Soheil KH

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق
پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
‫دانشگاه شهید بهشتی‬
‫دانشکده مکانیک و انرژی پردیس فنی و مهندسی عباسپور‬
‫پایان نامه کارشناسی ارشد در رشته مهندسی مکانیک گرایش سیستم های انرژی‬
‫شبیهسازیو آنالیز انرژی‪،‬اگزرژی و ترمواکونومیک سیستم هیبریدی نمک زدایی‬

‫اسمزمعکوس‪ ،‬تراکم مکانیکی بخار و تقطیر چند مرحله ای به صورت مطالعه موردی‬
‫پسآب کارخانه ذوب آهن اصفهان‬
‫نگارش‬
‫سهند خلیل نژاد لقمان‬
‫راهنمااول‬
‫راهنما‬ ‫استاد‬
‫استاد‬
‫دکتر مختار بیدی‬
‫استاد راهنما دوم‬

‫دکتر سید مجتبی میر فندرسکی‬
‫استاد مشاور‪:‬‬
‫خرداد ماه ‪1399‬‬
‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫آئین نامه حق مالکیت مادی و معنوی در مورد نتایج پژوهشهای علمی دانشگاه‬
‫شهید بهشتی‬
‫مقدمه‪ :‬با عنایت به سیاست های پژوهشی و فناوری دانشگاه در راستای تحقق عدالت و کرامت‬
‫انسانها که الزمه شکوفایی علمی و فنی است و رعایت حقوق مادی و معنوی دانشگاه و پژوهشگران ‪،‬‬
‫الزم است اعضای هیات علمی ‪ ،‬دانشجویان ‪ ،‬دانش آموختگان و دیگر همکاران طرح ‪ ،‬در مورد نتایج‬
‫پژوهشهای علمی که تحت عناوین پایان نامه ‪ ،‬رساله و طرحهای تحقیقاتی که در دانشگاه انجام شده‬
‫است ‪ ،‬موارد زیر را رعایت نمایند‪:‬‬
‫ماده ‪ -1‬حق نشر و تکثیر پایان نامه ‪ /‬رساله و درآمدهای حاصل از آنها متعلق به دانشگاه می‬
‫باشد‪ ،‬حقوق معنوی پدید آورندگان محفوظ خواهد بود‪.‬‬
‫ماده ‪ -2‬انتشار مقاله یا مقاالت مستخرج از پایان نامه ‪ /‬رساله به صورت چاپ در نشریات علمی‬
‫و یا ارائه در مجامع علمی باید به نام دانشگاه بوده و با تائید استاد راهنمای اصلی ‪ ،‬یکی از اساتید‬
‫راهنما‪ ،‬مشاور و یا دانشجو مسئول مکاتبات مقاله باشد‪ .‬ولی مسئولیت علمی مقاله مستخرج از پایان‬
‫نامه و رساله به عهده اساتید راهنما و دانشجو می باشد‪.‬‬
‫تبصره‪ :‬در مقاالتی که پس از دانش آموختگی بصورت ترکیبی از اطالعات جدید و نتایج حاصل‬
‫می شود نیز باید نام دانشگاه درج شود‪.‬‬ ‫از پایان نامه ‪ /‬رساله نیز منتشر‬
‫ماده ‪ -3‬انتشارکتاب ‪ ،‬نرم افزار و یا آثار ویژه ( اثر هنری مانند فیلم ‪ ،‬عکس ‪ ،‬نقاشی و نمایش‬
‫نامه) حاصل از نتایج پایان نامه ‪ /‬رساله و تمامی طرحهای تحقیقاتی کلیه واحدهای دانشگاه اعم از‬
‫دانشکده ها ‪ ،‬مراکز تحقیقاتی ‪ ،‬پژوهشکده ها ‪ ،‬پارک علم و فناوری و دیگر واحدها باید با مجوز کتبی‬
‫صادره از معاونت پژوهشی دانشگاه و بر اساس آئین نامه های مصوب انجام شود‪.‬‬
‫ماده ‪ -4‬ثبت اختراع و تدوین دانش فنی ویا ارائه یافته ها در جشنواره های ملی ‪ ،‬منطقه ای و‬
‫بین المللی که حاصل نتایج مستخرج ازپایان نامه ‪ /‬رساله و تمامی طرحهای تحقیقاتی دانشگاه باید با‬
‫هماهنگی استاد راهنما یا مجری طرح از طریق معاونت پژوهشی دانشگاه انجام گیرد‪.‬‬
‫ماده ‪ -5‬این آئین نامه در ‪ 5‬ماده و یک تبصره در تاریخ ‪ .....................‬درشورای پژوهشی و در‬
‫تاریخ‪ ....................‬در هیئت رئیسه دانشگاه به تائید رسید و در جلسه مورخ ‪ ......................‬شورای دانشگاه‬
‫به تصویب رسیده و از تاریخ تصویب در شورای دانشگاه الزم االجرا است‪.‬‬
‫" اینجانب ‪ ..................................................‬دانشجوی رشته ‪ ..................................‬ورودی سال تحصیلی‬
‫‪.............‬م قطع ‪ .........................‬دانشکده ‪ ............................‬متعهد می شوم کلیه نکات مندرج در آئین نامه‬
‫حق مالکیت مادی و معنوی در مورد نتایج پژوهشهای علمی دانشگاه شهید بهشتی را درانتشار یافته‬
‫های علمی مستخرج از پایان نامه ‪ /‬رساله تحصیلی خود رعایت نمایم‪ .‬درصورت تخلف از مفاد آئین‬
‫نامه فوق االشعار به دانشگاه وکالت و نمایندگی می دهم که از طرف اینجانب نسبت به لغو امتیاز‬
‫اختراع به نام بنده و یا هرگونه امتیاز دیگر و تغییر آن نام دانشگاه اقدام نماید‪ .‬ضمنا" نسبت به جبران‬
‫فوری ضررو زیان حاصله براساس برآورد دانشگاه اقدام خواهم نمود و بدینوسیله حق هر گونه اعتراض‬
‫را از خود سلب نمودم‪".‬‬
‫امضاء‪.......................‬‬
‫تاریخ ‪.......................‬‬
‫صفحه قانون حق تکثیر و مالکیت نتایج‬
‫اینجانب سهند خلیل نژاد لقمان تهیه کننده پایان نامه کارشناسی ارشد ‪ /‬رساله‬
‫دکتری حاضر‪ ،‬خود را ملزم به حفظ امانت داری از زحمات سایر محققین و نویسندگان‬
‫بنا بر قانون حق تکثیر و مالکیت نتایج می دانم‪ .‬لذا بدینوسیله اعالم می نمایم که‬
‫مسئولبت مطالب درج شده با اینجانب بوده و درصورت استفاده از مطالب سایر منابع‪،‬‬
‫بالفاصله منبع آن ذکرشده و سایر مطالب از این کار تحقیقاتی استخراج شده است‪.‬‬
‫درضمن‪ ،‬در صورتی که خالف این مطلب ثابت شود‪ ،‬مسئولیت عواقب قانونی آن را می‬
‫پذیرم‪.‬‬
‫نام و نام خانوادگی دانشجو‪:‬‬

‫امضاء و تاریخ‬
‫تقدیم به‬
‫پدر و مادرم‬
‫که راه های پر فراز و نشیب زندگی را سخاوتمندانه برایم هموار‬

‫ساختند‪.‬‬
‫خدایا سایه ایشان را از سرم کم نفرما‪...‬‬
‫اب تشکککک س پ سککککوان زساپات ا اسککککو ن ات گسانقدر‪ ،‬جننب آقنی کرت بیدی پ‬
‫جننب آقنی کرت مریزندرس ی‬
‫که اب صبوری زساپات‪ ،‬اینجننب را ر راه اجننم این پسپژه راهامنیی منو ند‬
‫چکیده‬
‫نیاز به تولید آب شیییرین در اواما امروز که رفته رفته با افزایج امعین نیز روبه رو اسیین بیج از‬
‫پیج اهمین خود را نشان می دهد‪ ،‬یکی از راهکار های تحقق این هدف‪ ،‬تصفیه و باز استفاده از پسآب‬
‫خروای از واحدهای صیینعتی اسیین در این پ وهج به مور موردی کارخانه ذوب آهن اصییفهان مورد‬
‫مطالعه قرار گرفته ا سن با تواه به ارتباط ب سیار نزدیک دو مقوله انرژی و آب و ایجاد زنجیره ای به نام‬
‫زنجیره آب و انرژی‪ ،‬مراحی سییسیتم های تصیفیه آب با مصیرف انرژی بهینه می تواند بسییار پرکاربرد‬
‫باشد‪ ،‬از این رو در این پ وهج از یک سیستم هیبریدی که متشکل از روش های حرارتی و غشایی می‬
‫باشد استفاده شده اسن‪ ،‬از مرف دیگر باتواه به اهمین مسائل زیسن محیطی و تاکید فعاالن این حوزه‬
‫بر عدم رها سازی پسآب نهایی خروای از واحد های تصفیه به اکوسیستم منطقه که سبب آسیب ادی‬
‫به اکوسیستم می شود محققان را برآن داشته تا به سراغ سیستم هایی بروند که حدالمکان مقدار پسآب‬
‫خروای را به حداقل رسییانده و نمک خالب به عنوان خروای از سیییسییتم خار شییود‪ ،‬به این روش‬
‫)‪ ZLD(Zero Liquid Discharge‬گفته می شییود‪ ،‬در این مطالعه نیز با اسییتفاده از ترکیب سییه نوع از‬
‫سیستم های تصفیه فاضالب می خواهیم گامی هرچند کوچک در راستای تحقق این دیدگاه برداریم‬
‫نتایج آنالیز اگزرژی و ترمواکونومیک سیستم هیبریدی بیانگر این اسن راندمان اگزرژی کلی سیستم‬
‫‪ %13.43‬و هزینه آب تولیدی از سیستم اسمز معکوس‪ 0/75‬دالر(‪57750‬ریال) به ازای هرمتر مکعب و‬
‫هزینه آب تولیدی از سیستم حرارتی بین‪ 2‬تا ‪ 6‬دالر ( ‪ 154000‬تا ‪ 462000‬ریال) متغیر می باشد‬
‫با تواه به اهمین بحران آب در دهه های اخیر شیییاهد مطالعات و پ وهج های فراگیرتری در حوزه‬
‫تصفیه آب و فاضالب خواهیم بود‪ ،‬امروزه تکنولوژی های به روز حوزه تصفیه فاضالب تلفیقی از روش‬
‫های غشایی و بیولوژیکی می باشد‬
‫کلیدواژهها‪ :‬تصفیه پسآب صنعتی ‪،‬روشهای غشایی ‪ ،‬تراکم مکانیکی بخار‪ ،‬بحران آب‬
‫فهرست نوشتار‬
‫‪1‬‬ ‫فصل اول ‪ :‬مقدمه‬
‫‪1‬‬ ‫‪-1-1‬مساله بحران آب‬
‫‪2‬‬ ‫‪-2-1‬زنجیره انرژی و آب‬
‫‪3‬‬ ‫‪-3-1‬نیاز به تولید آب شیرین‬
‫‪4‬‬ ‫‪-4-1‬وضعین آب در ایران‬
‫‪5‬‬ ‫‪-1-4-1‬عوامل پدیدآورنده بحران آب در ایران‬
‫‪7‬‬ ‫‪-5-1‬پیشینه پ وهشی‬
‫‪12‬‬ ‫‪-6-1‬شرح سیستم ها‬
‫‪12‬‬ ‫‪-1-6-1‬دسته بندی روش های نمک زدایی آب‬
‫‪14‬‬ ‫‪-1-1-6-1‬فرآیند های حرارتی‬
‫‪14‬‬ ‫‪-1-1-1-6-1‬تبخیر ناگهانی چند مرحله ای (‪(M SF‬‬
‫‪17‬‬ ‫‪-2-1-1-6-1‬آب شیرین کن تقطیر چند مرحله ای (‪)MED‬‬
‫‪23‬‬ ‫‪-3-1-1-6-1‬تراکم مکانیکی بخار ‪MVC‬‬
‫‪24‬‬ ‫‪-1-3-1-1-6-1‬معرفی تجهیزات سیستم تراکم مکانیکی بخار‬
‫‪26‬‬ ‫‪ -4-1-1-6-1‬فر آیند رموبن زنی و رموبن زدایی‬
‫أ‬
‫‪27‬‬ ‫‪-5-1-1-6-1‬فرآیند نمک زدایی اذبی‬
‫‪28‬‬ ‫‪--2-1-6-1‬فرآیند های غشایی‬
‫‪29‬‬ ‫‪-1-2-1-6-1‬اسمز معکوس (‪)RO‬‬
‫‪36‬‬ ‫‪- 2-2-1-6-1‬روش اسمز مستقیم‬
‫‪37‬‬ ‫‪-3-2-1-6-1‬روش الکترودیالیز‬
‫فصل دوم‪:‬روش شناسی تحقیق‬
‫‪39‬‬ ‫‪-1-2‬تشریح سیستم هیبریدی مورد مطالعه‬
‫‪41‬‬ ‫‪-2-2‬اعتبار سنجی مدل‬
‫‪41‬‬ ‫‪-1-2-2‬اعتبار سنجی سیستم نمک زدایی اسمز معکوس‬
‫‪42‬‬ ‫‪-2-2-2‬اعتبار سنجی سیستم تراکم مکانیکی بخار‬
‫‪42‬‬ ‫‪-3-2-2‬اعتبار سنجی سیستم تقطیر چند مرحله ای‬
‫‪43‬‬ ‫‪-3-2‬روابط حاکم بر پ وهج‬

‫‪43‬‬ ‫‪-1-3-2‬روابط حاکم بر سیستم آب شیرین کن اسمز معکوس‬
‫‪45‬‬ ‫‪-2-3-2‬روابط حاکم بر سیستم نمک زدایی تراکم مکانیکی بخار‬
‫‪49‬‬ ‫‪-3-3-2‬معادالت حاکم بر سیستم نمک زدایی تقطیر چند مرحله ای‬
‫‪50‬‬ ‫‪-4-2‬تحلیل اگزرژی‬
‫‪50‬‬ ‫‪-1-4-2‬راندمان قانون دوم ترمودینامیک(راندمان اگزرژتیک)‬
‫‪53‬‬ ‫‪-5-2‬آنالیز ترمواکونومیک‬
‫فصل ‪ :3‬نتایج و بحث ها‬
‫‪59‬‬ ‫‪-1-3‬آنالیز اگزرژی سیستم نمک زدایی اسمز معکوس‬
‫‪60‬‬ ‫‪-2-3‬آنالیز اگزرژی سیستم تراکم مکانیکی بخار‬
‫ب‬
‫‪62‬‬ ‫‪-1-2-3‬تغییرات مصرف برق وی ه سیستم براساس نسبن بازیابی های مختلف اسمز معکوس و دمای تبخیر اواپراتور‬
‫‪62‬‬ ‫‪-2-2-3‬تحلیل تاثیر دمای اواپراتور بر روی پارامتر های سطح انتقال حرارت وی ه و توان کل مصرفی‬
‫‪63‬‬ ‫‪-3-2-3‬تاثیر راندمان کمپرسور بخار بر روی راندمان قانون دوم ترمودینامیک‬
‫‪65‬‬ ‫‪-3-3‬آنالیز اگزرژی سیستم تقطیر چند مرحله ای‬
‫‪66‬‬ ‫‪ -4-3‬نتایج آنالیز ترمواکونومیک‬
‫‪70‬‬ ‫پیشنهادات‬
‫‪71‬‬ ‫منابا‬
‫ت‬
‫فهرست جدولها‬
‫‪26‬‬ ‫ادول( ‪ )1-1‬مزایا و معایب اواپراتور افقی ‪FF‬‬
‫‪29‬‬ ‫ادول( ‪ )2 -1‬مزایا و معایب غشاها ی سیستم های اسمز معکوس به تفکیک انس‬
‫‪41‬‬ ‫ادول (‪ )1-2‬آنالیز نمونه پسآب کارخانه ذوب آهن اصفهان‬
‫‪41‬‬ ‫ادول( ‪ : )2-2‬نتایج اعتبارسنجی سیستم اسمز معکوس‬
‫‪42‬‬ ‫ادول (‪: )3-2‬نتایج اعتبار سنجی سیستم تراکم مکانیکی بخار‬
‫‪42‬‬ ‫ادول (‪ )4-2‬نتایج اعتبار سنجی سیستم تقطیر چند مرحله ای‬
‫‪49‬‬ ‫ادول (‪ : )5-2‬معادالت حاکم بر سیستم تقطیر چند مرحله ای‬
‫‪51‬‬ ‫ادول ( ‪ :)6-2‬معادالت تخریب اگزرژی برای تجهیزات سیستم هیبریدی مورد بررسی‬
‫‪52‬‬ ‫ادول( ‪ :)7-2‬روابط مربومه راندمان قانون دوم ترمودینامیک‬
‫‪57‬‬ ‫ادول( ‪ )8-2‬معادالت باالنس ترمواکونومیک اازای سیستم هیبریدی مورد بررسی‬
‫‪59‬‬ ‫ادول (‪ )1-3‬مشخصات ترمودینامیکی اریان ها در سیستم اسمز معکوس‬
‫‪61‬‬ ‫ادول(‪ )2-3‬مشخصات ترمودینامیکی اریان های سیستم تراکم مکانیکی بخار‬
‫ث‬
‫فهرست شکل ها‬
‫‪1‬‬ ‫شکل(‪ )1-1‬روند رشد امعین اهان از اواسط قرن ‪20‬تا ‪21‬میالدی‬
‫‪3‬‬ ‫شکل (‪ )2-1‬ظرفین اهانی نمک زدایی آب به تفکیک روش‬
‫‪5‬‬ ‫شکل(‪ ) 3-1‬نقشه آب و هوایی ایران‬
‫‪13‬‬ ‫شکل( ‪ )4-1‬دسته بندی انواع روش های نمک زدایی از منظر کلی‬
‫‪13‬‬ ‫شکل (‪ )5-1‬دسته بندی فرآیند های نمک زدایی براساس نوع اداسازی اازاء‬
‫‪16‬‬ ‫شکل (‪ )6-1‬فرآیند نمک زدایی ‪ MSF‬الف‪:‬تک گذره ب‪:‬با چرخج پسآب‬
‫‪17‬‬ ‫شکل (‪ )7-1‬مشروح فرآیند تولید آب از یک مرحله از‪M SF‬‬
‫‪19‬‬ ‫شکل (‪ )8-1‬شماتیک سیستم ‪ n ، MED-TVC‬مرحله ای‬
‫‪20‬‬ ‫شکل (‪ )9-1‬آرایج تغذیه پیشرو)‪(MED-TVC-FF‬‬
‫‪21‬‬ ‫شکل (‪ )10-1‬آرایج تغذیه موازی( ‪)MED TVC-PP‬‬
‫‪22‬‬ ‫شکل (‪ )11-1‬آرایج تغذیه پسرو( ‪)MED-TVC-B‬‬
‫‪23‬‬ ‫شکل(‪ )12-1‬شماتیک سیستم تغذیه موازی و متقاما (‪)MED-TVC PCF‬‬
‫‪24‬‬ ‫شکل (‪ )13-1‬شماتیک سیستم تراکم مکانیکی بخار تک اثره‬
‫‪25‬‬ ‫شکل(‪ )14-1‬تصویری از انواع کمپرسورهای بخار‬
‫‪26‬‬ ‫شکل (‪ )15-1‬نمایی از الف داخل وب بیرون لوله دارای رزوه مارپیچی اواپراتور‬
‫‪27‬‬ ‫شکل (‪ )16-1‬فرآیند رموبن زنی و رموبن زدایی‬
‫‪28‬‬ ‫شکل (‪ )17-1‬شماتیک فرآیندی سیستم نمک زدایی اذبی‬
‫‪29‬‬ ‫شکل (‪ )18-1‬فرآیند های غشایی و محدوده ی ذرات مربومه ی آنها‬
‫‪31‬‬ ‫شکل( ‪ )20-1‬شمایی از یک سیستم اسمز معکوس دو مرحله ای‬
‫‪32‬‬ ‫شکل( ‪ )21-1‬سیستم نمک زدایی اسمز معکوس مشتمل بر دو مرحله پیج تصفیه با فیلتر های دانه ای‬
‫‪34‬‬ ‫شکل (‪ )22-1‬نمایی از فیبر های تشکیل دهنده سیستم غشایی با فیبر نازک توخالی‬
‫‪34‬‬ ‫شکل (‪ )23-1‬نمای داخلی یک غشا از نوع فیبر نازک توخالی‬
‫‪34‬‬ ‫شکل (‪ )24-1‬شماتیک آرایج اریانی در غشاهای نوع فیبر نازک توخالی‬
‫‪35‬‬ ‫شکل (‪ )25-1‬نمایی از چیدمان الیه های غشای مارپیچی‬
‫‪36‬‬ ‫شکل (‪:)26-1‬دونمونه از وقوع پدیده تلسکوپی‬
‫‪37‬‬ ‫شکل (‪ )27-1‬شماتیک فرآیند اسمز مستقیم‬
‫‪38‬‬ ‫شکل (‪ )28-1‬فرآیند روش الکترو دیالیز‬
‫‪40‬‬ ‫شکل (‪ )1-2‬شماتیک سیستم هیبریدی اسمز معکوس‪ ،‬تراکم مکانیکی بخار و تقطیر چند مرحله ای‬
‫‪49‬‬ ‫شکل (‪)2-2‬دیاگرام اریانی یک مرحله از سیستم تقطیر چند مرحله ای‬
‫‪60‬‬ ‫شکل (‪ )1-3‬نمودار نحوه تغییرات تخریب اگزرژی و راندمان قانون دوم (اگزرژتیک) بر حسب نسبن بازیابی‬
‫‪61‬‬ ‫شکل (‪ )2-3‬نمودار تغییرات راندمان قانون دوم و تخریب اگزرژی سیستم تراکم مکانیکی بخار در نسبن تراکم های مختلف‬
‫‪62‬‬ ‫شکل (‪ )3-3‬روند تغییرات مصرف برق وی ه سیستم موردبررسی در نسبن بازیابی های مختلف برای چهار حالن دمای اواپراتور‬
‫شکل (‪)4-3‬نمودار تغییرات توان مصرفی کل سیستم تراکم مکانیکی بخار و سطح انتقال حرارت وی ه کل متاثر از تغییر دمای اواپراتور ‪63‬‬
‫‪64‬‬ ‫شکل (‪ )5-3‬نمودار تغییرات راندمان کمپرسور و تاثیر آن روی راندمان قانون ترمودینامیک‬
‫شکل (‪)6-3‬نمودار اگزرژی تلف شده (‪ )ExDestruction‬برای تجهیزات سیستم اسمز معکوس و تراکم مکانیکی بخار و تقطیر چند‬
‫‪64‬‬ ‫مرحله ای به صورت سهمی از تخریبات اگزرژی کل‬
‫‪65‬‬ ‫شکل(‪ )7-3‬روند تغییرات راندمان قانون دوم و نرخ تخریبات اگزرژی سیستم تقطیر چند مرحله ای‬
‫‪66‬‬ ‫شکل (‪ ) 8-3‬تغییرات پارامتر راندمان حرارتی سیستم با نسبن بازیابی سیستم تراکم مکانیکی بخار‬
‫‪67‬‬ ‫شکل (‪ )9-3‬نمودار تغییرات هزینه آب تولیدی از سیستم اسمز معکوس با تغییر نرخ بهره‬
‫‪68‬‬ ‫شکل(‪ )10-3‬نمودار تغییرات هزینه آب تولیدی از سیستم تراکم بخار با تغییر نرخ بهره در سه حالن هزینه ی برق‬
‫‪68‬‬ ‫شکل (‪)11-3‬نمودار تغییرات هزینه ی آب تولیدی سیستم های حرارتی براساس نسبن بازیابی سیستم تراکم مکانیکی بخار‬
‫ح‬
‫فهرست عالئم و اختصارات‬
‫واحد‬ ‫معرف‬ ‫نماد‬

‫‪kg/s‬‬ ‫دبی ارمی‬ ‫‪m‬‬
‫‪-‬‬ ‫نسبن بازیابی‬ ‫‪RR‬‬
‫‪O‬‬
‫‪C‬‬ ‫دما‬ ‫‪T‬‬
‫‪kmol‬‬ ‫غلظن مولی‬ ‫‪C‬‬
‫‪m3‬‬
‫‪m3‬‬ ‫‪Kw‬‬
‫‪m 2 .s .kpa‬‬
‫ضریب نفوذپذیری آب‬
‫‪g‬‬ ‫غلظن ارمی‬ ‫‪x,X‬‬
‫‪L‬‬
‫‪kpa‬‬ ‫فشار‬ ‫‪P‬‬
‫‪m2‬‬ ‫مساحن‬ ‫‪A‬‬
‫‪kW‬‬ ‫توان الکتریکی‬ ‫‪W‬‬
‫‪kJ W‬‬ ‫آنتالپی‪،‬ضیییریب انتقال حرارت‬ ‫‪h‬‬
‫‪,‬‬
‫‪kg m 2 .K‬‬
‫اابه اایی‬
‫‪kW‬‬ ‫نرخ انتقال حرارت‬ ‫‪Q‬‬
‫‪J‬‬ ‫ظرفین گرمایی وی ه در فشیییار‬ ‫‪cp‬‬
‫‪kg .K‬‬
‫ثابن‬
‫‪W‬‬
‫‪m 2K‬‬ ‫ضریب انتقال حرارت کلی‬ ‫‪U‬‬
‫‪m 2K‬‬ ‫مقاومن رسوب برای سیال سرد‬ ‫‪Rf,c‬‬
‫‪kW‬‬
‫خ‬
‫‪J‬‬ ‫ثابن اهانی گازها‬ ‫‪Rg‬‬
‫‪mol .K‬‬
‫‪kW‬‬ ‫ضریب انتقال حرارت هدایتی دیواره‬ ‫‪kw‬‬
‫‪m .OC‬‬
‫لوله‬
‫‪-‬‬ ‫عدد رینولدز‬ ‫‪Re‬‬
‫_‬ ‫عدد پرانتل‬ ‫‪Pr‬‬
‫‪m‬‬ ‫قطر هیدرولیکی‬ ‫‪De‬‬
‫‪m‬‬ ‫ضخامن صفحه یمبدل حرارتی‬ ‫‪tp‬‬
‫‪-‬‬ ‫نسبن تراکم در کمپرسور‬ ‫‪rc‬‬

‫‪-‬‬ ‫ضریب عملکرد سیستم تراکم مکانیکی بخار‬ ‫‪COP‬‬
‫‪3‬‬
‫‪kWh / m‬‬ ‫مصرف برق وی ه‬ ‫‪SEC‬‬
‫‪kg / kg‬‬ ‫کسر ارمی‬ ‫‪w,y‬‬
‫‪o‬‬
‫‪C‬‬ ‫اختالف دمای بین هر افکن‬ ‫‪T effect‬‬
‫‪kJ‬‬ ‫اگزرژی وی ه‬ ‫‪ex‬‬
‫‪kg‬‬
‫‪kJ‬‬ ‫آنتروپی وی ه‬ ‫‪s‬‬
‫‪kg .K‬‬
‫‪$‬‬ ‫هزینه سرمایه گذاری تجهیزات‬ ‫‪Z‬‬
‫نرخ هزینه‬ ‫‪Z‬‬
‫‪-‬‬ ‫ضریب بازگشن سرمایه‬ ‫‪CRF‬‬
‫_‬ ‫نرخ بهره‬ ‫‪ir‬‬
‫‪o‬‬
‫‪C‬‬ ‫اختالف دمای میانگین لگاریتمی‬ ‫‪LMTD‬‬
‫د‬
‫حروف یونانی‪:‬‬
‫‪kPa‬‬ ‫فشاراسمزی‬ ‫‪‬‬

‫_‬ ‫راندمان پمپ‪ ،‬کمپرسور‬ ‫‪‬‬
‫‪kg/m3‬‬ ‫دانسیته‬ ‫‪‬‬
‫‪kg.N.s/m2 J / kg‬‬ ‫ویسکوزیته‪ ،‬پتانسیل شیمیایی‬ ‫‪‬‬
‫‪m3/kg‬‬ ‫حجم وی ه‬ ‫‪‬‬
‫‪-‬‬ ‫ضریب اتمیسیته‬ ‫‪‬‬
‫اختصارات‪:‬‬
‫‪e‬‬ ‫‪Evaporator‬‬
‫‪Con‬‬ ‫‪Condenser‬‬
‫‪Comp‬‬ ‫‪Compressor‬‬
‫‪BH‬‬ ‫‪Brine heater‬‬
‫‪DH‬‬ ‫‪Distillate heater‬‬
‫‪Ch‬‬ ‫‪Chemicals‬‬
‫‪CI‬‬ ‫‪Capital Investment‬‬
‫‪O&M‬‬ ‫‪Operation and Maintenance‬‬
‫‪HPP‬‬ ‫‪High Pressure pump‬‬
‫‪el‬‬ ‫‪Element‬‬
‫‪BPE‬‬ ‫‪Boiling Point Elevation‬‬
‫ذ‬
‫فصل اول ‪ :‬مقدمه‬
‫انرژی‪ ،‬آب و محیط زی سن‪ ،‬سه عاملی ه ستند که امروزه نقج ا سا سی در تو سعه زندگی ب شر ایفا‬
‫میکنند‪،‬توسعه ای که در اهان کنونی همانند یک شمشیر دو لبه میماند‪ ،‬از سویی کاهج فقر و رشد‬
‫اقت صادی را می تواند به همراه دا شته با شد و از سویی دیگر اامعه ب شری را با م سائل ادید و بزرگتر‬
‫محیط زیستی روبرو می نماید‬
‫‪-1-1‬مساله بحران آب‬

‫امعین اهان با نرخ رو به رشییدی در حال افزایج اسیین‪ ،‬این در حالی اسیین که منابا آبی کرهی‬
‫زمین ثابن می باشد‪ ،‬منابا آبی کرهی زمین شامل اقیانوس ها‪ ،‬دریا ها‪ ،‬رودخانه ها و سفره های آب زیر‬
‫زمینی می باشند‪،‬در نتیجه این مبیعی به نظر می رسد که نسل های بعدی بشرین بیج از نسل فعلی بحران‬
‫کمبود آب را احساس نماید‬
‫شکل ( ‪ )1-1‬روند رشد امعین اهان در می سالیان گذشته و پیج بینی امعین برای ‪ 50‬سال‬
‫آینده را نشان می دهد‬
‫شکشکل(‪ )1-1‬روند رشد امعین اهان از اواسط قرن ‪20‬تا ‪21‬میالدی[‪]1‬‬
‫‪1‬‬
‫همچنین علی رغم اینکه بیج از ‪ %70‬سطح کره ی زمین از منابا آبی تشکیل شده اسن‪ ،‬تنها ‪%2/5‬‬
‫از آن آب شییرین بوده که بیشیترین آن در منامق قطبی‪ ،‬یخچال های مبیعی و آب های زیر زمینی قرار‬
‫گرفته اسییین و فقط در حدود ‪ %0/008‬به صیییورت آب های سیییطحی قابل دسیییترسیییی اسییین با این‬
‫راهکارهایی برای کاهج از دسن دادن منابا آب قابل شرب واود دارد که به موارد زیر می توان اشاره‬
‫کرد‪:‬‬
‫باز سازی آب های زیر زمینی و بستر آنها با هداین آب های سطحی به داخل زمین‬ ‫‪‬‬
‫استفاده از تکنولوژی های ادید برای تصفیه آب و استفاده مجدد از آن مانند سیستم های‬ ‫‪‬‬
‫نمک زدایی‬
‫مدیرین منابا آبی و استفاده از آن‬ ‫‪‬‬
‫بهسازی زیر ساخن ها و نگاه داری سیستم هایی که از منابا آبی استفاده می کنند‬ ‫‪‬‬
‫‪-2-1‬زنجیره انرژی و آب‪:‬‬
‫افزایج نیاز به آب سالم در کنار نیاز به محافظن از اکوسیستم و محیط زیسن‪ ،‬سبب شده تا برخی از نقاط‬
‫کره ی زمین بحران کمبود منابا آبی را بیشتر احساس نمایند‪ ،‬به موریکه بنابه استنادات موسسه تحقیق و تامین‬
‫انرژی آمریکا‪ 4-5 % ،‬از مصرف برق این کشور مربوط به انتقال و تصفیه آب و فاضالب می باشد این درحالی‬
‫اسن که ‪ %80‬هزینه های واحد های تصفیه فاضالب شهری نیز مربوط به هزینه های برق می باشد‪ ،‬بنابه مستندات‬
‫این موسسه‪ ،‬علی رغم فاکتور برق دسترس پذیری به منابا آبی فاکتور مهمی در مقوله تولید برق و رشد اقتصادی‬
‫می باشد‪ ،‬بنابراین زنجیره آب و انرژی به عنوان یک فاکتور مهم در روند تصمیم گیری سیاسی – اقتصادی‬
‫اواما می باشد‬
‫منابا آبی اایگزین شامل آب های لب شور زیرزمینی‪ ،‬پسآب های صنعتی‪ ،‬کشاورزی و بهداشتی‪ ،‬به دلیل باال‬
‫بودن ذرات اامد حل شده در این آب ها‪ ،‬نیازمند نمک زدایی اند تا به آب دارای کیفین باال تبدیل‬
‫شوند فرآیند های پیج تصفیه‪ ،‬تصفیه و پس تصفیه الزم‪ ،‬فرآیند های به شدت انرژی بری هستند و تولید یکی‬
‫نیازمند دسترس پذیری دیگری اسن‪ ،‬در نتیجه ما شاهد ارتباط گسیخن ناپذیر آب و انرژی هستیم‪ ،‬از این رابطه‬
‫‪2‬‬
‫به عنوان زنجیره آب و انرژی یاد میکنند‬
‫‪-3-1‬نیاز به تولید آب شیرین‪:‬‬

‫در منامق خشک و بیابانی اهان که عمدتا با مشکل کم آبی موااه می باشند‪ ،‬شیرین سازی آب راه‬
‫حل مشکل می باشد‪ ،‬در صورتی که منطقه مورد نظر نزدیک دریا واقا شود‪ ،‬شیرین سازی در قالب آب‬
‫دریا خواهد بود‪ ،‬به دلیل ماهین استرات یک آب‪ ،‬بسیاری از کشورها به وی ه کشور های حاشیه خلیج‬
‫فارس مجاب به استفاده از روش های پر هزینه می شوند‪ ،‬به موریکه سهم تولید آب به کمک صنعن‬
‫نمک زدایی در کشورهای این منطقه حدود ‪ %50‬از حجم کل آب تولیدی را شامل میگردد‪ ،‬در حال‬
‫حاضر ظرفین شیرین سازی آب در اهان از ‪ 26‬میلیون متر مکعب در روز بیشتر شده اسن‪ ،‬به نظر می‬
‫رسد این مقدار تا قبل از نیمه دوم قرن حاضر دو برابر گردد‬
‫در شکل (‪) 1-2‬گ ستردگی انواع روش های شیرین سازی آب را در کل اهان برا ساس در صد ن شان‬
‫می دهد‪:‬‬
‫شکل (‪ )2-1‬ظرفین اهانی نمک زدایی آب به تفکیک روش [‪]2‬‬
‫در ادامه به بیان مفصل هریک از روش های نمک زدایی حاضر در دیاگرام می پردازیم‬
‫‪3‬‬
‫‪-4-1‬وضعیت آب در ایران‬
‫حدود ‪ 90‬درصد ایران دارای آب و هوای خشک و نیمه خشک اسن و در اثر واود عوامل مبیعی‬
‫و شرایط اغرافیایی‪ ،‬پنج نوع ناحیه آب و هوایی ایجاد شده اسن‪ ،‬در ناحیه آب و هوایی بیابانی که ‪%43‬‬
‫از خاک ایران را شامل می شود‪ ،‬بارش کم و پو شج گیاهی فقیر و دمای تابج خور شید باال ا سن در‬
‫ناحیه آب و هوایی نیمه بیابانی و کوهپایه ای که ‪ %30‬از خاک ایران را در برگرفته ا سن‪ ،‬افزایج ن سبی‬
‫باران و بهبود پوشج گیاهی در آن مشاهده می شود‬
‫ناحیه آب و هوایی معتدل کوهستانی با ‪ 18‬درصد وسعن ایران‪ ،‬دارای بارندگی بیشتر‪ ،‬تابستان های‬
‫معتدل و زمستان های نسبتا سرد اسن در ناحیه آب و هوایی سرد کوهستانی عمدتا بارش برف و انگل‬
‫های کوهسییتانی مشییاهده می شییود ناحیه آب و هوایی معتدل خزری نیز ‪ %3/7‬از وسییعن خاک ایران را‬
‫تشکیل داده‪ ،‬که بارش کافی‪ ،‬کشتزارها و انگل های گسترده از وی گی های این ناحیه می باشد‬
‫در شکل (‪ ) 1-3‬وضعین آب و هوایی ایران به تفکیک نشان داده شده اسن‪ ،‬در ایران حدود‪5000‬‬
‫رودخانه کوچک و بزرگ واود دارد که برخی از آنها دائمی اند‬
‫‪4‬‬
‫شکل(‪ ) 3-1‬نقشه آب و هوایی ایران [‪]3‬‬
‫مبق آخرین اخبار سیییازمان خواربار اهانی(فائو)‪ ،‬سیییاالنه مقدار ‪ 88/8‬میلیارد متر مکعب آب در بخج‬
‫کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد‪ ،‬که معادل ‪ 92/5‬درصد از کل آب مورد استفاده کشور اسن‬
‫در ایران محدودین آب قابل دسییترس‪ ،‬توزیا نا یکنواخن آن در سییطح کشییور و الگوی نامناسییب‬
‫شییهرنشییینی و مراکز سییکوننگاهی‪ ،‬نوع و شیییوه تولید محصییوالت زراعی از منظر سییازگاری با اقلیم‪،‬‬
‫تامین آب مورد نیاز را در بسیاری از منامق کشور مشکل ساخته و به تدریج بر ابعاد آن افزوده اسن از‬
‫مرفی بروز خشک سالی های پی در پی در سال های اخیر دسترسی به آب را با بحران شدیدتری موااه‬
‫نموده ا سن‪ ،‬به موری که تامین آب قابل د سترس و مطمئن برای م صارف مختلف یکی از چالج های‬
‫مهم برای دولن محسوب می شود‬
‫‪-1-4-1‬عوامل پدیدآورنده بحران آب در ایران‬

‫عوامل اصلی پدید آورنده بحران آب در کشور را می توان به شرح ذیل دسته بندی نمود‪:‬‬
‫‪5‬‬
‫عدم توزیا یکنوا خن ز مانی و م کانی م نابا آبی کشیییور‪ :‬به مور م ثال ب نا به سییییاز مان‬ ‫‪‬‬
‫هواشناسی کشور مجموع بارش ساالنه در استان گیالن ‪ 1000‬میلیمتر بوده و این در حالی‬
‫اسن که مجموع بارش ساالنه در استان یزد فقط ‪ 93‬میلیمتر می باشد‬
‫افزایج مصرف آب‪:‬همانطور که دلیل آن پیشترنیز بیان شد‪ ،‬افزایج امعین و ارتقا سطح‬ ‫‪‬‬
‫فرهنگ عمومی مردم افزایج مصرف آب را به دنبال خواهد داشن‬
‫افزایج سرانه مصرف آب‬ ‫‪‬‬
‫بهره وری پایین در بخج کشاورزی‬ ‫‪‬‬
‫افزایج میزان پ سآب‪ :‬ر شد اقت صادی اواما سبب ایجاد نیاز به احداث کارخانه و واحد‬ ‫‪‬‬
‫های صنعتی شده و باتواه به نیاز آب در این واحد های صنعتی به آب‪ ،‬به تبا آن حجم‬
‫تولید پسآب هم افزایج می یابد‬
‫آلودگی منابا آبی‪ :‬بی تواهی به رهاسییازی پسییآب صیینعتی به رودخانه یا محیط امراف‬ ‫‪‬‬
‫واحد صنعتی‪ ،‬آلودگی بی رویه منابا آبی را در پی خواهد داشن‬
‫کاهج منابا آب تجدید شونده ناشی از تغییرات اقلیم‬ ‫‪‬‬
‫‪6‬‬
‫‪-5-1‬پیشینه پژوهشی‬
‫امروزه باتواه به بحران انرژی و آب که پیشتر نیز به آن اشاره شد و اهمین چرخهی ارتبامی آب و‬
‫انرژی که بیانگر این اسیین مصییرف انرژی به منزله ی مصییرف آب و بالعکس میباشیید‪ ،‬نیاز به مراحی و‬
‫بهره برداری از سیییسییتم هایی که با مصییرف بهینه انرژی آب بازیافتی از واحد های آب بر مانند صیینعن‬
‫ذوب آهن که مو ضوع این پ وهج می با شد را بی شینه نماید‪ ،‬می تواند راه حل منا سبی برای این چالج‬
‫باشد‬
‫بدین منظور پ وهج های متعددی در این زمینه انجام شده اسن‪.‬‬
‫المام و دینسر [‪ ]4‬سیستم آب شیرین کن اسمز معکوس دارای یک سیستم بازیابی انرژی از نوع‬
‫توربین پلتون ‪(1‬نوعی توربین آبی) مورد ارزیابی ترمودی نامیکی وترمواکونومیکی قرار داد ند در این‬
‫پ وهج از منظر ترمواکونومیک تاثیر بازگشیین ناپذیری های سیییسییتم بر هزینهی نهایی آب تولیدی نیز‬
‫برر سی شد و بی شترین برگ شن ناپذیری در سی ستم مربوط به پمپ ف شار قوی و غ شاها ت شخیب داده‬
‫شدند‬
‫شیرقاوی و زوبیر [‪ ]5‬دو حالن آب شییرین کن اسیمز معکوس سیاده و اسیمز معکوس دارای واحد‬
‫بازیابی انرژی از نوع ‪ 2 PRO‬از نظر اگزرژی مورد ارزیابی قرار داده اند‪ ،‬در این مطالعه شیییوهی متفاوت‬
‫تری از محاسییبه اگزرژی آب دریا که معموال به صییورت محلول ایده آلی عمدتا متشییکل از یون های‬
‫سییدیم و کلر در نظر گرفته میشیید ارائه شییده اسیین به کارگیری روش بازیابی مذکور توانسیین راندمان‬
‫قانون دوم را به حدود ‪ %20‬و برق مصرفی را ‪ %38‬کاهج دهد‬
‫عتاب و همکاران[‪ ]6‬یک سی ستم هیبریدی ا سمز معکوس و اذبی را برای تولید آب ک شاورزی و‬
‫شرب خانگی در حالتی که واحد ا سمز معکوسآن در ک شور عراق در حال بهره برداری بوده و امکان‬
‫سنجی ا ستفاده از روش اذبی در کنار آن برر سی شده ا سن‪ ،‬توان سرمای شی تولیدی مجموعهی آنها‬
‫برای کاربرد محلی و یا تبرید هوای واحد قابل استفاده اسن‬
‫هان و همکاران [‪ ]7‬سییییسیییتم نمک زدایی تراکم مکانیکی بخار تک و چند مرحله ای را با هدف‬
‫‪1‬‬
‫‪Pelton turbine‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Pressure retarted osmosis‬‬
‫‪7‬‬
‫د ستیابی به تئوری‪ 3ZLD‬مورد پ وهج قرار دادند‪ ،‬علی رغم کاهج توان م صرفی کمپر سور با افزایج‬
‫تعداد مر احل‪ ،‬درصد کاهج آن کم می شود‪ ،‬همچنین روند تغییرات اگزرژی تلف شده در سیستم دو‬
‫مرحله ای براساس درصد ارمی غلظن میانی(اریان ترکیبی آب تغذیه و تخلیه ) ارائه شده اسن‬
‫احمدی[‪ ]8‬سیییسییتم تراکم مکانیکی بخار تک و دومرحله ای را برای تصییفیه پسییاب تغلی شییده‬
‫خروای از سیستم اسمز معکوس بررسی و آنالیز حساسین پارامتر های عملکردی سیستم بر روی میزان‬
‫توان مصرفی سیستم و سطح انتقال حرارت مورد نیاز انجام شده اسن با تغییر اختالف دمای اشباع از ‪10‬‬
‫تا ‪ 15‬دراه سانتی گراد‪ ،‬سطح انتقال حرارت و توان مصرفی به ترتیب‪ %50‬و ‪ %3/3‬کاهج می یابند‬
‫نایر [‪ ]9‬سی ستم هیبریدی ا سمز معکوس و الکترودیالیز برای تغلی اریان خوراک تا ‪ 200000‬میلی‬
‫گرم بر لیتر و استخرا و ذخیره نمک حاصله بررسی شده اسن مراحی بهینه سیستم هزینه را ‪ 33‬تا ‪% 70‬‬
‫نسبن به حالن الکترودیالیز عادی کاهج خواهد داد‬
‫فیلیپینی [‪ ]10‬چیدمان های مختلف سیییسییتم اسییمز معکوس و تقطیر چند مرحله ای را مورد ارزیابی‬
‫قرار دادند‪ ،‬پارامتر های ارزیابی عملکرد سی ستم شامل میزان برق م صرفی‪ ،‬ن سبن بازیابی و کیفین آب‬
‫ت صفیه شده ه ستند‪ ،‬بهترین چیدمان سی ستم های یاد شده حالتی ا سن که سی ستم ا سمز معکوس در‬
‫باالسن اریان قرار گیرد‪ ،‬در این حالن کیفین و دبی آب تولید شده در حد مطلوبی قرار دارد‬
‫دوالر و همکاران[‪ ]11‬نانوفیلتراسیون و اسمز معکوس را برای تصفیه پساب حاصله از واحد تولید کود با‬
‫هدف حذف فلوراید و فسیییفات آن به کار گرفتند‪ ،‬نتایج این مطالعه حاکی از آن اسییین که سی ییسیییتم‬
‫هیبریدی نانو فیلتراسیییون و اسییمز معکوس مناسییب ترین روش برای حذف فلوراید و فسییفات باتواه به‬
‫قوانین محیط زیسییتی کشییور کرواسییی می باشیید‪ ،‬در مطالعهی دیگری که توسییط شییمیر و سییمیات[‪]12‬‬
‫صورت گرفته اثرات محیط زیستی تلخاب سیستم اسمز معکوس که به کرانه باختری می ریزد بررسی‬
‫شده اسن‬
‫ناصری [‪ ]13‬سیستم هیبریدی کلکتورهای خورشیدی‪ ،‬تولید هیدروژن و آب شیرین کن اسمز معکوس‬
‫و سیییسییتم ذخیره سییازی گاز مایا را بررسییی نمود که از دیدگاه اگزرژی بیشییترین تخریب اگزرژی‬
‫مجموعه مربوط به کلکتور های خورشیدی و کندانسور می باشد‬
‫وانگ و همکاران[‪ ]14‬سیییکل توربین گازی را با اسییتفاده از یک ریفورمر متان –بخار به منظور کاهج‬
‫‪3‬‬
‫‪Zero Liquid Discharge‬‬
‫‪8‬‬
‫تولید آالینده ها مورد بررسییی قرار دادند‪ ،‬با تواه به اینکه سیییکل اصییالح مذکور مصییرف آب شیییرین‬
‫باالیی در مول روز داشن ‪ ،‬برای تامین آب شیرین از یک سیستم ‪ MED-TVC‬استفاده کردند ابراهیمی‬
‫و آئورا[‪ ]15‬امکان استفاده از پنل های خورشیدی برای راه اندازی سیستم تراکم مکانیکی بخار در شهر‬
‫های صییحرایی کشییور مراکج مورد پ وهج قرار دادند بنابه این پ وهج دماهای آب تصییفیه شییده و‬
‫تخلیه به عنوان متغیر های ت صمیم گیری معرفی شدند و در نتیجه افزایج اختالف زیاد این دو دما‪ ،‬علی‬
‫رغم کاهج سطح انتقال حرارت مورد نیاز در اواپراتور‪ ،‬سایز پنل های خورشیدی افزایج می یابد‬
‫کمالی و همکاران [‪ ]17[،]16‬و [‪ ]18‬می سیییه مقاله‪ ،‬مدلی برای اواپراتور تقطیر چند مرحله ای توسیییعه‬
‫داده و آن را بهینه نموده و سپس در مقیاس واقعی در ازیره کیج بررسی کرده اند‬
‫در مطالعه دیگری‪ ،‬هانشیییک[‪ ]19‬با اسییتفاده از تغییر پارامتر ماکزیمم دمای براین سیییسییتم نمک زدایی‬
‫تبخیر ناگهانی چندمرحله ای (‪4)MSF‬را مورد بهینه سازی قرار داده اسن‬
‫کاردونا و همکارش[‪ ]20‬نیز از واحد تولید همزمان برق و حرارت برای تامین انرژی اولیه اواپراتورتقطیر‬
‫چند مرحله ای اسییتفاده شییده اسیین از برق تولیدی واحد تولید همزمان هم برای راه اندازی آب شیییرین‬
‫کن اسمز معکوس بهره گرفته می شود‬
‫تورس و همکارانج[‪ ]21‬آنالیز ترمو اکونومیک غیرپایا یک سییییکل هیبردی تولید توان رانکین و آب‬
‫شیییرین کن تقطیر چندمرحله ای انجام داده اند‪ ،‬در این پ وهج آنالیز حسییاسییین شییرایط عملیاتی روی‬
‫هزینه های ترمواکونومیکی برق تولیدی و آب تصییفیه شییده صییورت پذیرفته اسیین دمای حالن مرده‬
‫کمترین تاثیر را روی هزینه ی آب تولیدی خواهد داشییین‪ ،‬همچنین در این پ وهج امکان اسیییتفاده از‬
‫نمک مذاب(سیییال اصییلی در سیییسییتم های بر های متمرکز کننده ) به عنوان سیییال کاری در س ییکل‬
‫رانکین بررسی شده اسن‬
‫بیتاو و همکارانج[‪ ]22‬بهینه سازی سی ستم هیبریدی آب شیرینکنهای الکترودیالیز‪ ،‬نانو فیلترا سیون و‬
‫ا سمز معکوس بو سیله الگوریتم های بهینه سازی را انجام دادند‪ ،‬برای ن سبن بازیابی کمتر از ‪ % 30‬برق‬
‫مصرفی آب شیرین تولیدی تا ‪ 1/3‬کیلووات کاهج یافته اسن ‪ ،‬سیستم مذکور میزان کربن دی اکسید‬
‫تولیدی و غلظن پسآب خروای را به ترتبب از ‪ 63‬به ‪ 26‬واز ‪ 41‬به ‪ 34‬درصد کاهج داده اسن‬
‫ماناس [‪]23‬اثر پیج گرم کردن خوراک ورودی به سی ستم نمک زدایی غ شایی را با ا ستفاده از کلکتور‬
‫‪4‬‬
‫‪Multi Stage Flashing‬‬
‫‪9‬‬
‫های خورشیدی در کنار استفاده از تانک های ذخیره سازی حرارتی برای ابران کاهج احتمالی انرژی‬
‫حاصل از مجموعه ی کلکتور ها را مورد بررسی قرار داد‬
‫ایوبینگ شیییان [‪ ]24‬واحد تراکم مکانیکی بخار تک مرحله که دارای کمپرسیییور بخار دو محوره که‬
‫روی محوره ها آب تزریق می شود را مطالعه کرد‪ ،‬که این سیستم برای ظرفین های ‪ 600‬متر مکعب در‬
‫روز بسیار مناسب ارزیابی شد‬
‫محمد ال سید [‪ ]25‬مجموعه تقطیر چند مرحله ای با کمپر سور حرارتی بخار تحن ‪ 4‬آرایج مختلف از‬
‫منظر اگزرژی و ترمو اکونومیک مطالعه کرده که بهترین آرایج از نظر پارامتر های ‪ 5GOR‬و مصییرف‬
‫حرارت وی ه نوع موازی ‪ -‬متقاما‪6‬بوده علی رغم این که مقدار دبی آب خنک کن در آن بیشیییتر از‬
‫سایر آرایج ها ا سن در این آرایج در صورتی که ف شار بخار محرک از ‪ 2300‬به ‪ 300‬کیلو پا سکال‬
‫کاهج یابد‪ ،‬شیییاهد ‪ %7/5‬کاهج در ‪ GOR‬و ‪ %25/4‬افزایج در راندمان قانون دوم خواهیم بود‪ ،‬در‬
‫مطالعهی دیگری از همین تیم [‪ ]26‬سی ستم تقطیر چند مرحله ای که در آن به اای ترموکمپر سور بخار‬
‫از کمپرسور مکانیکی بخار استفاده شده اسن و سیستم هیبریدی (‪ )MED-MVC‬محسوب می شود از‬
‫منظر ترمواکونومیکی ارزیابی شیییده و بیشیییترین تخریب اگزرژی مربوط به واحد تراکم مکانیکی بخار‬
‫معرفی شییده اسیین (‪ 35‬تا ‪ %50‬کل تخریب اگزرژی)‪ ،‬هزینه آب تولیدی هم برای نوع موازی‪ -‬متقاما‬
‫برابر ‪ 1/7 $/m3‬برآورد شییده اسیین به همن اونیشییی و همکارانج [‪ ]27‬بهینه سییازی سیییسییتم نمک‬
‫زدایی از پ سآب خروای حا صل از ا ستخرا گاز از سنگ های شل برا ساس افزایج راندمان انرژی با‬
‫کاهج مقدار پسییآب خروای از آن‪( ،‬با در نظر گرفتن پسییآب خروای از سیییسییتم نزدیک به شییرایط‬
‫ا شباع) مدل سازی این سی ستم برا ساس مدل غیر خطی با چند سناریو در نرم افزار ‪ 7GAMS‬با هدف‬
‫کاهج هزینه های کلی ساالنه انجام شد‪ ،‬سیستم مورد بررسی تلفیقی از سیستم تقطیر چند مرحله ای و‬
‫تراکم مکانیکی بخار میبا شد د ستگردی [‪ ]28‬امکان سنجی اقت صادی سه مدل پی شنهادی بر پایه سی ستم‬
‫تقطیر چند مرحله ای را مورد پ وهج قرار داد در این سی ستم ها از منابا حرارتی حرارت پایین به عنوان‬
‫بخار محرک سی ستم استفاده شده اسن‪ ،‬سه مدل پی شنهاد شده م شتمل بر سی ستم تقطیر چند مرحله ای‬
‫‪5‬‬
‫‪Gain Output ratio‬‬
‫‪6‬‬
‫‪Parallel Cross Flow‬‬
‫‪7‬‬
‫‪General Algebraic Modeling Systems‬‬
‫‪10‬‬
‫ارتقا یافته(‪ ،8)B MED‬سییییسیییتم تقطیر چند مرحله ای ارتقا یافته توزیا کننده )‪ ، 9)DBMED‬تقطیر‬
‫ناگهانی چند مرحله ای ارتقا یافته)‪ 10(FBMED‬اسییین‪ ،‬هر سیییه نوع مدل پیشییینهادی دارای میزان تولید‬
‫آب بی شتری ن سبن به مدل ساده ‪ MED‬دا شته و این در صورتی ا سن که هزینه های سرمایه گذاری و‬
‫تعمیر و نگه داری بیشیییتری نیز خواهند داشییین ولی اگر از روش آنالیز اریان های مالی مانند محاسیییبه‬
‫پارامتر ارزش فعلی خالب استفاده شود‪ ،‬مدل پی شنهادی ‪ DBMED‬سناریو بهتری خواهد بود در مطالعه‬
‫کاترینی و همکارانج [‪ ، ]29‬آنالیز اگزرژی و ترمواکونومیک سیستم سیکل ترکیبی ‪ 11CHP‬و سیستم‬
‫نمک زدایی ‪ MED-TVC‬انجام شییده که هدف از این پ وهج بررسییی دو سییناریو برای محاسییبه قیمن‬
‫آب و برق تولیدی ا سن‪ ،‬در سناریو اول محا سبات با فرض اینکه پ سآب خروای از سی ستم م ستقیما به‬
‫دریا تخلیه گشته انجام شده و می سناریو دوم نیز مقداری از اگزرژی پسآب برای تولید برق در سیستم‬
‫الکترودیالیز معکوس استفاده می شود‬
‫‪8‬‬
‫‪Boosted MED‬‬
‫‪9‬‬
‫‪Distributed Boosted MED‬‬
‫‪10‬‬
‫‪Flash Boosted MED‬‬
‫‪11‬‬
‫‪Combined heat and Power‬‬
‫‪11‬‬
‫‪-6-1‬شرح سیستم ها‬
‫‪-1-6-1‬دسته بندی روش های نمک زدایی آب‬

‫آب شیرین کن ها را برا ساس منبا انرژی آنها مثل حرارتی‪ ،‬مکانیکی‪ ،‬الکتریکی و یا شیمیایی می‬
‫توا ن به گروه های مختلفی دسییته بندی کرد همچنین آنها می توانند براسییاس فرآیند شیییرین کردن آب‬
‫مثل تبخیر و چگالج و فیلتر کردن و یا فرآیند کریسیتاله کردن دسیته بندی شیوند سییسیتم های شییرین‬
‫‪ 12‬در دراات‬
‫سازی آب بسیار در حال رشد و توسعه می باشند‪ ،‬با این حال سیستم های اسمز معکوس و‬
‫بعدی فلج ناگهانی چند مرحله ای و تقطیر چند مرحله ای‪13‬بیشییترین اسییتفاده را اهن شیییرین سییازی‬
‫آب در اهان را دارند تکنولوژی های مختلف نمک زدایی می توان از منظر های مختلفی مانند میزان‬
‫شباهن آنها‪ ،‬منبا انرژی مصرفی و نوع فرآیند اداسازی دسته بندی کرد‪ ،‬در شکل های (‪ )4-1‬و‬
‫(‪ ) 5-1‬دو نوع از این دسییته بندی ها به ترتیب براسییاس منظر کلی و از منظر نوع فرآیند اداسییازی‬
‫نشییان می دهند همانطور که از شییکل( ‪ )2-1‬برمی آید‪ ،‬بیشییترین اسییتفاده را در تولید آب قابل شییرب‬
‫تکنولوژی ا سمز معکوس با تقریبا ‪ %62‬دارد از وی گی های اینگونه آب شیرین کن ها به انطباق پذیری‬
‫ب سیار ساده با شرایط محیطی‪ ،‬توانایی تو سعه دادن مجموعه متنا سب با افزایج تقا ضا‪ ،‬مقرون به صرفه‬
‫بودن در شیرین سازی آب شورمزه( غلظن امالح محلول در آن حداکثر‪ 10000 14ppm‬ا سن) و در‬
‫حدود ‪ %25‬کاهج هزینه های سرمایه گذاری در مقای سه با سی ستم هایی که در آنها از حرارت به عنوان‬
‫منبا حرارتی استفاده می شود‪ ،‬می توان اشاره کرد اگر چه دارای معایبی از قبیل گرفتگی غشاها بعد از‬
‫گذشن مدت کاری مشخب و پیچیدگی تجهیزات می باشند‪ ،‬که نیاز به یک فرد متخصب برای انجام‬
‫تعمیر و نگهداری احساس می شود‬
‫‪12‬‬
‫‪Reverse osmosis‬‬
‫‪13‬‬
‫‪Multi Effect Distillation‬‬
‫‪14‬‬
‫‪Part per million‬‬
‫‪12‬‬
‫های شیرین سازی آب‬ ‫رو‬
‫کریستاله‬
‫تبخیر‪-‬چگالش‬ ‫فیلتراسیون‬ ‫کردن‬
‫تقطیر غشایی‬ ‫منجمد سازی‬

‫فرآیند های‬ ‫فرآیند های‬ ‫)‪(MD‬‬
‫حرارتی‬ ‫مکانیکی‬
‫اسمزمستقیم‬
‫)‪(FO‬‬ ‫هیدراته کردن‬
‫متراکم سازی‬
‫تقطیر‬
‫مکانیکی بخار‬
‫خورشیدی‬
‫)‪(MVC‬‬ ‫اسمز معکوس‬
‫)‪(RO‬‬
‫رطوبت زنی‬ ‫متراکم سازی‬
‫رطوبت گیری‬ ‫حرارتی بخار‬
‫)‪(HDH‬‬ ‫)‪(TVC‬‬
‫الکترودیالیز‬
‫)‪(ED‬‬
‫تقطیر چند‬
‫تقطیر طبیعی‬
‫مرحله ای‬
‫تحت خال‬
‫)‪(MED‬‬
‫نانوفیلتراسیون‬
‫)‪(NF‬‬
‫شکل( ‪ )4-1‬دسته بندی انواع روش های نمک زدایی از منظر کلی‬
‫شکل (‪ ) 5-1‬دسته بندی فرآیند های نمک زدایی براساس نوع اداسازی اازاء‬
‫‪13‬‬
‫در ادامه به بیان تف ضیلی هریک از روش های نمک زدایی مورد برر سی در سی ستم حا ضر پرداخته‬
‫می شود‬
‫‪-1-1-6-1‬فرآیند های حرارتی‬

‫در این فرآیندها‪ ،‬عمدتا از بخار محرک به عنوان منبا انرژی اسیییتفاده می گردد‪ ،‬در برخی از این‬
‫سییییسیییتم ها مانند تقطیر چند مرحله ای و تراکم مکانیکی بخار مقداری از آب دریا تا مرحلهی تبخیر‬
‫حرارت داده شده و مقداری بخار از آن تولید می شود و از این بخار به عنوان بخار محرک ا ستفاده می‬
‫شود‪ ،‬در این روش به دلیل همزمانی تولید آب خالب و ا ستفاده از گرمای نهان بخار آزاد شده‪ ،‬میزان‬
‫خالب انرژی مورد نیاز سیستم کاهج می یابد در این رابطه اسن که روش های حرارتی مختلفی ابداع‬
‫و مورد اسیییتفاده قرار گرفته اند‪،‬در ادامه روش های معمول نمک زدایی حرارتی شیییامل تبخیر ناگهانی‬
‫چند مرحله ای‪ ،‬تقطیر چند مرحله ای و تراکم مکانیکی بخار به تفضیل بررسی می گردد‬
‫‪-1-1-1-6-1‬تبخیر ناگهانی چند مرحله ای (‪(M SF‬‬

‫در این روش فشییار مایعی که تا نزدیکی نقطه اوش حرارت داده شییده اسیین به صییورت ناگهانی‬
‫کاهج می یابد‪ ،‬به عبارت دیگر زمانی که یک مایا به داخل یک محفظهی خال با دراه حرارتی باالتر‬
‫از دراه حرارت ا شباع داخل محفظه اریان یابد‪ ،‬آن مایا شروع به تبخیر می کند‪ ،‬وقتی ف شار کاهج‬
‫می یابد به تبا آن دراه حرارت نقطه اوش پایین می آید و امکان اوشییج در دماهای پایین تر میسییر‬
‫میگردد‬
‫واحد های تبخیر ناگهانی که برای تولید بخار از این روش اسیییتفاده می کنند‪ ،‬موری مراحی می‬
‫گردند که آب تغذیه ورودی تحن فشییار تا باالترین حد ممکن بدون آنکه تبخیر گردد گرم می شییود‪،‬‬
‫بعد از اینکه به ماکزیمم دراه حرارت مورد نظر رسید‪ ،‬با عبور مایا از یک سری مدخل هایی با کاهج‬
‫ف شار در هر مرحله مقداری بخار تولید می شود‪ ،‬که با تقطیر کردن تمامی این بخار ها مح صول نهایی به‬
‫دسن می آید در شکل (‪ )3-3‬نمونه ای از یک مرح ساده تاسیسات ‪ MSF‬مشاهده می شود‪ ،‬در سیستم‬
‫‪ MSF‬آب دریا در یک محفظه به نام گرم کن آب شیییور‪ ،‬حرارت داده می شیییود این امر معموال با‬
‫کندانس شیییدن بخار در قسیییمن بیرونی لوله های حاوی آب دریا که از داخل محفظه ها می گذرد‬
‫صیییورت می پذیرد سیییپس این اریان آب دریا به محفظه ای دیگر می رود که در فشیییاری پایین تر از‬
‫‪14‬‬
‫بخج گرمایی قرار داشته و در واقا یک مرحله از عمل تبخیر اسن‬
‫ورود نا گهانی آب شور گرم به داخل محفظه سبب او شیدن سریا آب به دلیل افن ف شار شده و‬
‫بخار به دسن می آید اوشیدن در این مرحله تا اایی ادامه می یابد که آب تا دمای اشباع در این فشار‬
‫سرد شود با برخورد این بخار ها با لوله های که حاوی آب سرد دریا هستند‪ ،‬عمل تقطیر صورت گرفته‬
‫و بخار چگالیده شده تو سط سینی هایی که در زیر مجموعه لوله ها تعبیه شده ا سن‪ ،‬اما آوری و به‬
‫صییورت آب شیییرین از سیییسییتم خار می شییود‪ ،‬به همین ترتیب آب تغذیه از یک مرحله به مرحله ی‬
‫دیگر رفته و و مرتبا با کاهج فشییار به اوش می آید و به بخار تبدیل می شییود بدون آنکه نیاز به گرما‬
‫اضافی داشته باشد‬
‫میزان حرارت بازیافتی در تقطیر کننده را می توان توسط افزایج محفظه های تبخیر ناگهانی (تعداد‬
‫مراحل ) افزایج داد معموال سی ستم ‪ MSF‬می تواند ‪ 15‬تا ‪ 25‬مرحله دا شته با شد در آخرین مرحله به‬
‫کمک ااکتور بخار عالوه بر برآن که گازهای غیر قابل چگالج را خار می سیییازند‪ ،‬مقداری خال‬
‫نسییبی نیز ایجاد می نمایند در این سیییسییتم چون در هر مرحله فشییار خاصییی واود دارد‪ ،‬برای برقراری‬
‫تعادل وایجاد یک اریان مطلوب از آب بین مراحل‪ ،‬با تعبیه اوریفیس بر سیییر راه اریان اثر اختالف‬
‫ف شار را خنثی می کنند این روش تا سال ‪ 1990‬معمول ترین روش برای شیرین سازی آب دریا بود در‬
‫شییکل (‪ )6-1‬مراحل مذکور آورده شییده اسیین‪ ،‬حالن تک گذره (شییکل الف) آن دارای یک بخج‬
‫تبخیر کننده اسن که نقج بازیاب حرارتی را ایفا می کند‪ ،‬سیستم ‪ MSF‬با چرخج پسآب(شکل ب)‬
‫دارای بخج های گرمکن پسآب‪ ،‬بخج بازیاب حرارتی و بخج تخلیه حرارتی می باشد‪ ،‬تخلیه حرارتی‬
‫ق سمتی از انرژی حرارتی ا ضافی سی ستم را بیرون ک شیده و دمای آب کندانس شده را به حداقل دمای‬
‫ممکن می رساند‪ ،‬برای پروژه های در مقیاس بزرگ سیستم دارای چرخج پسآب کاربرد های بیشتری‬
‫دارند‬
‫‪15‬‬
‫(الف)‬
‫(ب)‬
‫شکل (‪ )6-1‬فرآیند نمک زدایی ‪ MSF‬الف‪:‬تک گذره ب‪:‬با چرخج پسآب [‪]30‬‬
‫‪16‬‬
‫[‪]31‬‬ ‫شکل (‪ )7-1‬مشروح فرآیند تولید آب از یک مرحله از‪M SF‬‬
‫فرآیند ‪ MSF‬باالتر از محدودهی دمایی ‪ 110-130‬دراه ی سانتی گراد کار می کند‪ ،‬این امر سبب‬
‫می شود اکثرین مراحل سیستم مربومه در دمایی پایین تر از ‪ 100‬دراه سانتی گراد یا در شرایط خال‬
‫عمل نمایند‪ ،‬کلیه استیج‪15‬های فرآیند مذکور برای شرایط خال مراحی شدهاند علی رغم اینکه انتهای‬
‫استیج ها در مجاورت فشار هیدرو استاتیکی استخر اریان تغلی شده قرار گرفته‪ ،‬که تحمل ماکزیمم‬
‫فشار ‪ 2‬بار را برای سیستم میسر می سازد‪ ،‬در شکل( ‪ )7-1‬فرآیند های سیستم ‪ MSF‬را برای یک استیج‬
‫نشان می دهد‬
‫‪-2-1-1-6-1‬آب شیرین کن تقطیر چند مرحله ای (‪)MED‬‬

‫سیستم تقطیر چندمرحله ای از کنار هم قرار گرفتن سری تقطیر کننده های تک اثره شکل می گیرد‪،‬‬
‫در این سیستم بخار تولیدی در یک مرحله در مرحله ی بعدی استفاده میشود بازیابی بخار در سیستم‬
‫تقطیر کننده عالوه بر کاهج اریان تغلی شده ی خروای از سیستم‪ ،‬مانا از اتالف زیاد انرژی به محیط‬
‫که از معایب اصلی سیستم تقطیرکننده تک اثره اسن‪ ،‬خواهد شد‬
‫در شکل (‪ ) 8-1‬یک مبدل آب شیرین کن چند مرحله ای نشان داده شده اسن بخار اشباع ترک‬
‫کننده بویلر بازیافن حرارت‪ ،‬به سمن مبدل آب شیرین کن )‪ )MED‬می رود که در آن‪ ،‬پس از تبخیر‬
‫‪15‬‬
‫‪Stages‬‬
‫‪17‬‬
‫آب دریا در افکن اول‪ ،‬کندانس شده و به بویلر بازیاب باز می گردد آب دریا در این مبدل پس از ورود‬
‫به کندانسور و افزایج دما به دو بخج تقسیم میشود قسمتی از آن برای حذف گرمای اضافی در سیستم‬
‫و صرفا برای تبدیل کامل بخار اشباع به مایا اشباع اسن و به دریا باز میگردد که آب خنک کن نامیده‬
‫می شود قسمتی از آن هم به عنوان آب تغذیه به صورت موازی وارد هریک از افکن ها می شود‬
‫سیستم های تقطیر کننده چند مرحله ای به صورت کلی به چهار دسته اریان پیشرو‪ ،‬پسرو ‪ ،‬موازی‬
‫و اریان متقاما تقسیم می گردد‪ ،‬واه تمایز این سه دسته در نوع آرایج بخار گرم کننده و اریان غلی‬
‫تبخیر شونده می باشد انتخاب مناسب بین این سه دسته وابسته به انحالل پذیری نمک در آب به عنوان‬
‫تابعی از ماکزیمم دمای براین ‪16‬و ماکزیمم غلظن براین می باشد دما و غلظن باال سبب ایجاد رسوب‬
‫در قسمن داخلی و خارای سطوح لوله های تبخیرکننده خواهد شد‬
‫ایجاد رسوب در لوله های تبخیر کننده سبب وقوع موارد زیر خواهد شد‪:‬‬
‫‪ 1‬کاهج سطح انتقال اریان در داخل لوله ها‪ ،‬که سبب افزایج افن فشار و توان پمپاژ می شود‬
‫‪ 2‬افزایج مقاومن حرارتی در برابر انتقال حرارت‪ ،‬کاهج راندمان حرارتی و به تبا آن کاهج نرخ‬
‫محصول تولیدی‬
‫در حالن کلی این سیستم از قسمن های اصلی شامل اواپراتور‪ ،‬رموبن گیر‪ ،‬نازل اسپری آب دریا‪،‬‬
‫ا ستخر اما آوری آب شور‪ ،‬کندان سور (پیج گرم کن ا صلی ) کمپر سور حرارتی برای بخار‪ ،‬محفظه‬
‫های تبخیر ناگهانی‪ ،‬خطوط لوله و تشییکیل شییده اسیین کمپرسییورهای بخار انواع مکانیکی و حرارتی‬
‫دارند در اینجا ابتدا سه نوع آرایج مختلف را برای نمک زدایی تقطیری چند مرحله ای (‪ )MED‬شرح‬
‫داده شده و سپس آرایج برتر ‪ MED‬معرفی شده اسن‬
‫‪16‬‬
‫‪Top Brine temprature‬‬
‫‪18‬‬
‫شکل (‪ )8-1‬شماتیک سیستم ‪ n ، MED-TVC‬مرحله ای [‪]30‬‬
‫الف) آرایش تغذیه پیشرو‬

‫این آرایج در شکل( ‪ )9-1‬ن شان داده شده ا سن در این آرایج پس از اختالط بخار محرک با بخار‬
‫اشباع خار شده از افکن آخر در کمپرسور حرارتی بخار‪ ،‬این بخار وارد افکن اول می شود‬
‫(اریان ‪ )14‬آب ا سپری شده از سمن دریا نیز با عبور از کندان سور روی لوله های اواپراتور اول پا شیده‬
‫می شود‪ ،‬بخشی از آن بخار شده و به عنوان سیال گرم وارد لوله های افکن مرحله ی بعد می شود‬
‫( اریان های ‪ 20 ،16‬و‪ ) 24‬بخج دیگر به عنوان آب شور(اریان های ‪23،19‬و ‪ )27‬وارد افکن بعدی‬
‫شده تا به عنوان آب شور دوباره روی لوله ها اسپری شده و آب شیرین تر از آن بدسن آید‬
‫‪19‬‬
‫شکل (‪ )9-1‬آرایج تغذیه پیشرو)‪]26[ (MED-TVC-FF‬‬
‫ب)آرایش تغذیه موازی‬

‫در این آرایج پس از اختالط بخار محرک با ق سمتی از بخار ا شباع خار شده در افکن آخر‬
‫در کمپرسور حرارتی بخار وارد افکن آخر می شود(اریان‪ )14‬آب دریا نیز پس از پیج گرم شدن در‬
‫کندانسییور روی لوله های همه ی اواپراتورها پاشیییده می شییود(اریان‪ )6‬بخشییی از آن بخارشییده و به‬
‫افکن بعد رفته و به عنوان سیییال گرم وارد لوله های مرحلهی بعد می شییود‪ ،‬بخج دیگر یعنی آب های‬
‫شور تبخیر ن شده(اریان های ‪ 24، 21 ،18‬و‪ ) 25‬از زیر هرکدام از افکن ها خار شده و از مریق یک‬
‫خط لوله(اریان‪ ) 10‬که به هم مت صل اند‪ ،‬به دریا بازگردانده می شود‪ ،‬شماتیک چیدمان تغذیه موازی‬
‫در شکل (‪ )10-1‬آورده شده اسن‬
‫‪20‬‬
‫شکل (‪ )10-1‬آرایج تغذیه موازی (‪)MED TVC-PP‬‬
‫ج)آرایش تغذیه پسرو‪:‬‬

‫در این چیدمان پ سآب با بی شترین غلظن وارد اواپراتوری که ماکزیمم دما را دارد می شود‪ ،‬اریان‬
‫خوراک سیییسییتم(اریان ‪ ) 6‬روی سییینی لوله های اواپراتور مرحله ی آخر می ریزد که یکی از ضییعف‬
‫های این چیدمان به ح ساب می آید که احتمال وقوع هرگونه ر سوب گرفتگی در لوله های اواپراتور را‬
‫باال می برد‪ ،‬پسییآب خروای از هر اواپراتور به عنوان خوراک به سییمن نازل های اواپراتور ماقبلی خود‬
‫پمپ می گردد‪ ،‬به دلیل همین اریان عقب گرد ‪ ،‬این نوع چیدمان به آرایج پسییرو معروف می باشیید‪،‬‬
‫شماتیک سیستم تغذیه پسرو در شکل( ‪ ) 11-1‬نشان داده شده اسن‬
‫‪21‬‬
‫شکل (‪ )11-1‬آرایج تغذیه پسرو( ‪)MED-TVC-B‬‬
‫د)آرایش تغذیهی موازی‪-‬متقاطع‬

‫تفاوت آرایج تغذیه موازی‪ -‬متقاما (‪ )MED-TV-PC‬با نوع موازی در آن اسیین که در این نوع‬
‫آب شییوری که مرحله ی ‪ i‬ام را ترک می کند وارد اسییتخر آب شییور مرحلهی ‪ i+1‬ام می شییود‪ ،‬این‬
‫مو ضوع سبب می شود به دلیل اختالف دمایی و ف شاری دو مرحله‪ ،‬مقداری از آب شور وارد شده به‬
‫مرحله ‪ i+1‬ام تبخیر شود با این پدیده محصول آب شیرین و بازده حرارتی سیستم افزایج می یابد‪ ،‬این‬
‫بخار با بخار ت شکیل شده با گرمای اواپراتور همراه شده و به لوله های مرحله ی بعد وارد می شود در‬
‫سایر موارد آرایج موازی‪ -‬متقاما مشابه آرایج موازی اسن در شکل (‪ )12-1‬نمونه ای از این آرایج‬
‫نشان داده شده اسن‬
‫‪22‬‬
‫شکل(‪ )12-1‬شماتیک سیستم تغذیه موازی و متقاما (‪)MED-TVC PCF‬‬
‫آب شیرین کن چندمرحله ای موازی‪-‬متقاما (‪ )MED TVC- Paralell Cross‬دارای مزایای عمده‬
‫ای نسبن به سایر انواع آب شیرین کن ها مانند فلج چند مرحله ای و آب شیرین کن چند مرحله ای و‬
‫آب شیرین کن چند مرحله ای موازی می باشد که در زیر به تعدادی از آنها اشاره میشود‪:‬‬
‫‪ 1‬انجام کلیه فرآیند های تقطیر در دما و فشیار بسییار پایین و عدم نیاز به بخار در دما و فشیار باال که‬
‫مواب کاهج رسوب آب دریا روی لوله های افکن می گردد‬
‫‪ 2‬استفاده حداقلی از مواد شیمیایی ضد رسوب که سبب کاهج کیفین آب خروای می شود‬
‫‪ 3‬امکان افزایج بازده کلی واحد تولید آب شیییرین (ضییریب عملکرد ) با افزایج تعداد افکن در‬
‫همان شرایط عملکردی‬
‫‪ 4‬هزینه تعمیر و نگهداری و راه اندازی خیلی پایین تر نسبن به سایر آب شیرین کن ها‬
‫‪ 5‬فاصله ی زمانی بسیار کم بین زمان روشن کردن تا فراگیری در ظرفین حداکثر تولید(چند دقیقه)‬
‫و خاموشی راحن واحد‬
‫‪ 6‬عدم نیاز به پمپ اهن پمپاژ پسییآب غیر تبخیری بین اواپراتورها‪ ،‬به دلیل اینکه پسییآب مذکور از‬
‫اواپراتور با فشار باال به سمن اواپراتور کم فشار اریان می یابد‬
‫‪-3-1-1-6-1‬تراکم مکانیکی بخار ‪MVC‬‬

‫در سیستم های تراکم مکانیکی بخار از انرژی حاصل از فوق گرم کردن بخار اشباع که توسط یک‬
‫کمپرسییور بخار با سییاختار گوشییواره ای اسییتفاده می شییود بخار آب شییور ورودی به داخل کمپرسییور‬
‫‪23‬‬
‫مکج شده و پس از فوق گرم شدن به عنوان سیال گرم وارد لوله ها شده و از انرژی آن برای تبخیر آب‬
‫تغذیه ای که روی لوله ها ا سپری می شود ا ستفاده می گردد در یک آرایج معمول نازل های پا ش شی‬
‫‪ 17‬پخج می کنند‪،‬‬
‫آب تغذیه به مور یکسییان آب تغذیه را در سییرتاسییر لوله های اواپراتورافقی نوع ‪FF‬‬
‫گرمای نهان حاصییل از تقطیر بخار های داغ که در داخل لوله ها اریان دارد به الیه نازک آب شییوری‬
‫که روی لوله ها واود دارد منتقل شده و در نتیجه عمل تبخیر رخ می دهد‪ ،‬بخار حاصل با عبور از فیلتر‬
‫قطره گیر وارد کمپر سور سانترفیوژ شده و ف شار و دمای آن افزایج می یابد‪ ،‬سپس به صورت اریان‬
‫داغ وارد لوله ها می شییود آب تقطیر شییده در داخل لوله ها به مخزن آب شیییرین منتقل می شییود یک‬
‫سیییسییتم با کارایی مناسییب به گونه ای مراحی می شییود که گرمای حاصییل از کمپرسییور برای کارکرد‬
‫سیستم مناسب باشد و به تولید حرارت اضافی نیازی نباشد منبا بخار خارای‪ ،‬تنها برای شروع فرآیند و‬
‫تا زمانی که آب تغذیه به دمای تبخیر برسییید و در آن نقطه کمپرسیییور شیییروع به کار نماید الزم‬
‫اسن شماتیک سیستم مذکور در شکل (‪ )13-1‬نشان داده شده اسن‬
‫شکل (‪ )13-1‬شماتیک سیستم تراکم مکانیکی بخار تک اثره[‪]30‬‬
‫‪-1-3-1-1-6-1‬معرفی تجهیزات سیستم تراکم مکانیکی بخار‪:‬‬
‫‪.1‬کمپرسور بخار‪:‬‬
‫یکی از اازای اصلی سیستم نمک زدایی تراکم مکانیکی بخار‪ ،‬کمپرسور بخار اسن‪ ،‬که بیشترین توان‬
‫‪17‬‬
‫‪Falling film‬‬
‫‪24‬‬
‫‪18‬‬
‫از مرکز‪ ،‬روتس و‬ ‫مصرفی نیز مربوط به این تجهیز می باشد کمپرسورهای بخار در سه نوع گریز‬
‫اسکرو ‪19‬‬
‫مواود هستند‪ ،‬نوع گریز از مرکز ظرفین دبی باالتری دارد ولی از معایب آن می توان به‬
‫نسبن فشار پایین در نوع تک مرحله ای‪ ،‬دمای تخلیه باال و نیاز به پره هایی از انس قوی تر اشاره‬
‫کرد نوع روتس آن ارتعاشات کمتری داشته و ساختار ساده تری دارا می باشد‪ ،‬علی رغم اینکه نسبن به‬
‫نوع اس کرو نسبن فشار کمتری دارد کمپرسور نوع اسکرو عالوه بر تامین نسبن فشار باال‪ ،‬پایداری‬
‫باالتری نیز دارد‬
‫در شکل (‪ )14-1‬نمونه ای از پروانه نوع گریز از مرکزو خود کمپرسورهای روتس و اسکرو نشان‬
‫داده شده اسن‬
‫( )‬ ‫(ب)‬ ‫(الف)‬
‫شکل(‪ )14-1‬تصویری از انواع کمپرسورهای بخار به ترتیبالف) نوع گریز از مرکز ب) روتس و‬
‫)اسکرو [‪]32‬‬
‫‪.2‬اواپراتور نوع ‪:FF‬‬

‫این نوع از اواپراتورها در نوع افقی و عمودی اند که نوع عمودی عمدتا در صییی نایا لبنی و برای‬
‫خالب سییازی و تغلی شیییر و نوع افقی برای نمک زدایی اسییتفاده می شییوند‪ ،‬این نوع از اواپراتور ها‬
‫همانطور که ذکر شد از تعداد زیادی لوله که به صورت فشرده در کنار هم قرار گرفته که در داخل آنها‬
‫بخار محرک اریان دارد تشکیل شده اسن‪ ،‬عملکرد لوله های این اواپراتور مستقیما متاثر از بازده انتقال‬
‫حرارتی اسیین بدین منظور پ وهج های متعددی برای بهینه سییازی حرارتی لوله های اواپراتور با تغییر‬
‫سییاختار آنها صییورت گرفته اسیین‪،‬لوله های نوع رزوه مارپیچی‪ ،‬نوعی از لوله های این نوع اواپراتورها‬
‫‪18‬‬
‫‪Roots‬‬
‫‪19‬‬
‫‪Screw‬‬
‫‪25‬‬
‫ه ستند که از نظر انتقال حرارتی ن سبن به سایر انواع‪ ،‬بهینه بودن شان اثبات شده ا سن‪ ،‬در شکل(‪)15-1‬‬
‫نمایی از ساختار داخلی و خارای لولهی رزوه مارپیچی آورده شده اسن‬
‫(ب)‬ ‫(الف)‬
‫شکل (‪ )15-1‬نمایی از الف داخل وب بیرون لوله دارای رزوه مارپیچی اواپراتور‬
‫در ادول (‪ )1-1‬مزایا و معایب این نوع اواپراتور بیان شده اسن‪:‬‬
‫ادول( ‪ )1-1‬مزایا و معایب اواپراتور افقی ‪FF‬‬
‫معایب‬ ‫مزایا‬
‫اواپراتور ‪ Falling Film‬هنگامیکه مایا ورودیبه آن دارای غلظن‬ ‫هزینه سرمایه گذاری پایین و برخوردار بودن از نرخ انتقال حرارت‬
‫باالی مواد اامد و همچنین ویسکوزیته باال باشد؛ دارای کارایی‬ ‫بیشتر در واحد سطح‬
‫نامناسب اسن‬
‫خیس شییدن تیوبها در مبدل اواپراتور یک عاملنامناسییب اسیین زیرا‬ ‫پرکاربرد برای سیستم هایی که به انتقال شیمیایی حساس اند‪ ،‬زیرا‬
‫باعث فرسیییایج تیوبها می شیییود بنابراین مراحی مناسیییب سیییسیییتم‬ ‫زمان نگه داری پسآب در محفظه را کاهج می دهد‬
‫توزیاکننده پساب به درون تیوبهای مبدلبسیار اهمین دارد‬
‫‪ -4-1-1-6-1‬فر آیند رطوبت زنی و رطوبت زدایی‬

‫فرآیند رموبن زنی و رموبن زدایی نوعی از فرآیند های حرارتی می باشییید که در آن بازیافن‬
‫حرارتی بوسییله هوای مرموب صیورت می گیرد‪ ،‬این روش به نام تقطیر رموبتی هوا شیناخته می شیود‪،‬‬
‫ا ین سیستم شامل دو بخج تبخیر کننده و کندانسور می باشد‪ ،‬در مرحله اول با عبور هوای گرم از‬
‫محفظه ی آب شور‪ ،‬مقداری از آب شور تبخیر شده و به صورت بخار آب اذب هوا می شود که‬
‫به این مرحله رموبن زایی گفته می شیییود‪ ،‬در ادامه هوای مرموب مذکور از روی کویلی که در داخل‬
‫‪26‬‬
‫لوله های آن آب خنک کن می گذرد‪ ،‬عبور داده شده وسبب می شود قطرات بخار آب روی کویل ها‬
‫کندانس شده و در قسمن پایینی محفظه اما گردد‪ ،‬آب کندانس شده به عنوان آب شیرین از سیستم‬
‫خار می شود شماتیک سیستم رموبن زنیورموبن زدایی )‪ 20(HDH‬در شکل زیر نشان داده شده‬
‫اسن‬
‫شکل (‪ )16-1‬فرآیند رموبن زنی و رموبن زدایی [‪]30‬‬
‫‪-5-1-1-6-1‬فرآیند نمک زدایی جذبی‪:‬‬

‫اساس فرآیند نمک زدایی اذبی‪ ،‬همانند فرآیند چیلر اذبی اسن که در آن از ماده سیلیکاژل به عنوان‬
‫ااذب و آب به عنوان مبرد استفاده می شود‪ ،‬در سیستم نمک زدایی اذبی از پسآب یا آب شور دریا به‬
‫اای آب مبرد ا ستفاده شده و آب ت صفیه تقطیر شده در کندان سور به عنوان آب ت صفیه شده و پ سآب‬
‫خروای از انتهای اواپراتور به عنوان پسآب نهایی خار می شود‪ ،‬در شکل (‪ )17-1‬شماتیک کاملی از‬
‫یک سییییسیییتم نمک زدایی اذبی که شیییامل کندانسیییور‪ ،‬اواپراتور و دو عدد محفظه ی حاوی ااذب‬
‫سیلیکاژل اسن را نشان می دهد‪:‬‬
‫‪27‬‬
‫شکل (‪ )17-1‬شماتیک فرآیندی سیستم نمک زدایی اذبی[‪]33‬‬
‫د ر سیستم نشان داده شده‪ ،‬آب تصفیه دو بار کندانس می شود‪ ،‬عالوه بر آن در اواپراتور مجموعه مثل‬
‫چیلر اذبی‪ ،‬هدف سرمایج نیز تامین گردد‪ ،‬در نتیجه می توان این نوع سیستم را دومنظوره معرفی‬
‫نمود ااذب سیلیکاژل به عنوان معروف ترین ماده مورد استفاده در فرآیند های اذبی شناخته می شود‬
‫که دلیل آن نیز قدرت در اذب قطرات بخار آب با کمترین تغییرات در ساختار خود و رهاسازی آن‬
‫در اثر حداقل حرارت اسن پس از گازی زدایی کل سیستم‪ ،‬آب خام بعد از یک مرحله پیج تصفیه‬
‫وارد اواپراتور می شود‪ ،‬فشار اواپراتور برابر با فشار خال در دمای آب خنک کن اسن‪،‬بخار آب تولید‬
‫شده اذب سیلیکاژل محفظهی اول می شود‪ ،‬حرارت تولید شده در حین فرآیند اذب به کویل آب‬
‫خنک کن که در داخل محفظه قرار دارد‪ ،‬داده می شود‪،‬در مرف دیگر مجموعه با دادن حرارت به‬
‫سیلیکاژل ها بوسیله کویل آب گرم‪ ،‬بخار آب تولیدی وارد کندانسور شده و تقطیر صورت می پذیرد‬
‫این سیستم نسبن به سایر روش های حرارتی مرسوم‪ ،‬سازگاری بیشتری با محیط زیسن دارد‬
‫‪-2-1-6-1‬فرآیند های غشایی‬

‫پرکاربردترین سیستم نمک زدایی غشایی اسمز معکوس اسن‪ ،‬در این روش از انرژی فشاری برای‬
‫عبور آب خالب از یک غشای نیمه تراوا و اداشدن امالح محلول از آب استفاده می شود‪ ،‬در ادامه به‬
‫بیان تفضیلی آن و روش الکترودیالیز می پردازیم‬
‫‪28‬‬
‫‪-1-2-1-6-1‬اسمز معکوس (‪)RO‬‬
‫در این سی ستم از یک سری غ شای نیمه تراوا که مولکول های آب را از خود عبور داده و مولکول‬
‫های امالح محلول در آن را عبور نمی دهند ا ستفاده شده ا سن‪ ،‬محدوده قطر ذراتی که با روش ا سمز‬
‫‪ 0/1‬تا ‪ 5 nm‬قرار دارد‪ ،‬شیییکل (‪ )18-1‬این محدوده ها را نشیییان می‬ ‫ادا می شیییود بین ‪nm‬‬ ‫معکوس‬
‫دهد انس این غشییا ها در اوایل سییلولز اسییتات (‪ )Cellulose Acetate‬بودند که رفته رفته با غشییاهایی از‬
‫و سیعتری ن سبن به‬ ‫‪PH‬‬ ‫انس پلی آمید اایگزین شدند غ شاهای پلی آمیدی قابلین تحمل محدودهی‬
‫غ شاهای سلولز ا ستات را دارا می با شند‪ ،‬از مرفی نیز این غ شاها ن سبن به اک سیدا سیون با کلر آزاد‬
‫حساس هستند‬
‫شکل (‪ )18-1‬فرآیند های غشایی و محدوده ی ذرات مربومهی آنها [‪]31‬‬
‫در زیر مزایا و معایب هریک از غشا های سلولز استاتی و پلی آمیدی آورده شده اسن‪:‬‬
‫ادول( ‪ )2 -1‬مزایا و معایب غشاها ی سیستم های اسمز معکوس به تفکیک انس‬
‫پلی آمید‬ ‫سلولز استات‬
‫معایب‬ ‫مزایا‬ ‫معایب‬ ‫مزایا‬
‫تحملکمدربرابر‬ ‫مقاومن هیدرولیکی باال‬ ‫حساسبهتخریب بیولوژیکی‬ ‫قیمن پایین‬
‫اکسایندهها مانند کلر‬
‫قیمن باال‬ ‫شار آب عبوری باال و فشار‬ ‫نفوذ پذیری کم‬ ‫تحمل باال در برابر کلر‬
‫کاری پایین‬
‫‪29‬‬
‫تشریح پدیدههای اسمزی و اسمزی معکوس‬ ‫‪‬‬
‫پدیده اسیییمزی به اریان مبیعی حالل (مثال آب ) و عبور از داخل یک غشیییای نیمه تراوا به دلیل‬
‫واود اختالف غلظن در مرفین این غشییا می باشیید پدیده اسییمز معکوس که اسییاس کار سیییسییتم های‬
‫نمک زدایی با همین نام نیز اسیین‪ ،‬به اسییتفاده از انرژی فشییاری در یک مرف غشییا برای عکس کردن‬
‫اهن اریان فوق الذکر گفته می شییود‪ ،‬به موریکه با اسییتفاده از یک پمپ پرفشییار حالل از غشییا که‬
‫ن سبن به آب تراوا بوده و ن سبن به نمک نا تراوا می با شد‪ ،‬عبورداده شده و در مرف دیگر غ شا اما‬
‫می گردد‪ ،‬بدین ترتیب آب ت صفیه شده ا ستح صال می گردد پدیده های ا سمزی و ا سمزی معکوس در‬
‫شکل (‪ ) 16-3‬نشان داده شده اسن‪ ،‬در شکل (الف) نحوه قرارگیری غشا نیمه تراوا بین دو محلول غلی‬
‫و رقیق‪ ،‬شکل (ب) نحوه اثر فشار اسمزی به غشا نیمه تراوا وشکل ( ) نحوه غلبه فشار هیدرولیکی پمپ‬
‫پربرفشار اسمزی‪ ،‬عبور مولکول های آب از غشاء و عدم عبور مولکول های نمک از آن اسن‬
‫(الف)‬ ‫(ب)‬ ‫( )‬
‫شکل (‪) 19-1‬شماتیک فرآیند اسمزی و اسمزی معکوس [‪]30‬‬

‫با استفاده از سیستم اسمز معکوس می توان گفن که تقریبا ‪ 95‬تا ‪ %99‬از نمک محلول در آب ادا‬
‫می شود‪ ،‬اما میزان فشاری که نیاز اسن تا این فرآیند انجام گیرد کامال به غلظن نمک ورودی به سیستم‬
‫اسمز معکوس بستگی دارد‪ ،‬در نتیجه غلظن باالی نمک در اریان خوراک ورودی به سیستم‪ ،‬نیازمند‬
‫هد(ف شار) باالتر پمپ مربومه برای غلبه بر ف شار ا سمزی خواهد بود در شکل (‪ )17-3‬شمایی ساده از‬
‫آب شیرین کن اسمز معکوس دو مرحله ای ارائه شده اسن آب خوراک ورودی به سیستم با عبور از‬
‫‪ 20‬غلظن کم و‬
‫داخل مجموعه ای از غ شاها به دو ق سمن تق سیم می شود‪ ،‬بخج اول آب ت صفیه شده با‬
‫‪20‬‬
‫‪Permeate water‬‬
‫‪30‬‬
‫‪ 21‬غلظتی بیشتر از غلظن آب خوراک ورودی می باشد‬
‫بخج بعدی آب تخلیه با‬
‫براساس توضیحات ارائه شده آب شیرین کن های اسمز معکوس شامل تجهیزات زیر می باشند‪:‬‬
‫واحد تامین آب ورودی به سیستم‬ ‫‪‬‬
‫واحد پیج تصفیه‬ ‫‪‬‬

‫پمپ فشار باال‬ ‫‪‬‬
‫مجموعهی غشاها‬ ‫‪‬‬
‫سیستم کنترلی و ابزار دقیق‬ ‫‪‬‬
‫واحد تصفیه آب قابل شرب و ذخیره سازی‬ ‫‪‬‬
‫واحد تمیز کاری‬ ‫‪‬‬
‫شکل( ‪ )20-1‬شمایی از یک سیستم اسمز معکوس دو مرحله ای[‪]30‬‬
‫شکل (‪ ) 21-1‬یک سی ستم آب شیرین کن ا سمز معکوس کامل را ن شان می دهد که شامل واحد‬
‫فیلتر های دانه ای‪ ،‬کلر زنی و ت صفیه می با شد‪ ،‬باید به این نکته تواه شود که سطح واحد پیج ت صفیه‬
‫سی ستم ا سمز معکوس به شدت به غلظن اریان خوراک ورودی و نوع امالح مواود در آن ب ستگی‬
‫دارد‬
‫‪21‬‬
‫‪Reject/Concentrate/Brine‬‬
‫‪31‬‬
‫شکل( ‪ ) 21-1‬سیستم نمک زدایی اسمز معکوس مشتمل بر دو مرحله پیج تصفیه با فیلتر های دانه ای [‪]30‬‬
‫در سی ستم ن شان داده شده در شکل (‪ ،)21-1‬ابتدا آب ورودی از اقیانوس به صورت متوالی از دو‬
‫نوع فیلتر دانه ای به ترتیب با نام های گران شی و تحن ف شار عبور کرده و وارد فیلتر نوع کارتریجی می‬
‫شود‪ ،‬بعد از آن ق سمتی وارد مجموعه ی غ شاها شده و ق سمن دیگر به واحد بازیابی انرژی که از نوع‬
‫مبدل های فشار هستند فرستاده شده تا با اریان تخلیه از غشاهای اسمز معکوس که دارای فشار اسمزی‬
‫کمی کمتر از ف شار ا سمزی اریان خوراک ا سن تبادل انرژی ف شاری نماید‪ ،‬در این صورت کار پمپ‬
‫ف شار قوی سی ستم کمتر خواهد بود آب ت صفیه شده خروای از مجموعه غ شاها پس از کلر زنی قابل‬
‫ا ستفاده می شود‪،‬باید به این مو ضوع تواه شود که سطح پیج ت صفیه آب تغذیه ی سی ستم شدیدا به‬
‫کیفین آن بستگی دارد‬
‫اما از الینفک هر سیستم نمک زدایی اسمز معکوسی‪ ،‬مجموعه غشاها اسن‪ ،‬که از نظر ظاهری به‬
‫دو دسته فیبر های نازک توخالی و واحد های مارپیچی تقسیم می شوند‪ ،‬که در ادامه به توضیح هر یک‬
‫از آنها پرداخته می شود‬
‫‪32‬‬
‫‪.1‬غشاهای نوع فیبر نازک توخالی‪:‬‬
‫این نوع غشاها متشکل از تعداد زیادی از فیبر های متقارن‪ ،‬نازک‪ ،‬توخالی سلولزی یا غیر سلولزی هستند که‬
‫قطر آنها در حدود ‪ 42‬میکرومتر در داخل و ‪ 85‬میکرو متر در خار می باشد‪[ 8].‬‬
‫میلیون ها فیبر ها بدین ترتیب کنار یکدیگر در یک دسییته قرار گرفته اند و از وسییط تا شییده بدین‬
‫نحو که ابتدا و انتهای آنها در یک سمن قرار گرفته اند این مجموعه در یک پوسته ی خارای قرار می‬
‫گیرد و در ابتدا و انتهای آنها مسیییر های ورود و خرو آب شییور و آب قابل شییرب بدون واود هیچ‬
‫ن شتی قرار می گیرند آب با ف شار تو سط پمپ ها در هر پو سته وارد شده و از روی این فیبر های نازک‬
‫می گذرد‪ ،‬ذرات نمک و ناخالصی ها در پشن این الیه ی فیبر تشکیل الیه ای از مواد غلی می دهد و‬
‫آب تصفیه شده و عاری از این ذرات از ذرات از فیبر ها گذشته و وارد آنها می شود آب وارد شده از‬
‫انتهای مجموعه اما شییده و برای مراحل بعدی تصییفیه هداین می شییودو از انتهای دیگر آب با غلظن‬
‫باالی نمک یا آب شیییور غلی تخلیه می شیییود از آنجایی که محلول با غلظن باالیی که در اداره ی‬
‫بیرونی فیبر ها اما شده اسن و می تواند عملکرد سیستم را مختل نماید‪ ،‬بوسیلهی تکنیک های مختلفی‬
‫از امله تزریق هوا بر روی فیبر ها برای ادایج الیه ی روی آنها و سییپس پمپ کردن آب با فشییار باال‬
‫برای خار سییازی مواد به بیرون مجموعه و یا تزریق آب تمیز به داخل الیهی فیبرها برای اداسییازی با‬
‫ف شار آب ذرات اما شده روی فیبرها و خار ساختن آنها و یا ترکیبی از دو تکنیک فوق ا ستفاده می‬
‫شود البته آرایج های دیگری نیز واود دارد به مور مثال عبور آب شور از داخل فیبرها و خرو آب‬
‫قابل شرب از اداره فیبر و ورود آب قابل شرب به پو سته غ شا برای اما آوری راحن تر آب شرب‬
‫تولیدی در ت صاویر( ‪ )22-1‬و (‪ )23-1‬ت صویر این نوع از غشاها و در شکل ( ‪ )1-24‬آرایج اریانی‬
‫آنها را مشاهده می کنید‬
‫‪33‬‬
‫شکل (‪ )22-1‬نمایی از فیبر های تشکیل دهنده سیستم غشایی با فیبر نازک توخالی [‪]30‬‬
‫شکل (‪ )23-1‬نمای داخلی یک غشا از نوع فیبر نازک توخالی‬
‫شکل (‪ )24-1‬شماتیک آرایج اریانی در غشاهای نوع فیبر نازک توخالی‬
‫‪34‬‬
‫‪.2‬غشاهای مارپیچی‪:‬‬
‫این نوع از غشاها متشکل از دو الیه ی تخن از غشاء ها که به وسیلهی یه الیهی نایلونی بسیار نازک‬
‫که به عنوان فضا پرکن بین دو الیه اصلی عمل نموده و کانالی برای عبور آب قابل شرب می سازد‪ ،‬می‬
‫باشند این مجموعه از سه مرف به مور کامل آببندی شده و فقط از یک مرف ااازه عبور آب شرب‬
‫تولیدی داده می شود‪ ،‬امروزه غشاهای مارپیچی به دلیل باال بودن نسبن سطح به حجم در آنها‪ ،‬بیشترین‬
‫کاربرد را در سی ستم های ا سمز معکوس دارا می با شند‪ ،‬این ن سبن برای غ شاهای مارپیچی در حدود‬
‫‪ 150 -380 ft 2‬بی شتر ا ز سایر آرای شها می با شد نمای برش خورده غ شای مارپیچی در شکل (‪25-‬‬
‫‪ft 3‬‬
‫‪ )1‬نشان داده شده اسن‬
‫شکل (‪ )25-1‬نمایی از چیدمان الیه های غشای مارپیچی [‪]30‬‬
‫همانطور که در شییکل نیز قابل مشییاهده اسیین‪ ،‬در مرفین ابتدا و انتهای اسییتوانه متشییکل ازالیه های‬
‫مذکور از دو درپوش استفاده شده اسن که هدف از آنها الوگیری از وقوع پدیده تلسکوپی می باشد‪،‬‬
‫علی رغم واود این در پوش ها در صییورتی که افن فشییار در المان ها زیاد باشیید‪ ،‬این پدیده می تواند‬
‫رخ دهد‪ ،‬دو نمونه از این پدیده مخرب در شکل (‪ )26-1‬قابل مشاهده اسن‬
‫‪35‬‬
‫(ب)‬ ‫(الف)‬
‫شکل (‪:)26-1‬دونمونه از وقوع پدیده تلسکوپی ( الف)‪:‬فقط الیه فضا پرکن بیرون آمده (ب) هم الیه فضا پرکن و هم الیه‬
‫های اصلی غشا بیرون آمده اند [‪]34‬‬
‫هریک از المان های غشایی نسبن بازیابی درحدود ‪ 5‬تا ‪ 15‬درصد را دارا می باشند که برای رسیدن‬
‫به نسبن بازیابی قابل قبول الزم اسن تا این غشاها به صورت متوالی در کنار یک دیگر قرار گیرند‪ ،‬چهار‬
‫تا شج عدد از این المان ها به صورت متوالی کنار هم قرار گرفته و تشکیل یک محفظهی فشاری داده و‬
‫آب تخلیه خروای از هر المان به عنوان آب تغذیه المان دیگر می باشد نهایتا آب تخلیه خروای از‬
‫آخرین المان هر محفظه ی فشاری به عنوان آب تخلیه مجموعه شناخته می شود‪ ،‬در صورتی که سیستم‬
‫شامل دو مرحله باشد‪ ،‬آب تخلیه مذکور به عنوان آب تغذیه وارد محفظه های فشاری مرحلهی دوم شده‬
‫و فرآیند شرح داده شده‪ ،‬عینا تکرار می شود‬
‫‪- 2-2-1-6-1‬روش اسمز مستقیم‪:‬‬

‫روش نمک زایی اسمز مستقیم‪ ،‬فرآیند غشایی اسن که برخالف روش اسمز معکوس که سعی دارد‬
‫بر فشار اسمزی غلبه نماید‪ ،‬در این سیستم از این فشار استفاده می شود‪ ،‬در این سیستم بنابه مبیعن هر‬
‫فرآیند اسمزی مولکول های آب از غشاهای نیمه تراوا از سمن محلول رقیق به سمن غلی حرکن می‬
‫کنند‪ ،‬در سمن رقیق مجموعه از یک محلول مکشی که فرآیند اداسازی مولکول های آب از آن بسیار‬
‫راحن تر از اداسازی آب از محلول نمکی اسن‪ ،‬استفاده می شود‪ ،‬سپس آب تصفیه شده توسط یک‬
‫بخج بازیابی اما آوری شده و آماده استفاده می باشد‪ ،‬مزین این روش نسبن به اسمز معکوس‪ ،‬عدم‬
‫استفاده از پمپ فشار قوی ودر نتیجه کاهج هزینه های سیستم بوده و این در حالی اسن که هزینه محلول‬
‫مکشی هم چندان باال نیسن‪ ،‬در شکل زیر شماتیک یک سیستم اسمز مستقیم نشان داده شده‬
‫‪36‬‬
‫شکل (‪ )1-27‬شماتیک فرآیند اسمز مستقیم[‪]30‬‬
‫اسن‪،‬در این سیستم از محلول مکشی ‪ NH3/CO2‬استفاده شده اسن‬
‫‪-3-2-1-6-1‬روش الکترودیالیز‬
‫در این روش از اریان الکتریسیته برای اداسازی یون های سدیم و کلر از آب شور استفاده می شود در‬
‫محفظه ای که در دو انتهای آن دو صفحه یکی با بار الکتریکی مثبن(آند) و دیگری با بار الکتریکی‬
‫منفی(کاتد) تعبیه شده اسن‪ ،‬تعدادی غشای نیمه تراوا که یک در میان کاتیون گذر و آنیون گذر هستند‬
‫قرار داده می شوند‪ ،‬یون های مثبن سدیم به سمن کاتد و یون های منفی کلر به سمن آند کشیده می‬
‫شوند‪ ،‬بدین ترتیب در سلول هایی که غشای آنیون گذر در سمن آند قرار گرفته و غشای کاتیون گذر‬
‫در سمن کاتد باشد‪ ،‬شوری آب کاهج یافته و در سلول های اانبی آنها شوری آب افزایج می یابد‪،‬‬
‫این دو اریان از یک دیگر ادا شده و اما آوری می گردند‪ ،‬غشا های مورد اشاره برای الوگیری از‬
‫وقوع رسوب کلر با محلول مجزایی که فاقد کلر اسن شستشو داده می شود اصول کاری روش‬
‫الکترودیالیز در شکل (‪ )28-1‬نشان داده شده اسن یک استک‪22‬الکترودیالیز شامل بخج های زیرمی‬
‫باشد‪:‬‬
‫‪22‬‬
‫‪Stack‬‬
‫‪37‬‬
‫غشای نیمه تراوا آنیونی‬ ‫‪‬‬
‫فضا پرکن آب تخلیه‬ ‫‪‬‬

‫غشای نیمه تراوا کاتیونی‬ ‫‪‬‬
‫فضا پر کن اریان آب تصفیه شده‬ ‫‪‬‬
‫شکل (‪ )28-1‬فرآیند روش الکترو دیالیز[‪]35‬‬
‫هرچند که اصول روش الکترودیالیز ساده به نظر می رسد‪ ،‬ولی با تواه به هزینه تولید آب شیرین‪،‬‬
‫در عمل در مقایسه با سایر روش ها مقرون به صرفه نمی باشد این سیستم بهترین گزینه برای آب های‬
‫شور با غلظن نمک بین ‪ 500‬تا ‪ 5000‬میلی گرم بر لیتر می باشد‬
‫‪38‬‬
‫فصل دوم‪:‬روش شناسی تحقیق‬
‫‪-1-2‬تشریح سیستم هیبریدی مورد مطالعه‪:‬‬
‫سیستم هیبریدی مورد مطالعه از ترکیب سیستم های نمک زدایی نوع غشایی اسمز معکوس و حرارتی‬
‫از نوع تراکم مکانیکی بخار و تقطیر چند مرحله ای تشکیل شده اسن‪،‬شماتیک سیستم مورد نظر در‬
‫شکل( ‪ )1-2‬نشان داده شده اسن هدف از به کارگیری چنین سیستمی همانطور که پیشتر هم ذکر شد‬
‫افزایج میزان بازیابی پسآب تولیدی در کارخانه ذوب آهن اصفهان می باشد‪ ،‬که باتواه به قرارگیری‬
‫واحد در منطقه ای با آب و هوای گرم و خشک تصفیه و بازیابی آب اهمین وی ه ای دارد‪ ،‬فاضالب‬
‫ورودی به تصفیه خانه متشکل از پسآب دو شهرک مسکونی فوالد شهر و زرین شهر و همچنین پسآب‬
‫خود کارخانه اسن که پس از تصفیه دوباره مورد باز استفاده قرار می گیرد‪،‬در ادول(‪ )2-1‬مشخصات‬
‫فاضالب وا حد ذوب آهن اصفهان ارائه شده اسن‪ ،‬برای شبیه سازی این سیستم فرضیات زیر در نظر‬
‫گرفته شده اسن‪:‬‬
‫افن فشار در فیلتر های کارتریج و بخج پیج تصفیه شیمیایی در سیستم اسمز معکوس‬ ‫‪‬‬
‫ناچیز در نظر گرفته شده اسن‬

‫دمای اواپراتور در حالن پایه برابر ‪ 60‬دراه سانتی گراد در نظر گرفته شده اسن‬ ‫‪‬‬
‫راندمان پمپ های سیستم اسمز معکوس ‪ %80‬و پمپ های سیستم تراکم مکانیکی بخار‬ ‫‪‬‬
‫‪ 75%‬در نظر گرفته شده اسن‬
‫از افن فشار در تمامی لوله ها صرف نظر شده و اریان های بخار فاقد غلظن اند‬ ‫‪‬‬
‫غشاء های مورد استفاده مربوط به شرکن ‪ Dow Chemicals‬و مدل ‪ BW30-365‬با‬ ‫‪‬‬
‫‪39‬‬
‫سطح مقطا موثر ‪ 34‬متر مربا می باشد‬
‫در سیستم هیبریدی مورد بررسی ابتدا‪ ،‬پسآب کلی مجموعه پس از عبور از مراحل پیج تصفیه و مجموعه ای‬
‫از فیلتر های کارتریجی وارد سیستم اسمز معکوس شده و در نهاین آب تصفیه با غلظن ‪ 500ppm‬تولید‬
‫می شود‪ ،‬پسآب تولیدی از این بخج به دو قسمن بین سیستم های تراکم مکانیکی بخار و تقطیر چند‬
‫مرحله ای می شود‪ ،‬در ادامه پسآب نهایی سیستم تراکم مکانیکی بخار با قسمتی از پسآب اسمز معکوس که‬
‫سهم سیستم تقطیر چند مرحله ای اسن‪ ،‬مخلوط شده و پسآب کلی وارد سیستم ‪ MED‬می شود‬
‫شکل (‪ )1-2‬شماتیک سیستم هیبریدی اسمز معکوس‪ ،‬تراکم مکانیکی بخار و تقطیر چند مرحله ای‬
‫‪40‬‬
‫ادول (‪ )1-2‬آنالیز نمونه پسآب کارخانه ذوب آهن اصفهان‬
‫پارامتر‬ ‫واحد‬ ‫مقدار‬ ‫درصد جرمی(‪)%‬‬

‫‪NH4+‬‬ ‫‪mg/lit‬‬ ‫‪6.259‬‬ ‫‪0.117‬‬
‫‪Na+‬‬ ‫‪mg/lit‬‬ ‫‪1293.347‬‬ ‫‪24.18‬‬
‫‪2+‬‬
‫‪Ca‬‬ ‫‪mg/lit‬‬ ‫‪385.688‬‬ ‫‪7.21‬‬
‫‪2+‬‬
‫‪Mg‬‬ ‫‪mg/lit‬‬ ‫‪79.061‬‬ ‫‪1.47‬‬
‫‪2-‬‬
‫‪CO3‬‬ ‫‪mg/lit‬‬ ‫‪27.310‬‬ ‫‪0.510‬‬
‫‪HCO3-‬‬ ‫‪mg/lit‬‬ ‫‪128.572‬‬ ‫‪2.40‬‬
‫‪NO3-‬‬ ‫‪mg/lit‬‬ ‫‪16.940‬‬ ‫‪0.316‬‬
‫‪-‬‬
‫‪Cl‬‬ ‫‪mg/lit‬‬ ‫‪1066.865‬‬ ‫‪19.94‬‬
‫‪SO42-‬‬ ‫‪mg/lit‬‬ ‫‪2347.275‬‬ ‫‪43.89‬‬
‫‪TDS‬‬ ‫‪mg/lit‬‬ ‫‪5348‬‬ ‫‪100‬‬
‫‪pH‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪9.02‬‬
‫‪-2-2‬اعتبار سنجی مدل‬
‫‪-1-2-2‬اعتبار سنجی سیستم نمک زدایی اسمز معکوس‪:‬‬

‫نتایج شبیه سازی سیستم اسمز معکوس در نرم افزار متلب مطابق ادول (‪ )2-2‬مورد ارزیابی و‬
‫صحن سنجی قرار گرفته اسن‬
‫ادول( ‪ : )2-2‬نتایج اعتبارسنجی سیستم اسمز معکوس‬
‫اختالف(‪)%‬‬ ‫مراا ]‪[4‬‬ ‫پژوهش حاضر‬ ‫فرضیات‬
‫‪0‬‬ ‫‪35000‬‬ ‫‪35000‬‬ ‫غلظت خوراک ورودی‬
‫‪0‬‬ ‫‪0/45‬‬ ‫‪0/45‬‬ ‫نسبت بازیابی‬

‫پارامتر های محاسبه شده‬
‫‪1/15‬‬ ‫‪1273/894‬‬ ‫‪1288/6‬‬ ‫توان مصرفی کل(‪(kW‬‬
‫‪6/3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5/62‬‬ ‫راندمان اگزرژتیک(‪)%‬‬
‫‪41‬‬
‫‪-2-2-2‬اعتبار سنجی سیستم تراکم مکانیکی بخار‪:‬‬
‫اعتبار سنجی سیستم مورد نظر براساس مقاله االصفور انجام شده اسن‪ ،‬مطابق ادول (‪)3-2‬اسن‪:‬‬
‫ادول (‪: )3-2‬نتایج اعتبار سنجی سیستم تراکم مکانیکی بخار‬

‫اختالف(‪)%‬‬ ‫پ وهج حاضر‬ ‫مراا [‪]36‬‬ ‫فرضیات‬
‫‪0‬‬ ‫‪42000‬‬ ‫‪42000‬‬ ‫‪ TDS‬خوراک ورودی به سیستم(‪)ppm‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪36/33‬‬ ‫‪36/33‬‬ ‫مقدار بازیابی(‪)%‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪75‬‬ ‫‪75‬‬ ‫دمای جوشش در اواپراتور ‪°C‬‬
‫‪0/75‬‬ ‫‪1/24‬‬ ‫‪1/23074‬‬ ‫نسبت فشار در کمپرسور‬

‫‪4/57‬‬ ‫‪40/68‬‬ ‫‪38/9‬‬ ‫توان الزم کمپرسور(‪)kW‬‬
‫‪1/2‬‬ ‫‪15/22‬‬ ‫‪15/4167‬‬ ‫مقدار مصرف انرژی ویژه سیستم )‪)kWh/m3‬‬
‫‪-3-2-2‬اعتبار سنجی سیستم تقطیر چند مرحله ای‪:‬‬

‫اعتبار سنجی سیستم نمک زدایی تقطیر چند مرحله ای مدل حاضر با نمونهی واحد قشم انجام گرفته که‬
‫در ادول زیر پارامتر های مورد بررسی مقایسه شده اند‪:‬‬
‫ادول (‪ )4-2‬نتایج اعتبار سنجی سیستم تقطیر چند مرحله ای‬
‫اختالف(‪)%‬‬ ‫مدل‬ ‫واحد قشم [‪]37‬‬ ‫پارامتر‬

‫فرضیات‬
‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫تعداد افکن ها‬
‫‪0‬‬ ‫‪52/4‬‬ ‫‪52/4‬‬ ‫دبی آب تصفیه شده(‪(kg/s‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪12/9‬‬ ‫‪12/9‬‬ ‫فشار بخار محرک(‪(brag‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪64/2‬‬ ‫‪64/2‬‬ ‫ماکزیمم دمای براین (‪(0c‬‬

‫‪-0/559‬‬ ‫‪1849/30‬‬ ‫‪1860‬‬ ‫دبی آب دریا(‪)ton/hr‬‬
‫‪-3/34‬‬ ‫‪594/4‬‬ ‫‪615‬‬ ‫دبی آّب خنک کن (تن بر ساعن)‬
‫‪-13/7‬‬ ‫‪20/96‬‬ ‫‪24/3‬‬ ‫دبی بخار ورودی (تن بر ساعن)‬
‫‪-1/18‬‬ ‫‪1254/9‬‬ ‫‪1270‬‬ ‫دبی آب دریا ورودی به کندانسور (تن بر ساعن)‬
‫‪-11/7‬‬ ‫‪60/4‬‬ ‫‪68/4‬‬ ‫دمای ورودی افکن اول ‪ºC‬‬
‫‪42‬‬
‫‪-3-2‬روابط حاکم بر پژوهش‬
‫‪-1-3-2‬روابط حاکم بر سیستم آب شیرین کن اسمز معکوس‪:‬‬

‫هر آب شیرین کن اسمز معکوس مجموعه ای از محفظه های فشاری می باشد که بوسیله پمپ های‬
‫پر فشار تغذیه میشوند همانطور که در فصل قبل بررسی شد‪ ،‬هر محفظهی فشاری شامل چندین المان یا‬
‫غشاء می باشد که ااازه عبور ذرات بزرگ‪ ،‬یون ها و مولکول ها با ابعاد خاص را نمی دهند یکی از‬
‫مهمترین پارامتر های مواود در آب شیرین کن ها نسبن بازیابی می باشد‪ ،‬که بیانگر درصدی از آب‬
‫تغذیه اسن که به آب تصفیه تبدیل شده اسن‪ ،‬در این مدل آب شیرین کن با نسبن بازیابی ها ‪ 0/35‬تا‬
‫‪ 0/8‬مورد بررسی قرار گرفته اسن‪ ،‬دمای آب برای تمامی مراحل ثابن و برابر با دمای پسآب ورودی به‬
‫سیستم می باشد‪ ،‬با استفاده از باالنس ارم معادالت زیر را مبق معادالت (‪ )2-1‬و (‪ )2-2‬خواهیم داشن‪:‬‬
‫‪m F  m P  mb‬‬ ‫(‪)1-2‬‬
‫‪m F x F  m P x P  mb x b‬‬ ‫(‪)2-2‬‬
‫به ترتیب دبی آب تغذیه‪ ،‬دبی آب تصفیه شده و دبی آب تخلیه تغلی شده‬ ‫‪mb‬‬ ‫که در آن‪ m P ، m F ،‬و‬
‫به ترتیب غلظن نمک آب تغذیه‪ ،‬آب تولیدی و آب تخلیه می باشند‬ ‫‪xb‬‬ ‫می باشند همچنین ‪ x P ، x F‬و‬
‫نسبن بازیابی نیز مبق رابطه ی زیر محاسبه می شود ]‪:[31‬‬
‫‪mP‬‬
‫‪RR ‬‬
‫‪mF‬‬ ‫(‪)3-2‬‬
‫همانطور که در فصل دوم ذکر شد‪ ،‬در مبحث اسمز‪ ،‬اریان از سمن محلول با غلظن پایین تر به سمن‬
‫‪43‬‬
‫باالتر واود دارد غلظن مواد محلول در مایا سبب ایجاد فشاری تحن عنوان فشار اسمزی می شود که‬
‫با میزان غلظن رابطه ی مستقیم دارد‪ ،‬اینن فشار مبق معادالت زیر محاسبه می شوند‪]38[ :‬‬
‫‪ F  R gTC F‬‬ ‫)‪( 4-2‬‬
‫‪ P  R gTC P‬‬ ‫(‪)5-2‬‬

‫(‪) 6-2‬‬
‫‪ b  R gTC b‬‬
‫در این رابطه ‪ R‬ثابن اهانی گازها‪ T ،‬دمای اریان ها و ‪ C‬غلظن مولی اریان مربومه می باشییید‪،‬‬
‫بنابراین کل فشار اسمزی سیستم را براساس رابطهی( ‪)2-7‬می توان بدسن آورد[‪:]38‬‬
‫‪ F  b‬‬
‫( ‪ ‬‬ ‫‪) P‬‬ ‫(‪(7-2‬‬
‫‪2‬‬
‫با دانستن میزان غلظن و دمای آب تخلیه‪ ،‬ضریب نفوذ پذیری آب به صورت معادله (‪ )8-2‬محاسبه‬
‫می شود ] ‪:[5‬‬
‫]) ‪6.84 108  [18.68  (0.177  x b‬‬ ‫(‪)8-2‬‬
‫‪KW ‬‬
‫‪Tf‬‬
‫فشار هیدرولیکی(هد) مورد نیازدر پمپ پر فشار بدین ترتیب برابر خواهد بود با ‪:‬‬
‫‪mP‬‬
‫‪P ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫(‪(9-2‬‬
‫‪KW A m‬‬
‫نهایتا با در نظر دا شتن ف شار های ا سمزی و افن ف شارهای م سیر‪ ،‬می توان توان کل مورد نیاز پمپ‬
‫های ‪ RO‬را به صورت زیر محاسبه کرد]‪: [ 5‬‬
‫‪Pnet m F‬‬ ‫(‪(10-2‬‬

‫‪W RO ,net ‬‬
‫‪FRO , pump‬‬
‫‪44‬‬
‫در آن ‪ RO , pump ،  F‬و ‪ ، Pnet‬دانسیته آب تغذیه‪ ،‬راندمان مکانیکی پمپ ها و اختالف فشار خالب‬
‫در مول فرآیند پمپاژ می باشد‬
‫راهکار های مختلفی برای بازیابی انرژی اریان آب تخلیه تغلی شیییده واود دارد‪ ،‬که از معروف‬
‫ترین آنها می توان به توربین پلتون و مبدل های فشییاری اشییاره کرد‪ ،‬اما در این پ وهج به دلیل باالبودن‬
‫دبی پساب واحد(‪ 850‬متر مکعب بر ساعن ) امکان استفاده از این اریان به عنوان خوراک سیستم های‬
‫نمک زدایی حرارتی تراکم مکانیکی بخار و تقطیر چند مرحله ای بررسی شده اسن‬
‫‪-2-3-2‬روابط حاکم بر سیستم نمک زدایی تراکم مکانیکی بخار‪:‬‬

‫تجهیزات درون این سیستم شامل محفظهی اواپراتور‪ ،‬مبدل های صفحه ای پیج گرم کن‪ ،‬پمپ ها‪،‬‬
‫کمپرسییور بخار و قسییمن های ترکیب شییونده میباشیید‪ ،‬که به بررسییی این تجهیزات در این پروژه می‬
‫پردازیم‬
‫محفظه اواپراتور‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫اواپراتور شییامل دو اریان ورودی شییامل اریان تغذیه و اریان بخار متراکم شییده اسیین همچنین‬
‫دارای سه اریان خروای با نام های پ سآب نهایی‪ ،‬بخار تولید شده کم ف شار تغذیه کننده کمپر سور و‬
‫آب کندانس شده می باشد‬
‫قانون بقای ارم‪:‬‬
‫‪m  m‬‬ ‫‪in‬‬ ‫‪out‬‬

‫(‪)11-2‬‬
‫قانون بقای ارم برای اواپراتور‪:‬‬

‫‪m 20  m 22  m 21  m 23  m 26‬‬ ‫)‪(12-2‬‬
‫قانون بقای ارم نمک برای اواپراتور‪:‬‬

‫‪m 20 x 20  m 26 x 26‬‬ ‫(‪(13-2‬‬
‫‪45‬‬
‫قانون اول ترمودینامیک (قانون بقای انرژی)‪:‬‬
‫‪E‬‬
‫‪  E in   E out‬‬ ‫(‪)14-2‬‬
‫‪t‬‬
‫قانون بقای انرژی برای اواپراتور‪:‬‬

‫‪m 20 h20  m 22 h22  m 21h21  m 23h23  m 26 h26‬‬ ‫(‪)15-2‬‬
‫حرارت انتقال یافته در اواپراتور‪:‬‬

‫‪Q Evaporator  m Feed C p ,Feed  (T b T F )  m D hfg ,vap ‬‬ ‫(‪)16-2‬‬
‫‪m D C p ,v (T s T D )  m D hfg ,cond‬‬
‫سطح انتقال حرارت مورد نیاز اواپراتور‪:‬‬
‫‪Q‬‬
‫‪A‬‬ ‫(‪(17-2‬‬
‫‪U  LMTD‬‬
‫در این رابطه ‪ LMTD‬دمای موثر لگاریتمی برای اواپراتور بوده و از رابطه ی زیر محاسبه میشود‪:‬‬
‫) ‪(T h ,i T c ,o )  (T h ,o T c ,i‬‬ ‫(‪(18-2‬‬
‫‪LMTD ‬‬
‫) ‪(T T‬‬
‫) ‪ln( h ,i c ,o‬‬
‫‪T h ,o T c ,i‬‬
‫ضریب انتقال حرارت کلی در اواپراتور[‪: ]36‬‬

‫)‪U evaporator  3  0.05  (T Brine  60‬‬ ‫(‪)19-2‬‬
‫‪T steam  T Brine  BPE‬‬ ‫(‪)20-2‬‬

‫انحراف از دمای اوشج به سبب واود غلظن نمک‪:‬‬
‫‪46‬‬
‫‪BPE  X  (B  (X *C )) 103‬‬ ‫(‪)21-2‬‬
‫‪B  (6.71  6.34 102 TT  9.74 105 TT 2 ) 103‬‬
‫‪C  (22.238  9.59 103 TT  9.42 105 TT 2 ) 108‬‬
‫مبدل های پیش گرمکن صفحه ای‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫نرخ انتقال حرارت در مبدل های صفحه ای‪:‬‬
‫) ‪Q PH  m hC p ,h (T h ,i T h ,o )  mcC p ,c (Tc ,o Tc ,i‬‬ ‫(‪(22-2‬‬
‫ضریب انتقال حرارت مبدل صفحه ای‪:‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪1 R f ,c‬‬ ‫‪R‬‬ ‫‪1‬‬ ‫(‪(23-2‬‬
‫‪  Re s ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ Rw  f ,h ‬‬
‫‪UA‬‬ ‫‪(hA )c Ac‬‬ ‫‪Ah (hA )h‬‬
‫ضریب انتقال حرارت اابه اایی‪:‬‬
‫) ‪h  0.2536 Re0.65 Pr 0.4 (k / De‬‬ ‫(‪(24-2‬‬
‫عدد رینولدز‪:‬‬
‫‪De V‬‬
‫‪Re ‬‬ ‫(‪(25-2‬‬
‫‪‬‬
‫قطر هیدرولیکی ‪:‬‬
‫‪4wd‬‬
‫‪De ‬‬
‫) ‪2(w  d‬‬ ‫(‪(26-2‬‬
‫مقاومن دیواره مبدل حرارتی ‪:‬‬
‫‪t plate‬‬ ‫(‪)27-2‬‬

‫‪Rw ,PH ‬‬
‫‪K w A PH‬‬
‫‪47‬‬
‫پمپ ها ‪:‬‬ ‫‪‬‬
‫بدلیل فشییار باالی اریان پسییاب خروای از واحد اسییمز معکوس فشییار اریان ورودی به سیییسییتم‬
‫تراکم مکانیکی بخاربه ‪ 2‬بار تقلیل می یابد سیستم تراکم مکانیکی بخار دارای دو عدد پمپ می باشد‪،‬‬
‫که فشار سیستم را ثابن نگه می دارند‪:‬‬
‫) ‪ (P‬‬ ‫) ‪ (P  P‬‬ ‫(‪)28-2‬‬
‫‪W pump 1  m ‬‬ ‫‪ m  12 11‬‬
‫‪ pump‬‬ ‫‪ pump‬‬
‫) ‪ (P 15 P14‬‬ ‫(‪)29-2‬‬
‫‪W pump 2  m ‬‬
‫‪ pump‬‬
‫کمپرسور بخار‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫کمپرسور بخار دمای اشباع و فشار بخار مکج شده را افزایج داده و تحن شرایط فوق گرم از آن‬
‫خار می شود‬
‫کار آدیاباتیک کمپرسور[‪:]39‬‬
‫‪ 1‬‬
‫‪‬‬ ‫(‪)30-2‬‬
‫‪W comp‬‬ ‫‪ m9‬‬ ‫‪ P   (r‬‬ ‫‪‬‬
‫)‪ 1‬‬
‫‪  1 9 11 c‬‬
‫به سییبب اینکه سیییسییتم تراکم مکانیکی بخار دارای ماهیتی شییبیه به سیییسییتم پمپ حرارتی دارد می‬
‫توانیم پارامتر ‪ COP‬مطابق فرمول زیر برای این سیستم تعریف نماییم] ‪: [16‬‬
‫‪Q BFP  Q DFP‬‬ ‫(‪)31-2‬‬
‫‪COP ‬‬
‫‪W com‬‬
‫دیگر پارامتر مهم سی ستم تراکم مکانیکی بخار سطح مقطا وی ه انتقال حرارت ا سن که تاثیر م ستقیمی‬
‫روی هزینه های سیستم دارد‪ ،‬رابطه این پارامتر به صورت زیر تعریف می شود‪:‬‬
‫‪48‬‬
‫‪Aev  A BH  A DH‬‬ ‫(‪)32-2‬‬
‫‪SA ‬‬
‫‪outV p‬‬
‫‪-3-3-2‬معادالت حاکم بر سیستم نمک زدایی تقطیر چند مرحله ای‪:‬‬
‫به سییبب ماهین غیر خطی ظرفین گرمایی وی ه محلول آب و نمک و وابسییتگی آن به غلظن و دما‬
‫الزم اسیین تا معادالت باالنس ارم و انرژی به صییورت همزمان حل گردند‪ ،‬در شییکل (‪)2-2‬شییماتیک‬
‫یک افکن از سیستم تقطیر چند مرحله ای (‪ )MED‬نشان داده شده اسن معادالت باالنس ارم و انرژی‬
‫مرحلهی مورد نظر به مریق زیر اسن‪:‬‬
‫شکل (‪)2-2‬دیاگرام اریانی یک مرحله از سیستم تقطیر چند مرحله ای[‪]40‬‬

‫ادول (‪ : )5-2‬معادالت حاکم بر سیستم تقطیر چند مرحله ای [‪]40‬‬
‫‪Fi  B i 1 V i  B i‬‬ ‫(‪)33-2‬‬

‫‪T1effect T Neffect‬‬
‫‪T effect ‬‬ ‫(‪) 34-2‬‬
‫‪N 1‬‬
‫‪,in  m sea ,in  m sea ,i  m sea ,i  m sea ,i‬‬
‫‪water‬‬ ‫‪salt‬‬ ‫‪stm‬‬ ‫‪water‬‬ ‫‪salt‬‬
‫‪m sea‬‬ ‫( ‪) 35-2‬‬
‫‪QseaPRE‬‬
‫‪QiEvap  m sea‬‬ ‫‪,in H sea  m sea ,in H sea ‬‬
‫‪water water‬‬ ‫‪salt‬‬ ‫‪salt‬‬
‫‪ m sea‬‬
‫‪stm‬‬
‫‪,i H i  m sea ,i H i  m sea ,i H i‬‬
‫‪v‬‬ ‫‪water f‬‬ ‫‪salt‬‬ ‫‪s‬‬
‫‪N‬‬
‫(‪)36-2‬‬
‫‪Qievap  Qivap  Qisens  m sea‬‬

‫‪stm‬‬
‫) ‪,i (H i  H i )  m sea ,i C p  (T1 T feed‬‬
‫‪v‬‬ ‫‪f‬‬ ‫‪Feed‬‬
‫(‪)37-2‬‬
‫‪T iv  T i effect  BPE ieffect‬‬ ‫(‪)38-2‬‬
‫‪49‬‬
‫‪-4-2‬تحلیل اگزرژی ‪:‬‬
‫بیشترین کار مفیدی که از سیستمی که با محیط مراا خود فقط در ارتباط اسن‪ ،‬بدسن می آید تا‬
‫با محیط خود به تعادل ترمودینامیکی برسییید را اگزرژی می گویند یکی از کاربرد های آنالیز اگزرژی‬
‫تعیین تخریب اگزرژی صورت گرفته در سیستم می باشد‪ ،‬که علن آن بازگشن ناپذیری سیستم ها می‬
‫باشیید‪ ،‬هنگامیکه سییسییتم در حالن تعادل با محیط باشیید‪ ،‬آن را حالن سییکون یا مرگ مینامند در این‬
‫حالن سیییسییتم در حالن تعادل فیزیکی‪ ،‬مکانیکی‪ ،‬حرارتی و شییمیایی با محیط قرار دارد عالوه براین‪،‬‬
‫سیستم دارای حرکن نسبی نیسن و انرژی انبشی و پتانسیل آن نسبن به محیط صفر اسن اگزرژی در‬
‫یک دسییته بندی کلی به دو دسییته اگزرژی فیزیکی و شیییمیایی تقسیییم بندی می شییود (اگرچه اگزرژی‬
‫انبشییی و پتانسیییلی نیز واود دارد و برابر با همان انرژی انبشییی و پتانسیییل اسیین) اگزرژی فیزیکی به‬
‫صورت حداکثر کار بد سن آمده زمانیکه اریان ارمی از ماده می یک فرآیند فیزیکی دما‪ ،‬ف شار و یا‬
‫هردوی آن تغییر نماید و اگزرژی شیمیایی را به صورت حداکثر کار بدسن آمده از سیستمی که تنها با‬
‫محیط امراف خود تنها تبادل حرارت و ماده نموده و زمانی محاسییبه شییده که یا واکنج شیییمیایی رخ‬
‫داده یا تغییرات غلظن در سیستم رخ دهد‬
‫رابطه کلی اگزرژی اریانی به صورت زیر می باشد ] ‪: [11‬‬
‫‪n‬‬
‫) ‪e f  (h  h * ) T 0 (s  s 0 )  w i ( i*  i0‬‬
‫(‪)39-2‬‬
‫‪i 1‬‬
‫‪ ، ) kg‬پتانسییییل شییییمیایی مربوط به محیط و پتانسییییل‬ ‫‪ i0 ، w i‬و *‪ i‬به ترتیب کسیییر ارمی (‬
‫‪kg‬‬
‫شیمیایی اریان مربومه هستند‬
‫پتان سیل شیمیایی اازاء محلول آب و نمک به صورت رابطه ی دیفران سیلی هر ازء از تابا انرژی‬
‫آزاد گیبس مربومه بدسن می آید‪:‬‬
‫‪G sw‬‬ ‫‪g SW‬‬ ‫(‪)40-2‬‬
‫‪W ‬‬ ‫‪ g SW w s‬‬
‫‪mW‬‬ ‫‪W S‬‬
‫‪G SW‬‬ ‫‪g‬‬ ‫(‪)41-2‬‬

‫‪s ‬‬ ‫‪ g sw  (1 w s ) SW‬‬
‫‪m s‬‬ ‫‪W s‬‬
‫‪50‬‬
‫برای محاسبه اگزرژی تلف شده‪ ،‬الزم اسن تا باالنس اگزرژی روی مرزهای هر سیستم به صورت‬
‫]‪[35‬‬ ‫زیر نوشته شود‪:‬‬
‫‪ m ex‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪ Ex Qi   meex e  Ex Qe  Ex W  Ex D‬‬ ‫(‪)42-2‬‬
‫به ترتیب مربوط به اریان های ورودی و خروای از مرزهای حجم کنترل‬ ‫‪e‬‬ ‫و‬ ‫‪i‬‬ ‫اندیس های‬
‫می باشد‬
‫معادالت مربوط به اگزرژی تلف شده هر تجهیز در ادول زیر ارائه شده اسن‪:‬‬
‫ادول ( ‪ :)6-2‬معادالت تخریب اگزرژی برای تجهیزات سیستم هیبریدی مورد بررسی‬
‫‪ExD=Ex1+WLPP-Ex2‬‬
‫پمپ آب تغذیه‬
‫‪ExD,filter=Ex2-Ex3‬‬
‫فیلتر اسمز معکوس‬
‫‪ExD,Pretreatment=Ex6-Ex7‬‬
‫سیستم پیج تصفیه‬
‫‪ExD,HPP=Ex7+WHPP-Ex8‬‬
‫پمپ فشار باال‬
‫‪ExD,membrane=Ex8-Ex9-Ex11‬‬
‫غشاهای سیستم اسمز معکوس‬
‫‪ExD,Mixing tank=Ex9+Ex5-Ex10‬‬
‫مخزن اختالط‬
‫‪ExD,throttle valve=Ex4-Ex5‬‬
‫شیر اختناق ‪1‬‬
‫‪ExD,throttle valve=Ex11-Ex12‬‬
‫شیر اختناق ‪2‬‬
‫‪ExD,evaporator=Ex20+Ex23-Ex21-Ex24-Ex27‬‬
‫اواپراتور‬
‫‪ExD,DH=Ex25+Ex16-Ex26-Ex18‬‬
‫مبدل صفحه ای آب تصفیه شده‬
‫‪ExD,BH=Ex30+Ex15-Ex17-Ex31‬‬
‫مبدل صفحه ای پسآب‬
‫‪ExD,DP=Ex24+Wdistillatepump-Ex25‬‬
‫پمپ آب تصفیه سیستم ‪MVC‬‬
‫‪51‬‬
‫‪ExD,BP=Ex27+Wbrinepump-Ex28‬‬
‫پمپ پسآب سیستم ‪MVC‬‬
‫‪ExD,comp=Ex22-Ex23+Wcomp‬‬
‫کمپرسور بخار‬
‫‪ExD,con=Ex32+Ex47-Ex33-Ex34‬‬
‫کندانسور‬
‫‪ExD,thermal ejector=Ex36+Ex46-Ex37‬‬
‫ااکتور بخار‬
‫‪ExD,evaporator1=Ex37+Ex33-Ex38-Ex39-Ex40‬‬
‫افکن اول‬
‫‪ExD,evaporator2=Ex33+Ex39+Ex40-Ex41-‬‬
‫‪Ex42-Ex43‬‬
‫افکن دوم‬
‫‪ExD,evaporator3=Ex42+Ex43+Ex33-Ex44-‬‬
‫‪Ex45-Ex35‬‬
‫افکن سوم‬
‫‪-1-4-2‬راندمان قانون دوم ترمودینامیک(راندمان اگزرژتیک) ‪:‬‬

‫این پارامتر به عنوان یکی از کاربردیترین معیارهای ارزیابی عملکرد سییییسیییتم های ترمودینامیکی‬
‫براسییاس مفهوم برگشیین ناپذیری معرفی شییده اسیین‪ ،‬مبق معادالت ادول زیر می توان محاسییبات‬
‫مربومه را انجام داد‪:‬‬
‫ادول( ‪ :)7-2‬روابط مربومه راندمان قانون دوم ترمودینامیک‬
‫‪ Ex  ‬‬
‫‪fule‬‬ ‫‪product‬‬
‫‪Ex  Ex destruction  Ex loss‬‬
‫(‪)43-2‬‬ ‫مقدار اگزرژی از دسن رفته در سیستم‬
‫‪W I ,min   Ex ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪Ex‬‬

‫‪fule‬‬ ‫‪product‬‬
‫(‪)44-2‬‬ ‫کار برگشن پذیر مینیمم‬
‫‪W I ,min‬‬
‫‪II ‬‬ ‫‪100‬‬
‫(‪)45-2‬‬ ‫راندمان قانون دوم ترمودینامیک‬
‫‪W total‬‬
‫‪52‬‬
‫‪-5-2‬آنالیز ترمواکونومیک‪:‬‬
‫هزینه مح صول نهایی تولیدی در هر سی ستم انرژی تو سط انجام آنالیز ترمواکونومیکی محا سبه می‬
‫شود در این روش معادالت باالنس اگزرژی و اقتصادی روی هر تجهیز به صورت همزمان به کار گرفته‬
‫می شوند‪ ،‬از این ابزار برای بهینه سازی حرارتی و اقتصادی سیستم های انرژی استفاده می گردد‬
‫هزینه های تولید به دو دسییته هزینه سییرمایه گذاری مسییتقیم و غیر مسییتقیم تقسیییم می ش یوند هزینه‬
‫سرمایه گذاری مستقیم مربوط به هزینه های خرید‪ ،‬ساخن و نصب تجهیزات مجموعه و هزینه های غیر‬
‫مستقیم شامل هزینه های مربوط به مهندسی و تعمیر و نگه داری می باشد معادالت هزینه های مستقیم و‬
‫غیر مستقیم تجهیزات سیستم مورد بررسی مطابق معادالت زیر می باشد‪:‬‬
‫‪-1-5-2‬هزینه های سیستم نمک زدایی اسمز معکوس‪:‬‬
‫هزینه های سرمایه گذاری تجهیزات اسمز معکوس که شامل بخج پمپاژ اولیه و پیج تصفیه(فیلتر های‬
‫کارتریج‪ ،‬مواد شیمیایی)‪،‬پمپ فشار باال و غشاء ها مبق معادالت (‪ )48-4(،)47-4( ،)46-4‬و‬
‫( ‪ )49-4‬محاسبه می شوند‪:‬‬
‫پمپ اولیه و پیج تصفیه [‪:]10‬‬
‫‪Z  996 V t 4/5‬‬ ‫(‪)46-2‬‬
‫مواد شیمیایی مورد استفاده در بخج پیج تصفیه ‪:‬‬
‫‪cop ,ch V t  f C ch‬‬ ‫(‪)47-2‬‬
‫ق ابل ذکر اسن که هزینه مربوط به اایگزینی فیلترهای کارتریجی در سیستم پیج تصفیه ‪ 0.01‬دالر‬
‫به ازای هر متر مکعب آب تولیدی می باشد‬
‫‪53‬‬
‫پمپ فشار باال‪:‬‬ ‫‪‬‬
‫هزینه سرمایه گذاری پمپ فشار باال برحسب میزان برق مصرفی [‪:]4‬‬
‫‪log10 (PC HPP )  3.3892  0.0536 log10 (W HPP ) ‬‬ ‫)‪)48-2‬‬

‫‪2‬‬
‫]) ‪0.1538*[log10 (W HPP‬‬
‫غشاء ها‪:‬‬ ‫‪‬‬
‫هزینه سرمایه گذاری هر غشاء براساس سطح مقطا هر غشاء و دبی عبوری از آن تعریف می شود[‪:]41‬‬
‫) ‪Z  N  Z m  N 10  A A  mel  y s ,RO / k s ( y  y s ,RO‬‬ ‫(‪)49-2‬‬
‫‪ y‬بیانگر کسیییر ارمی میانگین پسیییآب و اریان بای پس‪23‬اسییین‪ ،‬که بوسییییله معادله (‪)50-2‬‬
‫محاسبه می شود‪]41[.‬‬
‫‪(mt  mbypass ) y s ,t  mb y s ,b‬‬ ‫(‪)50-2‬‬
‫‪y ‬‬
‫‪mt  mbypass  mb‬‬
‫‪-2-5-2‬سیستم نمک زدایی تراکم مکانیکی بخار‪:‬‬
‫مبدل های صفحه ای پیج گرم کن‪:‬‬ ‫‪‬‬
‫هزینه سییرمایه گذاری مبدل های صییفحه ای براسییاس سییطح مقطا مبدل مبق معادله (‪ )51-2‬محاسییبه‬
‫میشود[‪:]26‬‬
‫) ‪Z PFHX  1000*(12.86  A 0.8HT‬‬ ‫(‪)51-2‬‬
‫‪24‬‬
‫‪Bypass‬‬
‫‪54‬‬
‫اواپراتور لوله افقی فیلم نازک[‪: ]26‬‬ ‫‪‬‬
‫‪1‬‬
‫‪Z Ev  250*Q T‬‬ ‫‪m‬‬ ‫‪Pt 0.01Ps0.1‬‬ ‫(‪)52-2‬‬
‫کمپرسور بخار[‪: ]39‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Z comp  7364  mv  PRe0.7‬‬ ‫(‪)53-2‬‬
‫‪ ،‬نسبن فشار کمپرسور بخار می باشد‬ ‫‪P Re‬‬

‫پمپها[‪:]39‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫(‪)54-2‬‬
‫‪Z  13.92  mwater‬‬
‫‪0.55‬‬
‫‪ P 0.55  ( P )1.05‬‬
‫‪1  P‬‬
‫‪- 3-5-2‬سیستم تقطیر چند مرحله ای‪:‬‬
‫هزینه سرمایه گذاری افکن ها[‪:]25‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Z MED ,effect  201.67 U  Aevaporator  dPt 0.15  dPs0.15‬‬ ‫(‪)55-4‬‬
‫هزینه سرمایه گذاری کندانسور[‪: ]25‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Z MED ,cond  430  0.582 U  Acond  dPt 0.15  dPs0.15‬‬ ‫(‪)56-4‬‬
‫‪55‬‬
‫هزینه سرمایه گذاری پمپها[‪:]25‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 1.05‬‬ ‫(‪)57-4‬‬

‫‪Z MED , pump  32  0.435  mwater‬‬
‫‪0.55‬‬
‫( ‪ P 0.55 ‬‬ ‫)‬
‫‪ 1‬‬
‫هزینه سرمایه گذاری کمپرسور حرارتی بخار[‪:]25‬‬ ‫‪‬‬
‫‪T‬‬ ‫(‪)58-4‬‬
‫‪Z  16.14  989  mvapor  ( i )0.05  Pe 0.75‬‬
‫‪Pi‬‬
‫برای انجام آنالیز ترمواکونومیک از دیدگاه سوخن و محصول استفاده می شود‪ ،‬اساس این دیدگاه این‬
‫ا سن که تمامی اریان های ورودی(اعم از مالی و انرژی) به هرتجهیز ت شکیل دهندهی سی ستم انرژی‬
‫مورد بررسی به عنوان اریان سوخن و کلیه اریان های خروای از آن تجهیز به عنوان اریان محصول‬
‫در نظر گرفته شده و مبق معادله ی زیر باالنس سوخن و محصول برقرار می شود[‪: ]42‬‬
‫‪C‬‬ ‫‪Fuel‬‬ ‫‪ Z C Product‬‬ ‫(‪)59-2‬‬

‫در رابطه فوق ‪ ، Z‬برابر مجموع نرخ هزینه های سیییرمایه گذاری و تعمیر و نگه داری تجهیز بوده و‬
‫مبق رابطهی زیر محاسبه می شود[‪:]26‬‬
‫‪CRF  Z  ‬‬
‫‪Z ($ / sec) ‬‬ ‫)‪)60-2‬‬
‫‪N‬‬
‫‪ ‬ضریب دسترس پذیری واحد اسن که معموال ‪0/9‬در نظر گرفته می شود‬
‫‪ir  (1  ir )n‬‬ ‫(‪(61-2‬‬
‫‪CRF ‬‬
‫‪(1  ir )n  1‬‬
‫‪ n‬نشان دهنده مدت بهره برداری از واحد اسن که برابر ‪ 20‬سال در نظر گرفته میشود‬
‫همانطور که ذکر شییید برای انجام آنالیز ترمو اکونومیک الزم اسییین تا معادالت باالنس اگزرژی و‬
‫اقتصیادی به صیورت همزمان اسیتفاده شیوند‪ ،‬معادالت باالنس ترمواکونومیک اازای مورد اسیتفاده در‬
‫سیییسییتم در ادول زیر گردآوری شییده اسیین‪ ،‬به دلیل بیشییتر بودن تعداد مجهوالت مسییاله از تعداد‬
‫معادالت باالنس ترمو اکونومیک الزم اسن تا از معادالت کمکی استفاده نماییم‪ ،‬در ستون آخر ادول‬
‫‪56‬‬
‫مذکور معادالت کمکی آورده شده اسن‬
‫ادول( ‪ ) 8-2‬معادالت باالنس ترمواکونومیک اازای سیستم هیبریدی مورد بررسی‬
‫معادله کمکی‬ ‫معادله اصلی‬ ‫تجهیز‬
‫‪-‬‬ ‫‪c 4 Ex 4  c 7 Ex 7  c1Ex 1  ceW pump  Z CI O &M‬‬ ‫پمپ تغذیه و تصفیه‬

‫شیمیایی‬
‫‪-‬‬ ‫‪c8Ex 8  c 7 Ex 7  Z  ceW HP‬‬‫‪CI‬‬
‫پمپ فشار باال‬
‫‪C9‬‬ ‫‪C‬‬
‫‪ 10‬‬
‫]‪[41‬‬ ‫‪c10 Ex 10  c9Ex 9  c8Ex 8  Z CI  Z O &M‬‬ ‫غشاء ها‬
‫‪Ex 9 Ex 10‬‬
‫‪C 25‬‬ ‫‪C‬‬
‫‪ 26‬‬ ‫‪c17 Ex 17  c 26 Ex 26  c 25Ex 25  c15Ex 15  Z CI O &M‬‬ ‫مبدل صفحه ای‬
‫‪Ex 25 Ex 26‬‬
‫آب تصفیه شده‬
‫‪CI O &M‬‬
‫‪C 30‬‬ ‫‪C‬‬
‫‪ 31‬‬ ‫‪c18Ex 18  c31Ex 31  c30 Ex 30  c16 Ex 16  Z‬‬ ‫مبدل صفحه ای پسآب‬
‫‪Ex 30 Ex 31‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪c 25Ex 25  ceW pump  Z CI  c 24 Ex 24‬‬ ‫پمپ آب تصفیه‬
‫‪-‬‬ ‫‪c 28Ex 28  ceW pump  Z CI  c 27 Ex 27‬‬ ‫پمپ پسآب‬

‫‪C 23‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪C‬‬
‫‪ 24 & 21  27‬‬ ‫‪c 22Ex 22  c 27 Ex 27  c 24Ex 24  Z CI  c 21Ex 21  c 23Ex 23‬‬ ‫اواپراتور افقی فیلم‬
‫‪Ex 23 Ex 24 Ex 21 Ex 27‬‬
‫نازک‬
‫‪-‬‬ ‫‪c 23Ex 23  c 22 Ex 22  Z‬‬ ‫‪CI‬‬
‫‪ ceW comp‬‬ ‫کمپرسور بخار‬
‫‪-‬‬ ‫‪c 37 Ex 37  c 36 Ex 36  c 46 Ex 46  Z TVC‬‬

‫‪CI‬‬
‫کمپرسور حرارتی بخار‬
‫‪C 47‬‬ ‫‪C‬‬
‫‪ 34‬‬ ‫‪c33Ex 33  c34 Ex 34  c32 Ex 32  c 47 Ex 47  Z cond‬‬
‫‪CI‬‬ ‫]‪[43‬‬ ‫کندانسور‬
‫‪Ex 47 Ex 34‬‬
‫‪C 37‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪C‬‬
‫‪ 38 & 33  40‬‬ ‫‪c 38 Ex 38  c 39 Ex 39  c 40 Ex 40  c 33Ex 33  c 37 Ex 37  Z Ev ,1‬‬ ‫افکن اول‬
‫‪Ex 37 Ex 38 Ex 33 Ex 40‬‬
‫‪C 39‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪C‬‬
‫‪ 41 & 33  43‬‬ ‫‪c 41Ex 41  c 42 Ex 42  c 43Ex 43  c 33Ex 33  c 39 Ex 39  c 40 Ex 40  Z Ev ,2‬‬ ‫افکن دوم‬
‫‪Ex 39 Ex 41 Ex 33 Ex 43‬‬
‫‪C 33‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪C‬‬
‫‪ 35 & 42  44‬‬ ‫‪c35Ex 35  c 44Ex 44  c 45Ex 45  c 33Ex 33  c 42Ex 42  c 43Ex 43  Z CI‬‬ ‫افکن سوم‬
‫‪Ex 33 Ex 35 Ex 42 Ex 44‬‬
‫‪57‬‬
‫دو پارامتر مهم دیگر نیز در آنالیز ترمواکونومیکی سیستم های انرژی حرارتی واود دارد که از مریق‬
‫دو پارامتر راندمان اگزرژی و هزینه متوسط واحد اگزرژی خوراک تعریف می شوند‪:‬‬
‫‪-1‬فاکتور اگزرژواکونومیک‪:‬براساس ماهین‪ ،‬منابا هزینه ها در سیستم مورد بررسی به دو دسته‬
‫منابا هزینه های غیر اگزرژی (هزینه های مر بوط به سرمایه گذاری و تعمیر و نگه داری)و هزینه های‬
‫اگزرژی (هزینه تخریبات و اتالفات اگزرژی ) تقسیم می شوند‪ ،‬این پارامتر به صورت نسبن هزینه غیر‬
‫اگزرژی به نرخ هزینه افزایشی کل می باشد[‪:]26‬‬
‫‪Z‬‬ ‫(‪)62-2‬‬
‫‪f ‬‬
‫‪Z  c F Ex D‬‬
‫‪-2‬اختالف هزینه نسبی‪:‬‬
‫این پارامتر بیانگر متوسط هزینه واحد اگزرژی بین اریان سوخن و محصول بوده و برای ارزیابی و‬
‫بهینه سازی اازای سیستم انرژی مفید اسن‪ ،‬این پارامتر در قالب رابطهی زیر تعریف می شود[‪:]26‬‬
‫‪1 k‬‬ ‫‪Zk‬‬ ‫(‪)63-2‬‬
‫‪rk ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪k‬‬ ‫‪C F ,k E P ,k‬‬
‫‪ ،  k‬راندمان قانون دوم مربوط به تجهیز ‪ k‬اسن‬
‫‪58‬‬
‫فصل ‪ :3‬نتایج و بحث ها‬
‫‪-1-3‬آنالیز اگزرژی سیستم نمک زدایی اسمز معکوس‬
‫ادول (‪ )1-3‬م شخ صات ترمودینامیکی نقاط در دیاگرام شکل (‪ )2-26‬برای سی ستم نمک زدایی‬
‫اسیییمز معکوس را ارائه می کند‪ ،‬آنالیز سی ییسیییتم مذکور برای نسیییبن بازیابی ‪ 0/35‬تا‪ 0/8‬انجام شیییده‬
‫ا سن(ن سبن بازیابی پایه برای برر سی سایر ق سمن های سی ستم هیبریدی برابر با‪ 0/6‬درنظرگرفته شده‬
‫ا سن ) آنالیز اگزرژی این سی ستم بیانگر آن ا سن که همانگونه که انتظار می رفن و در کارهای پی شین‬
‫نیز مطالعه شد‪ ،‬بیشترین تخریب اگزرژی مربوط به غشاء های مجموعه اسن‪ ،‬که در حدود‪ 68%/53‬را به‬
‫خود اختصیاص داده اسین راندمان اگزرژتیک سییسیتم برای حالن پایه‪ % 22/42،‬محاسیبه شیده اسین‬
‫شکل (‪ )1-3‬نحوه تغییرات راندمان اگزرژتیک و اگزرژی تلف شده را نسبن به ریکاوری نشان میدهد‬
‫ادول(‪)1-3‬مشخصات ترمودینامیکی اریان ها در سیستم اسمز معکوس‬
‫شمارهجریان‬ ‫)‪m(kg/s‬‬ ‫)‪T(ºC‬‬ ‫)‪P(kPa‬‬ ‫)‪h(kJ/kg‬‬ ‫)‪s(kJ/kg.K‬‬ ‫)‪Ex(kJ/kg‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪236/24‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪101/325‬‬ ‫‪112/53‬‬ ‫‪0/39476‬‬ ‫‪0/0275‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪236/24‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪400‬‬ ‫‪112/53‬‬ ‫‪0/39459‬‬ ‫‪0/3258‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪236/24‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪380‬‬ ‫‪112/53‬‬ ‫‪0/39459‬‬ ‫‪0/3058‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪23/6242‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪380‬‬ ‫‪112/79‬‬ ‫‪0/39459‬‬ ‫‪0/3058‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪23/6242‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪101/325‬‬ ‫‪112/79‬‬ ‫‪0/39476‬‬ ‫‪0/0275‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪212/61‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪380‬‬ ‫‪112/79‬‬ ‫‪0/39459‬‬ ‫‪0/3058‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪212/61‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪350‬‬ ‫‪112/76‬‬ ‫‪0/3946‬‬ ‫‪0/2759‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪212/61‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪2511‬‬ ‫‪114/74‬‬ ‫‪0/3939‬‬ ‫‪2/4335‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪141/24‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪101/325‬‬ ‫‪113/37‬‬ ‫‪0/39515‬‬ ‫‪0/4126‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪164/84‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪101/325‬‬ ‫‪113/37‬‬ ‫‪0/39541‬‬ ‫‪0/3552‬‬
‫‪11‬‬ ‫‪36/06‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪2009‬‬ ‫‪113/03‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1/3509‬‬
‫‪59‬‬
‫شکل (‪ )1-3‬نمودار نحوه تغییرات تخریب اگزرژی و راندمان قانون دوم (اگزرژتیک) بر حسب نسبن بازیابی‬
‫‪-2-3‬آنالیز اگزرژی سیستم تراکم مکانیکی بخار‪:‬‬
‫امالعات ترمودینامیکی نقاط سیستم تراکم مکانیکی بخار در ادول(‪ ) 2-3‬نشان داده شده اسن‬
‫سی ستم تراکم مکانیکی بخار برای ن سبن بازیابی‪ 0/6‬تا ‪ 0/8‬برر سی شده که راندمان قانون دوم با‬
‫افزایج نسبن بازیابی روند کاهشی را در پیج خواهد گرفن که دلیل آن افزایج توان کمپرسور بخار‪،‬‬
‫افزایج تخریب اگزرژی آن و مبدل های صیییفحه ای اسییین بیشیییترین تخریب اگزرژی بین تجهیزات‬
‫مجموعه در مبدل صیییفحه ای پسیییآب رخ می دهد‪ ،‬بعد از آن بیشیییترین تخریب اگزرژی مربوط به‬
‫اواپراتور افقی و کمپر سور مکانیکی بخار ا سن‪ ،‬در ادامه به سهم هریک از تجهیزات سی ستم هیبریدی‬
‫در تخریبات اگزرژی کل می پردازیم‪ ،‬در شیییکل (‪ ) 2-3‬نحوه تغییرات راندمان قانون دوم و تخریب‬
‫اگزرژی با نسبن تراکم در کمپرسور بخار (بین ‪ 1 /02‬و ‪ )1/24‬نشان داده شده اسن‬
‫‪59‬‬
‫ادول(‪ )2-3‬مشخصات ترمودینامیکی اریان های سیستم تراکم مکانیکی بخار‬
‫شماره اریان‬ ‫)‪m(kg/s‬‬ ‫)‪T(ºC‬‬ ‫)‪P(kPa‬‬ ‫)‪h(kJ/kg‬‬ ‫)‪s(kJ/kg.K‬‬ ‫)‪Ex(kJ/kg‬‬
‫‪15‬‬ ‫‪35/64‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪111/39‬‬ ‫‪0/3911‬‬ ‫‪0/3552‬‬

‫‪16‬‬ ‫‪35/64‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪111/39‬‬ ‫‪0/3911‬‬ ‫‪0/3552‬‬
‫‪17‬‬ ‫‪35/64‬‬ ‫‪63/85‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪261/93‬‬ ‫‪0/864‬‬ ‫‪11/41‬‬
‫‪18‬‬ ‫‪35/64‬‬ ‫‪50/18‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪224/09‬‬ ‫‪0/751‬‬ ‫‪3/66‬‬
‫‪19‬‬ ‫‪71/28‬‬ ‫‪59/26‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪239/93‬‬ ‫‪0/798‬‬ ‫‪7/052‬‬
‫‪20‬‬ ‫‪75/77‬‬ ‫‪69/10‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪299/25‬‬ ‫‪0/973‬‬ ‫‪11/60‬‬
‫‪21‬‬ ‫‪75/77‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪19/38‬‬ ‫‪2607/8‬‬ ‫‪7/91‬‬ ‫‪11/60‬‬
‫‪22‬‬ ‫‪45/62‬‬ ‫‪51/41‬‬ ‫‪24 /03‬‬ ‫‪2645/2‬‬ ‫‪7/92‬‬ ‫‪238/67‬‬
‫‪23‬‬ ‫‪45/62‬‬ ‫‪89/34‬‬ ‫‪24 /03‬‬ ‫‪268/28‬‬ ‫‪0/882‬‬ ‫‪286/35‬‬
‫‪24‬‬ ‫‪45/62‬‬ ‫‪63/84‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪268/49‬‬ ‫‪0/88239‬‬ ‫‪10/05‬‬
‫‪25‬‬ ‫‪45/62‬‬ ‫‪68/47‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪2 159/35‬‬ ‫‪0/545‬‬ ‫‪10/23‬‬
‫‪26‬‬ ‫‪45/62‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪240/62‬‬ ‫‪0/79663‬‬ ‫‪0/8239‬‬
‫‪27‬‬ ‫‪30/41‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪240/83‬‬ ‫‪0/797‬‬ ‫‪3/97‬‬
‫‪28‬‬ ‫‪30/41‬‬ ‫‪60/1‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪240/83‬‬ ‫‪0/797‬‬ ‫‪4/67‬‬

‫‪29‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪60/11‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪240/83‬‬ ‫‪0/797‬‬ ‫‪4/67‬‬
‫‪30‬‬ ‫‪30/41‬‬ ‫‪60/1‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪152/39‬‬ ‫‪0/522‬‬ ‫‪4/67‬‬
‫شکل (‪ )2-3‬نمودار تغییرات راندمان قانون دوم و تخریب اگزرژی سی ستم تراکم مکانیکی بخار در ن سبن تراکم های‬
‫مختلف‬
‫‪61‬‬
‫‪ -1-2-3‬تغییرات م صرف برق ویژه سی ستم برا ساس ن سبت بازیابی های مختلف ا سمز معکوس و دمای تبخیر‬
‫اواپراتور ‪:‬‬
‫باتواه به مصییرف برق ناچیز سیییسییتم تقطیر چند مرحله ای‪ ،‬برق مصییرفی سیییسییتم هیبریدی روی بخج‬
‫ا سمز معکوس و تراکم مکانیکی بخار(عمدتا کمپر سور بخار) متمرکز ا سن در سی ستم تراکم مکانیکی‬
‫بخار با افزایج دمای تبخیر در اواپراتور برق مصرفی کمپرسور کاهج می یابد‪ ،‬در نمودار شکل‬
‫( ‪)3-3‬نحوه تغییرات مذکور در چهار دمای اواپراتور نمایج داده شده اسن‬
‫شکل (‪ )3-3‬روند تغییرات مصرف برق وی ه سیستم موردبررسی در نسبن بازیابی های مختلف برای چهار حالن دمای‬
‫اواپراتور‬
‫‪-2-2-3‬تحلیل تاثیر دمای اواپراتور بر روی پارامتر های سطح انتقال حرارت ویژه و توان کل مصرفی‪:‬‬
‫یکی از پارامتر های مهم در تحلیل اقتصادی سیستم تراکم مکانیکی بخار‪ ،‬سطح انتقال حرارت مورد نیاز‬
‫هم در اواپراتور مجموعه و هم مبدل های حرارتی صفحه ای آن می با شد‪ ،‬که ن سبن م ستقیمی با هزینه‬
‫های سییرمایه گذاری واحد دارد‪ ،‬این پارامتر در قالب عدد سییطح انتقال حرارت وی ه (مسییاحن الزم در‬
‫مبدل های حرارتی به دبی آب تصفیه شده ) ارزیابی می گردد‪ ،‬هرچه دمای اوشج در اواپراتور بیشتر‬
‫‪62‬‬
‫باشد دما و کیفین بخار تولیدی بیشتر بوده و برای تامین مقدار مشخصی نرخ انتقال حرارت‪ ،‬سطح انتقال‬
‫حرارت مورد نیاز کاهج خواهد یافن در نمودار (‪ )4-3‬این روند به همراه توان کل مصیییرفی واحد‬
‫نمایج داده شده اسن‬
‫شکل (‪)4-3‬نمودار تغییرات توان مصرفی کل سیستم تراکم مکانیکی بخار و سطح انتقال حرارت وی ه کل متاثر از تغییر‬
‫دمای اواپراتور‬
‫‪-3-2-3‬تاثیر راندمان کمپرسور بخار بر روی راندمان قانون دوم ترمودینامیک‪:‬‬

‫روند تغییرات راندمان کمپرسور بخار نشان می دهد(شکل (‪) )5-3‬که با افزایج راندمان کمپرسور‪،‬‬
‫تخریبات اگزرژی کل سیستم کاهج یافته‪ ،‬که سبب افزایج راندمان قانون ترمودینامیک خواهد شد‬
‫‪63‬‬
‫شکل (‪ )5-3‬نمودار تغییرات راندمان کمپرسور و تاثیر آن روی راندمان قانون ترمودینامیک‬
‫سیییهم تخریب اگزرژی هریک از تجهیزات در تخریب اگزرژی کل در نمودار میله ای زیر ارائه‬
‫شده اسن‪:‬‬
‫شکل (‪)6-3‬نمودار اگزرژی تلف شده (‪ )ExDestruction‬برای تجهیزات سیستم اسمز معکوس و تراکم مکانیکی بخار‬
‫و تقطیر چند مرحله ای به صورت سهمی از تخریبات اگزرژی کل‬
‫‪64‬‬
‫همانطور که انتظار می رفن در بین تجهیزات سی ستم ا سمز معکوس‪ ،‬غ شاء ها و سپس پمپ پرف شار‬
‫بیشیییترین تخریبات اگزرژی را دارند‪ ،‬در مورد سییییسیییتم تراکم مکانیکی بخار هم بیشیییترین تخریبات‬
‫اگزرژی به ترتیب مربوط به مبدل حرارتی پسیییآب‪ ،‬اواپراتور و سیییپس کمپرسیییور بخار خواهد بود‪ ،‬با‬
‫افزایج راندمان کمپرسور سهم تخریب اگزرژی آن از تخریب اگزرژی کل کاهج خواهد یافن‬
‫‪-3-3‬آنالیز اگزرژی سیستم تقطیر چند مرحله ای‪:‬‬
‫در شکل( ‪ )7-3‬برای سیستم تقطیر چند مرحله ای چگونگی تغییرات راندمان قانون دوم ترمودینامیک و‬
‫تخریبات اگزرژی نسبن به تغییر تعداد افکن ها نشان داده شده اسن‪ ،‬با افزایج تعداد افکن ها میزان‬
‫آب تولیدی افزایج خواهد یافن‪ ،‬به عالوه چون با افزایج تعداد افکن ها از اگزرژی فیزیکی بخار‬
‫استفاده بیشتری می شود‪ ،‬نرخ تخریبات اگزرژی کلی سیستم کاهج یافته و از اینرو راندمان قانون دوم‬
‫سیستم افزایج می یابد‪ ،‬در نمودار شکل (‪ )7-3‬این روند نشان داده شده اسن که با تغییر تعداد افکن ها‬
‫از ‪ 3‬تا ‪ 6‬راندمان قانون دوم به عدد ‪ %27‬می رسد (نمودار سبز رنگ)‬
‫شکل(‪ )7-3‬روند تغییرات راندمان قانون دوم و نرخ تخریبات اگزرژی سیستم تقطیر چند مرحله ای‬
‫در شکل( ‪ )8-3‬روند تغییرات ‪ COP‬که رابطه ی آن در فصل دوم بیان شد براساس تغییرات‬
‫‪65‬‬
‫نسییبن بازیابی سیییسییتم تراکم مکانیکی بخار در ‪ 4‬دمای اواپراتور مختلف ارائه شییده اسیین این‬
‫شاخب برابر با مقدار انتقال حرارت صورت گرفته در سی ستم به مقدار کار ورودی به سی ستم میبا شد‬
‫این شییاخب کمک کننده مناسییبی برای فهم مناسییب از آنالیز انرژی س ییسییتم اسیین‪ ،‬با افزایج نسییبن‬
‫بازیابی‪ ،‬علی رغم افزایج نرخ انتقال حرارت در مبدل آب ت صفیه و کاهج نرخ انتقال حرارت در مبدل‬
‫پسییآب و همچنین افزایج کار کمپرسییور بخار‪ ،‬راندمان حرارتی سیییسییتم )‪ (COP‬روند نزولی را می‬
‫خواهد کرد‬
‫شکل (‪ ) 8-3‬تغییرات پارامتر راندمان حرارتی سیستم با نسبن بازیابی سیستم تراکم مکانیکی بخار‬
‫‪ -4-3‬نتایج آنالیز ترمواکونومیک‪:‬‬

‫در این بخج به بررسی تاثیر بعضی از پارامتر های اقتصادی ورودی به سیستم روی هزینه محصول‬
‫تولیدی(آب تصفیه شده) پرداخته شده اسن یکی از پارامترهای ورودی مذکور هزینه برق ورودی به‬
‫سیستم اسن که در اینجا براساس تعرفه های برق صنعتی در سه نرخ بررسی شده اسن‪ ،‬در نمودار های‬
‫زیر اثر نرخ بهره بانکی روی قیمن آب تصفیه شده تولیدی در سه نوع تعرفه ی برق(حالن کم باری‪،‬‬
‫میان باری و او بار) برای سیستم های اسمز معکوس و تراکم مکانیکی بخار نمایج داده شده اسن‪،‬‬
‫هزینه محصول نهایی برای اسمز معکوس از حداقل ‪46200‬ریال برای حالن کم باری تا ‪ 100100‬ریال‬
‫‪66‬‬
‫‪25‬‬ ‫شبیه سازی انرژی و اگزرژی و تحلیل اگزرژونومیک سیستم هیبریدی آب شیرین کن اسمز معکوس و‬
‫برای او بار متغیر می باشد فاکتور اگزرژواکونومیک نیز برای سیستم هیبریدی ‪ %34/31‬اسن‪ ،‬که بیانگر‬
‫این اسن که ‪ % 34/31‬از هزینه های کل سیستم‪ ،‬مربوط به هزینه های سرمایه گذاری و تعمیر ونگه داری‬
‫و بقیه مربوط به هزینه های اگزرژی اسن‬
‫شکل (‪ ) 9-3‬نمودار تغییرات هزینه آب تولیدی از سیستم اسمز معکوس با تغییر نرخ بهره‬
‫همانطور که مشاهده می شود‪ ،‬در تعرفه های برق مختلف روند افزایج هزینه محصول تولیدی تقریبا ثابن‬
‫می باشد‪،‬اما برای سیستم تراکم مکانیکی بخار‪ ،‬باتواه به استفاده از پسآب خروای از بخج غشاء های‬
‫سیستم اسمز معکوس به عنوان خوراک ورودی این سیستم‪ ،‬نرخ هزینه خوراک ورودی برابر با نرخ هزینه‬
‫اریان پسآب اسمز معکوس در نظر گرفته شده که این امر سبب می شود با دالر دولتی معادل با‪77000‬‬
‫ریال‪ ،‬عدد‪ 369600‬ریال بدسن آید که علن آن نیز همانطور که توضیح داده شد بدلیل سری بودن‬
‫سیستم ها می باشد در شکل (‪ )10-3‬نمودار های مشابه با نمودار فوق این باربرای سیستم تراکم مکانیکی‬
‫بخار نشان داده شده اسن‪ ،‬همانطور که از نمودارها مشخب اسن‪ ،‬سیستم های حرارتی نسبن به سیستم‬
‫اسمز معکوس به قیمن برق ورودی وابستگی بیشتری دارد‪ ،‬که می توان دلیل آن را باال بودن ترم‬
‫ترمواکونومیکی مربوط به هزینه سرمایه گذاری سیستم اسمز معکوس در مقایسه با ترم مربوط به مصرف‬
‫برق آن سیستم توایه کرد‬
‫‪67‬‬
‫شکل(‪ )10-3‬نمودار تغییرات هزینه آب تولیدی از سیستم تراکم بخار با تغییر نرخ بهره در سه حالن هزینه ی برق‬
‫شکل (‪)11-3‬نمودار تغییرات هزینهی آب تولیدی سی ستم های حرارتی برا ساس ن سبن بازیابی سی ستم تراکم‬
‫مکانیکیبخار‬
‫در شکل (‪ )11-3‬نحوه تغییرات هزینه آب تولیدی از سیستم های ‪ MVR‬و ‪ MED‬براساس تغییر نسبن‬
‫بازیابی سیستم ‪ MVR‬از‪ 0/4‬تا‪ 0/8‬را نشان می دهد‬
‫باتواه به اینکه در سیستم هیبریدی مورد بررسی سیستم ها به صورت سری قرارگرفته و پسآب خروای‬
‫از هر سیستم به عنوان اریان خوراک وارد سیستم بعدی می شود‪ ،‬هزینه آب تولیدی از هرسیستم نسبن‬
‫‪68‬‬
‫‪27‬‬ ‫شبیه سازی انرژی و اگزرژی و تحلیل اگزرژونومیک سیستم هیبریدی آب شیرین کن اسمز معکوس و‬
‫به سیستم قبلی گرانتر خواهد بود‪ ،‬اما علیرغم این موضوع ‪ ،‬بعد از نسبن بازیابی ‪ 0/7‬برای سیستم تراکم‬
‫مکانیکی بخار‪ ،‬هزینه آب تولیدی از سیستم تقطیرچند مرحله ای به دلیل مصرف برق ناچیز آن کمتر از‬
‫هزینه آب تولیدی از سیستم تراکم مکانیکی بخارخواهدبود‬
‫‪69‬‬
‫پیشنهادات‬
‫در این پ وهج آنالیز اگزرژی و ترمواکونومیک سیییسییتم هیبریدی نمک زدایی غشییایی و حرارتی‬
‫ا نجام شده و امکان استفاده از سیستم مورد نظر به عنوان تصفیه خانه پسآب کارخانه ذوب آهن اصفهان‬
‫بررسی شده اسن‪ ،‬در سیستم مذکور از سیستم های غشایی اسمز معکوس که دارای محدودین های‬
‫‪ TDS‬ورودی به دلیل حسییاس بودن غشییاء ها در کنار دو سیییسییتم حرارتی به ترتیب با نام های تراکم‬
‫مکانیکی بخار و تقطیر چند مرحله ای استفاده شده اسن‪ ،‬هدف از پیشنهاد همچین سیستمی به روز بودن‬
‫مو ضوع‪ ZLD ،‬در سی ستم های مبتنی بر تو سعه پایدار می با شد‪،‬دلیل عمده آن هم فراهم آوری امکان‬
‫بردا شن نمک و ذخیره ساز ی آن یا ا ستفاده از آن به عنوان مدیا ذخیره سازی انرژی در سی ستم های‬
‫حرارتی خورشیدی و از مرف دیگر کاهج آسیب به اکوسیستم می باشد هریک از سیستم های مورد‬
‫بررسیی دارای مزایا و معایب منحصیر به فردی هسیتند‪ ،‬همانطور که گفته شید‪ ،‬سییسیتم اسیمز معکوس‬
‫دارای محدودین در غلظن امالح مواود در پ سآب به دلیل امکان ر سوب در غ شاء ها ا سن که هزینه‬
‫تعمیر و نگه داری آنها را باال می برد‪ ،‬این در حالی اسییین که تنها انرژی مورد نیاز سییییسیییتم انرژی‬
‫الکتریکی بوده و به مانند سیستم های حرارتی نیازمند منبا حرارت نمی باشند اما سیستم های حرارتی به‬
‫یک منبا حرارتی که عمدتا به صورت بخار محرک ا سن نیاز دارند‪ ،‬در سی ستم تراکم مکانیکی بخار‬
‫برق م صرفی کمپر سور بخار بخج ا صلی م صرف انرژی الکتریکی را به خود اخت صاص داده ا سن به‬
‫همین دلیل در کنار پ سن برق ا صلی واحد می توان از سی ستم های فتوولتائیک یا انرژی بادی ا ستفاده‬
‫نمود‪ ،‬همچنین می توان یک گام فراتر گذاشیییته و با اسیییتفاده از آنالیز ترمواکونومیک یا با اسیییتفاده از‬
‫الگوریتم های بهینه سییازی مواود سیییسییتم مورد بررسییی را هم از نظر فنی و هم از نظر اقتصییادی بهینه‬
‫نمود‪ ،‬به عالوه برای نزدیکی هرچه بیشتر به تئوری دیدگاه ‪ ZLD‬در کنار سیستم های پیشنهاد شده‪ ،‬می‬
‫‪70‬‬
‫توانیم از سییسیتم های کریسیتاالیزر ویا سییسیتم های سیانترفیوژی اسیتفاده نموده تا مقدار آب خروای‬
‫تصفیه شده سیستم به حداکثر برسد‬
‫منابع‬
[1] J. Corfee-Morlot, L. Kamal-Chaoui, M. G. Donovan, I. Cochran, A.

Robert, and P.-J. Teasdale, “Cities, Climate Change and Multilevel
Governance,” OECD Environ. Work. Pap., no. May 2014, p. 125, 2009.
[2] T. Mezher, H. Fath, Z. Abbas, and A. Khaled, “Techno-economic
assessment and environmental impacts of desalination technologies,”
Desalination, vol. 266, no. 1–3, pp. 263–273, 2011, doi:
10.1016/j.desal.2010.08.035.
[3] S. A. Vaghefi et al., “The future of extreme climate in Iran,” Sci. Rep.,
vol. 9, no. 1, pp. 1–11, 2019, doi: 10.1038/s41598-018-38071-8.
[4] R. S. El-Emam and I. Dincer, “Thermodynamic and thermoeconomic
analyses of seawater reverse osmosis desalination plant with energy
recovery,” Energy, vol. 64, pp. 154–163, 2014, doi:
10.1016/j.energy.2013.11.037.
[5] M. H. Sharqawy, S. M. Zubair, and J. H. Lienhard, “Second law analysis
of reverse osmosis desalination plants: An alternative design using
pressure retarded osmosis,” Energy, vol. 36, no. 11, pp. 6617–6626,
2011, doi: 10.1016/j.energy.2011.08.056.
[6] M. Sarai Atab, A. J. Smallbone, and A. P. Roskilly, “An operational and
economic study of a reverse osmosis desalination system for potable
water and land irrigation,” Desalination, vol. 397, pp. 174–184, 2016,
doi: 10.1016/j.desal.2016.06.020.
[7] D. Han, W. F. He, C. Yue, and W. H. Pu, “Study on desalination of zero-
emission system based on mechanical vapor compression,” Appl. Energy,
vol. 185, pp. 1490–1496, 2017, doi: 10.1016/j.apenergy.2015.12.061.
[8] M. Ahmadi, E. Baniasadi, and H. Ahmadikia, “Process modeling and
performance analysis of a productive water recovery system,” Appl.
Therm. Eng., vol. 112, pp. 100–110, 2017, doi:
10.1016/j.applthermaleng.2016.10.067.
[9] K. G. Nayar et al., “Cost and energy requirements of hybrid RO and ED
brine concentration systems for salt production,” Desalination, vol. 456,
‫( از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬1395/9/6 ‫و تاریخ‬/195929 ‫ فناوری به شمارة‬،‫ تحقیقا ت‬،‫ و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‬،‫ پایاننامهها‬،‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‬
.‫( و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‬1348) ‫ و هنرمندان‬،‫ مصنفان‬،‫ و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‬،‫ آموزشی‬،‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‬
no. November 2018, pp. 97–120, 2019, doi: 10.1016/j.desal.2018.11.018.
[10] G. Filippini, M. A. Al-Obaidi, F. Manenti, and I. M. Mujtaba,
“Performance analysis of hybrid system of multi effect distillation and
reverse osmosis for seawater desalination via modelling and simulation,”
Desalination, vol. 448, no. October, pp. 21–35, 2018, doi:
10.1016/j.desal.2018.09.010.
[11] D. Dolar, K. Košutić, and B. Vučić, “RO/NF treatment of wastewater
from fertilizer factory - removal of fluoride and phosphate,”
10.1016/j.desal.2010.07.057.
[12] H. Shemer and R. Semiat, “Sustainable RO desalination – Energy
demand and environmental impact,” Desalination, vol. 424, no. August,
pp. 10–16, 2017, doi: 10.1016/j.desal.2017.09.021.
[13] A. Naseri, M. Bidi, and M. H. Ahmadi, “Thermodynamic and exergy
analysis of a hydrogen and permeate water production process by a solar-
driven transcritical CO2 power cycle with liquefied natural gas heat
sink,” Renew. Energy, vol. 113, pp. 1215–1228, 2017, doi:
10.1016/j.renene.2017.06.082.
[14] Y. Wang and N. Lior, “Performance analysis of combined humidified gas
turbine power generation and multi-effect thermal vapor compression
desalination systems - Part 1: The desalination unit and its combination
with a steam-injected gas turbine power system,” Desalination, vol. 196,
no. 1–3, pp. 84–104, 2006, doi: 10.1016/j.desal.2006.01.010.
[15] M. Ibrahimi, A. Arbaoui, and Y. Aoura, “ScienceDirect ScienceDirect
Design analysis of MVC desalination unit powered by a grid Assessing
the feasibility of using the system heat demand-outdoor connected
photovoltaic temperature function for a long-term district heat demand
forecast,” Energy Procedia, vol. 139, pp. 524–529, 2017, doi:
10.1016/j.egypro.2017.11.248.
[16] R. K. Kamali, A. Abbassi, S. A. Sadough Vanini, and M. Saffar Avval,
“Thermodynamic design and parametric study of MED-TVC,”
10.1016/j.desal.2007.01.120.
[17] R. K. Kamali and S. Mohebinia, “Experience of design and optimization
of multi-effects desalination systems in Iran,” vol. 222, no. 21, pp. 639–
645, 2008, doi: 10.1016/j.desal.2007.01.182.
[18] R. K. Kamali, A. Abbassi, and S. A. Sadough Vanini, “A simulation
model and parametric study of MED-TVC process,” Desalination, vol.
235, no. 1–3, pp. 340–351, 2009, doi: 10.1016/j.desal.2008.01.019.
[19] C. Hanshik, H. Jeong, K. W. Jeong, and S. H. Choi, “Improved
productivity of the MSF (multi-stage flashing) desalination plant by
increasing the TBT (top brine temperature),” Energy, vol. 107, pp. 683–
692, 2016, doi: 10.1016/j.energy.2016.04.028.
[20] E. Cardona, A. Piacentino, and F. Marchese, “Performance evaluation of
CHP hybrid seawater desalination plants,” Desalination, vol. 205, no. 1–
3, pp. 1–14, 2007, doi: 10.1016/j.desal.2006.02.048.
[21] C. Mata-Torres, A. Zurita, J. M. Cardemil, and R. A. Escobar, “Exergy
cost and thermoeconomic analysis of a Rankine Cycle + Multi-Effect
Distillation plant considering time-varying conditions,” Energy Convers.
Manag., vol. 192, no. April, pp. 114–132, 2019, doi:
10.1016/j.enconman.2019.04.023.
[22] T. N. Bitaw, K. Park, J. Kim, J. W. Chang, and D. R. Yang, “Low-
recovery, -energy-consumption, -emission hybrid systems of seawater
desalination: Energy optimization and cost analysis,” Desalination, vol.
468, no. July, p. 114085, 2019, doi: 10.1016/j.desal.2019.114085.
[23] J. A. Andrés-Mañas, L. Roca, A. Ruiz-Aguirre, F. G. Acién, J. D. Gil,
and G. Zaragoza, “Application of solar energy to seawater desalination in
a pilot system based on vacuum multi-effect membrane distillation,”
Appl. Energy, vol. 258, no. August 2019, p. 114068, 2020, doi:
10.1016/j.apenergy.2019.114068.
[24] J. Shen, Z. Xing, X. Wang, and Z. He, “Analysis of a single-effect
mechanical vapor compression desalination system using water injected
twin screw compressors,” Desalination, vol. 333, no. 1, pp. 146–153,
2014, doi: 10.1016/j.desal.2013.10.014.
[25] M. L. Elsayed, O. Mesalhy, R. H. Mohammed, and L. C. Chow, “Exergy
and thermo-economic analysis for MED-TVC desalination systems,”
Desalination, vol. 447, no. June, pp. 29–42, 2018, doi:
10.1016/j.desal.2018.06.008.
[26] M. L. Elsayed, O. Mesalhy, R. H. Mohammed, and L. C. Chow,
“Performance modeling of MED-MVC systems: Exergy-economic
analysis,” Energy, vol. 166, pp. 552–568, 2019, doi:
10.1016/j.energy.2018.10.080.
[27] V. C. Onishi et al., “Process optimization for zero-liquid discharge
desalination of shale gas flowback water under uncertainty,” J. Clean.
Prod., vol. 164, pp. 1219–1238, 2017, doi:
10.1016/j.jclepro.2017.06.243.
[28] H. R. Datsgerdi and H. T. Chua, “Thermo-economic analysis of low-
grade heat driven multi-effect distillation based desalination processes,”
Desalination, vol. 448, no. May, pp. 36–48, 2018, doi:
10.1016/j.desal.2018.09.018.
[29] P. Catrini, A. Cipollina, G. Micale, A. Piacentino, and A. Tamburini,
“Exergy analysis and thermoeconomic cost accounting of a Combined
Heat and Power steam cycle integrated with a Multi Effect Distillation-
Thermal Vapour Compression desalination plant,” Energy Convers.
Manag., vol. 149, pp. 950–965, 2017, doi:
10.1016/j.enconman.2017.04.032.
[30] A. Bazargan, A multidisciplinary introduction to desalination english.
2018.
[31] H.T.EL-Dessoky and H.M.Ettouney.'Fundamentals of salt water
desalination'.
[32] B. Hu, D. Wu, and R. Z. Wang, “Water vapor compression and its
various applications,” Renew. Sustain. Energy Rev., vol. 98, no. August,
pp. 92–107, 2018, doi: 10.1016/j.rser.2018.08.050.
[33] J. W. Wu, E. J. Hu, and M. J. Biggs, “Thermodynamic cycles of
adsorption desalination system,” Appl. Energy, vol. 90, no. 1, pp. 316–
322, 2012, doi: 10.1016/j.apenergy.2011.04.049.
[34] B. Derviş, “済無No Title No Title,” J. Chem. Inf. Model., vol. 53, no. 9,
pp. 1689–1699, 2013, doi: 10.1017/CBO9781107415324.004.
[35] M. Antônio and S. Rodrigues, Electrodialysis and Water Reuse. 2014.
[36] F. N. Alasfour and H. K. Abdulrahim, “The effect of stage temperature
drop on MVC thermal performance,” Desalination, vol. 265, no. 1–3, pp.
213–221, 2011, doi: 10.1016/j.desal.2010.07.054.
[37] M. Gholinejad, A. Bakhtiari, and M. Bidi, “Effects of tracking modes on
the performance of a solar MED plant,” Desalination, vol. 380, pp. 29–
42, 2016, doi: 10.1016/j.desal.2015.11.015.
[38] G. Xia, Q. Sun, X. Cao, J. Wang, Y. Yu, and L. Wang, “Thermodynamic
analysis and optimization of a solar-powered transcritical CO2 (carbon
dioxide) power cycle for reverse osmosis desalination based on the
recovery of cryogenic energy of LNG (liquefied natural gas),” Energy,
vol. 66, pp. 643–653, 2014, doi: 10.1016/j.energy.2013.12.029.
[39] M. A. Jamil and S. M. Zubair, “Design and analysis of a forward feed
multi-effect mechanical vapor compression desalination system: An
exergo-economic approach,” Energy, vol. 140, pp. 1107–1120, 2017, doi:
10.1016/j.energy.2017.08.053.
[40] K. J. Gabriel, P. Linke, and M. M. El-Halwagi, “Optimization of multi-
effect distillation process using a linear enthalpy model,” Desalination,
vol. 365, pp. 261–276, 2015, doi: 10.1016/j.desal.2015.03.011.
[41] H. R. Abbasi, H. Pourrahmani, A. Yavarinasab, M. A. Emadi, and M.
Hoorfar, “Exergoeconomic optimization of a solar driven system with
reverse osmosis desalination unit and phase change material thermal
energy storages,” Energy Convers. Manag., vol. 199, no. September,
2019, doi: 10.1016/j.enconman.2019.112042.
[42] V. Romero-Ternero, L. García-Rodríguez, and C. Gómez-Camacho,
‫”‪“Thermoeconomic analysis of a seawater reverse osmosis plant,‬‬
‫‪Desalination, vol. 181, no. 1–3, pp. 43–59, 2005, doi:‬‬
‫‪10.1016/j.desal.2005.02.012.‬‬
‫]‪[43‬‬ ‫‪F. Calise, M. D. D’Accadia, A. MacAluso, A. Piacentino, and L. Vanoli,‬‬
‫‪“Exergetic and exergoeconomic analysis of a novel hybrid solar-‬‬
‫‪geothermal polygeneration system producing energy and water,” Energy‬‬
‫‪Convers. Manag., vol. 115, pp. 200–220, 2016, doi:‬‬
‫‪10.1016/j.enconman.2016.02.029.‬‬
Abstract :
A new hybrid desalting system combined of the membrane and thermal
system investigated in this project; a real case of waste from Esfahan iron
company studied. According to the water crisis, reuse of wastewater produced
in industrial sector can have both economical and environmental benefits.
This study tries to reach the theory of Zero liquid discharge. In this point of view,
the aim is to maximize the TDS of rejected brine. Wastewater of two residential
towns, Zarrinshahr and Fooladshahr, and also own wastewater of plant enter to
the wastewater treatment plant.
Exergetic analysis revealed that as we predicted in reverse osmosis system, most
exergy destruction happens in membranes(near 70%), the reject brine of reverse
osmosis system enters as a feed stream to mechanical vapor compression system
In this system, highest exergy destruction relates to brine heat exchanger.
Besides, thermoeconomic analysis is applied on this system that revealed that
product water price of reverse osmosis is around 0.6$ per cubic meter. Also, pure
water price from mechanical vapor recompression and multi-effect desalination
systems are 3.71 and 5.73$ per cubic meter respectively.
Wastewater treatment plant, water crisis, reverse osmosis system,

Keywords:
Mechanical vapor recompression.
Shahid Beheshti University
Faculty of Energy and Mechanical Engineering
A Dissertation Submitted in Partial Fulfillment for the Degree of
M.s.of Energy systems Engineering
Title:Simulation and Energy, Exergy and Thermoeconnomic Analysis of hybrid

desalination system, Reverse Osmosis, Mechanical vapor Compression and Multi Effect
Desalination, A case study for Esfahan Zobahan company's wastewater
By
Sahand Khalilnezhad
Supervisor
Dr.Mokhtar Bidi
Advisor
Dr.Seyed Mojtaba Mirfendereski
May 2020

Soheil KH

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Soheil KH

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق

‫شبیهسازیو آنالیز انرژی‪،‬اگزرژی و ترمواکونومیک سیستم هیبریدی نمک زدایی‬

‫استاد راهنما دوم‬

‫خرداد ماه ‪1399‬‬

‫نام و نام خانوادگی دانشجو‪:‬‬

‫که راه های پر فراز و نشیب زندگی را سخاوتمندانه برایم هموار‬

‫‪1‬‬ ‫فصل اول ‪ :‬مقدمه‬

‫‪1‬‬ ‫‪-1-1‬مساله بحران آب‬

‫‪2‬‬ ‫‪-2-1‬زنجیره انرژی و آب‬

‫‪3‬‬ ‫‪-3-1‬نیاز به تولید آب شیرین‬

‫‪4‬‬ ‫‪-4-1‬وضعین آب در ایران‬

‫‪5‬‬ ‫‪-1-4-1‬عوامل پدیدآورنده بحران آب در ایران‬

‫‪7‬‬ ‫‪-5-1‬پیشینه پ وهشی‬

‫‪12‬‬ ‫‪-6-1‬شرح سیستم ها‬

‫‪12‬‬ ‫‪-1-6-1‬دسته بندی روش های نمک زدایی آب‬

‫‪14‬‬ ‫‪-1-1-6-1‬فرآیند های حرارتی‬

‫‪14‬‬ ‫‪-1-1-1-6-1‬تبخیر ناگهانی چند مرحله ای (‪(M SF‬‬

‫‪17‬‬ ‫‪-2-1-1-6-1‬آب شیرین کن تقطیر چند مرحله ای (‪)MED‬‬

‫‪23‬‬ ‫‪-3-1-1-6-1‬تراکم مکانیکی بخار ‪MVC‬‬

‫‪24‬‬ ‫‪-1-3-1-1-6-1‬معرفی تجهیزات سیستم تراکم مکانیکی بخار‬

‫‪26‬‬ ‫‪ -4-1-1-6-1‬فر آیند رموبن زنی و رموبن زدایی‬

‫‪28‬‬ ‫‪--2-1-6-1‬فرآیند های غشایی‬

‫‪29‬‬ ‫‪-1-2-1-6-1‬اسمز معکوس (‪)RO‬‬

‫‪36‬‬ ‫‪- 2-2-1-6-1‬روش اسمز مستقیم‬

‫‪37‬‬ ‫‪-3-2-1-6-1‬روش الکترودیالیز‬

‫فصل دوم‪:‬روش شناسی تحقیق‬

‫‪39‬‬ ‫‪-1-2‬تشریح سیستم هیبریدی مورد مطالعه‬

‫‪41‬‬ ‫‪-2-2‬اعتبار سنجی مدل‬

‫‪41‬‬ ‫‪-1-2-2‬اعتبار سنجی سیستم نمک زدایی اسمز معکوس‬

‫‪42‬‬ ‫‪-2-2-2‬اعتبار سنجی سیستم تراکم مکانیکی بخار‬

‫‪42‬‬ ‫‪-3-2-2‬اعتبار سنجی سیستم تقطیر چند مرحله ای‬

‫‪43‬‬ ‫‪-3-2‬روابط حاکم بر پ وهج‬

‫‪45‬‬ ‫‪-2-3-2‬روابط حاکم بر سیستم نمک زدایی تراکم مکانیکی بخار‬

‫‪50‬‬ ‫‪-4-2‬تحلیل اگزرژی‬

‫‪50‬‬ ‫‪-1-4-2‬راندمان قانون دوم ترمودینامیک(راندمان اگزرژتیک)‬

‫‪53‬‬ ‫‪-5-2‬آنالیز ترمواکونومیک‬

‫فصل ‪ :3‬نتایج و بحث ها‬

‫‪59‬‬ ‫‪-1-3‬آنالیز اگزرژی سیستم نمک زدایی اسمز معکوس‬

‫‪60‬‬ ‫‪-2-3‬آنالیز اگزرژی سیستم تراکم مکانیکی بخار‬

‫‪65‬‬ ‫‪-3-3‬آنالیز اگزرژی سیستم تقطیر چند مرحله ای‬

‫‪66‬‬ ‫‪ -4-3‬نتایج آنالیز ترمواکونومیک‬

‫‪26‬‬ ‫ادول( ‪ )1-1‬مزایا و معایب اواپراتور افقی ‪FF‬‬

‫‪41‬‬ ‫ادول (‪ )1-2‬آنالیز نمونه پسآب کارخانه ذوب آهن اصفهان‬

‫‪41‬‬ ‫ادول( ‪ : )2-2‬نتایج اعتبارسنجی سیستم اسمز معکوس‬

‫‪49‬‬ ‫ادول (‪ : )5-2‬معادالت حاکم بر سیستم تقطیر چند مرحله ای‬

‫‪52‬‬ ‫ادول( ‪ :)7-2‬روابط مربومه راندمان قانون دوم ترمودینامیک‬

‫‪59‬‬ ‫ادول (‪ )1-3‬مشخصات ترمودینامیکی اریان ها در سیستم اسمز معکوس‬

‫‪3‬‬ ‫شکل (‪ )2-1‬ظرفین اهانی نمک زدایی آب به تفکیک روش‬

‫‪5‬‬ ‫شکل(‪ ) 3-1‬نقشه آب و هوایی ایران‬

‫‪17‬‬ ‫شکل (‪ )7-1‬مشروح فرآیند تولید آب از یک مرحله از‪M SF‬‬

‫‪19‬‬ ‫شکل (‪ )8-1‬شماتیک سیستم ‪ n ، MED-TVC‬مرحله ای‬

‫‪20‬‬ ‫شکل (‪ )9-1‬آرایج تغذیه پیشرو)‪(MED-TVC-FF‬‬

‫‪21‬‬ ‫شکل (‪ )10-1‬آرایج تغذیه موازی( ‪)MED TVC-PP‬‬

‫‪22‬‬ ‫شکل (‪ )11-1‬آرایج تغذیه پسرو( ‪)MED-TVC-B‬‬

‫‪23‬‬ ‫شکل(‪ )12-1‬شماتیک سیستم تغذیه موازی و متقاما (‪)MED-TVC PCF‬‬

‫‪24‬‬ ‫شکل (‪ )13-1‬شماتیک سیستم تراکم مکانیکی بخار تک اثره‬

‫‪25‬‬ ‫شکل(‪ )14-1‬تصویری از انواع کمپرسورهای بخار‬

‫‪27‬‬ ‫شکل (‪ )16-1‬فرآیند رموبن زنی و رموبن زدایی‬

‫‪28‬‬ ‫شکل (‪ )17-1‬شماتیک فرآیندی سیستم نمک زدایی اذبی‬

‫‪29‬‬ ‫شکل (‪ )18-1‬فرآیند های غشایی و محدوده ی ذرات مربومه ی آنها‬

‫‪31‬‬ ‫شکل( ‪ )20-1‬شمایی از یک سیستم اسمز معکوس دو مرحله ای‬

‫‪34‬‬ ‫شکل (‪ )23-1‬نمای داخلی یک غشا از نوع فیبر نازک توخالی‬

‫‪35‬‬ ‫شکل (‪ )25-1‬نمایی از چیدمان الیه های غشای مارپیچی‬