Fulltext

‫موسسه آموزش عالی غیردولتی‪ -‬غیرانتفاعی میرداماد گرگان‬
‫پایاننامه جهت أخذ درجه کارشناسی ارشد‬

‫رشته مکانیک‪ -‬تبدیل انرژی‬
‫نص‬ ‫ل‬‫ح‬ ‫ح‬ ‫م‬ ‫عم‬ ‫ت‬ ‫م‬ ‫ی‬‫ل‬‫ح‬ ‫ت‬

‫ل دینامیک سیاالت حاسبا ی ربای تورنیب اهی بادی ود ور سا ی و ب شونده رد ردیا با ردنظر‬
‫گرفتن رژیماهی مختلف جریان باد‬
‫دانشجو‬
‫سیدمحمود حجازی‬
‫استاد راهنما‬
‫دکتر حسین دائمی‬
‫استاد مشاور‬
‫دکتر حسین فرساد‬
‫خرداد ‪1400‬‬
‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
‫سپاسگزاری‬
‫وظيفه خود میدانم هک مراتب سپاس و تقدري خود را از تمامی زعزيانی هک با مشا کرت خود‪ ،‬بنده را رد اجرای اين ژپوهش یاری کردند‪ ،‬اعالم دارم‪.‬‬
‫از استاد راهنمای گرانقدر جناب آاقی دکتر حسین دائمی هک با راهنمايی اهی ارزنده و روشنگراهن خويش رد انجام اين ژپوهش راه گشای من بودند‬
‫نهایت سپاس و تقدري را دارم و از خداوند منان ربای ايشان سالمتی و موفقيت روزافزون آرزومندم‪.‬‬
‫از استاد مشاور گرامی جناب آاقی دکتر حسین فرساد هک با نکته سنجی اهی دقيق و عالماهن رد مسير اجرای اين ژپوهش مرا یاری نمودند‪ ،‬تقدري و تشکر‬
‫می کنم و شادکامی و پيروزی ايشان را از رپوردگار متعال می طلبم‪.‬‬
‫از اساتید زبرگوار جناب آاقیان دکتر محمدرضا ربان و دکترعادل اثنیعشری هک زحمت داوری اين پایانانهم را رب عهده دادنتش و نقطه نظرات‬
‫مفید خود را جهت محتوای اين ژپوهش اراهئ نمودند‪ ،‬امکل تشکر را دارم‪.‬‬
‫چکیده‬
‫استفاده از انرژی باد از گذشته تا به امروز‪ ،‬همواره از اهداف بشر بوده است‪ .‬با به کارگیری و ترکیب علوم‬
‫مهندسی دریا‪ ،‬مهندسی عمران ‪ ،‬مهندسی مکانیک ومهندسی ب رق‪ ،‬می توان به طراحی و نصب توربین های‬
‫بادی در مناطق دور از ساحل اقدام نمود‪ .‬احداث توربین های بادی با پایه ثابت در مناطق دور از ساحل‬
‫باعمق زیاد از نظر اقتصادی توجیه ندارد‪ .‬از این رو‪،‬در سا لهای اخیر‪ ،‬توربین های شناور که با رو شهای‬
‫مختلف به کف دریا مهار می شوند مورد توجه قرار گرفته است‪ .‬امروزه توربین های بادی فراساحلی باتوجه به‬
‫ویژگی های متمایز و خاص خود و توانایی های این گونه توربین ها دردریافت انرژی باد موجود در دریاها و‬
‫تبدیل آن به انرژی برق‪،‬مورد توجه بسیاری از کشورهای پیشرفته بخصوص کشورهایی که دسترسی به دریا‬
‫را دارند قرار گرفته است‪ .‬با توجه به دسترسی کشور ایران به دریاها و پیشرفت هایی که چه در زمینه ساخت‬
‫توربین های بادی و چه در زمینه طراحی‪،‬ساخت واجرای سازه های گوناگون دریایی در کشور صورت گرفته‬
‫است‪،‬امکان استفاده از گزینه های مختلف توربین های بادی فراساحلی مورد بررسی قرارگرفته است‪ .‬با توجه‬
‫به تغییرات رژیم جریان از حالت پایا به ناپایا‪ ،‬که عملکرد توربین های بادی فراساحلی را میتواند تحت تاثیر‬
‫قرار دهد در پژوهش پایان نامه حاضر شبیه سازی دینامیک سیاالت محاسباتی و تحلیل عددی توربین های‬
‫بادی فراساحلی در دو حالت پایا و ناپایا مورد بررسی قرار گرفته است‪ .‬در فصل اول مقدمه ای بر کلیات‬
‫توربین های بادی و مفاهیم آن بیان شده و در فصل دوم نیز تاریخچه ای از استفاده توربینهای بادی محور‬
‫عمودی و پیشینه پژوهش های صورت گرفته مرتبط با موضوع پایان نامه ارائه شده است‪ .‬در ادامه با استفاده‬
‫از نرم افزارهای شبیه سازی دینامیک سیاالت محاسباتی دو نمونه از توربین های محور عمودی ساحلی و‬
‫فراساحلی در دو حالت پایا و ناپایا به صورت سه بعدی شبیه سازی شده و نتایج شبیه سازی با نتایج داده‬
‫های تجربی پژوهش های تجربی سایر پژوهشگران مورد مقایسه قرار گرفته است‪ .‬مقایسه نتایج نشان می‬
‫دهد که خطای شبیه سازی کمتر از چهار درصد بوده است‪.‬‬
‫کلید واژه ها‪ :‬دینامیک سیاالت محاسباتی‪ ،‬روش های عددی‪ -‬توربین بادی فراساحلی‪-‬توربین باادی محاور‬
‫عمودی‪ -‬انرژی های تجدید پذیر‬
‫‌د‬
‫فهرست مطالب‬
‫‪14‬‬ ‫فصل ‪ :1‬مقدمه و کلیات‬
‫‪ -1-1‬مقدمه‪15 ...................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -2-1‬مفاهیمی درباره توربینهای بادی‪15 ...............................................................................................‬‬
‫‪ -1-2-1‬پروفیل باد‪17 ................................................................................................................................‬‬
‫‪ -2-2-1‬ایرفویل‪18 ......................................................................................................................................‬‬
‫‪ -3-2-1‬ضرایب برآ‪ ،‬پسا و گشتاور‪18 ....................................................................................................‬‬
‫‪ -4-2-1‬سرعت باد راهانداز‪19 ..................................................................................................................‬‬
‫‪ -5-2-1‬سرعت توقف باد‪20 .....................................................................................................................‬‬
‫‪ -6-2-1‬نسبت سرعت نوک‪20 ................................................................................................................‬‬
‫‪ -7-2-1‬محدودیت بتز‪20 ..........................................................................................................................‬‬
‫‪ -8-2-1‬پرههای پیچشی و غیر پیچشی‪21 .........................................................................................‬‬
‫‪ -3-1‬انواع توربین باد‪21 ..................................................................................................................................‬‬
‫‪ -1-3-1‬توربینهای محور افقی‪22 .........................................................................................................‬‬
‫‪ -2-3-1‬توربینهای باد محور عمودی‪22 .............................................................................................‬‬
‫‪ -4-1‬اجزای تشکیلدهنده توربینهای باد محور افقی‪23 ....................................................................‬‬
‫‪ -1-4-1‬پره‪24 ..............................................................................................................................................‬‬
‫‪ -2-4-1‬ناسل‪24 ..........................................................................................................................................‬‬
‫‪ -3-4-1‬ژنراتور‪25 ........................................................................................................................................‬‬
‫‪ -4-4-1‬انحراف موتور‪25 ...........................................................................................................................‬‬
‫‪ -5-4-1‬گیربکس‪25 ...................................................................................................................................‬‬
‫‪ -6-4-1‬شفت‪25 ..........................................................................................................................................‬‬
‫‌ه‬
‫‪ -7-4-1‬ترمز‪26 ............................................................................................................................................‬‬
‫‪ -8-4-1‬خنکسازی سیستم‪26 ...............................................................................................................‬‬
‫‪ -9-4-1‬بادنما‪26 ..........................................................................................................................................‬‬
‫‪27‬‬ ‫فصل ‪ :2‬مروری بر ادبیات‬
‫‪ -1-2‬مقدمه‪28 ...................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -2-2‬تاریخچه پیدایش توربینهای بادی‪29 .............................................................................................‬‬
‫‪ -3-2‬مروری بر ادبیات اخیر‪29 .....................................................................................................................‬‬
‫‪ -2-3-2‬پژوهشهای انجام شده در چند سال اخیر‪36 ....................................................................‬‬
‫‪ -3-3-2‬جمعبندی‪40 ................................................................................................................................‬‬
‫‪41‬‬ ‫فصل ‪ :3‬مدلسازی توربین باد ساحلی با استفاده از نرمافزار‪Ansys CFX‬‬
‫‪ -1-3‬مقدمه‪42 ...................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -2-3‬روند طراحی توربین باد ساحلی‪42 ...................................................................................................‬‬
‫‪ -3-3‬حل عددی‪46 ..........................................................................................................................................‬‬
‫‪ -4-3‬شبکهبندی‪49 ..........................................................................................................................................‬‬
‫‪ -5-3‬نتایج‪52 .....................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -1-5-3‬بررسی حالت پایای توربین باد محور افقی‪52 ....................................................................‬‬
‫‪ -2-5-3‬بررسی حالت نا پایای توربین باد محور افقی‪63 ................................................................‬‬
‫فصل ‪ :4‬مدلسازی توربین باد فراساحلی با استفاده از نرمافزار تجاری ‪73Fluent Ansus‬‬
‫‪ -1-4‬مقدمه‪74 ...................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -2-4‬روند طراحی توربین باد فراساحلی‪74 ..............................................................................................‬‬
‫‪ -3-4‬حل عددی‪78 ..........................................................................................................................................‬‬
‫‪ -2-3-4‬مدل مقیاس زیر گره‪81 .............................................................................................................‬‬
‫‌و‬
‫‪ -4-4‬شبکهبندی‪82 ..........................................................................................................................................‬‬
‫‪ -5-4‬نتایج‪83 .....................................................................................................................................................‬‬
‫‪93‬‬ ‫مراجع‬
‫‌ز‬
‫فهرست اشکال‬
‫شکل (‪ )1-1‬ظرفیت کل انرژی باد (گزارش جهانی انرژی باد سال ‪17 ............................................................)2015‬‬
‫شکل (‪ )2-1‬پروفیل باد‪17 ............................................................................................................................................................‬‬
‫شکل (‪ )3-1‬بخشهای مختلف یک ایرفویل‪18 ......................................................................................................................‬‬
‫شکل (‪ )4-1‬اجزای مختلف توربین باد محور افقی‪24 ..........................................................................................................‬‬
‫شکل (‪ )1-2‬حوزه محاسباتی توربین باد فراساحلی [‪32 .............................................................................................]25‬‬
‫شکل (‪ )2-2‬شبکهبندی سازمانیافته دامنه محاسباتی [‪33 ......................................................................................]26‬‬
‫شکل (‪ )3-2‬مقایسه دو مدل توربوالنسی کامل و گذرا در تحلیل گشتاور روتور توربین باد [‪34 ...................]27‬‬
‫شکل (‪ )4-2‬دامنه محاسباتی (سمت چپ) و شبکهبندی (سمت راست) [‪34 .....................................................]28‬‬
‫شکل (‪ )5-2‬مقایسه گشتاور روتور توربین باد حاصل از نتایج دینامیک سیاالت محاسباتی با دادههای تجربی‬
‫[‪35 ................................................................................................................................................................................................]28‬‬
‫شکل (‪ )6-2‬مقایسه نتایج شبیهسازی توان مکانیکی مربوط به کار سیلوا و همکاران [‪36 ..............................]29‬‬
‫شکل (‪ )1-3‬سطح مقطع ایرفویل‪44 ............................................................................................................................. S809‬‬
‫شکل (‪ )2-3‬نمایی از توربین در تونل باد (سمت چپ) و مشخصات هندسی تک پره توربین‪44 ..........................‬‬
‫شکل (‪ )3-3‬نمای ایزومتریک توربین باد مدلسازی شده‪45 .............................................................................................‬‬
‫شکل (‪ )4-3‬دامنه محاسباتی توربین باد محور افقی‪48 ......................................................................................................‬‬
‫شکل (‪ )5-3‬مقایسه مدلهای توربوالنسی در سرعت ‪ 7‬متر بر ثانیه‪49 .........................................................................‬‬
‫شکل (‪ )6-3‬تست استقالل از شبکه‪50 .....................................................................................................................................‬‬
‫شکل (‪ )7-3‬کانتور توزیع ‪ 𝑦 +‬بر روی پره توربین باد‪51 ...................................................................................................‬‬
‫شکل (‪ )8-3‬شبکهبندی بدون سازمان بر روی دامنه و پره توربین باد‪51 .....................................................................‬‬
‫‌ح‬
‫شکل (‪ )9-3‬شبکهبندی الیهمرزی بر روی ایرفویل ‪52 ............................................................................................S809‬‬
‫شکل (‪ )10-3‬مقایسه نتایج توان مکانیکی حل عددی با دادههای تجربی در سرعتهای مختلف باد‪53 ............‬‬
‫شکل (‪ )11-3‬مقایسه نتایج گشتاور حل عددی با دادههای تجربی در سرعتهای مختلف باد‪54 ........................‬‬
‫شکل (‪ )12-3‬مقایسه نتایج تراست حل عددی با دادههای تجربی در سرعتهای مختلف باد‪54 .........................‬‬
‫شکل (‪ )13-3‬کانتور فشار پره توربین در سرعت ‪ 7‬و ‪ 10‬و ‪ 13‬متر بر ثانیه‪55 ..........................................................‬‬
‫شکل (‪ )14-3‬همگرایی گشتاور در گام زمانی‪56 ..................................................................................................................‬‬
‫شکل (‪ )15-3‬کانتور سرعت در سرعت باد ‪ 7‬متر بر ثانیه (صفحه عبوری از مرکز توربین در نمای جانبی) ‪56‬‬
‫شکل (‪ )16-3‬کانتور سرعت در سرعت باد ‪ 10‬متر بر ثانیه (صفحه عبوری از مرکز توربین در نمای جانبی)‬
‫‪57 ..........................................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪57 ..........................................................................................................................................................................................................‬‬
‫شکل (‪ )18-3‬کانتور سرعت در سرعت باد ‪ 7‬متر بر ثانیه در صفحه عبوری از مرکز توربین از نمای جلو ‪58 ....‬‬
‫شکل (‪ )19-3‬کانتور سرعت در سرعت باد ‪ 10‬متر بر ثانیه در صفحه عبوری از مرکز توربین از نمای جلو‪58 .‬‬
‫شکل (‪ )20-3‬کانتور سرعت در سرعت باد ‪ 13‬متر بر ثانیه در صفحه عبوری از مرکز توربین از نمای جلو‪59 .‬‬
‫شکل (‪ )21-3‬مقایسه توزیع فشار نتایج حل عددی با دادههای تجربی در سرعت باد ‪ 7‬متر بر ثانیه‪60 .............‬‬
‫شکل (‪ )22-3‬کانتور سرعت کل بر روی توربین در سرعت باد ‪ 7‬متر بر ثانیه‪60 .......................................................‬‬
‫شکل (‪ )23-3‬خطوط جریان بر روی سطح پره در سرعت باد ‪ 10، 5‬و ‪ 13‬متر بر ثانیه‪61 .....................................‬‬
‫شکل (‪ )24-3‬مقایسه توزیع فشار نتایج حل عددی با دادههای تجربی در سرعت باد ‪ 15‬متر بر ثانیه ‪62 .........‬‬
‫شکل (‪ )25-3‬دقت همگرایی در سرعت ‪ 7‬متر بر ثانیه‪63 .................................................................................................‬‬
‫شکل (‪ )26-3‬خطوط جریان عبوری بر روی پره توربین‪63 ...............................................................................................‬‬
‫‌ط‬
‫شکل (‪ )27-3‬برج و پره توربین باد جهت تست در تونل باد‪64 ........................................................................................‬‬
‫شکل (‪ )28-3‬گردابههای تشکیلشده در پشت توربین باد ناشی از نوک پره با استفاده از حل عددی (سمت‬
‫راست) و نتایج تجربی (سمت چپ)‪64 ......................................................................................................................................‬‬
‫شکل (‪ )29-3‬گشتاور ایجادشده توسط پره در حالت نا پایا‪65 .........................................................................................‬‬
‫شکل (‪ )30-3‬توان مکانیکی ایجادشده توسط پره در حالت نا پایا‪66 .............................................................................‬‬
‫شکل (‪ )31-3‬کانتور سرعت در صفحه عبوری از مرکز توربین در‪66 ....................................................................t=4s‬‬
‫شکل (‪ )32-3‬توزیع فشار بروی سطح فشاری و مکشی توربین باد‪67 ...........................................................................‬‬
‫شکل (‪ )33-3‬توزیع فشار بر روی نوک پره‪67 ........................................................................................................................‬‬
‫شکل (‪ )34-3‬مقایسه توزیع فشار نتایج حل عددی با دادههای تجربی در سرعت باد ‪ 7‬متر بر ثانیه در حالت‬
‫نا پایا‪68 ................................................................................................................................................................................................‬‬
‫شکل (‪ )35-3‬کانتور سرعت در یک صفحه عرضی در𝑠‪69 ............................................................................... 𝑡 = 1.5‬‬
‫شکل (‪ )36-3‬کانتور سرعت در یک صفحه عرضی در𝑠‪70 ............................................................................ 𝑡 = 3.02‬‬
‫شکل (‪ )37-3‬کانتور سرعت در یک صفحه عرضی در𝑠‪70 .................................................................................. 𝑡 = 4‬‬
‫شکل (‪ )38-3‬حجم گردابههای ایجادشده بر روی توربین باد در 𝑠‪( 𝑡 = 0.27‬سمت چپ)‪𝑡 = 0.47𝑠 ،‬‬
‫(وسط) و 𝑠‪( 𝑡 = 0.8‬سمت راست)‪71 .....................................................................................................................................‬‬
‫شکل (‪ )39-3‬حجم گردابههای تشکیلشده بر روی توربین در 𝑠 ‪( 𝑡 = 0.92‬سمت راست) و 𝑠‪𝑡 = 1.17‬‬
‫(سمت چپ)‪72 ..................................................................................................................................................................................‬‬
‫شکل (‪ )40-3‬همگرایی حوزه محاسباتی در حالت نا پایا و سرعت باد ‪ 7‬متر بر ثانیه‪72 ..........................................‬‬
‫شکل (‪ )1-4‬مقطع عرضی ایرفویل مورداستفاده در طراحی پره توربین باد‪75 ............................................................‬‬
‫شکل (‪ )2-4‬شماتیکی از پارامترهای موجود در جدول (‪76 ....................................................................................)4-3‬‬
‫شکل (‪ )3-4‬پروفیل پره توربین باد‪76 ......................................................................................................................................‬‬

‫‌ي‬
‫شکل (‪ )4-4‬مقطع عرضی هر پره در فواصل مختلف‪77 ......................................................................................................‬‬
‫شکل (‪ )5-4‬شماتیک توپی‪77 .....................................................................................................................................................‬‬
‫شکل (‪ )6-4‬نمای ایزومتریک از روتور توربین باد‪78 ............................................................................................................‬‬
‫شکل (‪ )7-4‬حوزه محاسباتی سیال‪79 ......................................................................................................................................‬‬
‫شکل (‪ )8-4‬شبکهبندی بدون سازمان بر روی حوزه محاسباتی (پایین) و پره توربین (باال)‪83 .............................‬‬
‫شکل (‪ )9-4‬مقایسه نمودار گشتاور بر حسب زمان حاصل از نتایج حل عددی و داده های تجربی در گام‬
‫زمانی ‪ 0.01‬ثانیه‪84 .........................................................................................................................................................................‬‬
‫شکل (‪ )10-4‬نمودار همگرایی توان مکانیکی در گام زمانی ‪ 0.01‬ثانیه‪84 ..................................................................‬‬
‫شکل (‪ )11-4‬کانتور سرعت در صفحه مرکزی از توربین در نمای جانبی‪85 ...............................................................‬‬
‫شکل (‪ )12-4‬کانتور سرعت در صفحه مرکزی از توربین در نمای روبرو‪86 .................................................................‬‬
‫شکل (‪ )13-4‬کانتور توزیع سرعت بر روی پره توربین باد‪86 ............................................................................................‬‬
‫شکل (‪ )14-4‬کانتور توزیع سرعت در نمای ایزوتروپیک‪87 ...............................................................................................‬‬
‫شکل (‪ )15-4‬بردار سرعت در حوزه محاسباتی‪88 ................................................................................................................‬‬
‫شکل (‪ )16-4‬گردابه تشکیل شده در ناحیه نزدیک توربین در ‪ 2.5‬ثانیه‪89 ................................................................‬‬
‫شکل (‪ )17-4‬گردابه تشکیل شده در ناحیه نزدیک توربین در ‪ 7‬ثانیه‪89 .....................................................................‬‬
‫شکل (‪ )18-4‬گردابه تشکیل شده در ناحیه نزدیک توربین در‪ 20‬ثانیه‪90 ...................................................................‬‬
‫شکل (‪ )19-4‬گردابه تشکیل شده در ناحیه نزدیک توربین در ‪ 25‬ثانیه‪90 .................................................................‬‬
‫شکل (‪ )20-4‬کانتور توزیع فشار استاتیک در طول سطح پره‪91 .....................................................................................‬‬
‫شکل (‪ )21-4‬کانتور توزیع فشار استاتیکی در طول سطح پره (نمای نزدیک تر)‪91 .................................................‬‬
‫شکل (‪ )22-4‬تنش برشی دیواره بر روی روتور‪92 ................................................................................................................‬‬
‫‌ك‬
‫شکل (‪ )23-4‬تنش برشی دیواره بر روی نوک پره توربین‪92 ...........................................................................................‬‬
‫‌ل‬
‫فهرست جداول‬
‫جدول (‪ )1-3‬مشخصات کلی توربین باد ‪43 .......................................................................................NREL phase VI‬‬
‫جدول (‪ )2-3‬مشخصات سطح مقطع پره توربین باد‪43 ................................................................. NREL phase VI‬‬
‫جدول (‪ )3-3‬مشخصات هندسی ایرفویل ‪45 ..............................................................................................................S809‬‬
‫جدول (‪ )4-3‬شرایط عملکردی توربین باد‪48 .........................................................................................................................‬‬
‫جدول (‪ )1-4‬تعریف هندسه روتور توربین باد‪75 ..................................................................................................................‬‬
‫جدول (‪ )2-4‬شرایط عملکردی توربین باد‪79 .........................................................................................................................‬‬
‫‌م‬
‫فصل ‪:1‬‬
‫مقدمه و کلیات‬
‫‪14‬‬
‫مقدمه و کلیات‬ ‫تحلیل دینامیک سیاالت محاسباتی برای توربین های بادی عمود محور ساحلی و ‪...‬‬
‫‪ -1-1‬مقدمه‬
‫انرژی باد‪ ،‬یکی از مهمترین منابع انرژی تجدید پذیر است‪ .‬عملکرد توربینهای باد‪ ،‬تبدیل انارژی جنبشای از‬
‫باد به انرژی مکانیکی و سپس به انرژی الکتریکی است‪ .‬توان خروجی توربینها تاابع عوامال مختلفای مانناد‬
‫شکل هندسه پره‪ ،‬زاویه پیچشی پره‪ ،‬سرعت دورانی روتور‪ ،‬سرعت باد و مشخصات اغتشاش و گرادیان سرعت‬
‫باد در محل نیروگاه بادی میباشد‪ .‬پیشبینیهای آیرودینامیکی دقیق در طراحی تیغاههاای روتاور و بهباود‬
‫عملکرد دستگاهها‪ ،‬امری مهم و موردنیاز است‪ .‬این امر مستلزم اعتبار روشهای جدید‪ ،‬افزایش دقت و کارایی‬
‫نتایج است‪ .‬نیاز روز افزون به انرژی الکتریکی و بحث آلودگی محیط زیسات و نیاز هزیناه بااالی اساتفاده از‬
‫سوختهای فسیلی توجه بیشتر کشورها را بیش از پیش به استفاده از انرژیهاای ناو معطاوف نماوده اسات‪.‬‬
‫انرژی باد ارزانترین‪ ،‬پاکترین و مناسبترین شکل انرژیهای ناو مایباشاد‪ .‬در کشاور ایاران نیاز در مهار و‬
‫مومهای اخیر توجه زیادی به استفاده از این نوع انرژی محاساباتی بارای تولیاد بارق شاده اسات‪ .‬دینامیاک‬
‫سیاالت محاسباتی‪ 1‬یکی از این ابزار طراحای اسات و تحقیقاات گساتردهای در زمیناه توساعه ابازار و روش‬
‫دینامیک سیاالت محاسباتی برای پیشبینی آیرودینامیک‪ 2‬توربینهای بادی طی چند ساال گذشاته صاورت‬
‫گرفته است‪ .‬در دهه گذشته‪ ،‬مدلسازی دینامیک سیاالت محاساباتی تاوربینهاای باادی از کارهاای علمای‬
‫انجامشده در مؤسسات تحقیقاتی و تحقیقات انجامشده توسط تولیدکنندگان توربینهاای بااد باا اساتفاده از‬
‫کدهای تجاری تکامل یافته است‪.‬‬
‫‪ -2-1‬مفاهیمی درباره توربینهای بادی‬
‫انرژی باد یکی از صورتهای مختلف انرژی حرارتی خورشید است که در اثر گرم شدن زمین به وسیله تاابش‬
‫خورشید به وجود میآید‪ .‬بدین صورت که تاابش خورشاید باه ساطح نااهموار زماین باه صاورت یکساان و‬
‫یکنواخت نمیباشد که باعث ایجاد تغییرات فشار و دما میشود و در اثر ایان تغییارات بااد ایجااد مایشاود‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪Computational Fluid Dynamics‬‬
‫‪2‬‬
‫‪AeroDynamics‬‬
‫‪15‬‬
‫ه مچنین اتمسفر کره زمین به دلیل حرکت وضعی زمین‪ ،‬با انتقال گرما از منطقهای به منطقه دیگر باعث باه‬
‫وجود آمدن باد میشود‪ .‬در سالهاای اخیار باا توجاه باه روناد رو باه رشاد تقاضاای انارژی‪ ،‬آلاودگیهاای‬
‫زیستمحیطی و تخلیه منابع سوختهای فسیلی‪ ،‬تمرکز بر منابع انرژی تجدید پذیر بهطاور قابالمالحظاهای‬
‫افزایش یافته است [‪ .]1‬این منابع انرژی نقش مهمی را در جهان ایفا میکنناد و تاممینکنناده بایش از ‪14‬‬
‫درصد کل تقاضای جهانی انرژی هستند [‪ .]2‬انرژی باد در مقایسه با سایر منابع انرژی تجدید پذیر یک منباع‬
‫در دسترس است‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬برخالف انرژی خورشید‪ ،‬تغییرات شرایط آب و هوایی تمثیرات چنادانی بار آن‬
‫ندارد‪ .‬توربین بادی توسط مهندسین بهمنظور استخراج انرژی از باد اختراع شاد‪ .‬ازآنجاکاه انارژی در بااد باه‬
‫انرژی الکتریکی تبدیل میشود‪ ،‬این دستگاه ژنراتور بادی‪ 1‬نیز نامیده میشود‪ .‬شکل (‪ )1-1‬نشاندهناده نار‬
‫رشد ظرفیت باد است که بهطور قابلتوجهی در ده سال گذشته افزایش یافتاه اسات‪ .‬طباق گازارش جهاانی‬
‫انرژی باد [‪ ،]3‬ظرفیت کل انرژی بادی تولیدی از ‪ 59.091‬مگاوات در سال ‪ 2005‬باه ‪ 432.419‬مگااوات در‬
‫پایان سال ‪ 2015‬رسیده است؛ یعنی بایش از ‪ 700‬درصاد افازای ش داشاته اسات کاه ایان آماار باه خاوبی‬
‫نشاندهنده افزایش تمایالت به استفاده از انرژیهای نو و بهویژه انرژی باد میباشد‪.‬‬
‫یکی از راهکارهای استفاده از انرژی باد‪ ،‬بهکارگیری توربینهای بادی است و ازآنجاییکه هیچگونه آلودگی باا‬
‫محیط زیست ندارند با محیط زیست کامالً سازگارند‪ .‬وظیفه این توربینها تبدیل انرژی جنبشی بااد باه کاار‬
‫مکانیکی و تولید الکتریسیته میباشد‪ .‬مزیت عمده استفاده از توربینهای بادی قابلیت تولیاد بارق در نقااطی‬
‫است که انتقال برق به آنها به علت اتالف ناشی از انتقال و هزینه کابل مقرونباهصارفه نیسات‪ .‬باهطاورکلی‬
‫میتوان کاربردهای توربینهای بادی را به دو قسمت کاربردهای منفصال از شابکه و کاربردهاای متصال باه‬
‫شبکه تقسیم کرد‪ .‬کاربردهای منفصل از شبکه شامل شارژ باطری‪ ،‬تولید تاوان در ناواحی دورافتااده‪ ،‬تاممین‬
‫انرژی موردنیاز پایگاههای موقتی و تممین برق موردنیاز برای قایقهای تفریحی هستند‪ .‬کاربردهای متصل باه‬
‫شبکه نیز شامل توربینهای بادی منفرد و مزارع بادی میشوند‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪Wind Generator‬‬
‫‪16‬‬
‫شکل (‪ )1-1‬ظرفیت کل انرژی باد (گزارش جهانی انرژی باد سال ‪)2015‬‬
‫‪ -1-2-1‬پروفیل باد‬
‫میزان سرعت باد دائماً تغییر میکند‪ .‬در شرایط پایا سرعت باد با فاصله از سطح زمین زیااد مایشاود‪ .‬شاکل‬
‫(‪ )2-1‬تغییرات نوعی سرعت باد با ارتفاع از سطح زمین را نشان میدهد‪ .‬بهطاورکلی پروفیال سارعت بااد از‬
‫رابطه )‪ )1‬به دست میآید‪.‬‬
‫شکل (‪ )2-1‬پروفیل باد‬
‫‪17‬‬
‫𝑣 𝑋‬
‫) ( )𝐻( ‪𝑉0 (𝑥 ) = 𝑉0‬‬ ‫(‪)1-1‬‬
‫𝐻‬
‫‪ -2-2-1‬ایرفویل‬
‫‪1‬‬
‫به مقطع هر جسمی که در جریان هوا قرار میگیرد‪ ،‬ایرفویل میگویند‪ .‬قسمت جلویی ایرفویل لبه حمله‬
‫نامیده میشود و اولین محل تماس با هوا میباشد‪ .‬از نظر طراحی‪ ،‬ظرافت و حساسیت باالیی دارد‪ .‬قسمت‬
‫انتهایی‪ ،‬لبه فرار‪ 2‬نامیده میشود و مانند یک لبه تیز است‪ .‬در انتهای این محل هوای قسمت باالیی و پایینی‬
‫به یکدیگر میرسند‪ .‬روی آن‪ ،‬سطحرویی یا انحنای رویی‪ 3‬نامیده میشود و زیر آن‪ ،‬سطح زیارین یاا انحناای‬
‫زیرین‪ 4‬نامیده میشود‪ .‬شکل (‪ )3-1‬بخشهای مختلف یک ایرفویل را نشان میدهد‪.‬‬
‫شکل (‪ )3-1‬بخشهای مختلف یک ایرفویل‬
‫‪ -3-2-1‬ضرایب برآ‪ ،‬پسا و گشتاور‬
‫بهطورکلی نیروهای برآ‪ ،5‬پسا‪ 6‬و گشتاور‪ 7‬پیچشی بر یک ایرفویل وارد میشود؛ که تعاریف ایان ساه نیارو در‬
‫‪1‬‬
‫‪Leading Edge‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Trailing Edge‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Upper Camber‬‬
‫‪4‬‬
‫‪Lower Camber‬‬
‫‪5‬‬
‫‪Lift‬‬
‫‪6‬‬
‫‪Drag‬‬
‫‪7‬‬
‫‪Torque‬‬
‫‪18‬‬
‫قسمت توضیح داده خواهد شد‪ .‬نیروی برآ نیرویی است برای غلباه بار نیاروی گارانش کاه جهات آن عماود‬
‫برجهت جریان هوا تعریف میشود‪ .‬این نیرو در اثر اختالف فشار موجود در سطح ایرفویل به وجاود مایآیاد‪.‬‬
‫نیرو ی پسا براثر وجود اصطکاک ویسکوز در سطح ایرفویل و عدم تعادل در فشار موجود روی ساطح ایرفویال‬
‫به وجود میآید‪ .‬گشتاور حاصل از انتقال برآیند نیروهای آئرودینامیکی به نقطهای که این گشتاور مساتقل از‬
‫تغییرات زاویه حمله باشد را گشتاور آئرودینامیکی مینامناد‪ .‬ضارایب بارآ‪ ،‬پساا و گشاتاور باه ترتیاب طباق‬
‫رابطههای زیر به دست میآیند‪.‬‬
‫𝐿𝐹‬
‫= 𝐿𝐶‬ ‫(‪)2-1‬‬
‫𝐴 ‪0.5𝜌𝑉 2‬‬
‫𝐷𝐹‬
‫= 𝐷𝐶‬ ‫(‪)3-1‬‬
‫𝐴 ‪0.5𝜌𝑉 2‬‬
‫𝑀‬
‫= 𝑀𝐶‬ ‫(‪)4-1‬‬
‫𝐴 ‪0.5𝜌𝑉 2‬‬
‫‪ -4-2-1‬سرعت باد راهانداز‬
‫سرعت باد راهانداز‪ ،1‬حداقل سرعت باد جریان آزاد که پره توربین بادی را به حرکت در مایآورد‪ .‬سارعت بااد‬
‫مایشاود و تامثیر‬ ‫راهانداز توربین یکی از پارامترهای اساسی است که در نمودار تاوان تاوربین بااد مشاخ‬
‫بسزایی در میزان انرژی تولیدی توربین دارد‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪Cut-in Speed‬‬
‫‪19‬‬
‫‪ -5-2-1‬سرعت توقف باد‬
‫جهت محافظت از پرهها و جلوگیری از آسیبدیدگی‪ ،‬توربینهای بادی بهگونهای طراحای مایشاوند کاه در‬
‫محدوده مشخصی از سرعت باد عملیاتی باشند‪ .‬بدین معنا این توربینها همانگونه کاه در سارعتهاای زیار‬
‫سرعت باد راهانداز کاربرد ندارند‪ ،‬در سرعت باد توقف‪ 1‬نیز نمایتوانناد انارژی تولیاد کنناد و کاار کاردن در‬
‫سرعتهای باالتر باعث آسیب آنها میشود‪.‬‬
‫‪ -6-2-1‬نسبت سرعت نوک‬
‫این مفهوم بهصورت نسبت سرعت نوک پره بهسرعت باد تعریاف مایشاود کاه پاارامتر مهمای در تحلیال و‬
‫طراحی پره توربین باد میباشد‪.‬‬
‫𝑤𝑅‬
‫=𝜆‬ ‫(‪)5-1‬‬
‫𝑉‬
‫در این رابطه 𝑤 سرعت زاویهای روتور‪ 𝑅 ،‬شعاع روتور و 𝑉 سرعت باد میباشد‪.‬‬
‫مقدار باالی این پارامتر معموالً نشااندهناده باازدهی بااالی تاوربین بااد اسات؛ اماا باا افازایش آن‪ ،‬بحاث‬
‫آکوستیک‪ 2‬نیز اهمیت پیدا میکند‪ .‬بهطورکلی در توربینهای بادی سرعتپایین این نسبت بین ‪ 1‬تاا ‪ 4‬و در‬
‫توربینهای سرعت باال بین ‪ 5‬تا ‪ 9‬میباشد‪.‬‬
‫‪ -7-2-1‬محدودیت بتز‬
‫آلبرت بتز‪ ]4[ 3‬فیزیکدان آلمانی اثبات کرد که یک توربین باد حداکثر میتواند ‪ 59‬درصد انرژی بادی را کاه‬
‫در مسیر آن میوزد استخراج کند بهعبارتدیگر بر اساس این تئوری‪ ،‬برای اخذ حداکثر انرژی ممکان‪ ،‬روتاور‬
‫‪1‬‬
‫‪Cut-off Speed‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Acoustic‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Albert Betz‬‬
‫‪20‬‬
‫توربین بادی باید بهگونهای تعبیه گردد که سرعت جریان در پاییندست روتور ‪ 1/3‬سارعت باالدسات روتاور‬
‫باشد‪ .‬بدین ترتیب مقدار ضریب توان بیشینه (در شرایط ایده آل) برابر ‪ 0.59‬میشود‪.‬‬
‫‪ -8-2-1‬پرههای پیچشی و غیر پیچشی‬
‫در بسیاری از توربینهای مدرن‪ ،‬نوک‪ 1‬پرهها با استفاده از ایرفویل نازک و بخش ریشه بهصورت ایرفویلهاای‬
‫ضخیمتر طراحی میشود‪ .‬یکی از پارامترهای مهم در انتخاب ایرفویل‪ ،‬نسبت بیشینه نیروی برآ به پسا است‪.‬‬
‫به منظور افزایش سرعت جریان مؤثر در تیغه روتور از پرههای با پیچش‪ 2‬استفاده میشود‪ .‬جهت دساتیاابی‬
‫به بیشترین نیروی برآ و بازدهی‪ 3‬باالتر‪ ،‬عالوه بر طول کورد‪ ،‬ضخامت و زاویه پیچش‪ ،‬شکل ایرفویلها نیاز در‬
‫طول پره تغییر میکند‪.‬‬
‫‪ -3-1‬انواع توربین باد‬
‫طرحهای مختلفی برای توربینهای بادی موجود میباشد‪ .‬بر حسب نحوه دوران محور توربین‪ ،‬باه دو دساته‬
‫کلی توربینهای بادی محور افقی‪ 4‬و توربین های بادی محور عمودی‪ 5‬تقسیم میشوند‪ .‬توربینهای نوع محور‬
‫افقی به لحاظ تجاری مقرون به صرفهتر بوده و تعداد بسیار بیشتری از آن بهصورت تجاری نصب شاده اسات‪.‬‬
‫یک دستهبندی کلی دیگر نیز وجود دارد که این توربینهاا را باه دو دساته سااحلی‪ 6‬و فراسااحلی‪ 7‬تقسایم‬
‫می کند‪ .‬در این دستهبندی توربینهای ساحلی به توربینهای مستقر در خشکی و توربینهای فراسااحلی باه‬
‫توربینهای مستقر در آب گفته میشود‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪Tip‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Twist‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Efficiency‬‬
‫‪4‬‬
‫)‪Horizontal Axis Wind Turbine (HAWT‬‬
‫‪5‬‬
‫)‪Vertical Axis Wind Turbine (VAWT‬‬
‫‪6‬‬
‫‪Onshore‬‬
‫‪7‬‬
‫‪Offshore‬‬
‫‪21‬‬
‫‪ -1-3-1‬توربینهای محور افقی‬
‫این نوع توربینها به دلیل بازدهی باالی خود از رایجترین توربینهای بادی مورد استفاده هستند‪ .‬همه اجزای‬
‫آن (پرهها‪ ،1‬شفت‪ ،2‬ژنراتور) در باالی برج بلندی قرار گرفته و پرهها طوری طراحی شدهاناد کاه رو بااد قارار‬
‫دارند (این کار توسط موتور انحراف دهنده انجام میشود)‪ .‬در انتهای محور‪ ،‬چرخدنادهای وجاود دارد کاه باه‬
‫ژنراتور متصل است و برق تولیدشده را به شبکه قدرت میرساند‪ .‬ایان تاوربینهاا نیازمناد سیساتمی جهات‬
‫راهاندازی هستند‪ .‬از لحاظ تعداد پرهها نیز قاعده کلی بدین صورت است که هرچه سارعت بااد بیشاتر باشاد‬
‫تعداد پرههای کمتری موردنیاز میباشد‪ .‬افزایش تعداد پرهها باعث سنگین شدن توربین میشود و بدین علت‬
‫‪3‬‬
‫بیشتر از توربینهای دو پرهای و سه پرهای استفاده میشود‪ .‬تعداد پرهها معموالً متغیار باوده و پهناای پاره‬
‫ممکن است در تمام طول پرهها ثابت و یا آنکه متغیر باشد و پره از توپی‪ 4‬به سمت ناوک باریاک شاود‪ .‬ایان‬
‫دسته از توربینها به علت امکان ساخت در مقیاس بزرگ‪ ،‬به شکل سایتهای توربین بادی در مناطقی خاارج‬
‫از محدوده شهری در دنیا فراگیر شدهاند‪ .‬از مزایای توربینهای محور افقی میتاوان باه باازدهی بااال‪ ،‬ایجااد‬
‫گشتاور یکنواخت‪ ،‬قابلیت تولید انرژی الکتریکی در سرعتهای پایین‪ ،‬قابلیت استفاده در زمینهای نااهموار‪،‬‬
‫حداقل آسیبدیدگی در طوفآنها‪ 5‬اشاره کرد‪ .‬این توربینها معایبی ازجمله سختی در حمالونقال‪ ،‬کاارکرد‬
‫سخت در نزدیکی سطح زمین‪ ،‬مشکل در نصب و راهانداز ی‪ ،‬ایجاد صدای ناهنجار و تعمیر و نگهاداری دشاوار‬
‫نیز دارند‪ .‬همچنین این توربینها نیازمند مکانیزمی جهت تنظیم در مقابل باد هستند‪.‬‬
‫‪ -2-3-1‬توربینهای باد محور عمودی‬
‫توربینهای بادی با محور عمودی دارای قسمتی به نام روتور‪ 6‬هستند که پرهها باه آن متصال مایشاوند‪ .‬در‬
‫این‬
‫‪1‬‬
‫‪Blades‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Shaft‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Chord‬‬
‫‪4‬‬
‫‪Hub‬‬
‫‪5‬‬
‫‪Storms‬‬
‫‪6‬‬
‫‪Rotor‬‬
‫‪22‬‬
‫نوع توربینها روتور اصلی به صورت عمودی قرار میگیرد‪ .‬جهت وزش باد در این حالت اهمیتای نداشاته و از‬
‫هر طرفی که باشد میتواند توربین را حرکت دهد‪ .‬این نوع توربینها برای مناطقی که جهت وزش بااد در آن‬
‫متغیر است بسیار مناسب هستند‪ .‬با توجه به تنوع زیاد میتوان این توربینها را به سه دسته کلی داریاوس‪،1‬‬
‫ساونیوس‪ 2‬و یا ترکیبی از این دو دستهبندی کرد‪ .‬مزیت اصلی توربینهای بادی محاور عماودی وجاود یاک‬
‫عضو متحرک (روتور) است و نیاز به مکانیزم انحراف دهنده‪( 3‬گیربکس تغییر محور گشتاور) ندارند‪ .‬چارا کاه‬
‫این نوع توربینها‪ ،‬باد را از جهت مهار میکنند‪ .‬پرههای این توربینها ممکن است دارای مقطعی یکنواخات و‬
‫بدون تاب خوردگی‪ 4‬باشند که ساخت آنها را نسبتاً آسان میکند؛ اما پارههاا در تاوربینهاای محاور افقای‬
‫جهت داشتن عملکرد مطلوب‪ ،‬مخروطی و پیچدار هساتند کاه ایان موضاوع باعاث پیچیادگی در سااخت و‬
‫طراحی آنها میشود [‪.]5‬‬
‫‪ -4-1‬اجزای تشکیلدهنده توربینهای باد محور افقی‬
‫انرژی باد معموالً دو یا سه پرهای که به دور روتور توربین بادی قرار گرفتهاند را به چرخش درمیآورد و تاوان‬
‫مکانیکی تولیدشده از طریق شفت به ژنراتور انتقال داده و درنهایت انرژی الکتریکی تولید میشود‪ .‬ایان اصال‬
‫سادهای است که توربینهای متشکل از اجزا مختلف بر اساس آن کار میکنند‪.‬‬
‫در شکل (‪ )4-1‬یک توربین باد محور افقی با اجزای مختلف آن نشان داده شده است‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪Darrieus‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Savonius‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Yaw‬‬
‫‪4‬‬
‫‪Twist‬‬
‫‪23‬‬
‫شکل (‪ )4-1‬اجزای مختلف توربین باد محور افقی‬
‫‪ -1-4-1‬پره‬
‫توربینهای محور افقی معموالً متشکل از دو یا سه پره هستند‪ .‬بسته به نوع تاوربین بااد‪ ،‬پارههاا مایتوانناد‬
‫دارا ی مقاطعی یکسان باشند و یا مقاطع با زوایای متغیر در طول پره داشته باشند‪ .‬در بسیاری از توربینهاای‬
‫مدرن‪ ،‬نوک پرهها با استفاده از ایرفویل نازک و بخش ریشه بهصورت ایرفویلهای ضخیمتر طراحی مایشاود‪.‬‬
‫یکی از پارامترهای مهم در انتخاب ایرفویل نسبت بیشینه نیروی برآ به پسا است‪ .‬به منظاور افازایش سارعت‬
‫جریان مؤثر در تیغه روتور از پرهها با پیچش استفاده میشود‪ .‬جهت دساتیاابی باه بیشاترین نیاروی بارآ و‬
‫بازدهی باالتر‪ ،‬عالوه بر طول کورد‪ ،‬ضخامت و زاویه پیچش‪ ،‬شکل ایرفویل ها نیز در طول پره تغییر میکند‪.‬‬
‫‪ -2-4-1‬ناسل‬
‫این قسمت مهمترین بخش در یک توربین بادی است که به صورت یک پوسته میباشاد‪ .‬درواقاع ناسال یاک‬
‫اتاقک کوچک است که به صورت افقی روی برج قارار مایگیارد و تجهیازات اصالی تاوربین مانناد ژنراتاور‪،‬‬
‫گیربکس‪ ،‬کنترلر و ‪ ...‬در داخل آن قرار میگیرند‪.‬‬
‫‪24‬‬
‫‪ -3-4-1‬ژنراتور‬
‫پرهها ی توربین بادی انرژی جنبشی باد را به انرژی درونی در سیستم انتقال تبدیل میکنند که ژنراتاور ایان‬
‫انرژی را به شبکه برق منتقل مینماید‪ .‬بهطورمعمول از سه نوع ژنراتور در توربینهای بادی استفاده میشاود‪.‬‬
‫ژنراتور جریان مستقیم‪-‬آلترناتور یا ژنراتور سنکرون‪-‬ژنراتور القایی یا آسنکرون‪.‬‬
‫‪ -4-4-1‬انحراف موتور‬
‫وسیلهای است که برای به حرکت در آوردن درایو انحراف که وضعیت تاوربین را هنگاامیکاه بااد در خاالف‬
‫جهت میوزد کنترل میکند و زمانی استفاده میشود که قرار است روتور در مقابال وزش بااد از روبارو قارار‬
‫گیرد‪.‬‬
‫‪ -5-4-1‬گیربکس‬
‫چرخدندهها به شفت سرعتپایین متصل هستند و آنها از طرف دیگر به شفت با سرعت باال متصل میباشاد‬
‫که این افزایش سرعت برای تولید برق توسط ژنراتور الزامی است‪ .‬پس ازآنجاییکاه محاور تاوربین دارای دور‬
‫کم و گشتاور باال و برعکس آن محور ژنراتور دارای دور باال و گشتاور کم است‪ ،‬سیستم انتقال قدرت بایاد باه‬
‫نحوی این دو محور را به یکدیگر متصل نماید‪ .‬در توربینهای بادی این کار توسط گیربکس‪ 1‬یاا جعباهدناده‬
‫انجام میشود‪.‬‬
‫‪ -6-4-1‬شفت‬
‫درواقع میتوان گفت در توربین بادی از دو نوع شفت استفاده میشود‪ .‬یکی شفت با سرعتباال که وظیفاه آن‬
‫‪1‬‬
‫‪GearBox‬‬
‫‪25‬‬
‫به حرکت در آوردن ژنراتور میباشد و دیگری شافت باا سارعتپاایین (شافت اصالی) کاه روتاور حاول آن‬
‫میچرخد‪.‬‬
‫‪ -7-4-1‬ترمز‬
‫در مواقع ضروری که نیاز به توقف روتور میباشد از ترمز استفاده میشود که بساته باه ناوع تاوربین و نحاوه‬
‫استفاده‪ ،‬عمل ترمز کردن میتواند به صورت مکانیکی‪ ،‬الکتریکی یا هیدرولیکی انجام گیرد‪.‬‬
‫‪ -8-4-1‬خنکسازی سیستم‬
‫سی ممکن است دمای ژنراتور در حین کار افزایش چش مگیری داشته باشاد و اگار چناین اتفااقی ر دهاد‪،‬‬
‫ژنراتور از مدار خارج میگردد‪ .‬به همین منظور از سیساتم خناککنناده اساتفاده مایشاود تاا از دا شادن‬
‫بیشازحد ژنراتور پیشگیری گردد‪.‬‬
‫‪ -9-4-1‬بادنما‬
‫وسیلهای است که جهت وزش باد را اندازهگیری میکند و کمک میکند تا جهت تاوربین نسابت باه بااد در‬
‫وضعیت مناسبی قرار داشته باشد‪.‬‬
‫‪26‬‬
‫فصل ‪:2‬‬
‫مروری بر ادبیات‬
‫مروری بر ادبیات‬ ‫تحلیل دینامیک سیاالت محاسباتی برای توربین های بادی عمود محور ساحلی و ‪...‬‬
‫‪ -1-2‬مقدمه‬
‫تحقیقات در باب توربینهای بادی در دو مدل عمده محور افقی و محاور عماودی اداماه داشاته اسات ولای‬
‫درنتیجهگیریهای متمخر تقریباً مسجل شده است که این توربینهای محور افقی هستند که نقاش عمادهای‬
‫را در آینده صنعت انرژی باد خواهند داشت‪ .‬البته به دلیل جوان بودن این حوزه تحقیقات انرژی‪ ،‬اظهاار نظار‬
‫قطعی در باب آینده آن عجوالنه خواهد بود‪ .‬از جمله مزایای توربینهای محور افقی باهسارعت آغااز باه کاار‬
‫پایینتر‪ ،‬مشکالت عملیاتی کمتر و ضریب توان باالتر اشاره کرد‪ .‬بارای استحصاال بیشاترین تاوان ممکان از‬
‫توربین الزم است طراحی بخشهای مختلف آن در شرایط عملیاتی گوناگون ماورد آزماایش قارار گیارد کاه‬
‫برای تحقیق این مهم از روشهای شبیهسازی نرمافزاری‪ ،‬آزمایش تونل باد و آزماایشهاای میادانی اساتفاده‬
‫میشود‪ .‬بهاینترتیب طراحی بخشهای مختلف بهطور مداوم در حال تغییار هساتند‪ .‬نسال جدیادی از ایان‬
‫توربینها که در سالهای اخیر مورد آزمایش و بهرهبرداری قرارگرفتهاند قادرند توانایی استحصال انرژی باد را‬
‫تا بیش از سه برابر افزایش دهند‪ .‬در تحقیقات اخیر که درزمینه توربین بادی صورت گرفته گزارشها حااکی‬
‫از امکان افزایش بهرهگیری از توان باد توسط بهکارگیری مجارای مخروطای پیراماون روتاور وجاود دارد‪ .‬در‬
‫اوایل قرن بیستم آلبرت بتز به کمک قوانین فیزیک کالسیک نشان داد که بیشینه توان قابل استحصال از باد‬
‫در توربینهای محور افقی ‪ 50.73‬درصد است‪ .‬وجود این حد باال از آن زمان به قانون بتز شهرت یافته اسات‪.‬‬
‫در تحقیقاتی که توسط ایگرا‪ ]7[ ،]6[ 1‬و فورمن‪ 2‬و همکاران [‪ ]8‬صورت گرفته نشان داده شده است کاه باا‬
‫استفاده از مجرای مخروطی حول توربین میتوان به بازدههای باالیی حتی بیشاتر از ضارایب ارائاهشاده بتاز‬
‫دست یافت‪ .‬این نتایج قیمت نهایی توان باد را کاهش میدهند و امکان ایجاد تغییرات جدیدی را در طراحای‬
‫توربینها فراهم میآورد‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪Igra‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Foreman‬‬
‫‪28‬‬
‫‪ -2-2‬تاریخچه پیدایش توربینهای بادی‬
‫تحقیقات در باب توربینهای بادی در دو مدل عمده محور افقی و محاور عماودی اداماه داشاته اسات ولای‬
‫درنتیجهگیریهای متمخر تقریباً مسجل شده است که این توربینهای محور افقی هستند که نقاش عمادهای‬
‫را در آینده صنعت انرژی باد خواهند داشت‪ .‬البته به دلیل جوان بودن این حوزه تحقیقات انرژی‪ ،‬اظهاار نظار‬
‫قطعی در باب آینده آن عجوالنه خواهد بود‪ .‬از جمله مزایای توربینهای محور افقی باهسارعت آغااز باه کاار‬
‫پایینتر‪ ،‬مشکالت عملیاتی کمتر و ضریب توان باالتر اشاره کرد‪ .‬بارای استحصاال بیشاترین تاوان ممکان از‬
‫توربین الزم است طراحی بخشهای مختلف آن در شرایط عملیاتی گوناگون ماورد آزماایش قارار گیارد کاه‬
‫برای تحقیق این مهم از روشهای شبیهسازی نرمافزاری‪ ،‬آزمایش تونل باد و آزماایشهاای میادانی اساتفاده‬
‫میشود‪ .‬بهاینترتیب طراحی بخشهای مختلف بهطور مداوم در حال تغییار هساتند‪ .‬نسال جدیادی از ایان‬
‫توربینها که در سالهای اخیر مورد آزمایش و بهرهبرداری قرارگرفتهاند قادرند توانایی استحصال انرژی باد را‬
‫تا بیش از سه برابر افزایش دهند‪ .‬در تحقیقات اخیر که در زمینه توربین بادی صورت گرفته گزارشها حااکی‬
‫از امکان افزایش بهرهگیری از توان باد توسط بهکارگیری مجارای مخروطای پیراماون روتاور وجاود دارد‪ .‬در‬
‫اوایل قرن بیستم آلبرت بتز به کمک قوانین فیزیک کالسیک نشان داد که بیشینه توان قابل استحصال از باد‬
‫در توربینهای محور افقی ‪ 50.73‬درصد است‪ .‬وجود این حد باال از آن زمان به قانون بتز شهرت یافته اسات‪.‬‬
‫در تحقیقاتی که توسط ایگرا و فورمن و همکاران صورت گرفته نشان داده شده است که با استفاده از مجرای‬
‫مخروطی حول توربین میتوان به بازدههای باالیی حتی بیشتر از ضرایب ارائهشده بتز دست یافت‪ .‬این نتاایج‬
‫قیمت نهایی توان باد را کاهش میدهند و امکان ایجااد تغییارات جدیادی را در طراحای تاوربینهاا فاراهم‬
‫میآورد‪.‬‬
‫‪ -3-2‬مروری بر ادبیات اخیر‬
‫امروزه با پیشرفت روزافزون کامپیوترهای پیشرفته‪ ،‬طراحی و ساخت توربینهای بادی بهخوبی انجاام گرفتاه‬
‫شده است‪ .‬در این فصل نمونهای از تحقیقات ابتدایی انجامشده در رابطه با وقوع و نیاز توربین بااد موردبحاث‬
‫قرار خواهد گرفت‪ .‬هدف از ارائه این فصل مروری بر منابع و کارهای انجامگرفته بار روی تاوربین بااد محاور‬
‫‪29‬‬
‫افقی خواهد بود که بهعنوان یک دیدگاه برای ارائه نوآوری بر روی توربین کمک بسایار زیاادی خواهاد کارد‪.‬‬
‫جریان در توربینهای بادی بسیار پیچیده است‪ ،‬چراکه مااهیتی ناا پایاا‪ ،‬ساهبعادی و بسایار مغشاوش دارد‪.‬‬
‫اغتشاش در توربینهای بادی به دلیل دو فاکتور عمده است‪ .‬اول اینکه توربینهای بادی در دو ناحیاه بااالیی‬
‫الیهمرزی جوی (الیه سطحی و الیه ترکیبی) کار میکنند‪ .‬الیه سطحی دارای عمقی تا حدود ‪ 150‬متار زیار‬
‫شرایط ناپایدار باد دارند‪ .‬الیه ترکیبی‪ ،‬ناحیهای میان قسمتهاای بااالیی الیاه ساطحی و بااالی الیاهمارزی‬
‫اتمسفری میباشد‪ .‬در این دو ناحیه‪ ،‬اثرات زمین و زیری قابل صارفنظار کاردن نیساتند‪ .‬عامال دوم اینکاه‬
‫توربین های بادی در باالدست‪ ،‬بر شدت توربوالنسی ورودی به توربینهای پاییندست اثر میگذارند‪ .‬تامساون‬
‫‪1‬‬
‫و سورنسن افزایش ‪ 15‬درصدی در شدت توربوالنسی ورودی به یک توربین باادی را باه دلیال وجاود ویاک‬
‫توربینهای باالدست اندازهگیری کردهاند [‪ .]9‬بر اساس این پارامترها‪ ،‬نویسندگان مختلاف در کارهاای خاود‬
‫شدت اغتشاشهایی بین ‪ 5‬تا ‪ 22‬درصد را پیشبینی کردهاند [‪ .]10‬بر اساس مطالعات کلای‪ 2‬و همکااران در‬
‫[‪ ،]11‬روشهای عددی امروز مشکالت و دشواریهای زیادی را برای مدلسازی دقیق روبروی خود میبینند‪.‬‬
‫به همین دلیل است که مطالعه و تحقیق درزمینه محاسبات عددی در مورد جریان حول پرههای توربینهای‬
‫بادی از ارزش باالیی برخوردار است‪.‬‬
‫کلیماس‪ 3‬و همکارانش [‪ ]12‬اثر اعمال گام اولیه بار پارههاای تاوربین داریاوس را باهصاورت آزمایشاگاهی‬
‫موردبررسی قرار دادند و نشان دادند که انتخاب گاام اولیاه مناساب مایتواناد کاارایی تاوربین را باه مقادار‬
‫قابلتوجهی افزایش دهد‪ .‬فیدلر‪ 4‬و همکارانش [‪ ]13‬اثر تغییر محل اتصال پرههای روتور ‪ 4‬و گام اولیه پاره را‬
‫بهصورت آزمایشگاهی بر کارایی توربین م حور عمودی پره مستقیم موردبررسی قرار دادند و نشاان دادناد کاه‬
‫با انتخاب مقدار مناسب این دو پارامتر میتوان ضریب عملکرد توربین را به میزان قابالتاوجهی افازایش داد‪.‬‬
‫مارینی و همکارانش ‪ ،‬اثر انحنای پره را مورد بررسی قرار دادند‪ .‬آنها نشان دادند کاه باهکاارگیری پارههاای‬
‫سهمی شکل‪ ،‬موجب افزایش ضریب عملکرد این توربینها میشود‪.‬‬
‫لی‪ 5‬و همکارانش [‪ ]14‬با مدل سازی یک توربین محور افقی به قطر و ارتفاع نایم متار در یاک تونال بااد باا‬
‫سطح‬
‫‪1‬‬
‫‪Wake‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Kelley‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Klimas‬‬
‫‪4‬‬
‫‪Fiedler‬‬
‫‪5‬‬
‫‪Li‬‬
‫‪30‬‬
‫مقطع ‪ 4‬متر در ‪ 4‬متر و طول ‪ 6.2‬متر که به شابکه توربوالنسای مربعای‪ ،‬باا نار کمتارین انساداد ‪ 0.19‬و‬
‫بیشترین انسداد ‪ ،0.73‬مجهز بوده است‪ ،‬توانست با ‪ 3‬نوع الگاوی متفااوت‪ ،‬شادت اغتشاشاات ‪ %1.4‬و ‪ %8‬و‬
‫‪ %13.5‬تولید کند‪ .‬سرعت ورودی ‪ 7‬متر بر ثانیه بوده است و هدف از انجام این کار ارائاهی بررسای دقیاقتار‬
‫ویک های تشکیلشده توربین بادی با اندازهگیری آن در تونل باوده اسات اماا محاسابات عاددی در ‪ 2‬بعاد‬
‫صورت گرفته که از جمله نتایج آن این است که در ویک نزدیک توزیع سرعت دارای ‪ 2‬پیاک و در ویاک دور‬
‫دست یک پیک است و در شدت اغتشاش ‪ ،%1.4‬توزیع سرعت در مکانی پشت تاوربین معاادل ‪ 5‬برابار قطار‬
‫آن‪ ،‬هنوز ‪ 2‬پیاک سارعت مشااهده مایشاود کاه در شادت اغتشااش ‪ %8‬و ‪ %13.5‬باه یاک پیاک سارعت‬
‫کاهشیافته و همچنین در مکانی پشت توربین معاادل ‪ 10‬برابار طاول قطار‪ ،‬سارعت بادون بعاد در شادت‬
‫اغتشاش ‪ %13.5‬معادل ‪ 0.9‬و در ‪ %1.4‬معادل ‪ 0.82‬است که باه ایان نتیجاه مایرسایم باا افازایش شادت‬
‫اغتشاش سرعت در آن مکان بیشتر میشود‪.‬‬
‫در تحقیقی که باردل‪ ]15[ 1‬در نروژ با توربین بادی به قدرت ‪ 3‬مگاوات و طول ‪ 100.6‬متر انجام داده اسات‬
‫به بررسی تمثیر شدتجریان اغتشاشی در نمودار قدرت و تولید انرژی ساالیانه‪ ،‬پرداختاه اسات کاه باا تغییار‬
‫شدتجریان اغتشاشی‪ ،‬تمثیر قابلتوجهی را در نمودار قدرت مشااهده کارد‪ .‬او باا کااهش شادت اغتشاشاات‬
‫جریان به صفر با اندازهگیری دادهها‪ ،‬کاهش ‪ 50‬درصدی را در تولید انرژی سالیانه نسبت به نمودارهای حاال‬
‫حاضر‪ ،‬مشاهده کرد‪.‬‬
‫یک مزرعه بادی بزرگ متشک ل از صدها توربین بادی که مساحت وسیعی از صدها کیلومترمرباع را پوشاانده‪،‬‬
‫است‪ .‬درواقع‪ ،‬هنگامیکه توربین بادی در پی یکی دیگر قرار مایگیارد‪ ،‬جریاان ورودی آن مغشاوش شاده و‬
‫سرعت کم میشود‪ ،‬بنابراین پتانسیل تولید توان آن کاهش مییابد [‪ .]18[-]16‬ویک ناشی از تاوربین باادی‬
‫به ‪ 2‬دسته ویک نزدیک و ویک دور تقسیم میشوند‪ .‬ویاک نزدیاک باهصاورت منطقاهای از تاوربین تعریاف‬
‫میشود که تقریباً یک قطار روتاور از پااییندسات فاصاله داشاته باشاد‪ .‬ایان ناحیاهای از ویاک اسات کاه‬
‫آیرودینامیک روتور تمثیر مهمی بر ساختار آن دارد‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬منطقاه ویاک دور‪ ،‬ناحیاهای پشات ویاک‬
‫نزدیک است که بر تداخل ویک ها تمرکز دارد‪ .‬توسعه و مشخصات توربوالنسی ویک‪ ،‬باهطاور محسوسای بار‬
‫جریان ورودی‪ ،‬شدت اغتشاشات و شرایط حاکم بر جریاان باالدسات تاوربین وابساته اسات [‪ .]20[ ،]19‬در‬
‫مقاالت متعددی به بررسی اثر ویک روی عملکرد توربینمحور افقی پرداخته شاده و همچناین باا معاادالتی‬
‫‪1‬‬
‫‪Bardal‬‬
‫‪31‬‬
‫‪1‬‬
‫مانند حل گر ناویراستوکس در ‪ 2‬بعد و ‪ 3‬بعد در نرمافزارهای متفااوتی شابیهساازی شاده اسات‪ .‬اساتارگ‬
‫[‪ ]21‬اثرات ویک یک توربین بادی را بر روی عملکرد توربینهای پاییندست بررسی کرد‪ .‬هماانطاور کاه در‬
‫این تحقیق نشاندادهشده برای یک توربین در پاییندست‪ ،‬یک کاهش قدرت قابلتوجه به دلیال وجاود یاک‬
‫توربین باالدست وجود داشت که افراد زیادی مانند ماو‪ ،]18[ 2‬باارتلمی‪ ،]22[ 3‬ساندرس‪ ]23[ 4‬و باساتان‪-‬‬
‫خواه‪ ]24[ 5‬نیز به آن اشاره کردهاند‪.‬‬
‫ژی‪-‬کوی وانگ‪ 6‬و همکاران [‪ ]25‬شبیهسازی ‪ FSI‬توربین باد فراساحلی را باا اساتفاده از دینامیاک سایاالت‬
‫محاسباتی انجام دادند‪ .‬این شبیهسازی بر اساس مدل توربوالنسای 𝜀 ‪ 𝑅𝑁𝐺 𝑘 −‬و نارمافازار تجااری ‪Ansys‬‬
‫‪ CFX‬انجام گرفته شد‪ .‬در این شبیهسازی نتایج با دقت خوبی به دست آمد بهنحویکاه میازان خطاا در آن‬
‫حدود ‪ 2.15‬درصد بود‪ .‬نتایج و میزان دقت شبیهسازی معتبار باوده اسات‪ .‬آنهاا حاوزه محاساباتی خاود را‬
‫بهصورت شکل (‪ )1-2‬فرض کردند‪.‬‬
‫شکل (‪ )1-2‬حوزه محاسباتی توربین باد فراساحلی [‪]25‬‬
‫‪1‬‬
‫‪Sturg‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Mo‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Bartelmi‬‬
‫‪4‬‬
‫‪Sanderse‬‬
‫‪5‬‬
‫‪Bastankhah‬‬
‫‪6‬‬
‫‪Z. Wang‬‬
‫‪32‬‬
‫سورنسن‪ 1‬و مایکلسون‪ ]26[ 2‬کاربردهای توربین بادی ‪ NREL phase VI‬را با استفاده از دینامیک سیاالت‬
‫محاسباتی مورد شبیهسازی قرار دادند‪ .‬برای این کار باا قارار دادن تاوربین در یاک دامناه محاساباتی یاک‬
‫شبکهبندی سازمانیافته برای آن در نظر گرفتند (شکل (‪.) )2-2‬‬
‫شکل (‪ )2-2‬شبکهبندی سازمانیافته دامنه محاسباتی [‪]26‬‬
‫النگتری‪ 3‬و همکاران [‪ ]27‬عملکرد ایرفویل دو بعدی و روتور توربین باد سه بعدی را با استفاده از مدل گذرا‬
‫مورد شبیهسازی دینامیک سیاالت محاسباتی قرار دادند‪ .‬در واقع دو مادل توربوالنسای کامال و توربوالنسای‬
‫گذرا را برای شبیهسازی مورد تحلیل قراردادند و دریافتند که نتایج گذرا دقت بهتری باا نتاایج تجربای دارد‪.‬‬
‫شکل (‪ )3-2‬نتایج این تحلیل را گزارش میکند‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪Sorensen‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Michelson‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Langtry‬‬
‫‪33‬‬
‫شکل (‪ )3-2‬مقایسه دو مدل توربوالنسی کامل و گذرا در تحلیل گشتاور روتور توربین باد [‪]27‬‬
‫هارتوانگر‪ 1‬و هوارت‪ 2‬مدلسازی سهبعدی توربین باد را با استفاده از دینامیک سیاالت محاسباتی انجام دادند‪.‬‬
‫عملکرد توربینهای بادی ‪ NREL phase VI‬را تحت حالت نا پایا بررسی کردناد کاه نتاایج باا دقات بسایار‬
‫خوبی نزدیک به نتایج تجربی بود‪ .‬حوزه محاسباتی و شبکهبندی بهکاررفته در ایان تحقیاق در شاکل (‪)4-2‬‬
‫نشان دادهشده است‪ .‬همچنین نتایج حاصل از دینامیک سیاالت محاسباتی که باا نتاایج تجربای در گشاتاور‬
‫روتور مقایسه شده است در شکل (‪ )5-2‬قابل نمایش است‪.‬‬
‫شکل (‪ )4-2‬دامنه محاسباتی (سمت چپ) و شبکهبندی (سمت راست) [‪]28‬‬
‫‪1‬‬
‫‪Hartwanger‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Horvat‬‬
‫‪34‬‬
‫شکل (‪ )5-2‬مقایسه گشتاور روتور توربین باد حاصل از نتایج دینامیک سیاالت محاسباتی با دادههای تجربی [‪]28‬‬
‫سیلوا‪ 1‬و همکاران [‪ ]29‬حل عددی ویژگیهای ویک در توربین باد محور افقای را موردتحقیاق قارار دادناد‪.‬‬
‫برای این کار توربین باد مدل ‪ NREL phase VI‬را انتخاب کردند‪ .‬شبیهسازی با استفاده از معادالت ‪RANS‬‬
‫و مدل توربوالنسی ‪ SST‬انجام گرفته شد‪ .‬نتایج نسبت به دیگر مقاالت دارای کمترین خطا بوده اسات‪ .‬آنهاا‬
‫پی بردند که ویک ایجادشده ناشی از نوک و ریشه پره میباشد‪ .‬در شکل (‪ )6-2‬مقایسه نتاایج آنهاا باا کاار‬
‫تجربی را در توان مکانیکی توربین مشاهده میفرمایید‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪Silva‬‬
‫‪35‬‬
‫شکل (‪ )6-2‬مقایسه نتایج شبیهسازی توان مکانیکی مربوط به کار سیلوا و همکاران [‪]29‬‬
‫‪ -2-3-2‬پژوهشهای انجام شده در چند سال اخیر‬
‫با توجه به وجود تعداد زیادی شهرهای ساحلی در سراسر جهان‪ ،‬استفاده از توربین های بادی ساحلی و‬
‫فراساحلی یک راهکار بسیار مناسب برای تولید انرژی برق مورد نیاز این مناطق و نیز سایر مناطق از طریق‬
‫انتقال به شبکه برق می باشد‪ .‬کشور ایران نیز با توجه به دسترسی به دریای عمان‪،‬خلیج فارس و خزر و نیز‬
‫تعدادی دریاچه به راحتی می تواند بخشی از انرژی خود را از طریق توربین های بادی ساحلی و فراساحلی‬
‫تامین نماید‪ .‬مطالعات امکان سنجی زیادی نیز در بخش های مختلف کشور به منظور ارزیابی استفاده از این‬
‫نوع توربین ها برای تامین بخشی از انرژی برق مورد نیاز کشور صورت گرفته است که در ادامه به تعدادی از‬
‫مهم ترین آنها اشاره می شود‪ .‬در سال ‪ 1393‬حسین زاده و همکاران انرژی باد فراساحلی را معرفی نموده و‬
‫مقایسه آن با توربین های بادی موجود زمینی را انجام دادند که نشان دهنده مزیت این نوع توربین ها نسبت‬
‫به سایر توربین های بادی بود[‪ .]38‬در ادامه در سال ‪ 1393‬رزاقی کلجاهی و همکاران ارزیابی امکان استفاده‬
‫از گزینه های مختلف توربین های بادی فراساحلی باتوجه به شرایط محیطی و ژئوتکنیکی سواحل و دریاهای‬
‫ایران را مورد بررسی و مطالعه قرار دادند[‪ .]39‬در یک تحقیق دیگر در سال ‪ 1393‬رضایی منفرد و همکاران‬
‫‪36‬‬
‫امکان استفاده از توربین های بادی فراساحلی برای تولید برق را بررسی کردند[‪ .]40‬همچنین رضایی منفرد‬
‫و همکاران در سال ‪ 1393‬بررسی بخشهای کم عمق شمالی و جنوبی خلیج فارس برای نصب توربین های‬
‫بادی فراساحلی با توجه به شرایط محیطی را انجام دادند[‪ .]41‬در سال ‪ 1394‬نیز ناصرزاده و همکاران امکان‬
‫سنجی استفاده از توربین باد در مناطق مسکونی مطالعه موردی‪ :‬لبه ساحلی شهر بوشهر را مورد مطالعه قرار‬
‫دادند[‪.]42‬همچنین در سال ‪ 1396‬پورشفیع و همکاران امکان سنجی نصب توربین بادی فراساحلی در‬
‫بخش جنوب غربی دریای خزر را مورد مطالعه قرار دادند[‪ .]43‬تمامی این مطالعات امکان سنجی نشان‬
‫دهنده مزیت استفاده از توربین های بادی ساحلی و فراساحلی به عنوان ابزاری بسیار مهم برای تامین بخشی‬
‫از انرژی مورد نیاز کشور د ر مناطق مختلف هست‪ .‬بنابراین انجام پژوهش در زمینه طراحی‪،‬مدلسازی‪ ،‬ساخت‬
‫و شبیه سازی این نوع توربین ها بسیار ضروری و مهم هست‪ .‬همین امر موجب شده است تا تحقیقات‬
‫مختلفی در خصوص ابعاد مختلف این نوع توربین ها در سراسر دنیا صورت گیرد که در ادامه به برخی از‬
‫مهم ترین تحقیقات صورت گرفته اشاره می کنیم‪ .‬در سال ‪ 1394‬پناهی و همکاران تاثیرتعدادپره برعملکرد‬
‫توربین های بادی فراساحلی بااستفاده ازنرم افزارهای شبیه سازی عددی را انجام دادند[‪ .]44‬در سال ‪1395‬‬
‫زحمتکش پسند و همکاران مطالعه و بررسی نصب توربین بادی شناور (فراساحلی) محور افقی چند مگاواتی‬
‫در شرایط حضورجابه جایی بر اساس امواج دریا جهت دستیابی به انرژی های پاک را انجام دادند[‪ .]45‬در‬
‫نهایت در سال ‪ 1398‬مرادی و همکاران ویژگی ها و مولفه های توربین های بادی فراساحلی شناور را بررسی‬
‫نموده‬ ‫نمودن تا ابعاد مختلف تولید انرژی از طریق توربین ه ای محور عمودی ساحلی و فراساحلی را مشخ‬
‫و چالش های پیش رو را مورد مطالعه قرار دهند[‪ .]46‬تولید توربین های بادی محور عمودی ساحلی و‬
‫فراساحلی نیازمند درک صحیح از نحوه جریان باد در این توربین ها‪ ،‬تاثیر رژیم جریان باد از لحاظ پایا و‬
‫ناپایا بودن و نیز تاثیر پارمترهای مختلف هندسه توربین بر عملکرد ان هست‪ .‬رسیدن به چنین درک‬
‫صحیحی از طریق مدلسازی مبتنی بر واقعیت و شبیه سازی در بستر نرم افزارهای تحلیل عددی دینامیک‬
‫سیاالت محاسباتی با درنظرگرفتن شرایط واقعی محیط عملکرد توربین در نرم افزار شبیه سازی امکانپذیر‬
‫‪37‬‬
‫هست تا از این طریق بتوان به یک طراحی بهینه برای این نوع توربین ها دست پیدا کرد‪ .‬در همین راستا‬
‫محققین در سراسر دنیا پژوهش هایی را در این راستا انجام داده اند که در ادامه به برخی از پژوهش های‬
‫مهم اشاره می شود‪ .‬در سال ‪ 2015‬علمجو و همکاران شبیه سازی سه بعدی مبتنی بر دینامیک سیاالت‬
‫محاسباتی را برای یک نمونه توربین محور عمودی انجام داده اند[‪ .]47‬گانگ و همکاران نیز در سال ‪2015‬‬
‫تاثیر جریان ناپایا را بر روی عملکرد توربین های بادی محور عمودی بررسی نموده اند[‪ .]48‬لیو و همکاران‬
‫در سال ‪ 2017‬یک شبیه سازی مبتنی بر دینامیک سیاالت محاسباتی برای توربین های بادی فراساحلی‬
‫شناور ارائه کردند[‪ .]49‬فراری و همکاران نیز در سال ‪ 2017‬شبیه سازی توربین های بادی محور عمودی از‬
‫نوع ساوینوس را از طریق بکارگیری روش دینامیک سیاالت محاسباتی انجام داده اند[‪ .]50‬آسانو و همکاران‬
‫نیز در سال ‪ 2017‬یک ابزار و پلتفرم شبیه سازی جدید برای شبیه سازی عملکرد توربین های بادی‬
‫فراساحلی ارائه نموده اند[‪ .]51‬در سال ‪ 2017‬کاشمن و همکاران بررسی عددی توربین های بادی‬
‫محورعمودی را برای جریان هایی با اعداد رینولدز پایین انجام داده اند[‪ .]52‬در سال ‪ 2018‬بانگا و همکاران‬
‫عملکرد تو ربین های بادی محورعمودی با ابعاد بزرگ را برای جریان های مغشوش مورد بررسی و مطالعه‬
‫قرار داده و به صورت عددی شبیه سازی کرده اند[‪ . ]53‬چنگ و همکاران نیز شبیه سازی عددی جریان های‬
‫گذرنده از توربین های بادی فراساحلی شناور را در سال ‪ 2018‬انجام داده اند[‪ .]54‬در سال ‪2019‬‬
‫اشویندران و همکاران انالیز حساسیت را برای توربین های بادی محور عمودی از طریق بکارگیری روش‬
‫دینامیک سیاالت محاسباتی را مورد مطالعه قرار دادند[‪ .]55‬هوآنگ و همکاران نیز در سال ‪ 2019‬شبیه‬
‫سازی عددی توربین های بادی فراساحلی را با استفاده از کوپل آیروهیدرودینامیک انجام داده اند[‪.]56‬‬
‫پیچیتکول و همکاران نیز در سال ‪ 2019‬طراحی آیرودینامیکی یک توربین فراساحلی با ابعاد بزرگ را از‬
‫طریق شبیه سازی دینامیک سیاالت محاسباتی انجام داده اند[‪ .]57‬در سال ‪ 2020‬لینارد و همکاران رفتار‬
‫آیرودینامیکی توربین های بادی فراساحلی را مورد مطالعه قرار داده اند[‪ .]58‬با توجه به اهمیت روش های‬
‫مبتنی بر دینامیک سیاالت محاسباتی در شبیه سازی سیستم های توربین بادی در سال ‪ 2020‬شورانگیز و‬
‫‪38‬‬
‫همکاران اخرین دستاوردهای تحقیقاتی در خصوص بهینه سازی توربین های بادی از طریق شبیه سازی‬
‫های مبتنی بر دینامیک سیا الت محاسباتی را مورد مطالعه و بررسی قرار داده اند[‪ .]59‬این مطالعه نشان می‬
‫دهد استفاده از ابزار دینامیک سیاالت محاسباتی و نرم افزارهای مرتبط با آن به صورت کارآمدی میتواند در‬
‫شبیه سازی‪ ،‬طراحی و بهینه سازی توربین های بادی مختلف مورد استفاده قرار گیرد‪.‬‬
‫توربین های سری ‪ NREL‬به عنوان مورد مطالعاتی در اکثر پژوهش های سال های اخیر مورد استفاده قرار‬
‫گرفته است و نتیجه شبیه سازی ها با نتایج تجربی عملکرد این توربین ها مورد مقایسه قرار گرفته است که‬
‫در ادامه به تعدادی از آن ها اشاره می شود‪ .‬در سال ‪ 2017‬صدیقی و همکاران شبیه سازی شبه استاتیکی و‬
‫دینامیکی یک توربین ‪ 5 NREL‬مگاواتی در ابعاد واقعی را انجام دادند[‪ .]60‬همچنین در سال ‪2017‬‬
‫صدیقی و همکاران شبیه سازی عددی این توربین را به منظور ارزیابی پارمترهای هندسی و تخمین مقدار‬
‫این پارامترها از طریق شبیه سازی را انجام دادند[‪ .]61‬در سال ‪ 2018‬زانون و همکاران شبیه سازی ‪NREL‬‬
‫‪ 5‬مگاواتی را در شرایط هوای یخ بندان و با روش های عملیاتی مختلف مورد بررسی قرار دادند[‪ .]62‬بررسی‬
‫تعامل یا اندرکنش سیال و سازه در توربین های بادی ساحلی و فراساحلی بسیار حائز اهمیت بوده و در‬
‫تحقیقات سال های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است‪ .‬در سال ‪ 2018‬لی و همکاران به منظور ارزیابی‬
‫نیروهای آیرودینامیکی و سازه ای شبیه سازی تعامل سیال و سازه را در توربین های ‪NREL phase VI‬‬
‫مورد پژوهش قرار دادند[‪ .]63‬همچنین هاالوا و همکاران در سال ‪ 2018‬شبیه سازی عددی تعامل سیال و‬
‫سازه را در ‪ 5 NREL‬مگاواتی انجام دادند[‪ .]64‬رحیمی و همکاران نیز در سال ‪ 2018‬شبیه سازی توربین‬
‫‪ 5 NREL‬مگاواتی را با درنظرگرفتن اثرات تعامل سیال و سازه و با استفاده از روش دینامیک سیاالت‬
‫محاسباتی انجام دادند[‪ .]65‬ویشکاکارما در سال ‪ 2018‬در یک مطالعه مروری پژوهش های صورت گرفته در‬
‫مورد شبیه سازی توربین های ‪ NREL‬را با درنظر گرفتن تغییرات سرعت باد مورد بررسی و تحلیل قرار داده‬
‫است[‪ .]66‬در سال ‪ 2019‬گاوو و همکاران شبیه سازی توربین ‪ 5 NREL‬مگاواتی را در شرایط پایا مورد‬
‫بررسی قرار داده اند[‪ .]67‬کبیر و همکاران در سال ‪ 2019‬اثرات الیه های مختلف اتمسفر را بر مشخصات‬
‫‪39‬‬
‫عملکردی توربین های ‪ NREL phase VI‬مورد پژوهش قرار دادند[‪ .]68‬در نهایت در سال ‪ 2020‬پینتو و‬
‫همکاران با استفاده از روش دینامیک سیاالت محاسباتی شبیه سازی عددی توربین ‪ 5 NREL‬مگاواتی را در‬
‫ابعاد واقعی انجام داده اند[‪ .]69‬در سال ‪ 2021‬نیز اکرم و همکاران بهینه سازی ایروفیل های مورد استفاده‬
‫در توربین های ‪ NREL‬را به منظور بهبود مشخصات عملکردی این نوع از توربین ها انجام داده اند[‪.]70‬‬
‫‪ -3-3-2‬جمعبندی‬
‫بررسی های انجام شده در بخش قبلی دو نکته مهم را بیان می کند که عبارتند از اهمیت روش های مبتنی‬
‫بر دینامیک سیاالت محاسباتی برای بررسی عملکرد توربین های ساحلی و فراساحلی و نیز مقایسه نتایج‬
‫تجربی و شبیه سازی به منظور بهبود مشخصات عملکردی این سیستم ها و رفع نقاط ضعف موجود از طریق‬
‫مقایسه های صورت گرفته‪ .‬با توجه به تحقیقات قبلی مرتبط با موضوع پایان نامه و بررسی چالش های‬
‫تحقیقاتی موجود ما در پژوهش این پایان نامه می خواهیم یک شبیه سازی مبتنی بر دینامیک سیاالت‬
‫محاسباتی در مورد توربین های بادی ساحلی و فراساحلی و با درنظر گرفتن شرایط پایا و ناپایا برای جریان‬
‫های باد‪ ،‬با استفاده از نرم افزارهای مرتبط با این موضوع انجام دهیم تا ابعاد مختلف فرایند تولید انرژی از‬
‫نماییم‪ .‬برای انجام شبیه سازی دو نمونه از توربین های ساحلی و فراساحلی‬ ‫طریق این توربین ها را مشخ‬
‫از سری توربین های ‪ NREL‬انتخاب شده است‪.‬‬
‫‪40‬‬
‫فصل ‪ :3‬مدلسازی توربین باد ساحلی با‬
‫استفاده از نرمافزار ‪Ansys CFX‬‬
‫‪41‬‬
‫مدلسازی‪...‬‬ ‫تحلیل دینامیک سیاالت محاسباتی برای توربین های بادی عمود محور ساحلی و ‪...‬‬
‫‌‬
‫‪ -1-3‬مقدمه‬
‫در این فصل به بررسی مدلسازی توربین باد ساحلی تحت شرایط پایا و ناا پایاا پرداختاه شاده اسات‪ .‬روش‬
‫انجام کار به همراه معادالت مورد استفاده ارائه میشود‪ .‬در قسمت اول به مدلساازی مسائله و ارائاه روشای‬
‫بهمنظور تحلیل توربین تحت دو شرایط پایا و نا پایا تشریح میشود‪ .‬در بحث مدلسازی‪ ،‬نحوه مدل کاردن و‬
‫مشخصات هندسی هر دو توربین توضیح داده خواهد شد و نوع شبکهبندی بهکاررفته بیان خواهد شد‪.‬‬
‫‪ -2-3‬روند طراحی توربین باد ساحلی‬
‫یکی از مهمترین کاربردها در صنعت توربین باد‪ ،‬طراحی آن میباشاد کاه بایاد باهگوناهای انجاام گیارد کاه‬
‫بیشترین گشتاور و توان را دارا باشد‪ .‬بعد از مقایسه انواع مختلف توربین باد‪ ،‬توربین باد مادل ‪NREL phase‬‬
‫‪VI‬جهت مدلسازی انتخاب گردیده شده اسات‪ .‬ایان تاوربین از دو پاره تشاکیل شاده اسات و دارای قطار‬
‫‪ 10.058‬متر میباشد‪ .‬توربین باد مادل ‪ NREL phase VI‬بار اسااس ایرفویال ‪ S809‬طراحای شاده اسات‪.‬‬
‫طراحی این توربین باد که توسط هند‪ 1‬و همکارانش انجام گرفته شده [‪ ]30‬در ادامه باهطاور کامال توضایح‬
‫داده خواهد شد‪ .‬رابطه (‪ )1-3‬یک رابطه خطی بین مرکز آیرودینامیکی و کورد عماودی و افقای بارای گاذار‬
‫نرمتر‪ 2‬استفاده خواهد شد‪.‬‬
‫𝑏 ‪𝑦 = 𝑘. 𝑥 +‬‬ ‫(‪)1-3‬‬
‫بهطوریکه 𝑦 موقعیت مرکز آیرودینامیکی و 𝑥 طول کورد است‪ .‬در جدول (‪ )1-3‬و جادول (‪ )2-3‬مشخصاات‬
‫عملکردی و طراحی توربین باد را مشاهده میفرمایید‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪Hand‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Smoother‬‬
‫‪42‬‬
‫‌‬
‫باد ‪NREL phase VI‬‬ ‫جدول (‪ )1-3‬مشخصات کلی توربین‬

‫‪2‬‬ ‫تعداد پره‬
‫‪ 5.029‬متر‬ ‫شعاع روتور‬
‫‪ 72‬دور بر دقیقه‬ ‫سرعت دورانی‬
‫‪ 19.8‬کیلو وات‬ ‫نر توان‬
‫پادساعت گرد‬ ‫جهت دوران‬
‫‪ 5‬درجه‬ ‫زاویه کلی گام‬
‫باد ‪NREL phase VI‬‬ ‫جدول (‪ )2-3‬مشخصات سطح مقطع پره توربین‬
‫بعد از کاهش تدریجی طول کورد‪ ،‬پروفیلهای ‪ S809‬در طول پره (از تاوپی تاا ناوک) اساتفاده شاده اسات‪.‬‬
‫پروفیل ایرفویل در شکل (‪ )1-3‬نشان داده شده است‪ .‬طول پره برابر ‪ 5.024‬متر میباشد که در شکل (‪)2-3‬‬
‫نشان دادهشده است‪ .‬این پره از ‪ 28‬مقطع مختلف تشکیلشده که شامل دو نوع سطح مقطع دایروی‪ ،‬دو ناوع‬
‫‪43‬‬
‫‌‬
‫سطح مقطع بیضوی و ‪ 24‬سطح مقطع با ایرفویل ‪ S809‬میباشد‪.‬‬
‫ایرفویل ‪S809‬‬ ‫شکل (‪ )1-3‬سطح مقطع‬
‫پیچش در جدول (‪ )2-3‬نشاندهنده زاویه بین محور افق و کورد میباشد‪ .‬فاصله شعاعی نشاندهناده ساطح‬
‫مقطع موجود در راستای محور میباشد‪ .‬ایرفویلها در ساطح مقطاع مختلاف پیچیاده شادهاناد تاا کیفیات‬
‫آیرودینامیکی را در زمانی که میچرخاد بهباود ببخشاد‪ .‬پاره تاوربین بااد باا اساتفاده از نارمافازار تجااری‬
‫‪ Solidworks‬طراحی شده است‪ .‬پروفیل یک پره توربین باد در شکل (‪ )3-3‬نشان داده است‪.‬‬
‫شکل (‪ )2-3‬نمایی از توربین در تونل باد (سمت چپ) و مشخصات هندسی تک پره توربین‬
‫‪44‬‬
‫‌‬
‫شکل (‪ )3-3‬نمای ایزومتریک توربین باد مدلسازی شده‬
‫همانطور که پیشتر توضیح داده شده بود در این مسئله از پرههای پیچشی استفاده شاده اسات و در طاول‬
‫پره وتر مقاطع و زوایای پیچش آنها تغییر مایکناد‪ .‬مشخصاات هندسای و نقااط تشاکیلدهناده ایرفویال‬
‫بهکاررفته در مقاطعی از پره توربین در جدول (‪ )3-3‬گزارش شده است‪.‬‬
‫‪S809‬‬ ‫جدول (‪ )3-3‬مشخصات هندسی ایرفویل‬

‫‪Upper Surface‬‬ ‫‪Lower Surface‬‬
‫‪x/c‬‬ ‫‪y/c‬‬ ‫‪x/c‬‬ ‫‪y/c‬‬
‫‪0.00037‬‬ ‫‪0.00275‬‬ ‫‪0.0014‬‬ ‫‪-0.00498‬‬
‫‪0.00575‬‬ ‫‪0.01166‬‬ ‫‪0.00933‬‬ ‫‪-0.01272‬‬
‫‪0.01626‬‬ ‫‪0.02133‬‬ ‫‪0.02321‬‬ ‫‪-0.02162‬‬
‫‪0.03158‬‬ ‫‪0.03136‬‬ ‫‪0.04223‬‬ ‫‪-0.03144‬‬
‫‪0.05147‬‬ ‫‪0.04143‬‬ ‫‪0.06579‬‬ ‫‪-0.04199‬‬
‫‪0.07568‬‬ ‫‪0.05132‬‬ ‫‪0.09325‬‬ ‫‪-0.05301‬‬
‫‪0.1039‬‬ ‫‪0.06082‬‬ ‫‪0.12397‬‬ ‫‪-0.06408‬‬
‫‪0.1358‬‬ ‫‪0.06972‬‬ ‫‪0.15752‬‬ ‫‪-0.07467‬‬
‫‪0.17103‬‬ ‫‪0.07786‬‬ ‫‪0.19362‬‬ ‫‪-0.08447‬‬
‫‪0.2092‬‬ ‫‪0.08505‬‬ ‫‪0.23175‬‬ ‫‪-0.09326‬‬
‫‪0.24987‬‬ ‫‪0.09113‬‬ ‫‪0.27129‬‬ ‫‪-0.1006‬‬
‫‪0.29259‬‬ ‫‪0.09594‬‬ ‫‪0.31188‬‬ ‫‪-0.10589‬‬
‫‪0.33689‬‬ ‫‪0.09933‬‬ ‫‪0.35328‬‬ ‫‪-0.10866‬‬
‫‪0.38223‬‬ ‫‪0.10109‬‬ ‫‪0.39541‬‬ ‫‪-0.10842‬‬
‫‪0.42809‬‬ ‫‪0.10101‬‬ ‫‪0.43832‬‬ ‫‪-0.10484‬‬
‫‪0.47384‬‬ ‫‪0.09843‬‬ ‫‪0.48234‬‬ ‫‪-0.09756‬‬
‫‪0.52005‬‬ ‫‪0.9237‬‬ ‫‪0.52837‬‬ ‫‪-0.08697‬‬
‫‪0.56801‬‬ ‫‪0.08356‬‬ ‫‪0.57663‬‬ ‫‪-0.07442‬‬
‫‪0.61747‬‬ ‫‪0.07379‬‬ ‫‪0.62649‬‬ ‫‪-0.06112‬‬
‫‪0.66718‬‬ ‫‪0.06403‬‬ ‫‪0.6771‬‬ ‫‪-0.04792‬‬
‫‪0.71606‬‬ ‫‪0.05462‬‬ ‫‪0.72752‬‬ ‫‪-0.03558‬‬
‫‪0.76314‬‬ ‫‪0.04578‬‬ ‫‪0.77668‬‬ ‫‪-0.02466‬‬
‫‪0.80756‬‬ ‫‪0.03761‬‬ ‫‪0.82348‬‬ ‫‪-0.01559‬‬
‫‪0.84854‬‬ ‫‪0.03017‬‬ ‫‪0.86677‬‬ ‫‪-0.00859‬‬
‫‪0.88537‬‬ ‫‪0.02335‬‬ ‫‪0.90545‬‬ ‫‪-0.0037‬‬
‫‪45‬‬
‫‌‬
‫‪0.91763‬‬ ‫‪0.01694‬‬ ‫‪0.93852‬‬ ‫‪-0.00075‬‬

‫‪0.94523‬‬ ‫‪0.01101‬‬ ‫‪0.96509‬‬ ‫‪0.00054‬‬
‫‪0.96799‬‬ ‫‪0.006‬‬ ‫‪0.98446‬‬ ‫‪0.00065‬‬
‫‪0.98528‬‬ ‫‪0.00245‬‬ ‫‪0.99612‬‬ ‫‪0.00024‬‬
‫‪0.99623‬‬ ‫‪0.00054‬‬ ‫‪1.00000‬‬ ‫‪0.00000‬‬
‫‪1.00000‬‬ ‫‪0.00000‬‬ ‫‪0.00000‬‬ ‫‪0.00000‬‬
‫‪ -3-3‬حل عددی‬
‫برای شبیهسازی و اعتباربخشی نتایج با دادههای تجربی از دینامیک سیاالت محاسباتی استفاده شاده اسات‪.‬‬
‫ازمعادالت سهبعدی ناویر‪-‬استوکس (‪ )RANS‬و مدل توربوالنسی 𝜔 ‪ SST 𝑘 −‬برای محاسبه و آناالیز جریاان‬
‫توربوالنسی در میدان جریان اطراف توربین باد جهت ارزیابی بهتر جریان چرخشی استفاده شده اسات‪ .‬دلیال‬
‫استفاده از این مدل توربوالنسی در شکل (‪ )5-3‬گزارش شده است‪ .‬برای گسسته سازی معاادالت ساهبعادی‬
‫ناویر استوکس و معادالت توربوالنسی از روش مرتبه دوم استفاده شده است‪ .‬در کاار حاضار عملکارد تاوربین‬
‫باد در هر دو حالت پایا و نا پایا مورد ارزیابی قرار گرفته اسات‪ .‬هندساه ماورد تحلیال در شاکل (‪ )4-3‬قابال‬
‫مشاهده است‪ .‬شرایط مرزی این هندسه بهگونهای خواهد بود که داکت و شرط مارزی خروجای دارای شارط‬
‫مرزی دوردست (باز‪ )1‬است و سرعت آن برابر سرعت چرخشی توربین باد است‪ .‬مابقی دیوارههاا دارای شارط‬
‫مرزی بدون لغزش‪ 2‬خواهد بود‪ .‬شارط مارزی ورودی کاه در جلاوی ورودی داکات قارار مایگیارد سارعت‬
‫یکنواخت‪ 3‬خواهند بود‪ .‬همچنین جریان ورودی باه داکات توربوالنسای باوده کاه شادت توربوالنسای‪ 4‬آن ‪5‬‬
‫درصد فرض شده است‪ .‬معادالت حاکم بر جریان بر اساس روابط (‪ )2-3‬و (‪ )3-3‬به ترتیب بارای پیوساتگی و‬
‫مومنتوم به دست میآیند‪:‬‬
‫𝜕‬
‫‪(𝜌𝑢𝑖 ) = 0‬‬
‫𝑖𝑥𝜕‬ ‫(‪)2-3‬‬
‫‪1‬‬
‫‪Farfield‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Non-Sliping‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Uniform Velocity‬‬
‫‪4‬‬
‫‪Intensity‬‬
‫‪46‬‬
‫‌‬
‫𝜕‬ ‫𝑝𝜕‬ ‫𝜕‬ ‫𝑖𝑢𝜕‬

‫‪(𝜌𝑢𝑖 𝑢𝑗 ) = −‬‬ ‫‪+‬‬ ‫𝜇(‬ ‫) 𝑗𝑢 𝑖𝑢𝜌 ‪−‬‬
‫𝑗𝑥𝜕‬ ‫𝑖𝑥𝜕 𝑗𝑥𝜕 𝑖𝑥𝜕‬ ‫(‪)3-3‬‬
‫بهطوریکه 𝑝 فشار میانگین‪ 𝜇 ،‬ویسکوزیته مولکولی و 𝑗𝑢 𝑖𝑢𝜌‪ −‬تنش رینولدز میباشد‪ .‬ایان مادل بار اسااس‬
‫فرضیه بوزینسک‪ ]31[ 1‬بوده که تنش رینولدز را به گرادیان سرعت مربوط میسازد‪.‬‬
‫رابطه (‪ )5-1‬شکل ساده شده معادله پیوستگی میباشد که در این تحقیق برای جریان سیال تراکم ناپاذیر باا‬
‫خواص ثابت‪ ،‬این معادله بهصورت رابطه (‪ )4-3‬بیان میشود‪:‬‬
‫𝑣𝜕 𝑢𝜕‬
‫‪+‬‬ ‫‪=0‬‬
‫𝑣𝜕 𝑥𝜕‬ ‫(‪)4-3‬‬
‫قانون اصلی دیگر برای جریان سیال ویسکوز‪ ،‬قانون دوم حرکت نیوتن میباشد کاه باه آن‪ ،‬قاانون بقاا انادازه‬
‫حرکت یا بقای مومنتوم نیز میگویند‪ .‬شکل سادهشده این معادله بهصورت رابطه (‪ )5-3‬میباشد‪:‬‬
‫) 𝑖𝑢𝑝(𝜕‬ ‫𝜕‬ ‫𝑃𝜕‬ ‫𝜕‬ ‫𝑗𝑢𝜕 𝑖𝑢𝜕‬

‫‪+‬‬ ‫‪(𝑝𝑢𝑖 𝑢𝑗 ) = −‬‬ ‫‪+‬‬ ‫( 𝜇[‬ ‫‪+‬‬ ‫𝑖𝑔𝑝 ‪)] +‬‬ ‫(‪)5-3‬‬
‫𝑡𝜕‬ ‫𝑗𝑥𝜕‬ ‫𝑗𝑥𝜕 𝑖𝑥𝜕‬ ‫𝑖𝑥𝜕 𝑗𝑥𝜕‬
‫با توجه به اینکه مسئله بهصورت دوبعدی فرض شده است و با صرفنظر کردن از نیروی وزن و تاراکم ناپاذیر‬
‫بودن جریان معادالت بقای مومنتوم در جهتهای ‪ x‬و ‪ y‬به ترتیب باه فارم معاادالت (‪ )6-3‬و (‪ )7-3‬تبادیل‬
‫میشوند‪:‬‬
‫𝑢𝜕‬ ‫𝑢𝜕‬ ‫𝑢𝜕‬ ‫𝑢 ‪1 𝜕𝑝 𝜇 𝜕 2 𝑢 𝜕 2‬‬

‫𝑢( ‪+‬‬ ‫‪+𝑣 )=−‬‬ ‫(( ‪+‬‬ ‫‪+‬‬ ‫)‬ ‫(‪)6-3‬‬
‫𝑡𝜕‬ ‫𝑥𝜕‬ ‫𝑦𝜕‬ ‫‪𝛽 𝜕𝑥 𝛽 𝜕𝑥 2 𝜕𝑦 2‬‬
‫𝑣𝜕‬ ‫𝑣𝜕‬ ‫𝑣𝜕‬ ‫𝑣 ‪1 𝜕𝑝 𝜇 𝜕 2 𝑣 𝜕 2‬‬

‫𝑢( ‪+‬‬ ‫‪+𝑣 )= −‬‬ ‫(( ‪+‬‬ ‫‪+‬‬ ‫)‬ ‫(‪)7-3‬‬
‫𝑡𝜕‬ ‫𝑥𝜕‬ ‫𝑦𝜕‬ ‫‪𝛽 𝜕𝑦 𝛽 𝜕𝑥 2 𝜕𝑦 2‬‬
‫‪1‬‬
‫‪Boussinesq‬‬
‫‪47‬‬
‫‌‬
‫شکل (‪ )4-3‬دامنه محاسباتی توربین باد محور افقی‬
‫برای مدلسازی و بررسی نتایج با دادههای تجربی از شرایط عملکردی که در جادول (‪ )4-3‬نشاان دادهشاده‬
‫استفاده گردیده است‪ .‬هندسه چرخان با قطر ‪ 10.058‬متر دوطرفاه بار اسااس ‪ Airfoil S809‬اسات و زاویاه‬
‫مخروطی روتور ‪ 0‬درجه در نظر گرفتهشده است‪ .‬شرایط عملیاتی محاسبهشده در این تحقیق‪ ،‬در جادول (‪-3‬‬
‫‪ )4‬آمده است‪.‬‬
‫جدول (‪ )4-3‬شرایط عملکردی توربین باد‬

‫‪Density‬‬ ‫‪Pitch-B1‬‬
‫)𝑠‪Wind speed (𝑚/‬‬ ‫)𝑚𝑝𝑟( ‪Rotor Speed‬‬
‫) ‪(𝑘𝑔/𝑚^3‬‬ ‫)‪(deg‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪72‬‬ ‫‪1.243452‬‬ ‫‪2.98‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪72‬‬ ‫‪1.245786‬‬ ‫‪2.98‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪72‬‬ ‫‪1.245896‬‬ ‫‪2.98‬‬
‫‪13‬‬ ‫‪72‬‬ ‫‪1.226577‬‬ ‫‪2.98‬‬
‫‪15‬‬ ‫‪72‬‬ ‫‪1.224037‬‬ ‫‪2.98‬‬
‫‪20‬‬ ‫‪72‬‬ ‫‪1.223355‬‬ ‫‪2.98‬‬
‫‪25‬‬ ‫‪72‬‬ ‫‪1.219684‬‬ ‫‪2.98‬‬
‫‪48‬‬
‫‌‬
‫از چهار مدل توربوالنسی ( 𝑇𝑆𝑆 ‪ )𝑘 − 𝜀, 𝑅𝑁𝐺 𝑘 − 𝜀, 𝑘 − 𝜔,‬برای تحقیق در صحتسنجی نتایج تجربی باا‬
‫نتایج عددی استفاده شده است‪ .‬در شکل (‪ )5-3‬مقایسه مدلهای توربوالنسی را در سرعت باد ‪ 7‬متر بر ثانیاه‬
‫مشاهده میکنید‪ .‬همانطور که اختالفها نشان میدهد دو مدل 𝑇𝑆𝑆 ‪𝑘 − 𝜔,‬بهترین جواب را نسبت باه دو‬
‫حالت دیگر خواهد داشت‪ .‬تمثیر بیشتر این مدلها در سرعتهای باالتر‪ ،‬بیشتر به چشم میآید‪ .‬مقدار گشاتاور‬
‫برای مدل توربوالنسی 𝑇𝑆𝑆 مقداری برابر ‪ 798‬میباشد که خطایی کمتر از ‪ 2‬درصد خواهد داشت؛ این مقدار‬
‫خطا برای مدل توربوالنسی 𝜔 ‪ 𝑘 −‬حدود ‪ 3‬درصد میباشد؛ اما دو مدل توربوالنسی 𝜀 ‪ 𝑘 − 𝜀, 𝑅𝑁𝐺 𝑘 −‬باه‬
‫دلیل اینکه سرعت را در نزدیکی دیواره پره توربین بهخاوبی مادلساازی نمایکنناد مناساب نباوده و دارای‬
‫خطایی به ترتیب ‪ 11‬و ‪ 10‬درصد خواهد بود‪.‬‬
‫شکل (‪ )5-3‬مقایسه مدلهای توربوالنسی در سرعت ‪ 7‬متر بر ثانیه‬
‫‪ -4-3‬شبکهبندی‬
‫برای مدلسازی توربین باد آن را در درون یک داکت قرار داده کاه در شاکل (‪ )4-3‬نشاان داده شاده اسات‬
‫شش نوع محاسبات بر اساس تجزیهوتحلیل جهت یکسانسازی عملکرد هیدرولیکی توربین باد انجاام گرفتاه‬
‫شده است‪ .‬درنهایت بهترین شبکهبندی جهت ارزیابی تست استقالل از شبکه انتخاب شده است‪ .‬شبکهبنادی‬
‫بدون سازمان با سلولهای ‪ Tetrahedral‬برای توربین باد در نظر گرفته شده است و تمثیر تعداد شابکهبنادی‬
‫‪49‬‬
‫‌‬
‫برای پیشبینی عملکرد آن در سرعت باد ‪ 7‬متر بر ثانیه به دست آمده است‪ .‬نتایج بهدستآمده از شاکل (‪-3‬‬
‫‪ )6‬نشان میدهد که از شبکهبندی ‪ 4‬به بعد تغییرات گشتاور یکسان بوده است‪ .‬شبکهبندی ‪ 1‬تاا ‪ 4‬باه علات‬
‫ضعیف بودن نوع شبکهبندی تفاوت قابلتوجهی نسبت به نتیجه تجربی دارد‪ .‬شبکهبندی بدون سازمان بارای‬
‫داکت و پرههای توربین باد در شکل (‪ )8-3‬نشان داده شده است که تعداد سلولها برابر ‪ 10357518‬در نظر‬
‫گرفته شده است‪.‬‬
‫شکل (‪ )6-3‬تست استقالل از شبکه‬
‫در این شبکهبندی از ‪ 20‬الیهمرزی استفاده شده است که ضخامت اولین الیه آن ‪ 10−6‬متر در نظار گرفتاه‬
‫شده است‪ .‬مقدار‪ 𝑦 +‬در این شبکهبندی کمتر از یک بوده که در شکل (‪ )7-3‬کانتور مرباوط باه ‪ 𝑦 +‬در طاول‬
‫پره مشاهده میفرمایید‪ .‬همچنین در شکل (‪ )9-3‬شبکهبندی بار روی پاره دامناه آن قابال مشااهده اسات‪.‬‬
‫همانطور که مشاهده میشود مقدار ‪ 𝑦 +‬در نوک پره بیشتر از ریشه آن خواهد بود که این مهم باا توجاه باه‬
‫رابطه (‪ )8-3‬قابل توضیح است‪ ،‬همچنین علت آن را میتوان با توجه به رابطه‪ ،𝑦 +‬افازایش سارعت در ناوک‬
‫پره دانست‪.‬‬
‫‪50‬‬
‫‌‬
‫𝑦 ∗𝑢‬
‫= ‪𝑦+‬‬ ‫(‪)8-3‬‬
‫𝑣‬
‫است‪.‬‬ ‫درجایی که ∗𝑢 سرعت در نزدیکی دیوار‪ 𝑦 ،‬فاصله تا نزدیکترین دیوار و 𝑣 ویسکوزیته سینماتیکی‬
‫شکل (‪ )7-3‬کانتور توزیع ‪ 𝑦 +‬بر روی پره توربین باد‬
‫شکل (‪ )8-3‬شبکهبندی بدون سازمان بر روی دامنه و پره توربین باد‬
‫‪51‬‬
‫‌‬
‫‪S809‬‬ ‫شکل (‪ )9-3‬شبکهبندی الیهمرزی بر روی ایرفویل‬
‫‪ -5-3‬نتایج‬
‫ویژگیهای عملکرد توربین باد تحت دو شرایط پایا و نا پایا در سرعتهای باد مختلف که پیشتار در جادول‬
‫(‪ )3-3‬توضیح داده شد بررسی شده است‪ .‬در این تحقیق از نرمافزار تجاری ‪ ANSYS CFX‬برای شبیهساازی‬
‫عمل کرد توربین باد تحت حالت پایا و نا پایا استفاده شده است‪ .‬در این بخش ابتدا به بررسی عملکارد تاوربین‬
‫باد تحت حالت پایا پرداخته خواهد شد و نتایج با دادههای تجربی مقایسه خواهد شد‪ .‬سپس در بخش بعادی‬
‫عملکرد توربین در حالت نا پایا مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت‪.‬‬
‫‪ -1-5-3‬بررسی حالت پایای توربین باد محور افقی‬
‫در این بخش همانطور که توضیح داده شد حالت پایای توربین باد محوری باهصاورت حال عاددی بررسای‬
‫خواهد شده و نتایج آن با دادههای تجربی مقایسه شده است‪ .‬عملکرد توربین باد باا دادههاای تجربای از کاار‬
‫‪52‬‬
‫‌‬
‫یلموله‪ 1‬و آنجوری‪ ]32[ 2‬مورد مقایسه قرار گرفته شده است‪ .‬با توجه باه ایان نتاایج مایتاوان گفات نتاایج‬
‫حاصل از شبیهسازی از دقت قابل قبولی برخوردار میباشند‪ .‬برای شابیهساازی در ایان حالات باا توجاه باه‬
‫شرایط توضیح داده شده در جدول (‪ )4-3‬ابتدا گشتاور و توان توربین باد با استفاده از رابطه (‪ )9-3‬به دسات‬
‫خواهد آمد‪.‬‬
‫𝛺𝑇 = 𝑃‬ ‫(‪)9-3‬‬
‫بهنحویکه 𝑃 توان مکانیکی‪ 𝑇،‬گشتاور توربین و 𝛺 سرعت دورانی خواهد بود‪.‬‬

‫شکل (‪ )10-3‬و شکل (‪ )11-3‬به ترتیب نشاندهنده توان مکانیکی و گشاتاور حاصال از تاوربین بااد محاور‬
‫افقی میباشد که با دادههای تجربی مقایسه شده است‪ .‬همانطور که واضح اسات در هار دو نماودار بیشاینه‬
‫خطا در سرعت باد ‪ 10‬متر بر ثانیه ایجاد شده است ولی در سایر سرعتهای باد نتایج از دقات بسایار خاوبی‬
‫برخوردار خواهد بود‪ .‬میانگین خطا در این دو نمودار حدود ‪ 5‬درصد خواهد بود‪.‬‬
‫شکل (‪ )10-3‬مقایسه نتایج توان مکانیکی حل عددی با دادههای تجربی در سرعتهای مختلف باد‬
‫‪1‬‬
‫‪Yelmule‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Anjuri‬‬
‫‪53‬‬
‫‌‬
‫شکل (‪ )11-3‬مقایسه نتایج گشتاور حل عددی با دادههای تجربی در سرعتهای مختلف باد‬
‫شکل (‪ )12-3‬نمودار مربوط به تراست توربین را نشان میدهد که با دادههای تجربی مقایسه شاده اسات‪ .‬باا‬
‫افزایش سرعت باد مقدار تراست به علت افزایش فشار در پشت توربین نیز افزایش مییابد‪ .‬با توجه به نماودار‬
‫میتوان بیان کرد که با افزایش سرعت باد نیز دقت حل عددی کمی کاهش یافته است‪ .‬میانگین خطا در این‬
‫نمودار نیز کمتر از ‪ 8‬درصد خواهد بود‪.‬‬
‫شکل (‪ )12-3‬مقایسه نتایج تراست حل عددی با دادههای تجربی در سرعتهای مختلف باد‬
‫‪54‬‬
‫‌‬
‫توزیع فشار بر روی سطح فشاری و مکشی پره توربین باد در شکل (‪ )13-3‬نشان داده شده است‪ .‬هماانطاور‬
‫که در نمودار شکل (‪ )12-3‬نشان داده شد تراست با افزایش سرعت باد افزایش مییابد‪ ،‬لاذا فشاار در ساطح‬
‫مکش نیز بیشتر میشود‪ .‬با افزایش سرعت کمینه فشار بر روی سطح پره کمتر شاده و مایتاوان گفات کاه‬
‫فشار را افزایش میدهد‪.‬‬
‫‪7 m/s‬‬ ‫‪10 m/s‬‬ ‫‪13 m/s‬‬
‫شکل (‪ )13-3‬کانتور فشار پره توربین در سرعت ‪ 7‬و ‪ 10‬و ‪ 13‬متر بر ثانیه‬
‫شکل (‪ )14-3‬همگرایی گشتاور ایجاد شده توسط پره توربین در حالت پایا را نشان میدهاد کاه باا افازایش‬
‫‪55‬‬
‫‌‬
‫گام زمانی به یک مقدار ثابت رسیده است‪ .‬نتایج در ‪ 59‬مرحله حل به دست آمده است‪.‬‬
‫شکل (‪ )14-3‬همگرایی گشتاور در گام زمانی‬
‫توزیع سرعت در صفحه عبوری از مرکز توربین باد در شکل (‪ )15-3‬تا شکل (‪ )17-3‬نشان داده شاده اسات‪.‬‬
‫این توزیع سرعت در سرعت باد ‪ 10، 7‬و ‪ 13‬متر بر ثانیه به دست آمده است‪ .‬بیشینه مقادار ایان سارعت در‬
‫نوک پره توربین باد ایجاد شده است‪ .‬ناحیه آبیرنگ که پشت توربین ایجادشده ناشی از گردابههایی است کاه‬
‫به وجود میآیند‪ .‬هرچه سرعت باد بیشتر میشود این ناحیه به عقبتر پیش خواهاد رفات‪ .‬سارعت در ناوک‬
‫پره نیز با افزایش سرعت باد بیشتر شده است‪.‬‬
‫‪56‬‬
‫‌‬
‫نتایج مربوط به توزیع سرعت در صفحه عبوری از مرکز توربین باد و از نمای جلو در شکل (‪ )18-3‬تاا شاکل‬
‫(‪ )20-3‬در سرعت باد ‪ 10، 7‬و ‪ 13‬متر بر ثانیه نشان داده شده است‪ .‬با افزایش سرعت بااد حجام ناحیاه باا‬
‫‪57‬‬
‫‌‬
‫سرعت کم در اطراف ایرفویل نیز کمتر خواهد شد‪ .‬همانطور که پیشتر توضیح داده شد باا افازایش سارعت‬
‫باد توزیع سرعت بر روی توربین نیز بیشتر میگردد‪.‬‬
‫شکل (‪ )18-3‬کانتور سرعت در سرعت باد ‪ 7‬متر بر ثانیه در صفحه عبوری از مرکز توربین از نمای جلو‬
‫‪58‬‬
‫‌‬
‫شکل (‪ )21-3‬توزیع فشار در سرعت باد ‪ 7‬متر بر ثانیه را نشاان مایدهاد کاه باا دادههاای تجربای مقایساه‬
‫گردیده شده است‪ .‬این نتایج در چهار مقطع ‪ 𝑥/𝑅 = 30,46.7,80,95%‬به دست آمده است‪ .‬همانطاور کاه‬
‫است نتایج با دقت بسیار خوبی نزدیک به دادههای تجربی میباشد‪ .‬در برخی جاها اختالفاتی وجاود‬ ‫مشخ‬
‫دارد که ناشی از معادالت ‪ RANS‬میباشد که نمیتواند به خوبی جریان جدایش را پایشبینای کناد‪ .‬ضاریب‬
‫فشار با توجه به رابطه (‪ )10-3‬به دست خواهد آمد‪.‬‬
‫∞𝑃 ‪𝑃 −‬‬
‫= 𝑝𝐶‬ ‫(‪)10-3‬‬
‫) ‪0.5𝜌(𝑉∞2 + (𝑟𝛺)2‬‬
‫در رابطه (‪ 𝑃 ،)5-3‬فشار‪𝑃∞ ،‬فشار مرجع‪𝜌 ،‬چگالی سیال‪𝑉∞ ،‬سرعت بینهایت میباشد‪.‬‬
‫‪59‬‬
‫‌‬
‫شکل (‪ )21-3‬مقایسه توزیع فشار نتایج حل عددی با دادههای تجربی در سرعت باد ‪ 7‬متر بر ثانیه‬
‫شکل (‪ )22-3‬کانتور سرعت کل بر روی توربین باد در سرعت باد ‪ 7‬متر بر ثانیه را نشان میدهد‪ .‬هماانطاور‬
‫که قابل مالحظه است با افزایش شعاع از ریشه تا نوک پره سرعت نیز افزایش ماییاباد‪ .‬باهطاورکلی بیشاینه‬
‫سرعت بر روی نوک پره خواهد بود‪ .‬با توجه به این توزیع سرعت میتوان دلیل افازایش ‪ 𝑦 +‬بار روی ناوک را‬
‫توجیه کرد‪ .‬همچنین خطوط جریان ایجادشده بر روی سطح مکشی پره توربین در سرعت بااد ‪ 7‬و ‪ 10‬و ‪13‬‬
‫متر بر ثانیه نیز در شکل (‪ )23-3‬قابل مشاهده است‪ .‬باا توجاه باه شاکل (‪ )23-3‬قابال مشااهده اسات کاه‬
‫افزایش سرعت باد باعث تغییر الگوی جریان میشود‪ .‬قابل مشاهده است که جریان در سرعت بااد ‪ 7‬متار بار‬
‫ثانیه تا حدودی جریان بر روی پره چسبیده است ولی با افزایش سرعت جدایش جریان بر روی پره رفتهرفتاه‬
‫بیشتر خواهد شد‪ .‬در سرعت باد ‪ 10‬متر بر ثانیه جریان به جز در نزدیکی نوک پره جادا شاده اسات ولای در‬
‫سرعت باد ‪ 13‬متر بر ثانیه جریان بر روی پره به صورت کامل جدا شده است‪ .‬این جدایش نیز باعاث افازایش‬
‫گردابههایی بزرگ خواهد شد که اگر کنترل نگردد تو ان مکانیکی و گشتاور توربین کاهش خواهد یافت‪.‬‬
‫شکل (‪ )22-3‬کانتور سرعت کل بر روی توربین در سرعت باد ‪ 7‬متر بر ثانیه‬
‫‪60‬‬
‫‌‬
‫‪7 m/s‬‬ ‫‪10 m/s‬‬ ‫‪13 m/s‬‬
‫شکل (‪ )23-3‬خطوط جریان بر روی سطح پره در سرعت باد ‪ 10، 5‬و ‪ 13‬متر بر ثانیه‬
‫شکل (‪ )24-3‬مقایسه توزیع فشار نتایج حاصل از حل عددی با داده های تجربی را در سرعت باد ‪ 15‬متر بار‬
‫ثانیه نشان می دهد‪ .‬این نتایج در چهار مقطع ‪ 𝑥/𝑅 = 30,46.7,80,95%‬به دست آمده است‪ .‬همانطور که‬
‫واضح است اختالف با داده های تجربی بسیار معتبر باوده اسات‪ .‬در ‪ 𝑥/𝑅 = 95%‬کمتارین مقادار فشاار را‬
‫شاهد هستیم‪ .‬در واقع کمینه فشار در نزدیکی نوک (سمت مکشی) و نزدیکی ریشاه(‪ )𝑥/𝑅 = 30%‬خواهاد‬
‫بود‪ .‬به طور کلی بیشترین اختالف فشار بین سطح مکشی و فشااری مرباوط باه ‪ 𝑥/𝑅 = 95%‬خواهاد باود‪.‬‬
‫همچنین در این مقطع در وسط طول کورد فشار سطح مکشی کمی بیشتر از فشار سطح فشاری شاده اسات‬
‫ولی در بقیه مقاطع اختالف زیادی بین فشار سطح مکشای و فشااری وجاود دارد‪ .‬پاس مایتاوان گفات در‬
‫نزدیکی نوک پره اختالف فشار بین سطح فشار و مکش به جاز در نزدیکای خاط مقادم تقریبااً برابار اسات‪.‬‬
‫بیشترین اختالف در وسط طول کورد مربوط به مقطع ‪ 𝑥/𝑅 = 30%‬می باشد‪.‬‬
‫‪61‬‬
‫‌‬
‫شکل (‪ )24-3‬مقایسه توزیع فشار نتایج حل عددی با دادههای تجربی در سرعت باد ‪ 15‬متر بر ثانیه‬
‫شبیهسازی حالت پایای توربین باد محور افقی به صاورت ناپیوساته انجاام گرفتاه و بارای باه دسات آوردن‬
‫نمودارهای عملکردی‪ ،‬نقاط بهصورت جداگانه به دست آمده است‪ .‬همگرایی این مجموعه هماانطاور کاه در‬
‫شکل (‪ )25-3‬نشان داده شده است با دقت ‪ 10−4‬انجام گرفته شده است‪ .‬شکل (‪ )26-3‬جریان عباوری بار‬
‫روی پره را نشان میدهد‪ .‬این نتایج در حالت پایا بوده و قابل مالحظه است که با عباور جریاان بار روی پاره‬
‫خطوط جریان در جهت پادساعت انحراف پیدا کرده است‪.‬‬
‫‪62‬‬
‫‌‬
‫شکل (‪ )25-3‬دقت همگرایی در سرعت ‪ 7‬متر بر ثانیه‬
‫شکل (‪ )26-3‬خطوط جریان عبوری بر روی پره توربین‬
‫‪ -2-5-3‬بررسی حالت نا پایای توربین باد محور افقی‬
‫در این بخش حالت پایای توربین باد محور افقی بهصورت حال عاددی بررسای خواهاد شاده و نتاایج آن باا‬
‫دادههای تجربی مقایسه شده است‪ .‬عملکرد توربین باد با دادههای تجربی از کار هند و همکااران [‪ ]30‬ماورد‬
‫مقایسه قرار گرفته شده است‪ .‬درواقع برای بررسی حالت نا پایای توربین باد محور افقی با در نظر گرفتن گاام‬
‫زمانی ‪ 0.01‬ثانیه در سرعت باد از ‪ 7‬متار بار ثانیاه گشاتاور و گرداباههاای تشاکیلشاده در پشات تاوربین‬
‫موردبررسی قرار گرفته شده است‪ .‬همانطور که ذکر شد نتایج با کار هند و همکااران در آزمایشاگاه ‪NREL‬‬
‫انجام گرفته شد‪ .‬شکل (‪ )27-3‬برج و پرههای توربین باد را نشان میدهد که در تونل بااد بارای تسات قارار‬
‫‪63‬‬
‫‌‬
‫داده شده است‪.‬‬
‫شکل (‪ )27-3‬برج و پره توربین باد جهت تست در تونل باد‬
‫برای بررسی و تستهای آیرودینامیکی ایجاد شده بر روی پره توربین باد همانطور کاه پایشتار توضایح داده‬
‫شد آن را در درون یک تونل باد قرار داده و تستهای مختلف بار روی آن انجاام گرفتاه شاده اسات‪ .‬یکای از‬
‫مسائلی که از اهمیت خاصی نیز برخوردار بود بررسی گردابههای تشکیلشده ناشی از نوک پره مایباشاد کاه‬
‫نتایج آن در شکل (‪ )28-3‬نشان داده شده است‪ .‬در شکل (‪ )28-3‬سمت راست گردابههاای تشاکیلشاده در‬
‫پشت توربین باد با اساتفاده از دینامیاک سایاالت محاساباتی مایباشاد و شاکل (‪ )28-3‬سامت چاپ نیاز‬
‫گردابههای تشکیلشده با استفاده از تست تونل باد خواهد بود‪.‬‬
‫شکل (‪ )28-3‬گردابههای تشکیلشده در پشت توربین باد ناشی از نوک پره با استفاده از حل عددی (سمت راست) و نتایج‬
‫تجربی (سمت چپ)‬
‫‪64‬‬
‫‌‬
‫نتایج بهدستآمده در حالت نا پایا برای توربین به نحو زیر بررسی شده اسات‪ .‬شاکل (‪ )29-3‬توزیاع گشاتاور‬
‫ایجادشده بر روی توربین باد را نشان میدهد که با گذر زمان تغییر کرده و در نهایت پایدار شده و یک مقدار‬
‫است بیشتر گشتاور در گام زمانی کمتر ر داده و بهمرور زماان‬ ‫ثابت را نشان میدهد‪ .‬همانطور که مشخ‬
‫جواب پایدار میشود‪.‬‬
‫شکل (‪ )29-3‬گشتاور ایجادشده توسط پره در حالت نا پایا‬
‫شکل (‪ )30-3‬توان مکانیکی که پره توربین باد ایجاد میکند را نشان میدهد‪ .‬ازآنجاییکه تاوان مکاانیکی از‬
‫جنس گشتاور میباشد و ب ا آن رابطه دارد نحوه تغییرات همانند نمودار شکل (‪ )29-3‬میباشد‪.‬‬
‫‪65‬‬
‫‌‬
‫شکل (‪ )30-3‬توان مکانیکی ایجادشده توسط پره در حالت نا پایا‬
‫کانتور سرعت در صفحه گذر از مرکز پره (نمای روبرو) در شکل (‪ )31-3‬نشان داده شده است‪ .‬ایان نتاایج در‬
‫زمان ‪ t=4s‬و سرعت باد ‪ 7‬متر بر ثانیه به دست آمده است‪ .‬با توجه به شکل (‪ )31-3‬نحوه تغییرات سارعت را‬
‫اسات سارعت در ناوک پاره بیشاترین مقادار خاود را دارا‬ ‫میتوان بهوضوح مشاهده کرد‪ .‬همانطور مشخ‬
‫میباشد‪.‬‬ ‫میباشد و با چرخش در جهت ساعت گردابههای تشکیل میشود که با رنگ آبی پر رنگ مشخ‬
‫در ‪t=4s‬‬ ‫شکل (‪ )31-3‬کانتور سرعت در صفحه عبوری از مرکز توربین‬
‫‪66‬‬
‫‌‬
‫شکل (‪ )32-3‬توزیع فشار بروی پره توربین باد در سطح فشار و سطح مکش را نشان میدهد کاه در سارعت‬
‫باد ‪ 7‬متر بر ثانیه به دست آمده است‪ .‬فشار در خط مقدم ساطح فشااری دارای بیشاترین مقادار اسات و در‬
‫سطح مکشی دارای کمترین مقدار خواهد بود‪ .‬در سطح فشار پره با پیشروی به سمت ریشه این فشاار بیشاتر‬
‫خواهد شد‪ .‬البته این قضیه برای سطح فشاری برعکس خواهد بود یعنی با پیشاروی از ریشاه تاا تاوپی خاط‬
‫مقدم فشار افزایش مییابد‪.‬‬
‫شکل (‪ )32-3‬توزیع فشار بروی سطح فشاری و مکشی توربین باد‬
‫شکل (‪ )33-3‬نشاندهنده توزیع فشار در نوک پره میباشد‪ .‬همانطور که قابل مشاهده است در خاط مقادم‬
‫فشار بر روی سطح فشار بیشتر از سطح مکشی است‪ .‬نکته حائز اهمیات کااهش فشااری اسات کاه بار روی‬
‫سطح ایرفویل نوک ایجاد شده است که تالشهای زیادی برای کنترل این قسمت اخیراً در حال انجام است‪.‬‬
‫شکل (‪ )33-3‬توزیع فشار بر روی نوک پره‬
‫‪67‬‬
‫‌‬
‫شکل (‪ )34-3‬مقایسه توزیع فشار نتایج حاصل از حل عددی با داده های تجربی را نشاان مای دهاد کاه در‬
‫حالت نا پایا و سرعت باد ‪ 7‬متر بر ثانیه را نشان می دهد‪ .‬این نتایج باا توجاه باه کاار بااقری و نجاات [‪]33‬‬
‫شبیهسازی شده است‪ .‬نتایج حل عددی با دقت بسیار خوبی نزدیک به داده های تجربی می باشاد‪ .‬باا توجاه‬
‫به نمودار می توان پی برد که در بعضی مقاطع در خط مقدم و خط انتهایی کمی تفاوت در نتایج وجاود دارد‬
‫که ناشی از زاویه حمله خواهد بود که در نتایج تجربی وجود دارد‪.‬‬
‫شکل (‪ )34-3‬مقایسه توزیع فشار نتایج حل عددی با دادههای تجربی در سرعت باد ‪ 7‬متر بر ثانیه در حالت نا پایا‬
‫‪68‬‬
‫‌‬
‫نحوه تغییرات سرعت در صفحه عمود بر پره توربین باد در چهار گام زمانی مختلف درشکل (‪ )35-3‬تا شاکل‬
‫(‪ )37-3‬نشان داده شده است‪ .‬این تغییرات در زمان (𝑠‪ )𝑡 = 1.5, 3.02, 4‬به دست آمده است‪ .‬همانطور کاه‬
‫است با افزایش زمان حل‪ ،‬گردابهها در پشت توربین بیشتر شده است‪ .‬همچنین باا گذشات‬ ‫بهوضوح مشخ‬
‫زمان حجم بیشتری از جریان با سرعت کمتری در حل عبور از پشت توربین خواهد باود‪ .‬بیشاینه سارعت در‬
‫همه حاالت در نوک پره خواهد بود؛ و کمترین سرعت در پشت توپی ر میدهاد‪ .‬در واقاع مایتاوان گفات‬
‫حجم بیشتری از گردابههای تشکیلشده ناشی از گردابههای توپی است‪.‬‬
‫شکل (‪ )35-3‬کانتور سرعت در یک صفحه عرضی در𝑠‪𝑡 = 1.5‬‬
‫‪69‬‬
‫‌‬
‫در𝑠‪𝑡 = 3.02‬‬ ‫شکل (‪ )36-3‬کانتور سرعت در یک صفحه عرضی‬
‫=𝑡‬ ‫شکل (‪ )37-3‬کانتور سرعت در یک صفحه عرضی در𝑠‪4‬‬
‫شکل (‪ )38-3‬و شکل (‪ )39-3‬به ترتیب حجم گردابههای تشکیلشده بر روی پره توربین را نشاان مایدهاد‬
‫‪70‬‬
‫‌‬
‫که در زمانهای ‪ 0.92 ،0.8 ،0.47 ،0.27‬و ‪ 1.17‬ثانیه به دست آمده است‪ .‬حجام سافیدرنگ ایجادشاده بار‬
‫روی پره توربین بیانگر گردابههای ایجادشده توسط توربین باد میباشد‪ .‬با افزایش زماان حجام گرداباههاای‬
‫تشکیلشده نیز افزایش خواهد یافت‪ .‬درواقع با افزایش زمان گردابهها شبیه یک حالت پیچشی یا به اصاطالح‬
‫‪ torch‬میشود‪ .‬ناحیه پشت توپی مربوط به گردابه توپی خواهد بود که نسبت به نوک پره از کمتار مایباشاد‪.‬‬
‫همچنین قابلذکر است که با فزایش زمان پیوستگی در گردابهها بیشتر خواهد شد‪.‬‬
‫شکل (‪ )38-3‬حجم گردابههای ایجادشده بر روی توربین باد در 𝑠‪( 𝑡 = 0.27‬سمت چپ)‪(𝑡 = 0.47𝑠 ،‬وسط) و‬
‫𝑠‪( 𝑡 = 0.8‬سمت راست)‬
‫‪71‬‬
‫‌‬
‫شکل (‪ )39-3‬حجم گردابههای تشکیلشده بر روی توربین در 𝑠 ‪( 𝑡 = 0.92‬سمت راست) و 𝑠‪( 𝑡 = 1.17‬سمت چپ)‬
‫شکل (‪ )40-3‬همگرایی توربین باد در حالت نا پایا را نشان میدهد که در سرعت باد ‪ 7‬متر بر ثانیه به دسات‬
‫آمده است‪ .‬این نتایج با استفاده از یک سیستم با ‪ 12‬هسته و حافظه ‪ 64‬در حدود ‪ 34‬ساعت به دسات آماده‬
‫است‪.‬‬
‫شکل (‪ )40-3‬همگرایی حوزه محاسباتی در حالت نا پایا و سرعت باد ‪ 7‬متر بر ثانیه‬
‫‪72‬‬
‫فصل ‪ :4‬مدلسازی توربین باد فراساحلی با‬
‫استفاده از نرمافزار تجاری ‪Fluent Ansus‬‬
‫‪73‬‬
‫‪ -1-4‬مقدمه‬
‫قبل از آغاز روند شبیهسازی و طراحی‪ ،‬باید بیان کرد که هندسه توربین با اساتفاده از نارمافزارهاای طراحای‬
‫بهخوبی انجام گرفته شده و لبههای تیز بهخوبی مشابه نتایج تجربی طراحی گردیده است‪ .‬ازآنجااییکاه ایان‬
‫پره تو ربین از تعداد زیادی ایرفویل متفاوت به وجود آمده اسات‪ ،‬دقات در طراحای از اهمیات بسایار بااالیی‬
‫برخوردار خواهد بود‪ .‬جزئیات طراحی در ادامه در بخش (‪ )-2-4‬توضیح داده خواهد شد‪ .‬همچنین بارای یاک‬
‫شبیهسازی با دقت باال نیاز به شبکهبندی با کیفیت میباشد؛ که در بخش بعدی بهصورت کامل در نارمافازار‬
‫‪ Ansys Meshing‬توضیح داده خواهد شد‪ .‬این مدلسازی بر اساس حالت نا پایا انجاام گرفتاه شاده اسات‪ .‬و‬
‫شبیهسازی آن با نرمافزار تجاری ‪ Ansys Fluent‬مدلسازی شده است‪.‬‬
‫‪ -2-4‬روند طراحی توربین باد فراساحلی‬
‫بعد از مقایسه انواع مختلف توربین باد در فصل اول‪ ،‬توربین باد ‪ 5‬مگااواتی فراسااحلی ‪ NREL‬باا توجاه باه‬
‫مقاالت و گزارشهای مختلف جهت شبیهسازی انتخاب گردید‪ .‬این توربین باد فراساحلی غولپیکار در پاروژه‬
‫دوم و سوم ‪ C-Power‬در شمال بلژیک پیش رفته است‪ .‬پیشبینیهای حاصل از کاار جااری را مایتاوان باا‬
‫نتایج تجربی نیز مقایسه کرد‪ .‬ازآنجاییکه مدل از پیش طراحیشاده ‪ 6 DOWEC‬مگااواتی باهخاوبی تغییار‬
‫کرده است و با بهبود پروژه [‪ ،DOWEC ]34‬طراحی توربین باد ‪ 5‬مگاواتی دارای نتایج قابل اعتماادی اسات‬
‫که توسط تحقیقات جانکمن‪ ]35[ 1‬ارائه شده است‪.‬‬
‫پره های توربین باد فراساحلی ‪ 5‬مگاواتی توسط جانکمن پیشنهاد شده است‪ .‬بخش ریشاه پاره یاک اساتوانه‬
‫کامل است‪ .‬در جدول (‪ )1-4‬تعاریفی از هندسه روتور توربین باد گزارش شده است‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪Jonkman‬‬
‫‪74‬‬
‫جدول (‪ )1-4‬تعریف هندسه روتور توربین باد‬
‫با توجه به کاهش تدریجی کورد‪ ،‬پروفیل ‪ NACA 64‬در طول نوک پره استفاده شاده اسات‪ .‬پاره بار اسااس‬
‫شده از ایرفویلها تشکیل شده است‪ .‬پروفیل ایرفویل در شکل (‪ )1-4‬نشان داده شده است‪.‬‬ ‫لیست مشخ‬
‫شکل (‪ )1-4‬مقطع عرضی ایرفویل مورداستفاده در طراحی پره توربین باد‬
‫‪75‬‬
‫پارامتر ‪ RNodes‬در جدول (‪ )1-4‬نشاندهنده طول بین مرکز و موقعیت ایرفویل در طول محاور پاره اسات‪.‬‬
‫پارامتر ‪ AeroTwist‬نشاندهنده زاویه بین محور افق و کاورد اسات‪ .‬ایرفویال در چناد مقطاع عرضای دارای‬
‫پیچش است تا عملکرد توربین بهبود پیادا کناد‪ .‬همچناین ‪ Chord‬نشااندهناده طاول کاورد و ‪AeroOrig‬‬
‫نشااندهناده موقعیات مرکاز آیرودیناامیکی مایباشاد‪TwisTAxis =AeroOrig +(𝑂. 25 −AeroCent) .‬‬
‫نشاندهنده محل تقریبی جایی که محور پیچش پره از هر ایرفویل عبور میکند‪ .‬روابط بین این پارامترهاا در‬
‫شکل (‪ )2-4‬نشان داده شده است‪.‬‬
‫شکل (‪ )2-4‬شماتیکی از پارامترهای موجود در جدول (‪)4-3‬‬
‫پره توربین باد با استفاده از نرمافزار تجاری ‪ SolidWorks‬طراحی شده است‪ .‬پروفیلهای یک پره تاوربین در‬
‫مقطع عرضی در شکل (‪ )3-4‬نشان داده شده است‪ .‬درحالیکه مقطع عرضی پره در ‪ RNodes‬هاای متفااوت‬
‫در شکل (‪ )4-4‬قابل مشاهده است‪.‬‬
‫شکل (‪ )3-4‬پروفیل پره توربین باد‬
‫‪76‬‬
‫شکل (‪ )4-4‬مقطع عرضی هر پره در فواصل مختلف‬
‫درحالیکه توپی مهمترین بخش هر سه پره میباشد‪ ،‬اطالعات زیادی در رابطاه باا تاوپی روتاور در دساترس‬
‫نیست‪ .‬کار حاضر طرح جدیدی است که برای توپی در نظر گرفته شده اسات‪ .‬ازآنجااییکاه ناحیاه تاوپی در‬
‫مقایسه با کل ناحیه روتور خیلی کوچک است لذا تمثیر زیادی در شبیهسازی توربین باد نخواهد داشت‪ .‬شکل‬
‫(‪ )5-4‬نشاندهنده مقطع عرضی توپی روتور در طول محور ‪ z‬خواهد بود‪ .‬خطوط منحنی برای طراحی گاراف‬
‫توپی در نظر گرفتهشده است‪.‬‬
‫شکل (‪ )5-4‬شماتیک توپی‬
‫‪77‬‬
‫شکل (‪ )6-4‬کل توربین باد را نشان میدهد که جهت شبیهسازی دینامیک سیاالت محاسباتی مورد اساتفاده‬
‫قرار خواهد گرفت‪.‬‬
‫شکل (‪ )6-4‬نمای ایزومتریک از روتور توربین باد‬
‫‪ -3-4‬حل عددی‬
‫برای شبیهسازی و اعتباربخشی حل عددی نا پایا نتایج با دادههای تجربای از دینامیاک سایاالت محاساباتی‬
‫استفاده شده است‪ .‬از معادالت سهبعدی ناویر‪-‬استوکس (‪ )RANS‬و مدل توربوالنسی ‪ LES‬بارای محاسابه و‬
‫آنالیز جریان توربوالنسی در میدان جریان اطراف توربین باد جهت ارزیابی بهتر جریان چرخشی استفاده شده‬
‫است‪ .‬معادالت حاضر ارزیابی گردابههای بزرگ را توصیف میکند و شامل تانسور تنش مقیاس زیر گاره‪ 1‬کاه‬
‫نشاندهنده اثرات مقیاسهای کوچک حل نشده است [‪.]36‬‬
‫دامنه محاسباتی همانند مدل قبلی که در فصل سوم ارائه شد میباشد‪ .‬به این صورت کاه ورودی ایان دامناه‬
‫سرعت یکنواخت‪ ،‬خروجی دامنه فشار بیرونی میباشد‪ .‬روتور به عنوان دیاواره بادون لغازش در نظار گرفتاه‬
‫خواهند شد‪ .‬همچنین دیواره کناری به عنوان دیواره با تنش برشای ‪ 10−5‬پاساکال قارار داده شاده اسات‪ .‬از‬
‫اثرات برج نگهدارنده در این شبیهسازی نادیده گرفته خواهد شد‪ .‬لذا برای این شبیهسازی فقط روتور در نظار‬
‫‪1‬‬
‫‪Subgrid-Scale‬‬
‫‪78‬‬
‫گرفته شده است‪ .‬حوزه محاسباتی شامل یک سیلندر است که دارای قطری حدود ‪ 400‬متار و طاول حادود‬
‫‪ 350‬متر میباشد‪ .‬بهنحویکه نسبت به جلوی توپی ‪ 100‬متر و نسبت به پشات تاوپی ‪ 250‬متار مایباشاد‪.‬‬
‫جهت تشکیل گردابههای ریز در پشت روتور نیز از سیلندر کوچکتری با شاعاع ‪ 65‬متار اساتفاده شاده کاه‬
‫شبکهبندی در این ناحیه کوچکتر شود‪ .‬در واقع سیلندر کوچکتر بخش نفوذی‪ 1‬در شبکهبندی خواهاد باود‬
‫که چگالی‪ 2‬شبکهبندی در این ناحیه بیشتر خواهد شد‪ .‬شرایط عملکردی برای این تاوربین در جادول (‪)2-4‬‬
‫شرح داده شده است‪.‬‬
‫شکل (‪ )7-4‬حوزه محاسباتی سیال‬
‫جدول (‪ )2-4‬شرایط عملکردی توربین باد‬
‫𝑠‪9 𝑚/‬‬ ‫سرعت باد‬
‫‪1.225 𝑘𝑔/𝑚3‬‬ ‫چگالی سیال‬
‫𝑠 ‪1.7894 × 10−5 𝑘𝑔/𝑚.‬‬ ‫ویسکوزیته سیال‬

‫𝑠‪1.08 𝑟𝑎𝑑/‬‬ ‫سرعت دورانی‬
‫همانطور که توضیح داده شد معادالت با استفاده از روش ‪ LES‬و فیلترینگ‪ 3‬ناویر استوکس حل مایشاوند‬
‫که مقیاسهای فضایی را حذف خواهد کرد‪.‬‬
‫متغیرهای فیلتر به صورت رابطه (‪ )1-4‬تعریف میشود‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪Influence‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Density‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Filtering‬‬
‫‪79‬‬
‫‪𝜙(𝑥) = ∫ 𝜙(𝑥 ′ )𝐺 (𝑥, 𝑥 ′ )𝑑𝑥 ′‬‬ ‫(‪)1-4‬‬

‫𝐷‬
‫جایی که 𝜙 متغیر فضایی‪𝐷 ،‬دامنه سیال و 𝐺تابع فیلتر میباشد که اندازه مقیاس گردابهها را حل مایکناد‪.‬‬
‫در ضمن فلوئنت یک فیلترینگ تولید میکند که با استفاده از گسسته سازی حجم محدود برابر خواهاد باود‬
‫با‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫= ) 𝑥( 𝜙‬ ‫‪∫ 𝜙 (𝑥 ′ )𝑑𝑥 ′ ,‬‬ ‫𝑉 ∈ ‪𝑥′‬‬ ‫(‪)2-4‬‬
‫𝑉 𝑉‬
‫بهطوریکه 𝑉حجم سلولهای محاسباتی میباشاد‪ .‬تاابع فیلتار )‪ 𝐺 (𝑥, 𝑥 ′‬باه صاورت رابطاه (‪ )3-4‬تعریاف‬
‫میشود‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪𝐺(𝑥, 𝑥 ′ ) = {𝑉 ,‬‬ ‫𝑉 ∈ ‪𝑥′‬‬ ‫(‪)3-4‬‬
‫𝑒𝑠𝑖𝑤𝑟𝑒‪0 𝑥 ′ 𝑜𝑡ℎ‬‬
‫برای جریان تراکم ناپذیر معادالت سادهشده ناویر استوکس برابر خواهد بود با‪:‬‬
‫𝜌𝜕‬ ‫𝜕‬
‫‪+‬‬ ‫‪(𝜌𝑢𝑖 ) = 0‬‬ ‫(‪)4-4‬‬
‫𝑖𝑥𝜕 𝑡𝜕‬
‫و‬
‫) 𝑖𝑢𝜌(𝜕‬ ‫𝜕‬ ‫𝑝𝜕‬ ‫𝜕‬ ‫𝑗𝑖𝜏𝜕‬

‫‪+‬‬ ‫‪(𝜌𝑢𝑖 𝑢𝑗 ) = −‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪(𝜎𝑖𝑗 ) −‬‬ ‫(‪)5-4‬‬
‫𝑡𝜕‬ ‫𝑗𝑥𝜕‬ ‫𝑗𝑥𝜕 𝑖𝑥𝜕‬ ‫𝑗𝑥𝜕‬
‫جایی که 𝑗𝑖𝜎 ت انسور تنش است که ناشی از ویسکوزیته مولکولی است با اساتفاده از رابطاه (‪ )6-4‬باه دسات‬
‫میآید‪.‬‬
‫𝑗𝑢𝜕 𝑖𝑢𝜕‬ ‫𝑖𝑢𝜕 ‪2‬‬

‫( 𝜇[ ≡ 𝑗𝑖𝜎‬ ‫‪+‬‬ ‫𝜇 ‪)] −‬‬ ‫(‪)6-4‬‬
‫𝑖𝑥𝜕 𝑗𝑥𝜕‬ ‫𝑖𝑥𝜕 ‪3‬‬
‫و 𝑗𝑖𝜏 تنش مقیاس زیر گره با استفاده از رابطه (‪ )7-4‬قابلمحاسبه خواهد بود‪:‬‬
‫𝑗𝑢 𝑖𝑢𝜌 ‪𝜏𝑖𝑗 ≡ 𝜌𝑢𝑖 𝑢𝑗 −‬‬ ‫(‪)7-4‬‬
‫‪80‬‬
‫‪ -2-3-4‬مدل مقیاس زیر گره‬
‫با عملگر فیلترینگ‪ ،‬تنشهای با مقیاس کوچکتر باید مدلسازی شوند‪ .‬باا اساتفاده از تئاوری بوزینساک در‬
‫مدل‪ ،‬تنشهای توربوالنسی مقیاس زیر گره به صورت رابطه (‪ )8-4‬تولید میشوند‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫𝑗𝑖𝑆 𝑡𝜇‪𝜏𝑖𝑗 − 𝜏𝑘𝑘 𝛿𝑖𝑗 = −2‬‬ ‫(‪)8-4‬‬
‫‪3‬‬
‫بهنحویکه 𝑡𝜇 ویسکوزیته توربوالنس مقیاس زیر گره میباشد‪ .‬بخش ایزوتروپیک‪ 1‬تنش مقیاس زیر گاره 𝑗𝑖𝜏‬
‫مدل نشده است‪ ،‬اما فیلتر فشار استاتیک اضافه شده است‪ 𝑆𝑖𝑗 .‬تانساور نار کارنش بارای حال مقیااس باه‬
‫صورت رابطه (‪ )9-4‬تعریف میشود‪.‬‬
‫𝑢𝜕 𝑢𝜕 ‪1‬‬
‫( ≡𝑠‬ ‫‪+‬‬ ‫)‬ ‫(‪)9-4‬‬
‫𝑖𝑥𝜕 𝑗𝑥𝜕 ‪2‬‬
‫مدلها ی مقیاس زیر گره که دارای چهار انتخاب هستند شامل مدل اسماگورینسکی‪-‬لیلای‪ ،‬مادل دینامیاک‬
‫اسماگورینسکی‪-‬لیلی‪ ،‬مدل ‪ WALE‬و مدل انرژی جنبشی دینامیک در فلوئنت استفاده شده تا محاسبات باا‬
‫باالترین دقت انجام گیرد‪.‬‬
‫شار عددی توربوالنس مقیاس زیر گره‪ ،𝜙 ،‬با استفاده از عدد پرانتل تعریف میشود‪:‬‬
‫𝜙𝜕 𝑡𝜇‬
‫‪𝑞𝑗 = −‬‬ ‫(‪)10-4‬‬
‫𝑗𝑥𝜕 𝑡𝜎‬
‫که 𝑗𝑞 شار مقیاس زیر گره میباشد‪ .‬در کار حاضر‪ ،‬مدل دینامیک اسماگورینسکی‪-‬لیلی‪ 2‬استفاده شده اسات‬
‫تا نتایج توربین باد را استخراج کند‪ .‬ویسکوزیته گردابه اسماگورینسکی‪-‬لیلی با توجه به رابطاه (‪ )11-4‬برابار‬
‫خواهد بود با‪:‬‬
‫|𝑆| 𝑠‪𝜇𝑡 = 𝜌𝐿2‬‬ ‫(‪)11-4‬‬
‫جایی که 𝑠𝐿 طول مختلط برای مقیاس زیر گره میباشد و 𝑗𝑖𝑆 𝑗𝑖𝑆‪ |𝑆| ≡ √2‬و 𝑠𝐿 باا اساتفاده از رابطاه (‪-4‬‬
‫‪1‬‬
‫‪Isotropic‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Smagorinsky-Lilly‬‬
‫‪81‬‬
‫‪ )12‬به دست میآید‪:‬‬
‫)𝛥 𝑠𝐶 ‪𝐿𝑠 = min (𝑘𝑑,‬‬ ‫(‪)12-4‬‬
‫در رابطه (‪ )7-3‬ثابت ون کارمان‪ 𝑑 ،1‬فاصله تا نزدیک ترین دیواره است‪ 𝐶𝑠 .‬ثابت اسماگورینسکی و 𝛥 مقیاس‬
‫محلی زیر گره میباشد و برابر خواهد بود با‬
‫‪𝛥 = 𝑉 1/3‬‬ ‫(‪)13-4‬‬
‫‪ -4-4‬شبکهبندی‬
‫برای مدلسازی توربین باد آن را در درون یک داکت قرار داده کاه در شاکل (‪ )7-4‬نشاان داده شاده اسات‬
‫شش نوع محاسبات بر اساس تجزیهوتحلیل جهت یکسانسازی عملکرد هیدرولیکی‪ 2‬توربین باد انجام گرفتاه‬
‫شده است‪ .‬ابعاد داکت بزرگ و کوچک پیشتر در بخش قبلی توضیح داده شده بود‪ .‬برای دستیاابی باه یاک‬
‫جواب موفق و دقیق در دینامیک سیاالت محاسباتی‪ ،‬شبکهبندی از اهمیت بسیار باالیی برخوردار خواهد بود‪.‬‬
‫برای دستیابی به گشتاور دقیق‪ ،‬تمرکز بر روی پره و روتور و نواحی نزدیاک آن از یاک شابکهبنادی ریزتار‬
‫استفاده شده است‪ .‬ازآنجاییکه دامنه محاسباتی در مقایسه با روتور بسیار بزرگتر است لذا بارای اساتفاده از‬
‫مش در نواحی دوردست باید شبکهبندی بازرگتار در نظار گرفتاه شاود تاا تعاداد الماانهاا کمتار گاردد‪.‬‬
‫شبکهبندی بدین گونه بوده که در نزدیکی خط حمله و خط انتهایی تمرکز شبکهبندی به علت تیز بودن ایان‬
‫نواحی در مقایسه با سایر نواحی بیشتر در نظر گرفته شده است‪ .‬شبکهبندی بادون ساازمان باا سالولهاای‬
‫‪Tetrahedral‬برای توربین باد در نظر گرفته شده است‪ .‬تعداد المانهای بهدساتآماده در ایان شابکهبنادی‬
‫‪ 9179520‬بوده که در شکل (‪ )8-4‬شبکهبندی ایجادشده بر روی حوزه محاسباتی و پره توربین نشاان داده‬
‫شده است‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪Von Karman‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Hydraulic Performance‬‬
‫‪82‬‬
‫شکل (‪ )8-4‬شبکهبندی بدون سازمان بر روی حوزه محاسباتی (پایین) و پره توربین (باال)‬
‫‪ -5-4‬نتایج‬
‫نارم‪-‬‬ ‫توربین باد محور افقی فرا ساحلی ‪ NREL‬تحت شرایط نا پایا با توجه به دینامیک سایاالت محاساباتی‪،‬‬
‫افزار تجاری ‪ Ansys Fluent‬مورد بحث قرار گرفته شده است‪ .‬نتاایج ایان شابیه ساازی باا کاار واناگ‪]37[ 1‬‬
‫مقایسه شده که از دقت بسیار خوبی نیز برخوردار بوده است‪ .‬در ادامه نتایج مربوط به حل عددی این تاوربین‬
‫باد گزارش داده خواهد شد‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫همانطور که پیشتر توضیح داده شد سرعت باد در این شرایط ‪ 9‬متر بر ثانیه بوده است‪ .‬نماودار همگرایای‬
‫‪1‬‬
‫‪Wang‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Convergence‬‬
‫‪83‬‬
‫گشتاور توربین باد در گام زمانی ‪ 0.01‬ثانیه در شکل (‪ )9-4‬نشاان داده شاده اسات کاه باا دادههاای واناگ‬
‫مقایسه گردیده است‪ .‬همانطور که واضح است نتایج از دقت بسایار خاوبی برخاوردار مایباشاد‪ .‬اخاتالف در‬
‫نمودار بیشتر در ثانیه های اول ر داده که به دلیل تفاوت روشهای حل خواهد بود‪ .‬با گذشت زماان مقادار‬
‫گشتاور پایدار شده است و اختالف به حداقل مقدار ممکن رسیده است‪ .‬همچناین در شاکل (‪ )10-4‬نماودار‬
‫همگرایی توان مکانیکی را مشاهده می فرمایید که با گذشت زمان به مقداری ثابت رسیده است‪.‬‬
‫شکل (‪ )9-4‬مقایسه نمودار گشتاور بر حسب زمان حاصل از نتایج حل عددی و داده های تجربی در گام زمانی ‪ 0.01‬ثانیه‬
‫شکل (‪ )10-4‬نمودار همگرایی توان مکانیکی در گام زمانی ‪ 0.01‬ثانیه‬

‫‪84‬‬
‫کانتور سرعت در نمای جانبی در صفحه گذنده از مرکز توربین در شکل (‪ )11-4‬نشان داده شده است‪ .‬ناحیاه‬
‫قرمز رنگ نشان دهنده سرعت باال در حالی که آبی پر رنگ (آبی تیره) نشان دهنده سرعت پایین مای باشاد‪.‬‬
‫بیشینه سرعت در این حالت ‪ 103.926‬متر بر ثانیه می باشد‪ .‬جریان ناحیه ویاک ناشای از تاوپی باه صاورت‬
‫است‪ .‬در نزدیکی جریان دور دسات جریاان باه صاورت کاامالً توساعه یافتاه در آماده اسات‪.‬‬ ‫واضح مشخ‬
‫همچنین شکل (‪ )12-4‬نمای روبروی توربین را در صفحه گذرنده از مرکز توربین نشان می دهاد‪ .‬در اطاراف‬
‫نوک پره ها افزایش سرعت را شاهد هستیم که در جهت پاد ساعت در حال چارخش اسات‪ .‬بیشاینه سارعت‬
‫نیز در نوک پره ر خواهد داد‪ .‬در ناحیه اطراف نوک پره گردابههای بزرگی ر خواهد داد که سااختاری ساه‬
‫بعدی و پیچده را دارا میباشند‪ .‬جریان نزدیک خط مقدم و خط انتهایی به صاورت گرداباه هاای بازرگ مای‬
‫باشد‪ .‬شت توربوالنسی از نوک تا ریشه (توپی) به صورت آهسته کاهش می یابد‪.‬‬
‫شکل (‪ )11-4‬کانتور سرعت در صفحه مرکزی از توربین در نمای جانبی‬
‫‪85‬‬
‫شکل (‪ )12-4‬کانتور سرعت در صفحه مرکزی از توربین در نمای روبرو‬
‫همچنین کانتور سرعت بر روی پره ها در شکل (‪ )13-4‬نیز نشان داده شده است‪ .‬که با افزایش شعاع سرعت‬
‫بیشتر شده است‪ .‬در واقع بیشتر ین سرعت در نوک پره و کمترین آن در توپی به وجاود آماده اسات‪ .‬نماای‬
‫کاملتری از شکلهای نشان داده شده در شکل (‪ )14-4‬قابل مشاهده میباشد‪.‬‬
‫شکل (‪ )13-4‬کانتور توزیع سرعت بر روی پره توربین باد‬
‫‪86‬‬
‫شکل (‪ )14-4‬کانتور توزیع سرعت در نمای ایزوتروپیک‬
‫بردار سرعت سه بعدی در حوزه محاسباتی توربین باد در شاکل (‪ )15-4‬نشاان داده شاده اسات‪ .‬جریاان در‬
‫نزدیکی باال دست روتور یکنواخت است در حالی که در پایین دست جریان به صورت بردارهاایی خواهاد باود‬
‫که سرعت در آن غیر یکنواخت می باشد‪ .‬کانتور سرعت در نزدیکی روتور نشاان دهناده سااختار ساه بعادی‬
‫پیچیده می باشد‪ .‬همچنین بیشینه سرعت را به صورت برداری در نوک توربین مشاهده می فرمایید‪.‬‬
‫‪87‬‬
‫شکل (‪ )15-4‬بردار سرعت در حوزه محاسباتی‬
‫شکل (‪ )16-4‬تا شکل (‪ )19-4‬گردابه تشکیل شده ناشی از دوران توربین باد را نشان می دهد‪ .‬این نتاایج در‬
‫زمان ‪ 20 ،7 ،2.5‬و ‪ 25‬ثانیه به دست آمده است‪ .‬گردابه ها از نوک هر پره آغاز شده و به پایین دست منتقال‬
‫می شود‪ .‬این گردابه ها رفته رفته کم شاده و از روتاور دور خواهاد شاد‪ .‬هماانطاور کاه در شاکل (‪)16-4‬‬
‫مشاهده میکنید در زمان های اولیه گردابه های تشکیل شده بیشتر ناشی از توپی می باشد ولای باا افازایش‬
‫زمان گردابه های بزرگ تر ناشی از نوک پره خواهند بود‪.‬‬
‫‪88‬‬
‫شکل (‪ )16-4‬گردابه تشکیل شده در ناحیه نزدیک توربین در ‪ 2.5‬ثانیه‬
‫شکل (‪ )17-4‬گردابه تشکیل شده در ناحیه نزدیک توربین در ‪ 7‬ثانیه‬

‫‪89‬‬
‫شکل (‪ )18-4‬گردابه تشکیل شده در ناحیه نزدیک توربین در‪ 20‬ثانیه‬
‫شکل (‪ )19-4‬گردابه تشکیل شده در ناحیه نزدیک توربین در ‪ 25‬ثانیه‬
‫کانتور فشار استاتیکی بر روی سطح پره در شکل (‪ )20-4‬نشان داده شده است‪ .‬همان طور کاه انتظاار مای‪-‬‬
‫رفت فشار استاتیکی در در طول خط مقدم بیشتر از خط انتهایی می باشد‪ .‬همچنین فشار در نزدیکای ناوک‬
‫‪90‬‬
‫بسیار بیشتر از ریشه خواهد بود‪ .‬شکل (‪ )21-4‬نمای نزدیک تره پره را نشان می دهد که می تاوان مشااهده‬
‫کرد فشار استاتیکی در سطح فشاری نیز از سطح مکشی بسیار بیشتر خواهد بود‪.‬‬
‫شکل (‪ )20-4‬کانتور توزیع فشار استاتیک در طول سطح پره‬
‫شکل (‪ )21-4‬کانتور توزیع فشار استاتیکی در طول سطح پره (نمای نزدیک تر)‬
‫توزیع تنش برشی دیواره بر روی کل پره و نوک پره در شکل (‪ )22-4‬و شکل (‪ )23-4‬نشان داده شده اسات‪.‬‬
‫مقدار تنش برشی کم در کل روتور قابل مشاهده است به جز در نزدیکی نوک پاره کاه بیشاینه مقادار را دارا‬
‫می باشد‪ .‬کمترین مقدار در ریشه و توپی پره خواهد بود‪.‬‬
‫‪91‬‬
‫شکل (‪ )22-4‬تنش برشی دیواره بر روی روتور‬
‫شکل (‪ )23-4‬تنش برشی دیواره بر روی نوک پره توربین‬
‫‪92‬‬
‫مراجع‬
‫مراجع‬
[1] A. D. Otero and F. L. Ponta, “On the structural behaviour of variable-geometry oval
trajectory Darrieus wind turbines,” Renew. Energy, vol. 34, no. 3, pp. 827–832, 2009.
[2] United Nations Development Programme, World Energy Assessment. Energy and the
challenge of Sustainability. 2000.
[3] “No Title.” .
[4] A. Betz, “Introduction to the Theory of Flow Machines,” Oxford Pergamon Press., 1966.
[5] M. Islam, V. Esfahanian, D. S. K. Ting, and A. Fartaj, “Applications of vertical axis wind
turbines for remote areas,” Proc. 5th Iran Natl. Energy Conf., no. July 2015, 2005.
[6] O. Igra, “Energy Convers. Manag,” Res. Dev. shrouded Wind turbines, vol. 21, pp. 13–
48, 1981.
[7] O. Igra, “Compact shrouds for wind turbines,” Energy Convers. Manag, vol. 16, pp. 149–
157, 1977.
[8] R. A. Foreman, K.M.; Gilbert, B.; Oman, “Diffuser augmentation of wind turbines.,” Sol.
Energy, vol. 20, pp. 305–311, 1978.
[9] C. Sicot, P. Devinant, T. Laverne, S. Loyer, and J. Hureau, “Experimental study of the
effect of turbulence on horizontal axis wind turbine aerodynamics,” Wind Energy, vol. 9, no.
4, pp. 361–370, 2006.
[10] D. a. a Digraskar, “Simulations of flow over wind turbines,” no. May, 2010.
[11] and E. M. N. Kelley, M. Hand, S. Larwood, “The NREL Large-Scale TurbineInflow and
ResponseExperiment ― PreliminaryResults,” Natl. Renew. Energy Lab., pp. 412– 426, 2002.
[12] P. C. Klimas and M. H. Worstell, “Effects of blade preset pitch/offset on curved-blade

Darrieus vertical axis wind turbine performance,” Sand-81-1762, no. October, p. 15, 1981.
[13] A. J. Fiedler and S. Tullis, “Blade Offset and Pitch Effects on a High Solidity Vertical
Axis Wind Turbine,” Wind Eng., vol. 33, no. 3, pp. 237–246, 2009.
[14] Q. Li, J. Murata, M. Endo, T. Maeda, and Y. Kamada, “Experimental and numerical
investigation of the effect of turbulent inflow on a Horizontal Axis Wind Turbine (part II:
Wake characteristics),” Energy, vol. 113, pp. 1304–1315, 2016.
94
‫( از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬1395/9/6 ‫و تاریخ‬/195929 ‫ فناوری به شمارة‬،‫ تحقیقا ت‬،‫ و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‬،‫ پایاننامهها‬،‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‬
.‫( و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‬1348) ‫ و هنرمندان‬،‫ مصنفان‬،‫ و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‬،‫ آموزشی‬،‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‬
[15] L. M. Bardal and L. R. Sætran, “Influence of turbulence intensity on wind turbine power
curves,” Energy Procedia, vol. 137, pp. 553–558, 2017.
[16] G. España, S. Aubrun, S. Loyer, and P. Devinant, “Wind tunnel study of the wake
meandering downstream of a modelled wind turbine as an effect of large scale turbulent
eddies,” J. Wind Eng. Ind. Aerodyn., vol. 101, pp. 24–33, 2012.
[17] D. Medici and P. H. Alfredsson, “Measurements on a wind turbine wake: 3D effects and
bluff body vortex shedding,” Wind Energy, vol. 9, no. 3, pp. 219–236, 2006.
[18] J. O. Mo, A. Choudhry, M. Arjomandi, R. Kelso, and Y. H. Lee, “Effects of wind speed
changes on wake instability of a wind turbine in a virtual wind tunnel using large eddy
simulation,” J. Wind Eng. Ind. Aerodyn., vol. 117, pp. 38–56, 2013.
[19] H. Sarlak, C. Meneveau, and J. N. Sørensen, “Role of subgrid-scale modeling in large

eddy simulation of wind turbine wake interactions,” Renew. Energy, vol. 77, pp. 386– 399,
2015.
[20] L. J. Vermeer, J. N. Sørensen, and A. Crespo, “Wind turbine wake aerodynamics,” Prog.
Aerosp. Sci., vol. 39, no. 6–7, pp. 467–510, 2003.
[21] D. Sturge, D. Sobotta, R. Howell, A. While, and J. Lou, “A hybrid actuator disc - Full
rotor CFD methodology for modelling theeffects of wind turbine wake interactions on
performance,” Renew. Energy, vol. 80, pp. 525–537, 2015.
[22] A. L. R. J. F. Manwell, J. G. McGowan, “Wind Energy Explained: Theory, Design and

Application, Second Edition,” John Wiley Sons, 2010.
[23] S. B. Sanderse B, Koren B, “Energy preservation in the numerical calculation of wind

turbine wakes,” Wind Turbine Wakes, 2009.
[24] M. Bastankhah and F. Porté-Agel, “A new analytical model for wind-turbine wakes,”
Renew. Energy, vol. 70, pp. 116–123, 2014.
[25] Z. Wang, G. Tsai, and Y. Chen, “One-Way Fluid-Structure Interaction Simulation of an

Offshore Wind Turbine,” pp. 1–11, 2014.
[26] N. N. Sørensen, J. A. Michelsen, and S. Schreck, “Navier-Stokes predictions of the

NREL phase VI rotor in the NASA Ames 80 ft × 120 ft wind tunnel,” Wind Energy, vol. 5,
no. 2–3, pp. 151–169, 2002.
[27] R. Langtry, J. Gola, and F. Menter, “Predicting 2D Airfoil and 3D Wind Turbine Rotor
Performance using a Transition Model for General CFD Codes,” 44th AIAA Aerosp. Sci.
95
Meet. Exhib., no. January, pp. 1–11, 2006.
[28] D. Hartwanger and A. Horvat, “3D Modelling of a Wind Turbine Using Cfd,” Control,
vol. 2, pp. 1–14, 2008.
[29] P. A. S. F. Silva, T. F. De Oliveira, A. C. P. Brasil Junior, and J. R. P. Vaz, “Numerical

study of wake characteristics in a horizontal-axis hydrokinetic turbine,” An. Acad. Bras.
Cienc., vol. 88, no. 4, pp. 2441–2456, 2016.
[30] M. M. Hand, D. A. Simms, L. J. Fingersh, D. W. Jager, and J. R. Cotrell, “Unsteady

Aerodynamics Experiment Phase V: Test Configuration and Available Data Campaigns,” no.
December, 2001.
[31] J. V Boussinesq, “Essai sur la th{é}orie des eaux courantes,” M{é}moires pr{é}sent{é}s
par Divers savants {à} l’Acad. des Sci. Inst. Nat. Fr., vol. XXIII, pp. 1– 680, 1877.
[32] M. M. Yelmule, E. Anjuri VSJ, and C. Author, “CFD predictions of NREL Phase VI
Rotor Experiments in NASA/AMES Wind tunnel,” Int. J. Renew. ENERGY Res. Mukesh M.
Yelmule al, vol. 3, no. 2, 2013.
[33] E. Bagheri and A. Nejat, “Numerical aeroelastic analysis of wind turbine NREL Phase
VI Rotor,” Energy Equip. Syst., vol. 3, pp. 45–56, 2015.
[34] van der H. EL Kooijman HJT, Lindenburg C, Winkelaar D, “DOWEC 6 MW pre

design: Aero-elastic modelling of the DOWEC 6 MW pre-designin PHATAS,” Tech. Rep.
DOWEC-F1W2-HJK-01-046, 2003.
[35] J. Jonkman, S. Butterfield, W. Musial, and G. Scott, “Definition of a 5-MW Reference

Wind Turbine for Offshore System Development,” no. February, 2009.
[36] W. Musial and B. Ram, “Large-Scale Offshore Wind Power in the United,” Risk Anal.,
no. September, 2010.
[37] C. Wang, “Computational Fluid Dynamic Simulation for an Offshore Wind Turbine
Computational Fluid Dynamic Simulation for an,” 2012.
‫معرفی انرژی باد فراساحلی و مقایسه آن با توربین های بادی موجود در‬، 1393،‫ کسری‬،‫ سعید و امانی‬،‫] حسین زاده‬38[
‫تبریز‬،‫ عمران و توسعه نوین شهری‬،‫همایش ملی معماری‬،‫زمینی‬
‫بررسی و ارزیابی امکان استفاده از گزینه های مختلف توربین‬،1392،‫ محمدعلی‬،‫ امین و لطف اللهی یقین‬،‫] رزاقی کلجاهی‬39[
‫اولین همایش ملی انرژی های نو‬،‫های بادی فراساحلی باتوجه به شرایط محیطی و ژئوتکنیکی سواحل و دریاهای ایران‬
‫همدان‬،‫وپاک‬
96
‫[‪ ]40‬رضایی منفرد‪ ،‬حبیب اله و صداقت‪ ،‬عارف و وطنی اسکویی‪ ،‬اصغر‪،1393،‬بررسی امکان استفاده از توربین های بادی‬
‫فراساحلی برای تولید برق‪ :‬مطالعه موردی جزیره خارگ‪،‬نخستین همایش منطقه ای دریا‪،‬توسعه و منابع آب مناطق ساحلی‬
‫خلیج فارس‪،‬بندرعباس‬
‫[‪ ]41‬رضایی منفرد‪ ،‬حبیب اله و صداقت‪ ،‬عارف و وطنی اسکویی‪ ،‬اصغر‪،1393،‬بررسی بخشهای کم عمق شمالی و جنوبی‬
‫خلیج فارس برای نصب توربین های بادی فراساحلی با توجه به شرایط محیطی‪،‬نخستین همایش منطقه ای دریا‪،‬توسعه و منابع‬
‫آب مناطق ساحلی خلیج فارس‪،‬بندرعباس‬
‫[‪ ]42‬ناصرزاده‪ ،‬الهام و اسدی وایقان‪ ،‬امیر و احمدی‪ ،‬سیدسجاد‪،1394،‬امکان سنجی استفاده از توربین باد در مناطق مسکونی‬
‫مطالعه موردی‪ :‬لبه ساحلی شهر بوشهر‪،‬سومین کنگره بین المللی عمران ‪ ،‬معماری و توسعه شهری‪،‬تهران‬
‫[‪ ]43‬پورشفیع‪ ،‬فریبرز و لشته نشایی‪ ،‬میراحمد و نظامیوندچگینی‪ ،‬امیرهوشنگ‪،1396،‬امکان سنجی نصب توربین بادی‬
‫فراس احلی در بخش جنوب غربی دریای خزر‪،‬شانزدهمین کنفرانس هیدرولیک ایران‪،‬اردبیل‬
‫[‪ ]44‬پناهی‪ ،‬سعید و قاسمی‪ ،‬حسن‪، 1394،‬بررسی تاثیرتعدادپره برعملکرد توربین های بادی فراساحلی بااستفاده ازنرم افزار‬
‫عددی‪،‬هفدهمین همایش صنایع دریایی‪،‬جزیره کیش‬
‫[‪ ]45‬عابد زحمتکش پسند‪ ،‬سعید و کریمیان علی آبادی‪ ،‬سعید‪،1395،‬مطالعه و بررسی نصب توربین بادی شناور (فراساحلی)‬
‫محور افقی چند مگاواتی در شرایط حضورجابه جایی بر اساس امواج دریا جهت دستیابی به انرژی های پاک‪،‬همایش بین‬
‫المللی افق های نوین در علوم پایه و فنی و مهندسی‪،‬اسالمشهر‬
‫[‪ ]46‬مرادی‪ ،‬محمد رضا و شمسی‪ ،‬رضا‪، 1398،‬بررسی ویژگی ها و مولفه های توربین های بادی فراساحلی شناور‪،‬نخستین‬
‫همایش ملی علوم‪ ،‬صنایع دریایی و توسعه پایدار سواحل مکران‪،‬چابهار‬
‫‪[47] Alaimo A, Esposito A, Messineo A, Orlando C, Tumino D. 3D CFD analysis of a‬‬

‫‪vertical axis wind turbine. Energies. 2015 Apr;8(4):3013-33.‬‬
‫‪[48] Gang D, Kau WC. Unsteady flow numerical simulation of vertical axis wind turbine.‬‬
‫‪Procedia Engineering. 2015 Jan 1;99:734-40.‬‬
‫‪[49] Liu Y, Xiao Q, Incecik A, Peyrard C, Wan D. Establishing a fully coupled CFD analysis‬‬
‫‪tool for floating offshore wind turbines. Renewable Energy. 2017 Nov 1;112:280-301.‬‬
‫‪[50] Ferrari G, Federici D, Schito P, Inzoli F, Mereu R. CFD study of Savonius wind turbine:‬‬
‫‪3D model validation and parametric analysis. Renewable energy. 2017 May 1;105:722-34.‬‬
‫‪[51] Lloyd E, Sato I, Asano H, Utsunomiya T, Yoshida S, Azegami K, Sakamoto K,‬‬

‫‪Matsunobu T, Loth E, Selig MS, Tower WT. 2.4 Offshore Wind Turbine Numerical‬‬
‫‪Simulation Tools. LOADS AND DYNAMICS ANALYSIS OF A DOWNWIND‬‬
‫‪OFFSHORE FLOATING WIND TURBINE. 2017:24.‬‬
‫‪97‬‬
[52] Hand B, Kelly G, Cashman A. Numerical simulation of a vertical axis wind turbine
airfoil experiencing dynamic stall at high Reynolds numbers. Computers & Fluids. 2017 Jun
13;149
[53] Bangga G, Guma G, Lutz T, Krämer E. Numerical simulations of a large offshore wind
turbine exposed to turbulent inflow conditions. Wind Engineering. 2018 Apr;42(2):88-96.
[54] Cheng P, Wan D, Hu C. Numerical Simulations of Flows around Floating Offshore

Wind Turbine. InThe 28th International Ocean and Polar Engineering Conference 2018 Jul
30. International Society of Offshore and Polar Engineers.
[55] Ashwindran S, Azizuddin AA, Oumer AN. Computational fluid dynamic (CFD) of
vertical-axis wind turbine: mesh and time-step sensitivity study. Journal of Mechanical
Engineering and Sciences. 2019 Sep 27;13(3):5604-24.
[56] Huang Y, Cheng P, Wan D. Numerical analysis of a floating offshore wind turbine by
coupled aero-hydrodynamic simulation. Journal of Marine Science and Application. 2019
Mar 1;18(1):82-92.
[57] Pichitkul A, Sankar LN. Aerodynamic Design and Modeling of Large-Scale Offshore
Wind Turbines. CFD Letters. 2019 Aug 29;11:1-4.
[58] Lienard C, Boisard R, Daudin C. Aerodynamic behavior of a floating offshore wind

turbine. AIAA Journal. 2020 Sep;58(9):3835-47.
[59] Shourangiz-Haghighi A, Haghnegahdar MA, Wang L, Mussetta M, Kolios A, Lander M.

State of the art in the optimisation of wind turbine performance using CFD. Archives of
Computational Methods in Engineering. 2020 Apr;27(2):413-31.
[60] Siddiqui MS, Rasheed A, Kvamsdal T, Tabib M. Quasi-Static & Dynamic Numerical
Modeling of Full Scale NREL 5MW Wind Turbine. Energy Procedia. 2017 Oct 1;137:460-7.
[61] Siddiqui MS, Rasheed A, Tabib M, Kvamsdal T. Numerical investigation of modeling

frameworks and geometric approximations on NREL 5 MW wind turbine. Renewable
Energy. 2019 Mar 1;132:1058-75.
[62] Zanon A, De Gennaro M, Kühnelt H. Wind energy harnessing of the NREL 5 MW

reference wind turbine in icing conditions under different operational strategies. Renewable
Energy. 2018 Jan 1;115:760-72.
[63] Lee K, Huque Z, Kommalapati R, Han SE. Fluid-structure interaction analysis of NREL
phase VI wind turbine: Aerodynamic force evaluation and structural analysis using FSI
analysis. Renewable Energy. 2017 Dec 1;113:512-31.
98
[64] Halawa AM, Sessarego M, Shen WZ, Yoshida S. Numerical fluid-structure interaction
study on the NREL 5MW HAWT. InJournal of Physics: Conference Series 2018 Jun 1 (Vol.
1037, No. 2, p. 022026). IOP Publishing.
[65] Dose B, Rahimi H, Herráez I, Stoevesandt B, Peinke J. Fluid-structure coupled

computations of the NREL 5 MW wind turbine by means of CFD. Renewable energy. 2018
Dec 1;129:591-605.
[66] Vishwakarma P, Patel AS. REVIEW ON: ANALYSIS OF NREL S807 BLADES
AEROFOIL SHAPE UNDER VARYING WIND SPEED.
[67] Gao Z, Sun Y, Wang T. Research on the loads of NREL 5MW wind turbine under stable
atmospheric conditions. InIOP Conference Series: Earth and Environmental Science 2019
Feb 1 (Vol. 237, No. 6, p. 062019). IOP Publishing.
[68] Kabir IF, Ng EY. Effect of different atmospheric boundary layers on the wake
characteristics of NREL phase VI wind turbine. Renewable energy. 2019 Jan 1;130:1185-97.
[69] Pinto ML, Franzini GR, Simos AN. A CFD analysis of NREL’s 5MW wind turbine in
full and model scales. Journal of Ocean Engineering and Marine Energy. 2020 May;6(2):211-
20.
[70] Akram MT, Kim MH. Aerodynamic shape optimization of NREL S809 airfoil for wind
turbine blades using reynolds-averaged navier stokes model—Part II. Applied Sciences. 2021
Jan;11(5):2211.
99
Abstract:
The use of wind energy from the past to the present has always been a human
goal. By applying and combining marine engineering, civil engineering,
mechanical engineering and electrical engineering, it is possible to design and
install wind turbines in offshore areas. The construction of wind turbines with
fixed bases in offshore areas with great depth is not economically justified.
Therefore, in recent years, floating turbines that are anchored to the seabed in
different ways have been considered. Today, offshore wind turbines, due to
their distinctive features and capabilities of such turbines in receiving wind
energy in the seas and converting it into electricity, have been considered by
many developed countries, especially countries that have access to the sea.
Considering Iran's access to the seas and the progress that has been made in the
field of construction of wind turbines or in the field of design, construction and
implementation of various offshore structures in the country, the possibility of
using different options of offshore wind turbines has been studied. Due to the
changes in flow regime from steady to unsteady state, which can affect the
performance of offshore wind turbines, in the present dissertation research,
computational fluid dynamics simulation and numerical analysis of offshore
wind turbines in steady and unsteady state are investigated. The first chapter
introduces the generalities of wind turbines and its concepts, and the second
chapter presents a history of the use of vertical axis wind turbines and the
background of research related to the dissertation topic. Then, using
computational fluid dynamics simulation software, two samples of offshore and
offshore vertical axis turbines in two steady and unsteady state modes are
simulated in three dimensions and the simulation results Compared with the
results of experimental data of experimental studies of other researchers.
Comparison of the results shows that the simulation error was less than four
percent.
Keywords: CFD-numerical methods- offshore wind turbine-vertical axis wind turbine-

renewable energy
Mirdamad Institute of Higher Education
Faculty of Mechanical Engineering
M.Sc. Thesis in Energy Conversion Engineering
Computational fluid dynamics analysis for offshore vertical axis

wind turbines with different wind flow regimes
A Thesis Submitted in Partial Fulfilment of the Requirements for the

Degree of Master of Science (M.Sc.) in Mechanical Engineering:
Energy conversion
By:
Seyed Mahmoud Hejazi
Supervisor:
Hossein Daemi )Ph.D(
Advisor:
Hossein Farsad (Ph.D(
2021

Fulltext

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Fulltext

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

‫موسسه آموزش عالی غیردولتی‪ -‬غیرانتفاعی میرداماد گرگان‬

‫پایاننامه جهت أخذ درجه کارشناسی ارشد‬

‫نص‬ ‫ل‬‫ح‬ ‫ح‬ ‫م‬ ‫عم‬ ‫ت‬ ‫م‬ ‫ی‬‫ل‬‫ح‬ ‫ت‬

‫گرفتن رژیماهی مختلف جریان باد‬

‫دکتر حسین دائمی‬

‫دکتر حسین فرساد‬

‫می کنم و شادکامی و پيروزی ايشان را از رپوردگار متعال می طلبم‪.‬‬

‫‪14‬‬ ‫فصل ‪ :1‬مقدمه و کلیات‬

‫‪ -2-1‬مفاهیمی درباره توربینهای بادی‪15 ...............................................................................................‬‬

‫‪ -1-2-1‬پروفیل باد‪17 ................................................................................................................................‬‬

‫‪ -3-2-1‬ضرایب برآ‪ ،‬پسا و گشتاور‪18 ....................................................................................................‬‬

‫‪ -4-2-1‬سرعت باد راهانداز‪19 ..................................................................................................................‬‬

‫‪ -5-2-1‬سرعت توقف باد‪20 .....................................................................................................................‬‬

‫‪ -6-2-1‬نسبت سرعت نوک‪20 ................................................................................................................‬‬

‫‪ -7-2-1‬محدودیت بتز‪20 ..........................................................................................................................‬‬

‫‪ -8-2-1‬پرههای پیچشی و غیر پیچشی‪21 .........................................................................................‬‬

‫‪ -3-1‬انواع توربین باد‪21 ..................................................................................................................................‬‬

‫‪ -1-3-1‬توربینهای محور افقی‪22 .........................................................................................................‬‬

‫‪ -2-3-1‬توربینهای باد محور عمودی‪22 .............................................................................................‬‬

‫‪ -4-1‬اجزای تشکیلدهنده توربینهای باد محور افقی‪23 ....................................................................‬‬

‫‪ -4-4-1‬انحراف موتور‪25 ...........................................................................................................................‬‬

‫‪ -8-4-1‬خنکسازی سیستم‪26 ...............................................................................................................‬‬

‫‪27‬‬ ‫فصل ‪ :2‬مروری بر ادبیات‬

‫‪ -2-2‬تاریخچه پیدایش توربینهای بادی‪29 .............................................................................................‬‬

‫‪ -3-2‬مروری بر ادبیات اخیر‪29 .....................................................................................................................‬‬

‫‪ -2-3-2‬پژوهشهای انجام شده در چند سال اخیر‪36 ....................................................................‬‬

‫‪41‬‬ ‫فصل ‪ :3‬مدلسازی توربین باد ساحلی با استفاده از نرمافزار‪Ansys CFX‬‬

‫‪ -2-3‬روند طراحی توربین باد ساحلی‪42 ...................................................................................................‬‬

‫‪ -3-3‬حل عددی‪46 ..........................................................................................................................................‬‬

‫‪ -1-5-3‬بررسی حالت پایای توربین باد محور افقی‪52 ....................................................................‬‬

‫‪ -2-5-3‬بررسی حالت نا پایای توربین باد محور افقی‪63 ................................................................‬‬

‫‪ -2-4‬روند طراحی توربین باد فراساحلی‪74 ..............................................................................................‬‬

‫‪ -3-4‬حل عددی‪78 ..........................................................................................................................................‬‬

‫‪ -2-3-4‬مدل مقیاس زیر گره‪81 .............................................................................................................‬‬

‫شکل (‪ )2-1‬پروفیل باد‪17 ............................................................................................................................................................‬‬

‫شکل (‪ )3-1‬بخشهای مختلف یک ایرفویل‪18 ......................................................................................................................‬‬

‫شکل (‪ )4-1‬اجزای مختلف توربین باد محور افقی‪24 ..........................................................................................................‬‬

‫شکل (‪ )1-2‬حوزه محاسباتی توربین باد فراساحلی [‪32 .............................................................................................]25‬‬

‫شکل (‪ )2-2‬شبکهبندی سازمانیافته دامنه محاسباتی [‪33 ......................................................................................]26‬‬

‫شکل (‪ )1-3‬سطح مقطع ایرفویل‪44 ............................................................................................................................. S809‬‬

‫شکل (‪ )3-3‬نمای ایزومتریک توربین باد مدلسازی شده‪45 .............................................................................................‬‬

‫شکل (‪ )4-3‬دامنه محاسباتی توربین باد محور افقی‪48 ......................................................................................................‬‬

‫شکل (‪ )5-3‬مقایسه مدلهای توربوالنسی در سرعت ‪ 7‬متر بر ثانیه‪49 .........................................................................‬‬

‫شکل (‪ )6-3‬تست استقالل از شبکه‪50 .....................................................................................................................................‬‬

‫شکل (‪ )7-3‬کانتور توزیع ‪ 𝑦 +‬بر روی پره توربین باد‪51 ...................................................................................................‬‬

‫شکل (‪ )14-3‬همگرایی گشتاور در گام زمانی‪56 ..................................................................................................................‬‬

‫شکل (‪ )25-3‬دقت همگرایی در سرعت ‪ 7‬متر بر ثانیه‪63 .................................................................................................‬‬

‫شکل (‪ )26-3‬خطوط جریان عبوری بر روی پره توربین‪63 ...............................................................................................‬‬

‫شکل (‪ )29-3‬گشتاور ایجادشده توسط پره در حالت نا پایا‪65 .........................................................................................‬‬

‫شکل (‪ )30-3‬توان مکانیکی ایجادشده توسط پره در حالت نا پایا‪66 .............................................................................‬‬

‫شکل (‪ )31-3‬کانتور سرعت در صفحه عبوری از مرکز توربین در‪66 ....................................................................t=4s‬‬

‫شکل (‪ )33-3‬توزیع فشار بر روی نوک پره‪67 ........................................................................................................................‬‬

‫شکل (‪ )35-3‬کانتور سرعت در یک صفحه عرضی در𝑠‪69 ............................................................................... 𝑡 = 1.5‬‬

‫شکل (‪ )36-3‬کانتور سرعت در یک صفحه عرضی در𝑠‪70 ............................................................................ 𝑡 = 3.02‬‬

‫شکل (‪ )37-3‬کانتور سرعت در یک صفحه عرضی در𝑠‪70 .................................................................................. 𝑡 = 4‬‬

‫شکل (‪ )2-4‬شماتیکی از پارامترهای موجود در جدول (‪76 ....................................................................................)4-3‬‬

‫شکل (‪ )3-4‬پروفیل پره توربین باد‪76 ......................................................................................................................................‬‬

‫شکل (‪ )5-4‬شماتیک توپی‪77 .....................................................................................................................................................‬‬

‫شکل (‪ )6-4‬نمای ایزومتریک از روتور توربین باد‪78 ............................................................................................................‬‬

‫شکل (‪ )7-4‬حوزه محاسباتی سیال‪79 ......................................................................................................................................‬‬

‫شکل (‪ )10-4‬نمودار همگرایی توان مکانیکی در گام زمانی ‪ 0.01‬ثانیه‪84 ..................................................................‬‬

‫شکل (‪ )11-4‬کانتور سرعت در صفحه مرکزی از توربین در نمای جانبی‪85 ...............................................................‬‬

‫شکل (‪ )12-4‬کانتور سرعت در صفحه مرکزی از توربین در نمای روبرو‪86 .................................................................‬‬