Grupa B | strona 3 z 3