Shalqini dhe pjepri

Kultivohen per frytin e tyre rrushk.Jane bime nje vjeqare te cilat formojne kercell zvarrrites me gjethe
mjaft te medha.Gjithashu karakterizohen me system rrenjor mjaft te fuqishem,disa nga rrenjet e tyre
mund te arrine thellesine edhe 3-4 m,por pjesa dermuese e sistemit rrenjor zhvillohet ne thellesine deri 40
cm.

shalqini-CitrulIus vulgaris pjepri-Cucumis melo

Kerkesat ndaj faktoreve te ambientit te jashtem

Kerkesat e shalqinit dhe pjeprit per nxehtesi jane te larta ne te gjitha fazat e rritjes dhe zhvillimit.Nen
temperaturen prej 15 C farat e tyre nuk mbijne.Temperatura optimale per rritje dhe zhvillim eshte 22-28
C. Sidomos kerkesa te medha keto kultura paraqesin ne fazen frutifikimit dhe pjekjes se frutave.

Prandaj kultivimi i sukseseshem i ketyre kulturave behet ne ato regjione ku ka temperature te

mjaftueshme dhe lageshti.Thatesirat dhe te ftohtit te keto kultura sidomos ne fazat e par ate zhvillimit
ndikojne negativisht ne rritjen eme tejme.

Kerkesat per lageshti te shalqinit dhe pjeprit jane te theksuara sidomos ne fazat e hershme deri sa sistemi
rrenjor nuk zhvillohet ne thellesine e mjaftueshme.Lageshtia optimal sillet ne mes 70-80% te kapacitetit
te tokes per uje.

SHalqini dhe pjepri jane mjaft te ndieshme ndaj lageshtise se ajrit e cila duhet te sillet ne kufijt 45-60% .

Keto bime kane kerkesa te theksuara edhe ndaj intensitetit te drites.Keto jane bime tipike te klimes
kontinentale me kerkesa te theksuara per drite,temperature,lageshti sidomos ne kohen e lulezimit,
frutifikimit dhe pjekjes se frutave.Gjithashtu ndaj structures se tokes ka kerkesa te theksuara.Me te
pershtatshme jane tokat e thella te leshueshme dhe me strukture te mire.Ndersa toka te papershtatshme
llogariten tokat e renda,te ftohta me reaksion acidik,ne te cilat japin rezultate te dobeta.

Kultivimi i shalqinit dhe pjeprit

Kultivimi i ketyre bimeve behet me mbjelljen e drejteperdrejte te fares ne vend te perhereshem ose
permes fidanit,i cili mbillet neper saksi ose kubike te ndryshme.

Per kultivim te sukseseshem te shalqinit dhe pjeprit duhet te behet pergatitje e mire e tokes,mbjellja e
fares mund te behet me dore ose me makine.Mbjellja me dore behet ne fole ose ne rend.Toka duhet te
pleherohet mire me plehra te stalles dhe nese pleherimi nuk eshte kry ne vjeshte atehere ai hudhet ne fole
ose rend para mbjelljes se farave.shalqini zakonisht mbillet ne distance 2 m ne mes rendeve dhe 0.75-1m
ne mes bimeve kurse te pjepri distance e mbjelljes eshte 1.5 m ne mes rendeve dhe rreth 50 cm ne mes
bimeve ne rend. Ne qdo fole vendosen 4-5 fara ne thellesi 3-4 cm.Fara mbulohet me pleh te
dekompozuar ose dherishte me qellim te pengimit te formimit te kores.Per 1 ha nevoiten 2-3 kg fare.

Mbjellja e shalqinit dhe pjeprit behet atehere kur kalon rreziku nga paraqitja e temperaturave te ulta ne
pranveren e vone ose kur toka ngrohet mjaft dhe temperatura e tokes arrin diku rreth 15 C.Ne kushttet
tona klimatike kjo periudhe eshte dikun fillimi i muajit maj.Pas mbirjes duhet bere rrallimi I bimeve ne
fole.Rrallimi duhet bere 2 here se pari ne kohen e formimit te gjetheve te para te verteta,dhe rralimi I
dyte behet me vone gjate mihjes se dyte apo trete.

Masat kryesore te perkujdesit perbehen ne punimin e rregullt te tokes,ujitjes,luftimit te barerave te

keqija,mbrojtja nga semundjet dhe demtuesit.Punimi i rregullt i tokes sidomos pas shirave ose ujitjes
ndikon ne ruajtjen e lageshtise dhe zhdukjen e barojave.Per kete qellim te shalqini dhe pjepri aplikohen 2-
3 mihje.Natyrisht mihjet duhet perfundu para se kercejt e shalqinit dhe pjeprit ta mbulojne siperfaqen e
tokes.

Plehrimi

Shalqini dhe pjepri hargjojne nje sasi te madhe te materjeve ushqyese prandaj per te arritur rendiment te
larte duhet pasur sasi te mjaftueshme te elementeve ushqyese,ne gjendje lehte te shfrytezueshme.Pjepri
reagon mjaft dhe ne reaksionin e tokes sidomos ne ate acidike.Numer i madh i autoreve preferojne
kultivimin e pjeprit ne tokat me reaksion pH 6-6.8.Ndersa shalqini eshte nder kulturat e rralla e cila mund
te kultivohet ne toke acidike ne pH5 por kjo nuk do te thote se shalqini kerkon toka acidike, por ne toka
acidike nuk duhet bere pleherimin me plehra te Ca.Ne pleherimin me plehra organik shalqini dhe pjepri
reagojne shume mire.Para lavrimit vjeshtor ne toke shkepen 40-50 t|ha.Pleh gjysem te dekompozuar te
shtalles ose compost.Gjate vegjetacionit shalqini dhe pjepri duhet ripleheruar me plehra
mineralogjike.Hargjojne nje sasi mjaft te madhe te kaliumit(K 2O) dhe fosforit(P2O5) prandaj pleherimi me
keto plehra eshte i domosdoshem. Pos plehut te stalles duhet te perdoren keto doza:60-80 kg N|ha,80-100
kg P 2O5, 100-120 kg K2O|ha.Me rastin e pleherimit me plehera te fosforit dhe kaliumit vie deri te pjekja
me e shpejte e fryteve dhe rritet sasia e sheqerit ,e ne fund tere rendimenti.Preferohet qe shalqini dhe
pjepri ne te njejten siperfaqe te vijne pas 4-5 viteve.Kultivimi i shalqinit dhe pjeprit mund te behet dhe ne
serra, e sidomos ne shtetet me ekonomi te zhvilluar siq jane:Gjermania,Danimarka etj.ndersa te ne kjo
menyre e prodhimtarise nuk behet fare ose shume pak.Shalqini si dhe pjepri vilen ne kohen e pjekjes se
plote te frutave.Per 1 ha arrihet rendimenti prej 20-25 ton|ha te pjepri dhe 35-45 t|ha te shalqini.