UBND HUYỆN TRẦN ĐỀ KÌ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI

TRƯỜNG THCS Năm học: 2022 – 2023

MÔN: NGỮ VĂN

( Thời gian làm bài 150 phút không kể phát đề)
( Đề thi này chỉ có một trang)

Câu 1. (8,0 điểm)

Trong cuộc chiến chống lại đại dịch COVID-19, nhiều hành động đẹp đã xuất
hiện cho thấy tinh thần sẻ chia, tương thân tương ái của con người Việt Nam khi khó
khăn, hoạn nạn.
Hãy viết một đoạn văn trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa sự sẻ chia trong
cuộc sống.
Câu 2. (12,0 điểm)
Cảm nhận về vẻ đẹp của nhân vật anh thanh niên trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa
Pa (Nguyễn Thành Long, Ngữ Văn 9, Tập một, NXBGDVN, 2019). Từ đó, em hãy
liên hệ đến lý tưởng sống của thế hệ trẻ hiện nay.

…………..Hết…………
 HƯỚNG DẪN CHẤM
1. Hướng dẫn chung:
- Đề thi gồm hai câu, người chấm cần linh hoạt trong đánh giá. Căn cứ vào tình hình
và chất lượng thực tế của mỗi bài làm để cho điểm thích hợp.
- Khuyến khích những tìm tòi, sáng tạo riêng cả nội dung và hình thức bài làm ( HS
biết vận dụng những quan sát, suy nghĩ và trải nghiệm riêng về cuộc sống hay văn
chương để bàn luận vấn đề; biết kết hợp linh hoạt các thao tác nghị luận để làm nổi
bật mỗi luận điểm của bài viết,...).
- Trong mỗi phần, tùy vào thực tế bài làm của thí sinh để trừ điểm về các lỗi chính tả,
từ ngữ, ngữ pháp, diễn đạt,... cho phù hợp.
2. Đáp án và thang điểm

GỢI Ý ĐÁP ÁN ĐIỂM

Câu 1: Hãy viết một đoạn văn trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa 8.0
sự sẻ chia trong cuộc sống.

1. Yêu cầu về kĩ năng 1.0

Học sinh có kĩ năng viết bài văn nghị luận xã hội về sự sẻ chia trong cuộc
sống. Bài văn phải có bố cục chặt chẽ, lập luận rõ rang, không mắc lỗi
dung từ, chính tả…
2. Yêu cầu về kiến thức: 7.0
Bài làm của học sinh có thể diễn đạt bằng nhiều cách, nhưng phải đảm
bảo được các ý cơ bản sau:
a. Giới thiệu vấn đề: ý nghĩa của sự sẻ chia trong cuộc sống 1.0

b. Giải thích vấn đề: sự sẻ chia là gì? 1.0

Biểu hiện của sự sẻ chia trong cuộc sống (từng lứa tuổi, tầng lớp trong xã
hội)

c. Bàn luận vấn đề: 3.0

- Ý nghĩa, vai trò to lớn của sự sẻ chia

- Tác hại của việc thiếu đi sự sẻ chia trong cuộc sống

- Những mặt trái của sự sẻ chia trong cuộc sống - thiểu số

- Hiện nay trong xã hội, sự sẻ chia có đang được lan tỏa mạnh mẽ không ?
(nêu cả tích cực lẫn tiêu cực)

- Nêu những giải pháp, cách thức để lan tỏa những điều tích cực củasự sẻ
chia trong công đồng.

- Liên hệ bản thân em

d. Trái ngược của sự sẻ chia: Những người ích kỉ, sống chỉ nghĩ cho bản 1.0
thân, không quan tâm đến người khác,…
e. Kết luận vấn đề: Nêu suy nghĩ, quan điểm của em về vấn đề vừa bàn 1.0
luận, 1 lần nữa khẳng định ý nghĩa quan trọng của sự sẻ chia.
Câu 2: Cảm nhận về vẻ đẹp của nhân vật anh thanh niên trong truyện 12.0
ngắn Lặng lẽ Sa Pa (Nguyễn Thành Long, Ngữ Văn 9, Tập một,
NXBGDVN, 2019). Từ đó, em hãy liên hệ đến lý tưởng sống của thế hệ
trẻ hiện nay.
1. Yêu cầu về kỹ năng: 1.0
Học sinh phải có năng lực làm bài nghị luận về văn học. Bài viết phải có
bố cục chặt chẽ, mạch lạc, không mắc lỗi dung từ, chính tả, ngữ pháp.
2. Yêu cầu về kiến thức: 11.0
Học sinh nắm vững kiến thức về nhân vật anh thanh niên trong truyện
ngắn Lặng lẽ Sa Pa và liên hệ thực tế hiện nay.
Bài làm của học sinh có thể diễn đạt bằng nhiều cách, nhưng phải đảm
bảo được các ý cơ bản sau:
a. Giới thiệu chung: 1.0
- Dẫn dắt từ khát vọng cống hiến của người trẻ hiện nay.

- Giới thiệu sang tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa của tác giả Nguyễn Thành Long.
Đi vào giới thiệu hình tượng nhân vật anh thanh niên.

b. Phân tích 3.0

*. Giới thiệu về nhân vật và hoàn cảnh sống
- Xuất hiện trong lời giới thiệu của ông lại xe: đó là một trong những
người cô độc nhất thế gian, thèm người.

- Hai mươi bảy tuổi, tầm vóc nhỏ bé, nét mặt rạng rỡ.

- Sống một mình trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m, bốn bề chỉ có cây cỏ và
mây mù.

⇒ Nghệ thuật miêu tả gián tiếp, trực tiếp được sử dụng để khắc họa hoàn
cảnh sống thật đặc biệt: cô đơn, vắng vẻ của anh thanh niên

- Nơi ở và cách sống, cách sinh hoạt:

 Nơi ở: sạch sẽ với chiếc giường con, một bàn học, một giá sách.
  Cách sống, cách sinh hoạt: Trồng hoa, nuôi gà, tự học, đọc sách.
⇒ Nghệ thuật liệt kê, miêu tả nhằm khắc họa nơi ở giản dị nhưng ngăn
nắp, gọn gàng cùng cách sống rất đẹp của anh thanh niên

*Công việc và suy nghĩ về công việc, về mọi người 3.0

- Công việc của anh thanh niên:

 Làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu.

 Công việc hằng ngày của anh là: đo gió, mưa, nắng, tính mây, đo
chấn động địa chất dự vào việc dự báo thời tiết, phục vụ sản xuất
và chiến đấu
⇒ Nghệ thuật liệt kê, kể, miêu tả => công việc của anh là một công việc
đòi hỏi sự chính xác cao, đó cũng là một công việc nhiều vất vả, gian khổ,
đồng thời qua đó cũng bộc lộ anh thanh niên là người yêu công việc, có
tinh thần trách nhiệm cao.

- Suy nghĩ của anh thanh niên về công việc:

Khi ta làm việc, ta với công việc là đôi.

 Anh luôn nghĩ: mình sinh ra là gì, mình đẻ ở đâu, mình vì ai mà
làm việc
⇒ Đây là những suy nghĩ đúng đắn, nghiêm túc và sâu sắc

- Khi anh suy nghĩ và nói về người khác:

 Anh kể về ông kĩ sư ở vườn rau Sa Pa: ngồi im rình xem ong lấy
phấn thụ phấn.
 Anh khâm phục đồng chí nghiên cứu khoa học đang làm bản đồ sét.
⇒ Anh nói về mọi người với một thái độ khiêm nhường, quý trọng những
người lao động.

⇒ Anh thanh niên hiện lên chân thật, tận tụy, tin yêu cuộc sống.

Liên hệ đến lý tưởng sống của thanh niên hiện nay 3.0
- Lý tưởng sống của thanh niên hiện nay là gì?

- Có những đặc điểm nào nổi bật?

- Có những ưu nhược điểm gì?

- Cá nhân em có lý tưởng sống như thế nào?

c. Tổng kết 1.0
- Nêu cảm nhận của em về nhân vật anh thanh niên và lý tưởng sống của
anh ấy

- Nêu khái quát những đặc sắc nghệ thuật, nội dung của tác phẩm Lặng lẽ
Sa Pa

- Mở rộng sang những lý tưởng sống cao đẹp của các nhân vật trong
những tác phẩm khác mà em biết.

Lưu ý: Học sinh biết cách vận dụng linh hoạt và liên hệ thức tế nhiều dân chứng khác
nhau.

………..Hết…………