‫نام آزمون‪ :‬ادبیات نهم‪ -‬فصل‪1‬‬

‫فرزانگان ‪( 7‬دوره اول)‬

‫‪ - 1‬کدام گزینه با بیت زیر ارتباط معنایی ندارد؟‬

‫شکر انعام تو هرگز نکند شکرگزار»‬ ‫«نعمتت بار خدایا ز عدد بیرون است‬
‫کفر نعمت از کفت بیرون کند‬ ‫شکر نعمت‪ ،‬نعمتت افزون کند‬

‫یا کیست آنکه شکر یکی از هزار کرد‬ ‫فضل خدای را که تواند شمار کرد‬
‫همه گویند و یکی گفته نیاید ز هزار‬ ‫تا قیامت سخن اندر کرم و رحمت او‬

‫کز عهدۀ شکرش به در آید‬ ‫از دست و زبان که برآید‬

‫‪ - 2‬در بیت زیر کدام گزینه وجود ندارد؟‬

‫فهم عاجز شود از حقۀ یاقوت انار»‬ ‫«عقل حیران شود از خوشۀ زّر ین عنب‬
‫دو صفت بیانی‬ ‫دو مسند‬ ‫سه ترکیب اضافی‬ ‫دو متمم‬

‫‪ - 3‬این عبارت چند صفت دارد؟ «هر روز‪ ،‬یک شعر زیبا بخوان‪».‬‬
‫چهار‬ ‫یک‬ ‫سه‬ ‫دو‬

‫‪ - 4‬کدام یک از گزینه‌ها با الگوی گروه اسمی «صفت پرسشی ‪ +‬هسته ‪ +‬صفت ‪ +‬صفت» سازگار است؟‬
‫چه کتاب داستان خوبی‬ ‫چند شهر زیبای ایران‬ ‫کدام درس پر‌حجم امسال‬ ‫کدام ابر سیاه پرباران‬

‫‪ - 5‬در کدام بیت فعل اسنادی (ربطی) دیده نمی‌شود؟‬

‫پرسید کرم را مرغ از فروتنی‬ ‫در پیله تا به کی بر خویشتن تنی؟‬
‫در بسته تا به کی در محبس تنی؟‬ ‫تا چند منزوی در کنج خلوتی؟‬

‫خلوت نشسته‌ام زین روی منحنی‬ ‫در فکر رستنم – پاسخ بداد کرم‬
‫َج ستند از این قفس‪ ،‬گشتند دیدنی‬ ‫هم‌سال‌های من پروانگان شدند‬

‫‪ - 6‬در کدام بیت به سبب آشکاری معنا‪ ،‬فعل حذف شده است؟‬
‫فهم عاجز شود از حّقه‌ی یاقوت انار‬ ‫عقل حیران شود از خوشه‌ی زّر ین عنب‬

‫دل ندارد که ندارد به خداوند اقرار‬ ‫آفرینش همه تنبیه خداوند دل است‬

‫حیف باشد که تو در خوابی و نرگس بیدار‬ ‫تا کی آخر چو بنفشه سِر غفلت در پیش‬
‫همه گویند و یکی گفته نیاید ز هزار‬ ‫تا قیامت سخن اندر کرم و رحمت او‬

‫‪ - 7‬در کدام گزینه گروه اسمی [هسته ‪ +‬وابسته (صفت) ‪ +‬وابسته (مضاف‌الیه)] وجود دارد؟‬
‫ز خاک پاک نیاکان تو را سالم دهد‬ ‫نسیم صبح که بر سرزمین ما گذرد‬

‫جوانان سعادتمند‪ ،‬پند پیر دانا را‬ ‫نصیحت گوش کن جانا که از جان دوست‌تر دارند‬

‫خداوند روزی‌ده رهنمای‬ ‫خداوند نام و خداوند جای‬

‫دانش ذات خویش می‌باید‬ ‫آن‌چه در علم بیش می‌باید‬

‫‪ - 8‬باتوّج ه به بیت «خبرت هست که مرغان سحر می‌‌گویند ‪ /‬آخر ای خفته سر از خواب جهالت بردار» همۀ آرایه‌های ذکرشده در کدام گزینه درست‬
‫است؟‬
‫تشبیه‪ ،‬جناس‪ ،‬تلمیح‪ ،‬تناسب‬ ‫واج‌آرایی‪ ،‬جناس‪ ،‬تشخیص‪ ،‬تکرار‬ ‫مراعات‌نظیر‪ ،‬کنایه‪ ،‬واج‌آرایی‪ ،‬جناس‬ ‫تناسب‪ ،‬تشبیه‪ ،‬تضاد‪ ،‬تمثیل‬

‫‪1‬‬
 ‫فرزانگان ‪( 7‬دوره اول)‬

‫‪ - 9‬همۀ بیت‌ها با عبارت زیر تناسب معنایی دارند به جز ‪......‬‬

‫«همۀ عجایب صنع حق تعالی است و این همه آیات حق تعالی است که تو را فرموده است تا در آن نظر کنی‪ .‬پس اندر این آیات‪ ،‬تفّک ر کن‪.‬‬
‫آیینه‌دار روی خداوند قادرند‬ ‫ارض و سما و روز و شب و خشک و تر همه‬
‫تا تو نانی به کف آری به غفلت نخوری‬ ‫ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارند‬

‫هر ورقش دفتری است معرفت کردگار‬ ‫برگ درختان سبز در نظر هوشیار‬

‫همه عالم کتاب حق تعالی است‬ ‫به نزد آنکه جانش در تجّلی است‬

‫‪ - 10‬هسته‌ی گروه مفعولی در کدام گزینه به درستی مشخص شده است؟‬

‫طلسم نفرین‌شده از گنج محافظت می‌کرد‪.‬‬ ‫خورشید عالم‌گستر روحم را به وجد می‌آورد‪.‬‬

‫تو کتاب‌های مفید را مطالعه کن‪.‬‬ ‫کلید موفقیت را به دست گرفته‌ام‪.‬‬

‫‪ - 11‬در کدام گزینه غلط امالیی دیده می‌شود؟‬

‫راحت داده‌اند تا در ُبستان معرفت حق‌تعالی تماشا کنی و بیرون آیی‪.‬‬ ‫تگرگ و رعد و برق و قوس‌قزح از عالماتی است که در هوا پدید می‌آیند‪.‬‬

‫لحن توصیفی با هدف شرح و توصیف پدیده‌ها به‌کار گرفته می‌شود‪.‬‬ ‫چشمانت را باز کن تا عجایب بینی که مدهوش و متحّیر شوی‪.‬‬

‫‪ - 12‬در گروه‌های اسمی عبارت زیر‪ ،‬کدام وابسته به کار نرفته است؟‬
‫«نویسندگانی را سراغ داریم که پر ارزش‌ترین آثار گران‌قدر از آنهاست‪ .‬با تأثیر پذیرفتن از یک نوشته می‌توانیم خاطره‌ای زیبا در ذهن خود بسازیم‪».‬‬
‫صفت عالی‬ ‫مضاٌف‌الیه‬ ‫صفت شمارشی‬ ‫صفت اشاره‬

‫‪ - 13‬کدام واژه در بیت زیر هسته نیست؟‬

‫دل ندارد که ندارد به خداوند اقرار»‬ ‫«آفرینش همه تنبیه خداوند دل است‬
‫تنبیه‬ ‫خداوند در مصراع دوم‬ ‫دل‬ ‫آفرینش‬

‫‪ - 14‬تلفظ واژه‌ی «انعام» در کدام گزینه با گزینه‌های دیگر متفاوت است؟‬

‫کز ُش کر تو کاِم همه‌شان پر ِش َک ر آمد‬ ‫انعام تو بر اهل هنر نیز به حدی است‬

‫زبان از شکر اکرام تو قاصر‬ ‫بیان از وصِف انعام تو عاجز‬

‫نوبت فاتحه است و األنعام‬ ‫همچو انعام تا ِکی از خور و خواب؟‬

‫کنم نثری آغاز یا شعری انشا‬ ‫چو من بنده در وصف انعام و شکرت‬

‫‪ - 15‬ساختار کدام گروه اسمی با بقیه فرق دارد؟‬

‫همین شاگرد زرنگ کالس‬ ‫همان بلبل زیبای خوش‌آواز‬ ‫این نهال کوچک بادام‬ ‫آن آسمان پر ستارۀ کویر‬

‫‪ - 16‬معنای «که» در کدام بیت متفاوت است؟‬

‫دل نـدارد که نـدارد به خـداوند اقـرار‬ ‫آفـریـنـش همه تنبیه خداوند دل است‬

‫هر کـه فکـرت نکـند‪ ،‬نقـش بـود بر دیـوار‬ ‫ن همه نقـش عجـب بر در و دیوار وجـود‬
‫ای ‌‬

‫خـوش بـود دامـن صحـرا و تمـاشـای بـهار‬ ‫بامـدادی که تفـاوت نکـند لیـل و نـهار‬

‫ز دانـش دل پیـر برنـا بـود‬ ‫توانـا بـود هـر کـه دانـا بـود‬

‫‪ - 17‬کاربرد «را» در کدام گزینه مانند مصراع دوم بیت زیر است؟‬
‫میان بندگی را بیایدت بست»‬ ‫«ستودن نداند کس او را چو هست‬
‫ادبیات نهم‪ -‬فصل‪1‬‬

‫تو را من دوست می‌دارم خالف هر که در عالم ‪ /‬اگر طعنه است در عقلم و گر رخنه است در دینم‬

‫ابر را گفتم چه باشد باعث سیرابی‌ات ‪ /‬گفت وقتی گریه بر عاجز گیاهان کرده‌ام‬

‫آسمانش را گرفته تنگ در آغوش ‪ /‬ابر با آن پوستین سرد و نمناکش‬

‫با که این نکته توان گفت که آن سنگین‌دل ‪ُ /‬کشت ما را و َد م عیسی مریم با اوست‬

‫‪2‬‬
 ‫فرزانگان ‪( 7‬دوره اول)‬

‫‪« - 18‬قافیه» در بیت گزینه‌ی ‪ُ« ..................‬م سند» است‪.‬‬

‫پرسیدم کرم را‪ ،‬مرغ از فروتنی‬ ‫در پیله تا به کی بر خویشتن تنی؟‬

‫در بسته تا به کی در محبس تنی؟‬ ‫تا چند منزوی در کنج خلوتی؟‬

‫خلوت نشسته‌ام زین روی‪ ،‬منحنی‬ ‫در فکر رستنم – پاسخ بداد کرم‬

‫جستند از این قفس‪ ،‬گشتند دیدنی‬ ‫هم‌سال‌های من پروانگان شدند‬

‫‪ - 19‬در کدام بیت هر دو آرایۀ ادبی «تشبیه» و «جان‌بخشی» دیده می‌شود؟‬

‫که رحـم اگر نکند مّد عی خدا بکـند‬ ‫تـو با خدای خـود انداز کار و دل خـوش دار‬
‫عـقل و جان گوهـر هسـتی به نثار افشـانند‬ ‫گـر به نزهـتگه ارواح برد بـوی تو باد‬

‫پنـهان خوریـد باده که تعـزیر می‌کنـند‬ ‫دانـی که چنـگ و عود چـه تقریر می‌کنند‬

‫به یـک شکـر ز تو دلخسـته‌ای بیـاسایـد‬ ‫به البـه گفتمـش ای مـاه‌رخ چه باشـد اگر‬

‫‪ - 20‬مفهوم عبارت «معرفت این است که من در آنم‪ ،‬گرد خویش می‌گردم و پیوسته در خود سفر می‌کنم تا هر چه نباید از خود دور گردانم» از کدام بیت‬
‫برداشت نمی‌شود؟‬
‫دانش ذات خویش می‌باید‬ ‫آنچه در علم بیش می‌باید‬

‫خواهی بخوان و خواه نخوان ما نوشته‌ایم‬ ‫در زندگی مطالعۀ دل غنیمت است‬

‫مطیع نفس و شیطانی چه حاصل‬ ‫دال غافل ز سبحانی چه حاصل‬

‫تو را تا در آیینه زنگار نیست‬ ‫به چشم بصیرت به خود در نگر‬

‫‪ - 21‬آرایۀ «مراعات‌نظیر» در همۀ گزینه‌ها‪ ،‬مشهود است به‌جز گزینۀ ‪..................‬‬

‫تو چشم و او نگاه ناوک(نوعی تیر)‌انداز‬ ‫تو قد بینی و مجنون جلوۀ ناز‬

‫نهاده‌ایم مگر او به تیغ بردارد‬ ‫چو خامه در ره فرمان او سر طاعت‬

‫همه در سایۀ گیسوی نگار آخر شد‬ ‫آن پریشانی شب‌های دراز و غم دل‬

‫گو بگو از لب شکربارش‬ ‫هرچه زان تلخ‌تر بخواهد گفت‬

‫‪ - 22‬کدام آرایه در هیچ‌یک از ابیات زیر دیده نمی‌شود؟‬

‫نـه همه مسـتمـعی فهـم کنـد این اسـرار‬
‫فهـم عاجـز شود از حقـۀ یاقـوت انـار‬
‫فـروزندۀ مـاه و ناهـید و مهـر‬
‫شخصیت‌بخشی‬ ‫تلمیح‬
‫الف) کـوه و دریا و درختـان همه در تسبیـح‌اند‬
‫ب) عقـل حیـران شود از خوشـۀ زریـن عنب‬
‫پ) خداونـد کیـوان و گردان سپـهر‬
‫تشبیه‬ ‫جناس‬
‫ادبیات نهم‪ -‬فصل‪1‬‬

‫‪3‬‬