1

Câu 1: Đồng chí hãy phân tích nội dung cơ bản của Cương lĩnh chính trị đầu tiên được
thông qua tại Hội nghị thành lập Đảng. Giá trị lý luận và thực tiễn của Cương lĩnh đối với
cách mạng Việt Nam ?
Đầu năm 1930, trước nhu cầu cấp bách của phong trào cách mạng trong nước, Nguyễn Ái
Quốc với tư cách là phái viên của Quốc tế Cộng sản đã triệu tập Hội nghị hợp nhất các tổ chức cộng
sản lại thành một chính đảng duy nhất của Việt Nam tại Hương Cảng (Trung Quốc). Hội nghị đã
thông qua các văn kiện do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc soạn thảo. Đó là các văn kiện: Chánh cương vắn
tắt, Sách lược vắn tắt, Chương trình tóm tắt, Điều lệ vắn tắt của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng do Nguyễn Ái Quốc soạn thảo chỉ 282 chữ nhưng đã
thể hiện cô đọng các luận điểm cách mạng cơ bản, đánh giá chính xác tính chất xã hội Việt Nam
thuộc địa và chỉ rõ mâu thuẫn cơ bản, chủ yếu là giữa toàn thể dân tộc Việt Nam với đế quốc thực
dân xâm lược; xác định đường lối phát triển, chiến lược, sách lược của cách mạng Việt Nam được
thực hiện bằng sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo.
Chánh cương đã khái quát mục tiêu, nhiệm vụ chính trị, kinh tế, bảo đảm quyền con người,
quyền công dân là được tự do, nam nữ bình quyền, phổ thông giáo dục...
Về phương diện chính trị: Đánh đổ đế quốc chủ nghĩa Pháp và bọn phong kiến. Làm cho
nước Nam được hoàn toàn độc lập. Dựng ra Chính phủ công nông binh và tổ chức ra quân đội công
nông.
Nhiệm vụ chính trị đó giải quyết đúng mâu thuẫn cơ bản, gay gắt nhất là mâu thuẫn giữa dân
tộc Việt Nam với thực dân Pháp và mâu thuẫn giữa nhân dân, chủ yếu là nông dân với địa chủ
phong kiến. Giành được độc lập mới đánh đổ được phong kiến và tay sai; đánh đổ phong kiến là
đánh vào công cụ tay sai của đế quốc. Hai nhiệm vụ này có quan hệ mật thiết, tác động lẫn nhau,
trong đó đánh đuổi thực dân Pháp, giải phóng dân tộc là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu.
Vấn đề cơ bản của mọi cuộc cách mạng là vấn đề chính quyền nhà nước. Cương lĩnh đã chỉ
rõ việc xây dựng chính quyền của nhân dân, tổ chức quân đội công nông là vấn đề cơ bản, là công
cụ hữu hiệu thực hiện sự lãnh đạo của Đảng để tiến hành triệt để cách mạng tư sản dân quyền và thổ
địa cách mạng, đi tới xã hội cộng sản.
Về phương diện kinh tế: Thủ tiêu hết các thứ quốc trái. Thâu hết sản nghiệp lớn (như công
nghiệp, vận tải, ngân hàng, ...) của tư bản đế quốc chủ nghĩa Pháp để giao cho Chính phủ công nông
binh quản lý. Thâu hết ruộng đất của đế quốc chủ nghĩa làm của công chia cho dân cày nghèo. Bỏ
sưu thuế cho dân cày nghèo. Mở mang công nghiệp và nông nghiệp. Thi hành luật ngày làm 8 giờ”.
Nhiệm vụ trên nhằm đáp ứng quyền lợi kinh tế, dân chủ thiết thân nhất của người lao động và
cả dân tộc. Đây là động lực mạnh mẽ lôi cuốn đông đao nhân dân làm cách mạng.
Thực hiện nhiệm vụ trên cũng chính là để xóa bỏ cơ sở kinh tế của đế quốc, phong kiến, xây
dựng cơ sở kinh tế của chế độ mới, là cơ sở thực hiện nhiệm vụ chính trị, củng cố thành quả của
cách mạng.
Về phương diện xã hội: Dân chúng được tự do tổ chức. Nam nữ bình quyền,… Phổ thông
giáo dục theo công nông hóa.
Xác định nhiệm vụ này, Cương lĩnh đã vận dụng đúng quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin
về vai trò của văn hóa, tinh thần là bộ phận quan trọng trong cách mạng xã hội chủ nghĩa.
Thực hiện nhiệm vụ này, Cương lĩnh xác định chăm lo đến sự phát triển toàn diện của con
người, nhân tố quan trọng nhất cho sự phát triển của cách mạng.
 2

Điều đó cũng thể hiện rằng, Đảng vừa kế thừa truyền thống văn hóa, nhân ái của dân tộc, vừa
chống lại và từng bước xóa bỏ văn hóa, giáo dục của thực dân, phong kiến, xây dựng một nền văn
hóa, giáo dục mới làm động lực cho cách mạng.
Sách lược vắn tắt của Đảng khẳng định: “Đảng là đội tiên phong của vô sản giai cấp, phải
thu phục cho được đại bộ phận giai cấp mình, phải làm cho giai cấp mình lãnh đạo được dân
chúng”. Chủ trương của Đảng là: “thu phục cho được đại bộ phận dân cày và phải dựa vào hạng
dân cày nghèo làm thổ địa cách mạng đánh trúc bọn đại địa chủ và phong kiến”.
Về phương pháp cách mạng: sử dụng bạo lực cách mạng của quần chúng để đánh đổ đế
quốc, phong kiến. Việc nêu lên phương pháp cách mạng bạo lực thể hiện sự thấm nhuần và tiếp thu
tư tưởng cách mạng bạo lực và khởi nghĩa vũ trang của chủ nghĩa Mác - Lênin. Con đường phát
triển chỉ có thể là cách mạng chứ không thể là cải lương, thỏa hiệp.
Về kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, Cương lĩnh nêu rõ: “...trong khi tuyên
truyền cái khẩu hiệu nước An Nam độc lập, phải đồng thời tuyên truyền và thực hành liên lạc với bị
áp bức dân tộc và vô sản giai cấp thế giới, nhất là vô sản giai cấp Pháp”. Đồng thời, Cương lĩnh
cũng xác định cách mạng Việt Nam là một bộ phận của cách mạng thế giới. Cách mạng Việt Nam
gắn liền với cách mạng thế giới, đề cao vấn đề đoàn kết quốc tế là sự kết hợp chặt chẽ chủ nghĩa yêu
nước với chủ nghĩa quốc tế của giai cấp công nhân, lợi ích dân tộc và lợi ích toàn nhân loại tiến bộ
đang đấu tranh để giải phóng khỏi ách áp bức, bất công trên thế giới.
Với những nội dung cơ bản về đường lối cách mạng Việt Nam ngay buổi đầu Đảng ra đời,
Cương lĩnh chính trị đầu tiên mang một giá trị lý luận và thực tiễn vô cùng sâu sắc:
Thứ nhất, Cương lĩnh đầu tiên của Đảng phù hợp với nguyện vọng của đại đa số quần
chúng lao động và yêu nước Việt Nam.
Ngay sau khi ra đời, Đảng Cộng sản Việt Nam đã tập hợp quần chúng vào cuộc đấu tranh
giải phóng dân tộc. Đó là một thực tế lịch sử. Điều này có được bởi quan điểm và đường lối cách
mạng Việt Nam thể hiện trong các văn kiện đáp ứng được nguyện vọng của đại đa số quàn chúng
lao động bị áp bức đó là độc lập, tự do, hạnh phúc.
Đường lối của Đảng trong Cương lĩnh đầu tiên đi vào thực tiễn cách mạng Việt Nam thể hiện
giai cấp công nhân Việt Nam đã trưởng thành, bước lên vũ đài chính trị. Thông qua đội tiên phong
chiến đấu của mình là Đảng Cộng sản Việt Nam, giai cấp công nhân Việt Nam đã đảm nhận vai trò
lãnh đạo sự nghiệp cách mạng, từng bước đưa lịch sử dân tộc phát triển theo xu hướng thời đại,
chấm dứt thời kỳ khủng hoảng đường lối lãnh đạo phong trào yêu nước, giải phóng dân tộc ở Việt
Nam.
Tuy có thời kỳ bị phê phán, bị thủ tiêu, xong quan điểm, đường lối của Đảng ta dần dần trở
lại với Cương lĩnh chính trị đầu tiên, được bổ sung, phát triển trong những năm 1936 - 1939, 1939 -
1941, đặc biệt là khi Hồ Chí Minh về nước (1941), Đảng lãnh đạo Cách mạng tháng Tám 1945
thành công, giành lại nền độc lập dân tộc đã minh chứng cho tính đúng đắn, khoa học, cách mạng
của Cương lĩnh đầu tiên của Đảng ta.
Thứ hai, Cương lĩnh đầu tiên của Đảng đặt nền tảng và cơ sở lý luận cho sự kiên định
quan điểm, đường lối của Đảng và cách mạng Việt Nam: Độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.
Tuy rất vắn tắt, nhưng về cơ bản Cương lĩnh đầu tiên đã thông qua những nội dung lớn về
đường lối, mục tiêu của cách mạng Việt Nam là những quan điểm khoa học, cách mạng, là sự vận
dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin phù hợp với thực tiễn Việt Nam, vừa có tính lịch sử, vừa có
tính khoa học cách mạng thời đại. Đứng trên lập trường của giai cấp công nhân, Cương lĩnh đã giải
 3

quyết khoa học, thỏa đáng về mối quan hện biện chứng giữa dân tộc và giai cấp, dân tộc và quốc tế,
độc lập dân tộc và tiến lên chủ nghĩa xã hội.
Chính nhờ có quan điểm tiến hành dân quyền tư sản cách mạng và thổ địa cách mạng, khẳng
định vai trò lãnh đạo của chính đảng tiên phong của giai cấp công nhân, đánh giá đúng vai trò của
các thành phần giai cấp trong lực lượng cách mạng. Ngay sau khi ra đời, Đảng Cộng sản Việt Nam
đã lãnh đạo quần chúng cách mạng vùng lên chiến đấu trong cao trào 1930 - 1931 mà đỉnh cao là Xô
Viết - Nghệ Tĩnh. Thực tế này cho thấy, đó là đòi hỏi khách quan, dưới sự lãnh đạo của Đảng đã trở
thành đòi hỏi của cả dân tộc, nhờ đó mà nhân dân ta đã giành được thắng lợi to lớn trong Cách mạng
tháng Tám lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu, trong cách mạng bảo vệ Tổ quốc, xây dựng đất
nước.
Thứ ba, Cương lĩnh đầu tiên của Đảng là dấu mốc khẳng định tư tưởng Hồ Chí Minh
hình thành về cơ bản.
Thành công của Hội nghị hợp nhất, thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, các văn kiện do
Nguyễn Ái Quốc dự thảo hợp thành Cương lĩnh đầu tiên của Đảng được Hội nghị thông qua là bước
ngoặt trong tiến trình cách mạng Việt Nam. Quan điểm, tư tưởng Hồ Chí Minh trở thành đường lối
cách mạng và đi vào thực tiễn, được bổ sung trong tiến trình cách mạng là nhân tố quan trọng hàng
đầu đưa sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc ta đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác.
Sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam là đòi hỏi của phong trào yêu nước, giải phóng dân
tộc, là kết quả của sự vận động nội tại của phong trào, nhưng gắn liền với những hoạt động, vai trò
to lớn của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc trong 20 năm (1911 - 1930).
Nội dung, tư tưởng, quan điểm của Nguyễn Ái Quốc thể hiện trong Cương lĩnh đầu tiên đã
được cụ thể hóa thành quan điểm đường lối của Đảng về cách mạng Việt Nam và đi vào thực tiễn,
được thực tiễn lịch sử cách mạng kiểm chứng tính khoa học, đúng đắn, sáng tạo bằng những thắng
lợi. Vì vậy có thể nói Cương lĩnh đầu tiên của Đảng là dấu son khẳng định tư tưởng Hồ Chí Minh về
cách mạng Việt Nam được hình thành cơ bản.
Có thể thấy rằng, thực tiễn cách mạng Việt Nam từ khi Đảng ra đời đến nay đã khẳng định sự
đúng đắn của Cương lĩnh chính trị đầu tiên. Đi theo Cương lĩnh ấy, trong suốt 86 năm qua dân tộc
Việt Nam đã thay đổi cả vận mệnh của dân tộc, thay đổi cả thân phận của người dân và từng bước
khẳng định vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.
Thực hiện đường lối chiến lược được hoạch định trong Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng,
Việt Nam từ một xứ thuộc địa nửa phong kiến đã trở thành một quốc gia độc lập, tự do, phát triển theo
con đường xã hội chủ nghĩa; nhân dân Việt Nam từ thân phận nô lệ đã trở thành người làm chủ đất
nước, làm chủ xã hội; đất nước ta đã ra khỏi tình trạng nước nghèo, kém phát triển, đang đẩy mạnh
công nghiệp hoá, hiện đại hoá, có quan hệ quốc tế rộng rãi, có vị thế ngày càng quan trọng trong khu
vực và trên thế giới.
Tóm lại, thắng lợi của cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam
là bằng chứng không thể bác bỏ tính đúng đắn của tư tưởng Hồ Chí Minh về sự gắn bó sự nghiệp
giải phóng dân tộc với giải phóng giai cấp bằng con đường đi lên CNXH. Đó là cương lĩnh đúng
đắn của Đảng, chấm dứt thời kỳ khủng hoảng về đường lối cứu nước của cách mạng Việt Nam, mở
ra giai đoạn mới, giai đoạn đấu tranh giải phóng dân tộc. Chúng ta cũng không thể phủ nhận được
rằng chủ nghĩa Mác - Lênin đã như một thứ động lực tinh thần hợp lòng người nhất, để trên nền
móng đó phát huy sức mạnh của lòng yêu nước của dân tộc Việt Nam./.