ARELLANO UNIVERSITY

APOLINARIO MABINI CAMPUS

Menlo St. Corner Taft Avenue, Pasay City

PIOCO, Yanzze L. 11/7/2022

STEM 12 A
Unang (-) Kontribusyon.
Ikalawang (-) Pagaaral/Teorya.
Pangatlong (-) Paano sila nakatulong sa
pagpapalawig ng disiplina/larangan
na kanilang kinabibilangan.

MGA KILALANG HUMANISTA

Pope Pius II (Italya)

- Siya ay isang Renaissance humanist, sikat bilang isang may-akda sa Latin
bago siya naging papa. Ang kanyang pinakamahaba at pinakamatagal na
gawain ay ang kwento ng kanyang buhay, ang Commentaries, na ang tanging
naipahayag na autobiography na isinulat ng isang naghaharing papa.
Nailathala lamang ito noong 1584.
- Pius (1460), kinondena bilang erehe ang teorya ng pagkakasundo (ang
doktrina na ang pinakamataas na awtoridad sa simbahan ay nakasalalay sa
pangkalahatang konseho kaysa sa papa).
- Isang napakaraming manunulat tungkol sa mga kaganapan na kanyang
nilahukan, sumulat din siya ng pangkalahatang kasaysayan at heograpiya, tula,
at kahit isang mapanlinlang na nobela (The Tale of Two Lovers). Si Pius II ay
isang patron ng mga humanista, at inatasan niya ang arkitekto na si Bernardo
Rossellino na gawing bayan ng Pienza ang kanyang katutubong nayon ng
Corsignano.

Giovanni Boccaccio (Italya)

- Si Giovanni Boccaccio (b. 1313–d. 1375) ay karaniwang itinuturing na ama
ng prosa ng Italyano dahil sa kanyang obra maestra, ang Decameron, na
nagkaroon ng malaking epekto sa pagbuo ng frame-tale narrative sa Italya at
sa iba pang bahagi ng Europa sa mga sumunod na siglo.
 ARELLANO UNIVERSITY
APOLINARIO MABINI CAMPUS
Menlo St. Corner Taft Avenue, Pasay City

- Sinabi ni Boccaccio na ang mga kamalian sa teolohiya at polytheism ng mga

klasikal na paganong makata ay mapapaumanhin dahil ang kaalaman sa tunay
na Diyos ay hindi ibinigay sa kanila.
- pinakamahusay na natatandaan bilang may-akda ng mga makalupang
kuwento sa Decameron. Sa Petrarch ay inilatag niya ang mga pundasyon para
sa humanismo ng Renaissance at itinaas ang katutubong panitikan sa antas at
katayuan ng mga klasiko ng sinaunang panahon.

Niccolo Machiavelli (Italya)

- Inilatag niya ang pundasyon ng modernong kaisipang pampulitika – si

Machiavelli ay itinuturing na tagapagtatag ng modernong kaisipang
pampulitika. Siya ang unang tagapagtaguyod ng kapangyarihan-pulitika. Siya
ang unang naglagay ng teorya ng mga nation states. Siya ang unang nag-iisip
na naghiwalay ng relihiyon sa pulitika at nagbigay-katwiran sa sekular na
estado.
- Base sa teorya ni Machiavelli na, para sa isang pinuno, mas mabuting
katakutan ng marami kaysa mahalin ng lubos; ang isang mahal na pinuno ay
nagpapanatili ng awtoridad sa pamamagitan ng obligasyon, habang ang isang
kinatatakutang pinuno ay namamahala sa pamamagitan ng takot sa parusa.
- Nakatuon ang kanyang pananaliksik sa metapisika, etika, at pilosopiya ng
biology. Si Niccolò Machiavelli ay isa sa mga pinaka-maimpluwensyang
teoryang pampulitika ng pilosopiyang Kanluranin. Ang kanyang pinakabasang
treatise, The Prince, ay nagpabaligtad sa teorya ng mga birtud ni Aristotle, na
nanginginig sa European conception ng gobyerno sa mga pundasyon nito.

Thomas Moore (Britanya)

- Mas marami ang nakilala sa pagbuo ng salitang "Utopia," bilang pagtukoy sa
isang perpektong sistemang pampulitika kung saan ang mga patakaran ay
 ARELLANO UNIVERSITY
APOLINARIO MABINI CAMPUS
Menlo St. Corner Taft Avenue, Pasay City

pinamamahalaan ng katwiran. Siya ay na-canonize ng Simbahang Katoliko

bilang isang santo noong 1935, at ginunita ng Church of England bilang isang
"martir ng Repormasyon."
- Tinukoy ni More ang "kalayaan" bilang ang kusang pagsunod ng mga tao sa
mga mabubuting pinuno na namumuno para sa kabutihang panlahat, at
inaangkin niya na ang popular na opinyon ang pinagmumulan ng pagiging
lehitimo sa halip na banal na parusa. Sa paggawa nito, pinupuna ni More ang
rehimeng Tudor at naglalahad ng alternatibong teorya ng pagiging hari batay
sa kanyang pagkaunawa sa kalayaan.
- Salamat sa kanyang walang hanggan na pagkamausisa at isang kahanga-
hangang kapasidad para sa trabaho, pinamamahalaan niya, kasama ng batas,
upang mapanatili ang kanyang mga gawaing pampanitikan. Masigasig siyang
nagbasa mula sa Banal na Kasulatan, sa mga Ama ng Simbahan, at sa mga
klasiko at sinubukan ang kanyang kamay sa lahat ng mga genre ng panitikan.

George Buchanan (Scotland)

- Si Buchanan, isang Calvinist, ang nangunguna sa makatao na iskolar ng
Scotland noong panahong iyon at kilala sa Europa. Sumulat siya ng mga tula,
dula at mga pagsasaling pampanitikan gayundin ang mga akdang
pangkasaysayan at pampulitika. Noong 1560s bumalik siya sa Scotland at
naging tutor kay Mary, Queen of Scots.
- Naniniwala si Buchanan na ang awtoridad ng isang monarko ay nagmula sa
kanilang mga nasasakupan at dapat silang mamuno alinsunod sa ilang anyo ng
kontratang panlipunan sa kanila. Ang Kasaysayan ni Buchanan ay
nakikibahagi sa mga isyu at ideolohiya sa konstitusyon nang higit pa kaysa sa
ginawa ng mga nakaraang salaysay ng Scottish.
- Ang kanyang impluwensya ay kapansin-pansin noong 1726 nang si Andrew
Millar, isang kilalang nagbebenta ng libro noong ika-18 siglo, ay pumalit sa
tindahan ng libro ni James McEuen sa London sa tanda ng 'Buchanan's Head,
Temple Bar'. Ang karatula para sa tindahan ay naglalarawan sa mukha ni
 ARELLANO UNIVERSITY
APOLINARIO MABINI CAMPUS
Menlo St. Corner Taft Avenue, Pasay City

George Buchanan, isang testamento sa maagang lugar at reputasyon ng

Buchanan sa mga titik ng Scottish

Francois Rabelais (Pransya)

- François Rabelais, pseudonym Alcofribas Nasier, (ipinanganak noong c.
1494, Poitou, France—namatay marahil noong Abril 9, 1553, Paris), Pranses
na manunulat at pari na para sa kanyang mga kontemporaryo ay isang kilalang
manggagamot at humanista at para sa mga inapo ang may-akda ng komiks
obra maestra Gargantua at Pantagruel.
- epistemological theory.
- Isa sa mga bagay na nagpapahalaga at maimpluwensyang manunulat si
Rabelais ay, sa kanyang pagsusulat ay makikita natin ang ebolusyon ng
humanist na pag-iisip na gumawa ng mga manunulat tulad nina Cervantes at
Shakespeare na mga makapangyarihang kinatawan ng panitikang Renaissance,
na parehong naimpluwensyahan ng Rabelais. .

Antonio De Nebrija (Espanya)

- Humanista, pilologo at Latinista. Hawak niya ang isang natatanging lugar sa
kasaysayan ng wikang Espanyol salamat sa kanyang trabaho bilang may-akda
ng unang manwal ng gramatika at ang unang diksyunaryo.
- Ayon sa teorya ni Nerbija, ang Castilian at Katolisismo ay magkakasamang
laganap.
- Sumulat siya ng tula, nagkomento sa mga akdang pampanitikan, at hinimok
ang pag-aaral ng mga klasikal na wika at panitikan, ngunit ang kanyang
pinakamahalagang kontribusyon ay sa larangan ng gramatika at
leksikograpiya.

Confucius, Lao Tzu, Zhuang Zhou (China)

- Kilala si Confucius bilang unang guro sa Tsina na gustong gawing malawak
ang edukasyon at naging instrumento sa pagtatatag ng sining ng pagtuturo
bilang isang bokasyon. Nagtatag din siya ng mga pamantayang etikal, moral,
 ARELLANO UNIVERSITY
APOLINARIO MABINI CAMPUS
Menlo St. Corner Taft Avenue, Pasay City

at panlipunan na naging batayan ng isang paraan ng pamumuhay na kilala

bilang Confucianism.
- Siya ang kinikilalang may-akda ng Tao Te Ching, ang nagtatag ng
pilosopikal na Taoismo, at isang diyos sa relihiyong Taoismo at tradisyonal na
mga relihiyong Tsino.
- Siya ay pinarangalan sa pagsulat sa bahagi o sa kabuuan isang akda na kilala
sa kanyang pangalan, ang Zhuangzi, na isa sa mga pundasyong teksto ng
Taoismo.
Pag aaral/Teorya
- Ang pangunahing ideya ng Confucianism ay ang kahalagahan ng
pagkakaroon ng mabuting moral na karakter, na maaaring makaapekto sa
mundo sa paligid ng taong iyon sa pamamagitan ng ideya ng "cosmic
harmony." Kung ang emperador ay may moral na pagiging perpekto, ang
kanyang pamamahala ay magiging mapayapa at mabait.
- Ang malalaman o masasabi tungkol sa Dao ay hindi ang Dao. Wala itong
inisyal na simula o huling wakas, ni mga limitasyon o mga demarkasyon. Ang
buhay ay ang patuloy na pagbabago ng Dao, kung saan walang mas mabuti o
mas masahol pa, walang mabuti o masama.
Paano sila nakatulong sa pagpapalawig ng disiplina/larangan na kanilang
kinabibilangan?
- Ginugol ni Confucius ang halos buong buhay niya sa paglalakbay sa buong
Tsina, nagtuturo tungkol sa kahalagahan ng tungkulin, ritwal, at kabutihan.
Itinuro niya na ang isang pinuno ay dapat magpakita ng isang halimbawa
upang magbigay ng inspirasyon sa mga tao na magsikap para sa isang moral
na buhay. Ilang taon pagkamatay niya, tinipon ng mga estudyante ang
kanyang mga turo sa isang aklat, ang Analects, at isang bagong paaralan ng
pag-iisip ang nabuo—Confucianism. Ang pilosopiyang ito ay malalim na
nakaimpluwensya sa Tsina sa halos buong kasaysayan nito.
- Sa mga templong pinamamahalaan ng mga pari, nagninilay-nilay sila,
umawit ng mga kasulatan, at sumasamba sa iba't ibang diyos at diyosa
ARELLANO UNIVERSITY
APOLINARIO MABINI CAMPUS
Menlo St. Corner Taft Avenue, Pasay City