‫دانشکده مهندسی‬

‫گروه مکانیک‬

‫عنوان پایاننامه‪:‬‬

‫بررسی عددی عملکرد آئرودینامیکی توربین بادی محور عمودی برحسب‬

‫ضخامت و انحنای ایرفویل‬

‫نگارنده‪:‬‬

‫رحمان ریحانی‬

‫ارائه شده جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد در رشته‬

‫مهندسی مکانیک گرایش تبدیل انرژی‬

‫استاد راهنما‪:‬‬

‫دکتر محمدجواد مغربی‬

‫شهریور ‪9315‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫دانشکده مهندسی‬

‫گروه مکانیک‬

‫عنوان پایاننامه‪:‬‬

‫بررسی عددی عملکرد آئرودینامیکی توربین بادی محور عمودی برحسب‬

‫ضخامت و انحنای ایرفویل‬

‫نگارنده‪:‬‬

‫رحمان ریحانی‬

‫ارائه شده جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد در رشته‬

‫مهندسی مکانیک گرایش تبدیل انرژی‬

‫استاد راهنما‪:‬‬

‫دکتر محمدجواد مغربی‬

‫شهریور ‪9315‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫تائیدیه‬
‫گواهی میشود که این پایاننامه تاکنون برای احراز یک درجه علمی ارائه نشده است و تمامی مطالب‬
‫آن بهجز مواردی که نام مرجع آورده شده است‪ ،‬نتیجه کار پژوهشی دانشجو میباشد‪.‬‬

‫تاریخ‬ ‫امضاء‬ ‫دانشجو‪ :‬رحمان ریحانی‬

‫تاریخ‬ ‫امضاء‬ ‫استاد راهنما‪ :‬دکتر محمدجواد مغربی‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫بسمه تعالی‬

‫دانشگاه فردوسی مشهد‬

‫‪1.1.1.1.1.1.1‬‬

‫صورتجلسه دفاع از پایاننامه کارشناسی ارشد‬

‫جلسـه دفاع از پایاننامه آقای رحمان ریحانی مفرنقاه دانشجـوی دوره کارشناسی ارشد رشته‬
‫مهندسی مکانیک گرایش تبدیل انرژی در ساعت روز ‪ 3115/60/13‬در محل کالس دانشکـده مهندسی با‬
‫حضـور امضاکنندگان ذیل تشـکیل گردید‪ .‬پس از بررسیهای الزم‪ ،‬هیئت داوران پایاننامه نامبرده را با نمره به‬
‫عدد ‪ ................................‬به حروف ‪ .............................................‬و با درجه ‪ ..................................‬مورد تأیید قرار‬
‫داد‪.‬‬

‫عنوان رساله‬
‫بررسی عددی عملکرد آئرودینامیکی توربین بادی محور عمودی برحسب ضخامت و انحنای‬
‫ایرفویل‬

‫امضا‬ ‫هی ئت داوران‬

‫‪ ‬داور‪ :‬دکتراصغر برادران رحیمی‬

‫استاد گروه مکانیک دانشگاه فردوسی مشهد‬

‫‪ ‬داور و نماینده تحصیالت تکمیلی‪ :‬دکترعلیرضا تیمورتاش‬

‫استاد گروه مکانیک دانشگاه فردوسی مشهد‬

‫‪ ‬استاد راهنما‪ :‬دکتر محمدجواد مغربی‬

‫استاد گروه مکانیک دانشگاه فردوسی مشهد‬

‫‪ ‬مدیر گروه‪ :‬دکتر مسعود طهانی‬

‫استاد گروه مکانیک دانشگاه فردوسی مشهد‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫الف‬

‫تقدیر و تشکر‬

‫تقدیم به پدر بزرگوار و مادر مهربانم‬

‫آن دو فرشته ای که از خواسته هایشان گذشتند‪ ،‬سختی ها را به جان خریدند و خود را سپر بالی‬

‫مشکالت و نامالیمات کردند تا من به جایگاهی که اکنون در آن ایستاده ام برسم ‪.‬‬

‫از استاد با کماالت و شایسته؛ جناب آقای دکتر محمد جواد مغربی که در کمال سعه صدر‪ ،‬با حسن‬

‫خلق و فروتنی‪ ،‬از هیچ کمکی در این عرصه بر من دریغ ننمودند و زحمت راهنمایی این رساله را بر عهده‬

‫گرفتند؛ کمال سپاس و قدردانی را داشته و تندرستی و پیروزی ایشان را خواستارم‪.‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫ب‬

‫چکیده فارسی‬

‫بسمهتعالی‬
‫مشخصات پایاننامه تحصیلی مقطع کارشناسی ارشد‬
‫دانشگاه فردوسی مشهد‬

‫عنوان پایاننامه‪ :‬بررسی عددی عملکرد آئرودینامیکی توربین بادی محور عمودی برحسب ضخامت و‬
‫انحنای ایرفویل‬
‫نام نویسنده‪ :‬رحمان ریحانی‬
‫نام استاد راهنما‪ :‬دکتر محمدجواد مغربی‬
‫رشته تحصیلی‪ :‬مهندسی مکانیک گرایش تبدیل‬ ‫گروه‪ :‬مکانیک‬ ‫دانشکده‪ :‬مهندسی‬
‫انرژی‬
‫تاریخ دفاع‪3115/ 60/13 :‬‬ ‫تاریخ تصویب‪3114/1/1 :‬‬
‫تعداد صفحات‪366 :‬‬ ‫مقطع تحصیلی‪ :‬کارشناسی ارشد‬
‫چکیده پایاننامه‪:‬‬
‫اخیراً توربین بادی محورعمودی مبتنی بر برآیی داریوس‪ ،‬به دلیل طراحی ساده و عدم وابستگی به جهت باد‪ ،‬موردتوجه‬
‫محققان قرارگرفته است‪ .‬به دلیل افزایش زاویه حمله پره در سرعتهای نوک پایین و ایجاد واماندگی‪ ،‬اساساً این توربینها‬
‫با مشکل خود راهاندازی مواجه بوده و بازدهی کمتری نسبت به توربینهای بادی محور افقی دارند‪ .‬همین موضوع سبب‬
‫شده تا افزایش بازدهی این توربینها امری مهم به نظر برسد‪ .‬در این پژوهش با استفاده از شبیهسازی عددی به بررسی‬
‫آئرودینامیکی ‪ 95‬ایرفویل مختلف (متقارن و غیرمتقارن) شامل پروفیلهای سری ‪ S‬و ‪ A‬و ناکا پرداخته تا بتوان از میان این‬
‫پروفیلها بتوان بهترین تنظیمات توربین توان خروجی را شناسایی و ضریب توان و بازدهی توربین را افزایش داد‪ .‬تمامی‬
‫شبیهسازیها بهصورت غیردائمی و دوبعدی و با استفاده از روش دینامیک سیاالت محاسباتی به کمک مدل آشفتگی ‪SST-‬‬
‫‪ kω‬در نرمافزار انسیس فلوئنت صورت پذیرفته و برای چرخش روتور توربین از تکنیک شبکهبندی لغزشی استفاده شده‬
‫است‪ .‬از معادالت بقا برای تحلیل دوبعدی توربین بادی استفاده شده است‪ .‬این پژوهش‪ ،‬در دو بخش برای ایرفویلهای‬
‫متقارن (بدون انحنا) و ضخامت متغیر و ایرفویل های غیرمتقارن با انحنای متفاوت انجام شده است‪ .‬نتایج نشان داد که‬
‫استفاده از پره ‪ S-1046‬سبب افزایش ‪ %62/33‬ضریب توان در مقایسه با ایرفویل استاندارد متقارن ناکا میشود‪ .‬بنابراین‬
‫پیکربندی بهینه داریوس ‪ H‬روتور شامل ‪ S-1046‬برای تولید انرژی باد مخصوصاً در مناطق شهری توصیه میشود‪.‬‬
‫نتایج همچنین نشان داد که استفاده از پرهها ی منحنی شکل سبب کاهش زمان شروع به کار توربین شده اما پیک توان را‬
‫کاهش میدهد و پروفیلهای ضخیمتر در سرعتهای نوک پایین توان بیشتری را تولید میکنند‪.‬‬
‫امضای استاد راهنما‪:‬‬ ‫کلیدواژه‪:‬‬
‫توربین بادی داریوس‬ ‫‪-1‬‬
‫تاریخ‪:‬‬ ‫اثرات انحنا‬ ‫‪-2‬‬
‫اثرات ضخامت‬ ‫‪-3‬‬
‫ایرفویل های متقارن و غیرمتقارن‬ ‫‪-4‬‬
‫عملکرد آئرودینامیکی‬ ‫‪-5‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫ج‬

‫فهرست‬
‫فصل اول‪ :‬مقدمه‪5 ................................................................................................................. .........‬‬
‫مقدمه ‪2 .............................................................................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 9-9‬انرژی های تجدیدپذیر ‪7 .............................................................................. . . . . . .‬‬
‫‪ 6-9‬برخی ویژگی های انرژی های تجدیدپذیر ‪36 .......................................................................‬‬
‫‪ 3-9‬آینده انرژیهای تجدیدپذیر ‪31 .....................................................................................‬‬
‫‪ 4-9‬آینده صنعت باد در ایران ‪94 ............................................................................... .‬‬
‫‪ 5-9‬نتیجه گیری و رئوس مطالب ‪30 .....................................................................................‬‬
‫فصل دوم‪ :‬مفاهیم بنیادی ‪31 ............................................................................................. ...........‬‬
‫‪93 ............................................................................ . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫مقدمه‬
‫‪ 9-6‬تبدیل انرژی باد‪31 .......................................................................................................‬‬
‫‪ 6-6‬توربین بادی محورافقی ‪13 ..............................................................................................‬‬
‫‪ 3-6‬توربین بادی محورعمودی ‪11 .........................................................................................‬‬
‫‪ 4-6‬ضریب بتز ‪15 ..............................................................................................................‬‬
‫‪ 5-6‬تئوری بتز ‪10...............................................................................................................‬‬
‫‪ 2-6‬تحلیل جریان اطراف روتور‪11 .........................................................................................‬‬
‫‪ 7-6‬اصول کارکرد توربین های داریوس ‪11 ..............................................................................‬‬
‫فصل سوم‪ :‬مروری بر تحقیقات پیشین ‪10 .............................................................................‬‬
‫مقدمه‪37 ............................................................................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 9-3‬خالصه ای از روش های به کار رفته برای پیش بینی عملکرد توربین بادی داریوس ‪18 ...............‬‬
‫‪ 6-3‬مروری بر تاریخچه ایرفویل های به کار رفته در پره توربین بادی داریوس ‪43 ....................................‬‬
‫‪ 3-3‬هدف پایاننامه ‪45 .......................................................................................................‬‬
‫فصل چهارم‪ :‬معادالت حاکم و هندسه مساله…‪48 ..............................……………………………………...‬‬
‫مقدمه‪41 ............................................................................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 9 -4‬معادالت حاکم بر جریان‪55 ......................................................................................... ..........‬‬
‫‪ 6 -4‬مدل آشفتگی ‪55 ................................................................................................ SST-Kω‬‬
‫‪ 3 -4‬معادالت حاکم بر حرکت توربین بادی داریوس‪59 .......................................................... ..........‬‬
‫‪ 4 -4‬شبیه سازی عددی جریان‪53 ....................................................................................... ..........‬‬
‫‪ 5 -4‬دامنه محاسباتی و شرایط مرزی‪54 .........................................................................................‬‬
‫‪ 2 -4‬شرایط مرزی ‪55 .......................................................................................... ............................‬‬
‫‪ 7 -4‬شبکه بندی فضای محاسباتی ‪52 ................................................................... ............................‬‬
‫‪ 3 -4‬مدل سازی جریان آشفته ‪53 .......................................................................... ............................‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫د‬

‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیه سازی عددی‪01 ............................................................................................................ ..........‬‬

‫مقدمه‪23 ............................................................................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 9-5‬هندسه پره‪24 ........................................................................ . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 6-5‬تاثیر متقابل پره ها (اثر ضریب پری) ‪23 ................................................................. . . .‬‬
‫‪ 3-5‬واماندگی پره های متقارن‪21 ............................................................................ ............‬‬
‫‪ 4-5‬اثرات انحنا‪75 ............................................................................. . . . . . . . .................‬‬
‫‪ 5 -5‬آنالیز شروع به کار توربین ‪71 ...................................................................... . . . . . . .‬‬
‫‪ 2 -5‬تحلیل جریان حول پره ‪35 .......................................................................... . . . . . . .‬‬
‫فصل ششم‪ :‬نتیجه گیری و پیشنهادات‪10 ........................................................................................................ ........‬‬
‫‪ 9-2‬نتیجه گیری‪17 .............................................................................. .. ............................‬‬
‫‪ 6-2‬ارایه پیشنهاد برای پژوهشهای آینده ‪13 ......................................................... . . . . . . .‬‬
‫منابع‪11 ..............................................................................................................................................................................................‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫و‬

‫نمادها‬
‫نماد‬ ‫نام فارسی‬ ‫نام انگلیسی‬ ‫واحد‬
‫‪A‬‬ ‫مساحت ناحیه جاروب شده‬ ‫‪Area Swept by Turbine‬‬ ‫‪m2‬‬
‫‪N‬‬ ‫تعداد پره‬ ‫‪Blade Number‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪C‬‬ ‫طول وتر‬ ‫‪Blade Chord‬‬ ‫‪m‬‬
‫‪Cd‬‬ ‫ضریب پسا‬ ‫‪Drag Coefficient‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪Cl‬‬ ‫ضریب برآ‬ ‫‪Lift Coefficient‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪Cl / Cd‬‬ ‫نسبت برآ به پسا‬ ‫‪Lift to Drag Ratio‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪Cn‬‬ ‫ضریب نیروی عمودی‬ ‫‪Normal Force Coefficient‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪CP‬‬ ‫ضریب توان‬ ‫‪Power Coefficient‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪Cm‬‬ ‫ضریب گشتاور‬ ‫‪Torque Coefficient‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪Ct‬‬ ‫ضریب نیروی مماسی‬ ‫‪Tangential Force Coefficient‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪Fn‬‬ ‫نیروی عمودی‬ ‫‪Blade Normal Force‬‬ ‫‪N‬‬
‫‪Ft‬‬ ‫نیروی مماسی‬ ‫‪Blade Tangential Force‬‬ ‫‪N‬‬
‫‪Ft‬‬ ‫نیروی مماسی متوسط‬ ‫‪Averaged Tangential Force‬‬ ‫‪N‬‬
‫‪L‬‬ ‫ارتفاع پره‬ ‫‪Blade Height‬‬ ‫‪m‬‬
‫‪D‬‬ ‫نیروی پسا‬ ‫‪Blade Lift Force‬‬ ‫‪N‬‬
‫‪P‬‬ ‫توان‬ ‫‪Output Power‬‬ ‫‪Watt‬‬
‫‪Q‬‬ ‫گشتاور‬ ‫‪Rotor Torque‬‬ ‫‪N.m‬‬
‫‪R‬‬ ‫شعاع روتور‬ ‫‪Rotor Radius‬‬ ‫‪m‬‬
‫‪Re‬‬ ‫عدد رینولدز‬ ‫‪Reynolds Number‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪t‬‬ ‫زمان‬ ‫‪Time‬‬ ‫‪s‬‬
‫‪U‬‬ ‫سرعت‬ ‫‪Velocity‬‬ ‫‪ms‬‬
‫‪V‬‬ ‫سرعت نسبی‬ ‫‪Relative Velocity‬‬ ‫‪ms‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫ک‬

‫عالئم یونانی‬

‫نماد‬ ‫نام فارسی‬ ‫نام انگلیسی‬ ‫واحد‬

‫‪‬‬ ‫زاویه حمله‬ ‫‪Attack Angle‬‬ ‫‪Deg‬‬

‫‪‬‬ ‫نسبت سرعت نوک پره‬ ‫)‪Tip Speed Ratio (TSR‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪‬‬ ‫لزجت دینامیکی‬ ‫‪Dynamic Viscosity‬‬ ‫‪Pa.s‬‬
‫‪‬‬ ‫زاویه چرخش‬ ‫‪Azimuth Angle‬‬ ‫‪Deg‬‬

‫‪‬‬ ‫چگالی‬ ‫‪Density‬‬ ‫‪kg m3‬‬

‫‪‬‬ ‫استحکام (پری)‬ ‫‪Solidity‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪‬‬ ‫تنش‬ ‫‪Stress‬‬ ‫‪Pa‬‬
‫‪‬‬ ‫سرعت دورانی‬ ‫‪Rotational Speed‬‬ ‫‪Rad/s‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪5‬‬ ‫فصل اول‪ :‬مقدمه‬

‫فصل اول‪ :‬مقدمه‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪2‬‬ ‫فصل اول‪ :‬مقدمه‬

‫فصل اول‪ :‬مقدمه‬

‫مقدمه‬

‫با گسترش روز افزون جوامع انسانی و توسعه صنعتی جوامع مختلف‪ ،‬نیاز به منابع انرژی در حال‬

‫افزایش است‪ .‬فراهم کردن انرژی ارزانقیمت‪ ،‬مناسب و کافی برای ریشهکن کردن فقر‪ ،‬بهبود رفاه بشر‪،‬‬

‫و باال بردن استانداردهای زندگی در سراسر جهان امری ضروری است‪ .‬از سویی دیگر منابع فسیلی‬

‫بهعنوان اصلیترین منابع تأمین انرژی موردنیاز بشر‪ ،‬رو به اتمام هستند‪ ،‬این منابع ازنظر اندازه و مقدار‬

‫محدود بوده و در ضمن آالینده محیطزیست نیز محسوب میشوند‪ .‬از اینرو در سالهای گذشته‪،‬‬

‫گرایش به استفاده از منابع نوین و تجدید پذیر‪ 9‬انرژی رو به فزونی گذاشته است‪ .‬یکی از ارزانترین و‬

‫سهل الوصول ترین این منابع‪ ،‬انرژی باد است‪ .‬بررسی میزان استفاده از این انرژی در سالهای اخیر‬

‫بهخوبی گویای اهمیت و جایگاه آن در تأمین انرژی در سطح جهان است‪ .‬از انرژیهای بادی جهت تولید‬

‫الکتریسیته و نیز پمپاژ آب از چاهها و رودخانهها‪ ،‬آرد کردن غالت‪ ،‬کوبیدن گندم و مواردی نظیر اینها‬

‫میتوان استفاده نمود‪ .‬طبق قانون اول ترمودینامیک‪ ،‬انرژی نه تولید میشود و نه از بین میرود‪ ،‬بلکه از‬

‫یکشکل به شکل دیگر تبدیل میشود‪ .‬هرچند معموالً درباره مصرف انرژی صحبت میکنیم‪ ،‬اما درواقع‬

‫انرژی مصرف نمیشود‪ ،‬بلکه تبدیل میشود و این تواناییهای نفت‪ ،‬گاز‪ ،‬زغالسنگ‪ ،‬زیستتوده و یا باد‬

‫برای تولید کار مفید است که مصرف میشود[‪ .]9‬در این پژوهش به بررسی برخی از جوانب استفاده از‬

‫این انرژی برای تأمین بخشی از انرژی الکتریکی موردنیاز بشر و همچنین چگونگی استفاده از این‬

‫موهبت با توربینهای بادی‪ ،‬نحوهی عملکرد توربین بادی‪ ،‬ساختار توربین‪ ،‬محاسبهی نیروهای وارده بر‬

‫اجزا توربین مثل نیروهای دینامیکی و سیاالتی موجود و پرداخته و در نهایت‪ ،‬مدل بهینهای از توربین‬

‫‪9‬‬
‫‪Renewable Energy‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪7‬‬ ‫فصل اول‪ :‬مقدمه‬

‫بادی محور عمودی‪ 9‬را ارائه خواهیم کرد‪.‬‬

‫‪ 3-3‬انرژیهای تجدیدپذیر‬

‫برخالف سوختهای فسیلی‪ ،‬که تمامشدنی هستند‪ ،‬منابع انرژی تجدیدپذیر احیا میشوند و‬

‫میتوانند بهطور نامحدود و پایدار استفاده شوند‪ .‬پنج منبع تجدیدپذیر انرژی که بیشترین کاربرد را‬

‫دارند‪ ،‬عبارتاند از‪ :‬زیستتوده ازجمله چوب و ضایعات چوب‪ ،‬ضایعات جامد شهری‪ ،‬گاز دفن زباله‪،‬‬

‫بیوگاز‪ ،‬اتانول و بیودیزل)‪ ،‬آبی (از جمله جزر و مد‪ ،‬پتانسیل آب و انرژی موج اقیانوس)‪ ،‬زمینگرمایی ‪،‬باد‬

‫و انرژی خورشیدی‪ .‬استفاده از انرژیهای تجدید پذیر موضوع جدیدی نیست‪ .‬اولین کشوری که در دنیا‬

‫از انرژی باد برای مصارف کشاورزی استفاده کرد‪ ،‬ایران بود که در این زمینه سابقهای حدود از ‪ 6555‬تا‬

‫‪ 3555‬سال دارد‪ .‬استفاده از این انرژی بعداً از طریق ایران به دیگر سرزمینهای اسالمی راه یافت و‬

‫سپس اروپا و قاره امریکا و سایر نقاط جهان انرژی باد را مورد استفاده قراردادند که در مصارف مختلف‬

‫مانند پمپاژ آب و آبیاری‪ ،‬آسیاب نمودن غالت‪ ،‬تولید الکتریسیته‪ ،‬استفاده مکانیکی نظیر ارّه نمودن‬

‫چوب‪ ،‬صنایعدستی و غیره به خدمت گرفته شد و بهطور وسیعی مورد بهرهبرداری قرار گرفت‪ .‬کشور‬

‫هلند در قرن ‪ 94‬پیشرفتهترین کشور در این زمینه بود و از این انرژی جهت آبیاری استفاده مینمود‪ ،‬اما‬

‫دانمارکیها اولین ملتی بودند که درزمینهٔ تولید الکتریسیته از انرژی باد اقدام عملی نمودند‪ .‬این کشور‬

‫در سال ‪ 9315‬از یک دستگاه توربین بادی جهت تولید الکتریسیته استفاده نمود‪ .‬با آغاز قرن بیستم‬

‫اندیشه استفاده از انرژی باد و تبدیل آن به انرژی الکتریکی قوت گرفت و کشورهایی نظیر فرانسه‪،‬‬

‫انگلیس‪ ،‬آلمان‪ ،‬ایاالتمتحده آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی کوشش زیادی جهت توسعه توربینهای‬

‫بادی به عمل آوردند[‪ .]6‬در مباحث مربوط به انرژی باد بیشتر تأکیدات بر توربینهای بادی مولد برق‬

‫جهت اتصال به شبکه است؛ زیرا این نوع از کاربرد انرژی باد میتواند سهم مهمی در تأمین برق مصرفی‬

‫جهان داشته باشد‪ .‬تخمین زده میشود که سهم انرژی باد در تأمین انرژی جهان در سال ‪ 6565‬تقریباً‬

‫‪9‬‬
‫‪Vertical axis wind turbine‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪3‬‬ ‫فصل اول‪ :‬مقدمه‬

‫برابر با ‪ TWh9655‬در سال خواهد بود‪ .‬این میزان انرژی با استفاده از توربینهای بادی به ظرفیت‬

‫مجموع ‪ GW 755‬میسر خواهد شد‪ .‬بهطورکلی با استفاده از انرژی باد بهعنوان یک منبع انرژی در‬

‫درازمدت میتوان دو برابر مصرف انرژی الکتریکی فعلی را تأمین کرد‪ .‬در حال حاضر ظرفیت استفاده از‬

‫توربینهای بادی در جهان بیش از ‪393997‬مگاوات است‪ .‬دانمارک با حدود ‪ 25‬درصد بزرگترین کشور‬

‫سازنده توربینهای بادی و آلمان با تولید بیش از ‪ 59555‬مگاوات برق از طریق این توربینها بزرگترین‬

‫استفادهکننده از آن است‪ .‬شکل ‪ 9-9‬بزرگترین توربین بادی جهان با قدرت ‪ 3‬مگاوات و با روتوری به‬

‫قطر ‪924‬متر را نشان میدهد که در کشور دانمارک و توسط شرکت وستاس‪ 9‬ساخته شده است و با‬

‫ارتفاع ‪ 665‬متری خود‪ ،‬میتواند برق موردنیاز بیش از ‪ 5555‬منزل سه خانواری را تأمین کند‪.‬‬

‫بزرگترین شرکتهای سازنده توربین بادی جهان در حال حاضر شرکت وستاس‪ ،‬شرکت انرکون و‬

‫شرکت ‪NEG‬مایکون هستند که به ترتیب ‪ 63/3، 94/2‬و ‪96/4‬درصد از بازار جهان را در اختیار دارند‪.‬‬

‫شکل ‪ 9-9‬بزرگترین توربین بادی جهان[‪]6‬‬

‫‪9‬‬
‫‪Vestas‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪1‬‬ ‫فصل اول‪ :‬مقدمه‬

‫بیش از ‪955‬سال پیش‪ ،‬چوب‪ ،‬که یکی از انواع زیستتوده محسوب میشود‪ ،‬حدود ‪ 15‬درصد از‬

‫نیازهای انرژی ما را تأمین میکرده است‪ .‬امروزه به منظور پیدا کردن راههای جدید برای کمک به تأمین‬

‫نیازهای انرژیمان‪ ،‬دوباره به منابع تجدید پذیر انرژی روی آوردهایم ( شکل‪ .)6-9‬در سال ‪6552،‬حدود‬

‫‪93‬درصد از کل مصرف انرژی جهان از منابع انرژی تجدید پذیر تأمین شد‪ ،‬که حدود ‪ 93‬درصد آن را‬

‫زیستتوده سنتی و بهطور عمده برای تولید حرارت و حدود ‪3‬درصد را منابع برقآبی تشکیل میدادند‪.‬‬

‫انرژیهای تجدیدپذیر جدید (تأسیسات برقآبی کوچک‪ ،‬زیستتوده مدرن‪ ،‬بادی‪ ،‬خورشیدی‪،‬‬

‫زمینگرمایی و سوختهای زیستی) ‪ 6.4‬درصد باقیمانده را به خود اختصاص دادند‪ ،‬ولی سرعت رشد‬

‫باالتری نسبت سایر منابع کسب کردند‪ .‬هماکنون سهم انرژیهای تجدید پذیر در تولید کل برق جهان‬

‫نیز در حدود ‪ 93‬درصد میباشد که حدود‪ 95‬درصد آن را برقآبی و حدود ‪4‬درصد را انرژیهای تجدید‬

‫پذیر جدید به عهده دارند[‪.]3‬‬

‫شکل ‪ 6-9‬منابع انرژی تجدیدپذیر در سالهای ‪ 6555‬تا ‪.]3[ 6593‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪95‬‬ ‫فصل اول‪ :‬مقدمه‬

‫درحالیکه بسیاری از پروژههای انرژی تجدید پذیر در مقیاس بزرگ است‪ ،‬فنآوریهای جدید‬

‫توجه ویژهای به برنامههای خارج از شبکه کوچک بهخصوص در مناطق روستایی و دورافتاده که انرژی‬

‫نقش بسیار مهمی در توسعه انسانی ایفا میکند‪ ،‬مبذول داشتهاند‪ .‬درگذشته‪ ،‬هزینه تمامشده انرژی‬

‫تجدیدپذیر طی مراحل تولید و استفاده به طورکلی گزافتر از سوختهای فسیلی تمام میشد‪ .‬منابع‬

‫تجدیدپذیر اغلب در مناطق دورافتاده قرار دارند‪ ،‬و ساخت خطوط برق برای انتقال انرژی تولیدشده‬

‫توسط این منابع به شهرهای نیازمند این انرژیها‪ ،‬هزینه زیادی دارد‪ .‬عدم دسترسی دائم به منابع انرژی‬

‫تجدید پذیر‪ ،‬واقعیتی است که منجر به اعمال محدودیتهای زیادی شده است‪ .‬تولید انرژی خورشیدی‬

‫در روزهای ابری کاهش مییابد؛ روز آرام نیروی تولیدشده توسط باد را کاهش میدهد؛ و خشکسالی‬

‫آب قابلدسترس برای تولید برقآبی را با مشکل مواجه میسازد[‪.]9‬‬

‫‪ 1-3‬برخی از ویژگیهای انرژیهای تجدید پذیر‬

‫انرژی تجدید پذیر در اصل فنآوری تولید برق پاک و بدون تشعشع است‪ .‬برخی از خواص مهم‬

‫تبدیل انرژی تجدید پذیر را میتوان به شرح زیر خالصه کرد[‪:]4‬‬

‫‪ ‬اثر گلخانهای‬

‫اثر گلخانهای اوالً‪ ،‬تبدیل انرژی تجدید پذیر طی فرآیند تبدیل‪ ،‬منجر به تولید کربن دیاکسید‬

‫(عامل اصلی گازهای گلخانهای) نمیشود و در طی مراحل ساخت تجهیزات و جمعبندی و نصب آن نیز‬

‫مقدار بسیار کمی گاز گلخانهای تولید میشود‪ .‬در مقابل‪ ،‬سوختهای فسیلی مانند زغالسنگ‪ ،‬نفت و‬

‫گاز عوامل عمده تصاعد کربن دیاکسید بهحساب میآیند‪.‬‬

‫‪ ‬آلودگی هوا‬

‫همچنین انرژیهای تجدید پذیر اثر مثبتی بر کیفیت هوایی که تنفس میکنیم دارند‪ .‬در اثر احتراق ‪‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪99‬‬ ‫فصل اول‪ :‬مقدمه‬

‫سوختهای فسیلی‪ ،‬گوگرد دیاکسید و نیتروژن اکسید که هر دو منبع جدی آلودگی بهحساب میآیند‪،‬‬

‫تولید میشوند‪.‬همین گازها عامل اصلی تأثیرات "باران اسیدی "هستند که عالوه بر اثرات جبرانناپذیری‬

‫بر سالمت انسان‪ ،‬منجر به نابودی جنگلها‪ ،‬آلودگی منابع آب و از بین رفتن نمای سنگی ساختمانها‬

‫میشوند‪.‬‬

‫‪ ‬آب‬

‫یکی دیگر از جنبههای بهکارگیری انرژیهای تجدید پذیر مرتبط با مسئله آب است‪ .‬در شرایطی که‬

‫جهان بهطور فزایندهای با مشکل کمبود آب شیرین مواجه است‪ ،‬انرژیهای تجدید پذیر طی مراحل‬

‫تبدیل تقریباً هیچ نیازی به این قطرات باارزش ندارد‪ .‬بسیاری از فنآوریهای متعارف‪ ،‬از استخراج‬

‫معادن گرفته تا خنک کاری نیروگاهها روزانه چند میلیون لیتر آب مصرف میکنند‪.‬‬

‫‪ ‬اثرات زیستمحیطی‬

‫انرژیهای تجدید پذیر مسلماً پاکترین فنآوری تولید برق است‪ ،‬اما مانند هر صنعت دیگر اثرات‬

‫زیستمحیطی خاصی نیز دارد‪ .‬ساختوساز و بهرهبرداری بهخصوص در مناطق روستایی‪ ،‬مسائل مربوط‬

‫به تأثیرات بصری‪ ،‬سروصدا و اثرات بالقوه بر محیطزیست محلی و حیاتوحش را تحت تأثیر قرار‬

‫میدهد‪ .‬از زمان شروع به کار این صنعت نسبتاً جوان‪ ،‬توجه ویژهای به مکانهای قرارگیری مزارع بادی و‬

‫طراحی و ساخت توربین مبذول شده و پیشرفتهای چشمگیری نیز در این زمینه صورت گرفته است‪.‬‬

‫دیگر اثرات زیستمحیطی ناشی از طیف وسیعی از سوختهایی است که در حال حاضر برای تولید برق‬

‫استفاده میشود‪ .‬این اثرات شامل خطرات و تخریب محیط ناشی از اکتشاف سوختهای فسیلی و‬

‫استخراج معادن‪ ،‬آلودگی ناشی از نشت اتفاقی نفت و خطرات بهداشتی مرتبط با مدیریت مواد زائد و‬

‫اشعه تولیدشده طی عملیات معمول چرخه سوخت هستهای میباشد‪ .‬بهرهبرداری از منابع تجدید پذیر‬

‫انرژی‪ ،‬کاهش این ریسکها و خطرات را به دنبال خواهد داشت‪.‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪96‬‬ ‫فصل اول‪ :‬مقدمه‬

‫‪ ‬آمار‬

‫همانطور که قبالً نیز بهطور مختصر اشاره شد‪ ،‬منابع انرژی تجدیدپذیر عبارتاند از‪ :‬انرژی‬

‫خورشیدی‪ ،‬انرژی زمینگرمایی‪ ،‬انرژی باد‪ ،‬انرژی امواج جزر و مد و زیستتوده‪ .‬در این قسمت به ارائه‬

‫خالصهای از آمار و ارقام انرژیهای بادی و خورشیدی بهعنوان مهمترین این انرژیها میپردازیم‪.‬‬

‫‪ ‬انرژی خورشیدی‬

‫‪‬هر سال زمین حدود‪‬کیلوژول انرژی از خورشید دریافت میکند‪ ‬مقداری از این انرژی‬

‫توسط گیاهان سبز جذبشده و طی فرآیند فتوسنتز تبدیل به مواد غذایی میشود‪ ‬به عبارتی‪ ،‬خورشید‬

‫منشأ بسیاری از منابع انرژی ازجمله سوختهای فسیلی بهحساب میآید‪ .‬باد نیز بهطور غیرمستقیم از‬

‫تابش خورشید به وجود میآید‪ .‬انرژی خورشیدی باعث بروز فرآیندهایی در اتمسفر شده و موجبات‬

‫پیدایش باد را فراهم میکند‪.‬‬

‫‪ ‬انرژی باد‬

‫هنگامیکه نور خورشید به کره زمین میتابد‪ ،‬زمین مقداری از این تابش را جذب کرده و هوای‬

‫باالی خود را گرم میکند‪ .‬هوای گرم به دلیل آنچه جریانات انتقالی نامیده میشود‪ ،‬باال میرود و به‬

‫دلیل تابش نامتوازن نور خورشید‪ ،‬باد شکل میگیرد‪ .‬بهعنوان مثال‪ ،‬اگر اشعه خورشید به زمین و دریا‬

‫بتابد‪ ،‬زمین سریعتر گرم میشود و بهتبع آن هوای باالی خود را نیز گرم کرده و باعث میشود که این‬

‫هوا سریعتر از هوای باالی دریا حرکت کند‪ .‬درنتیجه هوای نسبتاً خنکتر باالی دریا بهمنظور پر کردن‬

‫شکاف ناشی از حرکت هوای باالی زمین‪ ،‬به سمت زمین حرکت میکند و باد شکل میگیرد‪.‬‬

‫انرژی باد آالینده محیط نیست و در بسیاری از مناطق آزادانه در دسترس است‪ .‬توربینهای بادی‬

‫روزبهروز کارآمدتر میشوند و هزینه برق تولیدی آنها را در حال کاهش است‪ .‬بااینحال‪ ،‬انرژی باد‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪93‬‬ ‫فصل اول‪ :‬مقدمه‬

‫معایبی نیز دارد‪ .‬بهمنظور باال بردن کارآمدی‪ ،‬توربینهای بادی نیاز دارند باهم در ارتباط باشند‪ ،‬که‬

‫اغلب ‪ 65‬توربین یا بیشتر در کنار یکدیگر‪ ،‬یک مزرعه بادی را تشکیل میدهند‪ .‬تشکیل مزرعه بادی امر‬

‫ناخوشایندی به نظر میرسد و میتواند پر سروصدا باشد‪ .‬همچنین این مزارع باید اندکی به مناطق‬

‫پرجمعیت نزدیک باشند تا بتوان برق تولیدشده را بهراحتی توزیع نمود‪ .‬نقطهضعف دیگر انرژی بادی این‬

‫است که بادها متناوب هستند و همیشه نمیوزند‪ .‬در این پایاننامه‪ ،‬توربینی که برای تبدیل انرژی باد‬

‫استفاده میشود‪ ،‬بهمنظور بهبود قدرت خروجی بهطور گستردهای بهینهسازی میشود‪.‬‬

‫‪ 1-3‬آینده انرژیهای تجدیدپذیر‬

‫تقاضای انرژی بهطور مداوم در سراسر جهان در حال رشد است و با توجه به پیشبینیهای آژانس‬

‫بینالمللی انرژی ‪،‬انتظار میرود تا سال ‪ 6535‬حدود ‪ 55‬درصد نیز افزایش یابد‪ .‬در حال حاضر‪ ،‬بیش از‬

‫‪ 35‬درصد از انرژی اولیه موردنیاز بشر توسط سوختهای فسیلی تأمین میشود‪ .‬اگرچه ذخایر کافی‬

‫برای چند دهه بعدی موجود است‪ ،‬ولی مسلماً جوابگوی مصرف انرژی درازمدت جهان نخواهد بود[‪.]5‬‬

‫با توجه به تغییرات آب و هوایی و افزایش میزان کربن دیاکسید در اتمسفر و کمبود محسوس‬

‫سوختهای فسیلی‪ ،‬واضح است که عرضه انرژی در آینده تنها میتواند از طریق افزایش استفاده از منابع‬

‫انرژی تجدید پذیر انرژی تضمین گردد‪ .‬با بازیافت انرژی از منابع تجدید پذیر مانند خورشید‪ ،‬باد‪ ،‬آب‪،‬‬

‫جزر و مد‪ ،‬انرژی زمینگرمایی و یا زیستتوده میتوان چندین برابر تقاضای جهانی انرژی را تأمین کرد‪.‬‬

‫با اینحال ‪ ،‬هنوز فناوری استفاده از این منابع انرژی به تکامل نرسیده و انرژی بازیافت شده از منابع‬

‫تجدید پذیر بیشازحد گران هستند‪ .‬با بررسی بازار انرژی در چند سال گذشته‪ ،‬افزایش قیمت‬

‫سوختهای فسیلی در آینده نیز قابل پیشبینی است‪ ،‬درحالیکه با پیشرفت روزافزون فناوری درزمینه‬

‫انرژیهای تجدید پذیر‪ ،‬انتظار کاهش قیمت تمامشده این انرژی در آینده نزدیک میرود‪ .‬در برخی‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪94‬‬ ‫فصل اول‪ :‬مقدمه‬

‫مناطق امروزه نیز انرژیهای تبدیلشده باد‪ ،‬آب و خورشید ازلحاظ اقتصادی توان‪ 9‬رقابت با سوختهای‬

‫فسیلی رادارند‪ .‬بااینحال‪ ،‬برای حل معضل انرژی و محیطزیست‪ ،‬عالوه بر جایگزینی اقتصادی منابع‬

‫تجدید پذیر با سوختهای فسیلی‪ ،‬باید برای بهینهسازی کل ارزشافزوده زنجیرهای انرژی‪ ،‬از تبدیل و‬

‫توسعه گرفته تا ذخیرهسازی و انتقال به دست مصرفکننده‪ ،‬برنامهریزی کرد‪ .‬به دلیل جمعیت در حال‬

‫رشد جهان‪ ،‬تالش هرچه بیشتر برای رفاه و آسایش‪ ،‬نوآوری و افزایش بهرهوری در تمام زمینهها همزمان‬

‫با کاهش کلی مصرف انرژی بهمنظور رسیدن به اهداف پیشبینیشده سازمان جهانی انرژی‪ ،‬امری‬

‫ضروری است (شکل ‪.]2[ )3-9‬‬

‫شکل ‪ 3-9‬منابع انرژی تجدید پذیر جهان در سال ‪.]2[ 6595‬‬

‫‪ 4-3‬آینده صنعت باد در ایران‬

‫بازار تأمین انرژی یک بازار رقابتی است که در آن تولید برق از نیروگاههای بادی در مقایسه با‬

‫نیروگاههای سوخت فسیلی برتریهای جدیدی پیش روی متصدیان بخش انرژی قرار داده است‪.‬‬

‫همچنین فعالیت گسترده تعدادی از کشورهای جهان برای تولید الکتریسیته از انرژی باد‪ ،‬سرمشقی‬

‫‪9‬‬
‫‪Power‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪95‬‬ ‫فصل اول‪ :‬مقدمه‬

‫برای دیگر کشورهایی است که در این زمینه راه درازی در پیش دارند‪ .‬بسیاری از منابع اقتصادی در‬

‫حال رشد‪ ،‬در منطقه آسیا واقعشدهاند‪ .‬اقتصاد رو به رشد کشورهای آسیایی ازجمله ایران باعث شده تا‬

‫این کشورها بیشازپیش به تولید الکتریسیته احساس نیاز کرده و اقدام به تولید الکتریسیته از منابع غیر‬

‫فسیلی کنند‪ .‬افزون بر این موارد‪ ،‬نبود شبکه برق سراسری در بسیاری از بخشهای روستایی در‬

‫کشورهای آسیایی‪ ،‬مهر تأییدی بر سیستمهای تولید الکتریسیته از انرژی باد زده است‪ .‬در خصوص‬

‫دورنمای آینده اقتصادی استفاده از انرژی باد در ایران میبایست گفت استفاده از این انرژی موجب‬

‫صرفهجویی فرآوردههای نفتی بهعنوان سوخت میشود‪ .‬صرفهجویی حاصله در درجه اول موجب حفظ‬

‫فرآوردههای نفتی گشته که امکان صادرات و مهمتر اینکه تبدیل آن را به مشتقات بسیار زیاد پتروشیمی‬

‫باارزش افزوده باال فراهم میسازد‪ .‬در درجه دوم تولید الکتریسیته از این انرژی فاقد هرگونه آلودگی‬

‫زیستمحیطی بوده که همین عامل کمک شایانی به حفظ طبیعت زیست بشری نموده و درنتیجه مسیر‬

‫برای نیل به توسعه پایدار اقتصادی اجتماعی فراهم میگردد‪ .‬استفاده از انرژی باد در ایران عالوه بر‬

‫عمران و آبادانی موجبات ایجاد مشاغل جدید شده و باالخره با بومیسازی فناوری انرژی باد اقتصاد‬

‫کشور رشد بیشتری مییابد [‪ .]3‬در ایران با توجه به وجود مناطق بادخیز طراحی و ساخت آسیابهای‬

‫بادی از ‪ 655‬سال پیش از میالد مسیح رایج بوده و هماکنون نیز بستر مناسبی جهت گسترش‬

‫بهرهبرداری از توربینهای بادی فراهم میباشد‪ .‬مطالعات و محاسبات انجامشده در زمینه تخمین‬

‫پتانسیل انرژی باد در ایران نشان دادهاند که تنها در ‪ 62‬منطقه از کشور (شامل بیش از ‪ 45‬سایت‬

‫مناسب)‪ ،‬میزان ظرفیت اسمی سایتها با در نظر گرفتن یک راندمان کلی ‪ ،٪33‬در حدود‬

‫‪ 2.555‬مگاوات میباشد‪ .‬و این در شرایطی است که ظرفیت اسمی کل نیروگاههای برق کشور در حال‬

‫حاضر (تا پایان سال ‪ )9314‬حدود ‪ 74.555‬مگاوات میباشد[‪ .]3‬بهرهبرداری از انرژی باد در ایران‬

‫بهمنظور تولید توان الکتریکی با نصب دو توربین بادی به ظرفیت ‪ 555‬کیلووات در سال ‪ 9373‬آغاز‬

‫گردید[‪ ]4،5‬و پسازآن با راهاندازی و بهرهبرداری از مزرعه بادی منجیل در استان گیالن و بینالود در‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪92‬‬ ‫فصل اول‪ :‬مقدمه‬

‫استان خراسان رضوی ایران نیز به کشورهای صاحب فناوری تولید توان الکتریکی از جریان باد پیوست‪.‬‬

‫در شکل ‪ ،5-9‬نمودار ظرفیت بادی نصبشده در ایران طی سالهای ‪ 9336‬تا ‪ 9333‬نشان دادهشده‬

‫است‪ .‬در حال حاضر عمده توان بادی ایران از مزارع بادی واقع در استانهای گیالن و خراسان رضوی‬

‫تأمین میگردد‪ .‬البته در طی سالهای اخیر مزارع بادی جدیدی در استانهای آذربایجان غربی‪،‬‬

‫سیستان و بلوچستان‪ ،‬فارس و اصفهان آغاز به کار نمودهاند[‪.]5‬‬

‫شکل ‪ 4-9‬نمودار ظرفیت توان بادی نصبشده در ایران برحسب مگاوات طی سالهای ‪ 9336‬تا ‪[5]9333‬‬

‫‪ 5-3‬نتیجهگیری و رئوس مطالب‬

‫در این فصل یک مقدمه کوتاه در زمینه تبدیل انرژی تجدید پذیر و اهمیت آن در زندگی انسان‬

‫بیان شد‪ .‬در فصل ‪ 6‬همراه با بحث و بررسی جزئیات تبدیل انرژی باد‪ ،‬به بحث در مورد توربین‬

‫داریوس‪ 9‬که اساس کار ما را تشکیل میدهد و بهمرور کارهای گذشته و تحقیقات انجامگرفته و تأثیر‬

‫هرکدام بر راندمان توربین داریوس اختصاص خواهد یافت‪ .‬چگونگی گسستهسازی دامنه محاسباتی و‬

‫روابط سیاالتی حاکم در فصل‪ 4‬بررسی خواهند شد‪ .‬فصل ‪ 5‬نیز به نتیجهگیری و تحلیل نتایج اختصاص‬

‫‪9‬‬
‫‪Darrieus wind turbine‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪97‬‬ ‫فصل اول‪ :‬مقدمه‬

‫خواهد یافت‪ .‬و در فصل ‪ 2‬نیز پیشنهاداتی در مورد آینده تحقیق در مورد توربینهای بادی داریوس ارائه‬

‫شده است‪.‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪93‬‬ ‫فصل دوم‪ :‬مفاهیم بنیادی‬

‫فصل دوم‪:‬‬
‫مفاهیم بنیادی‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪91‬‬ ‫فصل دوم‪ :‬مفاهیم بنیادی‬

‫فصل دوم‪ :‬مفاهیم بنیادی‬

‫مقدمه‬

‫استفاده از منابع تجدیدپذیر انرژی مسئله جدیدی نیست؛ در طول تاریخ‪ ،‬بشر از انرژیهای‬

‫تجدید پذیر برای تأمین نیازهای خود بهره جسته است‪ .‬ولی پس از انقالب صنعتی‪ ،‬زمانی که زغال و‬

‫زغالسنگ بهطور فزاینده در زندگی و پیشرفت بشر به ایفای نقش پرداختند‪ ،‬شرایط تغییر کرد‪ .‬بعدها‬

‫نیز‪ ،‬نفت خام اهمیت خود را به دست آورد‪ .‬مزایایی چون حمل ونقل و فرآوری آسان‪ ،‬نفت خام را تبدیل‬

‫به یکی از اساسیترین حاملهای انرژی در دنیای مدرن کرد‪ .‬پسازآن که سوختهای فسیلی بهطور‬

‫فزایندهای برای تولید انرژی‪ ،‬حداقل توسط کشورهای صنعتی مورداستفاده قرار گرفتند‪ ،‬استفاده از‬

‫انرژیهای تجدید پذیر کاهش یافت؛ بهنحویکه عالوه بر چند مورد استثنا‪ ،‬استفاده از انرژیهای تجدید‬

‫پذیر در تولید انرژی از اهمیت ثانویه برخوردار بود‪ .‬با اینحال‪ ،‬استفاده از حاملهای انرژی فسیلی شامل‬

‫یک سری از عوارض جانبی نامطلوب بوده که با افزایش حساسیت جوامع صنعتی نسبت به مسئله‬

‫محیطزیست‪ ،‬محبوبیت این سوخت نیز کاهشیافته است‪ .‬به همین دلیل جستجوی جایگزینی مناسب‪،‬‬

‫سازگار با محیطزیست و قابلقبول ازنظر اجتماعی که جوابگوی تقاضای انرژی بشر نیز باشد‪ ،‬بهطور‬

‫فزایندهای مهم است‪ .‬همچنین با توجه به افزایش قابلتوجه قیمت سوختهای فسیلی در بازار جهانی‬

‫انرژی در چند سال گذشته‪ ،‬امیدها و انتظارات در خصوص ایجاد فرصتهای متعدد جهت استفاده از‬

‫منابع تجدید پذیر انرژی باال رفته است‪ .‬با توجه به این زمینه‪ ،‬باهدف ارائه اصول فیزیکی و فنی برای‬

‫استفاده از انرژی باد به ارائه این فصل میپردازیم‪.‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪65‬‬ ‫فصل دوم‪ :‬مفاهیم بنیادی‬

‫‪ 3-1‬تبدیل انرژی باد‬

‫تابش خورشید باعث حرکت تودههای هوا در جو زمین میشود‪ .‬از کل تابش خورشیدی در الیه‬

‫بیرونی اتمسفر‪ ،‬حدود ‪ 6.5‬درصد برای جنبش جوی مورداستفاده قرار میگیرد‪ .‬بر این اساس‪ ،‬برونت‪،‬‬

‫کل توان موجود در اتمسفر سرتاسر زمین را ‪‬کیلو وات تخمین زده است‪ .‬در مقام مقایسه‪ ،‬کل‬

‫پتانسیل آبی زمین فقط ‪ ‬کیلووات است‪ .‬البته تمام انرژی بالقوه باد قابل بهرهبرداری نیست‪.‬‬

‫تخمین زده میشود که انرژی در دسترس توربینهای بادی محدود به پایینترین الیه اتمسفر بوده و‬

‫حدود ‪ ‬کیلووات باشد‪ .‬استفاده از انرژی باد با ظرفیت نصبشده از ‪ 957155‬مگاوات در سراسر‬

‫جهان در سال ‪ 6551‬با نرخ حدوداً ‪ 35‬درصد در سال در حال رشد است و بهطور گستردهای در اروپا‪،‬‬

‫آسیا و ایاالتمتحده مورداستفاده قرار میگیرد[‪ .]7‬سرعت باد اندازهگیری شده را میتوان مورد‬

‫تجزیهوتحلیل قرار داده و مقدار متوسط ساالنه را محاسبه کرد‪ .‬اگر میانگین ساالنه سرعت باد در طول‬

‫سالهای مختلف ثبت شود‪ ،‬میتوان نقشه مناطق با سرعت باد مشابه را رسم کرد‪ .‬شکل ‪ 9-6‬این‬

‫مقادیر را در یک مقیاس جهانی و با ارتفاع ‪ 95‬متر از سطح زمین را نشان میدهد‪ .‬توربینهای بادی‬

‫وظیفه بهرهبرداری از انرژی جنبشی موجود در تودههای روان هوا را بر عهدهدارند‪ .‬در ادامه‪ ،‬به بحث‬

‫حول اصول اساسی فیزیکی این نوع تبدیل انرژی میپردازیم‪ .‬اکثر توربینهای بادی مدرن بهمنظور‬

‫استخراج انرژی باد به روتور های چند تیغهای مجهز هستند‪ .‬انرژی جنبشی استخراجشده از باد برخورد‬

‫کرده به توربین‪ ،‬شفت روتور را به چرخش درآورده و درنتیجه به انرژی مکانیکی تبدیل میشود‪ .‬توان‬

‫مکانیکی شفت که بهصورت گشتاور با سرعت زاویهای به خصوصی است‪ ،‬به ژنراتور منتقل میشود‪ .‬فلذا‪،‬‬

‫کل نیروگاههای بادی شامل یک مبدل انرژی باد (روتور)‪ ،‬یک چرخدندهی مکانیکی و یک ژنراتور است‪.‬‬

‫بنا به قانون دوم ترمودینامیک‪ ،‬بهرهبرداری از کل انرژی باد غیرممکن است‪ .‬در حالت کلی‪ ،‬دو روش‬

‫متفاوت فیزیکی برای استخراج توان از باد وجود دارد‪ .‬روش درگ که بر اساس نیروی درگ اعمالی از‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪69‬‬ ‫فصل دوم‪ :‬مفاهیم بنیادی‬

‫طرف سیال در حال گذر از روی یک سطح‪ ،‬بخشی از انرژی موجود در باد را استخراج میکند‪ ،‬و روش‬

‫لیفت‪ 9‬که از طریق نیروی لیفت اعمالی به ایرفویل میتواند قسمتی از انرژی جنبشی موجود در باد را‬

‫مهار کند[‪ .]3‬در حال حاضر نیز عمدتاً از روش لیفت برای تبدیل انرژی باد استفاده میشود‪ .‬بهمنظور‬

‫بررسی تفاوتها‪ ،‬ابتدا به ارائه خالصهای از هر دو روش میپردازیم‪.‬‬

‫شکل ‪ 9-6‬توزیع باد در ارتفاع ‪95‬متری سطح زمین [‪.]7‬‬

‫به دلیل بروز محدودیتهای تکنولوژیکی پره توربین بادی معمولی‪ ،‬پیادهسازی یک روش کنترل‬

‫آئرودینامیکی نوآورانه بهطور گستردهای تحت بررسی است‪ .‬تقریباً تمام تالشها در صنعت توربین بادی‪،‬‬

‫درزمینه آئرودینامیک است و هدف‪ ،‬ارائه پرههایی با عملکرد بهتر و قابلیت اطمینان بیشتر و بهتبع آن‪،‬‬

‫کنترل مطمئنتر و سریعتر توربینهای بادی بزرگتر است‪ .‬حال به بحث در مورد حداکثر توان‬

‫قابلاستخراج از باد توسط یک مبدل ایده آل انرژی باد میپردازیم‪ .‬بیشتر توربینهای بادی از دو دیدگاه‬

‫اساسی تقسیمبندی میشوند‪ .‬اولین تقسیمبندی مربوط به شیوه تولید توان میباشد‪ .‬بر این اساس‬

‫‪9‬‬
‫‪Lift‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪66‬‬ ‫فصل دوم‪ :‬مفاهیم بنیادی‬

‫توربینها بسته به منابع پیشران اصلی خود بر دوپایه برآیی و پسایی تفکیک میشوند‪ .‬دومین‬

‫تقسیمبندی بر اساس محور گردش توربین میباشد‪ .‬در گونه افقی ترجیح داده میشود تا توربین موازی‬

‫با جریان باد قرار گیرد درحالیکه در گونه عمودی‪ ،‬توربین در عرض جریان باد و گاهی بهصورت اریب‬

‫نصب میگردد‪ .‬هر نوع پیکربندی از شیوه تولید توان و مسیر محورها مزایا و معایب خود را دارند که در‬

‫ادامه بهصورت مختصر توضیح داده میشوند‪.‬‬

‫‪9‬‬
‫‪ 1-1‬توربینهای محور افقی‬

‫توربینهای بادی برآیی ( بهخصوص توربینهای افقی) متداولترین نوع توربین مورداستفاده برای‬

‫تولید توان در ابعاد بزرگ میباشند‪ .‬این توربینها معموالً سرعت گردشی بسیار باالیی دارند بهنحویکه‬

‫اتالف توان هنگامیکه توربین به مولد متصل میشود را کاهش میدهد‪ .‬همچنین مساحت سطحی‬

‫نسبی کوچک پرههای نازک آنها باعث شده است تا توربینهای برآیی نسبت توان به وزن باالیی داشته‬

‫باشند‪ .‬ایراد توربینهای برآیی شامل نیازمندی آنها به شکلدهی دقیق پرهها و باالنس آنهاست و در‬

‫نمونه توربینهای افقی منجر به ناکارآمدیهایی در ابعاد کوچک میگردد‪.‬‬

‫از سوی دیگر توربینهای پسایی به علت گشتاور باالی روتور معموالً برای کاربردهایی که نیاز به‬

‫کار مکانیکی کاربردی مستقیم دارند (بهعنوانمثال آسیاب بادی برای خردکردن ذرت) و یا برای‬

‫نیازمندیهای توان در ابعاد کوچک مورداستفاده قرار میگیرند]‪ .[99‬توربینهای افقی معموالً ازلحاظ‬

‫ساختاری سادهتر و کارآمدتر ازلحاظ ابعادی در مقایسه به چیدمانهای عمودی هستند‪ .‬همچنین جریان‬

‫به علت برخورد در میان پرهها شاهد تغییرات کمی است که برای یک توربین با محورعمودی این‬

‫برخورد مستقیم و اجتنابناپذیر است‪ .‬بااینوجود توربینهای عمودی ازلحاظ نصب و تعمیر سادهتر‬

‫هستند و به همین خاطر برای تولید توان مکانیکی معموالً بر روی زمین قرار میگیرند‪ ،‬درحالیکه‬

‫‪9‬‬
‫‪Horizontal Axis wind turbine‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪63‬‬ ‫فصل دوم‪ :‬مفاهیم بنیادی‬

‫ماشینهایی با توربینهای افقی در ارتفاعاتی باالتر از سطح زمین قرار میگیرند‪ .‬مثالهایی از این نوع‬

‫توربینها شامل توربینهای بادی مولد توان مدرن (افقی‪ -‬برآیی)‪ ،‬آسیابهای بادی اروپایی قرن ‪96‬‬

‫میالدی (افقی‪ -‬پسایی)‪ ،‬توربینهای بادی داریوس (عمودی‪ -‬برآیی) و توربینهای ساوینوس (عمودی –‬

‫پسایی) می باشند‪.‬‬

‫شکل ‪ 6-6‬توربین بادی محور افقی [‪]1‬‬

‫در محاسبه باالنس نیروها‪ ،‬نهتنها نیروی درگ خالص مؤثر روی ایرفویل‪ ،‬بلکه دیگر نیروهای درگ که‬

‫از جریان فضایی در اطراف تیغه روتور به وجود میآیند‪ ،‬ایفاء نقش میکنند‪ .‬بهطور خاص‪ ،‬جریان در‬

‫اطراف نوک پره که درنتیجه اختالف فشار بین باال و پایین پره به وجود میآید‪ ،‬تولید گردابه‪ 9‬های آزاد‬

‫نوک میکند‪ .‬نیروی درگ حاصله تابعی است از ضریب لیفت محلی و نسبت ابعاد که ضریب رعنایی‪ 6‬نیز‬

‫گفته میشود‪ .‬ضریب رعنایی بیشتر معرف پره بلندتر و باریکتر و درنتیجه‪ ،‬ضریب درگ اعمالی کمتر‬

‫است[‪.]95‬‬

‫‪9‬‬
‫‪Wake‬‬
‫‪6‬‬
‫‪Aspect Ratio‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪64‬‬ ‫فصل دوم‪ :‬مفاهیم بنیادی‬

‫‪ 1-1‬توربینهای محور عمودی‬

‫قدیمیترین طراحی روتور باد مربوط به روتور با محور عمودی است‪ .‬هرچند در آغاز‪ ،‬رو تورهای‬

‫محور عمودی تنها از نوع درگ خالص بودند (مطابق شکل ‪ .)3-6‬روتور ساونیوس نمونهای است که‬

‫میتوان بهعنوان دستگاه تهویه ساده در برخی از واگنهای راهآهن و یا وانتها یافت‪ ،‬و همچنین بادسنج‬

‫فنجانی مورداستفاده برای اندازهگیری سرعت باد نمونههای شناختهشده از روتور با محور عمودی‬

‫چرخش میباشد‪ .‬اخیراً مهندسین موفق به طراحی و توسعه توربینهای محور عمودی شدهاند که‬

‫میتواند بهطور مؤثر از نیروی لیفت آئرودینامیکی استفاده کنند‪ .‬بهطور خاص‪ ،‬طرحی که در سال ‪9165‬‬

‫توسط مهندس فرانسوی‪ ،‬داریوس ارائه شد‪ ،‬بهعنوان یک طرح امیدبخش برای توربینهای بادی مدرن‬

‫در نظر گرفته میشود‪ .‬همانند روتور محور عمودی روتورهای داریوس نیز با دو یا سه پره ساخته‬

‫میشوند‪ .‬شکل ‪ 4-6‬نمونهای از این روتور را نمایش میدهد[‪.]95‬‬

‫شکل ‪ 3-6‬نیروی درگ و جریان در توربین بادی محور عمودی [‪.]3‬‬

‫از مزایای توربینهای محور عمودی میتوان به طراحی ساده و امکان جاسازی تمام اجزای مکانیکی و‬

‫الکتریکی‪ ،‬جعبهدنده و ژنراتور در روی سطح زمین و همچنین عدم نیاز به سیستم انحراف اشاره کرد‪ .‬در‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪65‬‬ ‫فصل دوم‪ :‬مفاهیم بنیادی‬

‫مقابل‪ ،‬معایبی چون نسبت سرعت نوک پایین‪ ،‬ناتوانی در شروع خودبهخود و ناتوانی در کنترل توان‬

‫خروجی و یا سرعت با تغییر زاویه پرههای روتور نیز نقاط ضعفی برای این توربینها به حساب‬

‫میآیند[‪.]95‬‬

‫شکل ‪ 4-6‬نمونهای از توربین داریوس[‪.]95‬‬

‫گونهای خاصی از روتور داریوس وجود دارد که به اصطالح ‪ –H‬روتور نامیده میشود‪ .‬مطابق شکل ‪5-6‬‬

‫در این نوع روتور بهجای پرههای روتور منحنی شکل‪ ،‬پرههای مستقیم که توسط میلههای فلزی به‬

‫شفت روتور متصل شدهاند‪ ،‬استفاده میشود‪ .‬تالشهای قابلتوجهی بهویژه در انگلستان‪ ،‬ایاالتمتحده و‬

‫آلمان برای توسعه این طرح و تجاریسازی آن صورت گرفته است‪ .‬یک توربین داریوس ‪ – H‬روتور با‬

‫ساختار ویژه و ژنراتور بدون جعبهدنده که بهطور مستقیم به سازه متصل شده بود‪ ،‬توسط یک شرکت‬

‫آلمانی طراحیشده و تا قبل از آغاز دهه نود تولید شد‪ .‬اما چون نگرش خوبی نسبت آینده این توربین‬

‫وجود نداشت‪ ،‬این طرح شکست خورد‪ .‬هنوز هم گه گاهی توربین ساونیوس برای رو تورهای باد ساده و‬

‫کوچک‪ ،‬بهویژه برای به حرکت درآوردن پمپهای کوچک آب استفاده میشود‪ .‬این توربین به دلیل‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪62‬‬ ‫فصل دوم‪ :‬مفاهیم بنیادی‬

‫نسبت سرعت نوک کم و ضریب توان‪ 9‬نسبتاً پایین خود‪ ،‬گزینه مناسبی برای تولید برق به شمار نمیآید‪.‬‬

‫نمیآید‪ .‬درمجموع‪ ،‬میتوان گفت که روتورهای با محور عمودی و بهخصوص روتورهای داریوس و‬

‫ساونیوس‪ ،‬هنوز پتانسیل زیادی برای توسعه و بهینهسازی دارند‪ .‬اینکه آیا مزایای توربین محور عمودی‬

‫میتواند بر معایب آن غلبه کرده و این طرح را تبدیل به رقیب جدی توربینهای محور افقی کند یا خیر‪،‬‬

‫هنوز در هالهای از ابهام باقیمانده است‪ .‬درهرصورت‪ ،‬این طرح هنوز نیازمند یک دوره نسبتاً طوالنی‬

‫توسعه است‪ .‬در این پایاننامه‪ ،‬میخواهیم روتور داریوس را بهینهسازی کرده و یک مدل جدید با کارایی‬

‫نسبتاً باالتری از این توربین را ارائه کنیم‪.‬‬

‫شکل‪- H 5-6‬روتور[‪.]95‬‬

‫‪6‬‬
‫‪ 4-1‬ضریب بتز‬
‫مهمترین جزء یک توربین بادی‪ ،‬روتور است که انرژی جنبشی موجود در هوای در حال حرکت را به‬

‫انرژی مکانیکی تبدیل میکند‪ .‬بهمنظور شروع بحث حول مفاهیم بنیادی‪ ،‬دانستن طبیعت مبدل انرژی‬

‫اهمیت زیادی ندارد‪ .‬استخراج انرژی مکانیکی از یک جریان درحرکت هوا با کمک چرخش یک روتور‬

‫‪9‬‬
‫‪Power Coefficient‬‬
‫‪6‬‬
‫‪Betz‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪67‬‬ ‫فصل دوم‪ :‬مفاهیم بنیادی‬

‫دیسک شکل‪ ،‬قوانین اساسی خود را خواهد داشت‪ .‬آلبرت بتز‪ ،‬دانشمند آلمانی برای نخستین بار به‬

‫فرمولبندی این قوانین و روابط پرداخت‪ .‬او در مقاالتی که بین سالهای ‪9166‬و ‪9165‬منتشر کرد‪ ،‬با‬

‫استفاده از قوانین ابتدایی فیزیکی نشان داد بیشترین انرژی مکانیکی قابلاستخراج از جریان هوای‬

‫عبوری از یک سطح مقطع ثابت‪ ،‬نسبت معینی از توان موجود در سیال عبوری از آن ناحیه است‪.‬‬

‫عالوه بر این‪ ،‬او متوجه شد که بیشترین تبدیل توان تنها میتواند در یک نسبت خاص بین سرعت‬

‫جریان هوا در جلوی توربین و سرعت جریان در پشت آن صورت پذیرد‪ .‬اگرچه "تئوری مومنتوم "بتز‪،‬‬

‫که فرض میکند یک مبدل انرژی ایده آل در یک جریان هوای بدون اصطکاک کار بدون اتالف انجام‬

‫میدهد‪ ،‬شامل سادهسازیهایی است‪ ،‬ولی در عمل نتایج آن برای انجام محاسبات ابتدایی مورداستفاده‬

‫قرار میگیرد‪ .‬این تئوری اهمیت واقعی خود را در کمک به فهم اصول فیزیکی الزم برای درک و‬

‫بهرهبرداری از انرژی باد از طرحهای مختلف توربین بادی نمایان میکند‪ .‬به همین دلیل‪ ،‬در ادامه به‬

‫ارائه خالصهای از تئوری مومنتوم بتز میپردازیم‪.‬‬

‫‪ 5-1‬تئوری بتز‬

‫اساسیترین تئوری مربوط به توربینهای بادی در سال ‪ 9167‬توسط بتز از موسسهی تحقیقاتی‬

‫گوتینگن آلمان بیان گردید‪ .‬این تئوری که به نام تئوری بتز معروف شد براساس یک جریان یکبعدی‪،‬‬

‫تراکمناپذیر و غیر لزج پیریزی شده است‪ .‬در این فرضیه‪ ،‬روتور ایدهآل بوده و تمام شرایط بر روی‬

‫سطوح جاروب شده توسط این روتور نیز یکنواخت انگاشته میشود‪ .‬عمدهترین نتیجهای که این فرضیه‬

‫به دنبال دارد‪ ،‬ارائهی یک حد بیشینه در مورد ضریب قدرت برای توربینهای محور افقی میباشد‪.‬‬

‫اگرچه در واقعیت به دلیل وجود اصطکاک‪ ،‬جریان چرخشی در اثر لزجت و وجود جریان شعاعی در‬

‫نتیجه افت در نوک تیغهها‪ ،‬قدرت حاصله در بهترین حالت حدود ‪ 75‬تا ‪ 35‬درصد تئوری بتز است‪.‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪63‬‬ ‫فصل دوم‪ :‬مفاهیم بنیادی‬

‫پس از بتز‪ ،‬گالئرت اصول اولیه تیغههای چرخنده و توربینهای بادی را ارائه داد‪ .‬برای این منظور وی با‬

‫در نظر گرفتن معادالت مومنتوم و انرژی در یک جریان محوری ساده‪ ،‬بر روی تأثیر چرخش جریان پس‬

‫از عبور از روتور بهعنوان یک جریان ثانوی نزدیک نوک تیغه‪ ،‬تمرکز کرد‪ .‬ویلسون و دیگران کار گالئرت‬

‫را گسترش دادند‪ .‬از عمدهترین کارهایی که به انجام رسید محاسبه مشخصههای بازدهی توربینهای‬

‫بادی است‪ .‬این تحلیل عمدتاً بر اساس تئوری المان دوبعدی تیغه و انجام تکرارهای متوالی برای به‬

‫دست آوردن ضریب القایی در جهت محوری و شعاعی بوده است‪ .‬همچنین ویلسون یک بررسی کامل در‬

‫مورد توربینهای باد محور افقی به انجام رساند‪ .‬در تحقیقات اخیر با توجه به گسترش کامپیوتر و علوم‬

‫وابسته به آن سعی شده تا از روشهای مختلف عددی و تجربی برای تحلیل جریان اطراف توربینهای‬

‫بادی استفاده شود‪ .‬این روشها از بسطهای دقیق معادالت ناویر‪ -‬استوکس‪ ،‬مدلسازی جریان پتانسیل‬

‫و‪ ...‬گرفته تا استفاده از تونل باد در این زمینه را شامل میشود[‪.]99‬‬

‫‪ 0-1‬تحلیل جریان در اطراف روتور‬

‫روشهای تحلیلی مومنتوم موجود برای بررسی توربین داریوس‪ ،‬همگی از بر پایه تحلیلهایی که‬

‫برای توربینهای محور افقی انجام شده‪ ،‬بوجود آمدهاند‪ .‬بنابراین برای درک بهتر شرایط در توربین‬

‫داریوس ابتدا به این پایه و اساس اشاره میشود‪ .‬هنگامیکه جریان سیال به صفحهی روتور که اصطالحاً‬

‫صفحهی عملکننده نام دارد؛ برخورد مینماید مقداری از انرژی جریان سیال توسط پره استحصال‬

‫میشود‪ .‬کل میزان انرژی جریان سیال متحرک به روش زیر قابل دستیابی است[‪:]99‬‬

‫𝐸𝑑‬ ‫(‪)9-6‬‬
‫=𝑃‬
‫𝑡𝑑‬
‫‪1‬‬ ‫(‪)6-6‬‬
‫=𝐸‬ ‫‪𝑚𝑉 2‬‬
‫‪2‬‬
‫که در آن ‪ P‬توان‪ E ،‬انرژی‪ t ،‬زمان‪ V ،‬سرعت جریان سیال و ‪ m‬جرم آن میباشد‪.‬‬

‫𝑑 ‪𝑑𝐸 1‬‬ ‫(‪)3-6‬‬

‫=𝑃‬ ‫=‬ ‫) ‪(𝑚𝑉 2‬‬
‫𝑡𝑑 ‪𝑑𝑡 2‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪61‬‬ ‫فصل دوم‪ :‬مفاهیم بنیادی‬

‫‪1‬‬ ‫𝑉𝑑‬ ‫𝑚𝑑‬ ‫(‪)4-6‬‬

‫=𝑃‬ ‫𝑉𝑚‪(2‬‬ ‫‪+ 𝑉2‬‬ ‫)‬
‫‪2‬‬ ‫𝑡𝑑‬ ‫𝑡𝑑‬
‫𝑉𝑑( داریم‪:‬‬
‫𝑡𝑑‬
‫با فرض عدمتغییر سرعت جریان سیال نسبت به زمان )‪= 0‬‬

‫‪1‬‬ ‫(‪)5-6‬‬
‫=𝑃‬ ‫‪𝑚𝑉 2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬ ‫(‪)2-6‬‬
‫‪𝑃 = 𝜌𝐴𝑉 3‬‬
‫‪2‬‬

‫رابطهی اخیر نشاندهندهی بیشترین میزان انرژی موجود سیال متحرک گذرنده از صفحهی پرهها‬

‫میباشد‪ .‬مطابق با نظریهی بتز تنها کسری از این میزان انرژی توسط پره استحصال میباشد‪ .‬این حد باال‬

‫برای انرژی قابل دستیابی را میتوان با ضریب کارایی کارنو مقایسه نمود که درواقع یک حد باالیی برای‬

‫میزان بازدهی یک سیکل گرمایی است‪ .‬همانگونه که میدانیم یکی از مشخصههای یک لولهی جریان‬

‫این است که هیچ خط جریانی نمیتواند آن را قطع نماید‪ .‬بهعبارتدیگر میزان دبی جریان سیال در‬

‫داخل یک لولهی جریان ثابت میباشد‪.‬‬

‫شکل ‪ 2-6‬لولهی جریان احاطهکنندهی صفحهی پرهها [‪.]99‬‬

‫حال اگر لولهی جریان احاطهکنندهی صفحهی پرهها را در نظر بگیریم درمییابیم که به علت اخذ انرژی‬

‫توسط پره از سیال‪ ،‬میزان سرعت جریان سیال در پشت پره کاهش مییابد و با توجه به ثابت بودن‬

‫میزان دبی احاطهشده توسط این لولهی جریان‪ ،‬بایستی لولهی جریان احاطهکنندهی صفحهی پرهها‬

‫دچار انبساط گردد‪.‬شکل زیر نشاندهندهی تغییرات سرعت و فشار جریان سیال درگذر از صفحهی‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪35‬‬ ‫فصل دوم‪ :‬مفاهیم بنیادی‬

‫پرهها هست‪.‬‬

‫شکل ‪ 7-6‬شماتیک تغییرات سرعت و فشار جریان سیال در عبور از صفحهی عملکننده [‪]99‬‬

‫نمودارهای زیر نشاندهندهی میزان تغییرات فشار و سرعت در جریان سیال عبوری از صفحهی پرهها‬
‫میباشند‪.‬‬

‫شکل ‪ 3-6‬شماتیک تغییرات سرعت و فشار جریان سیال در عبور از صفحهی عملکننده[‪]99‬‬

‫بهمنظور نشان دادن میزان کاهش سرعت جریان سیال در عبور پره از یک ضریب القایی استفاده میشود‬

‫که به شکل زیر قابلتعریف است‪:‬‬

‫)𝑎 ‪𝑈𝑑 = 𝑈∞ (1 −‬‬ ‫(‪)7-6‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪39‬‬ ‫فصل دوم‪ :‬مفاهیم بنیادی‬

‫که در آن 𝑑𝑈 سرعت جریان سیال در صفحهی پرهها میباشد‪ .‬طبق معادله برنولی داریم‪:‬‬

‫‪1 2‬‬ ‫(‪)3-6‬‬

‫𝑡𝑠𝑛𝑜𝐶 = ‪𝜌𝑈 + 𝑃 + 𝜌𝑔ℎ‬‬
‫‪2‬‬
‫در باالدست‪ 9‬داریم‪:‬‬

‫‪1 2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫(‪)1-6‬‬

‫‪𝜌𝑈∞ + 𝑃∞ = 𝜌𝑑 𝑈𝑑2 + 𝑃𝑑+‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫همچنین در پاییندست داریم‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫(‪)95-6‬‬

‫‪𝜌∞ 𝑈𝑤2 + 𝑃∞ = 𝜌𝑑 𝑈𝑑2 + 𝑃𝑑−‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫از تساوی دو معادله اخیر داریم‪:‬‬

‫‪1‬‬ ‫(‪)99-6‬‬
‫= ) ‪(𝑃𝑑+ − 𝑃𝑑−‬‬ ‫‪2‬‬
‫∞𝑈(𝜌‬ ‫) ‪− 𝑈𝑤2‬‬
‫‪2‬‬
‫از طرفی میدانیم‪:‬‬

‫𝑑𝑈 𝑑𝐴𝜌) 𝑤𝑈 ‪𝐹𝑇ℎ𝑟𝑢𝑠𝑡 = (𝑃𝑑+ − 𝑃𝑑− )𝐴𝑑 = (𝑈∞ −‬‬ ‫(‪)96-6‬‬

‫)𝑎 ‪= (𝑈∞ − 𝑈𝑤 )𝜌𝐴𝑑 𝑈∞ (1 −‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬
‫∞𝑈(𝜌‬ ‫)𝑎 ‪− 𝑈𝑤2 )𝐴𝑑 = (𝑈∞ − 𝑈𝑤 )𝜌𝐴𝑑 𝑈∞ (1 −‬‬ ‫(‪)93-6‬‬
‫‪2‬‬

‫درنهایت سرعت جریان سیال در پاییندست به شکل زیر برحسب ضریب القایی به دست میآید‪:‬‬

‫)𝑎‪𝑈𝑤 = 𝑈∞ (1 − 2‬‬ ‫(‪)94-6‬‬

‫بهعبارتدیگر اگر میزان کاهش سرعت جریان سیال درگذر از صفحهی پرهها را برحسب یک ضریب به‬

‫نام ضریب القایی بیان نماییم؛ سرعت جریان در پاییندست نیز برحسب این ضریب قابلبیان میباشد‪ .‬با‬

‫‪9‬‬
‫‪Upwind‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪36‬‬ ‫فصل دوم‪ :‬مفاهیم بنیادی‬

‫توجه به رابطهی (‪ )99-6‬نیروی پسا‪9‬ی واردشده به صفحهی پرهها بهصورت زیر قابلتعریف میباشد‪:‬‬

‫∞𝑈 𝑑𝐴𝜌‪𝐹𝑇ℎ𝑟𝑢𝑠𝑡 = (𝑃𝑑+ − 𝑃𝑑− )𝐴𝑑 = 2‬‬

‫‪2‬‬
‫)𝑎 ‪𝑎(1 −‬‬ ‫(‪)95-6‬‬

‫همچنین میتوان یک ضریب بیبعد به نام ضریب قدرت را برای یک پرهی توربین بادی تعریف نمود‬

‫که حاصل تقسیم میزان توانایی پره در تولید توان و استحصال انرژی از جریان سیال بهکل میزان انرژی‬

‫موجود در جریان سیال گذرنده از صفحهی پرهها میباشد‪ .‬از قبل میدانیم که میزان انرژی موجود در‬

‫جریان سیال عبوری از صفحهی دربرگیرندهی پرهها از رابطه (‪ )2-6‬قابلمحاسبه است‪ .‬داریم‪:‬‬

‫𝑟𝑒𝑤𝑜𝑃‬ ‫(‪)92-6‬‬
‫= 𝑃𝐶‬ ‫‪1‬‬
‫‪𝜌𝐴𝑉 3‬‬
‫‪2‬‬

‫که در آن 𝑃𝐶 ضریب توان نام دارد‪ .‬همچنین داریم‪:‬‬

‫)𝑎 ‪𝑈𝑑 = 𝑈∞ (1 −‬‬ ‫(‪)97-6‬‬

‫در این صورت با در نظر داشتن رابطه (‪ )95-6‬میتوان بیان کرد‪:‬‬

‫‪3‬‬
‫∞𝑈 𝑑𝐴𝜌‪𝑝𝑜𝑤𝑒𝑟 = 𝐹𝑇ℎ𝑟𝑢𝑠𝑡 𝑈𝑑 = 2‬‬ ‫‪𝑎(1 − 𝑎)2‬‬ ‫(‪)93-6‬‬

‫با توجه به رابطهی اخیر و (‪ )93-6‬داریم‪:‬‬

‫‪𝐶𝑃 = 4𝑎(1 − 𝑎)2‬‬ ‫(‪)91-6‬‬

‫حال با مشتقگیری نسبی‬

‫ضریب قدرت پره نسبت به ضریب القایی آن میتوان بیشینهی ضریب قدرت استحصالی توسط پره را‬
‫محاسبه نمود‪:‬‬
‫𝑃𝐶𝑑‬
‫‪= 4(1 − 𝑎)(1 − 3𝑎) = 0‬‬ ‫(‪)65-6‬‬
‫𝑎𝑑‬

‫و بنابراین‪:‬‬

‫‪9‬‬
‫‪Drag‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪33‬‬ ‫فصل دوم‪ :‬مفاهیم بنیادی‬

‫‪1‬‬
‫=𝑎‬ ‫(‪)69-6‬‬
‫‪3‬‬
‫و به ازای این مقدار برای ضریب القایی داریم‪:‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬
‫∞𝑈 ‪𝑈𝑑 = 𝑈∞ (1 − 3) = 3‬‬ ‫(‪)66-6‬‬

‫‪16‬‬
‫= 𝑥𝑎𝑚𝑃𝐶‬ ‫‪= 0.593‬‬ ‫(‪)63-6‬‬
‫‪27‬‬

‫الزم به ذکر است که این روابط بدون در نظر گرفتن اصطکاک و عملکرد توربین به دست آمدند‪.‬‬

‫شکل ‪ 1-6‬ضرایب توان توربینهای بادی مختلف [‪.]96‬‬

‫عمالً ضریب توان همانگونه که در شکل ‪ 1-6‬نشان دادهشده است‪ ،‬همیشه کمتر از ضریب بتز است‪.‬‬

‫نتایج حاصل از تئوری مومنتوم را میتوان بهصورت زیر خالصه کرد‪:‬‬

‫‪ ‬توان مکانیکی که یک توربین میتواند از جریان آزاد هوا تولید کند‪ ،‬با مکعب سرعت متناسب است‪ ‬‬

‫‪ ‬این توان بهصورت خطی با مساحت تصویر شده افزایش مییابد‪‬‬

‫‪ ‬حتی با جریان بدون اصطکاک و توربین ایده ال‪ ،‬حداکثر ‪ 51.3‬درصد از توان موجود در سیال عبوری‬

‫از یک سطح مقطع مشخص قابلتبدیل شدن به توان مکانیکی است‪‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪34‬‬ ‫فصل دوم‪ :‬مفاهیم بنیادی‬

‫‪ ‬در صورت دستیابی به ضریب توان ایده آل ‪  5.531‬سرعت باد در صفحه توربین به دو سوم‬

‫سرعت جریان آزاد و در پشت توربین به یکسوم سرعت جریان آزاد میرسد‪.‬‬

‫همانطور که تا اینجا اشاره شده است‪ ،‬توربینهای بادی به دودسته محور عمودی ‪ VAWT‬و محور افقی‬

‫‪ HAWT‬تقسیم میشوند که هرکدام ویژگیهای خاص خود رادارند‪.‬‬

‫مزایا ‪ :‬تغییر زاویه حمله‪ ،9‬ارتفاع باالی ‪ ،hub‬ضریب توان باال‬

‫معایب‪ :‬مشکل حملونقل به دلیل بزرگ بودن‪ ،‬مشکل نصب به دلیل ارتفاع باال‪ ،‬اختالل‬ ‫‪HAWT‬‬

‫در سیگنال رادارها‪ ،‬بروز پدیده خستگی‪ ،‬فاصله زیاد ژنراتور از زمین و مشکل تعمیر‪،‬‬

‫وابستگی به مسیر وزش باد‬

‫مزایا ‪ :‬نزدیکی ژنراتور به زمین و آسان بودن تعمیرات‪ ،‬سرعت شروع پایین‪ ،‬قابلیت نصب‬

‫در مناطق کم ارتفاع‪ ،‬صدای کمتر‪ ،‬استقالل از مسیر وزش باد‬ ‫‪VAWT‬‬

‫معایب ‪ :‬نزدیکی به زمین ( اصل عدم لغزش )‪ ،‬وزن قطعات روی ژنراتور‪ ،‬ضریب توان‬
‫‪6‬‬
‫پایین‪ ،‬مشکل در راهاندازی‬

‫با مقایسه ویژگیهای باال‪ ،‬مشخص است که مزایای توربینهای بادی محور عمودی بیشتر از توربینهای‬

‫بادی محور افقی است‪ ،‬ولی ضریب توان باال باعث ارجحیت توربینهای محور افقی شده است‪ .‬اکنون‬

‫چنانچه بتوانیم به طریقی ضریب توان توربینمحور عمودی را در حد محور افقی افزایش دهیم‪ ،‬با توجه‬

‫به مزایای دیگر انواع محور عمودی از جمله استقالل از مسیر وزش باد‪ ،‬قادر خواهیم بود به توربین بادی‬

‫بینقصی دسترسی داشته باشیم‪ .‬در این طرح‪ ،‬امکان انجام این کار بررسی شده است‬

‫‪ 1-1‬اصول کارکرد توربینهای داریوس‬

‫‪9‬‬
‫‪Angle of attack‬‬
‫‪6‬‬
‫‪Self- starting‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪35‬‬ ‫فصل دوم‪ :‬مفاهیم بنیادی‬

‫در این پایاننامه‪ ،‬بهینهسازی یک توربین بادی داریوس در نظر گرفته خواهد شد ‪.‬مسلماً انتخاب‬

‫توربین بادی مناسب بستگی به عملکرد توربین و شرایط باد محلی دارد‪ .‬شکل ‪ 1-6‬به مقایسه‬

‫ویژگیهای توربینهای بادی متداول پرداخته است‪ .‬در این شکل‪ ،‬ضریب توان بهعنوان تابعی از نسبت‬

‫سرعت ‪λ‬رسم شده است‪ .‬این نسبت سرعت ‪λ،‬ضریب سرعت نیز نامیده میشود و برابر نسبت سرعت‬

‫محیطی نوک پره بهسرعت جریان آزاد تعریف میشود[‪. ]93‬شکل ‪ 1-6‬بهوضوح نشان میدهد که‬

‫توربینهای محور افقی دو یا سه پره پرسرعت‪ ،‬باالترین راندمان را بین سایر توربینهای بادی دارند‪.‬‬

‫درنتیجه‪ ،‬تا به امروز بهترین گزینه برای احداث در مزارع بادی به شمار میروند‪ .‬توربینهای مبتنی بر‬

‫برآ یا توربینهای داریوس توربینهایی هستند که در آنها از ایرفویلهایی استفاده میشود که تولید برآ‬

‫میکنند‪ .‬این نیروی برآ یک مؤلفه مماسی در جهت چرخش توربین دارد که به گشتاور مثبت‬

‫تبدیلشده و سبب حرکت یک ژنراتور شده و باعث تبدیل قسمتی از انرژی باد به الکتریسیته می‪-‬‬

‫شود[‪ .]95‬توربین بادی محور عمودی داریوس‪ ،‬یک توربین بادی با سرعت باال و گشتاور پایین است که‬

‫مناسب برای تولید جریان برق متناوب بهحساب میآید‪ .‬ارتفاع نصب پایین این توربینها ‪ ،‬سهولت در‬

‫نصب گیربکس یا ژنراتور را نیز فراهم میکند‪ .‬وقتی توربین شروع به چرخش میکند‪ ،‬پرهها با جریان‬

‫باد‪ ،‬زاویه حمله ایجاد میکنند‪ .‬زاویه حمله سبب تولید گشتاوری در جهت چرخش توربین میشود‪.‬‬

‫توربینهای بادی داریوس عموماً تشکیلشده از ‪ 6‬یا ‪ 3‬پره مستقیم یا منحنی شکل هستند‪ .‬توربینهای‬

‫بادی داریوس با پرههای منحنی‪ 9‬شکل به منظور کاهش گشتاور خمشی روی پرهها توسعهیافتهاند و‬

‫بارهای وارد بر پرهها عموماً کششی هستند‪ .‬بنابراین در ساخت این نوع توربینها باید از پرههای‬

‫ضخیمتر و سنگینتر استفاده شود و این سبب میشود تا تولید پرههای منحنی شکل پیچیده و تولید‬

‫آنها مشکل باشد‪ .‬اما روتور توربینهای بادی داریوس یا روتورهای ‪ H‬شکل دارای پرههای مستقیم‬

‫میباشند‪ .‬این روتورها به دلیل بارهای گریز از مرکز باید توانایی مقابله با گشتاورهای خمشی را داشته‬

‫‪9‬‬
‫‪Helical Wind Turbine‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪32‬‬ ‫فصل دوم‪ :‬مفاهیم بنیادی‬

‫باشند اما برخالف توربینهای دارای پرههای انحنادار مساحت کاری مفید بیشتری دارند‪ .‬زیرا همه طول‬

‫پرهها با نسبت سرعت نوک‪ 9‬یکسان در حال حرکت میباشند‪ .‬پرههای این نوع توربینها از نوع متقارن‬

‫میباشند که ارزانتر بوده و راحتتر تولید میشود‪ .‬با این وجود این توربینها فقط قادرند تا مقدار‬

‫محدودی انرژی باد را به انرژِی الکتریسیته تبدیل کنند‪ .‬بهمنظور استفاده تمام و کمال از منابع انرژِی‬

‫باد ما نیاز به فنّاوری جدیدی از این توربینهای بادی داریم که بازدهی برابر یا بیشتر از توربینهای بادی‬

‫محور افقی داشته باشند [‪ .]3‬در شکل ‪ 95-6‬نمایی از توربین بادی محور عمودی و نحوه تولید گشتاور‬

‫در روتور توربین آورده شده است‪.‬‬

‫شکل ‪ 95-6‬تصویر شماتیکی از روتور توربین بادی محور عمودی و نحوه تولید گشتاور در این روتور ]‪.[3‬‬

‫‪9‬‬
‫‪Tip Speed Ratio‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪37‬‬ ‫فصل دوم‪ :‬مفاهیم بنیادی‬

‫شکل ‪ 99-6‬تصویر شماتیکی از انواع توربین بادی محور عمودی]‪[93‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪33‬‬ ‫فصل سوم‪ :‬مروری بر تحقیقات پیشین‬

‫فصل سوم‪:‬‬

‫مروری بر تحقیقات پیشین‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪31‬‬ ‫فصل سوم‪ :‬مروری بر تحقیقات پیشین‬

‫فصل سوم‪:‬‬
‫مروری بر تحقیقات پیشین‬

‫مقدمه‬

‫آگاهی از روشها و دستاوردهای پیشین محققان در راه بهینهسازی توربین بادی داریوس یک امر‬

‫اساسی و ضروری میباشد‪ .‬در این فصل به بیان تاریخچه مدلسازی عددی توربین بادی داریوس و مزایا‬

‫و معایب هرکدام خواهیم پرداخت‪ .‬سپس بهترین روش مدلسازی که هم از لحاظ دقت حل و هم‬

‫هزینه محاسباتی بهصرفه باشد برای شبیهسازی انتخاب میگردد‪ .‬در انتهای فصل به مطالعه سایر‬

‫پژوهشهای صورت گرفته برای بهینهسازی و بهبود عملکرد توربین بادی داریوس میپردازیم‪.‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪45‬‬ ‫فصل سوم‪ :‬مروری بر تحقیقات پیشین‬

‫‪ 3-1‬خالصهای از روشهای بهکاررفته برای پیشبینی عملکرد توربین بادی‬

‫داریوس‬

‫برخالف مزایای بیانشده توربینهای بادی محورعمودی بعضی از نتایج نشان داده که توربینهای‬

‫بادی داریوس ‪ H‬روتور توانایی راهاندازی ندارند‪ .‬برای حل مشکل راهاندازی‪ ،‬محققان راهکارهای مختلفی‬

‫پیشنهاد دادهاند که شامل استفاده از مکانیزم زاویه گام‪ 9‬فعال و غیرفعال میشود‪ .‬عالوه بر این کرک‬

‫بیان کرد که انتخاب درست شکل پره و ضخامت‪ 6‬وانحنا‪ 3‬این مشکل برطرف میشود‪ .‬دومینی و‬

‫همکاران ]‪ [94‬نشان دادند که توربین بادی داریوس یک توربین بادی داریوس دارای زاویه گام ثابت نیز‬

‫وقتی از پرههای متقارن ساختهشده باشد نیز توانایی راهاندازی دارد‪ .‬آنها یک توربین بادی دارای ضریب‬

‫پری پایین را در یک تونل باد مورد آزمایش قراردادند و مشاهده کردند که این توربین دارای این توانایی‬

‫میباشد تا از این سرعت کاری در ناحیه مرده‪ 4‬که اولین باز توسط بیکر ]‪ [95‬بیان شده است با موفقیت‬

‫عبور کند‪ .‬این نتیجهگیری راهکار جدیدی در مورد نگرانیهای موجود مربوط به توربین بادی داریوس‬

‫بدون کنترلرهای فعال بود‪ .‬با اینحال توربینهای بادی محور عمودی هنوز بهاندازه توربینهای بادی‬

‫محور افقی توسعهنیافتهاند‪.‬‬

‫به دلیل پیچیدگی شبیهسازی یک توربین بادی محورعمودی که ناشی از تغییرات مداوم زاویه‬

‫حمله در طول چرخش توربین میشود‪ .‬کیواتا و همکاران ]‪ [92‬بیان کردند که این پیچیدگی در‬

‫سرعتهای نوک پایین بیشتر هم میباشد‪ .‬در این شرایط جدایش‪5‬های وسیع جریان رخ میدهد و پرهها‬

‫با این گردابه ها برخورد میکنند‪ .‬به همین دلیل بررسی عملکرد توربین بادی داریوس کمی مشکل‬

‫هست‪ .‬براساس تحقیقات صورت گرفته‪ ،‬مدلهای تحلیلیگستردهای برای بررسی و یا شبیهسازی یک‬

‫‪9‬‬
‫‪Pitch mechanism‬‬
‫‪6‬‬
‫‪Thickness‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Camber‬‬
‫‪4‬‬
‫‪Dead Band‬‬
‫‪5‬‬
‫‪Flow Separation‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪49‬‬ ‫فصل سوم‪ :‬مروری بر تحقیقات پیشین‬

‫توربین بادی محورعمودی به ‪ 4‬دسته مدلهای مومنتوم و مدلهای گردابهای و مدل کسکید و دینامیک‬

‫سیاالت محاسباتی‪9‬دستهبندی میشوند]‪ .[95‬روشهای تحلیلی‪ ،‬عددی و آزمایشگاهی فراوانی برای‬

‫شبیهسازی جریان محیط اطراف حول توربین بادی محور عمودی انجامشده است‪ .‬مدل تیوب جریان که‬

‫توسط استریکلند ]‪ [97‬و یا پارچیو]‪ [93‬پیشنهاد شد‪ ،‬سادهترین مدل تحلیلی برای بررسی ایرودینامیک‬

‫توربین بادی محورعمودی میباشد اما این مدلها برای پیشبینی دقیق خواص جریان در بحث مربوط‬

‫به پیشبینی جزییات جریان مثل ویک تولیدشده توسط پرهها مناسب نیستند‪ .‬محبوبترین مدل تیوب‬

‫جریان‪ ،‬مدل تیوب جریان چندگانه‪ 6‬میباشد‪ .‬این مدلهای تحلیلی بر اساس روش المان پره‪ 3‬هستند‬

‫که اولین بار توسط گالیورت معرفی و پیشنهاد شدند‪ .‬اصلیترین مشکل این مدلهای تحلیلی تیوب‬

‫جریان این است که خواص ایرودینامیکی ایرفویل و فرمولهای تحلیلی واماندگی دینامیکی باید در این‬

‫مدلها گنجانده شود‪ .‬مهمتر از این مدلها برای سرعتهای باالی نوک و ضریب پریهای باال نتیجه‬

‫دقیقی به دست نمیدهند‪ .‬مدلهای گردابهای در مقایسه با مدلهای تحلیلی از دقت بهتری برای‬

‫پیشبینی عملکرد توربین بادی داریوس برخوردار میباشند‪ .‬مدلهای کسکید نیز در سرعتهای نوک و‬

‫ضریب پریهای مختلف از دقت قابلقبول برخوردارند اما برخالف دقت خوب مدل کسکید‪ ،‬این مدل‬

‫بهاندازه مدلهای مومنتوم و مدلهای گردابهای توجه زیادی را به خود جلب نکرده است]‪.[95‬‬

‫اما اگر در مورد ساختار جریان حول توربین بادی محور عمودی اطالعات و دقت باالیی موردنیاز باشد‪،‬‬

‫روشهای دینامیک سیاالت محاسباتی یا ‪ CFD‬بهترین راهحل در مقایسه با روشهای مومنتوم و‬

‫گردابهای ارائه میدهد‪ .‬این روش این امکان را میدهد تا بتوان محاسبات غیر پایای جریان را انجام داد‪.‬‬

‫در این روش اندازه شبکه و مدلهای محاسباتی دقت حل را تعیین میکنند‪ .‬اما زمان انجام محاسبات به‬

‫روش دینامیک سیاالت محاسباتی بهشدت به توان محاسباتی رایانه وابسته میباشد‪ .‬در دینامیک‬

‫‪9‬‬
‫‪Computational Fluid Dynamic‬‬
‫‪6‬‬
‫)‪Double multiple Stream Tube (DMST‬‬
‫‪3‬‬
‫)‪Blade Element Theory (BEM‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪46‬‬ ‫فصل سوم‪ :‬مروری بر تحقیقات پیشین‬

‫سیاالت محاسباتی از روشها و الگوریتمهای مختلفی جهت رسیدن به جواب بهره میبرند‪ ،‬ولی در‬

‫تمامی موارد‪ ،‬دامنه مسئله را به تعداد زیادی اجزاء کوچک تقسیم میکنند و برای هر یک از این اجزاء‬

‫مسئله را حل میکنند]‪ .[1‬انواع روشهای گسسته سازی معادالت دیفرانسیل در روش دینامیک سیاالت‬

‫محاسباتی شامل موارد زیر میباشد‪:‬‬

‫‪ )9‬روش اجزاء محدود ‪ )6‬روش حجم محدود ‪ )3‬روش تفاضل محدود ‪ )4‬روشهای طیفی‬

‫در میان این روشها‪ ،‬روش حجم محدود کاربرد بیشتری بهخصوص در مدلسازی جریانهای تراکم‬

‫ناپذیر دارد و بیشتر نرمافزارهای تجاری درزمینه دینامیک سیاالت محاسباتی نیز بر مبنای این روش‬

‫بسط و توسعهیافتهاند‪ .‬اکنون روش دینامیک سیاالت محاسباتی جای خود را در میان روشهای‬

‫آزمایشگاهی و تحلیلی برای تحلیل مسائل سیاالت و انتقال حرارت بازکرده است و استفاده از این‬

‫روشها برای انجام تحلیلهای مهندسی امری عادی شده است‪ .‬دینامیک سیاالت محاسباتی در حال‬

‫حاضر تبدیل به یک ابزار قدرتمند در مکانیک سیاالت شده که تجزیهوتحلیل و حل مشکالت مربوط به‬

‫جریان سیال‪ ،‬با استفاده از روشهای عددی و الگوریتمها به کمک کامپیوترهای الکترونیکی را انجام‬

‫میدهد‪ .‬استفاده از ‪ CFD‬میتواند باعث صرفهجویی در زمان و انجام آزمایشهای گرانقیمت شود و‬

‫همچنین برای بهبود تجزیهوتحلیل توربینهای بادی محور عمودی به کار گرفته شود‪ .‬مدل ‪ CFD‬خوب‬

‫تنظیمشده‪ ،‬میتواند شرایط واقعی جریان را شبیهسازی کند که میتواند نتایجی مطابق با خروجیهای‬

‫آزمایش تجربی تولید کند‪ .‬ازاینرو بهینهسازی طراحی را میتوان قبل از ورود به مرحله ساخت انجام‬

‫داد[‪ .]3‬لذا آنالیز دینامیک سیاالت محاسباتی توربینهای بادی میتواند عملکردی کمهزینهتر از نصب‬

‫یک تونل باد داشته باشد‪ .‬در دهههای اخیر افزایش قابلتوجهی در استفاده از روش دینامیک سیاالت‬

‫محاسباتی برای تشریح عملکرد توربینهای بادی محور عمودی رخداده است‪ .‬دلیل این امر عمدتاً به‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪43‬‬ ‫فصل سوم‪ :‬مروری بر تحقیقات پیشین‬

‫مواردی چون محیط کاربرپسند‪ 9‬و مقرونبهصرفه بودن استفاده از شبیهسازی عددی عنوان کرد‪ .‬بهعالوه‬

‫به دلیل پیچیده بودن ساختار جریان حول پرههای توربین بادی محور عمودی از روشهای شبیهسازی‬

‫عددی برای بررسی ساختار جریان حول پره استفاده میکنند‪ .‬در این پایاننامه نیز به دلیل لزوم آگاهی‬

‫کافی از شرایط آئرودینامیکی حول پره و روتور توربین و گردابه های جریان و شرایط جریان در ناحیه‬

‫گردابه پره و با توجه به قدرت بیشتر روش دینامیک سیاالت محاسباتی برای پیشبینی واماندگی جریان‬

‫و اثرات گفتهشده از این روش برای بررسی تأثیر شکل پره روی عملکرد توربین استفاده شده است‪.‬‬

‫روشهای دینامیک سیاالت محاسباتی یا ‪ CFD‬برای بررسی رفتار شروع به کار توربین اخیراً بهطور‬

‫گسترده مورداستفاده قرارگرفتهاند]‪91‬و‪ .[5‬اگرچه شبیهسازی عددی سهبعدی طبیعتاً نسبت به‬

‫شبیهسازی دوبعدی از دقت باالتری برخوردار میباشند‪ .‬ولی معموالً شبیهسازی سهبعدی توربین بادی‬

‫داریوس ازلحاظ محاسباتی زمانبر میباشد و استفاده از شبکههای درشت نیز سبب کاهش دقت‬

‫محاسبات میشود‪ .‬علیرغم اینکه در شبیهسازیهای دوبعدی از اثرات دوبعدی و اثرات نوک پره‬

‫صرفنظر میشود‪ ،‬اما تحقیقات اخیر نشان داده است که برای پیشبینی عملکرد توربین بادی داریوس‪،‬‬

‫شبیهسازی دوبعدی کفایت میکند]‪91‬و‪.[65‬‬

‫‪ 1-1‬مروری بر تاریخچه ایرفولهای بهکار رفته در پره توربین بادی داریوس‬

‫در این تحقیق از مدلسازی عددی استفادهشده تا به بررسی تغییرات عملکرد توربین بادی‬

‫محورعمودی به واسطه تغییر ضخامت و انحنای پره بپردازیم‪ .‬بنابراین الزم است تا قبل از بررسی این‬

‫اثرات‪ ،‬تاریخچه مربوط به این هدف بررسی گردد‪ .‬دگلیره و همکاران [‪ ]69‬در سال ‪ 6551‬به بررسی‬

‫عددی نیروهای وارده بر توربین داریوس پرداختند و دریافتند مقطع تیغه توربین یک عامل مهم مؤثر بر‬

‫عملکرد توربین است‪ .‬هاول و همکاران در سال ‪ ]66[ 6595‬با آزمایش یک توربین کوچک در تونل باد‬

‫‪9‬‬
‫‪User Friendly‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪44‬‬ ‫فصل سوم‪ :‬مروری بر تحقیقات پیشین‬

‫دریافتند با افزایش سرعت باد (عدد رینولدز) و با کاهش تعداد تیغهها (کاهش ضریب پری‪ )9‬کارایی‬

‫توربین افزایش مییابد همچنین دریافتند که خود راهاندازی توربین در ضریب پریهای پایین بهبود‬

‫بخشیده میشود‪ .‬در سال ‪ 6599‬بری و همکاران [‪ ]63‬به بررسی اثر شکل ایرفویل توربین داریوس از‬

‫نوع تیغه مستقیم پرداختند و نتایج آنها نشان داد افزایش ضخامت ایرفویل تا یک حد مشخص موجب‬

‫بهبود خود راهاندازی میشود‪ .‬اما انتخاب ایرفویل همواره یکی از مهمترین مراحل در روند طراحی‬

‫توربین بادی بوده است‪ .‬طراحی اولیه توربینهای بادی محور عمودی نوع داریوس عمدتاً با ایرفویلهای‬

‫متقارن سری چهاررقمی ‪ ،NACA‬که برای رینولدزهای باال در صنعت هوایی کاربرد داشتند‪ ،‬انجام‬

‫شد[‪ .]93‬بکر [‪ ]95‬عملکرد تئوری یک ایرفویل با انحنای متوسط را با ایرفویل متقارن با ضخامت‬

‫مشابه‪ ،‬مقایسه کرد‪ .‬بررسی او نشان داد که قسمت انحنادار‪ ،‬نیروی مماسی (گشتاور) بزرگتری بر روی‬

‫گستره وسیعی از زوایای حمله و نیز توان بیشتری در هر دور نسبت به ایرفویل متقارن تولید میکند و‬

‫همچنین توربین بادی با پرههای انحنادار‪ ،‬راهاندازی خودکار دارد (برخالف همان توربین با پرههای‬

‫متقارن)‪ .‬زمانی [‪ ]64‬استفاده از ایرفویلهای ‪ j‬شکل جهت افزایش ضریب توان را پیشنهاد داد‪ .‬سیکی و‬

‫همکاران [‪ ]65‬و کاتو و همکاران [‪ ]62‬ایرفویلهای نامتقارن ‪ TWT‬را برای استفاده در توربین بادی‬

‫پیشنهاد دادند که دارای انحنای کمی بودند‪ .‬محققان ادعا کردند که این ایرفویلها عملکرد بهتری از‬

‫سری ‪ 4‬رقمی ‪ NACA‬دارند‪ .‬ماریاما و همکاران [‪ ]67‬با تغییر ایرفویل ‪ NACA0018‬ایرفویل خاصی را‬

‫طراحی کردند که انحنا خط وتر آن منطبق بر محیط ناحیه چرخش بود و بعد از انجام آزمایشها‬

‫دریافتند که عملکرد ایرفویل در شرایط بدون بار بهتر شده است‪ .‬کرک [‪ ]63‬محاسبات دقیقی روی‬

‫توربینهای بادی محور عمودی با زاویه گام ثابت انجام داد و نهایتاً به این نتیجه رسید که برای بهبود‬

‫عملکرد توربین بادی محور عمودی در شروع حرکت‪ ،‬ایرفویل با ضریب برآ باال و ضریب پسا کم مناسب‬

‫است‪ .‬واتسون [‪ ]61‬معتقد است ناتوانی توربینهای بادی محور عمودی نوع داریوس در راهاندازی‬

‫‪1‬‬
‫‪. Solidity‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪45‬‬ ‫فصل سوم‪ :‬مروری بر تحقیقات پیشین‬

‫خودکار‪ ،‬قرار گرفتن یک گروه از ‪λ‬ها‪ ،‬خارج از شرایط عملکردی توربین است‪ .‬درواقع به ازای این گروه‬

‫از ‪λ‬ها مقدار خالص توان تولیدشده توسط هر یک از پرهها در هر دور منفی است‪ .‬این ناحیه منفی‬

‫توسط بکر [‪ ]95‬تحت عنوان ناحیه مرده‪ 9‬توصیف شد که یک پدیده نامطلوب به حساب میآید‪ .‬برای‬

‫حل مشکل توربین در شروع حرکت و عبور از ناحیه مرده‪ ،‬عملکرد توربین باید بهگونهای تغییر یابد که‬

‫مقدار خالص گشتاور در تمام ‪λ‬ها مثبت باشد‪.‬‬

‫شکل‪ :9-3‬نمایش ناحیه مرده در منحنی ضریب گشتاور برحسب سرعت نوک[‪.]64‬‬

‫اسالم [‪ ]35‬با بررسی جامع چندین ایرفویل نامتقارن و مقایسه نتایج بهدست آمده از آن با‬

‫ایرفویلهای متقارن مشابه‪ ،‬به این نتیجه رسید که ویژگیهای هندسی مختلف ایرفویل اثرات‬

‫قابلمالحظهای بر عملکرد توربین بادی دارد‪ .‬وی سپس تالش کرد تا ایرفویل خاصی را طراحی کند که‬

‫گشتاور و توان بیشتری را بتوان از آن بخصوص در مقادیر ‪ λ‬کم برداشت نمود‪ .‬بدین منظور‪ ،‬ایرفویل‬

‫‪ LS-0417‬را بهعنوان ایرفویل مرجع انتخاب کرد و با استفاده از ویژگیهای تحلیل آئرودینامیکی صورت‬

‫گرفته‪ ،‬ایرفویل خاصی به نام ‪ MI-VAWT‬طراحی کرد که عملکرد توربین را بهبود بخشید‪ .‬کالسنس‬

‫[‪ ]39‬یک فرآیند طراحی با هدف ارتقا ایرفویل ‪ NACA0018‬انجام داد‪ .‬او همچنین آئرودینامیک توربین‬

‫‪9‬‬
‫‪Dead Band‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪42‬‬ ‫فصل سوم‪ :‬مروری بر تحقیقات پیشین‬

‫بادی محور عمودی را بررسی کرد تا به طراحی موردنظر برای مشخصههای ایرفویل دست یابد‪ .‬شایان‬

‫ذکر است که در فرآیند طراحی‪ ،‬مقادیر چهار پارامتر هندسی مهم ایرفویل‪ ،‬یعنی انحنا‪ ،‬ضخامت بیشینه‪،‬‬

‫شعاع لبه حمله‪ 9‬و ضخامت لبه فرار‪ 6‬تغییر داده شد تا مقادیر بهینه بهدست آید‪ .‬در پایان‪ ،‬او یک‬

‫ایرفویل خاص برای توربین بادی محور عمودی با نام ‪ Du 06-W-200‬طراحی کرد‪ ،‬که دارای ‪ 65‬درصد‬

‫ضخامت و ‪ 5/3‬درصد انحنا است‪ .‬کالسنس نشان داد که عملکرد توربین با ایرفویل ‪Du 06-W-200‬‬

‫بهبود پیدا میکند‪ .‬هندسه این ایرفویل در شکل ‪ 6-3‬آورده شده است‪ .‬یکی از روشهای حل مشکل‬

‫راهاندازی توربین محور عمودی استفاده از طرحهای ترکیبی روتور ساوونیوس و داریوس است‪ .‬ترکیبی از‬

‫دو روتور توسط گوپتا وهمکاران [‪ ]36‬و دبنت و همکاران [‪ ]33‬پیشنهاد شد که نتیجه آن بهبود عملکرد‬

‫توربین در شروع حرکت و تقویت گشتاور راهاندازی بود‪.‬‬

‫‪0.04‬‬

‫‪0.02‬‬
‫)‪y (m‬‬

‫‪0‬‬

‫‪-0.02‬‬

‫‪-0.04‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0.05‬‬ ‫‪0.1‬‬ ‫‪0.15‬‬ ‫‪0.2‬‬ ‫‪0.25‬‬
‫)‪x (m‬‬
‫شکل ‪ 6-3‬هندسه این ایرفویل ‪[99] Du 06-W-200‬‬

‫النزافام [‪ ]34‬و آسالم و همکاران [‪ ]35‬نشان دادند که پرههای انحنادار توربین نیروی مماسی‬

‫بیشتری تولید کرده و در هر دور چرخش پره نسبت به توربینهای بادی با پره متقارن‪ ،‬انرژی بیشتری‬

‫تولید میکند‪ .‬پس ایرفویل های نامتقارن به دلیل برآی باال و پسای پایین برای راهاندازی اولیه توربین‬

‫مناسبتر بوده و ضریب توان بیشتری تولید میکنند‪ .‬بعضی از نتایج محققان نشانگر نقش ضخامت و‬

‫ضریب پری پره در راهاندازی اولیه توربین میباشد‪ .‬ازجمله میتوان به پژوهشهای کرک [‪ ]63‬و وانگ‬

‫‪9‬‬
‫‪Leading Edge‬‬
‫‪6‬‬
‫‪Trailing Edge‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪47‬‬ ‫فصل سوم‪ :‬مروری بر تحقیقات پیشین‬

‫[‪ ]35‬و همکاران اشاره کرد که مطالعاتشان نشان داد افزایش ضخامت و ضریب پری پره باعث کمک به‬

‫بهبود عملکرد توربین در سرعت نوک پایین میشود‪ .‬در سال ‪ 6599‬بری و همکاران [‪ ]63‬به بررسی اثر‬

‫شکل مقطع پره توربین داریوس از نوع پره مستقیم پرداختند و نتایج مطالعات آنها نشان داد افزایش‬

‫ضخامت ایرفویل تا یک حد مشخص‪ ،‬موجب بهبود راهاندازی اولیه توربین میشود‪ .‬نتیجه بعضی‬

‫پژوهشهای ذکرشده نشانگر این است که انتخاب ایرفویل مناسب سهم زیادی در افزایش عملکرد‬

‫آئرودینامیکی توربین بادی داریوس دارد اما تخمین اینکه این انتخاب به قابلیت راهاندازی کمک کرده و‬

‫توان توربین را افزایش دهد‪ ،‬مشکل میباشد‪ . .‬بری و یایو ]‪ [63‬از روش میانگین زمانی رینولدز برای‬

‫شبیهسازی یک توربین بادی محور عمودی با استفاده از پره ناکا‪ 95593‬دارای فلپ پرداختند‪ .‬به کمک‬

‫هردو شبیهسازی پایا و غیر پایای صورت گرفته نتایج نشان داد که استفاده از توربین دارای پره‬

‫ناکا‪ 5593‬دارای فلپ شروع به کار بهتری نسبت به پره ناکا‪ 6495‬در سرعتهای نوک پایین دارد‪.‬‬

‫‪ 1-1‬هدف پایاننامه‬

‫بهینهسازی توربو ماشینهای انرژیهای تجدید پذیر یک موضوع کامالً جدید است‪ .‬درحالیکه‬

‫مطالعات گستردهای روی اکثر توربو ماشینها مثالً توربینهای گازی صورت گرفته است‪ ،‬توربو‬

‫ماشینهای مورد استفاده برای تبدیل انرژی باد هنوز در مرحله بسیار ابتدایی تحقیقات میباشند‪ .‬اخیراً‬

‫به دلیل ایجاد بحران انرژی‪ ،‬فعالیتهای قابلتوجهی درزمینه تبدیل انرژیهای تجدیدپذیر صورت‬

‫پذیرفته است‪ .‬اگرچه هماکنون پیشرفت قابلتوجهی در مورد انرژی بادی به دست آمده است اما بیشتر‬

‫طراحیها و قابلتوجه ها بهصورت گسترده مربوط به توربینهای بادی محور افقی بوده است‪ .‬اما نتایج‬

‫نشان داده که این توربینها برای مناطقی همچون نواحی با سرعتهای باد پایین یا مناطق شهری‬

‫مناسب نمیباشند‪ .‬توربینهای بادی محور عمودی یا ‪ VAWT‬مانند توربین بادی داریوس علیرغم‬

‫‪9‬‬
‫‪NACA‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪43‬‬ ‫فصل سوم‪ :‬مروری بر تحقیقات پیشین‬

‫بازدهی پایینتر نسبت به توربینهای بادی محور افقی یا ‪ HAWT‬در چنین شرایطی کامالً امیدوارکننده‬

‫عمل میکنند‪ .‬بهعالوه‪ ،‬توربینهای بادی محورعمودی همیشه قابلیت شروع به کار ندارند که این یک‬

‫اشکال اساسی به شمار میرود‪ .‬در حالت کلی معایب اصلی این توربینها عبارتاند از‪:‬‬

‫‪ )3‬مسائل رزونانس و خستگی‬ ‫‪ )6‬مشکل در شروع به کار‬ ‫‪ )9‬بازدهی پایین‬

‫بااینحال پیشبینی کیفی عملکرد ایرودینامیکی این توربینها هنوز پیچیده بوده‪ ،‬مخصوصاً به‬

‫دلیل اتفاق واماندگی دینامیکی روی پرهها درنتیجه هرچند کارهای جالب بسیاری در مورد این‬

‫توربینها انتشاریافته است‪ ،‬اما همانطور که بعداً توضیح داده خواهد شد یک بهینهسازی از این‬

‫طراحیها هنوز کامل انجامنشده است‪ .‬اشکال اصلی توربینهای بادی داریوس بازدهی پایین ان ها در‬

‫سرعتهای نوک پایین میباشد‪ .‬بنابراین بسیاری از نویسندگان در حال حاضر تالش میکنند تا بهترین‬

‫عملکرد در مشخصات توربین داریوس به هر دو روش شبیهسازی عددی و آزمایشگاهی به دست‬

‫بیاورند‪.‬انگیزه مطالعه حاضر که به بررسی اثرات شکل پره ازجمله انحنا و ضخامت بر عملکرد یک‬

‫‪ VAWT‬میپردازد این است که تعیین کنیم با بررسی پروفیلهای مختلف اثرات استفاده از پروفیلهای‬

‫مختلف بر عملکرد یک توربین بادی محور عمود بررسی و درنهایت تأثیر ان بر حل مشکالت توربینهای‬

‫بادی داریوس مثل بازدهی‪ ،‬شروع به کار و مسائل خستگی توربین بررسی گردد‪.‬‬

‫شبیهسازی عددی فراوانی روی توربینهای بادی داریوس صورت پذیرفته است‪ .‬در یک بررسی‬

‫دوبعدی‪ ،‬توربینهای بادی محورعمودی همراه با یک جریان آشفته پیچیده ایرودینامیک و ناپایا همراه‬

‫است‪ .‬مضاف به این پیچیدگی یک جریان سهبعدی منجر به ایجاد اثرات و وجود گردابه های لبه فرار و‬

‫لبه حمله همراه است‪ .‬بنابراین این پیچیدگی سبب شده تا بتوان گفت که چرا مقدار کمی از مطالعات‬

‫توانسته تا یک شبیهسازی ‪ 3‬بعدی خیلی دقیق به دست دهد‪ .‬از طرف دیگر جریان غیرپایای حول‬

‫توربینهای بادی مخصوصاً در مورد توربینهای بادی داریوس به کمک نرمافزارهای مختلف و برای‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪41‬‬ ‫فصل سوم‪ :‬مروری بر تحقیقات پیشین‬

‫سرعتهای نوک مختلف صورت پذیرفته است‪ .‬با توجه به اهمیت فراوان توربینهای داریوس‪ ،‬در‬

‫مطالعات گذشته محققان تالش کردهاند تا به کمک روشهای مختلفی گشتاور و بازدهی توربینهای‬

‫بادی داریوس را بهبود بخشند‪ .‬در مبحث بررسی عملکرد توربین بادی داریوس به کمک پروفیلهای‬

‫مختلف با تجزیهوتحلیل و بررسی نتایج گذشته این نتیجه القا میشود که نتایج از نظر کمی و کیفی‬

‫اندکی دارای تناقض میباشند و بهعالوه این احساس وجود دارد که یک شبیهسازی عددی دقیق وابسته‬

‫به زمان در مورد توربینهای بادی داریوس تاکنون انجام نپذیرفته است‪ .‬و در بررسیهای گذشته بیشتر‬

‫نتایج به انتخاب پروفیل خاصی که بتواند بهترین عملکرد را داشته باشد نشده است و بررسی نتایج‬

‫بیشتر مربوط به عملکرد توربین داری پروفیلهای ناکا میباشد‪ .‬بنابراین این خأل‪ ،‬نویسنده را به این‬

‫واداشته تا یک مطالعه که در رنج زیادی به بررسی و انتخاب بهترین عملکرد ایرفویل های مختلف را‬

‫بررسی کند‪ .‬تاکنون هیچ مطالعهای نشان نداده است که توربینهای دارای پروفیلهای ناکا منجر به‬

‫بهترین عملکرد میشود‪ .‬بنابراین مناسب است تا عالوه بر پروفیلهای ناکا پرههای با پروفیلهای دیگر‬

‫نیز بررسی شوند‪ .‬درنتیجه‪ ،‬کار حاضر بر ‪ 5‬سری از ایرفویل های متقارن و غیرمتقارن شامل ‪ 95‬ایرفویل‬

‫(سری‪,A‬سری‪,NACA 00xx, NACA63xx,S‬سری‪ (FX‬تمرکز دارد‪ .‬در نهایت‪ ،‬هدف انتخاب ایرفویل‬

‫بهمنظور رسیدن به بهترین عملکرد توربین داریوس است‪.‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪55‬‬ ‫فصل چهارم‪ :‬معادالت حاکم و هندسه مساله‬

‫فصل چهارم‪:‬‬
‫معادالت حاکم و هندسه مسئله‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪59‬‬ ‫فصل چهارم‪ :‬معادالت حاکم و هندسه مساله‬

‫فصل چهارم‪ :‬معادالت حاکم و هندسه مسئله‬

‫مقدمه‬

‫در این فصل ابتدا به بیان و شرح معادالت حاکم بر جریان تراکم ناپذیر حول توربین بادی محور عمودی‬

‫پرداخته میشود‪ .‬حلگر مورد استفاده با استفاده از این روابط به شبیهسازی جریان حول توربین داریوس میپردازد‪.‬‬

‫سپس در قسمت دوم به بیان معادالت و روابط فیزیکی حاکم بر توربین بادی داریوس پرداخته میشود‪ .‬در انتها به‬

‫بررسی روش عددی بکار گرفتهشده و مالحظات و همچنین توصیف اجمالی تنظیمات حل گر عددی فلوئنت‬

‫پرداخته شده است‪ .‬در ادامه نحوه اعمال شرایط مرزی و شیوه شبکهبندی ناحیه محاسباتی بیان خواهد شد و‬

‫درنهایت صحتسنجی و استقالل حل عددی از شبکهبندی موردبررسی قرار میگیرد‪ .‬سپس مدل آشفتگی‬

‫مورداستفاده جهت اعمال اثرات آشفتگی جریان شرح داده میشود‪.‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪56‬‬ ‫فصل چهارم‪ :‬معادالت حاکم و هندسه مساله‬

‫‪ 3-4‬معادالت حاکم بر جریان‬

‫معادالت حاکم بر جریان هوا در توربین بادی محور عمودی همان معادالت بقای جرم و اندازه حرکت یا همان‬

‫معادالت ناویر‪ -‬استوکس میباشند ‪ .‬پس این معادالت برای شناخت مشخصات جریان هوا در توربین بادی استفاده‬

‫میشوند‪ .‬این معادالت برای سیستم غیر شتابدار در حالت پایدار بهصورت زیر نوشته میشوند]‪: [32‬‬

‫∂‬ ‫(‪)9-4‬‬
‫‪(𝜌𝑈𝑖 ) = 0‬‬
‫𝑖𝑥∂‬
‫𝜕‬ ‫𝑗𝑖𝜏𝜕 𝑝𝜕‬
‫‪(𝜌𝑈𝑖 𝑈𝑗 ) = −‬‬ ‫‪+‬‬ ‫𝑖𝐹 ‪+ 𝜌𝑔𝑖 +‬‬ ‫(‪)6-4‬‬
‫𝑗𝑥𝜕‬ ‫𝑗𝑥𝜕 𝑖𝑥𝜕‬
‫𝑗𝑢𝜕 𝑖𝑢𝜕‬ ‫𝑖𝑢𝜕 ‪2‬‬
‫( 𝜇[ = 𝑗𝑖𝜏‬ ‫‪+‬‬ ‫𝜇 ‪)] −‬‬ ‫𝛿‬ ‫(‪)3-4‬‬
‫𝑖𝑥𝜕 𝑗𝑥𝜕‬ ‫𝑗𝑖 𝑖𝑥𝜕 ‪3‬‬

‫که در معادالت باال‪ ،ui‬سرعت جریان هوا در راستای موردنظر و ‪ Fi‬برای بیان اثر نیروهای خارجی و حجمی‬

‫است که برای سادهسازی در حل جریان هوای گذر کرده از توربین محور عمودی از اثرات شتاب جاذبه و نیروهای‬

‫حجمی صرفنظر شده است‪ μ .‬بیانگر ویسکوزیته دینامیکی جریان است ‪ 𝛿𝑖𝑗 ،‬تابع کرونکر است و 𝑗𝑖𝜏 بیانگر‬

‫تنشهای رینولدز است‪ .‬با بیان رابطه (‪ )3-4‬توسط بوزینسک‪ ،‬حال مسئله اصلی تعیین لزجت تالطمی ‪ µt‬میباشد‪.‬‬

‫‪ 1-4‬مدل آشفتگی‪SST-Kω 9‬‬

‫مدل آشفتگی ‪ SST-Kω‬یک مدل دو معادلهای لزجت گردابی بسیار متداول است [‪ .]96‬این مدل انتقالی ترکیبی‬

‫از دو مدل مختلف ‪ K-ε‬و ‪ K-ω‬بهمنظور محاسبه خواص جریان در نواحی نزدیک دیواره میباشد‪ .‬ازآنجاکه جریان‬

‫الیهمرزی تأثیر فراوانی بر نتایج داشته باشد‪ ،‬انتظار میرود که این مدل بتواند بهخوبی جریان نزدیک دیواره را‬

‫مدلسازی نماید و نتایج دقیقی به دست دهد‪ .‬پژوهشگرانی که از مدل آشفتگی ‪ SST-Kω‬استفاده میکنند‪ ،‬عقیده‬

‫دارند که این مدل رفتار بسیار مناسبی در جدایش جریان و گرادیان فشار معکوس (که بهوفور در جریان اطراف پره‬

‫توربین داریوس مشاهده میگردد) از خود بروز میدهد[‪ .]99‬در این پژوهش نیز از مدل دو معادلهای ‪SST-Kω‬‬

‫‪9‬‬
‫‪Turbulence model‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪53‬‬ ‫فصل چهارم‪ :‬معادالت حاکم و هندسه مساله‬

‫بهعنوان مدل آشفتگی جریان سیال استفادهشده است‪ .‬معادالت انتقال برای انرژی جنبشی آشفتگی ‪ K‬در این مدل‬

‫بهصورت زیر نوشته میشود[‪.]93‬‬

‫∂ )‪∂(ρk‬‬ ‫∂‬ ‫‪µ‬‬

‫‪+‬‬ ‫‪(ρUi k)= [(µ+ t )grad(k)] +Pk -β* ρkω‬‬ ‫(‪)4-4‬‬
‫‪∂t‬‬ ‫‪∂xi‬‬ ‫‪∂xi‬‬ ‫‪σk‬‬
‫که در معادله باال ‪ σk‬و *‪ β‬ثابت بوده و‬
‫‪∂Ui ∂Ui 2 ∂Ui‬‬
‫‪Pk =(2μt‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪- ρk‬‬ ‫) ‪δ‬‬ ‫(‪)5-4‬‬
‫‪∂xj ∂xj 3 ∂xj ij‬‬
‫معادالت انتقال برای فرکانس آشفتگی ‪ ω‬در مدل ‪ SST-Kω‬به صورت زیر بیان میشود‪:‬‬

‫∂ ‪∂ρω‬‬ ‫∂‬ ‫‪μ‬‬

‫‪+‬‬ ‫])‪(ρUi ω)= [(μ+ t ) grad(ω‬‬
‫‪∂t ∂xi‬‬ ‫‪∂xi‬‬ ‫‪σω,1‬‬
‫‪∂Ui ∂Ui 2‬‬ ‫𝑖𝑈𝜕‬ ‫𝜔𝜕 𝑘𝜕 𝜌‬
‫‪+γ2 (2ρ‬‬ ‫‪.‬‬ ‫𝜔𝜌 ‪-‬‬ ‫‪𝛿𝑖𝑗 ) − 𝛽2 𝜌𝜔2 + 2‬‬
‫‪∂xj ∂xj 3‬‬ ‫𝑗𝑥𝜕‬ ‫𝑘𝑥𝜕 𝑘𝑥𝜕 𝜔 ‪𝜎𝜔,2‬‬
‫(‪)2-4‬‬
‫در معادله (‪ σω,1 ،)2-4‬و ‪ γ2‬و ‪ β2‬و ‪ σω,2‬ثابت بوده و آخرین ترم معادله دیفوژن عرضی نام دارد که یکترم‬

‫تولید اضافی است و نقش انتقال مدل از ‪ ε‬به ‪ ω‬را بر عهده دارد[‪.]93‬‬

‫‪ 1-4‬معادالت حاکم بر حرکت توربین بادی داریوس‬

‫در شکل ‪ 9-4‬نیروهای آئرودینامیکی وارد بر پره توربین بادی داریوس نمایش دادهشده است‪.‬‬

‫شکل ‪ 9-4‬ضرایب آئرودینامیکی وارد بر پره توربین بادی داریوس [‪.]3‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪54‬‬ ‫فصل چهارم‪ :‬معادالت حاکم و هندسه مساله‬

‫زاویه چرخش‪ θ 9‬در این مطالعه زاویه بین توربین بادی محورعمودی و خط واصل بین مرکز چرخش روتور و‬

‫مرکز فشار پره میباشد‪ .‬طبق قرارداد پره ‪ 9‬پرهای است که دارای کوچکترین زاویه چرخش میباشد‪ .‬همانطور که‬

‫در شکل ‪ 9‬نشان دادهشده است‪ ،‬جهت چرخش مثبت توربین در جهت خالف چرخش مثبت پره تعریفشده است‪.‬‬

‫سرعت نوک پره ‪( λ‬نسبت سرعت نوک پره به سرعت باد) نامیده میشود و از رابطه ‪ 7-4‬محاسبه میشود ]‪:[5‬‬

‫‪Rω‬‬
‫=‪λ‬‬ ‫(‪)7-4‬‬
‫‪U‬‬

‫در رابطه ‪ ω ، 7-4‬سرعت دورانی‪ R ،‬شعاع توربین و ‪ θ‬زاویه چرخش پره میباشد‪.‬‬

‫با توجه به این شکل ضریب نیروی عمود بر ایرفویل ‪ Cn‬و ضریب نیروی مماس بر ایرفویل ‪ Ct‬از روابط ‪ 3‬و ‪1‬‬

‫محاسبه میشود‪.‬‬

‫‪Cn =CL cos α +CD sin α‬‬ ‫(‪)3-4‬‬

‫‪Ct =CL sin α -CD cos α‬‬ ‫(‪)1-4‬‬

‫که ‪ CL‬و ‪ CD‬به ترتیب معرف ضریب برآ و ضریب پسای ایرفویل می باشند‪ .‬اگر پره در زاویه حمله ‪ α‬در‬

‫معرض وزش جریان قرار گیرد بر طبق تئوری استاندارد ایرفویل‪ ،‬آن تولید برا خواهد کرد‪ .‬همچنین نیروی برا ‪ FL‬و‬

‫نیروی پسا ‪ FD‬که در جهت جریان آزاد به پره وارد میشود‪ .‬با داشتن این نیروهای برآ و پسا‪ ،‬نیروی مماسی ‪ FT‬و‬

‫نیروی عمودی ‪ FN‬به دست میآید]‪:[5‬‬

‫‪1‬‬ ‫(‪)95-4‬‬
‫‪FN =Cn ρcLU 2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬ ‫(‪)99-4‬‬
‫‪FT =Ct ρcLU 2‬‬
‫‪2‬‬

‫که ‪ ρ‬چگالی هوا‪ c ،‬طول وتر ایرفویل و ‪ L‬ارتفاع توربین است‪ .‬نیروی مماسی دلیل اصلی تولید گشتاور و توان از‬

‫توربین داریوس میباشد‪ .‬برای یک روتور داریوس با ارتفاع ‪ ، H‬سرعت باد ورودی ‪ ،U‬و توان مکانیکی ‪ P‬و گشتاور‬

‫مکانیکی ‪ T‬روی توربین بادی داریوس‪ ،‬ضرایب گشتاور و توان توربین که بهعنوان دو فاکتور مهم در تخمین عملکرد‬

‫توربین بادی داریوس به شمار میروند عبارتاند از‪:‬‬

‫‪9‬‬
‫‪Azimuth Angle‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪55‬‬ ‫فصل چهارم‪ :‬معادالت حاکم و هندسه مساله‬

‫‪1 2π‬‬ ‫(‪)96-4‬‬

‫= ‪F̅t‬‬ ‫‪∫ F (θ)dθ‬‬
‫‪2π 0 t‬‬

‫گشتاور کل‪ T‬برای تعداد ‪ N‬پره برابر است با‪:‬‬

‫‪T=N. F̅t .R‬‬ ‫(‪)93-4‬‬

‫و توان کل ‪ P‬نیز برابر است با‪:‬‬

‫‪P=Tω‬‬ ‫(‪)94-4‬‬

‫ضریب توان 𝑝𝐶 و ضریب گشتاور ‪ Cm‬یک توربین بادی محور عمودی بهعنوان پارامترهای اساسی عملکرد توربین‬

‫شناخته میشوند‪ .‬این دو پارامتر مهم بهصورت زیر تعریف میشود‪:‬‬

‫‪P‬‬ ‫(‪)95-4‬‬
‫= ‪CP‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪2 ρAV‬‬
‫‪CP‬‬ ‫(‪)92-4‬‬
‫= ‪Cm‬‬
‫‪λ‬‬
‫برای یک توربین محور عمودی مساحت روتور ‪ A‬از حاصلظرب ارتفاع توربین در قطر روتور به دست میآید‪.‬‬

‫‪ 4-4‬شبیهسازی عددی جریان‬

‫دینامیک سیاالت محاسباتی یا ‪ CFD‬برای کاربردهای آنالیز عددی جریانهای پیچیده مزیت فراوانی دارد‪ .‬به‬

‫دلیل پیشرفتهای چشمگیر در سالهای اخیر درزمینه دینامیک سیاالت محاسباتی‪ ،‬این ابزار بهصورت گسترده‬

‫برای حل مسائل عددی به کار میرود‪ .‬سرراستترین روش برای حل یک مسئله دینامیک سیاالت محاسباتی این‬

‫است که معادالت ناویر استوکس (که حاکم بر حرکت هر سیال نیوتنی است) برای شرط مرزی مناسب حل نماییم‪.‬‬

‫در این کار نیز برای بررسی عملکرد توربین بادی داریوس از روش ‪ CFD‬استفاده شده است‪ .‬به دلیل وابستگی زیاد‬

‫طبیعت جریان حول روتور توربین به زمان‪ ،‬شبیهسازی عددی توربین بادی داریوس یک وظیفه سخت خواهد بود‪.‬‬

‫عالوه بر این‪ ،‬جدایش جریان نیز نقش اساسی در بازدهی توربین بادی داریوس ایفا میکند‪ .‬بنابراین شبیهسازی‬

‫دقیق توربین بادی داریوس یک لزوم به شمار میرود‪ .‬درنهایت مقایسه نتایج عددی با نتایج آزمایشگاهی انتشاریافته‬

‫مالک دقت حل عددی خواهد بود‪ .‬در این پایاننامه از نرمافزار تجاری انسیس فلوینت برای حل عددی استفادهشده‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪52‬‬ ‫فصل چهارم‪ :‬معادالت حاکم و هندسه مساله‬

‫است‪ .‬فلوینت پیشرو و عرصه کننده تجاری خدمات نرمافزاری دینامیک سیاالت محاسباتی در جهان میباشد‪ .‬این‬

‫نرمافزار مهندسان را قادر میسازد تا جریان سیال در ماشینهای سیالی‪ ،‬انتقال جرم و حرارت و پدیدههای مربوط‬

‫به آشفتگی‪ ،‬واکنشها و جریان چندفازی را شبیهسازی کنند]‪ .[37‬معادالت میانگین زمانی رینولدز با استفاده از‬

‫الگوریتم سیمپل برای کوپلینگ سرعت و فشار استفادهشده است‪ .‬گسسته سازی با استفاده از روش حجم محدود با‬

‫روش مرتبه دوم باالدست برای همه متغیرها استفادهشده است‪ .‬جریان ناپایا به کمک مدل شبکه لغزشی (‪)SSM‬‬

‫حل شده است‪ .‬شدت آشفتگی و نسبت ویسکوزیته آشفتگی به ترتیب ‪ % 5.9‬و ‪ 9‬قرار داده شده است‪ .‬برای بدست‬

‫آوردن نتایج دادهها از شبیهسازیها توربین حدود ‪ 2‬دور خواهد چرخید‪ .‬دور اول برای به دست آوردن شرایط اولیه‬

‫و برای به دست آوردن خواص جریان مخصوصاً ضریب توان ‪ CP‬و ضریب گشتاور‪ Cm‬نیز از میانگین زمانی نتایج ‪5‬‬

‫دور آخر به دست میآید‪ .‬در تمامی مراحل شبیهسازی‪ ،‬چگالی هوا و ویسکوزیته به ترتیب ‪ 9.665 kg/m3‬و ‪kg/m.s‬‬

‫‪ 9.73*95 -5‬قرار دادهشدهاند‪ .‬از حلگر مبتنی بر فشار سیمپل که سرعت و فشار را با یک الگوریتم جداگانه حل‬

‫میکند استفادهشده است و معادالت حاکم به روش حجم محدود حل میشوند‪ .‬از گسسته سازی مرتبه دوم برای‬

‫حل معادالت فشار و دیگر متغیرهای زمانی استفاده شده است‪ .‬گفتنی است که تمام شبیهسازیها بهوسیله فرایند‬

‫موازیسازی یک کامپیوتر ‪ 24‬بیتی ‪ core i7 1.73GH‬و دارای ‪ 3‬گیگابایت رم صورت پذیرفته است‪.‬‬

‫‪ 5-4‬دامنه محاسباتی و شرایط مرزی‬

‫دامنه محاسباتی به دو ناحیه تقسیم شده است‪ .‬یک دامنه دایروی داخلی شامل روتور و یک ناحیه خارجی‬

‫مستطیلی برای ناحیه ثابت (شکل‪ .)6-4‬برای انتخاب سایز مناسب دامنه بیرونی ‪ ،‬رنج زیادی از دامنههای مختلف‬

‫مورد بررسی قرار گرفتند و نتایج نشان داد که ابعاد ‪ 69‬و ‪ 94‬متر بهترین ابعاد دامنه مستطیلی میباشند‪ .‬با انتخاب‬

‫این ابعاد از اثرات انسداد تا حد زیادی جلوگیری میشود و به گردابه های جداشده از روتور این اجازه داده میشود‬

‫تا کامالً به حالت توسعهیافتگی برسند‪ .‬روتور توربین به فاصله‪ 7‬متر از ورودی قرار گرفته و شعاع دایره چرخان در‬

‫حدود ‪ 6.5‬متر میباشد‪ .‬در جدول ‪ 9‬جزییات روتور مورد بررسی را نشان میدهد‪.‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪57‬‬ ‫فصل چهارم‪ :‬معادالت حاکم و هندسه مساله‬

‫‪ 0-4‬شرایط مرزی‬

‫شرط مرزی ورودی سرعت و با سرعت ورودی ‪ 2‬متر بر ثانیه در سمت چپ دامنه محاسباتی قرار داده شده‬

‫است‪ .‬ازآنجاکه شدت آشفتگی جریان در شبیهسازی آزمایشگاهی مجهول است‪ ،‬و از انجاکه شدت آشفتگی در‬

‫ورودی جریانهای داخلی مقداری بین ‪ 9‬تا ‪ 95‬درصد را داراست ]‪ .[37‬در قسمت خروجی دامنه از شرط مرزی‬

‫فشار خروجی استفاده شده و دارای فشار نسبی صفر بوده است‪ .‬همچنین از شرط مرزی متقارن برای باال و پایین‬

‫دامنه استفادهشده است تا از اثرات انسداد جلوگیری شود‪ .‬روی سطح پرهها از شرط مرزی دیواره با اثرات عدم‬

‫لغزش استفادهشده است‪ .‬منطقه چرخان داخلی به کمک روش شبکه لغزشی به ناحیه خارجی متصل شده است‪.‬‬

‫شکل‪ 6-4‬دامنه محاسباتی و شرایط مرزی‪.‬‬

‫‪ 1-4‬شبکهبندی فضای محاسباتی‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪53‬‬ ‫فصل چهارم‪ :‬معادالت حاکم و هندسه مساله‬

‫شبکهبندی در یک حل عددی تأثیر زیادی روی دقت مدلسازی عددی دارد‪ .‬ازآنجاکه هدف کار حاضر‬

‫شبیهسازی یک توربین بادی چرخان است‪ ،‬استفاده از تکنیک شبکه متحرک الزم میباشد‪ .‬شبکه حول پره از شبکه‬

‫الیهمرزی ساختاریافته تشکیلشده و ناحیه دور از آن از شبکه کامالً غیرساختاریافته می باشد شبکهبندی با استفاده‬

‫از نرمافزار گمبیت صورت گرفته است]‪ .[33‬بهمنظور اطمینان از کیفیت شبکهبندی حداکثر انحراف و کجی و‬

‫نسبت منظری در نواحی دور از الیهمرزی سنجیده شد‪.‬‬

‫)‪(a‬‬ ‫)‪(b‬‬

‫)‪(c‬‬ ‫)‪(d‬‬

‫شکل ‪ 3-4‬شبکهبندی دامنه محاسباتی‬

‫ارتفاع اولین سلول ‪ 5.55556‬متر بوده که این انتخاب باعث میشود که مقدار ‪ y+‬حل برای جریان‬

‫حولوحوش ‪ 9‬باشد و از ‪ 5‬تجاوز نکند‪ .‬این شبکه الیهمرزی قرارگرفته با اندازه برابر که سبب ایجاد یک الیهمرزی‬

‫ساختاریافته شده و دارای ‪ 65‬الیه (حدود ‪ %95‬طول وتر) شده که این الیهها از سطح پره و با ضریب رشد ‪ 9.55‬به‬

‫سمت بیرون از سطح پره انتشاریافتهاند‪ .‬شبکه غیر ساختاریافته نیز از ناحیه بعد از شبکه ساختاریافته و با ضریب‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪51‬‬ ‫فصل چهارم‪ :‬معادالت حاکم و هندسه مساله‬

‫رشد ‪ 9.9‬توسعهیافتهاند‪ .‬تعداد کل سلولها در دامنه روتور حدود ‪ 635555‬بوده که شامل تعداد کل سلولهای‬

‫حول پره و دامنه بیرونی میباشد‪ .‬کیفیت شبکه ایجادشده در این مرحله از شبیهسازی بهگونهای انتخاب شده تا کد‬

‫عددی بهخوبی بتواند واماندگی جریان حول پره توربین را بهخوبی پیشبینی کند‪ .‬استقالل از شبکه با بررسی‬

‫شبکههای مختلف روی پره صورت گرفت و درنهایت با بررسی ضرایب گشتاور مشاهده شد که در حدود ‪ 9555‬گره‬

‫روی سطح پره الزم است تا استقالل از شبکه به دست آید و تغییرات ضریب گشتاور ناچیز گردد‪ .‬تعداد گرههای‬

‫روی سطح بهاندازهای در نظر گرفتهشده تا تراکم شبکه در قسمت لبه حمله و فرار پره به حدی باشد تا کد عددی‬

‫بتواند رفتار جریان را پیشبینی نماید‪ .‬برای کاهش زمان محاسباتی آزمون استقالل از شبکه‪ ،‬توسط شبکههای‬

‫دوبعدی غیرساختاریافته با تعداد سلول و اندازه سلولهای مختلف‪ ،‬شامل ‪ )medium mesh( 375555‬و ‪295555‬‬

‫(‪ )Fine mesh‬سلول موردبررسی قرار گرفتند‪ .‬با بررسی ضریب توان‪ ،‬این آزمون نشان داد که تعداد سلولهای‬

‫بیشتر از ‪ 375555‬توان خروجی کمتر از ‪ 9.9‬درصد خواهد بود‪ .‬درنهایت از شبکهای با اندازه سلول ‪ 375555‬برای‬

‫شبیهسازیها استفاده شده است‪ .‬در شکل زیر نتایج آزمون استقالل از شبکه آورده شده است‪.‬‬

‫‪Fine Mesh‬‬
‫‪Medium Mesh‬‬
‫‪0.25‬‬

‫‪0.2‬‬
‫‪Torque Coefficient‬‬

‫‪0.15‬‬

‫‪0.1‬‬

‫‪0.05‬‬

‫‪0‬‬

‫‪-0.05‬‬

‫‪-0.1‬‬

‫‪60‬‬ ‫‪120‬‬ ‫‪180‬‬ ‫‪240‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪360‬‬

‫‪Azimuth Angle‬‬

‫شکل ‪ 4-4‬نمودار ضریب گشتاور پره برحسب زاویه چرخش برای دو نوع شبکه مورداستفاده‬

‫‪ 8-4‬مدلسازی جریان آشفته‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪25‬‬ ‫فصل چهارم‪ :‬معادالت حاکم و هندسه مساله‬

‫در هر شبیهسازی عددی‪ ،‬مدل آشفتگی یک پارامتر تأثیرگذاز و بنابراین در انتخاب آن باید دقت صورت‬

‫گیرد‪ .‬انتخاب درست این مدل برای جریانهای با ساختار پیچیده مثل شرایط جریان حول توربین بادی محور‬

‫عمودی که در سرعتهای نوک پایین اتفاق میافتد بااهمیتتر نیز میشود]‪ .[32‬بنابراین در این پایاننامه اهمیت‬

‫ویژهای به مدل آشفتگی مورد استفاده شده است‪ .‬به منظور بررسی توانایی راهاندازی توربین بادی ‪ 9‬کیلووات نوع‬

‫‪ H‬داریوس‪ ،‬یک اعتبارسنجی صورت پذیرفته است‪ .‬برای اعتبارسنجی نتایج کار حاضر با نتایج عددی و آزمایشگاهی‬

‫کاستلی و همکاران ]‪ [31‬مقایسه شده است‪ .‬اعتبارسنجی بر اساس توربین بادی محور عمودی ‪ H‬روتور بوده است‪.‬‬

‫سرعت باد ورودی ثابت و برابر با ‪ 1‬متر بر ثانیه در نظر گرفتهشده است‪ .‬این توربین دارای حداکثر توان در سرعت‬

‫نوک ‪ 6.33‬میباشد‪ .‬ویژگیهای توربین بادی موردبررسی در جدول ‪ 9-4‬نشان داده شده است‪.‬‬

‫جدول ‪ 9-4‬مشخصات هندسی توربین[‪]31‬‬

‫کمیت‬ ‫نماد‬ ‫مشخصات توربین‬
‫ناکا‪5569‬‬ ‫‪-‬‬ ‫پروفیل پره‬
‫‪35.3‬‬ ‫‪C‬‬ ‫طول وتر پره)‪(mm‬‬
‫‪9535‬‬ ‫‪R‬‬ ‫شعاع توربین)‪(mm‬‬
‫‪6,763‬‬ ‫‪H‬‬ ‫ارتفاع)‪(mm‬‬
‫‪9.632‬‬ ‫‪A‬‬ ‫مساحت ) ‪(𝑚2‬‬
‫‪5.5‬‬ ‫‪σ‬‬ ‫ضریب پری‬
‫‪3‬‬ ‫‪N‬‬ ‫تعداد پره‬

‫مدلهای دو معادلهای ‪ k-ε‬و ‪ k-ω‬دو مدل آشفتگی میباشد که بهوفور برای کاربردهای صنعتی مورداستفاده‬

‫قرار میگیرند]‪ .[65‬در این مدلها دو معادله اضافی برای توصیف آشفتگی و میدان جریان حل میشوند‪ .‬در مورد‬

‫مدل آشفتگی محبوب ‪ k-ε‬از اثر ویسکوزیته مولکولی صرفنظر میشود و فرض میشود که جریان کامالً متالطم‬

‫است‪ .‬این فرموالسیون فقط برای شرایط کامالً توربوالنس صدق میکند و عموماً برای جریانهایی که از سطح جدا‬

‫میشوند و در یک گرادیان فشار قوی جریان جدا میشود (شرایطی که بهطورمعمول در توربینهای بادی‬

‫محورعمودی رخ میدهد)‪ ،‬اصالً توصیه نمیشود‪ .‬در چنین شرایطی مدلهای ‪ k-ω‬میتوانند جریان الیهمرزی و‬

‫جدایش الیهمرزی را بهدقت پیشبینی کند]‪ .[65‬برخالف عملکرد خوب مدلهای ‪ k-ω‬برای نواحی نزدیک دیواره‪،‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪29‬‬ ‫فصل چهارم‪ :‬معادالت حاکم و هندسه مساله‬

‫این مدلها برای نواحی بیرونی الیهمرزی حساسیت زیادی به مقدار ‪ ω‬دارد‪ .‬این مشکل‪ ،‬یکی از انگیزههای اصلی‬

‫توسعه مدل انتقال تنش برشی ‪ SST-Kω‬میباشد‪ .‬این مدل توسط منتر و النگاری بیان شد که دارای ترکیبی از‬

‫مزایای هردو مدل‪ k-ω‬و ‪ k-ε‬میباشد‪ .‬مدل ‪ k-ε‬برای جریان آزاد و مدل ‪ k-ω‬برای پیشبینی خواص جریان در‬

‫الیهمرزی استفاده میشود‪ .‬این نکته باید بیان شود که مدل ‪ SST-Kω‬امروزه در بسیاری از شبیهسازیهای ‪ CFD‬به‬

‫کار گرفته میشود و در کار حاضر نیز از این مدل استفادهشده است‪ .‬اخیراً بعضی از محققان قویاً پیشنهاد دادهاند که‬

‫بهتر است بهجای استفاده از مدل ‪ SST-Kω‬از مدل ‪ SST Transition‬برای مطالعه عملکرد توربین استفاده گردد‪.‬‬

‫النزافام و همکاران نشان دادند که این مدل نسبت به مدل ‪ SST-Kω‬برای جریانهای شبه پایا عملکرد توربین‬

‫عملکرد بهتری را دارا میباشد‪ .‬اما این مدل نسبت به مدل ‪ SST-Kω‬هزینه محاسباتی بیشتری دربر میگیرد به‬

‫همین دلیل در این مطالعه از مدل ‪ SST-Kω‬برای شبیهسازی استفاده شده است‪ .‬همانطور که مشاهده میگردد‪،‬‬

‫بین نتایج آزمایشگاهی و حل عددی حاضر به کمک این مدل آشفتگی در مقادیر ضریب توان تطابق خوبی وجود‬

‫دارد‪ .‬محققان این مدل آشفتگی را برای کاربردهای پرههای چرخان توصیه نمودهاند‪ .‬بنابراین در این مطالعه نیز از‬

‫این مدل آشفتگی برای شبیهسازی عددی استفادهشده است‪.‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0.3‬‬
‫‪30‬‬ ‫‪Experimental‬‬
‫‪330‬‬
‫‪0.25‬‬
‫‪Present CFD‬‬
‫‪0.2‬‬
‫‪0.15‬‬
‫‪60‬‬ ‫‪300‬‬
‫‪0.1‬‬
‫‪0.05‬‬
‫‪0‬‬
‫‪-0.05‬‬
‫‪90‬‬ ‫‪270‬‬

‫‪120‬‬ ‫‪240‬‬

‫‪150‬‬ ‫‪210‬‬
‫‪180‬‬

‫شکل ‪ 5-4‬توزیع ضریب گشتاور برای حل عددی حاضر و نتایج آزمایشگاهی برای پره یک و ‪TSR=2.33‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪26‬‬ ‫فصل چهارم‪ :‬معادالت حاکم و هندسه مساله‬

‫‪0.35‬‬

‫‪Power Coefficient‬‬ ‫‪0.3‬‬

‫‪0.25‬‬

‫‪0.2‬‬

‫‪0.15‬‬

‫‪0.1‬‬

‫‪0.05‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪1.5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3.5‬‬

‫‪Tip Speed Ratio‬‬

‫شکل‪ 2-4‬ضریب توان میانگین بهعنوان تابعی از نسبت سرعت نوک‬

‫این مدل نتایج دقیقتر و بهتری برای جریانهای چرخشی و جریانهای شامل جدایش فراهم میآورد‪ .‬نتـایج‬

‫حاصل از حل عددی حاضر و نتایج کاستلی در شکل های ‪ 5-4‬و ‪ 2-4‬نشان داده شده است‪ .‬همانطور که مقایسهها‬

‫نشان داده شده است‪ ،‬نتایج حاصل از حل عددی حاضر توانسته است تا توزیع گشتاور و توان و میانگین ضریب توان‬

‫را بهخوبی پیشبینی کند‪ .‬توزیع ضرایب گشتاور بهعنوان تابعی از زاویه چرخش برای پره ‪ 9‬و در سرعت نوک ‪6.33‬‬

‫نشان میدهد که ضرایب گشتاور مثبت وقتی پره در زوایای چـرخش ‪ 5‬تـا ‪ 935‬درجـه اسـت بـه وجـود مـی ایـد‪.‬‬

‫بیشترین ضریب در زاویه چرخش ‪ 35‬درجه به دست می اید‪ .‬از طرف دیگر ضرایب گشتاور در زوایای چرخش ‪935‬‬

‫تا ‪ 325‬درجه خیلی کم هستند و ضریب توان را میتوان از طریق ضریب گشتاور محاسبه نمود‪ .‬نمودار توزیع ضریب‬

‫گشتاور و توان نشان میدهد که تفاوت کمی در ضریب توان در مقایسه بـا نتـایج آزمایشـگاهی وجـود دارد و حـل‬

‫عددی توانسته که بهخوبی ضرایب توان را تخمین بزند‪ .‬بدیهی است که اعتبار سنجی مطرح شده دقیقاً نمیتواند بر‬

‫اطالعات آزمایشگاهی منطبق باشد‪ .‬چرا که شبیهسازی عددی دوبعدی بوده و به عبارتی ارتفاع توربین نامحـدود در‬

‫نظر گرفته میشود‪ .‬در صورتی که اصل مسـاله سـهبعدی بـوده و اتـالف اگـزرژی در نـوک تیغـهها بوجـود خواهـد‬

‫آمد]‪ .[45‬بااینحال یک مدل دوبعدی خوب‪ ،‬میتواند یک بینش مناسب برای درک عوامل مـؤثر بـر عملکـرد یـک‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪23‬‬ ‫فصل چهارم‪ :‬معادالت حاکم و هندسه مساله‬

‫‪ VAWT‬را ارائه دهد‪ .‬با توجه به اینکه هدف‪ ،‬بررسی اثر شکل پـره و پیشبینـی راهانـدازی تـوربین اسـت و اینکـه‬

‫مدلهای انتقالی نیاز به شبکه بسیار ریز دارند‪ ،‬برای کاهش زمان محاسبات‪ ،‬شبیهسـازی بهصـورت دوبعـدی انجـام‬

‫شده است‪.‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫فصل پنجم‪:‬‬
‫نتایج شبیهسازی عددی‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫مقدمه‬

‫پس از اطمینان از اینکه کد عددی توانایی پیشبینی صحیح رفتار حول روتور توربین را داراست‬

‫شبیهسازی صورت گرفته و در این قسمت نتایج حاصل از شبیهسازی عددی گنجانده شده است‪ .‬در‬

‫این فصل ابتدا به بررسی و تجزیه تحلیل شرایط ایجاد شده حول روتور توربین داریوس پرداخته‪ ،‬سپس‬

‫به بررسی اثرات زاویه گام ثابت اولیه پره روی عملکرد توربین پرداخته و در بخش دوم بهطور مفصل به‬

‫بررسی اثر زاویه گام متغیر پره روی عملکرد توربین پرداخته شده و در بخش نهایی هم به بررسی تأثیر‬

‫زاویه گام متغیر بر پارامترهای مختلف توربین مثل ضریب پری‪ ،‬عدد رینولدز و شکل پره خواهیم‬

‫پرداخت‪.‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪22‬‬ ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫‪ 3-5‬هندسه پره‬

‫همانطورکه قبالً توضیح داده شد‪ ،‬پرههایی با ایرفویل های متقارن و غیرمتقارن بر اساس ‪4‬‬

‫سری از پروفیلهای مختلف برای این مطالعه در نظر گرفتهشده است‪ .‬شکلهای مربوط به پره را در‬

‫شکل ‪ 9-5‬میتوان مالحظه نمود‪.‬‬

‫شکل ‪ 9-5‬پروفیل های بررسیشده در این پایاننامه‬

‫کار حاضر در محدوده سرعت نوک بین ‪ 9‬تا ‪ 95‬صورت گرفته است‪ .‬به دلیل تولید توان خروجی‬

‫پایین برای سرعتهای نوک کمتر از ‪ ،9‬در این سرعتهای نوک شبیهسازی صورت نگرفته است‪.‬‬

‫سرعتهای نوک بیشتر از ‪ 95‬نیز به معنی دورشدن از شرایط واماندگی است‪ .‬برای توربینهای با‬

‫ضریب پری زیاد در سرعتهای نوک زیاد بازدهی و توان به سرعت افت میکند‪ .‬به همین دلیل مقاالت‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪27‬‬ ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫زیادی شبیهسازیها را در بازه سرعت نوک ‪ 9‬تا ‪ 95‬پیشنهاد دادهاند]‪ .[49‬در این مطالعه نیز همین‬

‫بازه از سرعتهای نوک انتخابشده است‪ .‬شکل ‪ 6-5‬نمودارهای ضریب توان و گشتاور شامل دو سری‬

‫از مقطعهای استاندارد پره را نشان میدهد‪ .‬سری اول مربوط به پروفیلهای متقارن ناکا ‪ 5596‬و‬

‫ناکا‪ 5595‬و ناکا‪ 5593‬و ناکا‪ 5569‬و سری دوم مربوط به پروفیلهای با مقطع غیرمتقارن ناکا‪ 23493‬و‬

‫ناکا‪ 23495‬و ناکا‪ 2396‬میشود‪.‬‬

‫‪0.08‬‬ ‫‪NACA 0012‬‬ ‫‪NACA 0012‬‬

‫‪0.4‬‬ ‫‪NACA 0015‬‬
‫‪NACA 0015‬‬
‫‪NACA 0018‬‬ ‫‪NACA 0018‬‬
‫‪0.35‬‬
‫‪NACA 0021‬‬ ‫‪NACA 0021‬‬
‫‪0.06‬‬ ‫‪0.3‬‬
‫‪Torque Coefficient‬‬

‫‪Power Coefficient‬‬
‫‪0.25‬‬

‫‪0.04‬‬ ‫‪0.2‬‬

‫‪0.15‬‬

‫‪0.1‬‬
‫‪0.02‬‬
‫‪0.05‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬
‫‪-0.05‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪Tip Speed Rio‬‬ ‫‪Tip Speed Rio‬‬

‫‪0.07‬‬ ‫‪NACA 63415‬‬ ‫‪NACA 63415‬‬

‫‪0.35‬‬
‫‪NACA 6312‬‬ ‫‪NACA 6312‬‬
‫‪0.06‬‬ ‫‪0.3‬‬ ‫‪NACA 63418‬‬
‫‪NACA 63418‬‬
‫‪0.05‬‬ ‫‪0.25‬‬
‫‪Power Coefficient‬‬
‫‪Torque Coefficient‬‬

‫‪0.04‬‬ ‫‪0.2‬‬

‫‪0.15‬‬
‫‪0.03‬‬
‫‪0.1‬‬
‫‪0.02‬‬
‫‪0.05‬‬
‫‪0.01‬‬
‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪-0.05‬‬

‫‪-0.01‬‬ ‫‪-0.1‬‬

‫‪-0.15‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪Tip Speed Ratio‬‬ ‫‪Tip Speed Ratio‬‬

‫شکل ‪ 6-5‬نمودارهای ضریب گشتاور و توان برای پروفیلهای ناکا‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪23‬‬ ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫همانطورکه در این شکلها مشاهده میشود‪ ،‬توربین دارای پرههای متقارن عملکرد بهتری نسبت‬

‫به توربین با پرههای غیرمتقارن دارد‪ .‬بهعالوه همانطور که در این شکل مشاهده میگردد‪ ،‬برای‬

‫سرعتهای نوک بین ‪ 6‬تا ‪ 3‬توربین دارای پره ناکا‪ 5593‬عملکرد بهتری دارد و در سرعت نوک ‪4‬‬

‫دارای ماکزیمم ضریب توان ‪ 5.6124‬میباشد‪ .‬نمودار ‪ 3-5‬هم نشاندهنده ضریب گشتاور یک پره برای‬

‫دو پروفیل ناکا‪ 5595‬و ناکا‪ 5593‬در سرعت نوک ‪ 4‬را نشان میدهد‪ .‬با مقایسه این دوپره مشاهده‬

‫میگردد که پره ناکا‪ 5593‬در باالدست (زوایای چرخش ‪ 5‬تا ‪935‬درجه) گشتاور بیشتری تولید‬

‫میکنند‪ .‬این در حالی است که در پاییندست (زوایای چرخش ‪ 935‬تا ‪325‬درجه) تفاوت چندانی در‬

‫گشتاور تولیدی مشاهده نمیشود‪.‬‬

‫‪0.25‬‬

‫‪0.2‬‬
‫‪NACA 0018‬‬
‫‪NACA 0015‬‬
‫‪Torque coefficient‬‬

‫‪0.15‬‬

‫‪0.1‬‬

‫‪0.05‬‬

‫‪0‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪120‬‬ ‫‪180‬‬ ‫‪240‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪360‬‬

‫‪Azimuth Angle‬‬

‫شکل ‪ 3-5‬نمودار ضریب گشتاور پره برحسب زاویه چرخش‬

‫برای همه پروفیلهای پره‪ ،‬حداکثر گشتاور تولیدی در نواحی نزدیک ‪ θ=90‬مشاهده میگردد‪.‬‬

‫همچنین تغییر ناگهانی در نوسان گشتاور در ‪ θ=270‬درجه نشاندهنده برخورد پرهها با مقدار ویک پره‬

‫دیگر میباشد که مقدار گشتاور تولیدی را کاهش میدهد‪ .‬با بررسی رفتار کلی نوسان گشتاور در طی‬

‫یک دور چرخش کامل توربین میتوان اینطور استنباط کرد که در باالدست توربین به دلیل سرعت‬

‫بیشتر باد برخوردکننده به پره گشتاور بیشتری تولید میشود و در مقابل در پاییندست به دلیل کاهش‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪21‬‬ ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫سرعت باد و در اثر تداخل ویک ایجادشده در پرهها توان کمی تولید میشود‪ .‬عالوه بر این در نمودار ‪-5‬‬

‫‪ 4‬دو سری دیگر (سریهای ‪A‬و ‪ )S‬از نظر عملکرد توربین داریوس ‪ H‬روتور موردبررسی قرارگرفتهاند‪.‬‬

‫نتایج شکل ‪ 4-5‬مربوط به سری ‪ AG18 ( A‬و ‪ AH 93W174‬و ‪ AH 93 W215‬و ‪ )AH94 W301‬و‬

‫سری ‪ S-809 ( S‬و ‪ S-9000‬و ‪ S-1046‬و ‪ )S-1014‬میشود‪.‬‬

‫‪S-9000‬‬
‫‪0.08‬‬ ‫‪S-809‬‬ ‫‪S-9000‬‬
‫‪S-1014‬‬ ‫‪S-809‬‬
‫‪0.6‬‬
‫‪S-1046‬‬ ‫‪S-1014‬‬
‫‪0.06‬‬ ‫‪S-1046‬‬
‫‪0.4‬‬
‫‪0.04‬‬
‫‪Torque Coefficient‬‬

‫‪Power Coefficient‬‬
‫‪0.02‬‬ ‫‪0.2‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬

‫‪-0.02‬‬
‫‪-0.2‬‬

‫‪-0.04‬‬

‫‪-0.4‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪Tip Speed Rio‬‬ ‫‪Tip Speed Rio‬‬

‫‪0.08‬‬ ‫‪AG18‬‬ ‫‪AG18‬‬

‫‪AH93W215‬‬ ‫‪0.4‬‬ ‫‪AH93W215‬‬
‫‪AH93W174‬‬ ‫‪AH93W174‬‬
‫‪0.06‬‬ ‫‪0.3‬‬ ‫‪AH94W301‬‬
‫‪AH94W301‬‬

‫‪0.2‬‬
‫‪0.04‬‬
‫‪Torque Coefficient‬‬

‫‪Power Coefficient‬‬

‫‪0.1‬‬
‫‪0.02‬‬
‫‪0‬‬

‫‪0‬‬
‫‪-0.1‬‬

‫‪-0.02‬‬ ‫‪-0.2‬‬

‫‪-0.3‬‬
‫‪-0.04‬‬

‫‪-0.4‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪Tip Speed Rio‬‬ ‫‪Tip Speed Rio‬‬

‫شکل ‪ 4-5‬نمودارهای ضریب گشتاور و توان برای پروفیلهای سری ‪ S‬و ‪A‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪75‬‬ ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫نتایج مربوط به شکل ‪ 4-5‬نشان میدهد که حداکثر ضریب توان حدود ‪ 5.4559‬و مربوط به‬

‫ایرفویل ‪ S-1046‬مربوط به سری ‪ S‬ایرفویل ها میباشد‪ .‬از طرفی حداکثر ضریب توان برای ایرفویل‬

‫های سری ‪ A‬حدود ‪ 5.6549‬میباشد که مربوط به ایرفویل ‪ AH93w215‬میباشد‪ .‬همچنین این‬

‫شکلها نشان میدهد که دامنه کاری (دامنه نسبت سرعت نوک) برای توربین دارای ایرفویل های‬

‫جدول ‪ 9-5‬مقادیر ضریب توان برای پروفیلهای مختلف‬

‫متقارن در مقایسه با توربین ساختهشده از ایرفویل های نامتقارن پهنتر میباشد‪ .‬این بدین‬

‫معناست که استفاده از پروفیلهای متقارن سبب میشود تا واماندگی به تأخیر بیفتد‪ .‬در جدول ‪9-5‬‬

‫حداکثر ضریب توان برای همه ایرفویل های بررسیشده در این مطالعه آورده شده است‪ .‬با بررسی‬

‫تمام این نتایج مشاهده میگردد که ایرفویل بهینه ایرفویل ‪ S1046‬میباشد که همانطور که در جدول‬

‫‪ 9-5‬نشان داده شده است‪ ،‬دارای ماکزیمم ضریب توان میباشد‪ .‬از جدول ‪ 6-5‬میتوان مشاهده کرد‬

‫که این ایرفویل دارای بازدهی بیشتری (ضریب توان) در حدود ‪ 5.9537‬در مقایسه با ایرفویل استاندارد‬

‫ناکا‪ 5593‬میباشد که بهترین عملکرد را در میان ایرفویل های سری ناکا ( معمولترین سری‬

‫مورداستفاده در کارهای قبلی مربوط به توربین بادی داریوس) دارد‪ .‬این بدین معنی است که افزایش‬

‫نسبی در حدود ‪ %62.33‬با استفاده از طراحی جدید به دست خواهد آمد‪.‬‬

‫‪ 1-5‬تأثیر متقابل بین پرهها (اثر ضریب پری)‬

‫نزدیکی پرههای روتور به دلیل ایجاد اثرات منفی ایرودینامیکی تداخل بر روی عملکرد‬

‫آئرودینامیکی پرهها تأثیر میگذارد‪ .‬بنابراین عملکرد توربین داریوس ‪ H‬روتور در معرض اثرات‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪79‬‬ ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫ایرودینامیکی متقابل بین پرهها میباشد‪ .‬تداخالت ایرودینامیکی متقابل بین پرهها به دلیل تولید نواحی‬

‫کمفشار و یا ویک پرهها میباشد‪ .‬این تداخالت تابعی از نحوه برخورد جریان هوا و ضریب پری توربین‬

‫میباشد‪ .‬به دلیل اثر ویک‪ ،‬زاویه حمله بیشتر خواهد شد و منجر به شروع زودتر واماندگی شده و‬

‫بازدهی ایرودینامیکی این پرهها را کاهش میدهد‪ .‬در این بخش‪ ،‬اثرات تداخل (اثر ضریب پری) یک‬

‫توربین بادی داریوس دارای پرههای ‪ S-1046‬دارای روتور ‪ H‬موردبررسی قرارگرفته است‪ .‬ضریب‬

‫گشتاور و توان در ضریب پریهای مختلف موردمطالعه قرارگرفته است‪ .‬نتایج نشان دادند که با افزایش‬

‫ضریب پری‪ ،‬هردو ضرایب توان و گشتاور به سمت چپ نمودار انتقالیافتهاند (شکل‪.)5-5‬‬

‫‪0.12‬‬ ‫‪=0.1‬‬
‫‪=0.2‬‬ ‫‪0.8‬‬ ‫‪=0.1‬‬
‫‪=0.2‬‬
‫‪0.1‬‬ ‫‪=0.3‬‬
‫‪=0.3‬‬
‫‪0.08‬‬ ‫‪= 0.4‬‬ ‫‪0.6‬‬
‫‪= 0.4‬‬
‫‪0.06‬‬ ‫‪0.4‬‬
‫‪Torque Coefficient‬‬

‫‪Power Coefficient‬‬

‫‪0.04‬‬ ‫‪0.2‬‬

‫‪0.02‬‬
‫‪0‬‬
‫‪0‬‬
‫‪-0.2‬‬
‫‪-0.02‬‬

‫‪-0.04‬‬ ‫‪-0.4‬‬

‫‪-0.06‬‬ ‫‪-0.6‬‬

‫‪-0.08‬‬
‫‪-0.8‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪-0.1‬‬ ‫‪Tip Speed Rio‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪Tip Speed Rio‬‬

‫شکل ‪ 5-5‬نمودارهای ضریب گشتاور و توان برای ضریب پریهای مختلف برای پروفیل ‪S-1046‬‬

‫دلیل کاهش رنج کاری توربین با افزایش ضریب پری به این دلیل است که با این افزایش‪ ،‬اثرات‬

‫ویک ناشی از جدایش گردابه ها در نواحی باریک بین پرهها افزایش مییابد و احتمال اینکه جریان روی‬

‫سطح پرهها زودتر جداشده و واماندگی به تسریع بیفتد افزایش مییابد‪ .‬این بدین معنی است که در‬

‫ضریب پریهای پایین رنج عملکرد توربین افزایش مییابد‪.‬‬

‫‪ 1-5‬واماندگی پرههای متقارن‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪76‬‬ ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫در طول چرخش توربین در سرعتهای نوک پایین‪ ،‬زاویه حمله پره از زاویه واماندگی استاتیکی‬

‫تجاوز میکند‪ .‬ازآنجاکه زاویه حمله پره مدام در حال تغییر میباشد‪ ،‬پره واماندگی دینامیکی را تجربه‬

‫میکند و درنتیجه رفتار منحنیهای برآ و پسای ایرفویل نسبت به مقدار متناظر آن در حالت استاتیکی‬

‫تفاوت دارد[‪.]65‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪73‬‬ ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫شکل ‪ 2-5‬چگونگی فرایند واماندگی دینامیکی و جدایش جریان از سطح پره]‪[65‬‬

‫فرایند واماندگی دینامیکی وابسته به فاکتورهای فراوانی است که شامل عدد ماخ‪ ،‬عدد رینولدز‪ ،‬نرخ‬

‫تغییر زاویه گام و شکل پره میباشد[‪ .]66‬مشخصههای اصلی واماندگی دینامیکی‪ ،‬جدایش جریان از‬

‫سطح کمفشار پرهها میباشد‪ .‬دلیل اساسی این پدیده نوسان ایرفویل و تغییر سریع زاویه حمله و‬

‫جدایی الیهمرزی میباشد‪ .‬توربینهای بادی بهخصوص داریوس به واماندگی دینامیکی حساس میباشد‬

‫زیرا نوسانات زاویه حمله مخصوصاً در سرعتهای نوک پایین‪ ،‬زیاد میباشد‪ .‬نیز در یک دور چرخش‬

‫توربین‪ ،‬پرهها در پاییندست تحت تأثیر گردابههای ناشی از واماندگی جریان در باالدست توربین قرار‬

‫میگیرند‪ .‬بنابراین فهم درست و کافی از واماندگی دینامیکی و گردابههای جداشده مهم و اساسی‬

‫میباشد‪ .‬در شکل ‪ 2-5‬نحوه جدایش جریان از روی یک پره توربین به مرورزمان نشان داده شده است‪.‬‬

‫بهمنظور بررسی اثرات ضخامت پره روی رفتار واماندگی و عملکرد توربینهای بادی محور عمودی‪ ،‬دو‬

‫پروفیل متقارن ناکا‪ 5593‬و ناکا‪ 5595‬موردبررسی قرار گرفتند‪ .‬برای یک پره توربین بادی محور‬

‫عمودی‪ ،‬سرعت نسبی ازلحاظ مقدار و جهت مدام در حال تغییر میباشد‪ .‬از میان ایرفویل های متقارنی‬

‫که موردبررسی قرار گرفتند‪ ،‬ناکا‪ 5593‬با ضریب توان بیشتر در سرعتهای نوک مختلف بهترین‬

‫عملکرد را داراست‪ .‬نمودار ‪ 7-5‬نشاندهنده ضریب فشار روی سطح پره برای دو پره متقارن در زاویه‬

‫چرخش ‪15‬درجه و در نسبت سرعت نوک ‪ 3.5‬میباشد‪.‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪74‬‬ ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫شکل ‪ 7-5‬توزیع ضریب فشار برای پروفیلهای ناکا‪ 5593‬و ناکا‪5595‬‬

‫همانطور که مشاهده میشود‪ ،‬پره ناکا‪ 5593‬اختالف فشار بیشتری را برای سطوح کمفشار و‬

‫پرفشار پره ایجاد میکند و علیرغم اینکه هر دو پره زاویه حمله برابری را تجربه میکند‪ ،‬پره ناکا‪5593‬‬

‫برآی بیشتری تولید میکند‪ .‬این رفتار با نمودار ضریب گشتاور (نمودار ‪ )3-5‬همخوانی دارد جاییکه‬

‫ناکا‪ 5593‬در کل مسیر چرخش از ایرفویل نازکتر ناکا‪ 5595‬بهتر عمل میکند‪ .‬این نتیجهگیری و‬

‫مشاهده با نتایج ‪ Healy‬در تضاد است جاییکه مدل وی پیشبینی کرد که ایرفویل های ضخیمتر‬

‫عملکرد بدتری از ایرفویلهای الغرتر دارند‪ .‬این نکته قابلتأمل است که مدل ‪ Healy‬بر اساس مدل‬

‫تیوب چندگانه بوده و در ان اثرات تداخل پره در پاییندست برای بررسی عملکرد توربین درنظر گرفته‬

‫نمیشود‪ .‬برای فهم اینکه چرا پرههای ضخیمتر ناکا‪ 5593‬عملکرد بهتری دارد‪ ،‬جزییات عملکرد هردو‬

‫پره در یک دور کامل چرخش موردبررسی قرار گرفتند‪ .‬در باالدست‪ ،‬پره ناکا‪ 5593‬بیشترین توان را‬

‫تولید میکند و در زاویه چرخش ‪ 15‬درجه تولید گشتاور به حداکثر مقدار خود میرسد‪ .‬این مشاهده‬

‫برای هردو سرعت نوک ‪ 6.5‬و ‪( 3.5‬نمودار ‪ )3-5‬صدق میکند‪ .‬در سرعت نوک پایینتر‪ ،‬مشخصه‬

‫عملکرد ناپایای جریان بیشتر نمود پیدا میکند‪ .‬در نیمه دوم باالدست‪ ،‬در سرعت نوک ‪ ،6.5‬پره دچار‬

‫واماندگی میشود و گردابه ها به مرور از پرهها جدایش پیدا میکنند‪ .‬وقتی پرهها به پاییندست و زاویه‬

‫چرخش ‪ 935‬و‪ 645‬درجه میرسد‪ ،‬منحنی گشتاور و پره ناکا‪ 5595‬دارای حداکثر گشتاوری پایینتری‬

‫از ناکا‪ 5593‬می باشد( شکل ‪ .)3-5‬دلیل ان نیز اثرات تداخل پره با گردابه های بزرگی است که توسط‬

‫پرههای دیگر در ‪ 9/4‬قبلی چرخش تولید میشود‪ ( .‬نمودار ‪ .)3-5‬در زاویه چرخش ‪ 695‬درجه‪ ،‬پره‬

‫ناکا‪ 5595‬وامانده شده و بنابراین برآ از بین میرود و بهعالوه پسا نیز افزایش مییابد‪ .‬پس از زاویه‬

‫چرخش ‪ 675‬درجه‪ ،‬جریان روی پره ناکا‪ 5595‬دوباره به سطح پره متصل میشود و گشتاور و تا آخر‬

‫زاویه ‪ 325‬درجه مثبت تولید میشود‪ .‬اما برای ایرفویل ضخیمتر ناکا‪ 5593‬نوسانات گشتاور متفاوت‬

‫میباشد‪ .‬دوباره گردابه های جداشده از ‪ 9/4‬دوم چرخش در پره دیگر‪ ،‬روی عملکرد پره تأثیر میگذارد‪.‬‬

‫اما تفاوت این دو در این است که در ایرفویل ضخیمتر گردابه های جداشده کوچکتر بوده و زودتر به‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪75‬‬ ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫دالیل ویسکوزیته ناپدید میشود‪.‬‬

‫‪NACA0015‬‬ ‫‪NACA0018‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪72‬‬ ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫شکل ‪ 3-5‬توزیع فشار برای توربین دارای پره های ناکا‪ 5593‬و ناکا‪5595‬‬

‫از نمودارهای ‪ 3-5‬هم میتوان مشاهده نمود که پره ناکا‪ 5593‬کمتر با گردابه ها برخورد دارد‪.‬‬

‫همچنین جریان در زاویه چرخش ‪ 695‬درجه به پره متصل میشود و دوباره این شانس را به پره‬

‫میدهد تا تولید برآ کند‪ .‬بنابراین در ‪ 9/4‬آخر چرخش گشتاور مثبت تولید میشود‪ .‬در سرعتهای‬

‫نوک باالتر اما رفتار جریان وضوح بیشتری دارد‪ .‬در ‪ λ‬های باالتر‪ ،‬پره الغرتر ناکا‪ 5595‬عملکرد بهتری‬

‫دارد‪ .‬در سرعت نوک برابر ‪ 3‬گردابه ها در ‪ 9/4‬دوم چرخش دیرتر تولید و همچنین زودتر از بین‬

‫میروند‪ ،‬بنابراین مقدار کمی از آنها با پرههای چرخان برخورد میکنند‪ .‬برای سرعت نوک ‪ 3.5‬گردابه‬

‫های بزرگ در سراسر چرخش توربین مشاهده نمیشود اما در نزدیکی لبه فرار برای زوایای حمله باال‬

‫جدایش جریان مشاهده میگردد‪ .‬وقتی جریان به سطح پره متصل باشد‪ ،‬میتوان انتظار داشت تا که‬

‫اغلب گشتاور مثبت و توان بیشتری تولید میشود‪ .‬در سرعت نوک برابر با ‪ 4‬مشاهده میگردد که برای‬

‫سطح کمفشار‪ ،‬جریان کامالً برای ‪3‬تا ‪ 9/4‬چرخش پره به سطح پره چسبیده است‪ .‬این رفتار در‬

‫مطالعات کانسول و همکاران در شبیهسازی ‪ 2D‬روی توربینی با پرههای ناکا‪ 5595‬مشاهده گردید‪ .‬اما‬

‫مطالعات نشان داد که با افزایش سرعت نوک برآ و ضریب توان در مقایسه با سرعت نوک ‪ 3.5‬کمتر‬

‫میباشد‪ .‬دلیل این امر را میتوان اینطور بیان کرد که در سرعتهای نوک زیاد‪ ،‬زاویه حمله خیلی‬

‫کاهش مییابد‪ .‬بنابراین در سرعت نوک ‪ 4‬در مقایسه با سرعت نوک‪ 3.5‬گشتاور در باالدست و‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪77‬‬ ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫پاییندست توربین دارای پیک کمتری میباشد‪.‬‬

‫‪ 4-5‬اثرات انحنا‬

‫انگیزه مطالعه حاضر که به بررسی انحنای پره بر عملکرد یک ‪ VAWT‬میپردازد این است که‬

‫تعیین کنیم که استفاده از ایرفویل دارای انحنا برای توربین بادی محورعمودی چه تأثیری بر عملکرد‬

‫توربین میگذارد‪ .‬پیشبینی میشود که با توجه به مسیر دایروی چرخش پرههای توربین‪ ،‬استفاده از‬

‫ایرفویل های دارای انحنا سبب ایجاد انحنای مجازی میشود‪ .‬مطالعات قبلی پیشنهاد کردهاند که یک‬

‫پره غیرمتقارن سبب بهبود عملکرد توربین بادی محورعمودی میشود اما هیچکدام از این مطالعات در‬

‫مورد جزییات فیزیک جریان (که اطالع از این جزییات نیاز به تصویرسازی جریان دارد) مفصالً بحث‬

‫نکردهاند‪ .‬این نیاز اهمیت شبیهسازی ‪ CFD‬را آشکار میکند‪.‬‬

‫‪0.45‬‬

‫‪0.4‬‬

‫‪0.35‬‬

‫‪0.3‬‬
‫‪Power coefficient‬‬

‫‪0.25‬‬

‫‪0.2‬‬

‫‪0.15‬‬ ‫‪NACA 0021‬‬

‫‪NACA 63415‬‬
‫‪0.1‬‬
‫‪NACA 63415- Inverse‬‬
‫‪S-1046‬‬
‫‪0.05‬‬
‫‪S- 809-Inverse‬‬
‫‪0‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2.5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3.5‬‬
‫‪‬‬

‫شکل ‪ 1-5‬نمودار ضریب توان برای پرههای ناکا و سری ‪S‬‬

‫در این مطالعه دو پروفیل پره منحنی شکل ناکا‪ 23495‬و ‪ S-1046‬موردبررسی قرار گرفتند و با‬

‫پروفیل متقارن ناکا‪ 5569‬مقایسه شدهاند‪ .‬در این مطالعه هردو انحنای مثبت( انحنای پره به سمت‬

‫انحنای مسیر) و انحنای منفی مورد آزمایش قرار گرفتند‪ .‬از میان ایرفویلهایی که موردبررسی قرار‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪73‬‬ ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫گرفتند‪ ،‬توربین دارای پرههایی از پروفیل‪ S-1046‬و انحنای مثبت دارای بهترین عملکرد میباشد‪ .‬و در‬

‫سرعت نوک ‪ 3.5‬دارای ضریب توان ‪ 5.4‬میباشد‪ .‬پروفیلهای ناکا‪ 5569‬و ‪ S-1046‬دارای ضریب توان‬

‫مشابهی بوده و در سرعتهای نوک‪ 3‬تا‪ 4‬پروفیل معکوس ‪ 23495‬در مقایسه با پروفیلهای دیگر‬

‫عملکرد بدی دارند‪ .‬هر دو پروفیلهای انحنای معکوس ناکا‪ 23495‬و ‪ S-1046‬در سرعتهای نوک‬

‫پایین عملکرد ضعیفی دارند‪ .‬و ایرفویل های دارای انحنای مثبت در سرعت نوک پایین توان بیشتری‬

‫تولید میکنند(نمودار‪1-5‬را ببینید)‪ .‬انحنای موجود در مسیر دایروی پره توربین ناکا‪ 23495‬و ‪S-1046‬‬

‫در سرعت نوک ‪ 6‬در مقایسه با پره ناکا‪ 5569‬عملکرد بهتری را نشان میدهد‪ .‬افزودن اندکی انحنا‬

‫سبب بهبود عملکرد کلی توربین بادی محورعمودی میشود‪ .‬بنابراین این تحقیق پیشنهاد میکند که‬

‫پروفیلهای متقارن بهترین عملکرد را برای توربین بادی محور عمودی ندارد‪ .‬در ‪ λ=2.5‬با بررسی‬

‫دقیق نمودار ضریب گشتاور درست قبل از زاویه چرخش ‪ 15‬درجه میتوان نتیجه گرفت که در شرایط‬

‫واماندگی‪ ،‬در میزان گشتاور تولیدشده یک تفاوت واقعی وجود دارد‪ .‬ایرفویل های ‪ S-1046‬با انحنای‬

‫معکوس بیشترین توان را تولید میکند‪.‬‬

‫شکل ‪ 95-5‬توزیع ضریب گشتاور برحسب زاویه چرخش برای پروفیلهای مختلف‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪71‬‬ ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫این در حالی است پره ناکا‪ 23495‬کمترین توان تولیدی رادار است‪ .‬درحالیکه گشتاور تولیدی‬

‫برای ‪ S-1046‬با انحنای معکوس در باالدست در باالدست زیاد میباشد‪ ،‬اما در پاییندست عملکرد این‬

‫پره مناسب نبوده و در مقایسه با پرههای دیگر توان کمی تولید میشود‪ .‬این داستان برای پروفیلهای‬

‫معکوس ناکا‪ 23495‬نیز صدق میکند‪ .‬جاییکه گشتاور در باالدست مثبت بوده و در پاییندست اکثراً‬

‫منفی میباشد‪ .‬دلیل این مشاهده را میتوان اینطور توضیح داد که در باالدست‪ ،‬انحنا سبب تولید زاویه‬

‫حمله مثبت میشود‪ .‬به این معنی که جهت کمفشار پره سطحی است که بیرون از قسمت خمیده شده‬

‫میشود‪ .‬بههرحال در قسمت پاییندست‪ ،‬رابطه معکوس شده و قسمت کمفشار پره سطحی میشود که‬

‫پره انحنا پیداکرده است‪ .‬بهاینترتیب وقتی پره در پاییندست توربین به حرکت ادامه میدهد‪ ،‬جریان‬

‫بیشتری جدا میشود‪ .‬برخالف استنباطات کرک‪ ،‬یک پره دارای انحنا که سمت مقعرش به سمت بیرون‬

‫است(انحنای معکوس) عملکرد ضعیفتری در مقایسه با انحنای مثبت دارد‪ .‬در حالت کلی پروفیلهای‬

‫با انحنای مثبت عملکرد بهتری نسبت به پروفیلهای با انحنای منفی دارند‪ .‬مزیت و ویژگی دیگر‬

‫انحنای معکوس در باالدست توربین تبدیل به یک ویژگی منفی در پاییندست توربین میشود‪.‬‬

‫درحالیکه استفاده از پروفیلهای با انحنای معکوس فقط برای باالدست توربین کاربرد دارد‪ ،‬انحنای‬

‫مثبت برای تمامی نواحی چرخش مفید بوده و گشتاور مثبت بیشتری را تولید میکند و درنهایت توان‬

‫بیشتری را هم تولید میکند‪ .‬در طی بازههای زیادی از نسبت سرعت نوک‪ ،‬انحنای مثبت همچنین‬

‫بهترین عملکرد رادار است و در مقایسه با پروفیلهای معکوس در سرعتهای نوک پایین عملکرد‬

‫خوبی را دارا میباشد‪.‬‬

‫برای تکمیل آنالیز برای مطالعه انحنا‪ ،‬نیاز بود تا عملکرد یک ایرفویل منحنی را با یک پروفیل‬

‫متقارن بررسی کنیم‪ .‬در نمودار ‪ 99-5‬نمودارهای ضریب گشتاور برای سه پروفیل ناکا‪، 5569‬‬

‫ناکا‪ 23495‬و ‪ S-1046‬در سرعت نوک ‪ 3‬بررسیشده است‪ .‬در نگاه اول تفاوت چندانی در نوسانات‬

‫گشتاور دیده نمیشود‪ .‬تنها تفاوت این نمودارها در زاویه چرخش ‪ 955‬درجه میباشد که در این‬

‫مرحله‪ ،‬مقادیر گشتاور برای پره ناکا‪ 23495‬از دو پروفیل دیگر فاصله میگیرد و به ناحیه منفی‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪35‬‬ ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫میرسد‪ .‬تفاوت در ضریب توان بین این سه پروفیل از ‪ 2‬درصد تجاوز نمیکند‪ .‬در حقیقت‪ ،‬تفاوت بین‬

‫ضریب توان ناکا‪ 5569‬و ‪ S-1046‬در حدود‪ 9‬درصد میباشد‪ .‬بیشترین اختالف بین ضرایب توان در‬

‫سرعت نوک ‪ 3‬میباشد‪ .‬به همین دلیل نمودارهای ضریب گشتاور در این سرعت نوک رسم شدهاند و‬

‫باهم مقایسه شدهاند‪ .‬همانطور که مشاهده میگردد‪ ،‬برای بیشتر زمانهای چرخش‪ ،‬جریان تا حدی‬

‫بهطور کامل به پره متصل شده است‪ .‬در حداکثر گشتاور نزدیک به زاویه چرخش ‪ 15‬درجه از‬

‫نمودارهای خطوط جریان میتوان مشاهده نمود که برای پره ناکا‪ ،23495‬جریان کامالً به سطح متصل‬

‫نمیباشد‪ .‬اما برای پرههای ناکا‪ 5569‬و ‪ S-1046‬جریان تا حدی به پره متصل میباشد‪ .‬اما بااینحال‬

‫توربین دارای پره ناکا‪ 5566‬بیشترین توان را در این بازه مخصوص تولید میکند‪ .‬عالوه بر این در زاویه‬

‫چرخش ‪ 645‬نیز این خطوط جریان بررسیشدهاند‪ .‬همانطور که مشاهده میشود‪ ،‬در این زاویه‬

‫چرخش برای پره ناکا‪ 5569‬جریان کامالً به سطح چسبیده است‪ .‬این در حالی است که برای دو پره‬

‫دیگر جریان کامل به سطح چسبیده نیست‪ .‬اما بهرغم این مشاهده‪ ،‬در این زاویه چرخش بیشترین‬

‫گشتاور برای پره ‪ S-1046‬تولیدشده است‪ .‬اما همانطور که مشاهده میگردد‪ ،‬در طی یک دور چرخش‬

‫توربین تنها توربین دارای پرههای ناکا‪ 23495‬در ‪ 9/4‬دوم چرخش گردابه تولید کرده است‪ .‬تولید این‬

‫گردابه ها سبب کاهش برآی تولیدی میگردد و مشاهده میشود که این گردابه ها از قسمت لبه فرار‬

‫تولید و جداشده و سبب واماندگی و جدایش جریان میشود‪ .‬رویهمرفته پره ‪ S-1046‬بهترین عملکرد‬

‫را در بین تمامی ایرفویل های دارای انحنا در سرعتهای نوک مختلف را دارا میباشد‪ .‬توربین دارای‬

‫این پره قادر است تا گشتاور کافی را در باال و پاییندست تولید کند و ضریب میانگین توان را افزایش‬

‫دهد‪.‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪39‬‬ ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫شکل ‪ 99-5‬مقایسه نمودارهای ضریب گشتاور و خطوط جریان مطابق برحسب زاویه چرخش‬

‫‪ 5-5‬آنالیز شروع به کار توربین‬

‫توربینهای بادی داریوس به ناتوانی در شروع به کار معروفاند و اغلب به موتوری متکی هستند‬

‫تا شروع به کار کنند و این موتور سرعت روتور را زیاد نماید‪ .‬این مشکل به دلیل ایجاد واماندگی‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪36‬‬ ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫دینامیکی‪9‬در پرههای توربین رخ میدهد که سبب ایجاد نوسانات گشتاور شده و توربین را در معرض‬

‫ارتعاشات باال قرار میدهد و از عمر آن میکاهد‪ .‬همزمان با افزایش سرعت نوک‪ ،‬پس از واماندگی‬

‫استاتیکی‪ ،‬پره توربین وارد ناحیهای با گشتاور معکوس میشود که بهعنوان ناحیه مرده (‪)baker 1983‬‬

‫شناخته میشود‪ .‬دلیل وقوع این پدیده را میتوان با مشاهده نمودار تغییرات ضریب گشتاور برحسب‬

‫زاویه حمله مشاهده نمود‪ .‬همانطور که مشاهده میشود‪ ،‬در سرعت نوک ‪ 9.5‬نوسانات نمودار زاویه‬

‫حمله کامالً داخل ناحیه پس از واماندگی قرار دارد و مجموع گشتاور تولیدی توسط ‪ 3‬پره توربین صفر‬

‫میشود (شکل ‪.)96-5‬‬

‫شکل ‪ 96-5‬نواحی با گشتاور منفی به علت واماندگی استاتیکی برای پره ناکا‪5569‬‬

‫هنوز تعریف دقیقی از ‪ Self Starting‬در دسترس نیست و هر پژوهشگری از دیدگاه خود به‬

‫تعریف این موضوع پرداخته است‪ .‬معموالً اینگونه تعریف میشود که توربین بهطور موفقیتآمیز شروع‬

‫به حرکت کند و توان قابلاستفاده استخراج نماید و یا بهطور خاص وقتیکه توربین بتواند از یک حالت‬

‫سکون بهشتاب برسد‪ .‬تعریف بعضی دیگر شروع به کار توربین از نقطه سکون و شتاب تا ‪ 𝜆 > 1‬و‬

‫تولید مقداری برآ توسط پرهها میباشد]‪ .[49‬نتایج تحقیقات نشان داده که اگر مشکل راهاندازی توربین‬

‫بادی محور عمودی حل گردد‪ ،‬میتوان انتظار داشت که توربین بادی محور عمودی در بازار انرژی‬

‫بهخوبی با توربین بادی محور افقی قابلرقابت شود]‪.[46‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪33‬‬ ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫در شکلهای ‪ 93-5‬و ‪ 94-5‬و ‪ 95-5‬زمان چرخش یا زمان شروع به کار یک توربین بادی داریوس ‪H‬‬

‫روتور ‪9‬کیلووات برحسب زوایای چرخش مختلف (‪5‬تا‪ 965‬درجه) نشان دادهشده است‪ .‬نتایج برای‬

‫سرعتهای باد ورودی ‪ 3‬و‪ 5‬و‪ 7‬متر بر ثانیه و برای ‪ 4‬پره ناکا متقارن ناکا‪ 5596‬و ناکا‪ 5595‬و‬

‫ناکا‪ 5593‬و ناکا‪ 5569‬نشان داده شده است‪ .‬این اشکال نشان میدهند که برای زوایای چرخش ‪ 45‬تا‬

‫‪ 25‬درجه توربین دارای بیشترین زمان شروع به کار میباشد و در زوایای چرخش ‪ 15‬تا ‪ 955‬درجه‬

‫دارای سریعترین راهاندازی را داشته است‪ .‬برای زوایای چرخش ‪ 45‬تا ‪ 25‬درجه توربین در هر پروفیل‬

‫پرهای دارای سختترین شروع به کار بوده است‪ .‬بنابراین وقتی پره اول توربین در زاویه چرخش ‪ 15‬تا‬

‫‪ 955‬درجه قرار گیرد دارای بیشترین توانایی برای شروع به کار بوده و وقتی در زوایای چرخش ‪ 45‬تا‬

‫‪ 25‬درجه قرار گیرد دارای کمترین قابلیت شروع به کار میباشد‪.‬‬

‫‪NACA‬‬ ‫‪0021‬‬
‫‪70‬‬
‫)‪U= 3 (m/s‬‬ ‫‪NACA‬‬ ‫‪0018‬‬
‫‪NACA‬‬ ‫‪0015‬‬
‫‪65‬‬ ‫‪NACA‬‬ ‫‪0012‬‬

‫‪60‬‬

‫‪55‬‬
‫)‪Time (s‬‬

‫‪50‬‬

‫‪45‬‬

‫‪40‬‬

‫‪35‬‬

‫‪30‬‬

‫‪25‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪100‬‬
‫)‪Azimuth Angle (‬‬

‫شکل ‪ 93-5‬نمودار زمان چرخش پره برحسب زاویه شروع پره اول برای پروفیلهای ناکا و سرعت ورودی ‪ 3‬متر‬

‫بر ثانیه‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪34‬‬ ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫‪NACA‬‬ ‫‪0021‬‬
‫)‪U= 5 (m/s‬‬ ‫‪NACA‬‬ ‫‪0018‬‬
‫‪NACA‬‬ ‫‪0015‬‬
‫‪35‬‬ ‫‪NACA‬‬ ‫‪0012‬‬

‫‪30‬‬
‫)‪Time (s‬‬

‫‪25‬‬

‫‪20‬‬

‫‪15‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪100‬‬

‫)‪Azimuth Angle (‬‬

‫شکل ‪ 94-5‬نمودار زمان چرخش پره برحسب زاویه شروع پره اول برای پروفیلهای ناکا و سرعت ورودی ‪ 5‬متر‬

‫بر ثانیه‬

‫‪NACA‬‬ ‫‪0021‬‬
‫‪25‬‬
‫)‪U= 7 (m/s‬‬ ‫‪NACA‬‬ ‫‪0018‬‬
‫‪NACA‬‬ ‫‪0015‬‬
‫‪NACA‬‬ ‫‪0012‬‬

‫‪20‬‬
‫)‪Time (s‬‬

‫‪15‬‬

‫‪10‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪100‬‬

‫)‪Azimuth Angle (‬‬

‫شکل ‪ 95-5‬نمودار زمان چرخش پره برحسب زاویه شروع پره اول برای پروفیلهای ناکا و سرعت ورودی ‪ 7‬متر‬

‫بر ثانیه‬

‫نتایج همچنین نشان میدهد که وقتی از پره ضخیم تراستفاده گردد‪ ،‬قابلیت راهاندازی بهبود می‪-‬‬

‫یابد‪.‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪35‬‬ ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫بهمنظور بررسی اثرات تأثیر ضخامت و انحنا بر راهاندازی اولیه در شکل ‪ 92-5‬نمودار سرعت نوک‬

‫برحسب زمان رسم شده است‪ .‬همانطور که مشاهده میگردد‪ ،‬توربین دارای پره ناکا‪ ،5569‬توانسته از‬

‫ناحیه مرده عبور کند ولی پره دیگر در ناحیه ‪ DeadBand‬گیر افتاده و توانایی حرکت به سمت ناحیه‬

‫تولید برآ را ندارد‪.‬‬

‫‪4.5‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪NACA 0012‬‬

‫‪NACA 0021‬‬
‫‪3.5‬‬

‫‪3‬‬
‫‪Tip Speed Ratio‬‬

‫‪2.5‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪12‬‬
‫)‪Time (S‬‬

‫شکل ‪ 92-5‬نمودار سرعت نوک پره برحسب زمان شروع به کار توربین برای پرههای ناکا درای ضخامتهای مختلف‬

‫در مرحله بعدی برای بهبود عملکرد توربین‪ ،‬زوایای گام مختلفی به پره توربین ناکا‪ 5569‬اعمالشده‬

‫است‪ .‬و در بازههایی بهاندازه ‪ 3‬درجه این نتایج نشان دادهشده است (شکل ‪)97-5‬‬
‫‪NACA‬‬ ‫‪0021,‬‬ ‫‪Pitch‬‬ ‫=‬ ‫‪+3‬‬
‫‪5.5‬‬ ‫‪NACA‬‬ ‫‪0021,‬‬ ‫‪Pitch‬‬ ‫=‬ ‫‪-9‬‬
‫‪5‬‬
‫‪NACA‬‬ ‫‪0021,‬‬ ‫‪Pitch‬‬ ‫=‬ ‫‪0‬‬
‫‪NACA‬‬ ‫‪0021,‬‬ ‫‪Pitch‬‬ ‫=‬ ‫‪-6‬‬
‫‪4.5‬‬ ‫‪NACA‬‬ ‫‪0021,‬‬ ‫‪Pitch‬‬ ‫=‬ ‫‪-3‬‬
‫‪4‬‬
‫‪Tip Speed Ratio‬‬

‫‪3.5‬‬

‫‪3‬‬

‫‪2.5‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪12‬‬
‫)‪Time (S‬‬

‫شکل ‪ 97-5‬نمودار سرعت نوک پره برحسب زمان شروع به کار توربین برای پرههای ناکا درای زوایای گام مختلف‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪32‬‬ ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫همانطور که مشخص است‪ ،‬توربین با زوایای گام مثبت عملکرد توربین را بدتر کرده اما استفاده از‬

‫زوایای گام منفی ‪ 3‬درجه سبب سریعترشدن زمان رسیدن عملکرد توربین به پیک توان شده و سبب‬

‫کاهش ‪ 63‬تا ‪ 36‬درصدی در زمان شروع به کار توربین میگردد (شکل ‪ .)97-5‬استفاده از زوایای گام‬

‫منفیتر سبب کاهش زمان رسیدن توربین به حداکثر توان خود میشود‪ .‬در ادامه استفاده از ایرفویل‬

‫های دارای انحنا نیز بررسی شدند‪ .‬در ادامه به بررسی اثر انحنا بر راهاندازی توربین بادی داریوس‬

‫پرداخته شده است‪ .‬برای این منظور از ایرفویلهای ‪ S-1046‬و ناکا‪ 5569‬و ناکا ‪ 23493‬و ‪ AG18‬که‬

‫دارای بهترین عملکرد در مقایسه با خانواده ایرفویل های مشابه با خود بودند مورد شبیهسازی قرار‬

‫گرفتند‪ .‬همانطور که در شکل مشاهده میشود استفاده از ایرفویل های ‪ S-1046‬سبب بهبود قابلقبول‬

‫توان میشود‪ .‬همچنین توربین دارای پرههای ‪ AG18‬عالوه بر عملکرد پایین در تولید توان قابلیت‬

‫راهاندازی خوبی نیز ندارد‪ .‬بنابراین نتیجهگیری میشود که استفاده از توربینهای دارای پرههای‬

‫انحنادار ‪ S-1046‬عالوه بر تولید توان بیشتر نسبت به توربینهای دارای پرههای متقارن متداول ناکا‪،‬‬

‫مشکل راهاندازی توربینهای بادی داریوس را نیز از بین برده و سبب بهبود عملکرد راهانداز توربین‬

‫میگردد‪ .‬اما نتایج نشان میدهد که توربین دارای پرههایی از ایرفویل های ‪ AG18‬و‪ S-809 Inverse‬در‬

‫ناحیه مرده گیر افتاده و قادر نیست تا خود را به سرعتهای نوک باالتر و تولید توان بیشتر برساند‪.‬‬

‫‪4.5‬‬
‫‪AG18‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪S-809 Inverse‬‬
‫‪NACA 63418‬‬
‫‪3.5‬‬ ‫‪NACA 0021‬‬
‫‪S-1046‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Tip Speed Ratio‬‬

‫‪2.5‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1.5‬‬
‫‪Dead Band‬‬
‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪12‬‬
‫)‪Time (S‬‬

‫شکل ‪ 93-5‬نمودار سرعت نوک پره برحسب زمان شروع به کار توربین برای پرههای مختلف‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪37‬‬ ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫در ادامه استفاده از پرههای انحنادار دارای زاویه گام مختلف بررسی شدند‪.‬‬

‫‪4.5‬‬ ‫‪NACA 0021‬‬

‫‪S-1046‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪S-1046 pitch =-1.5‬‬
‫‪S-1046, Pitch=-3‬‬
‫‪3.5‬‬

‫‪3‬‬
‫‪Tip Speed Ratio‬‬

‫‪2.5‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪12‬‬
‫)‪Time (S‬‬

‫شکل ‪ 91-5‬نمودار سرعت نوک پره برحسب زمان شروع به کار توربین برای پرههای با زاویه گام مختلف‬

‫همانطور که در شکل ‪ 91-5‬مشاهده میشود‪ ،‬استفاده از ایرفویل های دارای انحنای ‪ S-1046‬با‬

‫زاویه گام منفی ‪ 3‬درجه سبب بهبود قابلتوجه در شتاب چرخش توربین شده و سبب میشود تا ‪%67‬‬

‫سرعت چرخش توربین بیشتر گردد ( توربین در این حالت در ‪ 3.3‬ثانیه به حداکثر ‪ TSR‬میرسد که‬

‫‪ 3.6‬ثانیه کمتر از زمان پره بدون گام میباشد)‪.‬‬

‫‪ 0-5‬تحلیل جریان حول پره‬

‫در شکل ‪ 65-5‬و ‪ 69-5‬و ‪ 66-5‬کانتورهای فشارحول روتور به ترتیب برای پرههای ناکا‪ 5596‬و‬

‫ناکا‪ 2394‬و ‪ S-1046‬نشان داده شده است‪ .‬برای بررسی دلیل تولید توان بیشتر برای پره ‪،S-1046‬‬

‫رفتار نیروهای وارد بر پرهها که مسئول ایجاد گشتاور روی پرهها هستند باید بررسی شوند‪ .‬وقتی پره در‬

‫معرض وزش جریان باد قرار میگیرد به دلیل اختالف فشار در باال و پایین پره نیروهایی به پره وارد‬

‫میشود که ناشی از ویسکوزیته و گرادیان سرعت هوا میباشد‪ .‬ازآنجاکه ویسکوزیته هوا خیلی پایین‬

‫است‪ ،‬نیروهای برشی در مقایسه با نیروهای فشاری ناچیز به نظر میآیند‪ .‬بنابراین میتوان نتیجه گرفت‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪33‬‬ ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫که گشتاور روی پرهها به دلیل نیرویی است که به سبب وجود اختالف فشار در باال و پایین پره به‬

‫وجود میآید]‪ .[43‬در ادامه نیز خطوط جریان برای پرههای ‪ S-1046‬و ناکا ‪ 2396‬و ناکا‪ 5596‬رسم‬

‫شده است‪ .‬گفتنی است که هرچه خطوط جریان به پره متصل باشد و یا اختالف فشار بین باال و پایین‬

‫پره بیشتر باشد‪ ،‬برآ بیشتری تولید میشود‪ .‬با افزایش زاویه چرخش توربین جریان از سطح لبه فرار پره‬

‫شروع به جدایش میکند و منجر به کاهش نیروی برآ و کاهش گشتاور تولیدی میگردد‪ .‬هرچه پره در‬

‫مسیر حرکت خود با جریان پیش میرود پره پسای بیشتر و برآی کمتر تولید میکند و بنابراین گشتاور‬

‫کمی تولید میشود‪ .‬زیرا مقدار زیادی از انرژی جنبشی جریان ورودی به انرژی جنبشی گردابه ها‬

‫تبدیل میشود و به پرهها منتقل نمیشود‪ .‬اما برای پره ‪ S-1046‬جریان برای مدت زیادی بهصورت‬

‫خطوط جریان باقی میماند و بنابراین پره برای محدوده زیادی از زوایای چرخش گشتاور مثبت تولید‬

‫میکند و جدایشی رخ نمیدهد‪ .‬بنابراین همانطور که نتایج نشان دادند توربین به کمک این پره توان‬

‫بیشتری تولید میکند‪.‬‬

‫‪θ=0‬‬ ‫‪θ=15‬‬ ‫‪θ=30‬‬

‫‪θ=45‬‬ ‫‪θ=60‬‬ ‫‪θ=75‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪31‬‬ ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫‪θ=90‬‬ ‫‪θ=120‬‬ ‫‪θ=135‬‬

‫‪θ=150‬‬ ‫‪θ=165‬‬ ‫‪θ=180‬‬

‫‪θ=195‬‬ ‫‪θ=210‬‬ ‫‪θ=240‬‬

‫‪θ=255‬‬ ‫‪θ=270‬‬ ‫‪θ=285‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪15‬‬ ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫‪θ=300‬‬ ‫‪θ=315‬‬ ‫‪θ=330‬‬

‫شکل ‪ 65-5‬نمودار توزیع ضریب فشار پره برای پره ناکا‪5596‬‬

‫‪θ=0‬‬ ‫‪θ=20‬‬ ‫‪θ=40‬‬

‫‪θ=60‬‬ ‫‪θ=80‬‬ ‫‪θ=100‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪19‬‬ ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫‪θ=120‬‬ ‫‪θ=140‬‬ ‫‪θ=160‬‬

‫‪θ=180‬‬ ‫‪θ=200‬‬ ‫‪θ=220‬‬

‫‪θ=240‬‬ ‫‪θ=260‬‬ ‫‪θ=280‬‬

‫‪θ=300‬‬ ‫‪θ=320‬‬ ‫‪θ=340‬‬

‫شکل ‪ 69-5‬نمودار توزیع ضریب فشار پره برای پره ناکا‪2396‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪16‬‬ ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫‪θ=0‬‬ ‫‪θ=20‬‬ ‫‪θ=40‬‬

‫‪θ=60‬‬ ‫‪θ=80‬‬ ‫‪θ=100‬‬

‫‪θ=120‬‬ ‫‪θ=140‬‬ ‫‪θ=160‬‬

‫‪θ=180‬‬ ‫‪θ=200‬‬ ‫‪θ=220‬‬

‫‪θ=240‬‬ ‫‪θ=260‬‬ ‫‪θ=280‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪13‬‬ ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫‪θ=300‬‬ ‫‪θ=320‬‬ ‫‪θ=340‬‬

‫شکل ‪ 66-5‬نمودار توزیع ضریب فشار پره برای پره ‪S-1046‬‬

‫‪θ=0‬‬ ‫‪θ=15‬‬ ‫‪θ=30‬‬

‫‪θ=45‬‬ ‫‪θ=60‬‬ ‫‪θ=75‬‬

‫‪θ=90‬‬ ‫‪θ=120‬‬ ‫‪θ=135‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪14‬‬ ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫‪θ=150‬‬ ‫‪θ=165‬‬ ‫‪θ=180‬‬

‫‪θ=195‬‬ ‫‪θ=210‬‬ ‫‪θ=240‬‬

‫‪θ=255‬‬ ‫‪θ=270‬‬ ‫‪θ=285‬‬

‫‪θ=300‬‬ ‫‪θ=315‬‬ ‫‪θ=330‬‬

‫شکل ‪ 63-5‬نمودارخطوط جریان حول پره ناکا‪5596‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪15‬‬ ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫‪θ=0‬‬ ‫‪θ=20‬‬ ‫‪θ=40‬‬

‫‪θ=60‬‬ ‫‪θ=80‬‬ ‫‪θ=100‬‬

‫‪θ=120‬‬ ‫‪θ=140‬‬ ‫‪θ=160‬‬

‫‪θ=180‬‬ ‫‪θ=200‬‬ ‫‪θ=220‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪12‬‬ ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫‪θ=240‬‬ ‫‪θ=260‬‬ ‫‪θ=280‬‬

‫‪θ=300‬‬ ‫‪θ=320‬‬ ‫‪θ=340‬‬

‫شکل ‪ 64-5‬نمودار خطوط جریان حول پره ناکا‪2396‬‬

‫‪θ=0‬‬ ‫‪θ=20‬‬ ‫‪θ=40‬‬

‫‪θ=60‬‬ ‫‪θ=80‬‬ ‫‪θ=100‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪17‬‬ ‫فصل پنجم‪ :‬نتایج شبیهسازی عددی‬

‫‪θ=120‬‬ ‫‪θ=140‬‬ ‫‪θ=160‬‬

‫‪θ=180‬‬ ‫‪θ=200‬‬ ‫‪θ=220‬‬

‫‪θ=240‬‬ ‫‪θ=260‬‬ ‫‪θ=280‬‬

‫‪θ=320‬‬ ‫‪θ=340‬‬ ‫‪θ=360‬‬

‫شکل ‪ 65-5‬نمودار خطوط جریان حول پره ‪S-1046‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪.‬‬

‫فصل ششم‪:‬‬

‫نتیجهگیری و پیشنهادات‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪11‬‬ ‫فصل ششم‪ :‬نتیجهگیری و پیشنهادات‬

‫فصل ششم‪ :‬نتیجهگیری و پیشنهادات‬

‫‪ 3-0‬نتیجهگیری‬

‫ایده اصلی کار حاضر بهبود عملکرد طراحی یک توربین داریوس ‪ H‬روتور برای تبدیل انرژی باد‬

‫میباشد تا درنهایت بتوان به بازدهی بیشتر دست یافت‪ .‬برای این هدف حدود ‪ 95‬ایرفویل متقارن و‬

‫غیرمتقارن موردبررسی قرارگرفتهاند‪ .‬پس از اعتبارسنجی روش حل عددی با نتایج آزمایشگاهی‪ ،‬یک‬

‫شبیهسازی ‪ CFD‬شامل جریان ناپایا حول توربین داریوس ‪ H‬روتور انجام شده است‪ .‬شبیهسازی ‪6D‬‬

‫غیرپایای جریان با استفاده از مدل آشفتگی ‪ SST k-ω‬بهخوبی توانست رفتار شروع به کار توربین بادی‬

‫محورعمودی ‪ H‬روتور داریوس پیشبینی نماید‪ .‬نتایج عددی کار حاضر بهخوبی توانست تا عملکرد‬

‫توربین را پیشبینی نماید‪ .‬در این کار عملکرد آئرودینامیک توربین بادی داریوس ‪ H‬روتور شامل‬

‫ایرفویل های متقارن و غیرمتقارن به کمک شبیهسازی عددی موردبررسی قرارگرفته است‪ .‬نتایج نشان‬

‫دادند که شکل پره مستقیماً بر عملکرد توربین تأثیرگذار است‪ .‬بنابراین شکل ایرفویل توربین داریوس‬

‫بهمنظور به دست آوردن بهترین عملکرد امکانپذیر به کمک ضریب توان ‪ CP‬بررسیشده است‪ .‬همه‬

‫توربینهای دارای پرههای مختلف‪ ،‬به کمک ‪ CFD‬موردبررسی قرارگرفته است‪ .‬روش عددی حاضر‬

‫توانست تا ایرفویل بهتر را برای توربین بادی داریوس شناسایی کند و نشان داده شد که یک افزایش‬

‫نسبی در ضریب توان در حدود ‪ % 62.33‬مربوط به ایرفویل ‪ S-1046‬در مقایسه با ایرفویل استاندارد‬

‫متقارن ناکا میشود‪ .‬این منجر به افزایش بازدهی در طراحی جدید در حدود ‪ %9537‬در مقایسه با‬

‫طراحی معمولی میشود‪ .‬نتایج شبیهسازی نشان داد که برای افزایش رنج کاری توربین استفاده از‬

‫توربینهای با ضریب پری پایین توصیه میشود‪ .‬بنابراین پیکربندی بهینه داریوس ‪ H‬روتور شامل ‪S-‬‬

‫‪ 1046‬برای تولید انرژی باد مخصوصاً در مناطق شهری توصیه میشود‪ .‬همچنین نتایج نشان داد که‬

‫استفاده از پرههای منحنی شکل سبب کاهش زمان شروع به کار توربین شده اما پیک توان را کاهش‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 ‫‪955‬‬ ‫فصل ششم‪ :‬نتیجهگیری و پیشنهادات‬

‫میدهد و پروفیلهای ضخیمتر در سرعتهای نوک پایین توان بیشتری را تولید میکنند‪ .‬این در حالی‬

‫است که در سرعتهای نوک باالتر این قضیه برعکس بوده و پروفیلهای ضخیمتر دارای توان بیشتری‬

‫میباشند‪ .‬از این مشاهده نتیجهگیری میشود که پروفیلهای ضخیمتر مناسب سرعتهای نوک پایین‬

‫و پروفیلهای الغرتر مناسب سرعتهای نوک باالتر میباشند‪.‬‬

‫‪ 1-0‬ارائه پیشنهاد برای پژوهشهای آینده‬

‫برای تکمیل مطالعهی انجامشده بر روی توربینهای ترکیبی‪ ،‬پیشنهادهای زیر ارائه میگردد‪:‬‬

‫‪ ‬با توجه به اینکه توربینهای عمودی به دلیل نیروهای گریز از مرکز تا فاصله کمی از سطح‬

‫زمین نصب میگردند‪ ،‬پیشنهاد میگردد نقش پروفیل سرعت بر روی عملکرد توربین‬

‫موردبررسی قرار گیرد‪.‬‬

‫‪ ‬در هر دور چرخش روتور توربین بادی در صورت تنظیم زاویه گام به ازای هر زاویه چرخش‪،‬‬

‫قدرت بهتری را میتوان از توربین بادی استخراج نمود‪ .‬درنتیجه در سرعت نوکهای پایین‬

‫امکان حصول بیشتر گشتاور توسط پرهها مهیا میباشد‪ .‬لذا پیشنهاد میشود تحلیل انجامشده‬

‫با زاویه گام متغیر نیز موردبررسی قرار گیرد‪.‬‬

‫‪ ‬ازآنجاکه در تحلیل دوبعدی سادهسازیهایی لحاظ میشود‪ ،‬پیشنهاد میشود در صورت وجود‬

‫امکانات نرمافزاری برای باال بردن دقت نتایج‪ ،‬شبیهسازی سهبعدی انجام شود‪.‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
 959‫صفحه‬ ‫منابع‬

‫منابع‬
[1] Pearson, ch., “Vertical axis wind Turbine Acoustics”, PhD dissertation, University of
Cambridge, 2013.
. http://www.suna.org.ir ,)‫] سازمان انرژیهای نو ایران (سانا‬6[
[3] International Renewable Energy Agency report, "Renewable Power Generation Costs in
2014", Available from: http://www.irena.org, 2015.
[4] GWEC, Global Wind Report Annual Market,page 5-10, update 2011,
http://www.GWEC.net.
‫ " بررسی عددی عملکرد آئرودینامیکی توربین بادی محور عمودی با پرههای های مستقیم دارای‬.‫ امیر‬.‫] ساغریچی‬5[
.9315 ,‫ دانشگاه فردوسی مشهد‬.‫ پایاننامه کارشناسی ارشد‬."‫زاویه گام متغیر‬
[6] International Renewable Energy Agency report, "Renewable Power Generation
Costs in 2014", Available from: http://www.irena.org, 2015.

.95 ‫ ناشر نشر دلهام صفحه‬، ‫ مجید عمیق‬، ‫ انرژی باد‬، )9111( ‫ ین اس‬، ‫] گراهام‬7[
[8] Seifert, H., Westerhellweg, A. & Kröning, "Risk analysis of ice throw from wind turbines" ,
BOREAS VI Conference, Pyhä, Finland, April 2003.
‫ پایـان نامـه‬."‫ "بررسی عددی کـارایی تـوربین بـادی محـور عمـودی بـرای مقیـاس کوچـک‬.‫ علی‬.‫] اسفندیاری‬1[
.9319 ,‫ دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی‬.‫کارشناسی ارشد‬
[10] Manwell, J.F., J.G. McGowan, and A.L. Rogers, Aerodynamics of wind turbines. Wind
Energy Explained: Theory, Design and Application, Second Edition.: Wiley Online
Library. 91-155,2009.
‫ (بـرای بـرهمکنش‬DOF 2 ‫ " شبیهسازی عددی تـوربین داریـوس بـا اسـتفاده از مـدل‬.‫ علیرضا‬.‫] عرب گالرچه‬99[
,‫ دانشـگاه فردوسـی مشـهد‬.‫ پایاننامـه کارشناسـی ارشـد‬.")‫نیروهای آئرودینامیکی جریان هوا با جسم صلب‬
.9313
. ‫ مکانیک‬in .‫ استفاده از شکل دیسکی توربین بادی هانتر و بهینهسازی آزمایشگاهی و عددی کارآئی آن‬..‫ س‬.‫] رضائیان‬96[
.9316 , ‫ دانشکده مهندسی‬:‫دانشگاه فردوسی مشهد‬
[13] Bhutta M .M. A., Hayat N., Farooq A. U., Ali Z., Jamil S. R., Hussain Z., "Vertical axis
wind turbine–A review of various configurations and design techniques", Renewable and
Sustainable Energy Reviews, Vol. 16, No. 4, pp. 1926-1939, 2012.
[14] Dominy, R., Lunt, P., Bickerdyke, A. & Dominy, J., "Self-starting capability of a Darrieus
turbine", Proceedings of the Institution of Mechanical Engineers, Part A: Journal of
Power and Energy, vol. 221, pp. 111-120, 2007.
[15] Baker J., "Features to aid or enable self starting of fixed pitch low solidity vertical axis
wind turbines", in Wind Engineering 1983 3C: Proceedings of the Sixth international
Conference on Wind Engineering, Gold Coast, Australia, March 21-25, And Auckland,
New Zealand, April 6-7 1983; held under the auspices of the International Association for
Wind Engineering, pp. 369-380 , 2012.
[16] Kiwata, T. et al., "Performance of a vertical axis wind turbine with variable-pitch straight
blades utilizing a linkage mechanism," Journal of Environment and Engineering, vol. 5,
pp. 213-225, 2010.
[17] Strickland, J., Webster, B. & Nguyen, T., "A vortex model of the Darrieus turbine: an
analytical and experimental study," Journal of Fluids Engineering, vol. 101, pp. 500-505,
1979.
[18] Paraschivoiu, I., "Wind turbine design: with emphasis on Darrieus concept". Presses inter
Polytechnique, 2002.
[19] Lanzafame R., Mauro S., Messina M., "2D CFD modeling of H-Darrieus wind turbines
using a transition turbulence model", Energy Procedia, Vol. 45, pp. 131-140, 2014 .

‫( از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬1395/9/6 ‫و تاریخ‬/195929 ‫ فناوری به شمارة‬،‫ تحقیقا ت‬،‫ و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‬،‫ پایاننامهها‬،‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‬
.‫( و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‬1348) ‫ و هنرمندان‬،‫ مصنفان‬،‫ و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‬،‫ آموزشی‬،‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‬
 956‫صفحه‬ ‫منابع‬

[20] Sabaeifard, P., Razzaghi, H. & Forouzandeh, A., "Determination of vertical axis wind
turbines optimal configuration through CFD simulations," in International Conference
on Future Environment and Energy, pp. 109-113, 2012.
[21] Deglaire, P., et al., Analytical solutions for a single blade in vertical axis turbine motion
in two-dimensions. European Journal of Mechanics-B/Fluids, 2009. 28(4): p. 506-520.
[22] Howell, R., Qin, N., Edwards, J. & Durrani, N., "Wind tunnel and numerical study of a
small vertical axis wind turbine", Renewable energy, vol. 35, pp. 412-422, 2010.
[23] Beri, H. & Yao, Y., "Effect of camber airfoil on self starting of vertical axis wind
turbine," Journal of Environmental Science and Technology, vol. 4, pp. 302-312, 2011.
[24] M. Zamani, M. J. Maghrebi, S. R. Varedi, Starting torque improvement using J-shaped
straight-bladed Darrieus vertical axis wind turbine by means of numerical simulation,
Renewable Energy, Vol. 95, pp. 109-126, 2016.
[25] Seki K., Shimizu Y., Matsumoto T., "A study of straight blade VAWT and its
application", in Proceeding of Proceedings 1984 European wind energy conference,
Hamburg, FRG, pp. 436-442, 198.
[26] Kato Y., Seki K., "Vertical axis wind turbine designed aerodynamically at Tokai
University", in Proceeding of Presented at joint symposium-Tokai University and
Technical University of Budapest, Vol. 30, pp. 3l, 1981 .
[27] Maruyama Y., Shimura M., Yoshie R., Wei R., Seki K., "Development of Vertical Axis
Wind Turbine with Straight Blades Suitable for Buildings", JWE: Japan Wind
Engineering Research Journal, Vol. 89, pp. 265-268, 2001 .
[28] Kirke B. K. ,"Evaluation of self-starting vertical axis wind turbines for stand-alone
applications", Thesis, Griffith University Gold Coast, 1998.
[29] Watson G., "The self-starting capabilities of low-solidity fixed pitch Darrieus rotors", in
Wind Energy Workshop, pp. 32-39, 197.
[30] Islam, M., Ting, D. S. & Fartaj, A., "Desirable airfoil features for smaller-capacity
straight-bladed VAWT," Wind Engineering, vol. 31, pp. 165-196, 2007.
[31] Claessens M., "The design and testing of airfoils for application in small vertical axis
wind turbines", Master of Science Thesis, Delft University of Technology, 2006 .
[32] Gupta R., Biswas A., "Computational fluid dynamics analysis of a twisted three-bladed
H-Darrieus rotor", Journal of Renewable and Sustainable Energy, Vol. 2, No. 4, pp.
043111, 2010
[33] Debnath B. K., Biswas A., Gupta R., "Computational fluid dynamics analysis of a
combined three-bucket Savonius and three-bladed Darrieus rotor at various overlap
conditions", Journal of Renewable and Sustainable energy ,Vol. 1, No. 3, pp. 033110,
2009 .
[34] Lanzafame R., Mauro S., Messina M., "2D CFD modeling of H-Darrieus wind
turbines using a transition turbulence model", Energy Procedia, Vol. 45, pp. 131-
140, 2014 .
[35] Wang, Y., Yan, C. & Zhou, T., "Numerical investigation of dynamic stall vortex
movement of different-thickness airfoils," Journal of Beijing University of Aeronautics
and Astronautics, vol. 32, pp. 153-157, 2006.
[36] Versteeg, H. K. & Malalasekera, W.,” An introduction to computational fluid dynamics:
the finite volume method”, Pearson Education, 2007.
[37] FLUENT, A., ANSYS FLUENT Theory Guide, in ANSYS Inc, USA, 2014.
[38] Elkhoury, M., Kiwata, T. & Aoun, E. "Experimental and numerical investigation of a
three-dimensional vertical-axis wind turbine with variable-pitch," Journal of Wind
Engineering and Industrial Aerodynamics, vol. 139, pp. 111-123, 2015.
[39] Castelli, M. R., Englaro, A. & Benini, E., "The Darrieus wind turbine: Proposal for a
new performance prediction model based on CFD," Energy, vol. 36, pp. 4919-4934,
2011.
[40] Amet, E., MaÃŽtre, T., Pellone, C. & Achard, J.-L. , "2D numerical simulations of
blade-vortex interaction in a darrieus turbine," Journal of fluids engineering, vol. 131,

‫( از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬1395/9/6 ‫و تاریخ‬/195929 ‫ فناوری به شمارة‬،‫ تحقیقا ت‬،‫ و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‬،‫ پایاننامهها‬،‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‬
.‫( و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‬1348) ‫ و هنرمندان‬،‫ مصنفان‬،‫ و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‬،‫ آموزشی‬،‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‬
 953‫صفحه‬ ‫منابع‬

pp. 103-111, 2009.

[41] Mohamed, M., Ali, A. & Hafiz, A., "CFD analysis for H-rotor Darrieus turbine as a low
speed wind energy converter," Engineering Science and Technology, an International
Journal, vol. 18, pp. 1-13, 2015.
[42] Kozak, P.A., "Effects of unsteady Aerodynamics on vertical axis wind turbine
performance", Master of Science Thesis, Illinois Institue of Technology, 2014.
[43] Benedict, M., Lakshminarayan, V., Pino, J. & Chopra, I., "Fundamental understanding
of the physics of a small-scale vertical axis wind turbine with dynamic blade pitching:
An experimental and computational approach," 54TH AIAA/ASME, vol. 54, pp. 1553-
1574, 2013.

‫( از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬1395/9/6 ‫و تاریخ‬/195929 ‫ فناوری به شمارة‬،‫ تحقیقا ت‬،‫ و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‬،‫ پایاننامهها‬،‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‬
.‫( و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‬1348) ‫ و هنرمندان‬،‫ مصنفان‬،‫ و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‬،‫ آموزشی‬،‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‬
 ‫چکیده انگلیسی‬
In the name of GOD
Graduate Studies Thesis Information
Ferdowsi University of Mashhad

Title of Dissertation: Numerical Investigation of Thickness and Camber effect on Aerodynamic

Performance of Vertical Axis Wind Turbine
Author: Rahman Reyhani
Supervisor: Professor Mohammad Javad Maghrebi
Faculty: Department: Specialization:
Engineering Mechanical Engineering Energy Conversion
Approval Date: Defence Date: 5/10/2016

M.Sc. Ph.D. Number of Pages: 100

Abstract:
Recently the Darrieus lift-based VAWT has been considered by many scientists due to the
simplicity of design and independence to the wind direction. But due to increasing angle of attack
at low tip speed ratios, the straight-bladed Darrieus wind turbines have the inherent problem of
self-starting inability and have less power coefficient as compared to the horizontal axis wind
turbines. Because of this, increasing the efficiency of the turbines seems important. In this study,
using numerical simulation, the aerodynamic performance of different 15 airfoils including
(symmetric and asymmetric) includes profiles of S and A, and NACA series has been carried out,
in order to maximize output torque and output power coefficient (efficiency). Finally, among these
profiles, best turbine configuration has been identified. In this study, unsteady two-dimensional
simulation is conducted using computational fluid dynamics with SST kω turbulence model and
moving mesh technique is used for simulation of the rotating rotor. Conservation equations are
used to analyze of two-dimensional of vertical axis wind turbine. In this study, aerodynamic two
groups of symmetric airfoils (without camber) and different thicknesses with different cambered
has been investigated. Numerical results showed that S-1046 profiles can increase the power
coefficient about 26.83% compared to NACA symmetric profiles. Results also showed that using
cambered airfoils the time of required to rotation of turbine has been reduced but it lowers the peak
of the power curve. Results also showed that thicker profiles produce more power at low tip speed
ratios.
Signature of Supervisor: Key Words:
1. Darrieus Wind Turbine
2. Camber effect
Date: 3. Thickness effect
4. Symmetric and asymmetric airfoil
5. Aerodynamic Performance

‫( از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬1395/9/6 ‫و تاریخ‬/195929 ‫ فناوری به شمارة‬،‫ تحقیقا ت‬،‫ و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‬،‫ پایاننامهها‬،‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‬
.‫( و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‬1348) ‫ و هنرمندان‬،‫ مصنفان‬،‫ و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‬،‫ آموزشی‬،‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‬
 ‫‪Ferdowsi University of Mashhad‬‬
‫‪Department of Mechanical Engineering‬‬

‫‪Title:‬‬

‫‪Numerical Investigation of Thickness and Camber effect on‬‬

‫‪Aerodynamic Performance of Vertical Axis Wind Turbine‬‬
‫‪By:‬‬

‫‪Rahman Reyhani‬‬

‫‪A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirement for‬‬

‫‪the Degree of Master of Science in Mechanical Engineering‬‬

‫‪Supervisor:‬‬

‫‪Dr. Mohammad Javad Maghrebi‬‬

‫‪October, 2016‬‬

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬