See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.

net/publication/340248244

RED ROSES – NATURAL RAW MATERIAL SOURCE FOR GREEN COSMETICS

Article · January 2016

CITATION READS

1 455

1 author:

Nguyen Thuc Boi Huyen

Ho Chi Minh City University of Food Industry
32 PUBLICATIONS 88 CITATIONS

SEE PROFILE

All content following this page was uploaded by Nguyen Thuc Boi Huyen on 28 March 2020.

The user has requested enhancement of the downloaded file.

 KHOA HỌC – ỨNG DỤNG

HOA HỒNG ĐỎ
NGUỒN NGUYÊN LIỆU THIÊN NHIÊN CHO MỸ PHẨM XANH
TS NGUYỄN THÚC BỘI HUYÊN (*)
NGUYỄN THỊ CẨM VÂN (**)
TRẦN DUY MINH THIỆU (***)
TÓM TẮT
Chọn lựa mỹ phẩm có nguồn gốc thiên nhiên là xu thế tất yếu hiện nay của người tiêu dùng. Ngoài
chức năng đảm bảo an toàn sức khoẻ cho người tiêu dùng thì mỹ phẩm xanh còn khai thác, sử dụng hợp
lý các nguyên liệu, tài nguyên của một vùng hay một quốc gia. Mục tiêu của bài này là xây dựng quy
trình chế tạo kem dưỡng da từ hoa hồng đỏ, một nguồn nguyên liệu thiên nhiên sẵn có tại Việt Nam. Kết
quả thử nghiệm cho thấy kem hoa hồng tốt, an toàn với người sử dụng.

Từ khóa: Mỹ phẩm xanh, kem dưỡng da, hoa hồng đỏ, nguyên liệu thiên nhiên, an toàn.

SUMMARY
Nowadays, the trend of customers is choosing natural cosmetic. This cosmetic not only assures
for customer’s health but also reasonably consume materials from a region or a country. Hence, the
purpose of this paper is setting up the cream compounding process from red rose, a natural resource
available in Viet Nam. Testing result shows that this cream can be safe for customer.

Key words: Green cosmetic, cream, red rose, natural material, safe.

1. Giới thiệu nhằm đảm bảo an toàn về sức khoẻ.

Mỹ phẩm được phát hiện cả ngàn năm trước
đây nhằm phục vụ cho nhu cầu làm đẹp trong
hoàng gia và giới quý tộc. Từ thế kỷ 19 sản
xuất mỹ phẩm phát triển mạnh mẽ và gặt hái
nhiều thành công. Hiện nay, mỹ phẩm được
sản xuất trên những dây chuyền công nghệ
tiên tiến cùng với những nguyên liệu ngày
càng phong phú và đa dạng hơn.
Trong xu thế toàn cầu hóa, ngành mỹ phẩm
ngày càng phát triển mạnh mẽ và nhanh chóng
trở thành một ngành công nghiệp siêu lợi
nhuận. Xu hướng của người tiêu dùng ở những
quốc gia thuộc Châu Âu và Bắc Mỹ là hướng
đến các mỹ phẩm có nguồn gốc thiên nhiên
(*) (**) (***) Trường ĐH Công nghiệp Thực phẩm TP.HCM
Ở những công trình trước đây, chúng tôi
đã nghiên cứu chế tạo mỹ phẩm xanh từ các
nguyên liệu thiên nhiên [3-5]. Trong bài này,
chúng tôi chọn làm nguyên liệu chính là hoa
hồng đỏ để chế tạo kem dưỡng da. Với tiêu
chí là sử dụng nguồn nguyên liệu thiên nhiên
sẵn có trong nước đồng thời khai thác những
tính chất quý giá của chất màu Anthocyanin ở
trong cánh hoa hồng. Các tài liệu nghiên cứu
đã chứng minh Anthocyanin là chất màu tự
nhiên, được sử dụng rất tốt trong thực phẩm,
là chất chống oxy hóa, kháng ung thư tốt đang
được nghiên cứu và phát triển trong lĩnh vực
y học [6-7].
TẠP CHÍ KINH TẾ - CÔNG NGHIỆP

58
 NGHIÊN
KHOA HỌC
CỨU– ỨNG
- TRAO
DỤNG
ĐỔI

2. Phương pháp nghiên cứu trong khoảng từ 60 đến 70 oC và bổ sung 1%

Trong bài này, chúng tôi sẽ tiến hành thực
hiện một số nội dung sau:
(1) Thiết lập quy trình tách chiết dịch hoa hồng.
(2) Xác định hàm lượng Anthocyanin trong
dịch chiết hoa hồng.
(3) Khảo sát ảnh hưởng của pH môi trường
đến sự biến đổi màu của Anthocyanin trong
dịch chiết hoa hồng.
(4) Lựa chọn các phụ gia xanh.
(5) Quy trình chế tạo kem hoa hồng.
(6) Xây dựng bảng kiểm tra.
(7) Khảo sát, thu thập ý kiến người sử dụng.
(8) Đánh giá chất lượng sản phẩm.
3. Nguyên liệu liệu
Chọn loại hoa hồng có cánh to và có màu đỏ
thắm. Hoa còn tươi không bị dập, không bị sâu
rầy phá hoại. Hoa càng tươi thì màu sắc của
Acid Citric nhằm tạo ra môi trường Acid nhẹ
giúp việc thẩm thấu tế bào tốt, đồng thời tách
Anthocyanin được triệt để hơn. Hỗn hợp hoa
hồng chứa trong bình cầu có nút đậy kín. Sau
một khoảng thời gian là 10 phút sẽ tiến hành
khuấy trộn để tăng cường sự tiếp xúc giữa
nguyên liệu và dung môi.
Sau khi ngâm khoảng 2 giờ, tiến hành tách
chiết cho đến khi các cánh hoa bạc màu và
dung dịch chiết chuyển qua màu đỏ đậm. Làm
nguội và chờ dung dịch ổn định, ta thu được
dịch chiết hoa hồng và tiến hành phối trộn với
các phụ gia để chế tạo kem. Quy trình tách
chiết dịch hoa hồng được trình bày ở Hình 1
dưới đây:
Hình 1: Sơ đồ tách chiết dịch hoa hồng

dịch chiết sẽ có màu đẹp. Sử dụng cả 2 loại

nguyên liệu là cánh hoa hồng tươi và cánh hoa
hồng đã sấy khô. Mục đích là tận dụng nguồn
nguyên liệu hoa hồng không đạt chuẩn (làm
hoa trang trí) hoặc cánh hoa bị bỏ đi sau những
ngày lễ hội, góp phần trong việc hạn chế lãng
phí và gây ô nhiễm môi trường.
4. Kết quả và bàn luận
4.1. Xây dựng quy trình tách chiết dịch
hoa hồng
4.1.1 Xử lý nguyên liệu hoa hồng
Tách riêng cánh hoa, bỏ đi phần đài hoa,
nhụy hoa. Ngâm cánh hoa với nước muối
loãng, sau đó rửa sạch và để ráo nước. Cánh
hoa hồng sau khi được xử lý sơ bộ, được cắt
thành từng miếng nhỏ dài khoảng 2-3 cm.
4.1.2. Tách chiết dịch hoa hồng
Sử dụng dung môi là nước cất, gia nhiệt
TẠP CHÍ KINH TẾ - CÔNG NGHIỆP

59
 NGHIÊN
KHOA HỌC
CỨU– ỨNG
- TRAO
DỤNG
ĐỔI

Hin
̀ h 2: Nguyên liệu hoa hồng Để tăng nồng độ của dịch hoa hồng, có thể
sử dụng hệ thống cô quay chân không. Dịch
hoa hồng sau khi cô quay có màu đỏ đậm hơn
so với dịch chiết ban đầu.
4.2. Xác định hàm lượng Anthocyanin
trong dịch chiết hoa hồng
Theo Jin và các cộng sự thì hoa hồng chứa
sắc tố Anthocyanin với hàm lượng là 375
mg/100 g ở bước sóng hấp thu cực đại trong
vùng khả kiến là 510 – 526 nm [1].
(a)
(a)Hoa
HoaHồng
hồngtươi
tươi
Tiến hành dùng phương pháp đo UV-Vis để
xác định hàm lượng Anthocyanin trong dịch
chiết của cánh hoa hồng tươi và hoa khô. Quá
trình thí nghiệm được tiến hành như sau: hút
2,5 mL của mỗi mẫu dịch chiết, định mức
thành 25 mL bằng bình định mức 25 mL. Chờ
cho dung dịch ổn định, tiến hành xác định
bước sóng hấp thu cực đại. Tiến hành trên máy
quang phổ UV-Vis, với cuvet 1cm và dùng
(b)(b)
Hoa Hồng
Hoa khô
hồng khô nước cất 2 lần để làm dung dịch so sánh.
Đo mật độ quang của các mẫu hoa hồng tại
Dịch chiết hoa hồng sau khi lọc có màu đỏ
bước sóng hấp thụ cực đại (506 nm và 509
tươi rất đẹp so với màu của cánh hoa ban đầu
nm) và 700 nm; với pH môi trường là 1,0 và
(Hình 3). Dịch có hương thơm ngọt thanh, dễ
4,5. Kết quả đo hàm lượng Anthocyanin trong
chịu giống hương của mật ong, điều này cho
cánh hoa tươi và khô được trình bày ở Bảng 2
thấy bản chất của Anthocyanin là gốc đường
Glycozit. Bảng 2: Hàm lượng Anthocyanin trong nguyên liệu hoa
hồng tươi và khô
Hình 3: Dịch chiết từ hoa hồng

Kết quả từ bảng 2 cho thấy hàm lượng

Anthocyanin trong cánh hoa tươi là 3,341 mg/g
và trong cánh hoa khô là 3,138 mg/g. Kết quả
này thấp hơn so với nghiên cứu của Jin Hwan
TẠP CHÍ KINH TẾ - CÔNG NGHIỆP

60
 NGHIÊN
KHOA HỌC
CỨU– ỨNG
- TRAO
DỤNG
ĐỔI

Lee và cộng sự năm 2011 [1] là 3,75 mg/g do
sử dụng phương pháp tách chiết thủ công.
Một số tài liệu trước đây về hàm lượng
Anthocyanin trong các loại rau củ quả, được
trình bày ở Bảng 3 [2,8,9].
Bảng 3 Hàm lượng Anthocyanin trong một số hoa quả
và lá cây
màu vàng đậm (xem Hình 4).
Kết quả khảo sát phù hợp với sự thay
đổi màu của Anthocyanin theo pH môi trường,
điều này chứng tỏ Anthocyanin có khả năng
làm một chất chỉ thị môi trường.
Hình 4: Sự biến đổi màu của dịch hoa hồng theo pH
môi trường

4.4. Chọn các phụ gia xanh để chế tạo kem

dưỡng da
Với mục tiêu chế tạo loại mỹ phẩm xanh,
chúng tôi dùng nguyên liệu chính cho kem
dưỡng da là dịch hoa hồng. Dịch hoa hồng
không chỉ có tác dụng dưỡng da, làm săn da
mà còn tạo hương thơm và tạo màu cho hỗn
hợp mỹ phẩm. Ngoài nguyên liệu chính là dịch
Kết quả từ Bảng 3 cho thấy hàm lượng
hoa hồng, chúng tôi còn bổ sung thêm một số
Anthocyanin trong hoa hồng thấp hơn so
phụ gia xanh để đảm bảo an toàn cho người sử
với hoa dâm bụt, hoa bụt giấm. Đối với bắp
dụng. Một số một số phụ gia xanh được chọn,
cải tím (9,09 mg/g), vỏ cà tím (4,41 mg/g)
có nguồn gốc thiên nhiên như dầu cám gạo, dầu
và vỏ quả nho (5,64 mg/g) thì hàm lượng
ô liu, dầu hạnh nhân,... Chức năng của một số
Anthocyanin trong hoa hồng thấp hơn nhiều.
nguyên liệu phụ gia xanh được liệt kê ở Bảng 4.
4.3. Khảo sát ảnh hưởng của pH môi
trường đến sự biến đổi màu của Anthocyanin Bảng 4 Chức năng của một số nguyên liệu và phụ gia có
nguồn gốc thiên nhiên
trong dịch chiết hoa hồng
Tiến hành khảo sát ảnh hưởng của pH môi
trường đến sự biến đổi màu của dịch chiết
hoa hồng trong khoảng pH từ 1 đến 12. Kết
quả cho thấy dịch hoa hồng có màu hồng đỏ ở
pH = 1. Khi pH nằm trong khoảng 1 đến 4 thì
màu hồng sẽ nhạt dần. Ở pH = 5 ÷ 6 dịch gần
như không màu. Từ pH = 7, dịch chuyển sang
màu vàng. Đến pH = 12 thì dịch hoa hồng có
TẠP CHÍ KINH TẾ - CÔNG NGHIỆP

61
 NGHIÊN
KHOA HỌC
CỨU– ỨNG
- TRAO
DỤNG
ĐỔI
4.5. Xây dựng quy trình chế tạo kem
dưỡng da
Dịch hoa hồng được phối trộn với các phụ
gia xanh chủ yếu theo Bảng 4. Ngoài ra còn bổ
sung thêm một hàm lượng rất nhỏ các chất bảo
quản, chất tạo gel, chất nhũ hóa để tăng khả
năng liên kết giữa các thành phần trong hỗn
hợp. Quy trình phối trộn kem dưỡng da theo
trình tự sau đây:
- Cân các thành phần đúng theo công thức
pha chế.
- Hỗn hợp A: bao gồm chất dưỡng da, chất
làm mềm da, chất làm trắng da, chất chống
nắng,... Đun nóng hỗn hợp A khoảng 50 – 60 oC.
- Hỗn hợp B: gồm các chất tạo gel, dưỡng
ẩm,... Đun nhẹ hỗn hợp B.
- Hỗn hợp C: Dịch hoa hồng chứa chất màu
Anthocyanin, mùi hương tự nhiên cùng dưỡng
chất hoa hồng.
Phối trộn thành phần A vào B và khuấy
đều cho đến khi hết phần A. Cho phần C vào
hỗn hợp AB và khuấy đều trong 3 phút. Để ổn
định. Sau đó cho tiếp chất bảo quản và khuấy
đều trong 3 phút rồi làm nguội kem. Mẫu kem
sau khi chế tạo được quan sát ở Hình 5.
Hình 5: Mẫu kem dưỡng da được chế tạo từ nguyên liệu
hoa hồng
62
Nhận xét sản phẩm: kem dưỡng da có màu
hồng nhạt, bóng mượt và đồng nhất. Bề mặt
kem mịn màng, không bị tách lớp. Đặc biệt
kem có hương thơm quý phái và bền lâu của
hoa hồng. Khi thoa kem, kem thẩm thấu nhanh
chóng vào da và tạo cảm giác mát lạnh. Sau
khi thoa kem, da trở nên mềm mại, mịn màng
và sáng rõ rệt.
4.6. Thiết lập bảng kiểm tra để lấy ý kiến
người sử dụng
Chúng tôi xây dựng bảng kiểm tra bao gồm
16 tiêu chí chất lượng của kem dưỡng da (Bảng
5) với 5 mức đánh giá sau đây:
- Mức 1 : Yếu.
- Mức 2 : Trung bình.
- Mức 3 : Khá.
- Mức 4 : Tốt.
- Mức 5 : Rất tốt.
Để đánh giá chất lượng của kem dưỡng da,
chúng tôi tiến hành khảo sát khoảng 50 người,
cho dùng thử rồi lấy ý kiến. Người khảo sát
được chọn ngẫu nhiên, với độ tuổi trong
khoảng từ 19 đến 30 tuổi.
4.7. Kết quả đánh giá chất lượng kem
dưỡng da
Trong 50 phiếu phát ra có 5 phiếu không
hợp lệ, còn lại 45 phiếu. Dữ liệu thu thập được
ghi nhận theo Bảng 5 dưới đây:
Sau khi phân tích dữ liệu ở bảng 5, chúng
tôi dùng phương pháp chuyên gia để chọn ra 7
tiêu chí quan trọng nhất theo thứ tự dưới đây:
(1) Độ an toàn
(2) Tính không kích ứng da
(3) Độ sáng của da sau khi thoa kem
(4) Độ ẩm của da
(5) Độ đồng nhất của kem
TẠP CHÍ KINH TẾ - CÔNG NGHIỆP
 KHOA HỌC – ỨNG DỤNG

(6) Độ mềm mại của kem Kết quả đánh giá của 7 chỉ tiêu chất lượng
(7) Hương thơm của kem. quan trọng trên được trình bày ở Hình 6.
Bảng 5: Bảng thống kê kết quả đánh giá của người dùng thử kem dưỡng da.

Hình 6: Biểu đồ cột thể hiện sự đánh giá của người sử dụng đối với kem hoa hồng

1: Độ an toàn
2: Độ không kích ứng da
3: Độ sáng da
4: Độ ẩm của da
5: Độ đồng nhất của kem
6: Độ mềm của kem
7. Hương của kem.

TẠP CHÍ KINH TẾ - CÔNG NGHIỆP

63
 KHOA HỌC – ỨNG DỤNG

Kết quả ở biểu đồ 6 cho thấy: Hình 7: Biểu đồ thể hiện độ an toàn của mẫu kem hoa hồng

- Không có mức đánh giá Yếu.

- Mức chất lượng Trung bình chiếm tỷ lệ
rất thấp.
- Hầu hết người sử dụng chọn từ mức khá
trở lên.
Với mục đích của bài nghiên cứu là chế tạo
thử nghiệm mẫu mỹ phẩm xanh, trên cơ sở
dùng nguyên liệu và các phụ gia có nguồn từ
thiên nhiên. Vì vậy sau khi đánh giá chung 7
chỉ tiêu chất lượng, chúng tôi sẽ phân tích tiêu
chí quan trọng nhất của mỹ phẩm xanh: đó là
độ an toàn. Kết quả được trình bày ở Bảng 6
và Hình 7:
Bảng 6: Độ an toàn của mẫu kem dưỡng da
Biểu đồ hình bánh cho thấy kết quả đánh
giá về độ an toàn của mẫu kem dưỡng da:
- Người sử dụng không chọn mức Yếu.
- Tỷ lệ người chọn mức Trung bình rất ít (< 7%).
- Từ mức Khá trở lên chiếm > 90%, trong
đó mức đánh giá Tốt và Rất tốt chiếm gần 70%
(chiếm 2/3 tổng số người sử dụng và bình chọn).
Kết quả trên cho thấy người sử dụng đánh
giá cao về độ an toàn của mẫu kem dưỡng da.
5. Kết luận
Chúng tôi chế tạo thử nghiệm mẫu kem
dưỡng da trên cơ sở sử dụng nguyên liệu và
các phụ gia có nguồn gốc thiên nhiên. Trong
đó, hoa hồng đỏ vừa có chức năng là dưỡng
chất da vừa là chất tạo hương đồng thời là chất
tạo màu cho kem dưỡng da. Kết quả khảo sát,
thăm dò ý kiến người sử dụng cho thấy chất
lượng mẫu kem dưỡng da được đánh giá cao,
đặc biệt là độ an toàn của sản phẩm.

Tài liệu tham khảo

[1] Jin Hwan Lee, Hyeon Jin Lee, Myoung Gun Choung (2011), Anthocyanin compositions and
biological activities from the red petals of Korean edible rose, Food Chemistry No.129.
[2] Nguyễn Thị Lan, Lê Thị Lạc Quyên (2004), Ảnh hưởng của hệ dung môi đến khả năng chiết
chất màu Anthocyanin từ quả dâu, Tạp chí Khoa học và Công nghệ, Đại học Đà Nẵng, Số 2.
[3] Nguyễn Thúc Bội Huyên, Hồ Thị Ngọc Sương, Trần Thị Mai Hiên, Vi Thị Loan (2016),
Nghiên cứu chế tạo son dưỡng môi xanh từ bột trái thanh long, Tạp chí Khoa học trường Đại
học Đồng Tháp, Số 20.
[4] Nguyễn Thúc Bội Huyên, Lê Thị Kim Yến (2016), Chế tạo mỹ phẩm chứa dưỡng chất thiên
TẠP CHÍ KINH TẾ - CÔNG NGHIỆP

64
 KHOA HỌC – ỨNG DỤNG

nhiên từ trái thanh long, Tạp chí Kinh tế - Công nghiệp, Số 8.

[5] Nguyễn Thúc Bội Huyên, Trần Duy Minh Thiệu (2016), Xây dựng quy trình pha chế kem
dưỡng da từ hoa hồng, Kỷ yếu Hội thảo Khoa Công nghệ Hóa học, Trường Đại học Công
nghiệp Thực phẩm TP.HCM.
[6] Padma Vankar, Natural Dyes, Department of Chemistry, Indian Institute of Technology,
Kanpur, Lecture No.36.
[7] Penning Nutrition Series (2009), Anthocyanin, Healthier lives through education in nutrition
and preventive medicine No.1.
[8] Võ Thúy Vi, Phan Thị Xuân (2016), Khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến tách chiết Anthocyanin
trong hoa dâm bụt, Báo cáo đề tài khoa học, Đại học Công nghiệp Thực phẩm TP.HCM.
[9] Vương Ngọc Chính (2012), Hương liệu mỹ phẩm, NXB Đại học Quốc gia TP.HCM.
Ngày nhận: 02/9/2016
Ngày duyệt đăng: 20/10/2016

TẠP CHÍ KINH TẾ - CÔNG NGHIỆP

65

View publication stats