projekt

USTAWA

z dnia ………………………… 2019 r.

o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka

Art. 1. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. z 2018 r. poz.
1600 i 2077 ze zm.) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 41:
a) § 1a zdanie drugie otrzymuje brzmienie:
„Sąd orzeka zakaz zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk,
wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo działalności,
związanych z wychowaniem, edukacją, leczeniem małoletnich lub z opieką
nad nimi dożywotnio w razie skazania za przestępstwo przeciwko wolności
seksualnej lub obyczajności na szkodę małoletniego.”,
b) skreśla się § 1b;

2) w art. 101 § 4 otrzymuje brzmienie:

„W przypadku występków przeciwko życiu i zdrowiu, popełnionych na
szkodę małoletniego, zagrożonych karą, której górna granica przekracza 5
lat pozbawienia wolności, przedawnienie karalności przestępstwa nie może
nastąpić przed ukończeniem przez niego 30. roku życia.”;

3) w art. 105 po § 2 dodaje się § 3 w brzmieniu:

„Przepisów art. 101-103 nie stosuje się również do przestępstw określonych
w rozdziale XXV, popełnionych na szkodę małoletniego albo gdy treści
pornograficzne obejmują udział małoletniego.”

Art. 2. W ustawie z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka (Dz. U. z

2017 r. poz. 922 oraz z 2019 r. poz. 730) po art. 10c dodaje się art. 10d i art. 10e w
brzmieniu:
 „Art. 10d. 1. Rzecznik powołuje zespół do spraw ścigania przestępstw
określonych w rozdziale XXV Kodeksu karnego, popełnionych na szkodę
małoletniego albo gdy treści pornograficzne obejmują udział małoletniego.
2. W skład zespołu wchodzi od 2 do 4 prokuratorów, powołanych
spośród prokuratorów w czynnej służbie lub prokuratorów w stanie
spoczynku.
3. Prokuratorów zespołu powołuje i odwołuje Rzecznik.
4. Zespół podlega organizacyjnie i służbowo Rzecznikowi. Stanowisko
Prokuratorów w Zespole, odpowiada stanowisku prokuratora prokuratury
okręgowej.
5. Zespołem kieruje Przewodniczący, którego powołuje i odwołuje
Rzecznik, spośród członków Zespołu.
6. Kadencja Przewodniczącego Zespołu trwa 5 lat, licząc od dnia
powoływania.
7. Ta sama osoba może być Przewodniczącym Zespołu nie dłużej niż
przez dwie kolejne kadencje. Kadencja Przewodniczącego ustaje z chwilą
śmierci lub odwołania.
8. Prokurator zespołu nie może, bez zezwolenia Rzecznika, podejmować
innego zajęcia zawodowego. Na czas pracy Zespołu w Biurze Rzecznika,
prokuratorzy w czynnej służbie zostają oddelegowani.”

Art. 10e. 1. Prokuratorom Zespołu, o którym mowa w art. 10d ust. 1 w

sprawach określonych w art. 10d ust. 1 przysługują wszystkie uprawnienia
prokuratora.
2. Postępowania w sprawach, o których mowa w art. 10d ust. 1,
wszczyna i prowadzi prokurator Zespołu, o którym mowa w art. 10d ust. 1.
3. W postępowaniu sądowym funkcję oskarżyciela publicznego pełnią
prokuratorzy Zespołu, o którym mowa w art. 10d ust. 1.
4. Przewodniczący Zespołu, o którym mowa w art. 10d ust. 1 wnosi
kasację w zastępstwie Prokuratora Generalnego w sprawach, o których mowa
w art. 10d ust. 1.
5. Celem postępowania w sprawach, o których mowa w art. 10d ust. 1
jest również wyjaśnienie okoliczności sprawy, w szczególności ustalenie osób
pokrzywdzonych i zabezpieczeniu realizacji ich praw.
 6. Okoliczność, o której mowa w art. 17 § 1 pkt 5 Kodeksu postępowania
karnego, nie może stanowić przeszkody do realizacji celu, o którym mowa w
ust. 3. Po zrealizowaniu tego celu postępowanie umarza się.
7. Do prowadzenia postępowań przez Zespół, o którym mowa w art. 10d
ust. 1 w sprawach nieuregulowanych niniejszą ustawą stosuje się przepisy
Kodeksu postępowania karnego.”

Art. 3. Do przestępstw określonych w rozdziale XXV, popełnionych na szkodę

małoletniego albo gdy treści pornograficzne obejmują udział małoletniego,
popełnionych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i w tym dniu jeszcze
nieprzedawnionych stosuje się od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy przepisy o
przedawnieniu określone w niniejszej ustawie.

Art. 4. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Uzasadnienie

Przedmiotowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny ma na celu

wyłączenie instytucji przedawnienia ścigania przestępstw seksualnych popełnionych
wobec dzieci. Z uwagi na konieczność zabezpieczania interesów ofiar przestępstw,
proponuje się wprowadzenie zasady, że przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i
obyczajności, popełnionych na szkodę małoletniego, nie będą ulegały przedawnieniu.

Aktualnie przedawnienie karalności takiego przestępstwa wobec osoby małoletniej

nie może nastąpić przed ukończeniem przez pokrzywdzonego 30 roku życia. Przepis
ten został wprowadzony do krajowego porządku prawnego w związku z
implementacją przepisów art. 15 ust. 2 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady
2011/93/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie zwalczania niegodziwego
traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz
pornografii dziecięcej oraz art. 33 Konwencji Rady Europy o ochronie dzieci przed
seksualnym wykorzystywaniem i niegodziwym traktowaniem w celach seksualnych,
sporządzoną w Lanzarote w dniu 25 października 2007 r., które nakładają na
państwa obowiązek przyjęcia koniecznych środków w celu zapewnienia, aby termin
przedawnienia dla wszczęcia postępowania w związku z wymienionymi
przestępstwami biegł przez "wystarczający i współmierny do ciężaru przestępstwa
okres od momentu osiągnięcia przez pokrzywdzonego pełnoletności".

Biorąc pod uwagę, że przestępstwa pedofilii często nie są zgłaszane m. in. ze

względu na obawę pokrzywdzonego przed ujawnieniem, w opinii projektodawców
obowiązująca regulacja jest niewystarczająca i nie zapewnia pokrzywdzonemu czasu
wystarczającego dla skutecznego wszczęcia postępowania.

Ponadto proponuje się zmianie art. 41, zgodnie z którą sąd orzekać będzie
dożywotnio zakaz zajmowania stanowisk, wykonywania zawodów albo działalności,
związanych z wychowaniem, edukacją, leczeniem małoletnich lub z opieką nad nimi
w razie skazania za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na
szkodę małoletniego.

Rozpoczęta debata publiczna na temat przestępstw seksualnych popełnianych na

małoletnich oraz rosnąca świadomość społeczną dotyczącą tych przestępstw,
powodują, że aktualnie coraz częstsze są przypadki, w których ofiary tych
przestępstw decydują się na ich ujawnienie dopiero jako osoby dorosłe. Prawo
powinno chronić ofiarę i być przystosowane do rzeczywistości i aktualnej sytuacji
społecznej.

Proponowane zmiany mają na celu ochronę interesów pokrzywdzonych i wiążą się ze

specyfiką sytuacji osób pokrzywdzonych przez sprawców dopuszczających się
przestępstw określonych w dziale XXV Kodeksu karnego.

Odnosząc się do nowelizacji ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka, należy na wstępie

podkreślić, iż Rzecznik Praw Dziecka jest organem konstytucyjnym, stojącym na
straży praw dziecka określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Konwencji o
prawach dziecka i innych przepisach prawa.

Przedmiotowy projekt ustawy w zakresie zmiany ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka

ma na celu wyposażenie Rzecznika w dodatkową kompetencję tzn. możliwość
powołania specjalnego zespołu prokuratorów, zajmujących się ściganiem przestępstw
seksualnych popełnionych wobec dzieci, określonych w rozdziale XXV Kodeksu
karnego, popełnionych na szkodę małoletniego albo gdy treści pornograficzne
obejmują udział małoletniego.

W skład Zespołu wchodzą prokuratorzy, powołani i odwoływani przez Rzecznika,

spośród prokuratorów w czynnej służbie lub prokuratorów w stanie spoczynku.
Prokuratorom zespołu, przysługują wszystkie uprawnienia prokuratora, zarówno
uprawniające do wszczęcia i prowadzenia postępowania, pełnienia funkcji
oskarżyciela publicznego w postępowaniu sądowym, czy występowaniu w
postępowaniu odwoławczym, kasacyjnym.

Ponadto, stworzenie specjalnego zespołu przy Rzeczniku Praw Dziecka, ma również

za zadanie specjalizację i profesjonalizm oskarżycieli zajmujących się danym typem
przestępstw, w tym przypadku przestępstw przeciwko wolności seksualnej i
obyczajności.

Dzieci powinny podlegać szczególnej ochronie prawnej, zwłaszcza w przypadku

przestępstw na tle seksualnym. W związku z tym, przepisy prawa, jak i działania
organów konstytucyjnych powinny dążyć do zapewniania ich maksymalnej ochrony.
Powołany zespół miałby w szczególności ustalać osoby pokrzywdzone, jak i
zapewniać realizację ich praw.

Wejście w życie projektowanej ustawy będzie miało pozytywne skutki społeczne.

Wejście w życie projektowanej ustawy będzie miało bezpośredni wpływ na
funkcjonowanie organów wymiaru sprawiedliwości i organów ścigania. Poszerzy
możliwość ich działania, umożliwi pełniejsze realizowanie powierzonych im zadań.

Skutki finansowe dla budżetu Skarbu Państwa wejścia w życie projektowanej ustawy
będą uzależnione od liczby spraw i wykonywanych wyroków. Przed wejściem w życie
przedmiotowej zmiany nie ma możliwości wskazania konkretnych skutków
finansowych ponieważ brak jest wystarczających danych statystycznych w zakresie
liczby nieujawnianych przestępstw o charakterze seksualnym oraz realnego wpływu,
jaki wywarłaby proponowana zmiana ustawowa w tym zakresie.

Projekt jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.