‫احیای بافت قدیم شهرها (مروری بر تجارب)‬

‫ارائه راهبردها و ضوابط برای حفاظت و احیای بافت قدیم‬

‫شهرهای ایران‬

‫تألیف‪ :‬اكغش هحوذهشادی‬

‫ثب ّوىبسی‪ :‬آتغػب اهیشوجیشیبى‪ ،‬حجتالِ ػجذی اسدوبًی‬

 ‫‪ :‬ﻣﺤﻤﺪﻣﺮادي‪ ،‬اﺻﻐﺮ‪-1328 ،‬‬ ‫ﺳﺮﺷﻨﺎﺳﻪ‬
‫‪ :‬اﺣﻴﺎي ﺑﺎﻓﺖ ﻗﺪﻳﻢ ﺷﻬﺮﻫﺎ )ﻣﺮوري ﺑﺮ ﺗﺠﺎرت(‪ :‬اراﺋﻪ راﻫﺒﺮدﻫﺎ و ﺿﻮاﺑﻂ ﺑـﺮاي‬ ‫ﻋﻨﻮان و ﻧﺎم ﭘﺪﻳﺪآور‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﺣﻴﺎي ﺑﺎﻓﺖ ﻗﺪﻳﻢ ﺷﻬﺮﻫﺎي اﻳﺮان‪ /‬ﺗـﺄﻟﻴﻒ اﺻـﻐﺮ ﻣﺤﻤـﺪﻣﺮادي؛ ﺑـﺎ‬
‫ﻫﻤﻜﺎري آﺗﺲﺳﺎ اﻣﻴﺮﻛﺒﻴﺮﻳﺎن‪ ،‬ﺣﺠﺖاﻟﻪ ﻋﺒﺪياردﻛﺎﻧﻲ؛ ]ﺑﻪ ﺳﻔﺎرش ﻣﻌﺎوﻧـﺖ‬
‫ﻣﻌﻤﺎري و ﺷﻬﺮﺳﺎزي وزارت راه و ﺷﻬﺮﺳﺎزي[‪.‬‬
‫‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ :‬داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﻣﺆﺳﺴﻪ اﻧﺘﺸﺎرات‪.1395 ،‬‬ ‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻧﺸﺮ‬
‫‪ 162 :‬ص‪ :.‬ﻣﺼﻮر‪.‬‬ ‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻇﺎﻫﺮي‬
‫‪ :‬اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان‬ ‫ﻓﺮوﺳﺖ‬
‫‪  :‬‬ ‫ﺷﺎﺑﻚ‬
‫‪ :‬ﻓﻴﭙﺎ‬ ‫وﺿﻌﻴﺖ ﻓﻬﺮﺳﺖﻧﻮﻳﺴﻲ‬
‫‪ :‬ﻛﺘﺎﺑﻨﺎﻣﻪ‪.‬‬ ‫ﻳﺎدداﺷﺖ‬
‫‪ :‬ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺗﺎرﻳﺨﻲ‪ --‬ﻧﮕﻬﺪاري و ﻣﺮﻣﺖ‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع‬
‫‪ :‬ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺗﺎرﻳﺨﻲ‪ --‬اﻳﺮان ‪ --‬ﻧﮕﻬﺪاري و ﻣﺮﻣﺖ‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع‬
‫‪ :‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﺗﺎرﻳﺨﻲ‪ --‬ﻧﮕﻬﺪاري و ﻣﺮﻣﺖ‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع‬
‫‪ :‬ﺷﻬﺮﺳﺎزي‪ --‬اﻳﺮان‪ --‬ﻃﺮح و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع‬
‫‪ :‬اﻣﻴﺮﻛﺒﻴﺮﻳﺎن‪ ،‬آﺗﺶﺳﺎ‪-1342 ،‬‬ ‫ﺷﻨﺎﺳﻪ اﻓﺰوده‬
‫‪ :‬ﻋﺒﺪي اردﻛﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺣﺠﺖاﻟﻪ‪-1363 ،‬‬ ‫ﺷﻨﺎﺳﻪ اﻓﺰوده‬
‫‪ :‬داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان‪ .‬ﻣﺆﺳﺴﻪ اﻧﺘﺸﺎرات‬ ‫ﺷﻨﺎﺳﻪ اﻓﺰوده‬
‫‪ 3 1396 :‬م‪8‬ن‪NA 9053/‬‬ ‫ردهﺑﻨﺪي ﻛﻨﮕﺮه‬
‫‪363/69091732 :‬‬ ‫ردهﺑﻨﺪي دﻳﻮﻳﻲ‬
‫‪4350515 :‬‬ ‫ﺷﻤﺎره ﻛﺘﺎﺑﺸﻨﺎﺳﻲ ﻣﻠﻲ‬

‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻣﺸﻤﻮل ﻗﺎﻧﻮن ﺣﻤﺎﻳﺖ از ﺣﻘﻮق ﻣﺆﻟﻔﺎن و ﻣﺼﻨﻔﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻜﺜﻴﺮ ﻛﺘﺎب ﺑﻪ ﻫﺮ روش اﻋﻢ از‬
‫ﻓﺘﻮﻛﭙﻲ‪ ،‬رﻳﺴﻮﮔﺮاﻓﻲ‪ ،‬ﺗﻬﻴﻪ ﻓﺎﻳﻞﻫﺎي ‪ ،‬ﻟﻮح ﻓﺸﺮده‪ ،‬ﺑﺎزﻧﻮﻳﺴﻲ در وﺑﻼگﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺎﻳﺖﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺠﻠﻪﻫﺎ و ﻛﺘﺎب‪،‬‬
‫ﺑﺪون اﺟﺎزه ﻛﺘﺒﻲ ﻧﺎﺷﺮ ﻣﺠﺎز ﻧﻴﺴﺖ و ﻣﻮﺟﺐ ﭘﻴﮕﺮد ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻋﻨﻮان‪ :‬اﺣﻴﺎي ﺑﺎﻓﺖ ﻗﺪﻳﻢ ﺷﻬﺮﻫﺎ )ﻣﺮوري ﺑﺮ ﺗﺠﺎرب(‪ :‬اراﺋﻪ راﻫﺒﺮدﻫﺎ و ﺿﻮاﺑﻂ ﺑﺮاي ﺣﻔﺎﻇﺖ و‬
‫اﺣﻴﺎي ﺑﺎﻓﺖ ﻗﺪﻳﻢ ﺷﻬﺮﻫﺎي اﻳﺮان‬
‫ﺗﺄﻟﻴﻒ‪ :‬اﺻﻐﺮ ﻣﺤﻤﺪﻣﺮادي‬
‫ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎري‪ :‬آﺗﺲﺳﺎ اﻣﻴﺮﻛﺒﻴﺮﻳﺎن‪ -‬ﺣﺠﺖاﻟﻪ ﻋﺒﺪي اردﻛﺎﻧﻲ‬
‫ﻣﺪﻳﺮ اﺟﺮاﻳﻲ‪ :‬ﻓﺮزاﻧﻪ ﺻﺎدق ﻣﺎﻟﻮاﺟﺮد‬
‫ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ و ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﻣﺘﻦ‪ :‬ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ﮔﺮاوﻧﺪﭘﻮر‬
‫ﻧﻮﺑﺖ ﭼﺎپ‪ :‬اول‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﺘﺸﺎر‪1396 :‬‬
‫ﺷﻤﺎرﮔﺎن‪ 1000 :‬ﻧﺴﺨﻪ‬
‫ﻧﺎﺷﺮ‪ :‬ﻣﺆﺳﺴﺔ اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان ﺑﻪ ﺳﻔﺎرش ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﻣﻌﻤﺎري و ﺷﻬﺮﺳﺎزي وزارت راه و ﺷﻬﺮﺳﺎزي‬
‫ﭼﺎپ و ﺻﺤﺎﻓﻲ‪ :‬ﻣﺆﺳﺴﻪ اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان‬
‫»ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺻﺤﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻛﺘﺎب ﺑﺎ ﻣﺆﻟﻒ اﺳﺖ«‬
‫»ﻛﻠﻴﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺮاي ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﻣﻌﻤﺎري و ﺷﻬﺮﺳﺎزي وزارت راه و ﺷﻬﺮﺳﺎزي ﻣﺤﻔﻮظ اﺳﺖ«‬
‫ﺑﻬﺎ‪ 100000 :‬رﻳﺎل‬
‫ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻛﺎرﮔﺮ ﺷﻤﺎﻟﻲ – ﺧﻴﺎﺑﺎن ﺷﻬﻴﺪ ﻓﺮﺷﻲ ﻣﻘﺪم ‪ -‬ﻣﺆﺳﺴﻪ اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان‬
‫ﭘﺴﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ‪ -  :‬ﺗﺎرﻧﻤﺎ‪ :‬‬
‫ﭘﺨﺶ و ﻓﺮوش‪ :‬ﺗﻠﻔﻜﺲ ‪88338712‬‬
 ‫فْشػت‬

‫فْشػت ‪ ........................................................................................................................................‬ج‬
‫فْشػت جذٍلّب ‪ .........................................................................................................................‬ط‬
‫پیـگفتبس ‪ .....................................................................................................................................‬ی‬

‫فلل اٍل ‪1........................................................................................................................................‬‬

‫َطح ٲؿأٮٻ‪ ،‬قٷبذز ٸ ٲجبٶی ٶٓطی‪1................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -1‬ٲ‪٣‬سٲٻ ‪1...................................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -2‬سكطیح ٲٹيٹٔ ٸ ټس‪ ٜ‬اظ سحطیط ‪٦‬شبة ‪1....................................................................................................................................‬‬
‫‪ -3‬اضائٻ سٗبضی‪ ٝ‬دبیٻ ٸ ٸاغ‪٪‬بٴ ‪٦‬ٯیسی ‪2.............................................................................................................................................‬‬
‫‪ -4‬ػٳٕثٷسی ٸ ٶشیؼٻ ‪٪‬یطی ‪2............................................................................................................................................................‬‬

‫فلل دٍم‪3 ......................................................................................................................................‬‬

‫اقبضٺای ثٻ سؼطثیبر چٷس ‪٦‬كٹض اضٸدبیی ‪3........................................................................................................................................‬‬
‫‪ -1‬قٽط ثطٸغ‪ ،‬ثٯػی‪3.............................................................................................................................................................................. ٥‬‬
‫‪َ -1-1‬طح ‪٦‬ٯی ٸ ثطٶبٲٻ ؾبذشبضی ٲطثٹٌ ثٻ ؾب‪ 1972 ٬‬ٲیالزی زض ثطٸغ ‪3.....................................................‬‬
‫‪ -2-1‬ؾیبؾش‪٫‬صاضی زض ثبة ح‪ٟ‬بْز‪ ،‬احیب ٸ ٲٗبنطؾبظی‪4.....................................................................................‬‬
‫‪ -3-1‬ثرف زٸٰ ثطٶبٲٻ ؾبذشبضی (سٽی ٻ ‪ٞ‬ٽطؾ ز ٸ ٲؿشٷسؾ بظی زض ث طٸغ) زض ث بة ح‪ٟ‬بْ ز‪ ،‬احی ب ٸ‬
‫ٲٗبنطؾبظی ‪5......................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -4-1‬ثطٶبٲٻ ؾبذشبضی ػسیس ثطای ثطٸغ (قبٲ٭ ؾیبؾش‪٫‬صاضی ٸ ثطٶبٲٻضیعی) ‪5..................................................‬‬
‫‪ -5-1‬ثطٶبٲٻټبی ٲطثٹٌ ثٻ ٲٷبَ‪ ١‬ٸیػٺ ‪6....................................................................................................................‬‬
‫‪ -6-1‬اٲٹض ٲطثٹٌ ثٻ ٲسیطیز ٸ ثبظؾبظی‪7...................................................................................................................‬‬
‫‪ -1-6-1‬ٲبٮیبر ثط ذبٮی ثٹزٴ ثٯٷسٲسر ذبٶٻټب ‪7.....................................................................................................‬‬
‫‪ -2-6-1‬ؾبذشٳبٴټب ٸ آطبض ‪ٞ‬ٽطؾز قسٺ ‪7.................................................................................................................‬‬
‫‪ -3-6-1‬سأؾیؽ ؾبظٲبٴ ‪ٚ‬یطاٶش‪ٟ‬بٖی ػٽز ٲطا‪٢‬جز اظ آطبض ٸ اثٷیٻ‪7.....................................................................‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫ز □‬

‫‪ -4-6-1‬ؾبظٲبٴ قٽطی آطبضسبضیری ٸ ٶٹؾبظی قٽطی ‪8..........................................................................................‬‬

‫‪ -5-6-1‬ٲ‪٣‬طضار ؾبذشٳبٴټبی قٽطی ‪9.....................................................................................................................‬‬
‫‪٦ -6-6-1‬ٳیؿیٹٴ ضاټٷٳبی ؾبذشٳبٶٽبی قٽطی ‪10...............................................................................................‬‬
‫‪ -7-1‬ػٷجٻټبی ٲبٮی ثبظؾبظی ٸ ٶٹؾبظی قٽطی‪10.................................................................................................‬‬
‫‪ -1-7-1‬ؾٽٱ ٸ ٶ‪٣‬ف قٽط زض ٲ‪٣‬ٹٮٻ ح‪ٟ‬بْز‪ ،‬ٲطٲز ٸ ٶٹؾبظی‪10......................................................................‬‬
‫‪ -2-7-1‬ؾٽٱ اؾشبٴ ‪ٞ‬ٯٷسضظ ‪ٚ‬طثی‪11...........................................................................................................................‬‬
‫‪ -8-1‬ٶ‪٣‬ف ‪٦‬بضثطزټبی ػسیس ثطای ؾبذشٳبٴټبی سبضیری‪11................................................................................‬‬
‫‪ -9-1‬س‪٧‬ٯی‪ ٝ‬ؾبذشٳبٴټبی سبضیری ذبٮی اظ ؾ‪٧‬ٷٻ ‪11............................................................................................‬‬
‫‪ -10-1‬ذبٶٻټبی قٹضا ‪11................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -11-1‬ٶ‪٣‬ف ٲسیطیز ٲحیٍ ظیؿز ‪12.......................................................................................................................‬‬
‫‪ -1-11-1‬ٶ‪٣‬ف سطا‪ٞ‬ی‪12............................................................................................................................................. ٥‬‬
‫‪ -2-11-1‬ٶٓبٰ ثطٶبٲٻضیعی ٲطثٹٌ ثٻ سٹ‪٫ٟ٢‬بٺټبی اسٹٲجی٭ ‪13..............................................................................‬‬
‫‪ -12-1‬سٹضیؿٱ ٸ ٲسیطیز ٲیطاص ‪13............................................................................................................................‬‬
‫‪ -13-1‬ٶ‪٣‬ف ثطٶبٲٻ ؾبذشبضی حٹٲٻ ػسیس قٽط‪14..................................................................................................‬‬
‫‪ -14-1‬ٲؿشٷسؾبظی ٸ ٶ‪٣‬ف آٴ زض ٶٓبٰ ثطٶبٲٻضیعی ثطای ح‪ ّٟ‬ٸ احیب ‪15........................................................‬‬
‫‪ -15-1‬اٶشربة ثطٸغ ثٻ ٖٷٹاٴ دبیشرز ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی اضٸدب زض ؾب‪ 2002 ٬‬ٸ سأطیط آٴ ثط اٲط ح‪ٟ‬بْز‪ ،‬ٲطٲ ز ٸ‬
‫ٶٹؾبظی قٽط ‪15..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -16-1‬ػٳٕ ثٷسی ٸ ٶشیؼٻ ‪٪‬یطی ‪17..........................................................................................................................‬‬
‫‪ -17-1‬ٶشبیغ ٸ ػٳٕ ثٷسی سُجی‪٣‬ی اظ سؼطثٻ ثطٸغ زض اضسجبٌ ثب ایطاٴ ‪18............................................................‬‬
‫‪ -2‬ٲؿشٷسؾبظی‪َ ،‬ج‪٣‬ٻثٷسی ٸ ‪ٞ‬ٽطؾز ‪٦‬طزٴ آطبض سبضیری ٸ ٶ‪٣‬ف آٴ زض ثطٶبٲٻضیعی‪ ،‬ؾیبؾ ش‪٫‬صاضی ٸ ‪ ٢‬ٹاٶیٵ‬
‫ح‪ٟ‬بْز زض ثطیشبٶیب ‪19...............................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -1-2‬سٗطی‪ ٝ‬ٸ س‪ٟ‬ؿیط ثطیشبٶیبیی اظ ٲیطاص سبضیری‪20..............................................................................................‬‬
‫‪ -2-2‬ٶٓبٰ ٲطثٹٌ ثٻ ٲٷبَ‪ ١‬ح‪ٟ‬بْز قسٺ زض ثطیشبٶیب ‪20.......................................................................................‬‬
‫‪ -3-2‬ٲ‪٧‬بٴټبی ا‪ٞ‬عٸزٺ قسٺ ثٻ ٲیطاص ح‪ٟ‬بْشی ‪20..................................................................................................‬‬
‫‪ -4-2‬قٷبؾبیی ٸ سكریم ٲیطاص سبضیری‪21............................................................................................................‬‬
‫‪ -5-2‬ح‪ٟ‬بْز اظ آطبض سبضیری َج‪٣‬ٻثٷسی قسٺ ‪21.....................................................................................................‬‬
‫‪ -6-2‬ح‪ٟ‬بْز اظ ثٷبټبی َج‪٣‬ٻثٷسی قسٺ ‪21..............................................................................................................‬‬
‫‪ٞ -7-2‬ٯؿ‪ٟ‬ٻ ح‪ٟ‬بْز زض ثطیشبٶیب ‪22..............................................................................................................................‬‬
‫‪ -1-7-2‬ح‪ٟ‬بْز ی‪٧‬ذبضچٻ ‪22.........................................................................................................................................‬‬
‫‪ٞ‬ٽطؾز □ ٺ‬

‫‪ -8-2‬ٶ‪٣‬ف آغاٶؽټب ٸ ؾبظٲبٴټبی سرههی ‪23.......................................................................................................‬‬

‫‪ -3‬ٶ‪٣‬ف َطح ټبی ثبالزؾز زض ح‪ٟ‬بْز ٸ سٗییٵ ٶٓ بٰ سٹؾ ٗٻ ث طای ػٯ ٹ‪٪‬یطی اظ اٶٽ ساٰ ٲطا‪ ٦‬ع س بضیری ٸ‬
‫ؾٷشی قٽطټب زض ثطیشبٶیب ‪23....................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -1-3‬ؾیبؾز ٖسٰ سٳط‪٦‬ع ‪24.........................................................................................................................................‬‬
‫‪ -2-3‬ٲٯی ‪٦‬طزٴ ذسٲبر ٸ زٸض ‪٦‬طزٴ ‪٦‬بضثطیټبی ٲعاحٱ ‪24...............................................................................‬‬
‫‪ -3-3‬ؾیبؾزټبی قٽطی‪24..........................................................................................................................................‬‬
‫‪ -4-3‬ػٳٕ ثٷسی ٸ ٶشیؼٻ ‪٪‬یطی ‪٢‬بث٭ اٶُجب‪ ٠‬زض ایطاٴ ‪25.....................................................................................‬‬
‫‪ -5-3‬ٶشبیغ ٸ ػٳٕ ثٷسی سُجی‪٣‬ی اظ سؼطثٻ ثطیشبٶیب زض ثبة ح‪ٟ‬بْز ٸ احیب ‪25.................................................‬‬
‫‪ -6-3‬ػٳٕثٷسی ٸ ٶشیؼٻ‪٪‬یطی اظ سؼبضة ثطیشبٶیب ‪٢‬بث٭ اٶُجب‪ ٠‬زض ایطاٴ زض ثبة ح‪ٟ‬بْ ز‪ ،‬ٲؿشٷسؾ بظی‪،‬‬
‫ثطٶبٲٻضیعی ٸ احیب ‪26 .........................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -4‬ٲٗط‪ٞ‬ی ٶٳٹٶٻټبیی اظ سؼبضة ح‪ٟ‬بْز ٸ احیب زض چٷس قٽط اضٸدبیی‪27............................................................................‬‬
‫‪ -1-4‬ٶ‪٫‬ٽساضی ٸ احیبی ٲبضٺ ‪27....................................................................................................................................‬‬
‫‪ -2-4‬ثٹٮٹٶیبی ٲط‪٦‬عی‪30................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -3-4‬سؼطثٻ ٮیٹٴ‪ٞ ،‬طاٶؿٻ ‪32..........................................................................................................................................‬‬
‫‪ -4-4‬ػٳٕثٷسی ٸ ٶشیؼٻ‪٪‬یطی اظ سؼبضة ٮیٹٴ‪ ،‬ٲبضٺ ٸ ثٹٮٹٶیب ‪32.........................................................................‬‬
‫‪ -5‬ح‪ٟ‬بْز ٸ ‪٢‬ٹاٶیٵ ٲطسجٍ ثب احیبی ‪ًٞ‬بټب ٸ ٲطا‪ ٦‬ع س بضیری ٸ ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی زض چٷ س ‪٦‬ك ٹض اضٸد بیی ٸ سؼ بضة‬
‫ٲطثٹٌ ثٻ ٲؿشٷسؾبظی ٸ ٶ‪٣‬ف آٴ زض ٶٓبٰ ثطٶبٲٻضیعی ثطای ٲ‪٣‬ٹٮٻ ح‪ ّٟ‬ٸ احیب ‪34.......................................................‬‬
‫‪ -1-5‬سٗطی‪ ٝ‬ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ ٶ‪٫‬بٺټبی ٲطثٹٌ ثٻ آٴ زض ‪٦‬كٹضټبی ٲرشٯ‪34...............................................ٝ‬‬
‫‪ -2-5‬قٷبؾبیی ٲیطاص ‪34................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -3-5‬ٶ‪٫‬ٽساضی ٸ ح‪ٟ‬بْز اظ ٲیطاص‪35.........................................................................................................................‬‬
‫‪ٞ -4-5‬ٯؿ‪ٟ‬ٻ ح‪ٟ‬بْز ‪35..................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -5-5‬ح‪ٟ‬بْز ی‪٧‬ذبضچٻ ‪36 ..............................................................................................................................................‬‬
‫‪ -6-5‬ٲٷبثٕ ٲبٮی‪ ،‬ؾبظ ٸ ‪٦‬بض ؾطٲبیٻ‪٪‬صاضی ٸ ٲطٲز ٲیطاص ٲٗٳبضی ٸ قٽطی ‪36 .............................................‬‬
‫‪ -7-5‬آٲٹظـ ٸ سٳطیٵ ‪36 ...............................................................................................................................................‬‬
‫ػٳٕثٷسی ٸ ٶشیؼٻ‪٪‬یطی اظ سؼبضة چٷس ‪٦‬كٹض اضٸدبیی زض ثبة ح‪ٟ‬بْز‪ ،‬ٲؿشٷسؾبظی ٸ ؾیبؾش‪٫‬صاضی ‪36..........‬‬

‫فلل ػَم ‪39 ..................................................................................................................................‬‬

‫سؼبضة ػٽبٶی (چٷس ‪٦‬كٹض اؾالٲی ٸ آؾیبیی) ‪39........................................................................................................................‬‬

‫ٺ‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫ٸ □‬

‫‪ -1‬سؼطثٻ قٽط ‪٢‬یطٸاٴ (سٹٶؽ) زض ظٲیٷٻ َطحټ بی ٲٹي ٗی ٸ ٲساذٯ ٻ زض ثب‪ ٞ‬ز ٸ اضسج بٌ آٴ ث ب ح‪ٟ‬بْ ز ٸ‬
‫احیبی ٲطا‪٦‬ع سبضیری ‪ٞ -‬طټٷ‪٫‬ی قٽطټب ‪39......................................................................................................................................‬‬
‫‪ -1-1‬ثطٶبٲٻ احیبی قٽط ‪٢‬یطٸاٴ ‪40...............................................................................................................................‬‬
‫‪ -2-1‬ضٸـ ثٽؿبظی ٲٗٳبضی ؾٷشی حبقیٻ زضیبی ٲسیشطاٶٻ ثب ضٸی‪ ٧‬طز ٶٹؾ بظی ی‪٧‬ذبضچ ٻ ٲحٹَ ٻټ ب ٸ‬
‫ثب‪ٞ‬شٽبی ‪٢‬سیٳی ‪41.............................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -1-2-1‬اټسا‪ ٜ‬ٲطثٹٌ ثٻ ضٸقٽبی ٲساذٯٻ ‪41...........................................................................................................‬‬
‫‪ -2-2-1‬انٹ‪ ٬‬ٸ ٲٗیبضټبی ٲطثٹٌ ثٻ ضٸـ ٲٹضز ٶٓط‪41........................................................................................‬‬
‫‪ -3-1‬ػٳٕثٷسی ٸ ٶشیؼٻ‪٪‬یطی اظ سؼطثٻ ‪٢‬یطٸاٴ ‪44.................................................................................................‬‬
‫‪ -2‬قٽط حٯت‪ ،‬ؾٹضیٻ ‪44.........................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -3‬سؼطثٻ ح‪ٟ‬بْز زض ٶیٵ ثٹ‪ ،‬چیٵ ‪46..............................................................................................................................................‬‬
‫‪ -1-3‬ثط‪٢‬طاضی سٹاظٴ ثیٵ سٹؾٗٻ ٸ ح‪ٟ‬بْز ‪46 ...........................................................................................................‬‬
‫‪ -2-3‬ثطٶبٲٻضیعی ٲُٗٹ‪ ٜ‬ثٻ ح‪ٟ‬بْز‪47.....................................................................................................................‬‬
‫‪ -3-3‬اذشهبل ‪٦‬بضثطیټبی ؾبظ‪٪‬بض ‪47........................................................................................................................‬‬
‫‪ -3-4‬ح‪ٟ‬بْز ثب‪ٞ‬ز قٽطی ‪47.......................................................................................................................................‬‬
‫‪ -5-3‬ػٳٕثٷسی ٸ ٶشیؼٻ‪٪‬یطی اظ سؼطثٻ ٶیٵ ثٹ زض چیٵ‪48..................................................................................‬‬

‫فلل چْبسم ‪51 ................................................................................................................................‬‬

‫ثطضؾی ٲٷكٹضټبی ػٽبٶی ٲطسجٍ ثب ٲ‪٣‬ٹٮٻ ح‪ٟ‬بْز ٸ احیبی ٲطا‪٦‬ع سبضیری‪ٞ -‬طټٷ‪٫‬ی قٽطټب‪51...................................‬‬
‫‪ -1‬ٲ‪٣‬سٲٻ ‪51................................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -2‬ٲٷكٹض ٸٶیع‪53.......................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -3‬ؾٳذٹظیٹٰ ثیٵاٮٳٯٯی زضثبضٺ ٲساذالر ٲٗٳبضی ٲٗبنط زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری‪54.................................................................‬‬
‫‪ -4‬اٖالٲیٻ زضؾسٴ‪55..............................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -5‬ٲٷكٹض ٸاقٷ‪٫‬شٵ ‪56............................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -6‬ٶرؿشیٵ ؾٳیٷبض ثطظیٯی زض ضاثُٻ ثب ح‪ٟ‬بْز ٸ ثبظظٶسٺؾبظی ٲطا‪٦‬ع سبضیری‪58..........................................................‬‬
‫‪ -7‬ٲٷكٹض ح‪ٟ‬بْز اظ اضظقٽبی ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‪59.......................................................................................................................‬‬
‫‪ -8‬ٲٷكٹض ثٹضا‪60........................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -9‬ٲٷكٹض ٲیطاص ؾبذشٻقسٺ ثٹٲی ‪62..............................................................................................................................................‬‬
‫‪ -10‬ػٳٕثٷسی ٸ ٶشیؼٻ‪٪‬یطی‪63........................................................................................................................................................‬‬
‫‪ٞ‬ٽطؾز □ ظ‬

‫فلل پٌجن ‪65 .................................................................................................................................‬‬

‫زٸضٺټبی دطزاذشٵ ثٻ اٲط ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز ٲطا‪٦‬ع سبضیری زض ایطاٴ اظ ثسٸ سأؾیؽ ازاضٺ ٖشی‪٣‬بر سب ‪٦‬ٷٹٴ ‪65.......‬‬
‫‪ -1‬ٲ‪٣‬سٲٻ ‪65................................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -2‬زٸضٺ اٸ‪ 1227 – 1307( ٬‬ټ ‪ .‬ـ) ‪68......................................................................................................................................‬‬
‫‪ -3‬زٸضٺ زٸٰ (‪ 1307 – 1339‬ټ ‪ .‬ـ)‪69......................................................................................................................................‬‬
‫‪ -4‬زٸضٺ ؾٹٰ (‪ 1339 – 1356‬ټ ‪ .‬ـ)‪72.....................................................................................................................................‬‬
‫‪ -5‬زٸضٺ چٽبضٰ (‪ 1356‬سب ‪٦‬ٷٹٴ) ‪77..................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -1-5‬ؾبث‪٣‬ٻ َطحټبی ثٽؿبظی ٸ ٶٹؾبظی ثب‪ٞ‬زټبی ‪ٞ‬طؾٹزٺ ‪78............................................................................‬‬
‫‪ -2-5‬ٲحٹضټبی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‪ -‬سبضیری (‪79........................................................................................... )1369-1371‬‬
‫‪ -3-5‬ٶٹؾبظی ٸ ثبظؾبظی (سؼٳیٕ) (‪79........................................................................................... )1371-1373‬‬
‫‪ -4-5‬ثب‪ٞ‬ز ٲؿأٮٻ زاض قٽطی (‪80..................................................................................................... )1373-1376‬‬
‫‪ -5-5‬ؾبظٲبٴ ٖٳطاٴ ٸ ثٽؿبظی قٽطی (‪ 1376‬سب ‪٦‬ٷٹٴ) ‪80.................................................................................‬‬
‫‪ -6‬ػٳٕ ثٷسی ٸ ٶشیؼٻ ‪٪‬یطی ‪82........................................................................................................................................................‬‬

‫فلل ؿـن ‪85 .................................................................................................................................‬‬

‫سؼطثیبر ح‪ٟ‬بْز ٸ احیب زض ثطذی اظ ٲطا‪٦‬ع سبضیری‪ٞ -‬طټٷ‪٫‬ی قٽطټبی ایطاٴ ‪85............................................................‬‬
‫‪ -1‬ٲ‪٣‬سٲٻ ‪85................................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -2‬ٲحٯٻ ؾیطٸؼ‪ ،‬سٽطاٴ ‪85..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -1-2‬اټسا‪َ ٜ‬طح ‪86 ........................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -2-2‬ا‪٢‬ساٲبر ‪ٞ‬ٹضی ٲكشط‪87......................................................................................................................................................... ٤‬‬
‫‪ -3-2‬ا‪٢‬ساٲبر س‪٧ٟ‬ی‪ ٥‬قسٺ ؾبظٲبٶٽب ٸ ٶٽبزټب ‪88......................................................................................................‬‬
‫‪ -1-3-2‬ا‪٢‬ساٲبر قٽطزاضی ٲٷُ‪٣‬ٻ ‪88.................................................................................................................. 12‬‬
‫‪ -2-3-2‬ا‪٢‬ساٲبر ؾبظٲبٴ ٖٳطاٴ ٸ ثٽؿبظی قٽطی ‪89.............................................................................................‬‬
‫‪ -3-3-2‬ا‪٢‬ساٲبر ؾبظٲبٶٽبی ٲؿئٹ‪ ٬‬زض ظٲیٷٻ سأؾیؿبر ٸ ذسٲبر قٽطی‪90..................................................‬‬
‫‪َ -3‬طح ٲطٲز ٸ احیبی ‪٪‬صض ؾٷ‪ ٩‬ؾیبٺ ٸ احساص ٲیساٴ ػٯٹذبٴ ٲؿؼس ٲكیط‪ ،‬قیطاظ ‪92......................................‬‬
‫‪ -1-3‬اټسا‪٦ ٜ‬ٯی َطح‪92...............................................................................................................................................‬‬
‫‪ -2-3‬ؾیبؾزټبی ‪٦‬ٯی َطح ‪93....................................................................................................................................‬‬
‫‪ -3-3‬ا‪٢‬ساٲبر اػطایی اٶؼبٰ قسٺ ‪93.............................................................................................................................‬‬
‫‪ -4‬ٲحٹض ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‪ -‬سبضیری‪٪ -‬طزق‪٫‬طی ػٹیجبضٺ‪ ،‬ان‪ٟ‬ٽبٴ ‪94.................................................................................................‬‬

‫ظ‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫ح □‬

‫‪ -1-4‬اټسا‪٦ ٜ‬الٴ زض ثبظظٶسٺؾبظی ثب‪ٞ‬ز سبضیری ‪96 ...............................................................................................‬‬

‫‪ -2-4‬اټسا‪ ٜ‬ذطز‪96 .........................................................................................................................................................‬‬
‫‪َ -3-4‬طحٽب ٸ ا‪٢‬ساٲبر اٶؼبٰ قسٺ ‪97.........................................................................................................................‬‬
‫‪ -5‬سحٯی٭ ٸ ٶ‪٣‬س سؼبضة ٲحٯٻ ؾیطٸؼ‪ ،‬ؾٷ‪ ٩‬ؾیبٺ ٸ ػٹیجبضٺ‪97.........................................................................................‬‬

‫فلل ّفتن ‪105 ................................................................................................................................‬‬

‫ضاټجطزټب‪ ،‬ضاټ‪٧‬بضټب ٸ يٹاثٍ دیكٷٽبزی ‪105 ..................................................................................................................................‬‬
‫‪ -1‬ٲح‪ ٥‬ظٶی ٲیعاٴ اٶُجب‪ ٠‬ٲٷكٹضټبی ٲٹضز ثطضؾی ٸ ‪٢‬ٹاٶیٵ ثیٵاٮٳٯٯی زض ایطاٴ ثب س‪٧‬یٻ ث ط سؼ بضة ای طاٴ ٸ‬
‫ػٽبٴ زض اٲط احیبی ثب‪ٞ‬شٽبی سبضیری ‪105 ........................................................................................................................................‬‬
‫‪ -1-1‬سٹػٻ ثٻ ٲؿبئ٭ ا‪٢‬شهبزی ثب‪ٞ‬ز سبضیری ‪106 ....................................................................................................‬‬
‫‪ -2-1‬سٹػٻ ثٻ ٲؿبئ٭ اػشٳبٖی ثب‪ٞ‬ز سبضیری ‪106 ...................................................................................................‬‬
‫‪ -3-1‬سٹػٻ ثٻ ٲؿبئ٭ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ثب‪ٞ‬ز سبضیری ‪107.....................................................................................................‬‬
‫‪ -4-1‬سٹػٻ ثٻ ٲؿشٷسٶ‪٫‬بضی ثب‪ٞ‬ز سبضیری‪107..........................................................................................................‬‬
‫‪ -5-1‬سٹػٻ ثٻ اٖشجبض ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ انبٮز ثب‪ٞ‬ز سبضیری ‪108......................................................................................‬‬
‫‪ -6-1‬سٹػٻ ثٻ ٲ‪٣‬ٹٮٻ ٲسیطیز ثب‪ٞ‬ز سبضیری ثٻ ٖٷٹاٴ ی‪ ٥‬اټطٰ ضاټجطزی ح‪ٟ‬بْشی ‪108.................................‬‬
‫‪ -2‬سحٯیٯی اظ سؼبضة ‪ٚ‬یطٲؿش‪٣‬یٱ ٲطسجٍ ثب اٲط احیبی ‪ًٞ‬بټب ٸ ٲطا‪٦‬ع ثب‪ٞ‬شٽبی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‪ -‬سبضیری قٽطټب‪108 ....‬‬
‫‪ -1-2‬ثط‪٢‬طاضی سٹاظٴ ثیٵ سٹؾٗٻ ثٻ ٲٗٷی ‪٪‬ؿشطـ ٸ ح‪ٟ‬بْز ثب ټس‪ ٜ‬اضس‪٣‬ب ‪109.............................................‬‬
‫‪ -2-2‬ثطٶبٲٻضیعی ٲُٗٹ‪ ٜ‬ثٻ ح‪ٟ‬بْز‪109..................................................................................................................‬‬
‫‪ -3‬دیكٷٽبزټبی ٲطثٹٌ ثٻ ثطزاقز‪ ،‬ٲؿشٷسؾبظی ٸ اضایٻ ي ٹاثٍ ٲ طسجٍ ث ب ح‪ٟ‬بْ ز زض ثب‪ ٞ‬زټ بی ث ب اضظـ‬
‫سبضیری‪ٞ -‬طټٷ‪٫‬ی ‪113 .............................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -4‬سجییٵ ٸ اضائٻ ضاټجطزټب‪ ،‬ضاټ‪٧‬بضټبی ٖٳٯی‪ ،‬اػطایی ٸ يٹاثٍ ثطای احیبی ‪ًٞ‬بټب ٸ ٲطا‪ ٦‬ع ثب‪ٞ‬شٽ بی ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی‪-‬‬
‫سبضیری قٽطټبی ایطاٴ ‪116....................................................................................................................................................................‬‬
‫ضاټجطزټب ٸ ضاټ‪٧‬بضټبی ٖٳٯی‪ ،‬اػطایی ٸ يٹاثٍ ٲطثٹٌ ثٻ ٲ‪٣‬ٹٮٻ احیبی ثب‪ٞ‬ز سبضیری ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ‪٦‬كٹض ‪118.‬‬

‫فْشػت هٌبثغ ‪135 .........................................................................................................................................‬‬

‫يٳیٳٻ ‪139 .................................................................................................................................................................................................‬‬
‫اضائٻ سٗبضی‪ ٝ‬دبیٻ ٸ ٸاغ‪٪‬بٴ ‪٦‬ٯیسی ‪139.........................................................................................................................‬‬
‫ٲالحٓبر ‪140.....................................................................................................................................................................‬‬
 ‫فْشػت جذٍلّب‬

‫ػسٸ‪ 1-2 ٬‬ا‪٢‬ساٲبر اٶؼبٰ قسٺ زض قٽط ثطٸغ ثٻ س‪٧ٟ‬ی‪ ٥‬ٶٹٔ ‪ٗٞ‬بٮیز ‪16 ...........................................................‬‬
‫ػسٸ‪ 2-2 ٬‬ا‪٢‬ساٲبر اٶؼبٰ قسٺ زض ٲحٯٻ ٲبضٺ زض قٽط دبضیؽ ثٻ س‪٧ٟ‬ی‪ ٥‬ٶٹٔ ‪ٗٞ‬بٮیز ‪29............................‬‬
‫ػسٸ‪ ..1-3 ٬‬ا‪٢‬ساٲبر اٶؼبٰ قسٺ زض قٽط حٯت ثٻ س‪٧ٟ‬ی‪ ٥‬ٶٹٔ ‪ٗٞ‬بٮیز ‪46 ..........................................................‬‬
‫ػسٸ‪ 2-3 ٬‬ا‪٢‬ساٲبر اٶؼبٰ قسٺ زض قٽط ٶیٵ ثٹ ثٻ س‪٧ٟ‬ی‪ ٥‬ٶٹٔ ‪ٗٞ‬بٮیز‪48.......................................................‬‬
‫ػسٸ‪ 1-4 ٬‬ٲٷكٹضټبی ٲطٲز اظ آ‪ٚ‬بظ سب‪٦‬ٷٹٴ‪ ،‬ٲأذص‪51....................................................... )Birabi, 2007( :‬‬
‫ػسٸ‪ 2-4 ٬‬ٲٷكٹض ثیٵاٮٳٯٯی ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز آطبض ٸ ٲحٹَٻټب ‪53..................................................................‬‬
‫ػسٸ‪ ُٕ٢ 3-4 ٬‬ٶبٲٻ ثیٵاٮٳٯٯی زضثبضٺ ٲساذالر ٲٗٳبضی ٲٗبنط زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری‪54.................................‬‬
‫ػسٸ‪ 4-4 ٬‬اٖالٲیٻ زضؾسٴ‪ -‬ثبظؾبظی ثٷبټبی ٸیطاٴ قسٺ زض ػٷ‪55........................................................... ٩‬‬
‫ػسٸ‪ 5-4 ٬‬ٲٷكٹض ح‪ٟ‬بْز اظ قٽطټب ٸ ٲٷبَ‪ ١‬قٽطی سبضیری ‪57....................................................................‬‬
‫ػسٸ‪ 6-4 ٬‬ٶرؿشیٵ ؾٳیٷبض ثطظیٯی زض ضاثُٻ ثب ح‪ٟ‬بْز ٸ ثبظظٶسٺؾبظی ٲطا‪٦‬ع سبضیری ‪58........................‬‬
‫ػسٸ‪ 7-4 ٬‬ٲٷكٹض ح‪ٟ‬بْز اظ اضظـ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ‪59......................................................................................‬‬
‫ػسٸ‪ 8-4 ٬‬ٲٷكٹض ثطای ٲ‪٧‬بٴټبی زاضای اٖشجبض ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ‪61 ...............................................................................‬‬
‫ػسٸ‪ 9-4 ٬‬ٲٷكٹض ٲیطاص ؾبذشٻ قسٺ ثٹٲی ‪62 ...................................................................................................‬‬
‫ػسٸ‪ 1-5 ٬‬زٸضٺثٷسی ټ‪ٟ‬ز ‪٪‬بٶٻ ٲطسجٍ ثب ٲ‪٣‬ٹٮٻ ح‪ٟ‬بْز ٸ احیبی قٽطټبی سبضیری زض ایطاٴ ‪80.......................‬‬
‫ػسٸ‪ 2-5 ٬‬سحٯیٯی ثط ٸيٗیز ثب‪ٞ‬ز ټبی سبضیری ‪٦‬كٹض اظ ؾب‪ 1350 ٬‬سب ‪٦‬ٷٹٴ ‪81....................................‬‬
‫ػسٸ‪ 3-5 ٬‬ػٳٕ ثٷسی اظ سؼبضة ٲٹػٹز زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری قٽطټبی ایطاٴ ‪81................................................‬‬
‫ػسٸ‪ 1-6 ٬‬ا‪٢‬ساٲبر دیكٷٽبز قسٺ زض ٲحٯٻ ؾیطٸؼ قٽط سٽطاٴ ثٻ س‪٧ٟ‬ی‪ ٥‬ٶٹٔ ‪ٗٞ‬بٮیز ‪91.......................‬‬
‫ػسٸ‪ 2-6 ٬‬ا‪٢‬ساٲبر دیكٷٽبز قسٺ زض ‪٪‬صض ؾٷ‪ ٩‬ؾیبٺ قٽط قیطاظ ثٻ س‪٧ٟ‬ی‪ ٥‬ٶٹٔ ‪ٗٞ‬بٮیز‪94....................‬‬
‫ػسٸ‪ 3-6 ٬‬ا‪٢‬ساٲبر دیكٷٽبز قسٺ زض ٲحٹض ػٹیجبضٺ قٽط ان‪ٟ‬ٽبٴ ثٻ س‪٧ٟ‬ی‪ ٥‬ٶٹٔ ‪ٗٞ‬بٮیز ‪98....................‬‬
‫ػسٸ‪ 4-6 ٬‬ػسٸ‪ ٬‬سحٯیٯی ا‪٢‬ساٲبر اٶؼبٰ ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ زض ٲحٯٻ ؾیطٸؼ سٽطاٴ ‪102..............................................‬‬
‫ػسٸ‪ 5-6 ٬‬ػسٸ‪ ٬‬سحٯیٯی ا‪٢‬ساٲبر اٶؼبٰ ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ زض ‪٪‬صض ؾٷ‪ ٩‬ؾیبٺ قیطاظ ‪102...........................................‬‬
‫ػسٸ‪ 6-6 ٬‬ػسٸ‪ ٬‬سحٯیٯی ا‪٢‬ساٲبر اٶؼبٰ ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ زض ٲحٯٻ ػٹیجبضٺ ان‪ٟ‬ٽبٴ ‪103............................................‬‬
 ‫پیـگفتبس‬
‫ثطضؾی سؼطثیبر ػٽبٶی ح‪ٟ‬بْز ٸ احیبی ثٷبټب ٸ ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری ٸ اؾشٷشبع ٲٷُ‪٣‬ی اظ آٶٽب‪ ،‬ی‪٧‬ی اظ‬
‫ضٸـټبی ٲٗشجط ٸ ‪٢‬بث٭اٖشٳبز زض اٲط ثطٶبٲٻضیعی ٸ سهٳیٱ‪٪‬یطی زض ایٵ ظٲیٷٻ اؾز‪.‬‬
‫ٲحشٹای ایٵ ضٸـ اٖشجبض ذٹز ضا اظ ‪٦‬بضثطز ذطز ػٳٗی زض ٲ‪٣‬یبؼ ػٽبٶی زض ‪ٞ‬طآیٷسی س بضیری اذ ص‬
‫ٲیٶٳبیس‪ .‬ایٵ ضٸـ اظ ٶٳٹٶٻټب ٸ ٲحهٹالر سٳبٰقسٺای ‪ ٦‬ٻ سح ز ق طایٍ ظٲ بٶی ٸ ٲ‪ ٧‬بٶی ٸی ػٺای زض‬
‫‪٪‬ٹقٻ ٸ ‪٦‬ٷبض زٶیب ق‪٧‬٭ ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ اؾز ٸ س‪ٟ‬بٸر ٲبټٹی زاضز‪ ،‬اؾ ش‪ٟ‬بزٺ ٲ ی‪٦‬ٷ س‪ٞ .‬طآیٷ س سؼطثی بر ػٽ بٶی‬
‫ٖٯیط‪ٚ‬ٱ سٷٹٔ ٸ س‪٧‬ظطی ‪٦‬ٻ زض ٲهبزی‪ ١‬آٴ ٸػٹز زاضز‪ ،‬اظ ی‪ ٥‬ؾیط ٲٷُ‪ ٣‬ی ٸ ضٸق ٵ ثطذٹضزاضاؾ ز‪ .‬ٮ صا‬
‫قطٌ انٯی اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ ایٵ ‪ٞ‬طآیٷس‪ ،‬سٹػٻ ثٻ دٹیبیی ٸ ٶ‪٣‬سدصیطی آٴ‪ ،‬سح ز ق طایٍ ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی ٸ س بضیری‬
‫‪٪‬ٹٶب‪٪‬ٹٶی اؾز ‪٦‬ٻ ػٹاٲٕ اٶؿبٶی زض آٴ ثٻ ؾط ٲیثطٶس‪.‬‬
‫ٶ‪٣‬س ٖٯٳی‪ ،‬حبن٭ ثط‪٢‬طاضی ‪ٟ٪‬ش‪٫‬ٹی ٲٷُ‪٣‬ی ثیٵ سؼطثٻ ثٹٲی ٸ سؼطثٻ ػٽبٶی اؾ ز‪ .‬سؼطث ٻ ػٽ بٶی‪،‬‬
‫ٲیطاص ٲكشط‪٦‬ی اؾز ‪٦‬ٻ زض اذشیبض سٳبٲی ػٹاٲ ٕ ‪ ٢‬طاض زاضز‪ .‬چ بضچٹة ٶٓ طی ای ٵ ٲی طاص ث ٻ ق ‪٧‬٭‬
‫ٲٷكٹضټب ٸ اٖالٲیٻټب ٲٷشكط ‪٪‬طزیسٺ اؾز‪٦ .‬شبة حبي ط ث ٻٲٷٓ ٹض سؿ ٽی٭ زؾشطؾ ی زاٶ فدػٸټ بٴ ٸ‬
‫ٲح‪٣٣‬بٴ ایٵ ضقشٻ ثٻ ٲٷبثٕ ٲعثٹض ٸ ټٳچٷیٵ اضائٻ َطی ‪ ١‬زض ٶح ٹٺ اؾ ش‪ٟ‬بزٺ ٖٳٯ ی اظ اؾ ٷبز ضاټج طزی‬
‫ػٽبٶی‪ ،‬سسٸیٵ ‪٪‬طزیسٺ اؾز‪ .‬ټطی‪ ٥‬اظ ٲٷكٹضټب‪ ،‬ٸاػس ٲًٳٹٴ سبضیری ذبن ی اؾ ز ‪ ٦‬ٻ ‪٦‬ش بة ؾ ٗی‬
‫‪٦‬طزٺ اؾز ثٻ ‪٦‬ٯیبر آٴ اقبضٺ ‪٦‬ٷس ٸ ؾیطس‪٧‬بٲٯی ایٵ ٲًبٲیٵ ضا ٲٹضز سٹػٻ ‪٢‬طاض زټ س‪ .‬ث ٻ ای ٵ سطسی ت‬
‫چكٱاٶساظ سبضیری ٸؾیٗی اظ ضٸیسازټبی اٶسیكٻ ح‪ٟ‬بْز ٸ احیب ٸ ٶحٹٺ ٲٹاػٽٻ ټ ط ٖه طی‪ ،‬د یف ضٸی‬
‫ذٹاٶٷسٺ ‪٦‬شبة ثبظ ٲیقٹز‪ .‬ٲ‪٣‬بیؿٻ ثیٵ ایٵ ٲًبٲیٵ ٶك بٴ ٲ یزټ س ‪ ٦‬ٻ سٹػ ٻ ‪٦‬ك ٹضټب اظ ٲٹي ٹٖبر‬
‫‪٦‬بٮجسی آطبض ٸ قٹاټس سبضیری ثٻؾٹی ٲٹيٹٖبر اػشٳبٖی س‪ٛ‬ییط ػٽز یب‪ٞ‬شٻ اؾز‪.‬‬
‫ایٵ ضٸٶس‪ ،‬زض‪ ٤‬ٲ‪ٟ‬بټیٱ ح‪ٟ‬بْز ٸ احیب ضا ٶیع اظ ٲ‪ٟ‬بټیٱ ؾبزٺ ‪ٞ‬یعی‪٧‬ی‪٦ -‬بٮجسی ثٻ ٖطنٻټبی ‪ ٚ‬بٲى‬
‫اٶؿبٶی‪ -‬اػشٳبٖی ٲی‪٦‬كبٶس‪ .‬ٶٓبٰ اػشٳبٖی‪ -‬اٶؿبٶی ثٻٖٷ ٹاٴ ٖ بٮیس طیٵ ؾ ُح ؾ بذشبضی ثب‪ ٞ‬زټ ب ٸ‬
‫ثٷبټبی سبضیری ایٷ‪ ٥‬زض ‪٦‬بٶٹٴ سٹػٻ ‪٢‬طاض‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ اؾز‪ .‬اٮ‪٫‬ٹټبی ػسیس ح‪ٟ‬بْز ٸ احیب ټٳچ ٹٴ اٮ‪٫‬ٹټ بی‬
‫آٮی ٸ ظٶسٺ ثٻؾٹی ؾبظٲبٴیب‪ٞ‬ش‪٫‬ی ثیكشطی ٲی٭ ٲی‪٦‬ٷٷس‪ .‬ایٵ ضٸٶس ضا زضسك‪٧‬٭ټبی ٲشٷٹّٔ ٸ ؾبذشبضټبی‬
‫اػشٳبٖی ػسیس‪ ،‬ثب ټس‪ ٜ‬دبیساض ‪٦‬طزٴ ح‪ٟ‬بْز ٸ سٹؾٗٻ ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ آٴ‪ ،‬ٲیسٹاٴ ٲكبټسٺ ‪٦‬طز‪.‬‬
‫ثٻټطحب‪ ٬‬اَٳیٷبٴ ذبَط اظ سهٳیٳبسی ‪٦‬ٻ زض ظٲیٷٻ ح‪ ّٟ‬ٸ احیبی آطبض ٲی‪٪‬یطیٱ‪ ،‬اظ َطی‪ ١‬ٲ‪٣‬بیؿ ٻ‬
‫ٸ سُجی‪ ١‬زض ؾُح ػٽبٶی حبن٭ ٲیقٹز‪ .‬ٲیطاص ٲكشط‪ ٤‬سؼطثی ٲب‪ ،‬ٮحٓٻ ثٻ ٮحٓٻ اٶجبقشٻسط ٸ ٲ‪ٟ‬بټیٱ‬
‫ثٷیبٶی آٴ ‪ٞ‬طا‪٪‬یطسط ٲیقٹز ٸ زض ٶشیؼٻ‪ ،‬س‪ٛ‬ییطار ‪٦‬ی‪ٟ‬ی زض آٴټب دسیس ٲیآیس‪.‬‬
‫سؼطثیبر ثٹٲی ٸ ٲحٯی آ‪ٚ‬بظ ‪ٞ‬طآیٷس سؼطثیبر ػٽبٶی اؾز‪ .‬ٲٗیبضټب ٸ اؾشبٶساضزټب ثٻَ ٹض زٸضٺای ث ٻ‬
‫ٸػٹز ٲی آیٷس سب دیٹؾشٻ ٲشحٹ‪٪ ٬‬طزٶس ٸ ػبی ذٹز ضا ثٻ ٲٗیبضټبی ػسیسسطی ثسټٷس؛ ثٷبثطایٵ‪ ،‬ټٳیك ٻ‬
‫ٲٗیبضټبیی ثب ٲ‪٣‬جٹٮیز ػٽبٶی ٸػٹز زاضز‪ ،‬اٲب ٶٻ ثطای ثب‪٢‬ی ٲبٶسٴ‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ ثطای ٲشحٹ‪ ٬‬قسٴ‪ .‬نط‪ٞ‬بً ثب س‪٧‬ی ٻ‬
‫‪ٞ‬ٽطؾز □ ‪٤‬‬

‫ثط سؼطثیبر ‪٪‬صقشٻ ٶٳیسٹاٴ ٲؿبئ٭ ػسیس ضا ثُٹض‪٦‬بٲ٭ ح٭ ‪٦‬طز‪ .‬حب‪ ٬‬ٸ آیٷسٺ ٶیبظ ثٻ اٶسیكٻټبی ٶٹیٷی‬
‫زاضٶس ‪٦‬ٻ زٶیبی ٲب ضا سٹؾٗٻ ٲیزټس‪ .‬ثٻ ایٵ سطسیت‪ ،‬ضٸیسازټبی ‪٧ٞ‬طی ټٳیكٻ زض ضاٺاٶس ٸػٽ بٴ ټٳ ٹاضٺ‬
‫چٽطٺای ٶٹ اظ ذٹز ٶكبٴ ذٹاټس زاز‪ .‬زض ٲیبٴ َٹ‪ٞ‬بٶی اظ س‪ٛ‬ییطار‪ ،‬ٲب چیعټبیی ضا ثطٲی‪٪‬عیٷیٱ ‪٦‬ٻ الظٲ ٻ‬
‫ث‪٣‬ب ٸ حیبر اؾز‪ .‬احؿبؼ ث‪٣‬ب الظٲٻ سساٸٰ ظٶس‪٪‬ی اؾز‪ .‬اٶؿبٴ ػعئی اظ ‪٪‬ؿشطٺ ٸؾیٕ ٸ ٶٓبٰٲٷسی ثٻ ٶبٰ‬
‫حیبر اؾز‪ٞ .‬طآیٷس احیب ثب ظٶس‪٪‬ی ٸ ٲٽٱسط اظ آٴ ثب ٶٓٱ اػشٳبٖی اٶؿبٴ ٲطسجٍ اؾز‪ .‬دسیسٺ اذیط د یف‬
‫اظ ټط چیع سبثٕ س‪٧‬بٲ٭ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی اؾز‪.‬‬
‫ایٵ ‪٦‬شبة ٲشص‪٦‬ط اټٳیز ان٭ سٷٹٔ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ ي طٸضر ؾ ُحثٷ سی آٴ زض ٲ‪٣‬ی بؼ ػٽ بٶی اؾ ز‪.‬‬
‫‪٦‬كٹضټبی اضٸدبیی‪ ،‬آٲطی‪٧‬بیی‪٦ ،‬ك ٹضټبی زضح ب‪٬‬سٹؾ ٗٻ ټطی ‪ ٥‬ؾ ُحی اظ ای ٵ سؼطثی بر ضا سك ‪٧‬ی٭‬
‫ٲیزټٷس‪ .‬ثٻٖجبضرزی‪٫‬ط‪ ،‬اٮ‪٫‬ٹټبی اٶشربثی آٶٽب سبثٕ ٲ‪٣‬شًیبر ذبل ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی آٴټبؾ ز‪ .‬ٲج بٶی ؾیبؾ ی‪،‬‬
‫ا‪٢‬شهبزی ٸ اٖش‪٣‬بزی آٶٽب ثب ی‪٧‬سی‪٫‬ط ٲش‪ٟ‬بٸر اؾز‪ .‬ټطی‪ ٥‬ثٻ زٶجب‪ ٬‬اٮ‪٫‬ٹی ذبنی اظ سٹؾٗٻ ټؿشٷس ‪ ٦‬ٻ ث ب‬
‫ٲجبٶی آٶبٴ ‪٢‬بث٭ سٹػیٻ ثبقس‪ .‬ٮی‪٧‬ٵ ٶجبیس ‪ٞ‬طاٲٹـ ‪٦‬طز ‪٦‬ٻ ټٳ‪٫‬ی آٶٽب ػعئی اظ ‪٦‬ٯیز ٸاح سی ضا سك ‪٧‬ی٭‬
‫ٲیزټٷس‪٦ .‬ٷبضٺ‪٪‬یطی اظ ایٵ ټٳ‪٫‬طایی ػٽبٶی ٲٳ‪٧‬ٵ ٶیؿز‪ .‬ٲٷ‪ٟٗ‬٭ ثٹزٴ زض ٲ‪٣‬بث٭ ایٵ دٹی بیی س بضیری‪،‬‬
‫ٶٹٖی ٖ‪٣‬تٲبٶس‪٪‬ی ٲحؿٹة ٲی قٹز‪ ،‬ٮصا ثٽشط اؾز زض ‪ٞ‬طآیٷس ػٽبٶی قسٴ ثب سٹقٻای اظسؼطثی بر ٲٯ ی‪،‬‬
‫قط‪٦‬ز ‪ٗٞ‬ب‪ ٬‬زاقشٻ ثبقیٱ ٸ ثٻ ػبی س‪٣‬ٯیس نط‪ ٜ‬اظ زی‪٫‬طاٴ‪ ،‬ثٻ ایٵ ٲی طاص ٲك شط‪ ٤‬ٶ‪ ٧‬بسی ثی‪ ٟ‬عاییٱ ٸ‬
‫‪ٚ‬ٷبی آٴ ضا ثیكشط ‪٦‬ٷیٱ‪.‬‬
‫زض ایٵ ‪٦‬شبة ٶٳٹٶٻ ټبیی اٶشربة قسٺاٶس ‪٦‬ٻ ثٻٶٹٖی اظ دیك‪٧‬ؿٹسی زض ٸازی اٲط ثطذٹضزاضٶس‪ .‬ثطضؾ ی‬
‫ٸ سحٯی٭ آٶٽب‪ ،‬ػٳٕثٷسی ٸ ٶشیؼٻ‪٪‬یطی ضا ؾٽ٭ ‪٪‬طزاٶسٺ اؾز‪.‬‬
‫الظٰ ثٻ ش‪٦‬ط اؾز ‪٦‬ٻ زض ؾب‪َ 1388 ٬‬طح دػٸټكی ثب ٖٷٹاٴ ثشسػی تجبسة جْبًی دس صهیٌِ حفظ‪،‬‬
‫احیب ٍ هؼبكشػبصی فضبّب ٍ هشاوض فشٌّگی تبسیخی ؿْشّب ثیٵ ٲط‪٦‬ع ٲُبٮٗبسی ٸ سح‪٣‬ی‪٣‬بسی قٽطؾ بظی‬
‫ٸ ٲٗٳبضی ٸ ٲٗبٸٶز دػٸټكی زاٶك‪٫‬بٺ ٖٯٱ ٸ نٷٗز ایطاٴ ٲٷٗ‪٣‬س ٸ ثٻ اٶؼبٰ ضؾ یس‪ .‬ٶٓ بضر ٖ بٮی َ طح‬
‫ٲص‪٦‬ٹض ضا آ‪٢‬بیبٴ ٲٽٷسؼ حؿیٵ ضایشی ٲ‪٣‬سٰ ٸ ز‪٦‬شط اؾ‪٧‬ٷسض ٲرشبضی ٖٽسٺزاض ثٹزٶس‪ .‬ٲشٵ حبيط ي ٳٵ‬
‫ثٽطٺٲٷسی اظ آٴ َطح زض ‪٢‬بٮت ‪٦‬شبثی ثب ٖٷٹاٴ "احیبی ثبفت لذین ؿْشّب" اضائٻ ٲی‪٪‬طزز‪.‬‬

‫‪٤‬‬
‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ ٬‬‬
 ‫فلل اٍل‬
‫عشح هؼألِ‪ ،‬ؿٌبخت ٍ هجبًی ًظشی‬
‫‪ -1‬همذهِ‬
‫ثطٶبٲٻضیعی زض ػٽز ح‪ٟ‬بْز‪ ،‬سسٸیٵ ‪٢‬ٹاٶیٵ ٸ ٲ‪٣‬طضار ٸ دیفثیٷی يٳبٶزټبی ٲسیطیشی‪ ،‬سك‪٧‬یالسی‬
‫ٸ یب‪ٞ‬شٵ ضاٺ ‪٦‬بضټبی اػطایی زض ‪٦‬كٹض ٲب اظ ؾبث‪٣‬ٻ چٷساٴ َٹالٶی ثطذٹضزاض ٶیؿز‪ .‬ا‪٪‬ط چ ٻ زض ؾ ٻ زټ ٻ‬
‫اذیط سالـټبیی زض ایٵ ػٽز نٹضر ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ اؾز‪ ،‬ٸٮی ایٵ سالـټب اظ دیٹؾش‪٫‬ی ٲٷؿؼٱ ٸ دبی ساضی ث ٻ‬
‫ٮحبِ ضٸـ ٸ ٲشسٸٮٹغی ثطذٹضزاض ٶجٹزٺ ٸ زض ٶٓ بٰ ثطٶبٲ ٻضی عی ‪ ٦‬الٴ ‪٦‬ك ٹض ػبی‪ ٫‬بٺ ٸا‪ ٗ٢‬ی ذ ٹز ضا‬
‫ٶیب‪ٞ‬شٻاٶس‪ .‬اؾبؾبً ثٻ زٮی٭ ٶ‪٣‬هبٴ زض ٶٓبٰ ثطٶبٲٻضیعی ٸ ٖسٰ ثطذٹضزاضی اظ ٲجبٶی ٶٓطی ٲسٸٴ زض ضاؾ شبی‬
‫ح‪ٟ‬بْز‪ ،‬اٲط ٲؿشٷسؾبظی ٸ آ‪٪‬بټی ‪٦‬بٲ٭ اظ زازٺټب ٸ ٲٹاضیض اضظقٳٷس سبضیری ٲ‪ ٟٛ‬ٹ‪ ٬‬ٲبٶ سٺ اؾ ز؛ ث ٻ‬
‫ٸیػٺ زض ٸازی ح‪ٟ‬بْز اظ ثب‪ ٞ‬زټ بی س بضیری‪ٞ ،‬ٽطؾ ز ثٷ سی‪َ ،‬ج‪ ٣‬ٻثٷ سی ٸ ٲؿ شٷسٶ‪٫‬بضی ث ب ټ س‪ٜ‬‬
‫ثطٶبٲٻضیعی زض ٲط‪٦‬عی ٲكرم ‪٢‬بث٭ ٸنٹ‪ ٬‬ٶٳیثبق س‪ .‬ٲً ٳٹٴ ‪٦‬ش بة سالق ی اؾ ز زض ػٽ ز ی ب‪ٞ‬شٵ‬
‫ضٸـټبی دطزاذشٵ ثٻ ایٵ اٲط ذُیط سب ظٲیٷٻټبی ٲٷبؾت ثطای سح‪ ١٣‬ټ س‪ ٜ‬آٴ زض ‪٦‬ك ٹضی ث ب چٷ یٵ‬
‫ؾبث‪٣‬ٻای اضظقٳٷس اظ ٲٹاضیض زض ٖطنٻټبی ٲٗٳبضی‪ ،‬قٽطؾبظی ٸ سٗبٲ٭ ثب َجیٗ ز ٸ اؾ ش‪ٟ‬بزٺ ثٽیٷ ٻ اظ‬
‫اٲ‪٧‬بٶبر ظیؿزٲحیُی زض ػٽز ؾبظ‪٪‬بضی ٲٗٳبضی ثب آٴ ٲیؿط ؾبظز‪.‬‬
‫ثطضؾی سؼبضة ‪٦‬كٹض زض ٸازی ح‪ٟ‬بْز ٸ احیب‪ ،‬آؾیتقٷبؾی آٴ‪ ،‬ؾئٹاالر ٲكره ی ضا ‪ ٞ‬طاضٸی ٲ ب‬
‫‪٢‬طاض ٲیزټس ‪٦‬ٻ زض ایٵ ضاؾشب ثًٗی سؼبضة ػٽبٶی ٲٹضز اضظیبثی ‪٢‬طاض ٲی‪٪‬یطٶس سب ضٸٶ س ٖٳ ٭ ٸ اػ طا زض‬
‫آٴ ‪٦‬كٹضټب قبٲ٭ ‪ٞ‬ٽطؾزثطزاضی‪ ،‬ٲؿشٷسؾبظی‪ ،‬ؾیبؾ ش‪٫‬صاضی‪ ،‬ثطٶبٲ ٻضی عی‪ ،‬ٲ سیطیز ٲ بٮی ٸ ازاضی‪،‬‬
‫‪٢‬ٹاٶیٵ ٸ ٲ‪٣‬طضار ٸ قیٹٺټبی اػطایی احیب ٲٹضز ثطضؾی ‪٢‬طاض ‪٪‬یطٶس ٸ اظ ٲحهٹ‪ ٬‬آٶٽب ٲج بٶی ٸ ضٸـټ بی‬
‫‪٢‬بث٭ اٶُجب‪ ٠‬زض ایطاٴ اؾشرطاع ‪٪‬طزز‪.‬‬
‫‪٦‬كٹضټبی ثٯػی‪ ،٥‬ثطیشبٶیب‪ ،‬ایشبٮیب ٸ ‪ٞ‬طاٶؿٻ ثٻ زٮی٭ س‪ ٣‬سٰ زض د طزاذشٵ ث ٻ ح‪ٟ‬بْ ز اظ ثب‪ ٞ‬ز ټ ب‪ ،‬اظ‬
‫ؾبث‪٣‬ٻ ٶؿجشبً َٹالٶی ٶؿجز ثٻ ؾبیط ‪٦‬كٹضټب ثطذٹضزاض ټؿشٷس‪ ،‬ثٻ ټٳیٵ زٮی٭‪ ،‬سؼ بضة آٶٽ ب ٸ ټٳچٷ یٵ‬
‫ٲظب‪ ٬‬ټبیی اظ ‪٦‬كٹضټبی سٹٶؽ‪ ،‬ؾٹضیٻ ٸ چیٵ ثٻ زٮی٭ ٸیػ‪٪‬ی ټبی ٲٷحهط ثٻ ‪ٞ‬طزق بٴ ٲ ٹضز ثطضؾ ی ٸ‬
‫سحٯی٭ ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ اؾز‪.‬‬

‫‪ -2‬تـشیح هَضَع ٍ ّذف اص تحشیش وتبة‬

‫ٲطا‪٦‬ع سبضیری ٸ ټؿشٻ ‪٢‬سیٳی قٽطټبی ایطاٴ اظ زټٻ ؾی ث ٻ ثٗ س زؾ شرٹـ س‪ٛ‬ییطاس ی ثٷی بزی زض‬
‫ٶٓبٰ ؾبذشبضی قسٺ اٶس‪ .‬ایٵ س‪ٛ‬ییطار‪ ،‬ټٹیز ٸ ٸیػ‪٪‬یټبی اػشٳبٖی‪ٞ ،‬طټٷ‪٫‬ی‪ ،‬ا‪٢‬شهبزی ٸ ‪٦‬بٮجسی آٶٽب ضا‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 2‬‬

‫سحز اٮكٗبٔ ‪٢‬طاض زازٺ ٸ ثٻ سجٕ آٴ‪ ،‬حیبر ٲٹػٹز ٸ ظٶس‪٪‬ی ؾٷشی ضا زچبض ز‪٪‬ط‪٪‬ٹٶیټ بی اؾبؾ ی ‪ ٦‬طزٺ‬
‫اؾز ثٻ ٶحٹی ‪٦‬ٻ اٲطٸظ ثب‪ٞ‬ز سبضیری ٸ ټؿشٻ ‪٢‬سیٳی قٽطټبی ایطاٴ ثٻ ػبی ی‪ ٥‬اٲ‪٧‬بٴ‪ ،‬ثٻ ی‪ ٥‬سٽسی س‬
‫سجسی٭ قسٺ ٸ ثب ذأل ػٳٗیشی ٸ حیبر ٲٹاػٻ اؾز ٸ ا‪ ٢‬ساٲبر ٖبػ ٭ ٖٳطاٶ ی زض ػٽ ز س أٲیٵ ‪ ًٞ‬بی‬
‫ظٶس‪٪‬ی ٲك‪٧‬الر آٴ ضا زٸچٷساٴ ٶٳٹزٺ اؾز‪ .‬ایٵ ټٳٻ زض ثؿشطی اس‪ٟ‬ب‪ ٠‬ا‪ٞ‬شبزٺ ‪٦‬ٻ ٲیسٹاٶؿز ٸ ٲیسٹاٶ س‬
‫ی‪ٞ ٥‬طنز َالیی ثطای سساٖی ظٶس‪٪‬ی ٲسٶی زض ٲ‪٣‬بث٭ قٽطټبی ػسیس دط اظزحبٰ سٯ‪٣‬ی ‪٪‬طزز‪.‬‬
‫ټس‪ٖ ٜ‬ٳسٺ ایٵ ‪٦‬شبة ‪٦‬ٷ‪٧‬بـ دیطاٲٹٴ اثٗبز ح‪ٟ‬بْشی‪ ،‬احیب ی ‪ ًٞ‬بټب ٸ ػج طاٴ ٶٹا‪٢‬ه ی اؾ ز ‪ ٦‬ٻ‬
‫ٲُٗٹ‪ ٜ‬ثٻ ؾبذشبض سبضیری قٽطټبی ایطاٶی اؾز ٸ ثطای ٶی٭ ثٻ آٴ الػطٰ اظ ثطضؾ ی سؼ بضثی اؾ ز ‪ ٦‬ٻ‬
‫ضٸـ ټب ضا اظ اثٗبز ح‪٣‬ٹ‪٢‬ی‪ ،‬ا‪٢‬شهبزی‪ ،‬ؾیبؾی‪ ،‬اػشٳبٖی ٸ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٲٹضز ثطضؾی ٸ ٲسا‪٢‬ٻ ‪٢‬طاض زټس‪ ،‬ثبق س‬
‫‪٦‬ٻ ضٸـټبی ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬ثب ی‪ ٥‬ٲح‪ ٥‬ظٶی‪٢ ،‬بثٯیز اٶُجب‪ ٠‬زض ‪٦‬كٹض ضا دیسا ‪٦‬طزٺ ٸ ٲٷؼط ث ٻ اضای ٻ ضاټجطزټ ب ٸ‬
‫ضاټ ‪٧‬بضټبیی ‪٪‬طزز ‪٦‬ٻ يٳٵ سًٳیٵ اٶؿؼبٰ ؾبذشبضی ٸ ټٹیشی‪ ،‬سٽسیس ٲٹػٹز ضا ثٻ ‪ٞ‬طنشی ثطای ظٶس‪٪‬ی‬
‫ٸ ازاٲٻ حیبر زض ٲطحٯٻ ٶرؿز ٸ ثٻ ؾطٲبیٻ ای ټٹیشی اظ ‪٪‬ٹٶ ٻ ظٶ س‪٪‬ی ‪ ٦‬ٻ زض آٴ اٮ‪٫‬ٹټ ب ٸ ‪٪‬ٹٶ ٻټ بی‬
‫ٲٗٳبضی ٸ قٽطؾبظی ټٹیساؾز‪ ،‬ثس‪ ٬‬ٶٳبیس‪.‬‬

‫‪ -3‬اسائِ تؼبسیف پبیِ ٍ ٍاطگبى ولیذی‬

‫اظ آٶؼب ‪٦‬ٻ ثؿیبضی اظ ٸاغٺټبیی ‪٦‬ٻ زض ٲحبٸضٺ ٸ ٲ‪٧‬شٹثبر حط‪ٞ‬ٻای اٲطٸظ ‪٦‬كٹض ثٻ ‪٦‬بض ٲ یضٸز ضیك ٻ‬
‫زض ‪ٗٞ‬بٮیزټبی ػٽبٶی‪ ،‬ثٻ ٸیػٺ دیك‪٧‬ؿٹسبٴ ایٵ ٲشٹٴ زض اضٸدب زاضز‪ ،‬ٮصا سالـ قسٺ زض ‪٪‬بٰ ٶرؿ ز‪ ،‬ای ٵ‬
‫ٸاغٺټب ٸ ٲٗبز‪٬‬ټبی آٶٽب اظ ٲشٹٴ اؾشرطاع قٹٶس‪.‬‬
‫(ثطای ٲُبٮٗٻ ثیكشط ضػٹٔ قٹز ثٻ يٳیٳٻ ‪ٞ‬ه٭ اٸ‪)٬‬‬

‫‪ -4‬جوغ ثٌذی ٍ ًتیجِ گیشی‬

‫قٷبذز ٸاغٺټبی ثٻ ‪٦‬بض ض‪ٞ‬شٻ ٲطسجٍ ثب اٲط ح‪ٟ‬بْز‪ ،‬ٲطٲز ٸ احیب يطٸضسی اػشٷبة ٶبدصیط اؾ ز‪ ،‬ث بالذم‬
‫ایٷ‪٧‬ٻ ثؿیبضی اظ ٸاغٺټبی اٶ‪٫‬ٯیؿی ٲهُٯح ثب سطػٳبٴ ‪ٞ‬بضؾی ‪٪‬ٹیبی ټس‪ ٜ‬ٸا‪ٗ٢‬ی ٶٳیثبقٷس‪ .‬ٮصا ای ٵ سٗ بضی‪،ٝ‬‬
‫سٗبثیط ٸ س‪ٟ‬بؾیط زض ػٽز قٷبذز دسیسٺ‪ ،‬یبضیضؾبٴ ذٹاټس ثٹز‪ .‬آٶچٻ ثطزاق ز ثؿ یبضی اظ ٲحب‪ ٞ‬٭ اػطای ی اظ‬
‫ٸاغٺټبؾز ثٻ ی‪ ٥‬ضٸـ ثطای سهٳیٱ‪٪‬یطی زض ٲ‪٣‬یبؼ ‪٦‬الٴ سجسی٭ ٲی‪٪‬طزز ٸ ثطای اػشٷبة اظ آٴ ثٽش ط اؾ ز‬
‫سٗبثیط ٲٹضز ٶٓط چٷبٶچٻ ټس‪ ٜ‬ٲجسأ ٸاغٺ اؾز‪ ،‬سحٯی٭ ‪٪‬طزٶس ٸ ‪٪‬بٺ زض ٲٗبز‪ٞ ٬‬بضؾی ٸ ػبٲٗ ٻ حط‪ ٞ‬ٻای ‪٦‬ك ٹض‬
‫ٲٹضز سحٯی٭ ‪٢‬طاض ‪٪‬یطٶس؛ ثبالذم ٸاغٺ ‪ٞ‬طؾٹز‪٪‬ی ‪٦‬ٻ سٗطی‪ ٝ‬ٲُٯ‪ ١‬ٸ ضایغ آٴ ‪٦‬بٲالً ٲطزٸز اؾز‪.‬‬
‫ٲظال زض ‪ٞ‬طټٷ‪ٖ ٩‬ٳٹٲی ټٷ‪٫‬بٲی ‪٦‬ٻ نحجز اظ زٸزٲبٴ ٸ ای٭ ٸ سجبض اؾ ز‪ ،‬ق بیس ٲ‪٣‬ٹٮ ٻ اؾ شٳطاض ٸ‬
‫سساٸٰ ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬ضا زض شټٵ ضٸقٵ سط ‪٪‬طزاٶس‪ .‬ٲٗٳبضی ٸ قٽطؾبظی ٶیع ٲؿ شٯعٰ سجبضقٷبؾ ی ٸ احی بی‬
‫ٲؼسز زٸزٲبٶی اؾز ‪٦‬ٻ ثط دبیٻ ٸحسر ػ‪ٛ‬طا‪ٞ‬یبیی ق‪٧‬٭ ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ اؾز‪ .‬ثٻ ټطحب‪ ٬‬ٸاغ‪٪‬بٴ ٲ ص‪٦‬ٹض ث ٻ ای ٵ‬
‫زٮی٭ زض حسی ٲٹػع زض يٳیٳٻ ٲٹضز اقبضٺ ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻاٶس‪.‬‬
 ‫فلل دٍم‬
‫اؿبسُای ثِ تجشثیبت چٌذ وـَس اسٍپبیی‬
‫‪1‬‬
‫‪ -1‬ؿْش ثشٍط‪ ،‬ثلظیه‬
‫ثطٸغ زض‪٦ 13‬یٯٹٲشطی زضیبی قٳب‪ ٬‬ٸ زض‪ٚ‬طة ثٯػی‪٢ ٥‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ ٸ ٲط‪٦‬ع اؾشبٴ ‪ٞ‬ٯٷسضظ ‪ٚ‬طثی ٲیثبق س‪.‬‬
‫ؾبذشبض ایٵ قٽط آٲیعٺای اظ َجیٗز ٸ ٲٗٳبضی ‪٢‬طٸٴ ٸؾُبیی اؾز ‪٦‬ٻ زض آٴ ‪٦‬بٶ ب‪٬‬ټ بی ٲٳش س آة ث ب‬
‫‪٪‬صضټبی ‪٢‬طٸٴ ٸؾُی‪ ،‬سط‪٦‬یت ٲٹظٸٶی ایؼبز ٶٳٹزٺ اؾز‪ .‬ٲیطاص ٲٗٳ بضی ق ٽط اظ زٸضٺټ بی ‪٪‬ٹٶ ب‪٪‬ٹٶی‬
‫سك‪٧‬ی٭ قسٺ ٸ ثٷبټبی زٸضٺټبی ثٗس ټٳ‪٫‬ی اظ ٮحبِ ٲ‪٣‬یبؼ‪ ،‬ضی شٱ ٸ سٷبؾ ت ټٳبټٷ ‪ ٩‬ث ب ثؿ شط ‪ ٢‬طٸٴ‬
‫ٸؾُی ق‪٧‬٭ ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻاٶس‪ٖ .‬ٷبنط ‪٢‬سیٳی ا‪ٚ‬ٯت احیب قسٺ یب ثٻ ٶٹٖی ٲٹضز اؾش‪ٟ‬بزٺ ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻاٶس‪.‬‬
‫ا‪٢‬ساٲبر ‪٢‬طٴ ٶٹظزټٱ سأطیط ٲٽٳی ثط ْبټط ‪٢‬طٸٴ ٸؾُبیی ثطٸغ زاقشٻ ‪٦‬ٻ ٲٷؼط ث ٻ ق ‪٧‬٭ ‪٦‬ٷ ٹٶی آٴ‬
‫قسٺ اؾز ٸ ثٻ ټٳیٵ زٮی٭ ٲٷش‪٣‬سیٵ‪ ،‬قٽط اٲطٸظیٵ ضا ٲٷُج‪ ١‬ثط قٽط ‪٪‬صقشٻ ٲیزاٶٷس‪.‬‬
‫ثیٵ ؾب‪٬‬ټبی ‪ 1200‬سب ‪ 1500‬ٲیالزی‪ ،‬ثطٸغ ی‪٧‬ی اظ دبیشرزټبی ا‪٢‬شهبزی اضٸدبی قٳب‪ٚ ٬‬طثی ث ٹزٺ‬
‫ٸ ٲ‪٧‬بٴ دط ضٸٶ‪٣‬ی ثربَط سؼبضر ٲٹػٹز زض ثٷسض ٸ ٲؼبٸضر ثب زضیب ثٻ ق ٳبض ٲ یض‪ٞ‬ش ٻ اؾ ز‪ .‬ٲ طظ ق ٽط‬
‫‪٢‬سیٳی ټٷٹظ ثب زیٹاض ‪٪‬ٯی ؾب‪ 1297 ٬‬ثب‪٢‬ی ٲبٶسٺ اؾز‪ .‬ایٵ زی ٹاض ‪٪‬ٯ ی زض ‪ ٢‬طٸٴ چٽ بضزٺ ٸ د بٶعزٺ ث ب‬
‫ا‪ٞ‬عٸزٴ ٶٻ زضٸاظٺ قٽطی اؾشح‪٧‬بٰ دیسا‪٦‬طزٺ ‪٦‬ٻ چٽبض ٲٹضز آٶٽب ثب‪٢‬ی ٲبٶسٺ اؾز‪ .‬قطیبٴټبیی اظ زضٸاظٺټب‬
‫ثٻ ؾٳز ٲط‪٦‬ع قٽط ػطیبٴ زاضٶس ‪٦‬ٻ ټٷٹظ ثٻ ٖٷٹاٴ ذیبثبٴټبی ٲٽٱ سؼبضی ثب‪٢‬ی ٲبٶسٺاٶس‪.‬‬
‫زضَٹ‪ 40 ٬‬ؾب‪٪ ٬‬صقشٻ ٶیطٸی ظیبزی نط‪ ٜ‬ٶٹؾبظی‪ ،‬ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطا‪٢‬جز اظ ٲط‪٦‬ع سبضیری قٽط ث طٸغ‬
‫قسٺ اؾز‪ ،‬ایٵ ضٸٶس ثٻ َٹض ٲؿشٳط ازاٲٻ زاقشٻ ٸ ٲٹضز ټسایز ٸ ‪٦‬ٷشط‪٢ ٬‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ اؾز‪.‬‬

‫‪ -1-1‬عشح ولی ٍ ثشًبهِ ػبختبسی هشثَط ثِ ػبل ‪ 1972‬هیالدی دس ثشٍط‬

‫سب ضید ثطٸغ ٲظ٭ ټٳٻ قٽطټبی ‪٢‬سیٳی‪ ،‬سط‪٦‬یجی اظ ٸيٕ ٲٹػٹز ٸ ٲحهٹ‪ ٬‬ضق س ٸ س‪ٛ‬یی ط زایٳ ی آٴ‬
‫اؾز‪ .‬ثٻ ټط نٹضر ثطای ایٵ قٽط ثطٶبٲٻای ٲٹضز ٶیبظ ثٹز سب ټٱ ح‪ٟ‬بْز اظ ټٹیز ثب‪ٞ‬ز ٸ ثٷبټب ضا سًٳیٵ‬
‫ٶٳبیس ٸ ټٱ س‪ٛ‬ییطار الظٰ ٸ ٲشٷبؾت ثب ظٶس‪٪‬ی ٶٹیٵ ضا ټسایز ‪٦‬ٷس‪.‬‬

‫اّذاف ثشًبهِ ولی ػبختبسی هشثَط ثِ ػبل ‪ 1972‬هیالدی‬

‫اټسا‪ ٜ‬ٲٹضز ٶٓط‪ ،‬چكٱ اٶساظټبیی ثٻ قطح ظیط ضا زٶجب‪ ٬‬ٲی‪٦‬طز‪:‬‬

‫‪ .1‬ثطای ٲُبٮٗٻ ثیكشط ضػٹٔ ‪٦‬ٷیس ثٻ ‪Beernaert&Brigitte 2001‬‬

 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 4‬‬

‫‪ -‬قٷبذز ٸ ٲٗط‪ٞ‬ی ثطٸغ ثطای ‪ٞ‬ٽٱ ٸ زض‪ ٤‬اضظـ ټبی ٲٹػٹز زض ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ آٴ‬
‫‪ -‬ثطضؾی ٸسحٯی٭ ز‪٢‬ی‪ ١‬اظ ؾبذشبض سبضیری ثطٸغ ٸ ټط ‪٦‬ساٰ اظ ثرفټ بی آٴ‪ :‬ای ٵ ٲ ٹاضز ظٲیٷ ٻ ٸ‬
‫ثؿشط ا‪٢‬ساٲبر ثٗسی سٯ‪٣‬ی قس ‪٦‬ٻ سٹؾٍ ‪٦‬ٳیشٻای ضاټجطزی ٲسٶٓط ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬ز‪.‬‬

‫‪ -2-1‬ػیبػت گزاسی دس ثبة حفبظت‪ ،‬احیب ٍ هؼبكشػبصی‬

‫‪ -1‬سًٳیٵ حیبر ٸ ایؼبز ػبشثٻ زض ٲط‪٦‬ع قٽطسبضیری‪ :‬اٸٮیٵ ا‪٢‬ساٰ چكٳ‪٫‬یط ثطای سظجی ز ػٳٗی ز‬
‫ؾب‪٦‬ٵ ٸ ػصة ؾب‪٦‬ٷبٴ ثیكشط زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری ثٹز ‪٦‬ٻ اظ َطی‪ ١‬ٲطٲز ٸ احیبی ذبٶٻټبی ٲٹػٹز ن ٹضر‬
‫‪٪‬ط‪ٞ‬ز‪ .‬ٲطٲز ٸ احیبی ذبٶٻټبی سبضیری زض ٶٓبٰ ثطٶبٲٻضیعی سٹؾٗٻ ٲؿ‪٧‬ٵ ػبی‪٫‬بٺ ‪٢‬بٶٹٶی ٸ ٲبٮی ٲٗ یٵ‬
‫دیسا ‪٦‬طز (سٹؾٗٻ ح‪ٟ‬بْز ٲحٹض؛ ایٵ ٶٹٔ سٹؾٗٻ سٹػٻ ذٹز ضا ٲُٗٹ‪ ٜ‬ث ٻ زازٺټ ب ٸ ٲؿ شٷسار ‪٪‬صق شٻ‬
‫زاضز ٸ ثركی اظ سٹؾٗٻ ضا زض ‪٢‬بٮت ایٵ زازٺ ټ ب سٹػی ٻ ٲی‪٧‬ٷ س‪ ،‬ٮ صا ح‪ٟ‬بْ ز ثرك ی ‪ ٗٞ‬ب‪ ٬‬اظ سٹؾ ٗٻ‬
‫ٲی‪٫‬طزز)‪.‬‬
‫‪ -2‬قٷبؾبیی ‪ٗٞ‬بٮیزټبی ثعض‪ ٨‬ٲ‪٣‬یبؾی ‪٦‬ٻ زض ٲحسٸزٺ سبضیری ٲعاحٱ سك ریم زازٺ ق سٶس‪ ،‬ٮ صا‬
‫ثطٶبٲٻضیعی ٲ‪ٟ‬هٯی ثطای اٶش‪٣‬ب‪ ٬‬آٶٽب ثٻ حٹٲٻ یب اَطا‪ ٜ‬قٽط دیفثیٷی قس‪ .‬ٲط‪٦‬ع قٽط سبضیری ٲیثبیؿز‬
‫ٲؼسزاً ٲؼٳٹٖٻ ‪٦‬بٲٯی اظ ‪ٗٞ‬بٮیزټبی ‪٦‬ٹچ‪ ٥‬ٲ‪٣‬یبؾی ٲیقس ‪٦‬ٻ زض اثشسا ثٻ آٴ ٲٷٓٹض َطاحی ٸ ؾبذشٻ‬
‫قسٺ ثٹز‪ ،‬ػٳٕآٸضی ٸ اٶش‪٣‬ب‪٦ ٬‬بضثطیټبی ٲعاحٱ یب ٲكب‪ٚ‬٭ ٶبټٷؼبض اظ ٲحسٸزٺ قٽط سبضیری ی‪ ٥‬يطٸضر‬
‫اػشٷبةٶبدصیط ثٹز‪.‬‬
‫‪ -3‬ایؼبز دٹیبئی زض ٲط‪٦‬ع سؼبضی قٽط ‪٢‬سیٱ ثٻ ٶحٹی ‪٦‬ٻ ض‪٢‬بثز ٲشٗبزٮی ثیٵ آٴ ٸ ثر ف ذ بضع اظ‬
‫قٽط ثط‪٢‬طاض قٹز‪ .‬ایٵ دٹیبیی اظ َطی‪ٗٞ ١‬بٮیزټبیی ٲبٶٷس ‪ٞ‬طٸق‪٫‬بٺټب‪٦ ،‬ب‪ٞ‬ٻټب‪ ،‬ضؾشٹضاٴټب ٸ ٲطا‪ ٦‬ع ا‪ ٢‬بٲشی‬
‫س‪٣‬ٹیز ٲیقس‪.‬‬
‫‪ -4‬ثسیٽی اؾز ‪٦‬ٻ ح‪ ّٟ‬ټٹیز سبضیری قٽط‪ ،‬ٶیبظٲٷس ح‪ٟ‬بْز اظ ٲیطاص اػشٳبٖی‪ ،‬ٲیطاص ٲٗٳ بضی‪،‬‬
‫ٲیطاص َجیٗی ٸ ٲٷبْط قٽطی اؾز‪ .‬ٮصا ټط ثٷبی ػسیسی ٲیثبیؿز اظٶٓط ٲ‪٣‬یبؼ‪ ،‬حؼٱ‪ ،‬ق‪٧‬٭‪ ،‬ضیشٱ یب‬
‫ضٶ‪ ٩‬ٲُبث‪ ١‬ثب ٲٗیبضټبی ز‪٢‬ی‪ ١‬ٸ ؾرز‪٪‬یطاٶٻ ٲٗٳبضی اػطا ٲی‪٪‬طزیس ٸ ؾبذشٳبٴټبی ػسیس اػ طا ق سٺ‬
‫ثب ‪٦‬ی‪ٟ‬یز ثبال ٲیثبیؿز ٲٹضز سكٹی‪ ١‬ٸا‪ ٕ٢‬ٲیقس‪ .‬سساٸٰ ٲیطاص سبضیری سٷٽب زض نٹضسی ٲیسٹاٶ س سح‪١ ٣‬‬
‫یبثس ‪٦‬ٻ ؾبذشٳبٴټبی ػسیس ٶیع زض ؾج‪ ٥‬ٸ ؾیب‪ ٠‬ظٶس‪٪‬ی قٽطی ٲٹػٹز زاضای سكرم ٸ ټٹیز ‪٪‬طزٶ س‪.‬‬
‫ٮصا ثٻ ٲٷٓٹض ثٽجٹز ټٹیز ٲط‪٦‬ع قٽط سبضیری ‪ُٗ٢‬بً دكشیجبٶی ؾیبؾ ی ثؿ یبض ‪ ٢‬ٹی الظٰ ث ٹز س ب سٽسی س‬
‫حبن٭ اظ ٶبثؿبٲبٶی قٽط ضا ثٻ اٲ‪٧‬بٴ سجسی٭ ‪٦‬ٷس ٸ آٮٹز‪٪‬یټب ٸ ٶبټٷؼبضیټب ضا ٲطس‪ ٕٟ‬ؾبظز سب ض‪ٚ‬ج ز الظٰ‬
‫ثطای ٲش‪٣‬بيیبٴ ؾ‪٧‬ٹٶز زض قٽط سبضیری ثطاٶ‪٫‬یرشٻ قٹز ٸ ٲؼسزاً ثٻ آٴ ٲحسٸزٺ ثبظ‪٪‬طزٶس‪.‬‬
‫‪ -5‬ؾیبؾز‪٪‬صاضی سطا‪ٞ‬ی‪٧‬ی ٶیع اٲطی يطٸضی ثٹز سب ٲك‪٧‬الر ٲٹػٹز ثیٵ دیبزٺټ ب ٸ اسٹٲجی ٭ټ ب ضا‬
‫ثطَط‪ ٜ‬ٶٳبیس‪ .‬ثطٶبٲٻ سطا‪ٞ‬ی‪٧‬ی ثبیس ‪٢‬بزض ثٻ زض‪ ٤‬ایٵ ٶٓطیٻ ٲیقس ‪٦‬ٻ سطا‪ٞ‬ی‪ ٥‬ٸ اثعاضټبی آٴ ٲ یثبیؿ ز‬
‫ذٹز ضا ثب قطایٍ ثب‪ٞ‬ز سبضیری اٶُجب‪ ٠‬ثسټس ٶٻ ثبٮٗ‪٧‬ؽ‪.‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ زٸٰ‪ :‬اقبضٺای ثٻ سؼطثیبر چٷس ‪٦‬كٹض اضٸدبیی □ ‪5‬‬

‫‪ -6‬حٳ٭ ٸٶ‪٣‬٭ ٖٳٹٲی ٸ ٲٯعٸٲبر آٴ ٲیثبیؿز ٲٹضز حٳبی ز ػ سی ‪٢‬طاض‪٪‬ی طز‪ .‬ای ٵ ثطٶبٲ ٻ ‪٦‬ٯ ی‬
‫ؾبذشبضی ټٳبٶٷس ی‪ ٥‬سحٹ‪ ٬‬اٶ‪٣‬الثی ثطای ثٯػی‪ ٥‬ثٹز ‪٦‬ٻ َی ثطٶبٲٻای ٲُبٮٗبسی ٸ سحٯیٯی ٸ نط‪ ٜ‬ټعیٷٻ‬
‫‪٦‬ب‪ٞ‬ی‪٦ ،‬بٲ٭ ‪٪‬طزیس‪ .‬زٸضٺ دیفثیٷی قسٺ ثطای اػطای ثطٶبٲٻټب‪ ،‬ی‪ ٥‬زٸضٺ ‪ 20‬ؾبٮٻ ثٹزٺ اؾز‪.‬‬

‫‪ -3-1‬ثخؾ دٍم ثشًبهِ ػبختبسی (تْیِ فْشػت ٍ هؼتٌذػبصی دس ثرشٍط دس ثربة حفبظرت‪،‬‬
‫احیب ٍ هؼبكشػبصی‬
‫ثرف زٸٰ ثطٶبٲٻ ‪٦‬ٯی ؾبذشبضی ثطٸغ زضؾب‪ 1973 ٬‬ٲیالزی ق‪٧‬٭ ‪٪‬ط‪ٞ‬ز‪ .‬ایٵ ثطٶبٲٻ قبٲ٭ ‪ٞ‬ٽطؾشی‬
‫اظ سٳبٰ ثٷب ټب ثٻ ٖٷٹاٴ ثٷیبٴ ٸ دكشٹاٶٻ ثطٶبٲٻ دیكٷٽبزی ثطای ٲط‪٦‬ع قٽط ثٹز‪ .‬زض ایٵ ضاؾشب قٽط س بضیری‬
‫ثٻ ٶٻ ثرف ٸ ټط‪٦‬ساٰ اظ آٶٽب ثٻ دٷؼبٺ ثٯٹ‪ ٤‬س‪٣‬ؿیٱ قس ‪٦‬ٻ ټط ی‪ ٥‬زاضای ثطٶبٲٻ ٲؼعایی ثٹز‪ .‬ټ ط ثر ف‬
‫قبٲ٭ ‪ 10‬ٲٹضز ضیع ثطٶبٲٻ ثٹز ‪٦‬ٻ زض ثط‪٪‬یطٶسٺ زاضایی ٲیطاطی‪ ،‬اضظیبثی ٸ سحٯی٭ټبی ٲطثٹَٻ ٲیقس‪.‬‬
‫‪ٞ‬ٽطؾز ٲٹػٹزی قبٲ٭ زازٺټبی ظیط ثٹز‪ :‬قج‪٧‬ٻټبی زؾشطؾی ؾٹاضٺ ٸ دیبزٺ‪ًٞ ،‬بټبی ث بظ ق ٽطی‪،‬‬
‫‪٦‬بضثطی اثٷیٻ‪ ،‬ٶٹٔ ٲهبٮح‪ ،‬ٶٹٔ ٲبٮ‪٧‬یز ذبٶٻټب ٸ اثٷیٻ اؾشیؼبضی ٸ قرهی‪ ،‬ؾبظٺ ثٷبټب ٸ دٹقف آٶٽب‪.‬‬
‫اضظیبثی ‪٦‬ٯی قبٲ٭ ٲٹاضز ظیط ثٹز‪:‬‬
‫‪ -1‬ثطضؾی ؾبذشبض ‪ٞ‬یعی‪٧‬ی ٸ ‪٦‬بٮجسی ثٷبټبی ٲٹػٹز ٸ زضػٻ ثٷسی آٶٽب قبٲ٭‪ :‬اثٷیٻ ذٹة‪ ،‬ثٷ بټ بی‬
‫ٶیبظٲٷس ٲطٲز ‪ٞ‬ٹضی ثب سٹػٻ ثٻ ذبٮی یب ‪ٗٞ‬ب‪ ٬‬ثٹزٴ ٲٯ‪.٥‬‬
‫‪ -2‬اضظیبثی ػبی‪٫‬بٺ قٽطی اظ ټط ثٷب‪،‬‬
‫‪ -3‬اضظیبثی ٶٳبټب ٸ ‪٦‬ی‪ٟ‬یز ْبټطی ‪ٞ‬طٸق‪٫‬بٺټب‪ ،‬سبضید ٸ ‪٢‬سٲز ثٷبټب ٸ قٷبؾبیی ثٷبټبی ذٷظی‪،‬‬
‫‪ -4‬ثطضؾی دٹقفټبی ‪٪‬یبټی ٸ زضذشبٴ ٲٹػٹز‪.‬‬
‫ثبیس اشٖبٴ ‪٦‬طز ‪٦‬ٻ ثطٶبٲٻټبی ٲطثٹٌ ثٻ ثرفټبی ٲرشٯ‪ ،ٝ‬ثٻ زٮی ٭ ‪٦‬ٳج ٹز ٶی طٸ زض ؾ بظٲبٴ آط بض‬
‫سبضیری ٸ ٶٹؾبظی قٽطی ثٻ َٹض ٲؿشٳط ثٻ اٶؼبٰ ٶطؾیسٶس‪.‬‬

‫‪ -4-1‬ثشًبهِ ػبختبسی جذیذ ثشای ثشٍط (ؿبهل ػیبػت گزاسی ٍ ثشًبهِسیضی‬

‫انٹ‪٦ ٬‬ٯی ٲطثٹٌ ثٻ ثطٶبٲٻ ؾبذشبضی سب اٲطٸظ زٶجب‪ ٬‬ٲ یق ٹز‪ ،‬د ؽ اظ‪٪‬صق ز ‪ 40‬ؾ ب‪ ،٬‬ا‪ ٢‬ساٲبر‬
‫ثٷیبزیٵ ٲص‪٦‬ٹض ٲٹػت دٹیبیی قٽط قسٺ ٸ س‪ٛ‬ییطار حبن٭ اظ آٴ ثبٖض قسٺ اؾز ‪٦‬ٻ قٹضای قٽط ٲؼجٹض‬
‫زض ث‪٧‬بض‪٪‬یطی ثطٶبٲٻ ؾبذشبضی ػسیسی قٹز سب ثٻ ٖٷٹاٴ اثعاض ؾیبؾ ش‪٫‬صاضی ٸ ضاټٷٳ بی سٹؾ ٗٻ ق ٽطی‬
‫ٲٹضزاؾش‪ٟ‬بزٺ ٸا‪ ٕ٢‬قٹز‪.‬‬
‫ثرف ٖٳسٺای اظ اټسا‪ ٜ‬ٲطثٹٌ ثٻ ثطٶبٲٻ ؾبذشبضی ٲح‪ ١٣‬قسٺ اؾز ٸٮی ټٷٹظ ٲك ‪٧‬الر ٖسی سٺای‬
‫اظ ‪٢‬جی٭ سظجیز ؾب‪٦‬ٷبٴ قٽطی‪ ،‬ا‪ٞ‬عایف سٹضیؿز‪ ،‬ثرف ذ سٲبر ق ٽطی ٸ ح‪ٟ‬بْ ز اظ ٲی طاص س بضیری‬
‫ٸػٹز زاضز‪.‬‬
‫‪٪‬عیٷٻټبی دیكٷٽبزی زض ثطٶبٲٻ ؾبذشبضی ػسیس ثطای ٲط‪٦‬ع قٽطسبضیری اظ ایٵ ‪٢‬طاض ټؿشٷس‪:‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 6‬‬

‫‪ -1‬ثطٸغ ٲیثبیؿز قٽطی ٲٷبؾت ثطای ظٶس‪٪‬ی ثب‪٢‬ی ثٳبٶس ٸ ثطٶبٲٻټبی ٶٹؾبظی قٽطی ٶیع ثبیس ازاٲٻ‬
‫یبثس ‪٦‬ٻ اٮجشٻ ټس‪ٞ‬ف ا‪ٞ‬عایف ثیف اظد یف ػٳٗی ز ؾ ب‪٦‬ٵ زض ق ٽط ٶیؿ ز‪ ،‬ثٯ‪ ٧‬ٻ ای ٵ ثطٶبٲ ٻ ق بٲ٭‬
‫ضؾیس‪٪‬ی ثٻ ؾبذشٳبٴټبی ٲشطٸ‪٦‬ٻ ٸ سط‪ٚ‬یت ؾ‪٧‬ٹٶز زایٳی ثطای ؾب‪٦‬ٷبٴ اؾز‪.‬‬
‫‪ -2‬سؼبضر ثبیس زض ذیبثبٴټبی انٯی سظجیز قٹز‪ ،‬ثٻ ذهٹل آٶٽبیی ‪٦‬ٻ زض ٲؿیط زضٸاظٺټ بی ق ٽط‬
‫‪٢‬سیٳی ‪٢‬طاض زاضٶس‪.‬‬
‫‪ -3‬سٳط‪٦‬ع سٹضیؿز زض ٲظٯض َالیی ٲٗطٸ‪ ٜ‬قبٲ٭ ؾٻ ٲحسٸزٺ ثب ؾبث‪٣‬ٻ سبضیری ث ب‪٢‬ی ٲبٶ سٺ اؾ ز‪.‬‬
‫سٹضیؿز قجبٶٻ ٶیع ثبیس ثیكشط ٲٹضز حٳبیز ‪٢‬طاض ث‪٫‬یطز ٸ سهٳیٱ ؾب‪ 1996 ٬‬ٲیالزی زض ذهٹل سٹ‪ٝ ٢‬‬
‫احساص ټش٭ټبی ػسیس ٲٹضز سب‪٦‬یس اؾز‪ .‬قج‪٧‬ٻټبی زؾشطؾی زضق ٽط ا‪ ٞ‬عایف دی سا ‪ ٦‬طزٺ ٮ صا س أٲیٵ‬
‫دبض‪٦‬یٷ‪ ٩‬ذٹزضٸ ٸ ؾیبؾزټبی ٲطثٹٌ ثٻ حٳ٭ ٸٶ‪٣‬٭ ٖٳٹٲی ٲیثبیؿز زض زؾشٹض ‪٦‬بض ‪٢‬طاض ‪٪‬یطز‪ .‬ٲٷُ‪٣‬ٻ‬
‫اَطا‪ ٜ‬ایؿش‪٫‬بٺ ضاٺآټٵ ثٻ ٖٷٹاٴ ټؿشٻ سٹؾٗٻ قٽطػسیس زض ٶٓط‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ قسٺ ‪٦‬ٻ ث ٻ ٲٷُ‪ ٣‬ٻ اؾ شطاسػی‪٧‬ی‬
‫ثطای ‪٦‬بضثطیټب ٸ ٶیبظټبیی ثب ٲ‪٣‬یبؼ ثعض‪ ٨‬زض ٲط‪٦‬ع قٽط ٸ زض ؾُح ٲحٯی سجسی٭ ٲیقٹز‪.‬‬
‫‪ -4‬س‪ٟ‬بٸر ٖٳسٺ ثیٵ ثطٶبٲٻ ؾبذشبضی ػسیس ٸ ‪٢‬جٯی (ٲطثٹٌ ثٻ ؾب‪ ،)1972 ٬‬اضظیبثی ٸ سحٯی٭ ػ بٲٕ‬
‫اظ ثطټٱ‪٦‬ٷف ثیٵ قٽط سبضیری ٸ ٲٷُ‪٣‬ٻ اَطا‪ ٜ‬اؾز‪ .‬اٮ‪٫‬ٹیی اظ سٹؾٗٻ ػسیس دیك ٷٽبز ق سٺ اؾ ز ‪ ٦‬ٻ‬
‫ټس‪ ٜ‬انٯی آٴ‪ ،‬ایؼبز ؾبذشبضی ٲٷؿؼٱ ٲیثبقس ‪٦‬ٻ زض آٴ ثب‪ٞ‬ز ٲط‪٦‬عی زض قٽط حبٮز ٸیػٺ یب‪ٞ‬شٻ اؾز‬
‫ٸ ٲٷُ‪٣‬ٻ اَ طا‪ ٜ‬زض اضسج بٌ دیٹؾ شٻ ٸ ٲؿ شٳط ث ب ق ٽط س بضیری ٸحٹٲ ٻ آٴ ٲ یثبق س‪ .‬دیك ٷٽبزټبی‬
‫ثطٶبٲٻضیعی قٽطی زض ػٽز سٹؾٗٻ اػشٳبٖی ‪ -‬ا‪٢‬شهبزی ٸ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی قٽط ثٻ ‪٦‬بض ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ قسٺ‪ ،‬ٲ س‪٬‬ټ بی‬
‫ضیرزقٷبؾبٶٻ قٽطی ذٹز ثٻ اثعاضی ثطای ایٵ سٹؾٗٻ سٯ‪ ٣‬ی ‪٪‬طزی سٺ اؾ ز ٸ ضاټ‪٧‬بضټ بی ػسی س ٶٓ بٰ‬
‫حٳ٭ٸٶ‪٣‬٭ ٲٹضز اؾش‪ٟ‬بزٺ ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ سب ثٻ سٗبز‪ ٬‬ثب‪ٞ‬ز سبضیری ‪٦‬ٳ‪٦ ٥‬ٷس‪.‬‬

‫‪ -5-1‬ثشًبهِّبی هشثَط ثِ هٌبعك ٍیظُ‬

‫الظٰ ثٻ ش‪٦‬طاؾز ‪٦‬ٻ ثطٶبٲٻټبیی ثطای ٲٷبَ‪ ١‬ٸیػٺ‪ ،‬ٲبٶٷس ثطٶبٲٻ ؾبذشبضی ‪ٞ‬ٯٷ سضظ ٸ ؾ بح٭ ٲطثٹَ ٻ‬
‫ٸػٹز زاضز‪ .‬ثطٸغ ثٻ ٖٷٹاٴ ی‪ ٥‬ٲط‪٦‬ع ثب ټٹیز ٲٷُ‪٣‬ٻای ٸ قٽطی زضػٻ اٸ‪ ٬‬ٸ قٽطټبی سبضیری‪٪ ،‬ٷ ز‪ 1‬ٸ‬
‫آٶشٹضح‪ 2‬ثٻ ٖٷٹاٴ ‪٪‬عیٷٻټبیی ثطای ػصة سٹضیؿز زض ‪ٞ‬ٯٷسضظ زض ٶٓط ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ قسٺاٶس‪.‬‬
‫اؾشبٴ ‪ٞ‬ٯٷسضظ ‪ٚ‬طثی ٲؿئٹ‪ ٬‬دیفٶٹیؽ َطح اٸٮیٻ ٲطثٹٌ ثٻ ثطٶبٲٻ ؾبذشبضی ثطای ؾ بح٭ ‪٪‬طزی سٺ اؾ ز‬
‫‪٦‬ٻ زض آٴ ثطٸغ ثٻ ٖٷٹاٴ ی‪ ٥‬ٲٷُ‪٣‬ٻ ٲؿ‪٧‬ٹٶی‪ ،‬ثب اضظـ سبضیری ٸ ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی سٯ‪ ٣‬ی ق سٺ اؾ ز‪ .‬زض ای ٵ ثطٶبٲ ٻ‬
‫ؾبذشبضی‪ ،‬ح‪ٟ‬بْز ٸ ثبظؾبظی ٲیطاص ثطٸغ ٶیع اټٳیز ‪٦‬ٯیسی زاضز‪ .‬زض ٶشیؼٻ ثطٶبٲٻ ؾبذشبضی ػسیس ثطای ث طٸغ‬
‫ثبیس زض ‪٢‬بٮت ‪ٞ‬طيیبر اؾبؾی اظ ثطٶبٲٻټبی ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬ثب‪٢‬ی ٲبٶسٺ ٸ سٷب‪ً٢‬ی ثب آٶٽب ٶساقشٻ ثبقس‪.‬‬

‫‪1. Ghent‬‬
‫‪2. Antwerp‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ زٸٰ‪ :‬اقبضٺای ثٻ سؼطثیبر چٷس ‪٦‬كٹض اضٸدبیی □ ‪7‬‬

‫‪ -6-1‬اهَس هشثَط ثِ هذیشیت ٍ ثبصػبصی‬

‫دؽ اظ ‪٪‬صقز ‪ 40‬ؾب‪ ٬‬ا‪٦‬ٷٹٴ ا‪٢‬ساٲبسی اٶؼبٰ قسٺ اؾز س ب ٲی طاص س بضیری ضا ‪٦‬ٷش ط‪ ،٬‬ٲ سیطیز ٸ‬
‫ٶ‪٫‬ٽساضی ‪٦‬ٷس ٸ ثٻ ٸؾیٯٻ اثعاضټبی ‪٢‬بٶٹٶی ٸ ٲبٮی اظ َطی‪ ١‬ٸي ٕ ‪ ٢‬ٹاٶیٵ ػسی س ای ٵ ٲٷ بَ‪ ١‬ضا س‪٣‬ٹی ز‬
‫ٶٳبیس‪.‬‬

‫‪ -1-6-1‬هبلیبت ثش خبلی ثَدى ثلٌذهذت خبًِّب‬

‫دؽ اظ ٲهٹثٻ ؾب‪ 1995 ٬‬ٲیالزی‪ ،‬قٽط ثُٹض ؾیؿشٳبسی‪ ٥‬سٳ بٰ ؾ بذشٳبٴټ بی ذ بٮی ٸ ٲشطٸ‪ ٦‬ٻ‬
‫ٲٹػٹز زض حٹظٺ ذٹز ضا ‪٦‬ٷشط‪ ٬‬ٲی‪٦‬ٷس‪ .‬ثٻ ٸیػٺ ؾبذشٳبٴټبیی ‪٦‬ٻ ٲسر ٲسیسی ٲشطٸ‪٦‬ٻ ٸ ذبٮی ثٹزٺاٶ س‬
‫ٸ ټٳچٷیٵ ثٷبټبی ‪ٞ‬طؾٹزٺ قٷبؾبیی قسٺ‪ ،‬ٲبٮ‪٧‬بٴ آٶٽب ٲُٯٕ ٲ یق ٹٶس ٸ زض ػ بیی ‪ ٦‬ٻ الظٰ ثبق س‪ ،‬ث ٻ‬
‫ٸؾیٯٻ زٸٮز ٲحٯی ‪ٞ‬ٯٷسضظ ٲٹضز ػطایٱ ٲبٮیبسی ‪٢‬طاض ٲی‪٪‬یطٶس‪ .‬ایٵ ؾیبؾز ثؿیبض سبطیط‪٪‬صاض ثٹزٺ اؾ ز ٸ‬
‫ثبٖض قسٺ سب ٲبٮ‪٧‬بٴ ٸ ٲؿشبػطیٵ ٲك‪٧‬الر ٲطثٹَٻ ضا ثٻ ‪٦‬ٳ‪ ٥‬ٲؼٳٹٖٻای اظ یبضاٶٻټبی قٽطی اظ اؾشبٴ‬
‫‪ٞ‬ٯٷسضظ ‪ٚ‬طثی ٸ زٸٮز ‪ٞ‬ٯٷسضظ ثطَط‪٦ ٜ‬ٷٷس‪ .‬ٲبٮیبرټبیی ‪٦‬ٻ ثسیٵ نٹضر ػٳٕ آٸضی ٲیقٹٶس ثٻ ثٷی بزی‬
‫ثٻ ٶبٰ ثٷیبز اٶ‪٫‬یعـ اػشٳبٖی اټسا ٲیقٹز ‪٦‬ٻ ٲؿئٹٮیز آٴ قٷبؾبیی ٲبٮ‪٧‬بٴ ذبٶٻټبی ذبٮی اظ ؾ ‪٧‬ٷٻ ٸ‬
‫‪ٞ‬طؾٹزٺ اؾز‪.‬‬

‫‪ -2-6-1‬ػبختوبىّب ٍ آثبس فْشػت ؿذُ‬

‫نبحجبٴ ثٷبټبی ‪ٞ‬ٽطؾز قسٺ ‪٢‬بٶٹٶی زض ثطٸغ ثٻ سٗساز ‪ 300‬ٲٹضز‪ ،‬ٲبٮ‪٧‬بٴ ذٹة ٸ ٲؿ ئٹٮیز د صیطی‬
‫ثطای اٲٹا‪ ٬‬ذٹز ثٹزٺ ٸ ٲطا‪٢‬جزټبی ز‪٢‬ی‪٣‬ی ٶؿجز ثٻ ح‪ ّٟ‬ؾبذشٳبٴ زض ق‪٧‬٭ ٲٷبؾت ٲجصٸ‪ ٬‬ٲیزاضٶ س‪.‬‬
‫ایٵ اٲط ثب دبزاـ ٶ‪٫‬ٽساضی اظ اثٷیٻ ‪ٞ‬ٽطؾز قسٺ ‪٦‬ٻ اظؾب‪ 1993 ٬‬اٖٳب‪٪ ٬‬طزیس سؿٽی٭ ٸ ٲ ٹضز سك ٹی‪١‬‬
‫‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬ز‪٢ .‬ج٭ اظ اذشهبل ایٵ دبزاـټب‪ ،‬ٲبٮ‪٧‬بٴ ٲٹْ‪ ٝ‬ثٹزٶس ‪٪‬عاضـ ‪ٞ‬ٷی ؾبٮیبٶٻای ثٻ زٸٮز ‪ٞ‬ٯٷ سضظ‬
‫اضایٻ ‪٦‬ٷٷس‪.‬‬

‫‪ -3-6-1‬تأػیغ ػبصهبى غیشاًتفبػی جْت هشالجت اص آثبس ٍ اثٌیِ‬

‫ٶٽبزټب ٸ زؾش‪٫‬بٺټبی ٲحٯی سأؾ یؽ ػبصهبى هشالجت اص اثٌیرِ ضا زض ؾ ب‪ 1991 ٬‬ٲ یالزی ث طای‬
‫ٶ‪٫‬ٽساضی ٸ ٶٓبضر ٲطست ثط ؾبذشٳبٴټبی ‪ٞ‬ٽطؾز قسٺ دیفثیٷی ٶٳٹزٶس‪ .‬اًٖبی ایٵ ٲؤؾؿ ٻ‪ ،‬ٲبٮ‪ ٧‬بٴ‬
‫اٲال‪ ٤‬ٲٹػٹز زض ثطٸغ ثٹزٶس ‪٦‬ٻ ذٹز ٲٯعٰ ثٻ ٶٓبضر ؾبٮیبٶٻ ٸ‪٪‬عاضـ ز‪٢‬ی‪ ١‬اظ آط بض ق سٶس‪ .‬ٲٗٳ ٹالً ای ٵ‬
‫ٖٳ٭ ثبٖض ٶ‪٫‬ٽساضی ٲٷبؾت یب ا‪٢‬ساٲبر ‪ٞ‬ٹضی ٲٹضز ٶیبظ ٲی‪ ٪‬طزز‪٦ .‬بضټ بی سٗٳیطاس ی ثال‪ٞ‬بن ٯٻ د ؽ اظ‬
‫‪٦‬ٷشط‪ ٬‬ٲؤؾؿٻ ٲطا‪٢‬جز اظ آطبض س‪٧‬ٳی٭ قسٺاٶ س‪ .‬ث ٻ ای ٵ سطسی ت‪ ،‬ٲبٮ‪ ٧‬بٴ ‪ ٢‬بزض ق سٶس اظ ٸي ٕ ‪٦‬بٮج سی‬
‫ؾبذشٳبٴ سبضیری ذٹز ثب ذجط قٹٶس‪.‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 8‬‬

‫اظ ٲیبٴ ٲبٮ‪٧‬بٴ ‪ 300‬ثٷبی ‪ٞ‬ٽطؾز قسٺ‪ ،‬سٗساز ‪ 40‬ٶ‪ٟ‬ط ًٖٹ ؾبظٲبٴ ٲطا‪٢‬جز اظ آطبض قسٺاٶس ٸ ایٵ اٲط‬
‫ثٻ ٖٯز ٲكبض‪٦‬ز زازٴ ذٹز قٽطٸٶساٴ زض اٲط ح‪ٟ‬بْز‪ ،‬ثؿیبض ٲ‪ٟ‬یس ٸا‪ ٕ٢‬قسٺ اؾز‪.‬‬

‫‪ -4-6-1‬ػبصهبى ؿْشی آثبستبسیخی ٍ ًَػبصی ؿْشی‬

‫ثطای ٶٓبضر ٸ ‪٦‬ٷشط‪ ٬‬ٲؿشٳط ٖٳٯیبر زض قٽط سبضیری‪ ،‬ؾیعزٺ ًٖٹ اظ ‪٦‬بض‪٦‬ٷ بٴ ؾ بظٲبٴ ٲطا‪٢‬ج ز اظ‬
‫آطبض ثب ؾبظٲبٴ آطبض سبضیری ٸ ٶٹؾبظی قٽطی زض اضسجبٌ ټؿشٷس ‪٦‬ٻ ٶ‪٣‬ف ٶبْطیٵ ٲیطاص ضا ای‪ٟ‬ب ٲی‪٦‬ٷٷس ٸ‬
‫آٶٽب ٲؿؤٮیز سٳبؼ ٲؿش‪٣‬یٱ ثب ٲبٮ‪٧‬یٵ ؾبذشٳبٴټب ٸ ٲطا‪٢‬جز زایٳی اظ ٲیطاص سبضیری ضا ثٻ ٖٽسٺ زاضٶس‪.‬‬
‫زض ثطٸغ ٲؿئٹٮیز قٹضای قٽط ٲحٯی ثٻ ٖٽسٺ قٽطزاض اؾز‪٢ .‬بي ی ق ٽط زاضای ٲؿ ئٹٮیز ٲٗیٷ ی‬
‫ثطای ٶٓبضر ثط ٲیطاص ٸ ٶٹؾبظی قٽطی اؾز ٸٮی ٸْبی‪ٖ ٝ‬ٳٯی ٸ اٶؼ بٰ ضاټٷٳ بییټ بی الظٰ ث ط ٖٽ سٺ‬
‫ؾبظٲبٴ آطبض سبضیری ٸ ٶٹؾبظی قٽطی اؾز ‪٦‬ٻ زض ؾب‪ 1976 ٬‬ٲیالزی سك‪٧‬ی٭ قسٺ اؾز‪.‬‬
‫‪٦‬ٷشط‪ ٬‬ٸ دی‪٫‬یطی ٲؼٹظټبی ؾبذشٳبٶی ٸ ػٹاث‪٫‬ٹیی ثٻ زضذٹاؾزټبی اٸٮیٻ ث ٻ ٖٽ سٺ ؾ بظٲبٴ آط بض‬
‫سبضیری اؾز‪ .‬اٲٹض ٲطثٹٌ ثٻ ثطٶبٲٻضیعی قٽطی ٸ نسٸض ٲؼٹظ ټٱ ثٻ ٖٽسٺ ایٵ ؾبظٲبٴ اؾز‪.‬‬
‫ثطای ټط ‪٦‬ساٰ اظ زضذٹاؾزټب‪ ،‬ٲٗیبضټبی ظیط ٲسٶٓط ‪٢‬طاض ٲی‪٪‬یطٶس‪:‬‬
‫‪ -‬اضظـ ٲٗٳبضی ٸ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی سبضیری ثٷب‬
‫‪ -‬ٸيٗیز ٸٲٹ‪ٗ٢‬یز ثٻ ٮحبِ ٲٷٓط قٽطی‬
‫‪ -‬ٸيٗیز ‪ٞ‬یعی‪٧‬ی ثٷبی ٲٹضز ٶٓط‬
‫ایٵ ٲٗیبضټب زض ٲٹضز قٽط ثطٸغ اٖٳب‪ ٬‬ٲیقٹز‪ ،‬ظیطا ټٹیز ذ بل ق ٽط ٶیبظٲٷ س ح‪ٟ‬بْ ز اظ ٲی طاص‬
‫اضظقٳٷس آٴ اؾز ٸ ٲٗٳبضی ٲٹػٹز حشی ا‪٪‬ط زاضای اضظـ ‪٦‬ٳشطی ټٱ ثبقس‪ ،‬ٲٹضزحٳبیز ‪٢‬طاض ٲی‪٪‬ی طز‬
‫ٸ اٲط ح‪ٟ‬بْز‪ ،‬ؾبذشٳبٴټبی ػسیسسط ضا ٶیع قبٲ٭ ٲیقٹز‪ .‬ی‪٧‬ی زی‪٫‬ط اظ ٸْبی‪ ٝ‬ثؿیبض ٲٽٱ ؾبظٲبٴ آط بض‬
‫سبضیری‪ ،‬سٹنیٻټبی الظٰ ٲطثٹٌ ثٻ ٶٹؾبظیټب‪ ،‬اٖٱ اظ ٲبٮ‪٧‬یزټبی زٸٮشی ٸ ذهٹنی اؾز‪.‬‬
‫ؾبٮطٸظ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی زض ‪ٞ‬ٯٷسضظ سٹؾٍ ایٵ ؾبظٲبٴ ثطٶبٲٻضیعی ٲی‪٪‬طزز ‪٦‬ٻ ٶ‪٣‬ف ثؿیبض ٲٽٳ ی زض‬
‫ایؼبز آ‪٪‬بټی ٶؿجز ثٻ ٲیطاص ٸ ثرهٹل زض ا‪ٞ‬عایف احؿبؼ سٗٽس ٖٳٹٰ ٶؿجز ثٻ ٲیطاص ٲٗٳبضی زاضز‪.‬‬
‫ټط ثٷبیی ‪٦‬ٻ زض ؾبٮطٸظ ٲیطاص ثٻ ضٸی ٖٳٹٰ ‪٪‬كٹزٺ ٲیقٹز‪ ،‬ثب ثبظزیس چٷ سیٵ ټ عاض ٲ طزٰ ٖال‪ ٢‬ٻٲٷ س‬
‫ٲٹاػٻ ٲی‪٪‬طزز‪.‬‬
‫ٲؿئٹٮیز زی‪٫‬ط ‪٦‬بض‪٦‬ٷبٴ ؾبظٲبٴ ٲیطاص‪ ،‬ثطضؾی ذبٶٻټبی ثطٸغ زض اضسجبٌ ثب ؾبث‪٣‬ٻ س بضیری ؾ ب‪٦‬ٷبٴ‬
‫‪٢‬جٯی آٶٽبؾز‪ .‬ایٵ ضٸٶس ثب ‪٦‬ٳ‪ ٥‬ؾبظٲبٶی ‪ٚ‬یطاٶش‪ٟ‬بٖی ثٻ ٶبٰ آضقیٹ ظٶس‪٪‬ی زٶجب‪ ٬‬ٲیق ٹز‪٦ .‬ك ‪ ٝ‬ٸ‪ ٢‬بیٕ‬
‫ػسیس اػشٳبٖی زض ایٵ ضاثُٻ ٲٷؼط ثٻ اؾشسال‪٢ ٬‬ٹیسط ثطای ح‪ٟ‬بْز ٲیقٹز‪ .‬ایٵ ؾبظٲبٴ ټٳٻ زاٶ ف ٸ‬
‫اَالٖبر ذٹز ضا ثٻ ٶٳبیك‪٫‬بٺټب ٸ ٲؿبث‪٣‬بر ٲطثٹٌ ثٻ ٲٗٳبضی اضایٻ ٲی‪٦‬ٷس سب ثٻ ٸؾ یٯٻ آٶٽ ب ث ٻ اضس‪ ٣‬بی‬
‫ٲٷبْط ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی سبضیری قٽط ‪٦‬ٳ‪٦ ٥‬ٷٷس‪.‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ زٸٰ‪ :‬اقبضٺای ثٻ سؼطثیبر چٷس ‪٦‬كٹض اضٸدبیی □ ‪9‬‬

‫ثٻ ٖالٸٺ‪ ،‬قٽطثطٸغ اظؾب‪ 1904 ٬‬زاضای ی‪٦ ٥‬ٳیشٻ ثٻ ٶبٰ ‪٦‬ٳیشٻ ظیجبییقٷبؾ ی ٸ ظیجبؾ بظی اؾ ز‪.‬‬
‫اًٖبی ایٵ ‪٦‬ٳیشٻ ٲشك‪٧‬٭ اظ ا‪ٞ‬طازی ‪ٚ‬یطٲٗٳبض اؾز ‪ ٦‬ٻ ٖال‪ ٢‬ٻ ظی بزی ث ٻ س بضید ٲی طاص ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی ی ب‬
‫ٲٗٳبضی ثطٸغ زاقشٻاٶس‪ .‬ایٵ ‪٦‬ٳیشٻ ٲؿئٹ‪ ٬‬سٹنیٻ س‪ٛ‬ییطار ظیجبیی قٷبذشی ثٻ ؾبذشٳبٴټبی ٲٹػ ٹز ی ب‬
‫دیكٷٽبز ثطای ٶحٹٺ ٖٳ٭ زض اػطای ؾبذشٳبٴټبی ػسیس اؾز‪.‬‬

‫‪ -5-6-1‬همشسات ػبختوبىّبی ؿْشی‬

‫ؾبظٲبٴ آطبض سبضیری ٸ ٶٹؾبظی قٽطی ثب ‪٦‬ٳیؿیٹٴ ظیجبییقٷبؾی ق ٽطی ث ٻ ق ٹضای ق ٽط ‪٦‬ٳ ‪٥‬‬
‫ٲی‪٦‬ٷس سب سهٳیٱ ذٹز ضا ٲجٷی ثط اضایٻ ٲؼٹظټبی ؾبذشٳبٶی اسربش ٶٳبیٷ س‪ .‬سه ٳیٱ آٴ ق ٹضا ‪ ُٗ٢‬ی ٸ‬
‫ٶٽبیی اؾز‪.‬‬
‫ثطٸغ ؾیبؾزټبی قسیسی زضذهٹل ٲ‪٣‬طضار ؾبذشٳبٴټبی قٽطی زض‪٦‬٭ ٲٷُ‪ ٣‬ٻ اٖٳ ب‪ ٬‬ٲ ی‪٦‬ٷ س‪.‬‬
‫ٲٹؾؿٻ َطاحی ؾبذشٳبٴ‪ ،‬زضذش‪٧‬بضی ٸدٹقفټبی ‪٪‬یبټی ضا ٶیع اظ اثعاضټبی ‪٦‬ٷش ط‪٢ ٬‬ٯٳ ساز ٲ ی‪٦‬ٷ س‪.‬‬
‫زضایٵ ٲٹؾؿٻ ٲ‪٣‬بالر ٲشٗسزی ضاػٕ ثٻ ‪٦‬ی‪ٟ‬یز ٸ ظیجبیی ی‪ ٥‬ؾبذشٳبٴ سٽیٻ ٸ ٲٷشكط ٲیقٹز‪.‬‬
‫ٲؼٹظ نبزضٺ سٹؾٍ قٹضای قٽط‪ ،‬انٹٮی ضا ثطای ٶٹؾبظی دٹقف ثبٰټب‪ ،‬س‪ٛ‬ییط ‪٦‬بضثطی ؾ بذشٳبٴټ ب‪،‬‬
‫ٶهت سبثٯٹټب‪ ،‬آ‪ٞ‬شبة‪٪‬یطټب ٸ ؾبیجبٴټب ثٻ نٹضر ٲسٸٴ اضائٻ ‪٦‬طزٺ اؾز‪.‬‬
‫اٶساظٺ ٸٶٹٔ سبثٯٹټبی سجٯی‪ٛ‬بسی ثٻ ز‪٢‬ز ‪٦‬ٷشط‪ ٬‬ٲیقٹٶس‪.‬‬
‫ایؼبز ‪ٞ‬طٸق‪٫‬بٺټبی ػسیس ٲٷٹٌ ثٻ ضٖبیز ٲ‪٣‬طضار ثؿیبض ؾرز‪٪‬یطاٶٻای اؾز‪.‬‬
‫ثطای س‪ٛ‬ییط ْبټط ٶٳبی ؾبذشٳبٴ‪ ،‬ٶ‪٣‬بقی‪ ،‬دب‪٤‬ؾبظی ٸ ٶٹؾ بظی ‪٦‬بضټ بی چ ٹثی آٴ‪ ،‬اذ ص ٲؼٹظټ ب‬
‫يطٸضی اؾز‪ .‬ثطای س‪ٛ‬ییط زازٴ ضٶ‪ ٩‬ثٷبټب ٲٹا‪٣ٞ‬ز ؾبظٲبٴ آطبضسبضیری اٮعاٲی اؾز‪ .‬س‪ٛ‬ییط ضٶ‪ ٩‬ٶٳب ذیٯی‬
‫حبئع اټٳیز اؾز‪ ،‬چٹٴ ٲٗٳبضی ثٷب ٲٳ‪٧‬ٵ اؾز ٲٹضز سأ‪٦‬یس ثیك شط ی ب ‪٦‬ٳش ط ‪ ٢‬طاض ث‪٫‬ی طز ی ب ضٶ ‪ ٩‬ث ٻ‬
‫نٹضسی زضؾز یب ٶبزضؾز اؾش‪ٟ‬بزٺ قٹز‪ .‬اٖٳب‪ ٬‬ضٶ‪٩‬ټبی ٲٗسٶی ثربَط ذٹال ح‪ٟ‬بْشی ثٽشط آٴ ټٳ ٹاضٺ‬
‫ٲٹضز سأ‪٦‬یس اؾز‪.‬‬
‫ٲؼٹظ ثطای ثبظؾبظی ٸ ٶٹؾبظی ‪٦‬بضټبی چٹثی سٹؾٍ ؾبظٲبٴ آطبض سبضیری نبزض ٲیقٹز‪ .‬حؼٱ ظیبزی‬
‫اظ ظٲبٴ ٸ اٶطغی نط‪ ٜ‬سٹنیٻټب ٲیقٹز‪ ،‬اٲب ٲشأؾ‪ٟ‬بٶٻ ټٳیكٻ ټٱ ٲٹ‪٣ٞ‬یزآٲی ع ٶٳ یثبق س‪ .‬زضٸز‪ ٪‬طاٴ‪،‬‬
‫ذیٯی اظٲٽبضرټبی ؾٷشی ذٹز ضا اظ زؾز زازٺاٶس ٸ ا‪ٚ‬ٯت ‪٦‬بضټبی دیف دب ا‪ٞ‬شبزٺ ٸ ٲٗٳ ٹ‪ ٬‬ٸ اؾ شبٶساضز‬
‫اٶؼبٰ ٲیزټٷس‪ .‬اذیطاً‪ ،‬سٗساز ٲحسٸزی اظ آٶٽب ٖال‪٢‬ٻٲٷس ثٻ ؾبذز زضټب ٸ دٷؼطٺټبیی ٲُبث‪ ١‬ثب ٲٗیبضټ بی‬
‫سبضیری ٲٷُ‪٣‬ٻ ٲیثبقٷس‪ .‬اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ قیكٻ ثب اٮ‪٫‬ٹی ‪٢‬سیٳی زض ‪٦‬بضټبی ح‪ٟ‬بْز ټٱ ٲٹضز سكٹی‪ ١‬اؾ ز‪.‬‬
‫ػعئیبر ‪ٞ‬ٹ‪٠‬اٮص‪٦‬ط زض ح‪ ّٟ‬ؾیٳبی ٖٳٹٲی قٽط ثؿیبض سأطیط‪٪‬صاض اؾز‪.‬‬
‫اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ ٲهبٮح ؾبذشٳبٶی ټٱ سبثٕ ‪٢‬ٹاٶیٵ ٲٗیٷی اؾز‪.‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 10‬‬

‫‪ -6-6-1‬وویؼیَى ساٌّوبی ػبختوبىّبی ؿْشی‬

‫ایٵ ‪٦‬ٳیؿیٹٴ ‪٦‬ٻ زضؾب‪ 1996 ٬‬ٲیالزی سأ ؾیؽ قس‪ ،‬ثطذی س‪ٛ‬ییطار قٽطی ٲٽٱ ضا ثٻ قٹضای قٽط‬
‫دیكٷٽبز ٲی‪٦‬ٷس‪ .‬اضظی بثی سٹؾ ٗٻ ق ٽطی ٸ ٲح سٸزٺ ثٷبټ ب ٸ ػ بی‪٫‬عیٷی ‪ ٦‬بضثطیټ بی ػسی س زض ای ٵ‬
‫‪٦‬ٳیؿیٹٴ ثب ػسیز ٲٹضز ثطضؾی ‪٢‬طاض ٲی‪٪‬یطز‪.‬‬
‫ٲ‪٣‬طضار ذبنی ثطای سٹؾٗٻ قٽطی ٸ َطاحی ٲحسٸزٺ اثٷیٻ ثب اضظـ زض ثب‪ٞ‬ز سٽیٻ ق سٺ ‪ ٦‬ٻ ٲ ال‪٤‬‬
‫ٖٳ٭ اؾز‪ .‬اًٖبی ‪٦‬ٳیؿیٹٴ ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬قبٲ٭ قٽطزاض قٽط‪٢ ،‬بيی قٽط ٸ ٲؿ ئٹ‪ ٬‬قٽطؾ بظی ؾ بظٲبٴ آط بض‬
‫سبضیری ٸ ٶٹؾبظی قٽطی ٲیثبقٷس‪ .‬ٸٮی ؾبظٲبٴ قٽطی ٲطثٹٌ ث ٻ ٲك ب‪ٚ‬٭‪ ،‬اؾ بسیسی اظ زاٶك ‪٫‬بٺټ بی‬
‫‪ٞ‬ٯٷسضظ ضا ٶیع ثٻ ًٖٹیز زض ‪٦‬ٳیشٻ ٲعثٹض ايب‪ٞ‬ٻ ‪٦‬طزٺ اؾز‪.‬‬

‫‪ -7-1‬جٌجِّبی هبلی ثبصػبصی ٍ ًَػبصی ؿْشی‬

‫ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز ٲیطاص سبضیری ٲٗٳٹالً ٲؿشٯعٰ ټعیٷٻ ظیبزی اؾز ٸ ٲؤؾؿبر ظیبزی ثٻ ق طح ظی ط‬
‫زض ایٵ اٲط زذی٭اٶس‪:‬‬

‫‪ -1-7-1‬ػْن ٍ ًمؾ ؿْش دس همَلِ حفبظت‪ ،‬هشهت ٍ ًَػبصی‬

‫دبزاـ ٲطٲزټبی ؾبٮیبٶٻ دطزاذشی سٹؾٍ قٽط ثطٸغ‪ ،‬ثطای ثٷبټبی ‪ٞ‬ٽطؾز ق سٺ ذهٹن ی زض ؾ ب‪٬‬‬
‫‪ 1998‬ٲیالزی ض‪٢‬ٱ ‪٢‬بث٭ سٹػٽی ثٹزٺ اؾز‪.‬‬
‫ذٹز قٽط ثب ا‪٢‬ساٲبسی ٲؿش‪٣‬٭ ثٻ ٲطٲز ٸ ٶٹؾبظی اٲال‪ ٤‬ذهٹنی ‪ٞ‬ٽطؾز ٶك سٺ ٸٮ ی زاضای اضظـ‬
‫سبضیری ٸ ٲٗٳبضی ‪٦‬ٳ‪ ٥‬ٶٳٹزٺ اؾز‪ .‬اظ اٸاؾٍ ‪٢‬طٴ ٶٹظزټٱ‪ ،‬قٽط ثط اٲط ثبظؾ بظی ٸ ح‪ٟ‬بْ ز اظ ٲی طاص‬
‫ذٹز سٳط‪٦‬ع زاقشٻ اؾز‪ .‬زض ؾب‪ 1979 ٬‬ٲیالزی سهٳیٱ ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ قس ‪٦‬ٻ یبضاٶٻټبیی ټٱ ثٻ سٗٳیطار ټٷطی‬
‫اذشهبل یبثس ٸ اظ آٴ ٲٹ‪ ٕ٢‬ثیف اظ ‪ 800‬ٲٹضز َطح ٲطٲشی سٹؾٍ قٹضای قٽط ٲٹضز حٳبیز ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ‬
‫اؾز‪.‬‬
‫ایٵ ټعیٷٻټبی یبضاٶٻای‪ %50 ،‬اظ ټعیٷٻ ٲطٲز ٸ ٶٹؾبظی ق بٲ٭ ٶٳ بی ان ٯی ضٸ ث ٻ ذیبث بٴ ٸ ‪%30‬‬
‫قبٲ٭ ٶٳبی دكشی ٸ ػعئیبر ثب اضظـ زاذٯی اؾز‪.‬‬
‫ٶ‪٧‬شٻ ٲٽٱ زی‪٫‬ط یبضاٶٻ اذشهبل زازٺ قسٺ ثطای ثٽؿبظی ‪٦‬بضثطی ذبٶٻټب ثٹز‪ .‬ایٵ یبضاٶٻ ثطای ثٷبټ بیی‬
‫ثٹز ‪٦‬ٻ اټٳیز سبضیری ‪٦‬ٳشط زاقشٷس ٸ ٲبٮیبر ٲحسٸزی ثطای آٶٽب اٖٳب‪ ٬‬ٲیقس‪٦ .‬ٳ‪٥‬ټبی ٲبٮی ق بٲ٭‪:‬‬
‫سٗٳیط ؾ‪ ،ٝ٣‬ٶٹؾبظی سأؾیؿبر اٮ‪٧‬شطی‪٧‬ی‪ ،‬سأؾیؽ حٳبٰ ٸ ٖبی‪٦ ١‬بضی ؾبذشٳبٴ ٲیقس‪ .‬دبزاـ ٲطثٹَٻ‬
‫سب ٲیعاٴ ‪ %40‬ټعیٷٻټب ضا قبٲ٭ ٲیقس‪ .‬ایٵ یبضاٶٻ قٽطی زض ؾب‪ 1979 ٬‬ٲیالزی ق طٸٔ ق س ‪ ٦‬ٻ س أطیط‬
‫ظیبزی زض ثبال ثطزٴ اؾشبٶساضزټبی ظٶس‪٪‬ی زض ثٷبټبی ‪٢‬سیٳی زاقشٻ اؾز‪.‬‬
‫ی‪ ٥‬اؾشطاسػی ٲكبثٻ یبضاٶٻ ای ټٳچٷیٵ ثطای ‪٦‬بټف سٗساز اٲال‪ ٤‬ذبٮی سؼبضی زض ٶٓط ‪٪‬ط‪ٞ‬ش ٻ ق سٺ‬
‫اؾز‪ .‬ذٹز قٽط ٲجبٮ‪ ٙ‬ظیبزی ضا نط‪ ٜ‬ټعیٷٻټبی ٲطٲز‪ ،‬ٶٹؾبظی‪ ،‬ثبظؾبظی ٸ ح‪ٟ‬بْز اظ ٲی طاص س بضیری‬
‫‪ٞ‬ه٭ زٸٰ‪ :‬اقبضٺای ثٻ سؼطثیبر چٷس ‪٦‬كٹض اضٸدبیی □ ‪11‬‬

‫ذٹز ٲی‪٦‬ٷس ٸٮی زض ٲٹضز ؾبذشٳبٴټبی ‪ٞ‬ٽطؾز قسٺ‪ ،‬یبضاٶٻټب اظ ٲطاػٕ ثبالسطی اظ ‪٢‬جی٭ اؾ شبٶساضیټ ب‬
‫‪٢‬بث٭ حهٹ‪ ٬‬اؾز‪.‬‬
‫ٖٳٯیبر الیطٸثی ‪٦‬بٶب‪٬‬ټب ٸ ثٻ ضٸظ ‪٦‬طزٴ ؾیؿشٱ ‪ٞ‬بيالة ثیٵ ؾب‪٬‬ټ بی ‪ 1973‬س ب ‪ 1983‬ٲ یالزی ٸ‬
‫ذطیس ‪ًٞ‬ب ثطای اٲب‪٦‬ٵ ٖٳٹٲی ٸ احساص دبض‪٤‬ټبی ػسیس زض ‪ًٞ‬بی قٽطی زض زؾشٹض ‪٦‬بض ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬ز‪.‬‬

‫‪ -2-7-1‬ػْن اػتبى فلٌذسص غشثی‬

‫ٲبٮ‪٧‬بٴ ؾبذشٳبٴټبی ‪ٞ‬ٽطؾز قسٺ یبضاٶٻټبی ‪٦‬ٳ‪٧‬ی اظ زٸٮز ٲحٯی زضیب‪ٞ‬ز ٲ ی‪٦‬ٷٷ س‪ .‬یبضاٶ ٻټ بی‬
‫اذشهبل یب‪ٞ‬شٻ‪ ،‬ثؿش‪٫‬ی ثٻ ٸیػ‪٪‬ی ثٷب ٸ قطٌ ثبظزیس آٴ ثطای ٖٳٹٰ زاضز‪.‬‬
‫سر‪ٟ‬ی‪ ٝ‬ٲبٮیبسی ثطای سكٹی‪ ١‬ثرف ذهٹنی ٸ ؾطٲبیٻ ‪٪‬صاضی آٶٽب ٶیع زض زؾشٹض ‪٦‬بض ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ اؾز‪.‬‬

‫‪ً -8-1‬مؾ وبسثشدّبی جذیذ ثشای ػبختوبىّبی تبسیخی‬

‫اُٖبی ‪٦‬بضثطیټبی ػسیس ثٻ ثٷبټبی سبضیری ٸ اؾش‪ٟ‬بزٺ ٲؼسز اظ آٶٽ ب ث ٻ ز‪ ٢‬ز ٲ ٹضز ثطضؾ ی ‪ ٢‬طاض‬
‫ٲی‪٪‬یطز‪٦ ،‬بضثطی ٲٹضٸطی‪ ،‬ٲبٶٷس ٲؿ‪٧‬ٹٶی ٲٗٳٹالً سٽسیسی ثطای ی‪ ٥‬ٲیطاص ٲٗٳبضی ٲحؿٹة ٶٳ یق ٹز‬
‫ٸٮی سٹنیٻ ٲیقٹز ‪٦‬ٻ ٸيٗیز ‪٦‬بٲ٭ ثٷب ثٻ نٹضر ٲؿشٳط ‪٦‬ٷشط‪ ٬‬قٹز‪ .‬ا‪٪‬ط چٻ سالـ ٸ ٶٓ بضر ظی بزی‬
‫ثٻ ٸؾیٯٻ ؾبظٲبٴ آطبض سبضیری ثطای ح‪ٟ‬بْز اظ ػعئیبر ثٷبټب اٖٳب‪ ٬‬ٲیقٹز‪ ،‬ٸٮی ایٵ اٲط ټٳٹاضٺ ٲٹ‪٣ٞ‬یز‬
‫آٲیع ٶیؿز‪.‬‬
‫ثطای ټط ٶٹٔ ‪٦‬بضثطی الظٰ اؾز سٗبز‪ ٬‬ٲٷبؾجی ثیٵ اټسا‪ ٜ‬ٲشرههیٵ ٲیطاص ٸ ٲبٮ ‪ ٥‬ایؼ بز ‪ ٪‬طزز‪.‬‬
‫قطٌ ٲٹ‪٣ٞ‬یز ایٵ ‪ٞ‬طایٷس ټٳ‪٧ٟ‬طی ثیٵ ٲؿئٹٮیٵ ؾبظٲبٴټب ٲیثبقس‪ .‬اٲطٸظ ٶٳٹٶٻټبی ذٹثی اظ اؾ ش‪ٟ‬بزٺ‬
‫ٲؼسز ثٷبټب ضا ٲیسٹاٴ زض ثطٸغ ٲكبټسٺ ‪٦‬طز‪.‬‬

‫‪ -9-1‬تىلیف ػبختوبىّبی تبسیخی خبلی اص ػىٌِ‬

‫ټط چٷس ٲك‪٧‬الر حبزی ثب اٲال‪ ٤‬ثعض‪ ٨‬ذبٮی اظ ؾ‪٧‬ٷٻ (‪٦‬ٻ سٗساز آٶٽب ٶبزض اؾز) زض ثطٸغ ٸػٹز زاضز‬
‫ٸٮی ایٵ ٲٹاضز ثٻ ز‪٢‬ز سٹؾٍ قٹضای قٽط ‪٦‬ٷشط‪ ٬‬ٲیق ٹٶس‪ .‬اؾ ش‪ٟ‬بزٺ ٲؼ سز ٸ ‪ ٦‬بضثطی سط‪٦‬یج ی ث طای‬
‫ؾبذشٳبٴټبی ‪٦‬ٯیؿب اظ ػٳٯٻ ٲٹاضز ‪٢‬بث٭ ثطضؾی اؾز‪ .‬ٮ صا ثطضؾ ی ‪ ٦‬بضثطیټ بی ٖٳ ٹٲی ٸ سط‪٦‬یج ی اظ‬
‫‪٦‬بضثطی ٲصټجی ٸ ؾبیط ‪ٗٞ‬بٮیز ټبی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ثطای آٶٽب زض زؾز ثطضؾی اؾز‪.‬‬

‫‪ -10-1‬خبًِّبی ؿَسا‬
‫زض قٽط ثطٸغ سالـ قسٺ سب سٗسازی ذبٶٻ قٹضا زض ٲط‪٦‬ع قٽط سبضیری زایط ‪٪‬طزز‪ .‬ثٷ‪٫‬بٺټبی ٲطثٹٌ ث ٻ‬
‫ؾبذشٳبٴټبی اػشٳبٖی‪ ،‬اظ اٸای ٭ زټ ٻ ‪ 1970‬ث یف اظ ‪ 800‬ذبٶ ٻ ضا قٷبؾ بیی ‪ ٦‬طزٺاٶ س‪ .‬سٗ ساز ‪120‬‬
‫آدبضسٳبٴ ثیٵ زٸ ذیبثبٴ زض ٲط‪٦‬ع ذطیس زض‪٢‬ٯت ٲط‪٦‬ع قٽط ؾبذشٻ قسٶس‪ .‬سٗساز ‪٦‬ٳ ی اظ ذبٶ ٻټ ب ‪ ٦‬ٻ زض‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 12‬‬

‫سٳٯ‪ ٥‬ٲؤؾؿبر ٖٳٹٲی قٽط ثطٸغ ټؿشٷس‪ ،‬ثب ٶطخ ٲٷبؾت اػبضٺ زازٺ قسٺاٶس‪ .‬ثٻ ٖالٸٺ‪ ،‬ؾ بظٲبٶی ث ٻ ٶ بٰ‬
‫‪٦‬ٳیؿیٹٴ ٖٳٹٲی ثطای ض‪ٞ‬بٺ اػشٳبٖی اظ ظٲبٴ اٶ‪٣‬الة ‪ٞ‬طاٶؿٻ ایؼبز قسٺ اؾز ‪٦‬ٻ سٗساز ‪ 48‬ٲ‪ ٧‬بٴ ضا زض‬
‫ٲط‪٦‬ع قٽط سحز ٲسیطیز ذٹز ‪٢‬طاض زازٺ اؾز‪ .‬ایٷٽب اٲب‪٦‬ٵ ثب ټٹیشی ثب ‪٦‬بضثطی ٲؿ‪٧‬ٹٶی س بضیری ټؿ شٷس‬
‫‪٦‬ٻ زاضای حیبٌ ٲط‪٦‬عی ثب دٹقف ‪٪‬یبټی ټؿشٷس ‪٦‬ٻ ثبیس زض ٲط‪٦‬ع قٽط ‪٢‬سیٳی ح‪ٟ‬بْز ق ٹٶس ٸ ق بٲ٭‬
‫اٲ‪٧‬بٶبر ض‪ٞ‬بټی اضظاٴ ‪٢‬یٳشی ثطای ‪ 300‬ٶ‪ٟ‬ط اظ ثبظٶكؿشٻټب ٲیثبقٷس‪ .‬آٶٽب ثهٹضر ؾیؿ شٳبسی‪ ٥‬زض َ ٹ‪٬‬‬
‫زټٻټبی ‪٪‬صقشٻ ٲٹضز ٲساذالر ٲطٲشی ٸ ٶٹؾبظی ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ ٸ ثٻ ثبظٶكؿشٻټب اذشهبل یب‪ٞ‬شٻ اؾز‪.‬‬

‫‪ً -11-1‬مؾ هذیشیت هحیظ صیؼت‬

‫سطا‪ٞ‬ی‪ ٥‬ی‪ ٥‬ٲك‪٧‬٭ اؾبؾی زض ټط قٽط سبضیری اؾز ‪٦‬ٻ ثب ٲؿبئ٭ ظیؿز ٲحیُی اضسج بٌ ٲ ییبث س‪.‬‬
‫سٗساز ذٹزضٸټب ثیٵ ؾب‪٬‬ټبی ‪ 1960‬ٸ ‪ 1970‬ثٻ قسر ا‪ٞ‬عایف یب‪ٞ‬شٻ اؾز ٸ ایٵ اٲط زض سٷب‪٢‬ى ث ب ح‪ّ ٟ‬‬
‫ٲحیٍ ؾبٮٱ قٽطی اؾز ‪٦‬ٻ ٮعٸٰ دیفثیٷی سٳٽیسار ٲٷبؾت ثطای ٖجٹض ٸ ٲطٸض آٶٽب اٲطی حیبسی اؾز‪.‬‬

‫‪ً -1-11-1‬مؾ تشافیه‬

‫ثطٶبٲٻ ؾبذشبضی ؾب‪ 1972 ٬‬زض ثطٸغ‪َ ،‬طحی ضا زض ‪٢‬بٮت اقجبٔ‪ ،‬ثٽیٷٻ ٸ اٶش‪٣‬بٮی ثطای ح ٭ ٲك ‪٧‬الر‬
‫سطا‪ٞ‬ی‪ ٥‬اضایٻ ‪٦‬طزٺ اؾز ٸ حبٮز ثٽیٷٻ س‪٣‬ٯی٭ سطزز ذٹزضٸټب زض قٽط سبضیری ضا ٲس ٶٓط ‪٢‬طاض ٲیزټس‪ .‬ٮ صا‬
‫ثطٶبٲٻ ؾبذشبضی اٶشربة قسٺ ثطای دطٸغٺ زض ؾب‪ 1973 ٬‬ق بٲ٭ ی ‪ ٥‬زؾشطؾ ی ‪٦‬ٳطثٷ سی ث ٹز ‪ ٦‬ٻ ث ب‬
‫قج‪٧‬ٻای حٯ‪٣‬ٻای اٲ‪٧‬بٴ احساص ٲجس‪ ٬‬ٸ دبض‪٦‬یٷ‪ ٩‬ضا زض حبقیٻ ثب‪ٞ‬ز ‪ٞ‬طاټٱ ٲی‪٦‬طز‪ .‬ای ٵ َ طح زض ؾ ب‪٬‬‬
‫‪ 1978‬اػطا قس ٸ سب اٸای٭ زټٻ ‪ 1990‬ضاټ‪٫‬كب ثٹز‪.‬‬
‫ایٵ ٶٓبٰ سطزز ؾٹاضٺ ػسیس ثب ٶٹؾبظی ذیبثبٴټب ٸ ٲیساٴټبی قٽطی ټٳطاٺ ثٹز‪ .‬ایٵ س‪ٛ‬یی ط ٶ ٻ ‪ٍ ٣ٞ‬‬
‫ثبٖض س‪٣‬ٹیز ټٹیز قٽط سبضیری قس‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ ظٶس‪٪‬ی ضا ثطای ؾب‪٦‬ٷبٴ آٴ ٲُج ٹٔس ط ؾ بذز‪ .‬ٲی ساٴ ټ بی‬
‫ٶٹؾبظی قسٺ ثٻ ؾطٖز ثٻ ٲ‪٧‬بٴټبی ػسیسی ثطای ټٳبیف ؾب‪٦‬ٷبٴ ٸ ثٻ ٲحٯی ثطای ‪٦‬بضثطیټبی قٽطی‬
‫ٲجس‪٪ ٬‬كز ‪٦‬ٻ ذٹز ٲحط‪٦‬ی ثطای ٶٹؾبظی‪ ،‬ٲطٲز ٸ احیبی ؾبذشٳبٴټبی اَطا‪ ٜ‬ثٹز‪ .‬ایٵ ثطٶبٲ ٻضی عی‬
‫ثطای حٳ٭ ٸٶ‪٣‬٭ ٸ سطزز ؾٹاضٺ ثٻ اٮ‪٫‬ٹیی ثطای زی‪٫‬ط قٽطټبی زاذٯی ٸ ذبضػی ٲجس‪ ٬‬قس‪.‬‬
‫ثیٵ ؾبٮٽبی ‪ 1978‬سب ‪ 1992‬ٲیالزی ثطٶبٲٻضیعیټبیی ثطای ‪٦‬ٷشط‪ ٬‬ؾٹاضٺ ٸ ٶٓبٰ حٳ٭ ٸ ٶ‪٣‬٭ نٹضر‬
‫‪٪‬ط‪ٞ‬ز؛ ظیطا سٗساز اسٹٲجی٭ټب ‪ %62‬ا‪ٞ‬عایف دیسا ‪٦‬طزٺ ٸ حؼٱ سطا‪ٞ‬ی‪ ٥‬زض ثًٗی ذیبثبٴټ ب ا‪ ٞ‬عایف یب‪ٞ‬ش ٻ‬
‫ثٹز‪ .‬ایٵ اٲط ٶبقی اظ ٖٹاٲٯی ٲبٶٷس ضقس سٹضیؿٱ ی‪٧‬طٸظٺ‪ ،‬س‪٣‬ٹیز ‪٦‬بضثطیټبی ٲط‪٦‬ع قٽط ٸ ا‪ ٞ‬عایف ثر ف‬
‫ذسٲبر قٽطی ثٹز‪ .‬اظ َط‪ ٜ‬زی‪٫‬ط‪ ،‬حٳ٭ ٸ ٶ‪٣‬٭ ٖٳٹٲی ثب ‪٦‬بټف اؾش‪ٟ‬بزٺ ٲٹاػٻ ثٹز‪ .‬دبض‪٦ ٤‬طزٴ ذٹزضٸ‬
‫ثطای ٲسر َٹالٶی قبٲ٭ ‪٦‬ٳشطیٵ ٲیعاٴ ػطیٳٻ ٲیقس ٸ ټسایز زٸچطذٻټب ‪ٞ‬ب‪٢‬س ثطٶبٲٻ ٲكره ی ث ٹز‪.‬‬
‫سطا‪ٞ‬ی‪٦ ٥‬ٯی سٹؾٍ ثطٶبٲٻ ؾیؿشٳی ؾب‪٦ 1978 ٬‬بټف دیسا ‪ ٦‬طز ٸٮ ی ای ٵ اٲ ط ټ یچ اط ط ٲ‪ٟ‬ی سی زض‬
‫ثطَط‪٦ ٜ‬طزٴ ٲك‪٧‬٭ حٳ٭ ٸ ٶ‪٣‬٭ ٸ سطزز ٸؾبی٭ ٶ‪٣‬ٯیٻ ایؼبز ٶ‪٧‬طز‪.‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ زٸٰ‪ :‬اقبضٺای ثٻ سؼطثیبر چٷس ‪٦‬كٹض اضٸدبیی □ ‪13‬‬

‫ٶٓبٰ حٳ٭ ٸ ٶ‪٣‬٭ قٽطی زض ؾب‪ 1992 ٬‬ٲیالزی ٲؼسزاً س‪ٛ‬ییط ‪٦‬طز ‪ ٦‬ٻ ای ٵ ث بض ټ س‪ٞ‬ف سؿ ٽی٭ ٸ‬
‫سكٹی‪ ١‬اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ حٳ٭ ٸ ٶ‪٣‬٭ ٖٳٹٲی ٸ زٸچطذٻ ثٹز‪ .‬ٲٷُ‪٣‬ٻای ثطای ٲط‪٦‬ع قٽط زض ٶٓط ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ ق س ‪ ٦‬ٻ‬
‫زض آٴ حسا‪٦‬ظط ؾطٖز ‪٦ 30‬یٯٹٲشط زض ؾبٖز ثطای سٳبٰ ٸؾبی٭ ٶ‪٣‬ٯیٻ ٲٹسٹضی ثٹز‪َ .‬ج‪ ١‬ثطٶبٲٻ دیفثیٷی‬
‫قسٺ‪ ،‬ثطٸغ ثٻ ی‪ ٥‬قٽط زٸچطذٻ ؾٹاضی سجسی٭ قس‪ .‬ټعاضاٴ زٸچطذٻ زض قٽط سطزز ‪٦‬طزٶ س‪ .‬ي ٳٵ ایٷ‪ ٧‬ٻ‬
‫زضٲٷبَ‪ ١‬دیبزٺ ضٸ ٖجٹض ٸ ٲطٸض زٸچطذٻ ٲٳٷٹٔ قس‪.‬‬
‫‪ 35‬زؾش‪٫‬بٺ اسٹثٹؼ ػسیس ثطای قط‪٦‬ز حٳ ٭ ٸ ٶ‪ ٣‬٭ ٖٳ ٹٲی ذطی ساضی ق س‪ .‬ای ٵ ٸؾ بی٭ ٶ‪٣‬ٯی ٻ‬
‫‪٦‬ٹچ‪٧‬شط ثٹزٺ ٸ ‪٢‬بثٯیز ٲبٶٹض ثیكشطی زاقشٷس ٸ ثطای قٽط سبضیری ٲٷبؾتسط ثٹزٶس ٸ اظ ؾٹی زی‪٫‬ط‪ ،‬ثطای‬
‫ٲحیٍ ظیؿز آٮٹز‪٪‬ی ‪٦‬ٳشطی ایؼبز ٲی‪٦‬طزٶس ٸ اضس‪ٟ‬بٔ ‪ ٝ٦‬آٶٽب ثطای ؾٹاض قسٴ دبییٵ سط ث ٹز‪ .‬ذُ ٹٌ‬
‫ٸیػٺ اسٹثٹؼټب دیفثیٷی ‪٪‬طزیس ٸ چطا٘ټبی ضاټٷٳبیی زض ٲ‪٧‬بٴټبی ذبنی سٗجی ٻ ق س‪ .‬اظ ؾ ب‪1992 ٬‬‬
‫سطزز ایٵ اسٹثٹؼټب زض ٲؿیطټبی ٸیػٺ ٲشساٸ‪ ٬‬قس‪ .‬زض ٲبٺ ؾذشبٲجط آٴ ؾب‪ ٬‬ی‪ ٥‬ٲبٺ حٳ٭ ٸ ٶ‪٣‬٭ ضای‪ ٫‬بٴ‬
‫ثطای ‪٦‬ٹز‪٦‬بٴ ٲسضؾٻ ای ػٽز سط‪ٚ‬یت آٶٽب ثٻ اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ ٸؾبی٭ ٶ‪٣‬ٯیٻ ٖٳٹٲی زض َٹ‪ ٬‬ؾب‪ ٬‬سحهیٯی زض‬
‫ٶٓط ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ قس‪ .‬اضظیبثیټب حب‪٦‬ی اظ ٶشیؼٻ ثرف ثٹزٴ ا‪٢‬ساٲبر ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬ثٹزٺ اؾز‪.‬‬

‫‪ً -2-11-1‬ظبم ثشًبهِسیضی هشثَط ثِ تَلفگبُّبی اتَهجیل‬

‫حسٸز ی‪ ٥‬چٽبضٰ اظ ؾب‪٦‬ٷبٴ ٲط‪٦‬ع س بضیری ق ٽط ‪ ٦‬ٻ اسٹٲجی ٭ قره ی زاق شٷس‪ ،‬زاضای دبض‪٦‬یٷ ‪٩‬‬
‫اذشهبنی ثٹزٶس ٸ ث‪٣‬یٻ ؾب‪٦‬ٷبٴ اسٹٲجی٭ټبی ذٹز ضا زض ذیبثبٴ یب دبض‪٦‬یٷ‪٩‬ټ بی ٖٳ ٹٲی ضٸ ث بظ د بض‪٤‬‬
‫ٲی‪٦‬طزٶس‪ .‬ذٹز قٽط ا‪٢‬ساٰ ثٻ ؾبذز سٗساز ‪ 15‬ٸاحس دبض‪٦‬یٷ‪ ٩‬ٲحٯی ٶٳٹز ‪ ٦‬ٻ ضاٺ حٯ ی ٲٷبؾ ت ث طای‬
‫ٲك‪٧‬الر دبض‪٦‬یٷ‪ ٩‬ؾب‪٦‬ٷبٴ ثٹز‪ .‬ا‪٪‬طچٻ ثیف اظ ی‪٧‬هس دبض‪٦‬یٷ‪ ٩‬ٲحٯی ثٻ ٸؾیٯٻ ثرف ذهٹنی اح ساص‬
‫‪٪‬طزیس‪ ،‬ٸٮی ٲك‪٧‬الر ٲطثٹٌ ثٻ ٲط‪٦‬ع سؼبضی قٽط ‪٦‬ٳب‪٦‬بٴ ثب‪٢‬ی ثٹز‪.‬‬
‫ٲح٭ دبض‪٦‬یٷ‪٩‬ټبی ٖٳٹٲی زض چٷس ذیبثبٴ ثطٸغ َی زٸضٺای آظٲبیك ی ٲح ‪ ٥‬ظزٺ ق س ٸ سٗ سازی‬
‫دبض‪٦‬یٷ‪ ٩‬ثطای ؾب‪٦‬ٷبٴ ٲحٯی دیف ثیٷی قسٺ اؾز ‪٦‬ٻ ثطای اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ آٴ اضائٻ ‪٦‬بضر ٲرهٹل ؾب‪٦‬ٷبٴ‬
‫اٮعاٲی اؾز‪ .‬ثطای ثطَط‪٦ ٜ‬طزٴ ٶیبظ ثًٗی ‪ٗٞ‬بٮیزټب اظ ‪٢‬جی٭ ض‪ٞ‬شٵ ثٻ ٲسضؾٻ ٸ ذطیس ‪ ٦‬طزٴ ‪ ٦‬ٻ ٲ ٹضز‬
‫ٶٓط حٳ٭ ٸ ٶ‪٣‬٭ قرهی اؾز‪ ،‬ضاٺ ح٭ټبی ػجطاٶی ‪٦‬ٳجٹز دبض‪٦‬یٷ‪ ٩‬زض زؾز ثطضؾی اؾز ‪٦‬ٻ ٲٷؼط ثٻ‬
‫ؾبذز چٽبض دبض‪٦‬یٷ‪ ٩‬ظیطظٲیٷی زض َٹ‪ 20 ٬‬ؾب‪٪ ٬‬صقشٻ ق سٺ اؾ ز‪ .‬ث ٻ ٲ ٹاظار ایؼ بز سٹ‪ ٫ٟ٢‬بٺټ ب‪،‬‬
‫دبض‪٦‬ٹٲشطټبیی زض ثؿیبضی اظ ذیبثبٴټب ٸ ٲیساٴ ټبی قٽط سٗجیٻ قسٺ ‪٦‬ٻ ثٻ ٖٯز ‪٢‬یٳ ز ث بالی ٶبق ی اظ‬
‫سٹ‪ ٝ٢‬سٷٽب زض ٲٹا‪ ٕ٢‬ٮعٸٰ ٲٹضز اؾش‪ٟ‬بزٺ ‪٢‬طاض ٲی‪٪‬یطٶس‪.‬‬

‫‪ -12-1‬تَسیؼن ٍ هذیشیت هیشاث‬

‫ټط ؾب‪ ٬‬ثیف اظ ؾٻ ٲیٯیٹٴ ٶ‪ٟ‬ط اظ ثطٸغ ثبظزیس ٲی‪٦‬ٷٷس ‪٦‬ٻ حسٸز ی‪ ٥‬ٲیٯیٹٴ ٶ‪ٟ‬ط اظ آٶٽب قت ضا ٶی ع‬
‫زض آٶؼب ٲیٲبٶٷس‪ .‬ػبشثٻ ثطٸغ ٶٻ ‪ ٍ٣ٞ‬ثربَط ټٹیز ذبل ٲیطاطی ٸ اٮ‪٫‬ٹی ‪٢‬طٸٴ ٸؾ ُبیی ذیبث بٴټ بیف‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 14‬‬

‫اؾز‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ ثٻ زٮی٭ ػٹ ٸیػٺای اؾز ‪٦‬ٻ ثٻ ٸؾیٯٻ ‪ٗٞ‬بٮیزټبی ‪٦‬ٹچ‪ ٥‬ٲ‪٣‬یبؼ زض آٴ ایؼ بز ق سٺ اؾ ز‪.‬‬
‫ثطٸغ قٽطی اؾز ثب ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ظٶسٺ ٸ ټٷطی ‪٦‬ٻ ټط ثبض سٹؾٍ ثبظزیس‪٦‬ٷٷسٺ ٲكشب‪٦ ،٠‬ك‪ ٝ‬ٲی‪ ٪‬طزز ي ٳٵ‬
‫ایٷ‪٧‬ٻ ‪٦‬ی‪ٟ‬یز ٲكرهی اظ ظٶس‪٪‬ی ضا ثطای ؾ‪٧‬ٷٻ ذٹز ‪ٞ‬طاټٱ ٲی‪٦‬ٷس‪ ،‬ٮصا ټٹیز ٲط‪٦‬ع قٽط سبضیری ثٻ ټ ط‬
‫‪٢‬یٳشی ح‪ ّٟ‬ٲی‪٪‬طزز‪.‬‬
‫حؼٱ ‪٪‬ؿشطزٺ سٹضیؿٱ‪ ،‬يطٸضر ثطٶبٲٻضیعی ضا ٲًبٖ‪ ٝ‬ٲ ی‪٪‬طزاٶ س‪ .‬زض ‪ٚ‬ی ط ای ٵ ن ٹضر ٲك ‪٧‬الر‬
‫احشٳبٮی ٶبقی اظ ایٵ سطا‪٦‬ٱ ػٳٗیز اظ ػبشثٻټبی قٽط سبضیری ذٹاټس ‪٦‬بؾ ز‪ .‬زض چٷ یٵ ق طایُی ‪ ٦‬ٻ‬
‫ثبظزیسټب ثب ا‪٢‬جب‪ٖ ٬‬ٳٹٲی ضٸثطٸؾز ایؼبز سٗبز‪ ٬‬ثیٵ س‪٣‬بيبی سٹضیؿزټب ٸ ٶیبظټب ٸ ٖبزار ؾب‪٦‬ٷبٴ ‪ ٦‬بضی‬
‫زقٹاض اؾز‪ .‬اظ ؾٹی زی‪٫‬ط اضظیبثی دصیطـ اػشٳبٖی سٹضیؿٱ ‪٦‬بض آؾبٶی ٶیؿز‪ .‬ا‪٪‬ط چٻ سٷٽب ثًٗی اٸ‪٢‬بر‬
‫ٲؿأٮٻ سساذ٭ ؾب‪٦‬ٷبٴ ٸ سٹضیؿز ټب ‪ٞ‬طاسط اظ حس ‪٢‬بث٭ ‪٢‬ج ٹ‪ ٬‬اؾ ز اٲ ب زض زٺ ؾ ب‪ ٬‬دیك شط ی ‪ ٥‬ػٷ جف‬
‫اٖشطايی ثٷبٰ ‪ S.O.S‬زض ضاثُٻ ثب ا‪ٞ‬عایف سٹضیؿٱ زض قٽط ثطٸغ ثطٸظ ٶٳ ٹز‪ ،‬ظی طا س ساذ٭ ٶیبظټ بی ا‪ ٞ‬طاز‬
‫ؾب‪٦‬ٵ ثب ٶیبظټبی ٸیػٺ سٹضیؿزټب ثبٖض ٲك‪٧‬السی ٲیقس‪.‬‬
‫اٖشطاوټب ٸ زض ذٹاؾزټب ثٻ ٸؾیٯٻ قٹضای قٽط زضیب‪ٞ‬ز قس ‪٦‬ٻ سٹ‪ ٝ٢‬ؾبذز ټش٭ټبی ثیكشط ی‪ ٧‬ی‬
‫اظ ٲٹاضز ثٹز‪ .‬اظ ؾٹی زی‪٫‬ط ثطٶبٲٻ ضیعی ٲُٗٹ‪ ٜ‬ثٻ سٳط‪٦‬ع سٹضیؿز زض ٲظٯض َالیی قس ‪٦‬ٻ ثٻ ٲٹػت آٴ‬
‫حؼٱ ظیبزی اظ ‪ٗٞ‬بٮیزټبی سٹضیؿشی اظ ث‪٣‬یٻ قٽط ػٳٕ ٸ زض آٶؼب ٲشٳط‪٦‬ع ق س ٸ اٸٮٹی ز ٖٳ سٺ ق بٲ٭‬
‫سٹضیؿٱ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ‪٪‬طزیس‪ .‬سٳبی٭ ثٻ ایؼبز ‪ٞ‬طٸق‪٫‬بٺټبیی ٲبٶٷس ق ‪٧‬الر ‪ٞ‬طٸق ی‪ٞ ،‬طٸق ‪٫‬بٺټ بی ؾ ٹ‪ٚ‬بسی‪،‬‬
‫ضؾشٹضاٴټب ٸ ټش٭ټب ثب ٶیطٸی ػبشثٻ ذٹز ‪٢‬یٳز اٲال‪ ٤‬ضا ثبال ثطزٺ ٸ سٳبی٭ ثطای ایؼبز ٲ‪ ٛ‬بظٺټ بی ٲ ٹاز‬
‫ٲهط‪ٞ‬ی ضٸظٲطٺ ٲظ٭ ‪٢‬هبثی‪ ،‬ٶبٶٹایی ٸ ٲیٹٺ ‪ٞ‬طٸقی ضا ‪٦‬ٱ ‪٦‬طزٺ ثٹز‪ ،‬ا‪٪‬ط چٻ قٹضای ق ٽط ٸي ٗیز ضا ث ب‬
‫اٖٳب‪٪ ٬‬ٹاټیٷبٲٻټبی الظٰ ػٽز س‪ٛ‬ییط ‪٦‬بضثطیټب ‪٦‬ٷشط‪ ٬‬ٲی‪٦‬ٷس‪ .‬ټط چٷس نٷٗز سٹضیؿٱ زض ث طٸغ ‪ٍ ٣ٞ‬‬
‫ٲیعاٴ ‪ %8‬اظ ‪٦‬٭ ٲكب‪ٚ‬٭ ضا زاضاؾز‪ ،‬ثب ایٵ ٸن‪ ٝ‬اضظـ ا‪٢‬شهبزی سٹضیؿٱ ث طای ق ٽط ث طٸغ ‪٢‬بث ٭ سٹػ ٻ‬
‫اؾز‪.‬‬

‫‪ً -13-1‬مؾ ثشًبهِ ػبختبسی حَهِ جذیذ ؿْش‬

‫ؾبظٲبٴ آطبض سبضیری ثٻ اٖشجبض يٹاثٍ ٲٹػٹز زض ثٯػی‪ ٥‬ٲطا‪٢‬جزټبی ثؿیبض ز‪٢‬ی‪٣‬ی اظ س‪ٛ‬ییطار ق ٽطی‬
‫ضا اٖٳب‪ ٬‬ٲی ‪٦‬ٷس‪ .‬ثطٶبٲٻ ؾبذشبضی حٹٲٻ قٽط ٶیع زض ‪٢‬بٮت ‪٪‬عاضقی ثب ٶ‪٣‬ف ضاټٷٳب ثطای آیٷسٺ سه ٹیت ٸ‬
‫اثال٘ قسٺ اؾز‪.‬‬
‫ثطٶبٲٻ ؾبذشبضی ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬ٲطثٹٌ ثٻ ؾب‪ 1978 ٬‬ٲیالزی‪ ،‬ٶیبظٲٷس سُبث‪ ١‬ٸ ثبظٶ‪٫‬طی زض ظٲبٴټبی ٲرشٯ ‪ٝ‬‬
‫اؾز چٹٴ ثؿیبضی اظ ٶیبظټب س‪ٛ‬ییط ٲی‪٦‬ٷس یب س‪ٛ‬ییطار دیف ثیٷی ٶك سٺای ضخ ٲ یزټ س‪ .‬ای ٵ ث بظٶ‪٫‬طی‬
‫ٶٽبیی ثٻ ٖٽسٺ ‪٦‬ٳیؿیٹٴ ٶٹؾبظی قٽطی اؾز ‪٦‬ٻ ؾطٲبیٻ ٲبٮی سًٳیٵ قسٺ ٶی ع ث طای آٴ د یفثیٷ ی‬
‫ٲیقٹز‪.‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ زٸٰ‪ :‬اقبضٺای ثٻ سؼطثیبر چٷس ‪٦‬كٹض اضٸدبیی □ ‪15‬‬

‫‪ -14-1‬هؼتٌذػبصی ٍ ًمؾ آى دس ًظبم ثشًبهِسیضی ثشای حفظ ٍ احیب‬

‫زض ؾب‪ 1997 ٬‬ٲؿشٷسٶ‪٫‬بضی اظ ؾبذشٳبٴټبی ٲیطاطی ثطٸغ آ‪ٚ‬بظ قس‪ .‬ایٵ ٲؿشٷسار قبٲ٭ چٽبض ػٯ س‬
‫اظ ‪ٞ‬ٽطؾز ثٷبټبی ٲطثٹٌ ثٻ ‪٢‬طٸٴ ٲرشٯ‪ ٝ‬ثطٸغ اؾز ‪٦‬ٻ زض ؾب‪ 2002 ٬‬آٲبزٺ قسٺ ٸ ٲٷؼط ث ٻ ح‪ٟ‬بْ ز‬
‫‪٢‬بٶٹٶی اظ ثٷبټب قسٺ اؾز‪ .‬قٽط ثطٸغ زٸ ‪٦‬بضقٷبؼ ضا ٲؿئٹ‪ٖ ٬‬ٳٯیبسی ‪ ٦‬طزٴ ضٸٶ س ح‪ٟ‬بْ ز اظ ‪ٞ‬ٽطؾ ز‬
‫ٲٹػٹز ٸ سطٸیغ ٸ اضایٻ ٲساض‪٦ ٤‬بٲ٭ قسٺ ثٻ ؾبظٲبٴ آطبض سبضیری ٶٳٹزٺ اؾز‪.‬‬

‫‪ -15-1‬اًتخبة ثشٍط ثِ ػٌَاى پبیتخت فشٌّگی اسٍپب دس ػبل ‪ ٍ 2002‬تأثیش آى ثش اهش حفبظرت‪،‬‬
‫هشهت ٍ ًَػبصی ؿْش‬
‫ټٳطاٺ ثب ؾبالٲبٶ‪٧‬ب‪ 1‬زض اؾذبٶیب‪ ،‬ثطٸغ ټٱ ٖٷٹاٴ دبیشر ز ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی اضٸد ب زض ؾ ب‪ 2002 ٬‬ضا ث ٻ ذ ٹز‬
‫اذشهبل زاز‪ .‬ثطٶبٲٻټبی اضایٻ قسٺ ثطای ؾب‪ 2002 ٬‬ثٻ َٹض اذم ٲطث ٹٌ ث ٻ ٲی طاص ٲٗٳ بضی اؾ ز‪.‬‬
‫سالـټبی اٶؼبٰ قسٺ ثطای دطٸغٺ زض ؾب‪ 2002 ٬‬سبطیط ٲؿشٳطی ثط ضټٷٳٹزټبی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‪ ،‬ٲطا‪٢‬جز اظ آطبض‪،‬‬
‫اٲٹا‪ٖ ٬‬ٳٹٲی‪ ،‬ٲٗٳبضی ٲٗبنط زض ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ‪ ،‬ػسیس ٸ سٹضیؿٱ زاقشٻ اؾز‪.‬‬
‫ثطای ٖطيٻ ٲیطاص ٲٗٳبضی ٸآطبض ٲٹػٹز زض ٲٹظٺټب ٸ ٲٗط‪ٞ‬ی سرههی آٴټب‪ ،‬ثطٸقٹضټ بی ٲٷبؾ ت ٸ‬
‫اثعاض ؾٳٗی ثهطی ذٹة يطٸضی اؾز‪ .‬ایٵ اٲط ثٻ زض‪ ٤‬نحیح زض ٲٹضز ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ‪٦‬ٳ‪ ٥‬ٲی‪٦‬ٷس ٸ‬
‫ٖال‪٢‬ٻ ٲطزٰ ضا ٶؿجز ثٻ آٴ س‪٣‬ٹیز ٲی‪٦‬ٷس‪ .‬اظ َط‪ ٜ‬زی‪٫‬ط ټٳ‪٧‬بضی ثیٵ ٲشرههیٵ ضق شٻټ بی ٲرشٯ ‪ٝ‬‬
‫ٲیطاص ی‪ ٥‬يطٸضر اؾز‪ .‬ثطای دصیطـ سٹضیؿز‪ٞ ،‬طاټٱ ‪٦‬طزٴ اثعاض ٸ ٸؾبئ٭ زض ػٽز ضاټٷٳ بیی آٶٽ ب اظ‬
‫يطٸضیبر اؾبؾی زض ‪ٗٞ‬بٮیزټبی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٲیثبقس‪ .‬ایٵ ٲؿأٮٻ ثطای ا‪ٞ‬طاز ثٹٲی ٶیع اٲطی يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫ٲؤؾؿٻ قٽطټبی سبضیری ‪٦‬ٻ ثطٸغ ًٖٹ ٸ ثٷیبٶ‪٫‬صاض آٴ زض ؾ ب‪ 1995 ٬‬ث ٹز ا‪٦‬ٷ ٹٴ زاضای ‪ ًٖ 21‬ٹ‬
‫اؾز‪ .‬اټسا‪ٖ ٜ‬ٳسٺ آٴ ایؼبز قج‪٧‬ٻای ثطای ټٳ‪٧‬بضی ٸ ٲٗط‪ٞ‬ی سؼبضة حبن٭ اظ قٽطټبی سبضیری اضٸدب زض‬
‫ظٲیٷٻټبی ٲسیطیز ٸ ح‪ٟ‬بْز ٲح یٍ ٸ سك ٹی‪ٗٞ ١‬بٮی زټ بی ا‪٢‬شه بزی ؾ بظ‪٪‬بض ث ب ‪٦‬ی‪ٟ‬ی ز ظٶ س‪٪‬ی ٸ‬
‫ټٳچٷیٵ ٶ‪٫‬ٽساضی اظ ٲیطاص قٽطی اضٸدبؾز‪ .‬ایٵ ٲؤؾؿٻ زض ‪٪‬صقشٻ ثٻ قٽطټبی ثعض‪ ٨‬دطزاذش ٻ اؾ ز‬
‫ٸٮی ا‪٦‬ٷٹٴ سٹػٻ آٴ ٲُٗٹ‪ ٜ‬ثٻ قٽطټبی ‪٦‬ٹچ‪ ٥‬ثب ػٳٗیز ‪٦‬ٳشط اظ نس ټعاض ٶ‪ٟ‬ط اؾز‪ .‬ثطای ثٯػی‪ ٥‬ایٵ‬
‫اٲ‪٧‬بٴ ‪ٞ‬طاټٱ قس ‪٦‬ٻ ټٳطاٺ زی‪٫‬ط ‪٦‬كٹضټب زض ایٵ ذهٹل ټٳ‪٧‬بضی ‪٦‬ٷس سب ٲٽٱ سطیٵ ٲی طاص ذ ٹز ضا زض‬
‫‪ٞ‬ٽطؾز ٲیطاص ػٽبٶی یٹٶؿ‪٧‬ٹ ثٻ طجز ثطؾبٶس‪ .‬زض اٸ‪ ٬‬ػٹالی ؾب‪ 1999 ٬‬ٲیالزی‪ ،‬ی‪ٞ ٥‬ٽطؾ ز ػ بٲٕ‬
‫ٲجٷی ثط طجز ثب‪ٞ‬ز ٲط‪٦‬عی قٽط ثطٸغ ثٻ ٖٷٹاٴ ٲیطاطی ػٽبٶی اضایٻ قس‪ .‬ایٵ طجز آیٷ سٺ ٲی طاص ث طٸغ ضا‬
‫سًٳیٵ ٶٳٹز‪.‬‬

‫‪1. Salamanca‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 16‬‬

‫جذٍل‪ 1-2‬ا‪٢‬ساٲبر اٶؼبٰ قسٺ زض قٽط ثطٸغ ثٻ س‪٧ٟ‬ی‪ ٥‬ٶٹٔ ‪ٗٞ‬بٮیز‬

‫سٹيیحبر‬ ‫ا‪٢‬ساٲبر‬
‫‪ -‬سرطیت اٲال‪ٞ ٤‬طؾٹزٺ ‪ٞ‬ب‪٢‬س اضظـ سبضیری‬
‫‪ -‬ٶٓبضر ثط ٲٷبْط قٽطی اظ َطی‪٦ ١‬ٷشط‪ ٬‬ٸ دی‪٫‬یطی ٲؼٹظټبی ؾبذشٳبٶی ‪٦‬ٻ ٲٹاضز ظیط ضا زض ٶٓط ٲی‪٪‬ط‪ٞ‬شٷس‪:‬‬
‫اضظـ ٲٗٳبضی‪ٞ ،‬طټٷ‪٫‬ی ٸ سبضیری ثٷبټب‪ ،‬ٸيٗیز ٸ ٲٹ‪ٗ٢‬یز ثٻ ٮحبِ ٲٷٓط قٽطی‪ ،‬ٸيٗیز ‪ٞ‬یعی‪٧‬ی ثٷبی ٲٹضز ٶٓط‪،‬‬
‫‪٦‬ٷشط‪ ٬‬اظ َطی‪ ١‬ٲؤؾؿٻ َطاحی ؾبذشٳبٶی زض اضسجبٌ ثب دٹقف ‪٪‬یبټی‬ ‫‪٦‬بٮجسی‬
‫‪ -‬زض ؾب‪ ،1973 ٬‬ی‪٦ ٥‬ٳطثٷس سطا‪ٞ‬ی‪٧‬ی دیفثیٷی قس‪ .‬ایٵ َطح ػسیس زض ؾب‪ 1978 ٬‬اػطا قس ٸ سب اٸای٭ زټٻی ‪1990‬‬
‫ضاټ‪٫‬كب ثٹز‪ .‬ٶٓبٰ حٳ٭ ٸ ٶ‪٣‬٭ قٽطی زٸثبضٺ زض ؾب‪ 1992 ٬‬س‪ٛ‬ییط ‪٦‬طز ٸ ایٵ ثبض ټس‪ٞ‬ف ٲیبٶجط ظزٴ ثٻ ٲط‪٦‬ع سؼبضی ٸ‬
‫سؿٽی٭ ٸ سكٹی‪ ١‬اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ حٳ٭ ٸ ٶ‪٣‬٭ ٖٳٹٲی ٸ زٸچطذٻ ثٹز‪ .‬اظ آٴ ؾب‪ ٬‬اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ اسٹثٹؼ ٲشساٸ‪٬‬سط قس‪.‬‬
‫‪ -‬سٗسازی دبض‪٦‬یٷ‪ ٩‬ثطای ؾب‪٦‬ٷبٴ ٲحٯی دیفثیٷی قسٺ اؾز‪.‬‬
‫‪ -‬اظ آٶؼبیی ‪٦‬ٻ اټسا‪ ٜ‬ا‪٢‬شهبزی ثُٹض ٖٳسٺ اظ َطی‪ ١‬نٷٗز ‪٪‬طزق‪٫‬طی سأٲیٵ قسٺ اؾز‪ ،‬اظزحبٰ ػٳٗیز زض ٲط‪٦‬ع قٽط‬
‫سٹؾٍ ثبظزیس‪٦‬ٷٷسٺټب ثٻ حسی ضؾیسٺ ‪٦‬ٻ ثط ظٶس‪٪‬ی ضٸظٲطٺ ؾبیٻ اٶساذشٻ ٸ ٲط‪٦‬ع قٽط ثطای ؾب‪٦‬ٷبٶف ػصاثیز ‪٦‬ٳشطی‬
‫زاضز‪.‬‬
‫‪ -‬اٶش‪٣‬ب‪ٗٞ ٬‬بٮیزټبی ا‪٢‬شهبزی ٲعاحٱ ثٻ حٹٲٻ قٽط ثٻ ٶحٹی ‪٦‬ٻ ٲط‪٦‬ع قٽط سبضیری ثبض زی‪٫‬ط قبٲ٭ ٲؼٳٹٖٻای اظ ‪ٗٞ‬بٮیز‪-‬‬
‫ا‪٢‬شهبزی‬
‫ټبی ‪٦‬ٹچ‪٥‬ٲ‪٣‬یبؾی قٹز ‪٦‬ٻ اثشسا ثٻ آٴ ٲٷٓٹض َطاحی ٸ ؾبذشٻ قسٺ ثٹز‪.‬‬
‫‪ -‬ایؼبز دٹیبیی ٸ ػصاثیز زضٲط‪٦‬ع سؼبضی قٽط ‪٢‬سیٱ‬
‫‪ -‬سظجیز سؼبضر زض ذیبثبٴټبی انٯی سؼبضی ثٻ ذهٹل زض ٲؿیط زضٸاظٺټبی قٽط ‪٢‬سیٳی‬
‫‪ -‬ح‪ٟ‬بْز ٲٗٳٹالً ٲؿشٯعٰ ټعیٷٻ ظیبزی اؾز ‪٦‬ٻ ٲؤؾؿبر ظیبزی زض ایٵ ضاؾشب ‪٦‬ٳ‪٦ ٥‬طزٺاٶس‪ .‬اظ ػٳٯٻ ٲیسٹاٴ ثٻ ‪٦‬ٳ‪٥‬‬
‫قٹضای قٽط‪ ،‬یبضاٶٻټب ٸ ‪٦‬ٳ‪٦ ٥‬بضثطاٴ ػسیس ثٷبټبی سبضیری اقبضٺ ٶٳٹز‪.‬‬
‫‪٦ -‬ٷشط‪ ٬‬ٶٓبٰٲٷس ؾبذشٳبٴټبی ٲشطٸ‪٦‬ٻ اظ ؾب‪ .ٰ 1995 ٬‬ٲبٮ‪٧‬بٴ آٶٽب ٲُٯٕ ٲیقٹٶس ٸ زض ػبیی ‪٦‬ٻ الظٰ ثبقس‪ ،‬ثٻ ٸؾیٯٻ‬
‫زٸٮز ٲحٯی ثٻ قسر ٲٹضز ػطایٱ ٲبٮیبسی ‪٢‬طاض ٲی‪٪‬یطٶس‪ .‬ٲبٮیبرټب ثٻ ثٷیبزی ثب ٶبٰ ثٷیبز اٶ‪٫‬یعـ اػشٳبٖی اټسا ٲیقٹز‬
‫‪٦‬ٻ ٲؿئٹٮیز آٴ ٲجبضظٺ ٖٯیٻ ٲبٮ‪٧‬بٴ ذبٶٻټبی ذبٮی ٸ ‪ٞ‬طؾٹزٺ اؾز‪.‬‬
‫اػشٳبٖی‬
‫‪ -‬ػٷجكی ثٻ ٶبٰ اؼ‪.‬اٸ‪.‬اؼ ‪٦‬ٻ اٖشطاو آٴ ثٻ ذهٹل ٲطثٹٌ ثٻ ا‪ٞ‬عایف سٹضیؿٱ ثٹز‪ ،‬زض ثطٸغ ثٻ ٸػٹز آٲس‪ .‬اٖشطايبر ٸ‬
‫زضذٹاؾزټب ثٻ ٸؾیٯٻی قٹضای قٽط زضیب‪ٞ‬ز قسٺ ٸ ‪٢‬ٹاٶیٵ اػجبضی ٲشٗسزی اظ ‪٢‬جی٭ سٹ‪ ٝ٢‬ؾبذز ټش٭ټبی ثیكشط ی‪٧‬ی‬
‫اظ ٲٹاضز ثٹز‪.‬‬
‫‪ -‬زض ؾب‪ ٰ 1992 ٬‬ی‪ ٥‬ٲبٺ حٳ٭ ٸ ٶ‪٣‬٭ ضای‪٫‬بٴ ثطای ‪٦‬ٹز‪٦‬بٴ ٲسضؾٻای زض ٶٓط ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ قس سب آٶٽب زض َٹ‪ ٬‬ؾب‪ ٬‬سحهیٯی‬
‫اظ ٸؾبی٭ ٶ‪٣‬ٯیٻ ٖٳٹٲی اؾش‪ٟ‬بزٺ ثیكشطی ‪٦‬ٷٷس‪.‬‬
‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‬
‫‪ -‬ثطای ٖطيٻ ٲیطاص ٲٗٳبضی ٸ ٲؼٳٹٖٻټبی ٲٹػٹز زض ٲٹظٺټب ٸ ٲٗط‪ٞ‬ی آٶٽب‪ ،‬ثطٸقٹض ٸ اثعاض ؾٳٗی ثهطی سٽیٻ قس ‪٦‬ٻ‬
‫ایٵ اٲط ثٻ زض‪ ٤‬نحیح اظ ٲیطاص ‪٦‬ٳ‪ ٥‬ٲی‪٦‬ٷس ٸ آٴ ضا ٲحجٹة ٸ ٲٹضز ٖال‪٢‬ٻ ٲطزٰ ٲی ؾبظز‪.‬‬
‫‪ -‬ثطٶبٲٻ ؾبذشبضی ؾب‪ ٰ 1973 ٬‬قبٲ٭ ‪ٞ‬ٽطؾشی اظ سٳبٰ ثٷبټب ثٻ ٖٷٹاٴ ثٷیبٴ ٸ دكشٹاٶٻ ثطٶبٲٻ دیكٷٽبزی ثطای ٲط‪٦‬ع قٽط‬
‫ثٹز‪.‬‬
‫ٲؿشٷسٶ‪٫‬بضی‬
‫‪ -‬زض ؾب‪ ٰ 1997 ٬‬ٲؿشٷسٶ‪٫‬بضی اظ ٲٹػٹزی ؾبذشٳبٴټبی ٲیطاطی ثطٸغ ثٻ َٹض ٶٓبٰٲٷس آ‪ٚ‬بظ قس‪ .‬چٽبض ػٯس اظ ٲؼٳٹٖٻ‬
‫ٲؼٯسار قبٲ٭ ثٷبټبی ٲطثٹٌ ثٻ ‪٢‬طٸٴ ٲرشٯ‪ ،ٝ‬ثٻ ثطٸغ اذشهبل یب‪ٞ‬ز‪.‬‬
‫‪ -‬سٳبٰ ؾبذشٳبٴټبی ػسیس ٲیثبیؿز اظ ٶٓط ٲ‪٣‬یبؼ‪ ،‬حؼٱ‪ ،‬ق‪٧‬٭‪ ،‬ضیشٱ یب ضٶ‪ ٩‬ٲُبث‪ ١‬ثب ٲٗیبضټبی ز‪٢‬ی‪ ١‬ٸ ؾرز‪٪‬یطاٶٻ‬
‫ٲٗٳبضی اػطا ‪٪‬طزز ٸ ؾبذشٳبٴټبی ػسیس اػطا قسٺ ثب ‪٦‬ی‪ٟ‬یز ثبال ضا ثبیس سكٹی‪ ١‬ٶٳٹز‪ .‬اٖشجبض ٸ سساٸٰ ٲیطاص سبضیری سٷٽب‬
‫زض نٹضسی ٲیسٹاٶس سح‪ ١٣‬یبثس ‪٦‬ٻ ؾبذشٳبٴټبی ػسیس ٶیع زض ؾج‪ ٥‬ٸ ؾیب‪ ٠‬ظٶس‪٪‬ی قٽطی ٲٹػٹز زاضای سكرم ٸ‬ ‫ح‪ ّٟ‬اٖشجبض ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‬
‫ټٹیز ‪٪‬طزٶس‪.‬‬ ‫ٸ انبٮز‬
‫‪ -‬س‪٣‬ٹیز ټٹیز قٽط سبضیری ثٻ ‪٦‬ٳ‪ ٥‬احساص ‪٦‬ٳطثٷسی ٸ اٖٳب‪َ ٬‬طح ػسیس ٖجٹض ٸ ٲطٸض (ٲسیطیز سطا‪ٞ‬ی‪ )٥‬ٸ حص‪ٜ‬‬
‫سطا‪ٞ‬ی‪ ٥‬اظ ٲط‪٦‬ع سبضیری ٲیؿط ‪٪‬طزیس‪.‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ زٸٰ‪ :‬اقبضٺای ثٻ سؼطثیبر چٷس ‪٦‬كٹض اضٸدبیی □ ‪17‬‬

‫‪ -16-1‬جوغ ثٌذی ٍ ًتیجِ گیشی‬

‫زض قٽط ثطٸغ ثب ثطٶبٲٻضیعیټب ٸ َطحټبی ٲكرم ثٻ ٶش بیغ ذ ٹثی زؾ ز یب‪ٞ‬ش ٻاٶ س ٸٮ ی ټٷ ٹظ ضاٺ‬
‫َٹالٶی ثطای ضؾیسٴ ثٻ آضٲبٴ ٶٽبیی زض دیف اؾز‪ .‬قٽط ثطٸغ ٸ سؼبضة اضظٶسٺ آٴ زض ػٽ ز ح‪ٟ‬بْ ز ٸ‬
‫احیبی ػبٲٕ قٽط ٸ آطبض ٲطثٹٌ ثٻ آٴ ٸ ح‪ٟ‬بْز اظ اضظـټبی ٸاثؿشٻ ثٻ ٲ‪٧‬بٴ‪ ،‬ٲٹػت اضس‪٣‬بی آ‪ ٪‬بټی زض‬
‫‪٦‬كٹض ثٯػی‪٪ ٥‬طزیسٺ اؾ ز ٸ ا‪٢‬ك بض ٲرشٯ ‪ ٝ‬ٲبٶٷ س ٖبٲ ٻ ٲ طزٰ‪ ،‬ٲٗٳ بضاٴ‪ ،‬ق ٽط ؾ بظاٴ‪ ،‬دیٳبٶ‪ ٧‬بضاٴ‬
‫ؾبذشٳبٶی ٸ دیكٷٽبز زټٷس‪٪‬بٴ ٶٓط زض ٸازی ٲٗٳبضی ضا ٶؿ جز ث ٻ اټٳی ز ٲٹي ٹٔ ح‪ٟ‬بْ ز حؿ بؼ‬
‫ٶٳٹزٺ اؾز‪.‬‬
‫ثسیٽی اؾز ‪٦‬ٻ ا‪٢‬ساٲبر اٶؼبٰ قسٺ‪ ،‬ظٲیٷٻ ضا ثطای ټٳبټٷ‪ ٩‬ؾبظی آټٷ‪ ٩‬ضق س ٸ سٹؾ ٗٻ ق ٽطی ٸ‬
‫ایؼبز ټٳ‪٧‬بضی ثیٵ ټٳٻ ا‪٢‬كبض زؾزاٶسض‪٦‬بض اٲٹض قٽطی ‪ٞ‬طاټٱ ذٹاټ س ٶٳ ٹز‪ .‬ٶ‪٫‬ٽ ساضی ٸ ٲطا‪٢‬ج زټ بی‬
‫يطٸضی زض َٹ‪ ٬‬ظٲبٴ‪ ،‬ٲطٲز ټٹقٳٷساٶٻ ؾبذشٳبٴټب ٸ اثٷیٻ ٲٗٳبضی ٲٽٱ ٲطث ٹٌ ث ٻ س بضید ٲٗٳ بضی‬
‫‪٦‬كٹض ٸ ٲساذالر‪ ،‬ا‪٢‬ساٲبر ٸ ضټٷٳٹزټبی ٲطثٹٌ ثٻ ؾبذشٳبٴټبی ػسیس‪٦ ،‬ٳ‪ ٥‬قبیبٴ سٹػٽی ثٻ ټٹیز‬
‫ٲٷحهط ثٻ ‪ٞ‬طز ثطٸغ ذٹاټس ‪٦‬طز‪.‬‬
‫ػٷجف ػسیس ٲطٲز ‪٦‬ٻ ثٻ قسر ٲٹضز حٳبیز ؾیبؾزټ بی سٹؾ ٗٻ ق ٽطی ث ٹزٺ‪ ،‬زض زټ ٻ ‪1970‬‬
‫ٲیالزی ق‪٧‬٭ ‪٪‬ط‪ٞ‬ز ‪٦‬ٻ سأ‪٦‬یس ظیبزی ٶیع ثط ٲطٲز ذبٶٻټبی ٲٗٳٹٮی زاقشٻ اؾز ٸ ای ٵ ضٸٶ س س ب اٲ طٸظ‬
‫ازاٲٻ زاضز‪.‬‬
‫ش‪٦‬ط ایٵ ٲؿأٮٻ ثؿیبض حبئع اټٳیز اؾز ‪ ٦‬ٻ زض زټ ٻ ‪ 1980‬ٲ یالزی ثر ف ذهٹن ی ٲؿ ئٹٮیز‬
‫ثؿیبضی اظ ٖٳٯیبر ٲطٲز ضا ث ٻ ٖٽسٺ زاقشٻ اؾز‪ .‬زض حبٮی‪٧‬ٻ ثرف زٸٮشی ٖٳسسبً ٶ‪ ٣‬ف ٶٓ بضسی ضا ای‪ ٟ‬ب‬
‫ٶٳٹزٺ اؾز‪ .‬زض حب‪ ٬‬حبيط قٹضای قٽط‪ ،‬سٹػٻ ذبنی ثٻ ػصاة ‪ ٦‬طزٴ اٲ ب‪٦‬ٵ ٖٳ ٹٲی زاق شٻ اؾ ز ٸ‬
‫ټٳیٵ اٲط ثبٖض اضس‪٣‬بی اضظـ ٸ ثٽبی ؾبذشٳبٴټب ‪٪‬كشٻ اؾز‪ .‬اٲطٸظ ‪٦‬ٳ‪٥‬ټبی ق ٽط زض ػٽ ز اضس‪ ٣‬بی‬
‫اثٗبز ٲرشٯ‪ ٝ‬قبٲ٭ ٲٷٓطی‪ٖ ،‬ٳٯ‪٧‬طزی‪٦ ،‬بضثطزی ٸ ټٹیز ا‪ٞ‬عایف یب‪ٞ‬شٻ اؾز ٸ آطبض ٸ ٲؼٳٹٖٻټبی ٸؾیٕ‬
‫زض زؾشٹض ‪٦‬بض آیٷسٺ ‪٢‬طاض زاضٶس‪.‬‬
‫اٶشربة ی‪٧‬ی اظ زٸ ‪٪‬عیٷٻ قبٲ٭ ح‪ٟ‬بْز ٸ یب احساص ؾبذشٳبٴټبی ػسیس ټٷٹظ ث ٻ ٖٷ ٹاٴ ی ‪ ٥‬ٲ‪٣‬ٹٮ ٻ‬
‫‪٢‬بث٭ ثحض ٸ حؿبؼ ٲٹضز ٶٓط اؾز ٸ ضاٺ ح٭ نحیح ٖجبضر اؾز اظ ایٷ‪٧‬ٻ ؾبذشٳبٴټ بی ‪ ٦‬ٱ اټٳی ز ث ب‬
‫ٲكرم قسٴ ٸ ٶٓطیٻ ز‪٢‬ی‪٦ ١‬بضقٷبؾی سرطیت ٸ ثب ثٷبټبی ػسیس ػبی‪٫‬عیٵ ٲیق ٹٶس‪ .‬زض َ ٹ‪ 40 ٬‬ؾ ب‪٬‬‬
‫‪٪‬صقشٻ‪ ،‬قٽط ثطٸغ ٲٹ‪ ١ٞ‬ثٻ ثٷیبٴ ی‪ ٥‬ػٷجف آ‪٪‬بټی ثرف زض ٲٹضز ح‪ٟ‬بْ ز ق سٺ اؾ ز ‪ ٦‬ٻ ٲٹاټ ت آٴ‬
‫ٲشٹػٻ ثطٸغ ثٻ ٮحبِ ؾیبؾش‪٫‬صاضیټبی ثٹٲی ٸ ٲشٹػٻ ٖٳٹٰ ٲطزٰ‪ ،‬ٲٗٳبضاٴ‪ ،‬دیٳبٶ‪٧‬بضاٴ ؾ بذشٳبٶی ٸ اضای ٻ‬
‫زټٷس‪٪‬بٴ دطٸغٺټب ‪٪‬طزیسٺ اؾز‪ .‬چبٮف ثطای یب‪ٞ‬شٵ ضاټی ټٳبټٷ‪ ٩‬ثطای ضقس قٽط ٸ ایؼ بز ټٳ‪ ٧‬بضی ث یٵ‬
‫ټٳٻ ا‪٢‬كبض زض آیٷسٺ الظٰ ذٹاټس ثٹز‪ .‬ٶ‪٫‬ٽساضی زض َٹ‪ ٬‬ظٲبٴ‪ ،‬ٲطٲزټبی ټٹقٳٷساٶٻ ثٷبټبی ٲٽٱ س بضیری ٸ‬
‫احساص ؾبذشٳبٴټبی ػسیس ٲیسٹاٶس ثٻ ػبٸزاٶ‪٫‬ی ټٹیز ٲٷحهط ثٻ ‪ٞ‬طز ٸ اضظقٳٷس ثطٸغ ‪٦‬ٳ‪٦ ٥‬ٷس‪.‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 18‬‬

‫ٲیطاص اضظقٳٷس قٷبذشٻ قسٺ زض َٹ‪ ٬‬چٽ٭ ؾب‪٪ ٬‬صقشٻ س‪ٛ‬ییطار ٲشٳبیعی ضا ثٻ ٮحبِ ٶٹٔ ثطذٹضز‬
‫ٸ ٶٹٔ ٶ‪٫‬طـ ثٻ آٶٽب دصیطا قسٺاٶس ٸ ایٵ ی‪ ٥‬س‪ٛ‬ییط ثٷیبزی ٲشأطط اظ ٶٹٔ ٶ‪٫‬طـ اؾز ‪٦‬ٻ ٲشٹػ ٻ ثٷ بی ث ب‬
‫اضظـ سبضیری ‪٪‬طزیسٺ‪ .‬حشی ؾبذشٳبٴټب ٸ ثٷبټبیی ‪٦‬ٻ ‪٢‬جالً ثٻ ٖٷٹاٴ ٲٗٳبضی ثی اټٳی ز اضظی بثی ق سٺ‬
‫ثٹزٶس‪ ،‬ا‪٦‬ٷٹٴ ٲٹضز ح‪ٟ‬بْز ٸا‪ ٕ٢‬قسٺ ٸ اضظـټبی ػسیسی زض آٶٽب ‪٦‬ك‪ ٝ‬قسٺ ٸ ثط ٲجٷبی ‪ً٢‬بٸر ػسیس‬
‫ٲٹضز ح‪ٟ‬بْز ‪٢‬طاض‪٪‬ط‪ٞ‬شٻاٶس‪ .‬سرطیت زض ٸيٗیز ‪ٗٞ‬ٯی ثٻ ػبی ی‪٢ ٥‬بٶٹٴ ‪٦‬ٯ ی ث ٻ ی ‪ ٥‬ح‪ ٧‬ٱ اؾ شظٷبیی‬
‫سجسی٭ قسٺ اؾز‪.‬‬
‫دؽ اظ ٸيٕ ٲ‪٣‬طضار ٲطثٹٌ ثٻ سٹؾٗٻ قٽطی‪ ،‬ح‪ٟ‬بْز اظ ٲیطاص س بضیری ٲ ٹضز سٹػ ٻ ذبن ی ‪ ٢‬طاض‬
‫‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ اؾز‪ ،‬اٮجشٻ ؾطٲبیٻ ‪٪‬صاضیټبی ‪٧ٞ‬طی ٸ ٲبٮی ثبیس ازاٲٻ دیسا ‪٦‬ٷس سب ایٵ ػٷجٻ ثب اټٳیز اػشٳ بٖی‬
‫زض ػبٲٗٻ اضٸدبیی ثٻ ی‪٢ ٥‬بٶٹٴ ٖٳٹٲی سجسی٭ قٹز‪.‬‬
‫ثطٶبٲٻټبی سٹؾٗٻ قٽطی سهٹیت قسٺ ثبیس ٲٹضز احشطاٰ ائشال‪ٜ‬ټبی ؾیبؾی ‪٢‬طاض ‪٪‬یطٶ س‪ ،‬ظی طا اضازٺ ٸ‬
‫ذٹاؾز ؾیبؾی ی‪٧‬ی اظ اٮعاٲبر ثٷیبزیٵ ثطای ټط ‪ٗٞ‬بٮیز ټس‪ٞ‬ٳٷسی اؾز‪ .‬ثٻ ټطح ب‪ ٬‬زض اضسج بٌ ث ب اٲ ط‬
‫ح‪ٟ‬بْز ٸ احیبی قٽط سبضیری ٲیثبیؿز ٲك‪٧‬السی ٲبٶٷس حٳ٭ ٸ ٶ‪٣‬٭ ٸ ٲؿبئ٭ سٹضیؿٱ ضا ثب ز‪٢‬ز ٲ ٹضز‬
‫سٹػٻ ‪٢‬طاض زاز ٸ َطحټبی اضایٻ قسٺ ضا ټٳبٶٷس َطحټبیی ثبظ ‪٢‬ٯٳساز ‪٦‬طز ‪٦‬ٻ ثٻ يطٸضر ثش ٹاٴ س‪ٛ‬یی طار‬
‫الظٰ ضا زض آٶٽب اٖٳب‪ ٬‬ٶٳٹز‪.‬‬
‫دی‪ٛ‬بٰ سؼطثٻ ثطٸغ ٲشًٳٵ ایٵ اٲط اؾز ‪٦‬ٻ ٸاغٺ ‪٦‬ی‪ٟ‬یز ی‪ ٥‬ٸاغٺ ‪٦‬ٯیسی اؾز ‪٦‬ٻ ٲیسٹاٶس دیبٰ ‪ ٢‬طٴ‬
‫ثیؿز ٸ ی‪٧‬ٱ ثبقس ٸ ایٵ ‪٦‬ی‪ٟ‬یز اظ سؼطثٻ ح‪ٟ‬بْز‪ ،‬ٲطٲز ٸ احیب ٸ َطاحی ټٳبټٷ ‪ ٩‬ث ب ثؿ شط‪٢ ،‬بثٯی ز‬
‫ٶٳٹز ٲییبثس‪.‬‬

‫‪ً -17-1‬تبیج ٍ جوغ ثٌذی تغجیمی اص تجشثِ ثشٍط دس استجبط ثب ایشاى‬

‫‪ -‬اّذاف‬
‫‪ -1‬ح‪ٟ‬بْز اظ ټٹیز قٽط سبضیری ٸا یؼبز ٶیطٸی سُجی‪ ١‬دصیطی ثب س‪ٛ‬ییطار الظٰ‬
‫‪ -2‬سٹػٻ ٸیػٺ ثٻ ذبٶٻټبی ٲؿ‪٧‬ٹٶی ثٻ ٖٷٹاٴ ٲٽٳشطیٵ ٖٷهط سك‪٧‬ی٭ زټٷسٺ ثب‪ٞ‬ز سبضیری‬
‫‪ -3‬اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ حٳبیزټبی ؾیبؾی ٸ اػشٳبٖی ٲؿئٹٮیٵ ٲحٯی‬
‫‪ -4‬ٲؿشٷسؾبظی ٸ سٽیٻ ‪ٞ‬ٽطؾز آطبض ٸ اثٷیٻ‬

‫‪ -‬تْذیذّب ٍ ضؼفّب‬
‫‪ -1‬سًبز ثیٵ قٽط ‪٢‬سیٱ ٸ ػسیس (يطٸضر سٗسی٭ آٴ)‬
‫‪٣ٞ -2‬ساٴ ‪٦‬بضثطی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ‬
‫‪٣ٞ -3‬ساٴ ‪ٞ‬طنزټبی ق‪ٛ‬ٯی زض قٽط سبضیری‬
‫‪ -4‬ٸػٹز ‪٣ٞ‬ط قٽطی زض ٲحسٸزٺ ٲٹضز ٶٓط‬
‫‪ٞ‬ه٭ زٸٰ‪ :‬اقبضٺای ثٻ سؼطثیبر چٷس ‪٦‬كٹض اضٸدبیی □ ‪19‬‬

‫‪٣ٞ -5‬ساٴ ؾیبؾز ‪٪‬صاضی ‪٦‬بضآٲس سٹؾٗٻ قٽطی سٹؾٍ زٸٮز (زض ٲ‪٣‬یبؼ ٲٯی ٸ ٲحٯی)‬

‫‪ -‬ضشٍستّب‬
‫‪ -1‬يطٸضر ٸػٹز ٲجبٶی ٶٓطی ثطای سٹؾٗٻ قٽطی‬
‫‪ -2‬يطٸضر ٸػٹز ی‪ ٥‬ثطٶبٲٻ ؾبذشبضی‬
‫‪ -3‬يطٸضر سكٹی‪ ١‬ؾ‪٧‬ٹٶز دبیساض زض ثب‪ٞ‬زټبی ‪٢‬سیٱ قٽطی‬
‫‪ -4‬يطٸضر حص‪ٖ ٜ‬ٳٯ‪٧‬طزټبی ٲعاحٱ ثعض‪ ٨‬ٲ‪٣‬یبؼ ٸ ػصة ٖٳٯ‪٧‬طزټبی ٲ‪ٟ‬یس ٸ ‪٦‬ٹچ‪ ٥‬ٲ‪٣‬یبؼ زض‬
‫ثب‪ٞ‬زټبی ‪٢‬سیٳی‪.‬‬
‫‪ -5‬يطٸضر اٖبزٺ دٹیبیی ثٻ ٲط‪٦‬ع سؼبضی قٽط ‪٢‬سیٱ‬
‫‪ -6‬يطٸضر دكشیجبٶیټبی ؾیبؾی‬
‫‪ -7‬يطٸضر ز‪ ٕٞ‬آٮٹز‪٪‬یټبی ظیؿز ٲحیُی‬
‫‪ -8‬يطٸضر از‪ٚ‬بٰ ٲ‪٣‬ٹالر سٹؾٗٻ دبیساض‪ ،‬ح‪ٟ‬بْز ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ ٸ ٲ‪٣‬ٹٮٻ ظیؿز ٲحیُی‬
‫‪ -9‬يطٸضر اٖٳب‪ ٬‬ٲسیطیز سطا‪ٞ‬ی‪٧‬ی ٲٷبؾت ثب قطایٍ ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٳی‬
‫‪ -10‬سٹؾٗٻ حٳ٭ ٸٶ‪٣‬٭ ٖٳٹٲی زض ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ‬
‫‪ -11‬يطٸضر سأٲیٵ ٸؾبئ٭ ٲشٷبؾت حٳ٭ ٸ ٶ‪٣‬٭ ثطای ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ‬
‫‪ -12‬يطٸضر ٸػٹز چكٱ اٶساظ ثط اؾبؼ ٸا‪ٗ٢‬یبر ٸذٹاؾز ٲطزٲی ثطای قٽط سبضیری‬
‫‪ -13‬سٳط‪٦‬ع ‪ٗٞ‬بٮیزټبی سٹضیؿشی زض ؾبذشبض ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی سبضیری ٸ ‪٪‬طزق‪٫‬طی قٽط‬

‫‪ -‬اهَس هذیشیتی ٍ ثبصػبصیّب‬

‫‪ -1‬ٸيٕ ٲبٮیبر ثطذبٮی ٲبٶسٴ ثٯٷس ٲسر ثٷبټبی ٲٹػٹز زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری‬
‫‪ -2‬ایؼبز ؾبظٲبٴټبی ٶٓبضر ٸٲطا‪٢‬جز زایٳی اظ ٲط‪٦‬ع سبضیری‬
‫‪ -3‬سسٸیٵ يٹاثٍ ٸ ٲ‪٣‬طضار ؾبذشٳبٶی ثطای ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٳی‬
‫‪ -4‬اػشٷبة اظ ‪٦‬بضثطیټبی ؾٷ‪٫‬یٵ زض ثب‪ٞ‬ز‬
‫‪ -5‬يطٸضر اٖٳب‪ ٬‬ٲسیطیز ظیؿز ٲحیُی زض ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ‬

‫‪ -2‬هؼتٌذػبصی‪ ،‬عجمِثٌذی ٍ فْشػت وشدى آثبس تبسیخی ٍ ًمؾ آى دس ثشًبهِسیرضی‪،‬‬

‫‪1‬‬
‫ػیبػت گزاسی ٍ لَاًیي حفبظت دس ثشیتبًیب‬
‫آطبض‪ ،‬ثٷبټب ٸ ٶٹاحی ٲرشٯ‪ ٝ‬ثطیشبٶیب ټط‪٦‬ساٰ زاضای زؾشٻثٷسی ٲشٳبیعی اظ ح‪ٟ‬بْز ټؿ شٷس‪ٞ .‬ٽطؾ ز‬
‫‪٦‬طزٴ اذیط قبٲ٭ دبض‪٤‬ټب‪ ،‬ثب٘ټب ٸ ٲیساٴټبی ٶَجطز سبضیری ‪٦‬ٻ زض زټٻ ‪ ٰ 1980‬آ‪ٚ‬بظ ‪٪‬طزیس‪ ،‬ثبٖض طج ز‬

‫‪ .1‬ثطای ٲُبٮٗٻ ثیكشط ضػٹٔ ‪٦‬ٷیس ثٻ ‪ Pendlebury, 2001‬ٸ ‪Pickard, 2001‬‬

 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 20‬‬

‫آٶٽب قس‪ .‬دؽ اظ ‪٢‬بٶٹٴ ؾ ب‪ ،1967 ٬‬ټٳ‪٫‬طای ی ٸ ی‪٧‬ذ بضچ‪٫‬ی ٸ دبی ساضی ‪٢‬بث ٭ س ٹػٽی زض ‪ٗٞ‬بٮی زټ بی‬
‫ح‪ٟ‬بْز زض ایٵ ‪٦‬كٹض ثٻ چكٱ ٲیذٹضز‪ .‬اٲطٸظٺ ؾیؿشٱ ثطیشبٶیبیی ح‪ٟ‬بْز اظ ٲیطاص س بضیری‪٪ ،‬ؿ شطزٺ‬
‫ٸٮی زاضای اٶُٗب‪ ٜ‬ٶؿجی اؾز ‪٦‬ٻ ټط زٸی آٶٽب ضا ٲیسٹاٴ ثٻ ٖٷٹاٴ ی‪ ٥‬ٶ‪ ُ٣‬ٻ ‪ ٢‬ٹر ی ب ي ٗ‪ ٝ‬زض ٶٓ ط‬
‫‪٪‬ط‪ٞ‬ز‪ .‬ٲ‪٣‬ٹٮٻ ح‪ٟ‬بْز زض َٹ‪ 20 ٬‬ؾب‪٪ ٬‬صقشٻ اظ حٳبیز ؾیبؾی دبیساضی ثطذٹضزاض ثٹزٺ اؾ ز ‪ ٦‬ٻ ث ٻ‬
‫زٮی٭ ثطذٹضزاضی اظ حٳبیز ٲطزٰ ثب‪٢‬ی ذٹاټس ٲبٶس‪ .‬حٳبیز ‪ٞ‬ٯؿ ‪ٟ‬ی اظ اٲ ط ح‪ٟ‬بْ ز ثُ ٹض ٲؿ شس‪ ٬‬ث ٻ‬
‫اٶساظٺ ‪٦‬ب‪ٞ‬ی ٲسٸٴ ٶكسٺ اؾز سب ثب سٗبضی‪٪ ٝ‬ؿشطزٺسط ٸ دیچیسٺسطی اظ ٲی طاص‪ ،‬حٳبی ز ټ بی ٲطزٲ ی ٸ‬
‫زٸٮشی ضا دبیساض ٶٳبیس‪.‬‬
‫اٶُٗب‪ ٜ‬دصیطی‪ ،‬ٲكرهٻای اظ ٶٓبٰ ثطٶبٲٻضیعی ٲحب‪ٓٞ‬ٻ ‪٦‬بضاٶٻ ثطیشبٶیبؾز‪ .‬ایٵ اٲط ٲیسٹاٶس ثٻ ایؼبز‬
‫ضاٺ ح٭ټبی ثبضظ ٸ ذال‪٢‬ی ثطای ٲك‪٧‬الر ح‪ٟ‬بْز ٲٷؼط قٹز؛ اٲب ٶجٹز ‪٢‬ٹاٶیٵ ٲكرم ٲٳ‪٧‬ٵ اؾز ثبٖض‬
‫ؾطزض‪٪‬ٳی ٸ سٹا‪٣ٞ‬بر يٗی‪٪ ٝ‬طزز‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫ا‪٪‬طچٻ يطٸضر ؾیؿشٱ ح‪ٟ‬بْز زض ‪٦‬٭ ثطیشبٶیب ٲكبثٻ اؾز‪ ،‬ٸٮی ثطذی س‪ٟ‬بٸرټب زض ٸٮع ‪ ،‬اؾ‪٧‬بسٯٷس ٸ‬
‫ایطٮٷس قٳبٮی ٸػٹز زاضز ‪٦‬ٻ ثٻ َٹض ٲرشهط ثساٶٽب اقبضٺ ٲیقٹز‪.‬‬

‫‪ -1-2‬تؼشیف ٍ تفؼیش ثشیتبًیبیی اص هیشاث تبسیخی‬

‫ٲٗیبض ‪٦‬ٯیسی ثطای اضظیبثی آطبض ػٽز َج‪٣‬ٻثٷسی آٶٽب ٖجبضسٷس اظ‪ :‬زٸضاٴ س بضیری‪٦ ،‬ٳی بثی‪ ،‬ؾ ٷسیز‪،‬‬
‫اضظـ ‪٪‬طٸټی‪ ،‬قطایٍ ث‪٣‬ب‪ ،‬ق‪٧‬ٷٷس‪٪‬ی‪ ،‬آؾیت دصیطی ٸ سٷٹٔ (ایٵ َج‪ ٣‬ٻثٷ سی ٲٳ‪ ٧‬ٵ اؾ ز ث ٻ ذ بَط‬
‫سط‪٦‬یجی اظ ٖٹاٲ٭ یب ی‪ ٥‬ٶكبٶٻ ٲؿش‪٣‬٭ ٶیع ٲٷبؾجز زاقشٻ ثبقس)‪.‬‬

‫‪ً -2-2‬ظبم هشثَط ثِ هٌبعك حفبظت ؿذُ دس ثشیتبًیب‬

‫ٶٓبٰ ٲٯی ثطای ح‪ٟ‬بْز اظ ٲٷبَ‪ ١‬سبضیری ‪٦‬ٻ زض ؾب‪ 1967 ٬‬س سٸیٵ ق سٺ س ب ح سٸزی ث ب ؾیؿ شٱ‬
‫ٲطثٹٌ ثٻ آطبض ٸ ثٷبټب ٲش‪ٟ‬بٸر ٸ ٲشٳبیع اؾز‪٪ .‬طچٻ ٲٷبَ‪ ١‬ح‪ٟ‬بْز قسٺ ث ٻ ٸؾ یٯٻ ټٳ بٴ ‪ ٢‬بٶٹٴ ٲٯ ی‬
‫ٲطثٹٌ ثٻ ثٷبټبی َج‪٣‬ٻثٷسی قسٺ سٗطی‪ ٝ‬قسٺاٶس ٸ ؾیبؾز زٸٮز ٲط‪٦‬عی ٲؿئٹٮیز اٸٮیٻ ثطای سكریم‬
‫ٲٷبَ‪ ١‬ح‪ٟ‬بْز قسٺ ضا ثٻ ‪٢‬ٹاٶیٵ ثطٶبٲٻضیعی ٲحٯی اضػبٔ ٲیزټس‪.‬‬

‫‪ -3-2‬هىبىّبی افضٍدُ ؿذُ ثِ هیشاث حفبظتی‬

‫زض َی ‪ 15‬ؾب‪٪ ٬‬صقشٻ‪ ،‬ؾٻ ٲ‪٣‬ٹٮٻ ػسیس ثٻ ‪ٞ‬ٽطؾز ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی اٶ‪٫‬ٯؿ شبٴ ق بٲ٭ ٲ ٹاضز ظی ط‬
‫ايب‪ٞ‬ٻ قسٺ اؾز‪:‬‬

‫‪1. Wales‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ زٸٰ‪ :‬اقبضٺای ثٻ سؼطثیبر چٷس ‪٦‬كٹض اضٸدبیی □ ‪21‬‬

‫دبض‪٤‬ټب ٸ ثب٘ټب ثب ؾبث‪٣‬ٻ ذبل سبضیری‪ ،‬طجز ٲیساٴ ټب ٸ نحٷٻ ٶجطزټبی سبضیری ٸ ‪٦‬ٯیٻ ٲ‪ ٧‬بٴټ بی‬
‫سبضیری‪ .‬زض اٸای٭ زټٻ ‪ 90‬ٲٷبْط ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی زض زؾشٹض ‪٦‬بض ‪ ٢‬طاض ‪٪‬ط‪ ٞ‬ز ٸ اضظی بثی ‪٪‬ؿ شطزٺس طی اظ حٹٲ ٻ‬
‫قٽطی ٶیع اظ َطی‪ ١‬اضظیبثی ٲٷبْط سبضیری آٴ ٲٹضز سٹػٻ ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬ز‪.‬‬

‫‪ -4-2‬ؿٌبػبیی ٍ تـخیق هیشاث تبسیخی‬

‫ٲؿئٹٮیز آطبض َج‪٣‬ٻ ثٷسی قسٺ ٸ ثٷبټبی ‪ٞ‬ٽطؾ ز ق سٺ ث ب زٸٮ ز ٲط‪ ٦‬عی اؾ ز ‪ ٦‬ٻ سٹؾ ٍ ٲی طاص‬
‫اٶ‪٫‬ٯؿشبٴ ثٻ ٖٷٹاٴ ی‪ ٥‬آغاٶؽ ایبٮشی ٲؿش‪٣‬٭ ٶٓبضر ٲیقٹز‪ٞ .‬ٽطؾزثٷسی ٸ َج‪٣‬ٻثٷسی سبضیری ثٻ ٸؾ یٯٻ‬
‫ثرفټبی ٲرشٯ‪ ٝ‬زٸٮشی اٶؼبٰ ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ اؾز‪ ،‬ا‪٪‬ط چٻ ټیچ‪٫‬ٹٶٻ ٲٗیبض ‪٢‬بٶٹٶی ثطای قٳٹ‪ ٬‬ٲ‪٧‬بٴټ ب زض ٮیؿ ز‬
‫ٲطثٹَٻ ٸػٹز ٶساضز ٸٮی ضاټٷٳبټب ٸ زؾشٹضاٮٗٳ٭ټبیی ثسٸٴ دكشٹاٶٻ ‪٢‬بٶٹٶی سسٸیٵ ٸ ٲٷشكط قسٺاٶس‪.‬‬

‫‪ -5-2‬حفبظت اص آثبس تبسیخی عجمِثٌذی ؿذُ‬

‫آطبض سبضیری َج‪٣‬ٻثٷسی قسٺ زاضای ؾرز ‪٪‬یطاٶٻسطیٵ ٶٓبضر ‪٢‬بٶٹٶی ټؿشٷس ‪٦‬ٻ ؾیبؾزټبی ٲطثٹَٻ‬
‫سأ‪٦‬یس ثط ٶ‪٫‬ٽساضی آٶٽب ضا ٲس ٶٓط ‪٢‬طاض ٲیزټس‪ .‬سٗساز ظیبزی اظ آطبض زض اذشیبض ثرف ذهٹنی اؾز‪ .‬سٳ بٰ‬
‫اٲ ٹض ٲطثٹٌ ثٻ ح‪ٟ‬بْز ٶیبظٲٷس ٲؼٹظ الظٰ اظ اؾشبٶساضی اؾز‪ .‬ٲش‪٣‬بي ی ٲ ی سٹاٶ س ‪٢‬ج ٭ اظ سٗی یٵ ی ‪٥‬‬
‫‪٦‬بضثطز ا‪٢‬ساٰ ثٻ ضؾیس‪٪‬ی ٖٳٹٲی ‪٦‬ٷس‪ .‬سٹػٻ ٖٳسٺ زض ٲیطاص ثطیشبٶیب ثط ایٳٵ ؾبظی ٸ ٲسیطیز ٲیثبقس‪.‬‬

‫‪ -6-2‬حفبظت اص ثٌبّبی عجمِثٌذی ؿذُ‬

‫حؿبؾیز ظیبزی ثطای ح‪ ّٟ‬ټٹیز ی‪ ٥‬ؾبذشٳبٴ ‪ٞ‬ٽطؾز قسٺ ٸػٹز زاضز‪ .‬ٲٗٳٹالً اٲٹض ٲطث ٹٌ ث ٻ‬
‫ٲطٲز ؾج‪٧‬ی ٶیبظ ثٻ ٲؼٹظ ٶساضز‪ .‬سهٳیٱ ‪٪‬یطیټب ٖٳسسبً ثٻ اؾشبٶساضی ٲحٹ‪٪ ٬‬طزی سٺ اؾ ز س ب ‪ ٢‬ٹاٶیٵ‬
‫ٲحٯی ضا ثٻ اػطا زض آٸضز‪.‬‬
‫ثٻ ذ بَط اټٳی ز ایٳ ٵ ؾ بظی آیٷ سٺ ثٷبټ بی س بضیری ٸ سً ٳیٵ حی بر ٲ بزی ٸ ٲٗٷ ٹی آٶٽ ب‪،‬‬
‫ؾیبؾزټبی ثطٶبٲٻضیعی ثطای ‪٦‬بضثطی ٲیسٹاٶس ٸیػٺ سٯ‪٣‬ی قٹز ٸ اػبظٺ س‪ٛ‬ییطاسی زض ‪٦‬بضثطی ضا ثسټ س ‪ ٦‬ٻ‬
‫زض قطایٍ ٲٗٳٹ‪ ٬‬ٲؼبظ ٶجٹزٺ اؾز‪ .‬اؾشبٶساضزټبیی ‪٦‬ٻ ثطای ؾبذشٳبٴټ بی ٲ سضٴ سٷٓ یٱ ق سٺ اؾ ز‪،‬‬
‫ٶٳیسٹاٶس ثطای ثٷبټبی سبضیری ٲٷبؾت ثبقس‪٢ .‬ٹاٶیٵ ایٳٷی زض ثطاثط آس فؾ ٹظی ث طای ثٷبټ بی س بضیری‬
‫ٲك‪٧‬٭ ؾبظ ثٹزٺاٶس‪ .‬ٲظالً ثربضی ‪٢‬سیٳی ٸ ؾٷشی ٲٳ‪٧‬ٵ اؾز ایٳٷی ‪٦‬ب‪ٞ‬ی زض ثطاثط آسف ضا ٶساق شٻ ثبق س‬
‫یب دٯٻ ذبضػی ‪ٞ‬طاض ٲٳ‪٧‬ٵ اؾز ثٻ ثٷبی سبضیری ٮُٳٻ ثعٶس یب ضاټطٸټ بی ‪ ٞ‬طاض اظ آس ف‪ ،‬سط‪٦‬ی ت ‪ ًٞ‬ب ضا‬
‫ٲرسٸـ ‪٦‬ٷس‪ .‬ٮصا زض ‪٢‬ٹاٶیٵ ثٻ ٸیػ‪٪‬یټبی ؾبذشٳبٴټبی سبضیری سٹػٻ ٸ ضاٺ ح٭ټبی ذال‪ ٢‬ی دیك ٷٽبز‬
‫قسٺ اؾز سب ایٳٷی زض ثطاثط آسف سًٳیٵ ٸ ضٸـټبیی ثطای ‪ٞ‬طاض اظ آٶٽب دیفثیٷی قٹز‪.‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 22‬‬

‫‪ -7-2‬فلؼفِ حفبظت دس ثشیتبًیب‬

‫ضٸـټبی ٲسضٴ ثطای ح‪ٟ‬بْز زض ثطیشبٶیب اظ ٶٹق شٻټ بی ػ بٴ ضاؾ ‪٧‬یٵ زض ‪ ٢‬طٴ ٶ ٹظزټٱ ٸ ٸیٯی بٰ‬
‫ٲٹضیؽ قطٸٔ قس؛ اٖالٲیٻ ٲٹضیؽ ذیٯی اططثرف ثٹزٺ اؾز‪ .‬اٸ ح‪ ّٟ‬ؾبذشٳبٴ سبضیری ضا ٲٹضز سأ‪٦‬ی س‬
‫‪٢‬طاض ٲیزټس ‪٦‬ٻ ٲی سٹاٶس سحز ٖٷٹاٴ ٲطٲز ح‪ٟ‬بْشی‪ ،‬ثٽشطیٵ ٶبٲ‪٫‬صاضی ضا ثیبثس‪ .‬سٹػٻ ث ٻ ی‪٧‬ذ بضچ‪٫‬ی ٸ‬
‫انبٮز يطٸضی ثٻ ٶٓط ٲی ضؾس‪ .‬اؾ ش‪ٟ‬بزٺ اظ سرٳ یٵ ٸ ح سؼ ٸ ‪٪‬ٳ بٴ ث طای ٲطٲ ز‪ٚ ،‬ی ط ‪٢‬بث ٭ ‪٢‬ج ٹ‪٬‬‬
‫ٲی ثبقس‪ .‬انٹ‪ ٬‬ٲطثٹٌ ثٻ ‪٢‬طٴ ٶٹظزٺ ٲیالزی ٲظ٭ ثبظ‪٪‬كز دصیطی زض ا‪٢‬ساٲبر ٲٗبنط س‪٧‬بٲ٭ دی سا ‪ ٦‬طزٺ‬
‫اؾز‪ .‬انٹ‪ ٬‬ح‪ٟ‬بْز اظ ؾبذشٳبٴټبی سبضیری سٹؾٍ ٲؤؾؿٻ اؾشبٶساضزټبی ثطیشبٶی ب زض ‪ 1998‬ٲ یالزی‬
‫سسٸیٵ قسٺ اؾز‪.‬‬

‫‪ -1-7-2‬حفبظت یىپبسچِ‬
‫ؾیؿشٱټبی ثطٶبٲٻ ضیعی قٽطی ٸ ح‪ٟ‬بْز اظ ٲیطاص زض ‪٢‬طٴ ٶٹظزټٱ ٸ اٸای٭ ‪٢‬طٴ ثیؿشٱ س ب ح سٸزی‬
‫ٲؼعا ثٹزٺاٶس‪ .‬ا‪٪‬ط چٻ ٶٓبٰ ثٷبټبی ‪ٞ‬ٽطؾز قسٺ ؾب‪ 1944 ٬‬زض ‪٢‬ٹاٶیٵ ثطٶبٲٻضی عی ٸػ ٹز زاق ز‪ ،‬ٸٮ ی‬
‫ح‪ٟ‬بْز ثٻ ٖٷٹاٴ ‪ٗٞ‬بٮیز انٯی زض ثطٶبٲٻضیعی ٮحبِ ٶٳیقس ‪٦‬ٻ ایٵ اٲط زض زټٻ ‪ٖ 1960‬ٳٯی قس‪ .‬ای ٵ‬
‫ا‪٢‬ساٰ ٖ‪٧‬ؽاٮٗٳٯی ٶؿجز ثٻ ثطٶبٲٻضیعی قٽطی ٲبؾج‪ ١‬ثٹز ‪٦‬ٻ ثبظؾ بظی ٸ اح ساص ضاٺټ ب ػٽ ز ثٽج ٹز‬
‫اٸيبٔ‪ ،‬ثعض‪٪‬شطیٵ سٽسیس ثطای ٲی طاص ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی ٲحؿ ٹة ٲ یق س ‪ ٦‬ٻ ٮح بِ ‪ ٦‬طزٴ اٲ ط ح‪ٟ‬بْ ز زض‬
‫ثطٶبٲٻضیعی سٹؾٗٻ‪ ،‬ثبٖض حٳبیز ٲًبٖ‪ٟ‬ی زض ٲ‪٣‬بیؿٻ ثب سهٹیط ؾٷشی ٸ ٲحسٸز ‪٢‬جٯی قس ٸ ح‪ٟ‬بْ ز ث ٻ‬
‫‪ٗٞ‬بٮیز انٯی زض ثطٶبٲٻضیعی سجسی٭ قس‪ .‬زٸٮز ثٻ قسر اټٳی ز ی‪٧‬ذبضچ ٻ ؾ بظی ح‪ٟ‬بْ ز ٸ سٹؾ ٗٻ ضا‬
‫ٲٹضز سأ‪٦‬یس ‪٢‬طاض زاز (سك‪٧‬ی٭ ؾبظٲبٴ ٲحیٍ ظیؿز ٸ ؾبظٲبٴ ٲیطاص ٲٯی زض ‪.)ٰ 1994‬‬
‫دؽ اظ آٴ ح‪ٟ‬بْز ټٳٹاضٺ ثب سٹؾٗٻ ا‪٢‬شهبزی ٸ ثٽؿبظی قٽطی ټٳطاٺ ثٹزٺ اؾ ز‪ .‬اظ ػٳٯ ٻ ق ٗبضټب‬
‫زض ؾب‪ٖ 1978 ٬‬جبضر ثٹز اظ "ٲیطاص ثطیشبٶیب ضا ح‪٦ ّٟ‬ٷیس" ٸ اظ آٶؼب ‪٦‬ٻ ػٹ حب‪٦‬ٱ اظ ٲسضٶیعٰ ثٻ ؾٳز‬
‫ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸض‪ ٠‬ذٹضزٺ ثٹز‪ ،‬ثٷبټبی سبضیری ثب ٶ‪٫‬ٽساضی ٲٷبؾت ثٻ ٖٷٹاٴ ثركی اظ ‪ٞ‬طآیٷس ثٽؿ بظی‬
‫قٽطی ٸ زض ٖیٵ حب‪٦ ٬‬ٳ‪ ٥‬ثٻ ػبشثٻټبی سٹضیؿشی ثٻ حؿبة ٲیآیس ‪٦‬ٻ ٲحٳٯی ثطای ظٶ س‪٪‬ی‪ ٦ ،‬بض ی ب‬
‫ؾطٲبیٻ‪٪‬صاضی ایؼبز ٲی‪٦‬ٷس‪ .‬زض ٲحسٸزٺټبی ‪٢‬سیٳی سٳط‪٦‬ع ٖٳٯیبر ٲطٲز آ‪ٚ‬بظ قس ‪ ٦‬ٻ زض آٴ ح‪ٟ‬بْ ز‬
‫ثٻ ٖ ٷٹاٴ ثركی اظ اؾشطاسػی سؼسیس حیبر سٯ‪٣‬ی ق سٺ اؾ ز‪ .‬ای ٵ اٲ ب‪٦‬ٵ س بضیری ث ب سٳط‪ ٦‬ع ٸ س طا‪٦‬ٱ‬
‫سٹضیؿز ٲٹاػٻ ٲیقٹٶس ‪٦‬ٻ ‪٪‬بټی ټٹیز سبضیری آٶٽب ثٻ ٲربَطٺ ٲیا‪ٞ‬شس‪ .‬قٽطی ‪٦‬ٻ ثیك شطیٵ ‪ٞ‬ك بض ضا‬
‫زض ایٵ ضاثُٻ سحٳ٭ ‪٦‬طزٺ اؾز‪ ،‬چؿشط اؾز‪ .‬زض چؿشط سٳط‪٦‬ع ٖٳسٺ ثط ٲ‪٣‬ٹٮٻ دبیساضی اظ َطی ‪ ١‬ٲُبٮٗ ٻ‬
‫ْط‪ٞ‬یز ٲحیٍ ظیؿز اؾز‪.‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ زٸٰ‪ :‬اقبضٺای ثٻ سؼطثیبر چٷس ‪٦‬كٹض اضٸدبیی □ ‪23‬‬

‫‪ً -8-2‬مؾ آطاًغّب ٍ ػبصهبًْبی تخللی‬

‫ا‪٪‬طچٻ ٲبثیٵ ؾبظٲبٶی ‪٦‬ٻ ٲؿئٹ‪ ٬‬قٷبؾبیی قٹاټس ٲیطاطی اؾز ٸ ٶٽبزی ‪ ٦‬ٻ ٲؿ ئٹ‪ ٬‬اٲ ٹض اػطای ی‬
‫اؾز‪ ،‬اذشال‪ ٜ‬ٶٓطټبیی ٸػٹز زاقشٻ اؾز ٸٮی زٸٮز ٲط‪٦‬عی ایٵ سٽسیس ضا ثٻ اٲ‪٧‬بٴ سجسی٭ ‪٦‬طزٺ اؾز‪.‬‬
‫ی‪٧‬ی اظ ؾبظٲبٶٽبی ‪ٗٞ‬ب‪ ٬‬زض ثطیشبٶیب‪٦ ،‬ٳیؿیٹٴ ٲٗٳبضی ٸ ٲح یٍ ظیؿ ز اؾ ز ‪ ٦‬ٻ زض ؾ ب‪1999 ٬‬‬
‫ٲیالزی ػبی‪٫‬عیٵ ‪٦‬ٳیؿیٹٴ ټٷطټبی ْطی‪ ٝ‬ؾٯُٷشی قس ‪٦‬ٻ ا‪٦‬ٷٹٴ زی‪ ٫‬ط ٲٷح ٭ ق سٺ اؾ ز‪ .‬ی‪ ٧‬ی اظ‬
‫ٸْبی‪ ٝ‬ؾبظٲبٴ ‪ٞ‬ٹ‪ ،٠‬اْٽبض ٶٓط زض ذهٹل ثطٶبٲٻضیعی ػٽز ‪٦‬بضثطی زض ثٷبټبیی اؾز ‪٦‬ٻ زض ٲ‪٧‬بٴټبی‬
‫ذبل سبضیری ٲؿش‪٣‬ط ټؿشٷس‪.‬‬
‫ثطٶبٲٻضیعی زض ثطیشبٶیب ٲُبث‪ ١‬ثطٶبٲٻضیعی ٲحٯی ثٻ اٶؼبٰ ٲیضؾس‪ .‬زض ث یٵ ؾ ب‪٬‬ټ بی ‪1990-1970‬‬
‫ٲیالزی ٲشرههیٵ ح‪ٟ‬بْز ٶ‪٣‬ف اؾبؾی زض اٲٹض ثطٶبٲٻضیعی زاقشٻاٶس ‪ ٦‬ٻ ا‪ٚ‬ٯ ت ث ٻ ٖٷ ٹاٴ ٲ أٲٹضاٴ‬
‫ٲحیٍ ظیؿز اظ آٶٽب یبز ٲی قٹز‪٪ .‬طچٻ ٲسیطیز آطبض َج‪٣‬ٻثٷسی قسٺ ټٷ ٹظ ثُ ٹض ‪٪‬ؿ شطزٺ ای سٹؾ ٍ‬
‫ؾبظٲبٴ ‪ 1DCMS‬ٸ ٲیطاص اٶ‪٫‬ٯؿشبٴ اٶؼبٰ ٲی قٹز‪ ،‬اٲب ‪٦‬ٷشط‪ ٬‬اٲٹض ٲطثٹٌ ث ٻ ؾ بذشٳبٴټ بی ‪ٞ‬ٽطؾ ز‬
‫قسٺ ثٻ ٲ‪٣‬طضار ٲحٯی ٸا‪٪‬صاض ٲیقٹز‪.‬‬

‫‪ً -3‬مؾ عشح ّبی ثبالدػت دس حفبظت ٍ تؼییي ًظبم تَػؼِ ثشای جلَگیشی اص اًْذام‬
‫هشاوض تبسیخی ٍ ػٌتی ؿْشّب دس ثشیتبًیب‬
‫زض ؾب‪٬‬ټبی ثٗس اظ ػٷ‪ ٩‬ػٽبٶی زٸٰ ٶحٹٺ ٲٹاػٽٻ ثب ٲؿبئ٭ قٽطؾبظی سٷٽب ٲح سٸز ث ٻ چٽ بضچٹة‬
‫‪ًٞ‬بټبی قٽطی ٶیؿز‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ ٲحسٸزٺای ٸؾیٕ سط ضا قبٲ٭ ٲیقٹز‪.‬‬
‫ایٵ ٶ‪٫‬طـ قبیس ثطای اٸٮیٵ ثبض زض ضاثُٻ ث ب سٹٮی س ٸ ٲه ط‪ ٜ‬ٸ ٖطي ٻ‪ ،‬ٲ ٹضز ثطضؾ ی ‪ ٢‬طاض ‪٪‬ط‪ ٞ‬ز‪.‬‬
‫ثطٶبٲٻضیعی ثطای ‪ٗٞ‬بٮیزټبی ذطز قٽط ثٻ ٖٷٹاٴ دسیسٺای سٳبٰ قسٺ ذالن ٻ ٶٳ یق س‪ ،‬ثٯ‪ ٧‬ٻ ‪ ًٞ‬بټبی‬
‫سحز ٶ‪ٟ‬ٹش آٴ یٗٷی زض ذبضع اظ چٽبضچٹة قٽطی ضا ٶیع قبٲ٭ ٲیقس‪.‬‬
‫اظ آ‪ٚ‬بظ ‪٢‬طٴ ثیؿشٱ ٮعٸٰ ٲُٯت ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬اٲطی حیبسی سٯ‪٣‬ی قسٺ اؾز ٸ اظ آٴ ٲٹ‪ ٕ٢‬سب ثٻ اٲطٸظ ایٵ دسیسٺ‬
‫ټٳیكٻ ی‪ ٥‬ؾیطس‪٧‬بٲٯی ضا ثطای ٶی٭ ثٻ ی‪٦ ٥‬ی‪ٟ‬یز ثٽشط دیٳٹزٺ اؾز‪ .‬زض ازاٲٻ سٹؾٗٻ ن ٷبیٕ‪ ،‬سٹٮی س ٸ‬
‫ٲؼٳٹٖٻټبی سؼبضی ٸ ؾبیط ٲؼٳٹٖٻټبی دیچیسٺ ٸ ٖٓیٱ‪ ،‬ظٲیٷٻ اؾش‪٣‬طاض ټطچٻ ثیكشط ذٹز ضا زضحبقیٻ‬
‫قٽطټب ‪ٞ‬طاټٱ ٶٳٹزٶس‪ .‬ایٵ اٲط سحٹٮی اؾبؾی زض ٲؿأٮٻ قٽطی ثٹػ ٹز آٸضز‪ .‬ث ٻ ذه ٹل زض ‪٦‬ك ٹضټبی‬
‫قٳب‪ ٬‬اضٸدب‪ ،‬ٲؼٳٹٖٻټبی ذٹز یبض‪ ،‬ػسا اظ قٽط ثب ٖٳٯ‪٧‬طزی ‪٦‬ٱ ٸ ثیف ذٹز‪ٟ٦‬ب‪ ،‬زض ضاثُٻ ثب ٖٳٯ‪٧‬طزټبی‬
‫اػشٳبٖی ٸ ا‪٢‬شهبزی ق‪٧‬٭ ‪٪‬ط‪ٞ‬شٷس‪.‬‬
‫سالـ ثطای یب‪ٞ‬شٵ ی‪ ٥‬ضاٺ ح٭ ٲٷُ‪٣‬ی ‪٦‬ٻ اظ سٳط‪٦‬ع قسیس ػٯٹ‪٪‬یطی ‪٦‬ٷ س‪ ،‬ٶٳ یسٹاٶؿ ز اظ ثطضؾ ی‬
‫اٸيبٔ ٲٷُ‪٣‬ٻ ای‪٦ ،‬كبٸضظی ٸ ٲٗیكز ضٸؾشبټب ‪٦‬ٻ ثب ٸػٹز سٳبٰ ‪٦‬ٳجٹزټ ب‪ ،‬ٶی طٸی ‪ ٦‬بضذٹز ضا زض ٶ‪ ٣‬بٌ‬

‫‪1. Department for Culture, Media and Sport‬‬

 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 24‬‬

‫ٲشٳط‪٦‬ع قٽطی ثٻ ‪٦‬بض ٲی‪٪‬ط‪ٞ‬شٷس چكٱدٹقی ‪٦‬ٷس ٸ ایٵ ثٻ ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ سٹػٻ ثٻ ٲ‪٣‬ٹٮٻ ٲٽبػطر اظ ضٸؾ شب ث ٻ‬
‫قٽط ثٹز‪ .‬اظ َط‪ٞ‬ی ثًٗی اظ اٶٹأ ‪ٗٞ‬بٮیزټبی نٷٗشی ثب ٖٳٯ‪٧‬طز ذٹز‪ ،‬ؾٷریشی ث ب ٸیػ‪ ٪‬ی ؾ ٷشی ق ٽط‬
‫ٶساقشٻ ٸ ثطای ٲٷبَ‪ ١‬ٲؿ‪٧‬ٹٶی‪ ،‬ٲًط ‪٢‬ٯٳساز ٲیقسٶس‪ ،‬زض ضاثُٻ ثب قٗبٔ ‪ٗٞ‬بٮیز ذٹز‪ ،‬اثعاضټب‪ ،‬اٲ‪٧‬بٶ بر ٸ‬
‫ٶیطٸی ‪٦‬بض ػسیس ضا ٲیَٯجیسٶس ٸ ثٷبثطایٵ زض ػصة ٸ ػٯت ا‪ٞ‬طاز ثٻ ؾٳز قٽط ٲؤطط ٸا‪ ٕ٢‬ٲیقسٶس‪.‬‬

‫‪ -1-3‬ػیبػت ػذم توشوض‬

‫ثب ٖٯٱ ثٻ ٖٹا‪٢‬ت ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬ٲ‪٣‬ٹٮٻ ٖسٰ سٳط‪٦‬ع ٲُطح قس ٸ زض ٶشیؼٻ ػبثؼبیی سٳ بٰ ‪ٗٞ‬بٮی زټ بی ن ٷٗشی‬
‫‪ٚ‬یط ټٳ‪٫‬ٵ ثب قٽط ٸ زض ضاثُٻ ثب اټبٮی قٽط ٸ ثرهٹل ‪٦‬بض‪٪‬طاٴ ؾب‪٦‬ٵ زض قٽط اٲ طی ي طٸضی ث ٻ ٶٓ ط‬
‫ٲیضؾیس‪ٗٞ .‬بٮیزټبی ٶبټٳبټٷ‪ٞ ٩‬ٹ‪ ٠‬ثب اٶجٹٺ ػٳٗیز ؾب‪٦‬ٵ زض قٽط زض ٸا‪ ٕ٢‬ٶ‪ ٣‬ف ان ٯی ضا زض سك ‪٧‬٭‬
‫ټؿشٻټبی ػسیس ػسا اظ قٽط زاقشٻ ٸ ق‪٧‬٭‪٪‬یطی آٴ ضا ثبٖض ‪٪‬طزیسٺاٶس‪.‬‬

‫‪ -2-3‬هلی وشدى خذهبت ٍ دٍس وشدى وبسثشیّبی هضاحن‬

‫زٸٮز ػسیس ثب ٲٯی ‪٦‬طزٴ ثًٗی اظ ؾطٸیؽټب اظ ػٳٯٻ ثبٶ‪ ٥‬ثطیشبٶیبی‪٪ ،‬بظ ٸ ثط‪ ٠‬ٸ ذُٹٌ ټ ٹایی ٸ‬
‫ضاٺ آټٵ ٸ ذسٲبر دعق‪٧‬ی قطٸٔ ثٻ ‪٦‬بض ٶٳٹز ٸ ثب ‪٢‬بٶٹٴ ٲطث ٹٌ ث ٻ ؾ ب‪ 1944 ٬‬ٲ یالزی زض ضاثُ ٻ ث ب‬
‫اػطای َطح ټب‪ ،‬ٲ‪٣‬بٲبر ٲحٯی ضا سكٹی‪ ١‬ثٻ ذطیسٴ ٸ یب ؾٯت ٲبٮ‪٧‬یز اظ ‪ ًٞ‬بټبی ‪٢‬بث ٭ ؾ بذز ٶٳ ٹز ٸ‬
‫ټٳچٷیٵ ثب ‪٢‬بٶٹٴ ؾب‪ 1945 ٬‬زض ضاثُٻ ثب ثرف نٷبیٕ‪ ،‬زٸٮز اذشیبضار ‪ٞ‬ٹ‪٠‬اٮٗبزٺای زض ضاثُٻ ث ب س‪ٛ‬یی ط‬
‫ٲ‪٧‬بٴ ٲٹ‪ٗ٢‬یز ټبی ٶبٲشٷبؾت نٷبیٕ ٲٹػٹز ‪٦‬ؿ ت ‪ ٦‬طز‪ ،‬ن ٷبیٗی ‪ ٦‬ٻ َج ‪ ٢ ١‬بٶٹٴ ٲطث ٹٌ ث ٻ ‪1946‬‬
‫ٲیالزی ٲیثبیؿز زض ٲؿیط ػبزٺټبی ثعض‪ ٨‬ؾطسبؾطی ٲؿش‪٣‬ط ٲ یق سٶس‪ .‬زض ثطٶبٲ ٻضی عیټ بی ثٗ سی‬
‫سٹؾٗٻ ٲٷبثٕ َجیٗی ٶیع زض زؾشٹض ‪٦‬بض ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬ز‪ .‬ثٻ ؾب‪ 1947 ٬‬ثب سٽیٻ ی‪ ٥‬ٲؼٳٹٖٻ ‪٦‬ٻ ح بٸی سٳ بٰ‬
‫انٹ‪ ٬‬ٸ ٲ‪٣‬طضار قٽطؾبظی ٸ َطاحی ٲیقس‪ ،‬انٹ‪ ٬‬اؾبؾ ی ث طای ضٸٶ س آیٷ سٺ ‪ٗٞ‬بٮی زټ بی ا‪٢‬شه بزی‬
‫ٸاػشٳبٖی دبیٻ‪٪‬صاضی ‪٪‬طزیس‪.‬‬

‫‪ -3-3‬ػیبػتّبی ؿْشی‬
‫ؾیبؾز قٽطی ػسیس ؾٗی ٶٳٹز دسیسٺټبی ثٹػٹز آٲسٺ زض ؾطاؾط ‪٦‬كٹض ضا ٲ ٹضز ٶٓ ط ‪ ٢‬طاض زازٺ ٸ‬
‫ثب اظ ثیٵ ثطزٴ سٳط‪٦‬ع زض ٲشطٸد٭ټبی ثعض‪ ٨‬ٸ درف اظزیبز ػٳٗیز زض ٲطا‪ ٦‬ع ٲشٷبؾ ت‪ٖ ،‬بٲ ٭ ث بظزټی‬
‫آٶٽب ضا زض ظٲیٷٻټبی سٹٮیسی ‪ٞ‬طاټٱ آٸضز‪.‬‬
‫ضاظ ٲٹ‪٣ٞ‬یز ثطٶبٲٻ ػسیس زض اؾش‪٣‬طاض قٽطټبی ػسیس زضآٴ ٶٹاحی ‪٦‬ٻ ‪٢‬بثٯیز س‪٣‬ج٭ ی‪ ٥‬ٲط‪٦‬ع ‪ ٗٞ‬ب‪ ٬‬ٸ‬
‫سٹؾٗٻدصیط اظ ‪٢‬جی٭ ‪ٗٞ‬بٮیز ټبی نٷٗشی ٸسؼبضی ضا زاقشٻ ثبقس ٶٽ‪ٟ‬شٻ اؾز سب ثشٹاٶس زض اضسجبٌ ثب ضق س ٸ‬
‫سٹؾٗٻ ٲٷبثٕ ٲٹػٹز زض ٶبحیٻ ٸ ػصة ٸایؼبز ثبظاض ‪٦‬بض ثطای ؾب‪٦‬ٷبٴ آٴ ٶبحیٻ ٲ‪ٟ‬یس ٸا‪ ٕ٢‬قٹز‪.‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ زٸٰ‪ :‬اقبضٺای ثٻ سؼطثیبر چٷس ‪٦‬كٹض اضٸدبیی □ ‪25‬‬

‫‪ -4-3‬جوغ ثٌذی ٍ ًتیجِ گیشی لبثل اًغجبق دس ایشاى‬

‫ٲٹ‪٣ٞ‬یز َطحټبی ثٽؿبظی ٸ احیبی ٲطا‪٦‬ع سبضیری قٽطټب زض ‪٪‬طٸ ٶٓبٰ ثطٶبٲٻضیعی ‪٦‬الٶی اؾ ز ‪ ٦‬ٻ‬
‫ثشٹاٶس ٲحسٸزٺ ټبی سبضیری ق ٽطټبی سٹاٶٳٷ س ث ٻ ٮح بِ س بضیری ٸ ؾ ٷشی ضا قٷبؾ بیی ٶٳ ٹزٺ ٸ ای ٵ‬
‫سٹاٶٳٷسیټب ضا زض چٽبضچٹة ثطٶبٲٻټبی ټس‪ٞ‬ٳٷس ٲٯی ٸ ‪٦‬كٹضی‪ ،‬ٲٹضز اؾ ش‪ٟ‬بزٺ ‪ ٢‬طاض زټ س ٸ آٶٽ ب ضا ث ٻ‬
‫ٖٷٹاٴ ثركی اظ ٶٓبٰ سٹؾٗٻ ‪٦‬الٴ ثجیٷس‪ .‬ٮصا زض ثطٶبٲٻضیعی ‪٦‬الٴ ‪٦‬كٹض‪ ،‬ػبی‪ ٫‬بٺ ټ ط ‪ ٦‬ساٰ ضا ٲك رم‬
‫‪٦‬ٷس ٸ سٹؾٗٻ اظ زضٸٴ ثٻ ٲٗٷبی ٲكبض‪٦‬ز زازٴ سٹاٶٳٷسیټبی ثب‪ٞ‬زټ بی ‪ ٢‬سیٳی ٸ ؾ ٷشی ضا زض ٲؿ یط‬
‫سٹؾٗٻ ٸ ‪٪‬ٷؼبٶسٴ آٶٽب زض ثطٶبٲٻضیعیټبی ثٹزػٻای ‪٦‬كٹض‪ ،‬ٲس ٶٓط زاقشٻ ثبق س‪ .‬اظ ؾ ٹی زی‪ ٫‬ط ثشٹاٶ س‬
‫‪ٗٞ‬٭ ٸ اٶ‪ٟٗ‬بالر ٲشطنس ثط قٽطټبی سبضیری ضا ث ب ثطٶبٲ ٻضی عی ‪ ٦‬الٴ ٸ ث ب ؾیبؾ ز ‪ ٪‬صاضی ا‪٢‬شه بزی‪،‬‬
‫ٲٗیكشی‪ ،‬ؾ‪٧‬ٹٶشی‪ٖ ،‬ٹاضو اػشٳبٖی ٶبقی اظ سٳط‪٦‬ع ضا سٗسی٭ ٶٳبیس‪.‬‬
‫ضاټ‪٧‬بض ٖٳسٺ ٖجبضر ذٹاټس ثٹز اظ سكریم ٲٷبَ‪ ١‬اضظقٳٷس ثٻ ٮح بِ س بضیری‪ ،‬ؾ ٷشی ٸ َجیٗ ی ٸ‬
‫دیفثیٷی سٳٽیسار ثطٶبٲٻضیعی ثطای سٹؾٗٻ‪ ،‬سٹؾٗٻای ‪٦‬ٻ ظیطثٷبی آٴ ح‪ٟ‬بْز اؾز‪ .‬ایٵ ػ بٲٕ ٶ‪ ٫‬طی‬
‫ٲطثٹٌ ثٻ َطح ټبی ثبالزؾ ز‪ً ُٗ٢ ،‬ب چٽ بضچٹة ا‪ ٢‬ساٲبر ضا ‪ٞ‬طاس ط اظ ٲح سٸزٺ س بضیری ذٹاټ س زی س ٸ‬
‫اٶ‪٫‬بضٺټبی ٲطثٹٌ ثٻ سٗسی٭ ػٳٗیز‪ٖ ،‬ساٮز اػشٳبٖی‪ ،‬ٲٗیكز‪ٗٞ ،‬بٮی زټ بی ا‪٢‬شه بزی ٸ ‪ٗٞ‬بٮی زټ بی‬
‫نٷٗشی ضا ثب ٖٯٱ ثٻ سٹاٶٳٷسی ؾطظٲیٵ ثطٶبٲٻضیعی ذٹاټس ٶٳٹز ٸ سٷٽ ب زض آٴ ن ٹضر اؾ ز ‪ ٦‬ٻ ٲطا‪ ٦‬ع‬
‫سبضیری ٸ ؾٷشی قٽطټب ٶ‪٣‬ف ٸا‪ٗ٢‬ی ذٹز ضا ‪٦‬ٻ ٶ‪٣‬ف ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی اؾز‪ ،‬ای‪ٟ‬ب ذٹاټس ٶٳٹز‪.‬‬
‫ثسیٽی اؾز ‪٦‬ٻ دیف ظٲیٷٻ چٷیٵ ا‪٢‬ساٲبسی ٲؿشٷسؾ بظی ٸ سٽی ٻ ‪ٞ‬ٽطؾ ز اظ ق ٽطټبی س بضیری ٸ‬
‫ثبالذم اظ ٲحسٸزٺ سبضیری قٽطټب ٲیثبقس ٸ سٷٽب ثب چٷیٵ ٲؿشٷساسی ظٲیٷٻ ثطٶبٲٻضیعیټبی ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬ٲیؿط‬
‫ذٹاټس قس‪ُٗ٢ .‬بً َطحټب ٸ ثطٶبٲٻضیعیټبی ػبٲٕ ٲٷُ‪٣‬ٻای ثب ؾیبؾش‪٫‬صاضی ٲكطٸح ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬ذٹاټس سٹاٶؿ ز‬
‫ا‪٢‬ساٲبر دیف ثیٷی ٶكسٺ ٶبقی اظ ا‪ٞ‬عایف ػٳٗیز ٸ ‪ٗٞ‬بٮی زټ بی ٲشجٹٖ ٻ ضا ‪٦‬ٷش ط‪ ٬‬ٶٳبی س ٸ اظ ‪ٞ‬ك بض‬
‫‪ٚ‬یطٲؿش‪٣‬یٱ آٶٽب ثطدی‪٧‬طٺ قٽط سبضیری ػٯٹ‪٪‬یطی ‪٦‬ٷس‪.‬‬

‫‪ً -5-3‬تبیج ٍ جوغ ثٌذی تغجیمی اص تجشثِ ثشیتبًیب دس ثبة حفبظت ٍ احیب‬
‫يطٸضر ‪٦‬ٷشط‪٦ ٬‬بضثطیټب زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری‬ ‫‪-‬‬
‫سك‪٧‬ی٭ ‪٦‬ٳیؿیٹٴټبی سرههی ػٽز ٶٓبضر ٸ سهٳیٱ‪٪‬یطی زض ٲٹاضز ذبن ی اظ ي طٸضرټ بی‬ ‫‪-‬‬
‫س‪ٛ‬ییط ‪٦‬بضثطی ٸټٳبټٷ‪ ٩‬ؾبظی آٴ زض ضاؾشبی اټسا‪ ٜ‬ح‪ٟ‬بْز ٸ احیبی ثب‪ٞ‬ز سبضیری ٲیثبقس‪.‬‬
‫سٽیٻ ‪ٞ‬ٽطؾز ‪٦‬بٲٯی اظ ؾبذشٳبٴټبی ٲٹػٹز زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری (ٲؿشٷسؾبظی) يطٸضی اؾز‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫َج‪٣‬ٻثٷسی ‪ٞ‬ٽطؾز ‪ٞ‬ٹ‪٠‬اٮص‪٦‬ط‬ ‫‪-‬‬
‫َج‪٣‬ٻثٷسی ثٷبټب زض ػٽز ثطٶبٲٻضیعی‬ ‫‪-‬‬
‫اػطای ؾیبؾز ح‪ٟ‬بْز ٲحٹض زض سٹؾٗٻ‬ ‫‪-‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 26‬‬

‫سأٲیٵ ٲٷبثٕ ٲ بٮی اظ َطی ‪ ١‬ٶٽبزټ بی ‪ٚ‬ی ط زٸٮش ی اظ ‪٢‬جی ٭ ا‪ ٞ‬طاز ذی ط‪ ،‬ٲؤؾؿ بر‪ ،‬ؾ ٳٵټ ب‬ ‫‪-‬‬
‫(ؾبظٲبٴټبی ٲطزٰ ٶٽبز)‪ 1‬ٸ‪ٚ‬یطٺ‬
‫سكٹی‪ ١‬ٸ سط‪ٚ‬یت الظٰ ثطای سك‪٧‬ی٭ ‪٦‬ٳیؿیٹٴټبی ٲٗٳبضی ٸ ٲحیٍ ظیؿ ز ٸ ٲك بض‪٦‬ز ػ ٹیی‬ ‫‪-‬‬
‫آٶٽب زض احیبی ثب‪ٞ‬ز سبضیری‬
‫سؿطی ‪ٞ‬طټٷ‪ ٩‬آٲٹظـ ٖٳٹٲی ثٻ ٲٹاظار آٲٹظـټبی آ‪٦‬بزٲی‪ ٥‬اظ ‪٢‬جی٭ زٸضٺټ بی ‪٦‬ٹس بٺ ٲ سر‬ ‫‪-‬‬
‫سرههی‪ ،‬ؾٳیٷبضټبی آٲٹظقی ٸ‪ٚ‬یطٺ‬
‫اٖٳب‪ ٬‬ؾیبؾزټبی ٲبٮیبسی ث ط ثٷبټ بی ٲشطٸ‪ ٦‬ٻ ٸ ثالاؾ ش‪ٟ‬بزٺ ٸ ٲٗ ب‪ ٜ‬ٶٳ ٹزٴ اثٷی ٻای ‪ ٦‬ٻ زض‬ ‫‪-‬‬
‫‪ٞ‬ٽطؾز ٸ ظیط چشط ح‪ٟ‬بْز ‪٢‬طاض زاضٶس‪.‬‬

‫‪ -6-3‬جوغ ثٌذی ٍ ًتیجِ گیشی اص تجبسة ثشیتبًیب لبثل اًغجربق دس ایرشاى دس ثربة حفبظرت‪،‬‬
‫هؼتٌذػبصی‪ ،‬ثشًبهِسیضی ٍ احیب‬
‫س‪٧‬ساٶٻټبی ٲطثٹٌ ثٻ ٲؿ‪٧‬ٵ ثیكشطیٵ آٲبض اظ ؾبذشبض قٽط سبضیری ضا ثٻ ذٹز اذشهبل ٲیزټس‪ ،2‬ٮصا‬
‫اسربش ضٸـټبیی ‪٦‬ٻ ثشٹاٶس س‪٧‬ساٶٻټبی ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬ٸ ؾبیط س‪٧‬ساٶٻټبی ٲطثٹٌ ثٻ زی‪٫‬ط ؾبذشبضټبی قٽط ‪٢‬سیٳی ضا‬
‫قٷبؾبیی‪ٞ ،‬ٽطؾزثٷسی ‪٦‬طزٺ ٸ ٲؿشٷسٶ‪٫‬بضی ‪٦‬ٷس‪ ،‬يطٸضی اؾ ز‪ .‬ای ٵ اٲ ط ظٲیٷ ٻ ٲؿ بٖس ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی ضا‬
‫ػٽز سسٸیٵ ‪٢‬ٹاٶیٵ ٶٓبٰٲٷس ‪ٞ‬طاټٱ ذٹاټس ‪٦‬طز‪ .‬سؼطثٻ ‪٦‬كٹضټبیی ٲبٶٷس ایشبٮیب‪ٞ ،‬طاٶؿٻ‪ ،‬اؾذبٶیب ٸ ثطیشبٶیب‬
‫ایٵ اٲط ضا ثٻ اطجبر ضؾبٶسٺ ‪٦‬ٻ ثؿشط ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٲیسٹاٶس ثؿیبضی اظ سهٳیٱ‪٪‬یطیټب زض ؾُٹح ثطٶبٲٻضیعی ٸ‬
‫َطاحی ٸ سهٹیت ضا سحزاٮكٗبٔ ‪٢‬طاض زټس ‪٦‬ٻ ٶٽبیشبً دك شٹاٶٻ ‪ ٢‬بٶٹٶی ٲبٶٷ س طج ز ٸ اػ طای َ طحټ ب ضا‬
‫سؿٽی٭ ٲیٶٳب یس‪ .‬ثسیٽی اؾز ‪٦‬ٻ زض ٲؿشٷسار ٲطثٹٌ ثٻ ثؿیبضی اظ ق ٽطټبی س بضیری ػٽ بٴ اظ ‪٢‬جی ٭‬
‫‪٦‬كٹضټبی ٲٹضز اقبضٺ زض ایٵ ثرف ٸ ثبالذم ایطاٴ حب‪٦‬ی اظ ٶٳٹٶٻټ بیی ث ب اضظـټ بی دبی ساض ٸ ٶٽبیش بً‬
‫ٲٗٳبضی دبیساض اؾز ‪٦‬ٻ دبیساضی آٶٽب ثٻ قسر ٸاثؿشٻ ث ٻ ی‪٧‬ذ بضچ‪٫‬ی ٲحیُ ی اؾ ز ‪ ٦‬ٻ ق بٲ٭ ٲ ٹاضز‬
‫ظیطاؾز‪:‬‬
‫ی‪٧‬ذبضچ‪٫‬ی ٲٗیكشی‪ ،‬ی‪٧‬ذبضچ‪٫‬ی ػٳٗیشی‪ ،‬ی‪٧‬ذبضچ‪٫‬ی ‪٦‬بٮجسی ٸ ی‪٧‬ذ بضچ‪٫‬ی ‪ ٦‬بضثطی س ب ح سی ‪ ٦‬ٻ‬
‫ٲشًٳٵ دٹیبیی حیبر ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٳی ثبقس‪ .‬اظ ؾ ٹی زی‪ ٫‬ط ٲُ طح ق سٴ ٲ‪٣‬ٹٮ ٻ ٲٷ بْط ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی ‪٦‬ٳ ‪٥‬‬
‫ٲًبٖ‪ٟ‬ی ثٻ اٲط احیب ٲیٶٳبیس‪ ،‬ظیطا ایٵ ثحض ق بٲ٭ ضذ سازټب‪ ،‬ضٸاث ٍ اػشٳ بٖی‪ ،‬ا‪٢‬شه بزی‪ٞ ،‬طټٷ‪ ٫‬ی ٸ‬
‫ٲٗیكشی ثب‪ٞ‬ز ٲی‪٪‬طزز‪ ،‬ٮصا اٲط ح‪ٟ‬بْز ٸ احیب زض ثط‪٪‬یطٶسٺ ٖٹاٲ٭ ٲرشٯ‪ٟ‬ی اؾز ٸ ثٻ ٖجبضسی احی ب ی ‪٥‬‬
‫‪ٞ‬طآیٷس دیچیسٺ ٲشك‪٧‬٭ اظ ٲش‪ٛ‬یطټبیی اؾز ‪٦‬ٻ ټط ‪٦‬ساٰ ؾٽٳی زض اضس‪٣‬بی ٲحیٍ زاضا ټؿشٷس‪.‬‬

‫‪1. NGO‬‬
‫‪ .2‬ٲطاػٗٻ قٹز ثٻ ‪٪‬عاضـ قٳبضٺ ی‪ ٥‬ٲطثٹٌ ثٻ ثٽؿبظی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ ظٶؼبٴ‪ ،‬ٶبییٵ ٸ ‪٦‬طٲبٴ ‪ ٦‬ٻ زض ز‪ٞ‬ش ط ثٽؿ بظی ٸ ٶٹؾ بظی‬
‫ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ زض ٸظاضر ٲؿ‪٧‬ٵ ٸ قٽطؾبظی سٹؾٍ زاٶك‪٫‬بٺ ٖٯٱ ٸ نٷٗز اٶؼبٰ قسٺ اؾز‪.‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ زٸٰ‪ :‬اقبضٺای ثٻ سؼطثیبر چٷس ‪٦‬كٹض اضٸدبیی □ ‪27‬‬

‫ح‪ٟ‬بْز اظ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی زض ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری ٲ‪٣‬ٹٮٻای چٷس ٸػٽی اؾز ‪٦‬ٻ قبٲ٭ ثب‪ٞ‬ز ػٳٗیشی‪،‬‬
‫ثب‪ٞ‬ز ٲٗیكشی ٸ ثب‪ٞ‬ز ‪٦‬بٮجسی اؾز یٗٷی ثُٹض ‪٦‬ٯی ؾبذشبضی ػبٲٕ ضا زاضاؾز ‪٦‬ٻ ثطٶبٲٻټبی آیٷ سٺ آٴ‬
‫اظ َطی‪ ١‬اثعاضټبی ٲرشٯ‪ٟ‬ی سًٳیٵ ٲی‪٪‬طزز‪ .‬ایٵ اثعاضټب قبٲ٭ ٲٹاضز ظیط اؾز‪.‬‬
‫‪ -‬ٲشٷبؾت ؾبظی ثب‪ٞ‬ز ثطای ػٳٗیز ؾب‪٦‬ٵ؛‬
‫‪ -‬احیبی ‪ُ٢‬تټب ٸ ٲحٹضټبی اضظقٳٷس ‪٦‬بٮجسی زض ضاؾشبی سٹضیؿٱ زاذٯی ٸ ذبضػی؛‬
‫‪ -‬قٷبؾبیی ٸ احیبی س‪٧‬ساٶٻټبی ثب اضظـ ٸ اذشهبل ‪٦‬بضثطی ٲٷبؾت؛‬
‫‪ -‬اثعاض ټٹیشی ‪٦‬ٻ ‪٢‬بثٯیز ثبظقٷبؾی سبضیری ضا ٲیؿط ٲی‪٪‬طزاٶس؛‬
‫‪ -‬یب‪ٞ‬شٵ ٶكبٶٻټبیی اظ ٲٗٳبضی ٸقٽطؾبظی دبیساض زض ثب‪ٞ‬ز ٸ س‪٣‬ٹیز آٶٽب؛‬
‫‪ -‬سٹػٻ ثٻ ی‪٧‬ذبضچ‪٫‬ی ثب‪ٞ‬ز ٸ ذٹاٶبؾبظی آٴ؛‬
‫‪ -‬سٹػٻ ثٻ ٲٷبْط ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی سبضیری‪1‬؛‬
‫‪ -‬سٹػٻ ثٻ ضذسازټبی ٲٹػٹز زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری ٸ ؾٷشی ٸاحیبی آٶٽب؛‬
‫‪ -‬سٹػٻ ثٻ ‪٢‬ٹاٶیٵ قٽطؾبظی ٲشطست ثط ثب‪ٞ‬ز سبضیری ٸ دیفثیٷی ٶٓبٰ ٲسیطیز ٲٷبؾت؛‬
‫‪ -‬آٲٹظـ ٸ سٳطیٵ ٲساٸٰ ٸ س‪٣‬ٹیز حؽ ٲكبض‪٦‬ز زض ‪٦‬ٯیٻ ا‪٢‬كبض اػشٳبٔ؛‬
‫‪ -‬ایؼبز نٷسٸ‪ ٠‬شذیطٺ ٲبٮی ػٽز ‪٦‬ٳ‪ ٥‬ضؾبٶی ثٻ ثٷبټب‪ ،‬ٲحٹَٻټب ٸ ثب‪ٞ‬زټب؛‬
‫‪ -‬س‪٣‬ٹیز ؾٳٵټبی ‪ٗٞ‬ب‪ ٬‬زض ٸازی ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز؛‬
‫‪ -‬س‪٣‬ٹیز ٸ حٳبیز اظ دیٳبٶ‪٧‬بضاٴ ٲطٲشی زض ثب‪ٞ‬ز؛‬
‫‪ -‬ٲٗط‪ٞ‬ی انٹ‪ ٬‬ٲطثٹٌ ثٻ سٹؾٗٻ دبیساض زض ٸازی ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز ٸ دیٹٶس آٴ ثب ؾبیط حٹظٺټب ٲبٶٷس‬
‫َجیٗز ٸ ٲحیٍ ظیؿز‪.‬‬

‫‪ -4‬هؼشفی ًوًَِّبیی اص تجبسة حفبظت ٍ احیب دس چٌذ ؿْش اسٍپبیی‬

‫‪ً -1-4‬گْذاسی ٍ احیبی هبسُ‬
‫زض دی سؼطثٻ اٸٮیٻ سٹؾٗٻ ‪٢‬ج٭ اظ ػٷ‪ ،٩‬دیكٷٽبز سرطیت زض ٲبضٺ ٸ ٲ‪٧‬بٴټ بی زی‪ ٫‬ط ثبٖ ض ق س س ب‬
‫ٲجبضظاسی ثطای ح‪ ّٟ‬ثرف سبضیری ٲبضٺ نٹضر ‪٪‬یطز‪.‬‬
‫ی‪٧‬ی اظ حب‪ٓٞ‬بٴ ثٷبټبی سبضیری ثٻ ٶبٰ ػطع ‪ٞ‬یٯٳٷز زض ٶٹقشٻای زض زټٻ ‪ 1940‬ایٵ ثحض ضا ٲُ طح‬
‫‪٦‬طز ‪٦‬ٻ ح‪ٟ‬بْز اظ ٲٷُ‪٣‬ٻای ثب ٸیػ‪٪‬یټبی سبضیری ذبل ٲظ٭ ٲ بضٺ ثبیؿ شی ا‪ ٞ‬عایف یبث س‪ .‬اٸ زض ٲ ٹضز‬
‫ح‪ٟ‬بْز ٸ ثبظؾبظی ٖٳسٺ زض دبضیؽ ؾرٵ ٲی‪ٟ٪‬ز ٸ ضٸـ دب‪٦‬ؿبظی اثٷیٻ ٲعاحٱ ٸ ؾبذشٳبٴټبیی ‪٦‬ٻ اظ‬
‫ظٲبٴ اٶ‪٣‬الة ؾبذشٻ قسٺ ثٹزٶس ضا دیكٷٽبز زاز‪ .‬ایٵ اٲط ثساٴ ٲٷٓٹض اٶؼبٰ ‪٪‬ط‪ٞ‬ز ‪ ٦‬ٻ ثش ٹاٴ حی بٌټ ب ٸ‬
‫ثب٘ټب ضا زٸثبضٺ ثٻ حبٮز ‪٢‬جٯی ذٹز ثبظ ‪٪‬طزاٶس‪.‬‬

‫‪1. Cultural Landscape‬‬

 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 28‬‬

‫زض اٸای٭ زټٻ ‪ 1960‬سٗساز ‪ 74‬ټعاض ٶ‪ٟ‬ط زض ٲبضٺ ظٶس‪٪‬ی ٲی‪٦‬طزٶس ‪٦‬ٻ سطا‪٦‬ٱ ػٳٗی ز زض ٲ‪٣‬بیؿ ٻ ث ب‬
‫‪٦‬٭ دبضیؽ ‪٦‬ٻ زض حسٸز ‪ 300‬ٶ‪ٟ‬ط زض ټ‪٧‬شبض ثٹز‪ ،‬زضایٵ قٽط ثٻ ض‪٢‬ٱ ‪ 585‬ٶ‪ٟ‬ط زض ټ‪٧‬شبض ضؾ یسٺ ث ٹز‪70 .‬‬
‫زضنس ذبٶٻټب ‪ٞ‬ب‪٢‬س سٹاٮز زاذٯی ثٹزٶس‪ .‬ثب ای ٵ ٸػ ٹز ٲكره بر س بضیری آٴ ٶبزی سٺ ‪٪‬ط‪ٞ‬ش ٻ ٶٳ یق س‪.‬‬
‫‪٪‬طٸٺټبی ح‪ٟ‬بْز اظ ٲ‪٧‬بٴټبی سبضیری‪ ،‬ثًٗی اظ ثٷبټبی ثطػؿشٻ ٸ ٲٽٱ ایٵ ثرف ضا زض اذشیبض ‪٪‬ط‪ٞ‬شٷ س‬
‫ٸ آٶٽب ضا سطٲیٱ ‪٦‬طزٶس‪ .‬ا‪٪‬ط چٻ ‪٢‬بٶٹٴ حب‪٦‬ٱ ثط ح‪ ّٟ‬ثٷبټبی سبضیری زض دبضیؽ ٲطثٹٌ ثٻ اٸاؾٍ ‪ ٢‬طٴ ‪19‬‬
‫ثٹز‪ ،‬ٸٮی اظ ؾب‪٢ 1962 ٬‬بٶٹٴ ح‪ ّٟ‬ٸیػ‪٪‬یټبی سبضیری ٲحٯٻټبیی ٲظ ٭ ٲ بضٺ س سٸیٵ ‪٪‬طزی س‪ .‬زض ؾ ب‪٬‬‬
‫‪ 1965‬ٲبضٺ ثٻ ٖٷٹاٴ اٸٮیٵ ثرف ح‪ٟ‬بْشی ‪ٞ‬طاٶؿٻ ‪٦‬ٻ حسٸز ‪ 120‬ټ‪٧‬شبض ضا سحز دٹق ف ‪ ٢‬طاض ٲ یزاز‪،‬‬
‫ٲٗط‪ٞ‬ی قس‪ .‬ثطای اَٳیٷبٴ اظ ایٷ‪٧‬ٻ ٸیػ‪٪‬ی ظیجبی سبضیری ٲٷُ‪٣‬ٻ ح‪ ّٟ‬ٸ ا‪ٞ‬عایف یبثس‪ ،‬ی‪ ٥‬ٲؼٹظ ضؾ ٳی‬
‫اظ زٸٮز ثطای س‪ٛ‬ییطار آسی زض ثٷبټب یب ٲحسٸزٺ ٲحٯٻ ٶیبظ ثٹز‪ٖ .‬الٸٺ ثطایٵ ثٻ زٸٮز اذشیبض سبٰ زازٺ ق سٺ‬
‫ثٹز سب ټط‪٪‬ٹٶٻ سرطیت یب ح‪ٟ‬بْز ؾبذشٳبٴ یب ثركی اظ آٴ ضا ثٻ اػطا زضآٸضز‪.‬‬
‫ٲبضٺ ٖالٸٺ ثط ٸيٗیز ذٹز ثٻ ٖٷٹاٴ ٲحٯٻ ح‪ٟ‬بْز قسٺ زاضای ٲؼٳٹٖ ٻ ث ب اضظق ی اظ ثٷبټ ب ق بٲ٭‬
‫‪٦ 176‬الؼ ‪٢‬سیٳی ٸ ‪ 526‬اطط سبضیری ثٹز‪.‬‬
‫‪ٞ‬طاٶؿٹیټب ٖال‪٢‬ٳٷس ثٹزٶس ‪٦‬ٻ زض ؾبذشٳبٴؾبظی اظ اٶ‪٫‬ٯؿشبٴ دیكی ‪٪‬یطٶس زض حبٮی ‪٦‬ٻ ثطیشبٶیبیټ ب‬
‫زض ایٵ ٲٹضز اظ ٲٹ‪ٗ٢‬یز ثطسطی ثطذٹضزاض ثٹزٶس‪َ .‬ج‪٣‬ٻثٷسی ثٷبټبی سبضیری ٶیبظٲٷس سٹا‪ ١ ٞ‬ث یٵ ٲبٮ ‪ ٥‬ٸ‬
‫زٸٮز ثٹز‪ .‬زض ایٵ سٹا‪ ١ٞ‬ٲبٮ‪ 50 ٥‬زضنس ټعیٷٻ سٗٳیط ٸ ح‪ٟ‬بْز ضا ثٻ نٹضر ‪٦‬ٳ‪ ٥‬اظ زٸٮز ٲی‪٪‬ی طز ٸ‬
‫ایٵ ثٷبټب ثسٸٴ سٹا‪ ١ٞ‬ازاضی ‪٢‬بث٭ س‪ٛ‬ییط ٶجٹزٶس‪ ،‬ٲكطٸٌ ث ٻ س أٲیٵ زؾشطؾ ی ٖٳ ٹٲی‪ .‬ث یٵ ‪ 50‬س ب ‪75‬‬
‫زضنس اظ ټعیٷٻ ثب‪٢‬ی ٲبٶسٺ ٲیسٹاٶس ثٻ ػبی ٲبٮیبر ‪٢‬ٯٳساز ‪٪‬طزز‪٦ .‬ٳ‪٥‬ټبی سٗٳیطاسی ثطای آطبض س بضیری‬
‫سب ٲیعاٴ ‪ 40‬زضنس سٹؾٍ زٸٮز سأٲیٵ ٲیقس‪ .‬ثب سٹػٻ ثٻ ٸیػ‪٪‬ی ‪ًٞ‬بیی ټش٭ټبی ٲٹػٹز زض ٲبضٺ سٗ ساز‬
‫ظیبزی اظ آٶٽب ثٻ ٲٹظٺ سجسی٭ قسٺاٶس‪ ،‬ٲبٶٷس ٲٹظٺ دی‪٧‬بؾٹ‪ ،‬ٲٹظٺ ‪٦‬بضٶبٸاٮز‪ ،‬ٲٹظٺ ٸٸ‪ ٤‬ٸ ٲٹظٺ زالؾطٸضیب‪.‬‬
‫‪٢‬بٶٹٴ ح‪ٟ‬بْشی ؾب‪ 1962 ٬‬ٲیالزی زاضای ی‪ ٥‬اؾشطاسػی ‪٦‬ٯی ثٹز ‪٦‬ٻ ٖجبضر ثٹز اظ ٲٷٕ ایؼبز س‪ٛ‬یی ط‬
‫زض ؾبذشبض ٸ ْبټط ثٷبټب‪ .‬ټٷ‪٫‬بٲی ‪٦‬ٻ ایٵ اؾشطاسػی اضایٻ ٸ ٲٹضز ٲٹا‪٣ٞ‬ز ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ ٞ‬ز‪ ،‬ټیچ‪٫‬ٹٶ ٻ س‪ٛ‬یی طی‬
‫ٶٳیسٹاٶؿز ثسٸٴ ٲؼٹظ اس‪ٟ‬ب‪ ٠‬ثیب‪ٞ‬شس‪ .‬ٲبٮ‪٧‬بٴ ثٷبټب ‪ 20‬زضنس ‪٦‬ٳ‪ ٥‬ٸ ‪ 60‬زضنس ٸاٰ ػٽز ‪ٗٞ‬بٮی زټ بی‬
‫ٲٹضز ٶیبظ زضیب‪ٞ‬ز ٲی‪٦‬طزٶس ٸ زض نٹضر اؾشٷ‪٧‬ب‪ ٜ‬اظ آٶٽب ؾٯت ٲبٮ‪٧‬یز ٲیقس‪ .‬ثطای ایٵ اٲٹض یبضاٶٻ ‪٢‬بث ٭‬
‫ٲالحٓٻ ای دیف ثیٷی قسٺ ثٹز ٸ ایٵ ثطٶبٲٻ ثط ٶٹؾبظی ‪ٞ‬یعی‪٧‬ی ٸ ٲطٲ ز ثر ف س بضیری ٲحٯ ٻ سأ‪٦‬ی س‬
‫زاقز‪.‬‬
‫ټٳبٶُٹض ‪٦‬ٻ زاثی قطح ٲیزټس‪ ،‬ټس‪َ ٜ‬طح‪ ،‬ثبظ‪٪‬طزاٶسٴ ٲحٯٻ ثٻ ؾبذشبض ‪ ٢‬سیٳی ق بٲ٭ حی بٌټ ب‪،‬‬
‫ٲیساٴټب ٸ ثب٘ټب ثٹز‪ .‬سرطیت ثی حس س‪٧‬ساٶٻټبی ‪ٞ‬طؾٹزٺ ٲطثٹٌ ث ٻ ای ٵ اؾ شطاسػی ‪ ٦‬ٻ زض ؾ ب‪1969 ٬‬‬
‫ٲٷشكط قس ثٻ قسر ٲٹضز اٖشطاو ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬ز‪ .‬ا‪٢‬ساٲبر ٲطثٹَٻ ٲٷحهط ثٻ ٶٹؾبظی ‪٦‬بٮج سی ثٷبټ ب ٶج ٹز‪،‬‬
‫ثٯ‪٧‬ٻ ح‪ ّٟ‬سط‪٦‬یت ػٳٗیشی ٲحسٸزٺ ٶیع اظ اټسا‪ ٜ‬ایٵ َطح ثٹز‪ .‬ؾیبؾزټبی ذبنی ثطای سك ٹی‪ ١‬ا‪ ٞ‬طاز‬
‫‪ٞ‬ه٭ زٸٰ‪ :‬اقبضٺای ثٻ سؼطثیبر چٷس ‪٦‬كٹض اضٸدبیی □ ‪29‬‬

‫ثب ٲكب‪ٚ‬٭ ‪٦‬ٹچ‪ ٥‬ٸ سظجیز آٶٽب زض ٲٷُ‪٣‬ٻ اسربش قس‪ .‬ثطای ٲظب‪ ٬‬اؾش‪ٟ‬بزٺ زٸثبضٺ اظ ؾ بذشٳبٴټ بی ذ بل‬
‫سٹؾٍ ثٷ‪٫‬بٺټبی ا‪٢‬شهبزی ‪٦‬ٻ ثٻ ٶٓط ٲی ضؾیس س أطیط ٲظجش ی زض ‪ ًٞ‬بی ؾ طظٶسٺ ٸ ثبٶك بٌ ای ٵ ثر ف‬
‫زاقشٷس‪ ،‬ٲٹضز حٳبیز ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬ز‪.‬‬

‫جذٍل‪ 2-2‬ا‪٢‬ساٲبر اٶؼبٰ قسٺ زض ٲحٯٻ ٲبضٺ زض قٽط دبضیؽ ثٻ س‪٧ٟ‬ی‪ ٥‬ٶٹٔ ‪ٗٞ‬بٮیز‬
‫سٹيیحبر‬ ‫ا‪٢‬ساٲبر‬
‫‪ -‬ټٳٻ ثیؿز ٲٷُ‪٣‬ٻ قٽط دبضیؽ ثب ‪٢‬بٶٹٴ ٲطثٹٌ ثٻ ٲحٹَٻ ټبی ؾب‪ ٰ 1930 ٬‬ٲحب‪ٓٞ‬ز قسٶس ٸ ٲٷٓط قٽطی‬
‫دبضیؽ سحز ‪٦‬ٷشط‪ ٬‬ذٍ آؾٳبٴ ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬ز‪.‬‬
‫‪ -‬س‪٣‬ؿیٱ ثٷبټبی ٲٹػٹز ثٻ ٸاحسټبی ‪٦‬ٹچ‪٥‬سط ٸ ؾبذز ٲ‪ٛ‬بظٺ ټبی ٲشٗسز‪َ .‬ج‪٣‬بر ټٳ‪ ٝ٧‬ثٷبټب ثٻ ‪٦‬بض‪٪‬بٺ سجسی٭ قس‬
‫ٸ حیبٌ ذبٶٻټب احیب قس‪.‬‬ ‫‪٦‬بٮجسی‬
‫‪ -‬حص‪ ٜ‬ؾبذشٳبٴټبی ٶبټٳ‪٫‬ٹٴ ٸ ثبظ‪٪‬طزاٶسٴ حیبٌټب ٸ ثب٘ټب ثٻ حبٮز ٲبؾج‪.١‬‬
‫‪ -‬ح‪ ّٟ‬ٸیػ‪٪‬ی ظیجبیی سبضیری ٲٷُ‪٣‬ٻ ثب اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ ٲؼٹظ ضؾٳی زٸٮز ٸ ‪٦‬ٷشط‪ ٬‬س‪ٛ‬ییطار آسی زض ثٷبټب ٸ ټٳچٷیٵ‬
‫ٲحسٸزٺ ٲحٯٻ‬
‫‪ -‬ػٯٹ‪٪‬یطی اظ ټط ا‪٢‬ساٲی ‪٦‬ٻ ٲٷؼط ثٻ س‪ٛ‬ییط زض ؾبذشبض ٸ ْبټط ثٷب قٹز‪.‬‬
‫‪ -‬سٳط‪٦‬ع ظزایی ٸ َطاحی دٷغ ٲط‪٦‬ع ٲٷُ‪٣‬ٻ ای ػسیس ػٳٗیشی ٸ اقش‪ٛ‬ب‪ ٬‬ظا ‪٦‬ٻ زض ‪٦‬بټف ‪ٞ‬كبض اظ ٲط‪٦‬ع قٽط ٲٹ‪١ٞ‬‬
‫ثٹزٺ اؾز ٸ سأؾیؽ ی‪ ٥‬ٲط‪٦‬ع ازاضی ثٻ ٶبٰ الز‪ٞ‬بٶؽ‪.‬‬
‫‪ -‬ق‪٧‬٭ ا‪٢‬شهبزی ٲحسٸزٺ سٹؾٗٻ دیسا ‪٦‬طز ٸ ٲبضٺ سجسی٭ ثٻ ی‪ ٥‬ٲحٯٻ ثٻ ضٸظ ثطای ټٷطٲٷساٴ ٸ ضٸقٷ‪٧ٟ‬طاٴ قسٺ‬
‫اؾز‪ .‬ثؿیبضی اظ ٲ‪ٛ‬بظٺټبی ٲحٯی سجسی٭ ثٻ ثٹسی‪٥‬ټب‪ ،‬ضؾشٹضاٴټب ٸ ‪٪‬بٮطیټبی قرهی قسٺاٶس‪ .‬حط‪ٞ‬ٻټبی ؾٷشی‬ ‫ا‪٢‬شهبزی‬
‫ټٳچٹٴ دیٷٻزٸظی‪ ،‬ذیبَی ٸ ذطاَی ٸ نحب‪ٞ‬ی ثٻ َٹض دطا‪٦‬ٷسٺ ‪ٗٞ‬ب‪ ٬‬قسٺ اٶس‪.‬‬
‫‪ -‬ٲبٮ‪ ٥‬ٲیسٹاٶس حسٸز ‪ 50‬زضنس اظ ټعیٷٻ سٗٳیط ٸ ح‪ٟ‬بْز ضا اظ ‪٦‬ٳ‪٥‬ټبی زٸٮشی سأٲیٵ ٶٳبیس ٸ زضٖٹو‪ ،‬ثٷبټب‬
‫ثسٸٴ سٹا‪ ١ٞ‬ٶٽبزټبی شیهالح ‪٢‬بث٭ س‪ٛ‬ییط ٶٳیثبقٷس‪.‬‬
‫‪ -‬اؾش‪ٟ‬بزٺ زٸثبضٺ اظ ثٷبټبی ذبل سٹؾٍ ثٷ‪٫‬بٺ ټبی ا‪٢‬شهبزی ‪٦‬ٻ سأطیط ٲظجشی زض ‪ًٞ‬بی ؾطظٶسٺ ٸ ثب ٶكبٌ ای‪ٟ‬ب ٶٳٹزٶس‪.‬‬
‫ػبی‪٫‬عیٷی ثب‪ٞ‬ز ػٳٗیشی ٸ ٖسٰ ٲٹ‪٣ٞ‬یز زض ح‪ ّٟ‬ثب‪ٞ‬ز ػٳٗیشی ٲٹػٹز ٶیع اظ دسیسٺټبی قبذم اػشٳبٖی ٲبضٺ‬
‫اؾز‪.‬‬ ‫اػشٳبٖی‬
‫‪ -‬ثب س‪ٛ‬ییط ‪٦‬بضثطی زض ثٷبټب‪ ،‬ٲبضٺ ذیٯی ؾطیٕ سجسی٭ ثٻ ی‪٧‬ی اظ ظٶسٺسطیٵ ثرفټبی قٽط قس‪( .‬ایؼبز اضسجبٌ ثیٵ‬
‫ٲطزٰ ٸ قٽط)‬
‫‪ -‬ؾبذز سئبسطټبی ػسیس‪ ،‬ٲٹظٺټب‪ ،‬ٶٳبیك‪٫‬بٺټبی ټٷطی‪ ،‬ٲح٭ ټٳبیفټبی ټٷطی ؾبالٶٻ ٸ ؾبیط ضذسازټب سط‪٦‬یت‬
‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‬
‫ػسیسی ایؼبز ٲی‪٦‬طز ثٻ ٶحٹی ‪٦‬ٻ ٲیساٴټب ٸ ذیبثبٴټب ټ‪ٟ‬ز ضٸظ ټ‪ٟ‬شٻ اظ ػٳٗیز ٲٳٯٹ ثٹز‪.‬‬
‫‪٢‬بٶٹٴ ‪ 1930‬ٲیالزی ظٲیٷٻ ضا ثطای سٽیٻ ‪ٞ‬ٽطؾشی ‪٦‬بٲ٭ اظ ٲٷبْط قٽطی ٸ حٹظٺټبی ٲرشٯ‪ٞ ٝ‬طاټٱ ‪٦‬طز ‪٦‬ٻ سٽیٻ‬
‫ٲؿشٷسٶ‪٫‬بضی‬
‫يٹاثٍ سٹؾٗٻ ٶیع زض زؾشٹض ‪٦‬بض ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬ز‪.‬‬
‫حص‪ ٜ‬اٮحب‪٢‬بر ٶبٲٹظٸٴ ٲشأذط اظ ثٷبټبیی ‪٦‬ٻ ثٻ ٖٷٹاٴ یبزٲبٴ قٷبذشٻ ٲیقٹٶس ٸ ثبظ‪٪‬طزاٶسٴ ټٹیز ‪٦‬بٮجسی ٲحٯٻ ثٻ‬ ‫ح‪ ّٟ‬اٖشجبض ٸ‬
‫اٮ‪٫‬ٹی ‪٢‬طٴ ټؼسٺ ٲیالزی‪.‬‬ ‫انبٮز‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 30‬‬

‫‪ -2-4‬ثَلًَیبی هشوضی‬
‫ٲط‪٦‬ع قٽط ثٹٮٹٶیب ٲشك‪٧‬٭ اظ چٽبض ٲحٯٻ زاضای ػٳٗیشی ٲٗبز‪ ٬‬ټكشبز ټعاض ٶ‪ٟ‬ط ثٹز‪ .‬ټس‪ ٜ‬ضاټج طزی‬
‫زض ٲط‪٦‬ع قٽط ثٹٮٹٶیب ػٯٹ‪٪‬یطی اظ ػبثؼبیی ػٳٗیز ٲٹػٹز ثٻ حٹٲٻ قٽط ثٹز‪.‬‬
‫ق‪٧‬٭ ثٹٮٹٶیب‪ ،‬قجیٻ ثٻ ی‪ ٥‬قف يٯٗی ٶبٲٷٓٱ اؾز ‪٦‬ٻ حسٸزاً ‪٦ 2‬یٯٹٲشط ٖطو زاضز ‪ًٞ‬بی اَ طا‪ٜ‬‬
‫آٴ ‪٢‬جالً ث‪٣‬بیبی زیٹاض قٽط سبضیری ثٹزٺ اؾز ‪٦‬ٻ ثركی اظ آٴ ټٷٹظ دبثطػبؾز‪.‬‬
‫زض اٸای٭ زټٻ ‪ 1960‬ٲط‪٦‬ع قٽط ثٹٮٹٶیب ٲظ٭ ثؿیبضی اظ قٽطټبی ‪٢‬سیٳی ایشبٮیب‪ ،‬زض ق طایٍ ٶبٲٷبؾ ت‬
‫‪٦‬بٮجسی ‪٢‬طاض زاقز‪ٖ .‬ٯیط‪ٚ‬ٱ ذیبثبٴټبی ضٸٲبٶشی‪ ،٥‬ثیك شط ذبٶ ٻټ ب ق طایٍ ‪ٚ‬ی ط اؾ شبٶساضزی زاق شٷس‪،‬‬
‫ػٳٗیز ٲحسٸزٺ ٲط‪٦‬عی قٽط ثٻ َٹض ٖٳسٺ ا‪ٞ‬طاز ثٹٲی ثٹزٶس‪ ،‬ثؿیبضی اظ ذبٶٹازٺټب ٶؿ ٭ اٶ سض ٶؿ ٭ زض‬
‫آٶؼب ظٶس‪٪‬ی ‪٦‬طزٺ اٶس‪ .‬ٸٮی ثٻ ذبَط قطایٍ ٶبٲؿبٖس ظٶس‪٪‬ی سٗساز ظیبزی اظ ػٹاٴسطټب ٸ اًٖبی دطػٷت ٸ‬
‫ػٹـ قٽط ‪ ،‬آٶؼب ضا سط‪٦ ٤‬طزٺ ثٹزٶس‪ .‬ٲؿؤٮیٵ ٲحٯی ټٳٹاضٺ ٶ‪٫‬طاٴ س‪ٛ‬یی ط زض ټٹی ز ػ بٲٕ ٸ ی‪٧‬ذبضچ ٻ‬
‫قٽط سبضیری ٲشك‪٧‬٭ اظ ثب‪ٞ‬ز ٲؿ‪٧‬ٹٶی‪ ،‬ثٷبټبی ثعض‪٦ ،٨‬بخ ټب‪٦ ،‬ٯیؿبټب ٸ ‪ٚ‬یطٺ ثٹزٶس‪.‬‬
‫ثٹٮٹٶیب زض زټٻ ‪ 1960‬ػٳٗیز طبثشی زاقز ٸٮی زض ؾب‪ 1970 ٬‬قٽط ضقس چك ٳ‪٫‬یطی یب‪ٞ‬ش ٻ ث ٹز ٸ‬
‫ػٳٗیز آٴ ثٻ دبٶهس ټ عاض ٶ‪ٟ‬ط ضؾیسٺ ثٹز ٸٮی زض ی‪ ٥‬ثبظٺ ظٲبٶی ٲؼسزاً ‪٦‬بټف یب‪ٞ‬شٻ ثٹز‪ .‬زض ټٳبٴ ظٲبٴ‬
‫َطح دیكٷٽبزی ‪٦‬ٷعٸ سبٶ‪٫‬ٻ ثطای ػبثؼبیی ػٳٗیز ثب‪ٞ‬ز ٸ اؾ‪٧‬بٴ آٶٽب زض حٹٲ ٻ ثٹٮٹٶی ب ٲ ٹضز ٲٹا‪ ٣ٞ‬ز‬
‫‪٢‬طاض ٶ‪٫‬ط‪ٞ‬ز‪ .‬زض ؾب‪ 1969 ٬‬ثٹٮٹٶیب ی‪َ ٥‬طح ػبٲٕ ضا ثطای سٹؾٗٻ ذٹز ثب سأ‪٦‬یس ثط َ طح ثب‪ ٞ‬ز ٲط‪ ٦‬عی‬
‫قٽط زض زؾشٹض ‪٦‬بض ‪٢‬طاض زاز‪.‬‬
‫ثطٶبٲٻضیعی ٲٹػٹز‪ ،‬ٲحب‪ٓٞ‬ٻ‪٦‬بضاٶٻ ٸ َط‪ٞ‬ساض ؾطؾرز ح‪ٟ‬بْز اظ ٲ‪٧‬بٴټبی سبضیری سٹنی‪ ٝ‬ق س‪ .‬زض‬
‫حبٮی ‪٦‬ٻ اد٭یبضز ضؾٳبً اْٽبض زاقشٻ ثٹز ‪٦‬ٻ قٗبض ثٹٮٹٶیب "ح‪ٟ‬بْز ی‪ ٥‬اٶ‪٣‬الة اؾز" ثٹز‪ ،‬ٲٹيٕ ٲ‪٣‬بٲبر‬
‫قٽط‪ ،‬سأ‪٦‬یس ثط ح‪ ّٟ‬ٲحیٍ ٸ ؾب‪٦‬ٷبٴ ثٹز‪ ،‬ټٳبٶُٹض ‪٦‬ٻ ‪ٞ‬یچ قطح ٲیزټس‪ :‬قٽط ٶیبظ ثٻ ثطٶبٲٻ ٲكره ی‬
‫ثطای ح‪ٟ‬بْز اظ قٽط ٸ اټبٮی آٴ ضا زاقز ‪٦‬ٻ ثٻ ثٽجٹز ٲحیٍ ‪ٞ‬یعی‪٧‬ی‪ ،‬ا‪ٞ‬عایف ؾُح ذسٲبر‪ ،‬سٹؾ ٗٻ ٸ‬
‫حًٹض زض سهٳیٱ‪٪‬یطیټب ‪٢‬ٹر ثركس‪ .‬ټس‪٦ ٜ‬ٯی ٖجبضر ثٹز اظ ٲطٲز ٸ احیبی ‪٦‬ٯ ی ثب‪ ٞ‬ز ق ٽط ي ٳٵ‬
‫سأٲیٵ اٲ‪٧‬بٶبر ٸ ذسٲبر ٲٹضز ٶیبظ‪ .‬ثطٶبٲٻضیعی ثطای حٳ٭ ٸ ٶ‪٣‬٭ ٸ سٗییٵ ‪٦‬بضثطی ظٲیٵ ثب ټ س‪ ٜ‬ح‪ّ ٟ‬‬
‫ٖٳٯ‪٧‬طزټب ٸ اٮ‪٫‬ٹی اػشٳبٖی دیكیٵ چكٱاٶساظ انٯی دطٸغٺ ثٹز‪ .‬ایٵ اؾشطاسػی زض ٸا‪ ٕ ٢‬زض ٶ‪ ُ٣‬ٻ ٲ‪٣‬بث ٭‬
‫سٹؾٗٻ زض حٹٲٻ قٽط ‪٢‬طاض ٲی‪٪‬ط‪ٞ‬ز‪.‬‬
‫ثطٶبٲٻ ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬زض ؾب‪ 1969 ٬‬ٲیالزی ثط اؾبؼ ی‪ ٥‬ثطضؾی ػبٲٕ ٸ ‪٦‬بٲ٭ اظ ثٷبټب ٸ ‪ًٞ‬بټبی ثبظ ق ٽطی‬
‫نٹض ر ‪٪‬ط‪ٞ‬ز‪ .‬ٸْی‪ٟ‬ٻ سٷٓیٱ ضاټجطزټب ثطای ٶٹؾبظی قٽطی ثٻ دطٸ‪ٞ‬ؿٹض ٮئٹٶ بضزٸ ثٷ ٻ ٸٸٮ ٹ‪ ،‬ثطٶبٲ ٻضی ع‪،‬‬
‫ٲٹضخ ٸ ٲٗٳبض ٲكٽٹض ایشبٮیبیی ٲحٹ‪ ٬‬قس‪.‬‬
‫ثٷٻ ٸٸٮٹ ثط ح‪٪ ّٟ‬ٹٶٻټبی ٲٗٳبضی ٸ اٮ‪٫‬ٹټبی ‪٢‬سیٳی ثٻ ٖٷٹاٴ ی‪ ٥‬ٸیػ‪٪‬ی ثٷیبزی سأ‪٦‬یس زاقز ‪ ٦‬ٻ‬
‫ٲیثبیؿز ثٻ ٖٷٹاٴ ی‪ ٥‬ٲیطاص سبضیری ح‪ ّٟ‬قٹز‪ .‬ثطٶبٲٻ ؾب‪ 1969 ٬‬ؾیعزٺ ٲٷُ‪٣‬ٻ ضا ث ب س طا‪٦‬ٱ ث بالی‬
‫‪ٞ‬ه٭ زٸٰ‪ :‬اقبضٺای ثٻ سؼطثیبر چٷس ‪٦‬كٹض اضٸدبیی □ ‪31‬‬

‫ؾبذز ٸ ؾبظ قٷبؾبیی ٶٳٹز ‪٦‬ٻ ثطای ؾطٲبیٻ ‪٪‬صاضی ذهٹنی ػصاة ٶجٹز‪ .‬دٷغ ٲٷُ‪٣‬ٻ اظ ؾیعزٺ ٲٷُ‪٣‬ٻ‬
‫ثٻ ٖٷٹاٴ ٲٷُ‪٣‬ٻ دبیٯٹر قبٲ٭ ‪ 6‬ټعاض ٶ‪ٟ‬ط ؾ‪٧‬ٷٻ اٶشربة قس ‪٦‬ٻ ثٗسټب سٳبٰ ‪ 13‬ٲٷُ‪٣‬ٻ ضا قبٲ٭ ق س‪ .‬زض‬
‫ان٭ ٲ‪٣‬بٲبر قٽط ی‪ ٥‬ثطٶبٲٻ ثطای ؾٯت ٲبٮ‪٧‬یز زض ٲط‪٦‬ع قٽط ٸاحیبی آٴ سٹؾٍ ؾطٲبیٻ‪٪‬صاضی زٸٮشی ٸ‬
‫ؾذؽ اضایٻ آٴ ثٻ ٖٷٹاٴ ٲؿ‪٧‬ٵ ٖٳٹٲی ضا دیكٷٽبز زازٶس‪.‬‬
‫زضؾب‪ 1971 ٬‬ی‪٢ ٥‬بٶٹٴ ػسیس سهٹیت قس ‪٦‬ٻ ثٻ ٲ‪٣‬بٲبر اػبظٺ ٲی زاز سب اٲال‪ ٤‬ٸ ثٷبټ بی اح ساص‬
‫قسٺ ثب ‪٦‬ی‪ٟ‬یز ٶبظ‪ ٬‬ضا ثب ‪ٚ‬طاٲز ‪٦‬ٳشط اظ اضظـ ثبظاض‪ ،‬ؾٯت ٲبٮ‪٧‬یز ‪٦‬ٷٷس‪ .‬اٸٮیٵ َ طح ‪٦‬بٲ ٭ ٲطث ٹٌ ث ٻ‬
‫احیب زض ا‪٦‬شجط ‪ 1972‬اضایٻ قس‪ .‬ایٵ َطح ٲربٮ‪ٟ‬ز قسیس ٲبٮ‪٧‬بٴ ذبٶٻټب ضا ثطاٶ‪٫‬یرز‪.‬‬
‫ثٷبټبی ٲط‪٦‬ع قٽط ثٹٮٹٶیب زض زؾز سٗساز ‪٦‬ٳی اظ ٲبٮ‪٧‬بٶی ثٹز ‪٦‬ٻ ظٶس‪٪‬ی ذٹز ضا اظ َطی‪ ١‬اػبضٺ اس ب‪٠‬‬
‫ثٻ زاٶكؼٹیبٴ ٲی‪٪‬صضاٶسٶس‪ .‬ا‪٪‬ط ایٵ ٲبٮ‪٧‬بٴ اظ ٸؾیٯٻ اٲطاض ٲٗبـ ذٹز ثب ؾ ٯت ٲبٮ‪٧‬ی ز زاضای یټبیك بٴ‬
‫ٲحطٸٰ ٲیقسٶس‪ ،‬قٹضای ٲٷُ‪٣‬ٻ ٸػٽٻ ‪٢‬بٶٹٶی ذٹز ضا اظ زؾز ٲ یزاز‪ ،‬ٮ صا ی ‪ َ ٥‬طح ان الح ق سٺ زض‬
‫ٲبضؼ ‪ 1973‬ثٻ سهٹیت ضؾیس‪ .‬ؾٯت ٲبٮ‪٧‬یز ثطای ذبٶٻټبی ذبٮی ٸ آٶٽبیی ‪ ٦‬ٻ زض ٲٗ طو ذُ ط ‪ ٢‬طاض‬
‫زاقز اٖٳب‪ ٬‬قس ٸٮی ٲ‪٣‬بٲبر قٽط َطح انٯی ضا ثٻ ی‪ ٥‬یبضاٶٻ سجسی٭ ‪٦‬طزٶس‪ .‬اظ ؾٹی زی‪٫‬ط زض ی‪ َ ٥‬طح‬
‫زضاظ ٲسر‪ ،‬ٲؿشأػطیٵ ثب ا‪ٞ‬عایف اػبضٺثٽب یب سط‪ ٤‬ٲ‪٧‬بٴ ٲٹضز اػبضٺ ٲٹاػٻ ٲیقسٶس ٸ ٲبٮ‪ ٧‬بٴ ذهٹن ی‬
‫زض ٲٹضز ٲیعاٴ زاضایی ذٹز يٳبٶز ٲیقسٶس‪ .‬زضیب‪ٞ‬ز یبضاٶٻټب ٶیع ٲٷٹٌ ثٻ سحٹی٭ ذبٶٻ ٲؿ‪٧‬ٹٶی ٲطٲ ز‬
‫قسٺ ثٹز‪.‬‬
‫سؼطثٻ ثٹٮٹٶیب ٶكبٴ زاز ‪٦‬ٻ سٷٽب اظ َطی‪ ١‬ٲكبض‪٦‬ز ٲطزٲی ٸ ؾٽیٱ ٶٳٹزٴ ق ٽطٸٶساٴ زض ا‪ ٢‬ساٲبر ٸ‬
‫سهٳیٱ‪٪‬یطیټب دیكط‪ٞ‬زټبی ٲحٯی ٲیؿط ٲیقٹز ٸ ثسیٽی اؾ ز زض چٷ یٵ ق طایُی ٶ ٻ سٷٽ ب ٲبٮ‪ ٧‬بٴ‬
‫ٲٷبظ‪ ،٬‬ثٯ‪٧‬ٻ ؾب‪٦‬ٷبٴ ‪ٚ‬یطٲشٳٹ‪ ٬‬ضا ‪٢‬بزض ثٻ ثب‪٢‬ی ٲبٶسٴ زض ٲح٭‪ ،‬ثٗس اظ ثبظؾبظی ٸ احیبی ٲحٯٻ ٲی‪٦‬ٷس‪.‬‬
‫ثٹٮٹٶیب احشٳبال ی‪٧‬ی اظ ٲٗسٸز ٲظب‪٬‬ټبی ٲٹ‪ ،١ٞ‬اظ ٶٓط ٲكبض‪٦‬ز ػٳٗی اؾز‪ .‬زض ایٵ سؼطثٻ سٳبی٭ ث ٻ‬
‫ازاضٺ اٲٹض سٹؾٍ ا‪ٞ‬طاز ثٹٲی ٸ ٲحٯی ‪٦‬ٻ قٽط ضا اظ زاضاییټبی ذٹز ٲیزاٶٷ س ‪٢‬بث ٭ سٹػ ٻ اؾ ز‪٢ .‬ج ٭ اظ‬
‫سهٳیٱ ثٻ احیب ٲط‪٦‬ع سبضیری‪ ،‬ټؼسٺ قٹضا ټٳؿبیٻ ثب حسٸز ‪ 30000‬ٶ‪ٟ‬ط ثطای ټط‪٦‬ساٰ سك‪٧‬ی٭ قس‪ .‬ثطٶبٲٻ‬
‫ح‪ٟ‬بْز ثب ټٳبټٷ‪٫‬ی ایٵ قٹضای ٲحٯی ٖٳٯی قس ٸ سح‪٣‬ی‪٣‬بر ٲ‪ٟ‬ه٭ ضٸی اٶٹأ ؾ بذشٳبٴټ ب ٸ ظٶ س‪٪‬ی‬
‫ذبٶٹازٺټبی ؾب‪٦‬ٵ زض آٶٽب اٶؼبٰ قس‪ .‬سٗساز ظیبزی اظ اٲال‪ ٤‬ثطای احیب ٸ اؾ ‪٧‬بٴ ٲ طزٰ ٲحٯ ٻ ذطی ساضی‬
‫قس‪٦ .‬ٳ‪٥‬ټبی زٸٮشی ثٻ ٲبٮ‪٧‬بٴ ذهٹنی ػٽز ٲطٲز ذبٶٻټب ثٻ ق طَی سٗٯ ‪ ١‬ٲ ی‪٪‬ط‪ ٞ‬ز ‪ ٦‬ٻ ؾ ُح‬
‫اػبضٺ ثٽب طبثز ٲی ٲبٶس ٸ ح‪ ١‬س‪٣‬سٰ ثطای ذطیس ذبٶٻ ټبی ٲطٲز قسٺ ثب قٹضای ثب‪ٞ‬ز ث ٹز‪ .‬ث سیٽی اؾ ز‬
‫‪٦‬ٻ اػطای ایٵ سهٳیٱ ثؿیبض ؾرز ثٹز ٸٮی زض زضاظٲ سر ٶش بیغ ذ ٹثی زض ث ط زاق ز‪ ،‬اظ ػٳٯ ٻ ایٷ‪ ٧‬ٻ‬
‫ثؿیبضی اظ ؾب‪٦‬ٷبٴ ‪٢‬سیٳی زض ثرفټبی ح‪ٟ‬بْز قسٺ ٸ ٲطٲز قسٺ ثب‪٢‬ی ٲبٶسٺاٶس‪.‬‬
‫ثٹٮٹٶیب ثٻ ٖٷٹاٴ ی‪ ٥‬دسیسٺ ٲٹ‪٣ٞ‬یزآٲیع ٸ ثٻ ٖٷٹاٴ ی‪ ٥‬ٲظب‪ ٬‬ثطای سٹؾٗٻ ح‪ٟ‬بْ زٲح ٹض زض زی‪ ٫‬ط‬
‫قٽطټبی ایشبٮیب ٸ ‪ٚ‬طة اضٸدب ٲظب‪٬‬ظزٶی اؾز‪ .‬سؼطثٻ (‪ )1979‬ثٹٮٹٶی ب ٶك بٴ زاز ‪ ٦‬ٻ ٶش بیغ ٲك بثٻ سٷٽ ب‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 32‬‬

‫ٲیسٹاٶس زض ٸاحسټبیی ‪٦‬ٻ ټٷٹظ ټس‪٪ ٜ‬طزق‪٫‬طی ٸؾیٕ ‪٢‬طاض ٶ‪٫‬ط‪ٞ‬شٻاٶس‪ ،‬ثٻ زؾز آیس‪٢ .‬بث٭ سٹػٻ اؾز ‪٦‬ٻ‬
‫زض ‪ 30‬ؾبٮی ‪٦‬ٻ ‪٪‬صقز‪٪ ،‬طزق‪٫‬طی زض ثٹٮٹٶیب ضقس قبیبٴ سٹػٽی زاقشٻ اؾز‪.‬‬
‫اٲطٸظ ایٵ قٽط ‪٢‬سیٳی زاضای ٲٷبَ‪ ١‬ح‪ٟ‬بْز قسٺای اؾز ‪٦‬ٻ ثٻ ٸؾیٯٻ ‪٢‬ٹاٶیٵ ٸ ٲ‪٣‬طضاس ی ٶ بْط ث ط‬
‫‪٦‬بٮجس سبضیری ٸ ٖٳٯ‪٧‬طزټبی قٽطی سحز ح‪ٟ‬بْز اؾز‪ .‬زذبٮزټبی ٲٗبنط زض قٽط ‪٢‬سیٳی ٶیع ثٻ قسر‬
‫‪٦‬ٷشط‪ ٬‬ٲی‪٪‬طزز‪.‬‬

‫‪ -3-4‬تجشثِ لیَى‪ ،‬فشاًؼِ‬

‫زض ؾب‪ 1960 ٬‬ظٲبٶی ‪٦‬ٻ ح‪ٟ‬بْز اظ ٲط‪٦‬ع س بضیری ٮی ٹٴ زض زؾ شٹض ‪ ٦‬بض ‪ ٢‬طاض ‪٪‬ط‪ ٞ‬ز‪ ،‬چٷ س ذبٶ ٻ‬
‫حیبٌ زاض ثٻ نٹضر اٮ‪٫‬ٹیی اٶشربة قسٶس ‪٦‬ٻ ‪ٞ‬ب‪٢‬س حٳبٰ ٸ آقذعذبٶٻ ٲٷبؾت ثٹزٶس؛ اٲب ‪٪‬ٹٶٻ ٲٗٳبضی آٶٽب‬
‫ثب ٸػٹز حیبٌټب‪ ،‬زاضای ػبشثٻ ‪٢‬بث٭سٹػٽی ثٹز‪ .‬ثسیٵ سطسیت اٮ‪٫‬ٹؾبظی اٶؼبٰ قس ٸ س‪٣‬طیجبً زض ؾ ُح ‪ ٦‬٭‬
‫ثب‪ٞ‬ز سبضیری سؿطی یب‪ٞ‬ز ٸ ثٻ ‪٦‬ٳ‪ ٥‬اٶ‪٫‬یعٺټبی ٲبٮیبسی ‪٦‬٭ ٲٷُ‪٣‬ٻ ٲطٲز ‪٪‬طزیس‪ .‬ا‪٢‬جب‪ ٬‬ث ٻ ٶح ٹی ث ٹز‬
‫‪٦‬ٻ زض اٸاذط ؾب‪ 1980 ٬‬دیسا ‪٦‬طزٴ ی‪ ٥‬آدبضسٳبٴ اػبضٺای زض قٽط ‪٢‬سیٱ س‪٣‬طیجب ‪ٚ‬یطٲٳ‪٧‬ٵ ‪٪‬طزیس‪.‬‬
‫ثطٶبٲٻضیعی ٸ سٹؾٗٻ ‪٪‬طزق‪٫‬طی سٹؾٍ ‪٢‬سضرټبی ٲحٯی اٶؼبٰ قسٺ اؾز‪ .‬سٗییٵ ٶ‪٣‬كی ٲشٗبز‪ ٬‬ث یٵ‬
‫ٶیبظټبی ٲطثٹٌ ثٻ ؾب‪٦‬ٷبٴ ٲٹػٹز ٸ اؾش‪ٟ‬بزٺ‪٦‬ٷٷس‪٪‬بٴ آسی يطٸضی ثٹز‪ .‬ذطی س ٸ ٲطٲ ز ؾ بذشٳبٴټ بی‬
‫سبضیری سٹؾٍ ٶٽبزټبی ٲحٯی اٶؼبٰ قس ‪٦‬ٻ ثسیٵ سطسیت اٮ‪٫‬ٹ ٸ اؾشبٶساضزټبیی ضا ث طای ح‪ٟ‬بْ ز ٸ احی ب‬
‫اضایٻ ٲی‪٦‬طز‪ .‬ا‪ٞ‬عایف ٲٷب‪ ٕٞ‬قٽطی زض ی‪ ٥‬ٲح سٸزٺ س بضیری ؾ ب‪٦‬ٷبٴ ضا ث ٻ ؾ طٲبیٻ‪ ٪‬صاضی ٸ ا‪ ٞ‬عایف‬
‫زاضاییټبیكبٴ سط‪ٚ‬یت ٲی‪٦‬ٷس‪٢ .‬سضر ٲحٯی زض ٮیٹٴ ٶ‪٣‬ف ٲٽٳی زض سط‪ٚ‬ی ت ٲك ب‪ٚ‬٭ ث ٹٲی ٲ طسجٍ ث ب‬
‫نٷٗز ‪٪‬طزق‪٫‬طی زاقشٻ اؾز‪.‬‬
‫ثبٮُجٕ ا‪ٞ‬عایف ؾطٲبیٻ‪٪‬صاضی زض حٹٲٻ ثب‪ٞ‬ز‪ٗٞ ،‬بٮیزټبی قجبٶٻ ٸ ٖهط‪٪‬بټی زض ٲط‪٦‬ع قٽط ضا ‪٦‬بټف‬
‫ٲیزټس‪ ،‬ثٻ ذ هٹل ٸ‪٢‬شی ‪٦‬ٻ ی‪ ٥‬ٲط‪٦‬ع دطػبشثٻ زض ی‪ٞ ٥‬بنٯٻ ‪٦‬ٹسبٺ اظ ٲح٭ ؾ‪٧‬ٹٶز ثب‪ٞ‬ز ٸػٹز زاقشٻ‬
‫ثبقس‪ .‬ٲظالً ی‪ ٥‬ټش٭ زض ثیطٸٴ قٽط ٮیٹٴ ٲٳ‪٧‬ٵ اؾز ٲبٮ‪٧‬یز ظٶؼیطٺای چٷسٲٯشی زاقشٻ ثبقس زض حبٮی‬
‫‪٦‬ٻ ی‪٦ ٥‬ب‪ٞ‬ٻ ‪٦‬ٹچ‪ ٥‬زض ٲط‪٦‬ع قٽط ٲبٮ‪٧‬یز ٲحٯی زاضز‪ .‬ی‪٧‬ی اظ اثش‪٧‬بضار ‪٢‬بث٭ سٹػٻ زض ٮیٹٴ سجسی٭ چٽبض‬
‫ثٷبی ٲطٲز قسٺ حٹ‪ ٬‬ی‪ ٥‬حیبٌ ثٻ ټش٭ ثٹز ‪٦‬ٻ ثب اؾش‪٣‬جب‪ ٬‬ظیبزی ٲٹاػٻ ‪٪‬طزیس‪.‬‬

‫‪ -4-4‬جوغ ثٌذی ٍ ًتیجِ گیشی اص تجبسة لیَى‪ ،‬هبسُ ٍ ثَلًَیب‬

‫ٲبضٺ سؼطثٻ دصیطـ ػٳٗیز ‪ٚ‬یطثٹٲی (ؾبذشبض ػٳٗیشی ‪ٚ‬یطسبضیری) ضا ٲح‪ ٥‬ٲیظٶس ٸ زض ٶٹٔ ذ ٹز‬
‫ٲیسٹاٶس اٮ‪٫‬ٹیی زض ػٽز س‪٣‬ٹیز ٲجبٶی ٲحٯٻٲحٹضی ‪٢‬ٯٳساز ‪٪‬طزز‪.‬‬
‫ؾیبؾز ٖسٰ سٳط‪٦‬ع ثطای قٽطټبی ثعض‪ ٨‬ٲبٶٷس دبضیؽ حب‪٦‬ی اظ آٴ اؾز ‪٦‬ٻ ‪ٚ‬یط اظ ‪ُ٢‬تټبی ػسیس‬
‫قٽطی زض حٹٲٻ ٲیسٹاٴ ثٻ احیبی ٲحٯٻټبی ‪٢‬سیٳی ٶیع زض ػٽز ‪٦‬ٳ‪ ٥‬ثٻ ‪ٞ‬طيیٻ ٖسٰ سٳط‪٦‬ع دطزاذز‪.‬‬
‫ٲٷٹٌ ثٻ ایٷ‪٧‬ٻ ٲ‪٣‬ٹٮٻ حٳ٭ ٸ ٶ‪٣‬٭ ٖٳٹٲی ٸ ٲك‪٧‬الر ٲجشال ثٻ آٴ ٲٹضز ثطٶبٲٻضیعی ػسی ‪٢‬طاض ‪٪‬یطز‪.‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ زٸٰ‪ :‬اقبضٺای ثٻ سؼطثیبر چٷس ‪٦‬كٹض اضٸدبیی □ ‪33‬‬

‫ٖٯیط‪ٚ‬ٱ سطٲیٱ ٸ ثبظؾبظی ‪ٞ‬یعی‪٧‬ی ‪٦‬ٻ زض ٲحٯٻ ٲبضٺ اس‪ٟ‬ب‪ ٠‬ا‪ٞ‬شبز‪ ،‬ٶ‪٧‬ش ٻ ثح ض ثطاٶ‪٫‬ی ع‪ ،‬س‪ٛ‬یی ط ٸیػ‪ ٪‬ی‬
‫‪٦‬بضثطی ثٻ زٮی٭ ػبثؼبیی ٸس‪ٛ‬ییط ق‪٧‬٭ ٲحیٍ ث ٻ ٲٷٓ ٹض ػ صة ذ بٶٹازٺټ بی ططٸسٳٷ س ث ٹز‪ٖ .‬ٯی ط‪ٚ‬ٱ‬
‫ثبظؾبظی ‪ٞ‬یعی‪٧‬ی دطټعیٷٻ ح‪ ّٟ‬سط‪٦‬یت اػشٳبٖی‪ -‬ثٹٲی‪ ،‬ثٻ ٲٹ‪٣ٞ‬یز ٲحسٸزی زؾز یب‪ٞ‬ز‪.‬‬
‫زض اٶشربثبر اٸاذط زټٻ ‪ 1970‬زض دبضیؽ‪ ،‬ٲحٯٻ ٲبضٺ ثٻ ی‪ ٥‬ضؾٹایی ثٻ ٖٷٹاٴ ٶٳٹٶ ٻ ای اظ س‪ٛ‬یی طار‬
‫اػشٳبٖی زضاٲبسی‪ ٥‬سجسی٭ قس‪ .‬اػبضٺټبی ثبال‪ ،‬س‪ٛ‬ییطار اػشٳبٖی یب ذطٸع ‪ 20‬ټعاض ٶ‪ٟ‬ط اظ ؾ‪٧‬ٷٻ اظ ظٲ بٴ‬
‫آ‪ٚ‬بظ َطح ٸ ٸضٸز سٗساز اٶس‪٦‬ی ػبی‪٫‬عیٵ‪ ،‬ٶشبیغ ‪٢‬بث٭ ‪٢‬جٹٮی ٶجٹز‪ .‬ثبال ض‪ٞ‬شٵ ‪٢‬یٳز ظٲیٵ ٶشیؼٻ ػ بی‪٫‬عیٷی‬
‫َج‪٣‬ٻ ‪٦‬بض‪٪‬ط ٸ ا‪٢‬كبض دبییٵ ثب ا‪٢‬كبض ٲط‪ٞ‬ٻ اؾز‪٢ .‬كط ‪٦‬بض‪٪‬ط ثٻ زٮی٭ ٶیبظ ٸ ا‪ ٞ‬عایف اػ بضٺ ثٽ ب ث ٻ حٹٲ ٻ‬
‫اٶش‪٣‬ب‪ ٬‬زازٺ قسٶس‪.‬‬
‫سؼطثٻ ٮیٹٴ حب‪٦‬ی اظ س‪٣‬ٹیز ٲكب‪ٚ‬٭ ٲطثٹٌ ثٻ نٷٗز ‪٪‬طزق ‪٫‬طی اؾ ز ٸ ټٳچٷ یٵ سؼٳی ٕ ذبٶ ٻټ بی‬
‫سبضیری ثٻ ٖٷٹاٴ ی‪ ٥‬ٲؼٳٹٖٻ ٸاحس ٲٽٳبٶذصیطی ٲ‪٣‬ٹٮٻ ‪٢‬بث٭سٹػٽی اؾز ‪٦‬ٻ زض ٮیٹٴ ٲح‪ ٥‬ظزٺ قسٺ اؾز‪.‬‬
‫سؼطثٻ ثٹٮٹٶیب ٲ‪٣‬ٹٮٻ ٲكبض‪٦‬ز قٽطٸٶساٴ ضا ثٻ نٹضر ػسی ٲٹضز اضظیبثی ‪ ٢‬طاض زازٺ ٸ ح‪ ّ ٟ‬ؾ بذشبض‬
‫ػٳٗیشی سبضیری ضا ثٻ ‪٦‬ٳ‪ ٥‬ی‪ ٥‬ضٸـ ٲسٸٴ ثب ٲٹ‪٣ٞ‬یز ثٻ اٶؼبٰ ضؾبٶسٺ اؾز‪.‬‬
‫زض ثٹٮٹٶیب ٖٳٯ‪٧‬طزټبی ‪٦‬ٹچ‪ ٥‬ٲ‪٣‬یبؼ س‪٣‬ٹیز ٸ ٖٳٯ‪٧‬طزټبی ثعض‪ ٨‬ٲ‪٣‬یبؼ زض ثب‪ٞ‬ز س بضیری حً ٹض‬
‫‪٦‬ٳطٶ‪ ٩‬زاضٶس‪.‬‬
‫حٳ٭ ٸ ٶ‪٣‬٭ ٖٳٹٲی ٸ ؾطٲبیٻ‪٪‬صاضی ػٽز سأٲیٵ ٲجس‪٬‬ټب ٸ سٗطی ‪ ٝ‬ؾٯؿ ٯٻ ٲطاس ت ٸضٸز ث ٻ ثب‪ ٞ‬ز‬
‫سبضیری ٸ دیفثیٷی ٲ‪٧‬بٶیعٰ ٸ اثعاض ٲٷبؾت ثطای حٳ٭ ٸ ٶ‪٣‬٭ ٖٳ ٹٲی زض سؼ بضة ‪ ٞ‬ٹ‪ ٠‬اٲ طی اػشٷ بة‬
‫ٶبدصیط ثٹزٺ اؾز ٸ سؼبضة ٮیٹٴ ٸ ثٹٮٹٶیب ثب س‪٣‬سٰ ٸ سأذط ایٵ اٲط ضا ثٻ اطجبر ضؾبٶسٺاٶس‪.‬‬
‫دیفثیٷی ٶٓبٰټبی ٲسیطیشی زض سطا‪ٞ‬ی‪ ٥‬ثٻ ػبی ٲٽٷسؾی سطا‪ٞ‬ی‪ ٥‬یب ثٻ ٲٹاظار آٴ اٮعاٲی ثٹزٺ اؾز‪.‬‬
‫دیفثیٷی ٶٓبٰټبی ٲسیطیشی زض سٹ‪ ٝ٢‬ذٹزضٸټب ٸ سرهیم ٲ‪٧‬بٴټبی ٲٷبؾت زض سؼبضة ‪ ٞ‬ٹ‪٢ ٠‬بث ٭‬
‫اٖشٷب ٲیثبقس‪.‬‬
‫قٽط ثٹٮٹٶیب ثب ٸػٹز ٸیػ‪٪‬یټبیی اظ ‪٢‬جی٭ ذیبثبٴټبی ضٸا‪ ٠‬زاض‪ ،‬ثٯٹاضټبی ٸؾیٕ ٸ ٲیساٴټ ب‪ ،‬زض ح ب‪٬‬‬
‫حبيط ی‪٧‬ی اظ ٲطا‪٦‬ع سبضیری ایشبٮیبؾز ‪٦‬ٻ ثٻ ثٽشطیٵ ق‪٧‬٭ ح‪ ّٟ‬قسٺ اؾز ٸ ػبی‪٫‬بټی ثٗس اظ ٸٶیع زاضز‪.‬‬
‫ایٵ قٽط اظ ٮحبِ ی‪٧‬ذبضچ‪٫‬ی زض قطایٍ ‪ٞ‬یعی‪٧‬ی ثٽشطی ٶؿجز ثٻ ٸٶیع ‪٢‬طاض زاضز‪.‬‬
‫سٗساز ظیبزی اظ اټبٮی زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری ثب‪٢‬ی ٲبٶسٺاٶس ٸٮی زض َٹ‪ ٬‬ظٲبٴ ٶٹؾ بظی ذبٶ ٻټ ب ‪ ٦‬بټف ٸ‬
‫سٗساز آدبضسٳبٴ ټب ا‪ٞ‬عایف یب‪ٞ‬شٻ اؾز‪ .‬ثٷ بثطایٵ ؾ بذشبض اػشٳ بٖی ٶی ع ث ب حً ٹض زاٶك ؼٹیبٴ ثیك شط ٸ‬
‫ذبٶٹازٺټبی س‪ ٥‬ٶ‪ٟ‬طٺ س‪ٛ‬ییط ‪٦‬طزٺ اؾز‪ .‬ٲط‪٦‬ع سبضیری ثٹٮٹٶیب ثٻ ی‪ ٥‬ٲط‪٦‬ع ثب ‪٦‬بضثطیټبیی ٲبٶٷس ؾ ‪٧‬ٹٶز‪،‬‬
‫‪ٗٞ‬بٮیزټبی زاٶك‪٫‬بټی‪٦ ،‬بضثطیټبی ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی ٸ ‪٪‬طزق ‪٫‬طی ٸ ق ‪ٛ‬٭ټ بی ‪٦‬ٹچ ‪ ٥‬سج سی٭ ق سٺ اؾ ز‪.‬‬
‫‪ٗٞ‬بٮیزټبی نٷٗشی ‪٦‬ٻ زض ثرف ٲط‪٦‬عی ‪٢‬طاض زاقز ثٻ حٹٲٻ قٽط ٶ‪٣‬٭ ٲ‪٧‬بٴ ‪٦‬طز‪.‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 34‬‬

‫‪ -5‬حفبظت ٍ لَاًیي هشتجظ ثب احیبی فضبّب ٍ هشاوض تبسیخی ٍ فشٌّگی دس چٌذ وـَس‬
‫اسٍپبیی ٍ تجبسة هشثَط ثِ هؼتٌذػبصی ٍ ًمؾ آى دس ًظبم ثشًبهِسیضی ثرشای همَلرِ‬
‫حفظ ٍ احیب‬
‫ثطضؾی ػٷجٻټبی ‪٢‬بٶٹٶی ٸ ؾیبؾش‪٫‬صاضی ثطای ح‪ ّٟ‬ٸ ٶ‪٫‬ٽساضی ٲیطاص ‪ٚ‬یط ٲٷ‪ ٣‬ٹ‪ ٬‬زض چٷ س ‪٦‬ك ٹض‬
‫اضٸدبیی ‪ٞ‬طنشی اؾز سب ضٸـټبی ‪٢‬بث٭ اٖٳب‪ ٬‬ٲٹضز اضظیبثی ‪٢‬طاض ‪٪‬یطٶس‪ .‬ضاټٷٳ بی ٲطث ٹٌ ث ٻ ٶٓ بٰټ بی‬
‫‪٢‬بٶٹٴ‪٪‬صاضی زض اضسجبٌ ثب ٲطٲز ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٲبٶٷ س ٲی طاص ٲٗٳ بضی ٸ آط بض ٲٷ‪ ٣‬ٹ‪ ٬‬زض ؾ ب‪2000 ٬‬‬
‫سٹؾٍ اسحبزیٻ اضٸدب ٲٷشكط قسٺ اؾز‪.‬‬

‫‪ -1-5‬تؼشیف هیشاث فشٌّگی ٍ ًگبُ ّبی هشثَط ثِ آى دس وـَسّبی هختلف‬

‫ضٸقی ‪٦‬ٻ ثطای سٗطی‪ ٝ‬ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ‪ٚ‬یط ٲٷ‪٣‬ٹ‪ ٬‬ث طای ح‪ٟ‬بْ ز اؾ ش‪ٟ‬بزٺ ٲ یق ٹز ٲٗٳ ٹالً دی طٸ‬
‫سٗبضی‪٦ ٝ‬ٷٹاٶؿیٹٴټب ٶٳیثبقس ٸٮی قجبټزټبیی ثب آٴ زاضز‪.‬‬
‫ٖٹاٲ٭ ٲرشٯ‪ ٝ‬ٲٹضز اؾش‪ٟ‬بزٺ ثطای اٶشربة اټسا‪ ٜ‬ح‪ٟ‬بْز قبٲ٭ ٲٹاضزی ثٻ قطح ظیط اؾز‪:‬‬
‫اٶ‪٫‬یعٺټبی سبضیری‪ ،‬ثبؾشبٴقٷبؾی‪ ،‬ټٷطی‪ٖ ،‬ٯٳی‪ ،‬اػشٳبٖی ی ب ‪ٞ‬ٷ ی زض ضاثُ ٻ ث ب ٲی طاص ٲٗٳ بضی‪.‬‬
‫یبز‪٪‬بضټبی ٲیطاص ثبؾشبٴقٷبؾی‪ٖ ،‬ٳٹٲبً ثب سط‪٦‬یجی اظ ٖٹاٲ٭ زی‪ ٫‬ط اظ ‪٢‬جی ٭ ٲٷ بْط َجیٗ ی زض ثٯػی ‪،٥‬‬
‫ٲٗٳبضی زض زاٶٳبض‪ ،٤‬ٲبٮز ٸ ثطیشبٶیب‪ ،‬ظیجبیی قٷبؾی زض ‪٪‬طػؿشبٴ ٸ ‪ٞ‬طاٶؿٻ‪ٞ ،‬ؿی٭ قٷبذشی زض ایشبٮی ب‪،‬‬
‫ٲبٮز ٸ اؾذبٶیب‪َ ،‬بی‪ٟ‬ٻ قٷبؾی زض ‪ٞ‬طاٶؿٻ‪ ،‬ایشبٮی ب ٸ اؾ ذبٶیب‪ ،‬ٲٗٷ ٹی ٸ ٲ صټجی زض ‪٪‬طػؿ شبٴ ٸ ایطٮٷ س‪،‬‬
‫َطاحی قٽطی ٸ ‪ٞ‬ٹٮ‪٧‬ٹض زض آٮٳبٴ ٲٹضز ثطضؾی ‪٢‬طاض ٲی‪٪‬یطٶس‪ ،‬ټ ط ‪ ٦‬ساٰ اظ ٲ ٹاضز ‪ ٞ‬ٹ‪ ٠‬ثی بٶ‪٫‬ط اٶ‪٫‬ی عٺ‪،‬‬
‫‪٦‬ی‪ٟ‬یز ٸ اضظـ ٲش‪ٟ‬بٸسی اؾز‪ٖ .‬ٹاٲ٭ اػشٳبٖی ټٱ ٲیسٹاٶس اظ َطی‪ ١‬ٸ‪٢‬بیٕ ٶٓبٲی یب ا‪ٞ‬طاز ٲٽ ٱ س بضیری‬
‫ثیبٴ قٹز‪ ،‬زض ٖیٵ حبٮی ٲیسٹاٴ اظ ٲالحٓبر ٲحیُی ٸ ا‪٢‬شهبزی ټٱ ثٽطٺ ػؿز‪.‬‬
‫ثُٹض ‪٦‬ٯی سٗطی‪ ٝ‬آطبض ‪٪‬ؿشطزٺ اؾز ٸ ضٸـټبی ٲرشٯ‪ٟ‬ی ثطای سٗی یٵ ؾ ُٹح ٲرشٯ ‪ ٝ‬اظ ح‪ٟ‬بْ ز‬
‫ٲی سٹاٶس ٸػٹز زاقشٻ ثبقس‪ .‬ٲك‪٧‬الر ٲبٮی ٶیع ٲیسٹاٶس اٲط ح‪ٟ‬بْز ضا سحزاٮكٗبٔ ‪٢‬طاض زټ س‪ .‬زض چٷ یٵ‬
‫قطایُی آطبض ٲٹضز ٲساذٯٻ‪ ،‬اٸٮٹیز ثٷسی قسٺ ٸ اٸٮٹیزټبی ٶرؿز ٲ ٹضز حٳبی ز ‪ ٢‬طاض ٲ ی‪٪‬یطٶ س‪ .‬زض‬
‫حبٮی ‪٦‬ٻ زض ثًٗی اظ ‪٦‬كٹضټب ی‪ ٥‬ؾُح ٸاحس ثطای ح‪ٟ‬بْز اٶشربة قسٺ اؾز ٸ ثٻ َ ٹض ٲؿ بٸی ټٳ ٻ‬
‫آطبض ٲٹضز حٳبیز ‪٢‬طاض ٲی‪٪‬یطٶس‪.‬‬

‫‪ -2-5‬ؿٌبػبیی هیشاث‬
‫‪1‬‬
‫دؽ اظ ‪٦‬ٷٹاٶؿیٹٴټبی ٲبٮز ٸ ‪٪‬طاٶبزا ح‪ ّ ٟ‬زاضای یټ ب ٸ ٲؿشٷسؾ بظی آط بض ٲیطاط ی زض ذُ ط‪ ،‬زض‬
‫اٸٮٹیز ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬ز‪ .‬سالـټبی ظیبزی زض ؾُح ثیٵاٮٳٯٯی نٹضر دصیط‪ٞ‬ز سب اَالٖ بر ٲطث ٹٌ ث ٻ آط بض ٸ‬

‫‪1. Granada & Malta‬‬

‫‪ٞ‬ه٭ زٸٰ‪ :‬اقبضٺای ثٻ سؼطثیبر چٷس ‪٦‬كٹض اضٸدبیی □ ‪35‬‬

‫قٹاټس سبضیری ػٳٕ آٸضی قٹٶس‪ .‬ثٻ ٖالٸٺ ٸػٹز ؾیؿشٱټبی دیك ط‪ٞ‬شٻ اظ اَالٖ بر ػ‪ٛ‬طا‪ٞ‬ی بیی ٸ زی‪ ٫‬ط‬
‫ضٸـټبی ‪ٞ‬ٷی ثبٖض ثٽجٹز ضٸـټبی طجز ‪٪‬طزیسٺ اؾز‪ .‬ا‪٪‬طچٻ اٲطٸظٺ ایٵ ضٸـټب سٷٽب زض چٷ س ‪٦‬ك ٹض‬
‫ٲٹضز اؾش‪ٟ‬بزٺ ‪٢‬طاض ٲی‪٪‬یطز‪ ،‬ثرهٹل زض ‪٦‬كٹضټبیی ‪٦‬ٻ ‪٢‬ٹاٶیٵ ٸ ؾیبؾزټ ب زض ؾ ب‪٬‬ټ بی اذی ط ٲ ٹضز‬
‫ثبظثیٷی ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻاٶس‪.‬‬

‫‪ً -3-5‬گْذاسی ٍ حفبظت اص هیشاث‬

‫ٸ‪٢‬شی زاضائیټبی ٲیطاص ثطای ح‪ٟ‬بْز قٷبؾبیی قسٶس‪ ،‬اٮعاٲبً ا‪٢‬ساٲبر ‪٢‬بٶٹٶی ػٽز ي ٳبٶز ح‪ٟ‬بْ ز‬
‫ضخ ذٹاټس ٶٳٹز‪ .‬زض اضسجبٌ ثب ٲیطاص ٲٗٳبضی ایٵ ٲٹيٹٔ قبٲ٭ طجز‪ ،‬ٶ‪٫‬ٽساضی‪ ،‬اؾش‪ٟ‬بزٺ ٲؼسز‪ ،‬سرطی ت‬
‫احشٳبٮی ٸ زی‪٫‬ط ‪ٗٞ‬بٮیزټب ٲی قٹز‪ .‬زض ثًٗی ‪٦‬كٹضټب ٸْی‪ٟ‬ٻ نطیحی اظ ٲطا‪٢‬جز ثٗٽسٺ ٲبٮ‪٧‬یٵ اؾز ‪ ٦‬ٻ‬
‫ثی سٹػٽی ثٻ آٴ اظ ػبٶت ٲبٮ‪٧‬بٴ ٲیسٹاٶس ٲٹػت سحطیٱ ٸ ا‪٢‬ساٲبر ‪٢‬ٽطآٲیع ‪٪‬طزز‪.‬‬

‫‪ -4-5‬فلؼفِ حفبظت‬
‫‪ٞ‬ٯؿ‪ٟ‬ٻ ح‪ٟ‬بْز زض َی ی‪٢ ٥‬طٴ ٸ ٶیٱ ‪٪‬صق شٻ زاضای ‪ ٞ‬طاظ ٸ ٶك یتټ بیی ث ٹزٺ‪ ،‬ث بالذم زض ٸازی‬
‫ٲیطاص ٲٗٳبضی سئٹضیټبی ٸیٹٮٻ ٮٹزٸ‪ ٤‬زض ٲٹضز ثبظؾبظی ‪ُٗ٢‬بً سأطیطی ثط ؾبیط ‪٦‬كٹضټب زاقشٻ اؾ ز‪ .‬اظ‬
‫ؾٹی زی‪٫‬ط سأطیط سئٹضیټبی ضاؾ‪٧‬یٵ ټٱ ٲظ٭ زی‪٫‬ط ‪٦‬ؿبٶی ‪٦‬ٻ اظ ضٸـ ح‪ٟ‬بْز ٸ ٶ‪٫‬ٽساضی ٲحى ز‪ ٞ‬بٔ‬
‫‪٦‬طزٺاٶس ‪٢‬بث٭ ٲالحٓٻ اؾز‪ .‬سٳبیع ثیٵ ایٵ زٸ سئ ٹضی ‪ ٦‬بٲالً آق ‪٧‬بض اؾ ز ٸٮ ی زض ثطټ ٻ ‪٦‬ٷ ٹٶی ضٸـ‬
‫ح‪ٟ‬بْز ٸ ٶ‪٫‬ٽساضی ٲٽٱسطیٵ ز‪ٚ‬س‪ٚ‬ٻ ا‪٦‬ظط ‪٦‬كٹضټبؾز‪.‬‬
‫ثٻ ټطحب‪ ٬‬ضٸـ ‪٦‬بض زض ‪٦‬كٹضټبی اضٸدبیی چٷساٴ ٲكبثٻ ٶیؿز ٸ قٹاټسی اظ از‪ٚ‬بٰ ای ٵ زٸ ضٸـ زض‬
‫ثطذی ٲٹاضز ٸػٹز زاضز‪ .‬ثٻ ٖالٸٺ‪ ،‬ٲٷكٹض ٸ ٶیع ٲسض‪ ٤‬ٲٽٳی ثطای ‪٦‬كٹضټبی ٲشٗسز اؾز‪ .‬زض ٲ بزٺ ‪ 9‬اظ‬
‫ٲٷكٹض ٲص‪٦‬ٹض‪ٞ ،‬طایٷس ٲطٲز سب ٸ‪٢‬شی ‪٦‬ٻ ا‪٢‬ساٲبر ثطاؾبؼ قٹاټس ٲؿشٷس ‪٢‬بٶٹٶی ثبقس ٲٹضز سأیی س اؾ ز‪.‬‬
‫ټٳچٷیٵ ثیبٴ ٲی‪٦‬ٷس ‪٦‬ٻ ا‪٢‬ساٲبر ٲطٲشی ٶجبیس ثطاؾبؼ حسؼ ٸ ‪٪‬ٳبٴ ثبق س ٸ اؾ شٷجبٌ ٲ ی‪٦‬ٷ س ‪ ٦‬ٻ‬
‫چٷبٴ ‪٦‬بضی ثبیس نبز‪٢‬بٶٻ ثٹزٺ ٸ قٹاټس ٲساذٯٻ ٲٗبنط ضا ٲشٳبیع ‪٪‬طزاٶس ٸ ثٻ َ ٹض ټٳعٲ بٴ ٲك بض‪٦‬ز ٸ‬
‫حًٹض سٳبٰ زٸضٺټب ضا ٮحبِ ‪٦‬ٷس‪ .‬اٮجشٻ ثًٗی ‪٦‬كٹضټب ٶی ع ٲٷك ٹض ذبن ی ضا ث طای ذ ٹز زض اضسج بٌ ث ب‬
‫ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز سٽیٻ ٶٳٹزٺاٶس‪.‬‬
‫دؽ اظ ٲٷكٹض ٸ ٶیع ٲٹاضز ػسیسی ضخ ٶٳٹزٺ‪ ،‬اظ ػٳٯٻ ٲؼبظ قٳطزٴ س‪ٛ‬یی طار زض ضاؾ شبی ٶیبظټ بی‬
‫‪٦‬بضثطاٴ ػسیس سٹؾٍ ٲٷكٹض آٲؿشطزاٰ ٲٹضز سكٹی‪ ٢ ١‬طاض ‪٪‬ط‪ ٞ‬ز ٸ اظ آٴ ظٲ بٴ حط‪٦‬ش ی ػسی س ؾ ٹای‬
‫اټٳیز ثٷبټبی ٲؿش‪٣‬٭‪ ،‬ثطاؾبؼ ٲ‪٣‬ٹٮٻ ی‪٧‬ذبضچ‪٫‬ی اظ ح‪ٟ‬بْز ضخ ٶٳ ٹزٺ اؾ ز‪ .‬ٲ‪٣‬ٹٮ ٻ س ٹاٴ ثرك ی زض‬
‫ؾب‪٬‬ټبی اذیط اټٳیز ثیكشطی دیسا ‪٦‬طزٺ اؾز‪ ،‬ظیطا ػٹاٲٕ سٳبی٭ ظیبزی ثٻ ظٶ س‪٪‬ی زض ثٷبټ بی ‪ ٢‬سیٳی‬
‫دیسا ‪٦‬طزٺاٶس‪.‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 36‬‬

‫‪ -5-5‬حفبظت یىپبسچِ‬
‫ایٵ ٲ‪٣‬ٹٮٻ ی‪٧‬ی اظ ٲٹاضز انٯی ‪٦‬ٷٹاٶؿیٹٴټبی ٲبٮز ٸ ‪٪‬طاٶبزا اؾز ‪٦‬ٻ زض ‪٪‬ؿ شطـ زاٲٷ ٻ ح‪ٟ‬بْ ز‬
‫ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی اظ ‪ٞ‬ٽطؾز آطبض ٲؿش‪٣‬٭ ثٻ ‪٦‬٭ ٲٷُ‪٣‬ٻ ٸ ٲحیٍ ‪٢‬بث٭ اټٳیز اؾز‪ .‬ای ٵ ٲ‪٣‬ٹٮ ٻ ا‪٦‬ٷ ٹٴ زض‬
‫ؾیبؾزټبی سٹؾٗٻ دبیساض ثٻ قسر ٲٹضز حٳبیز اؾز‪.‬‬

‫‪ -6-5‬هٌبثغ هبلی‪ ،‬ػبص ٍ وبس ػشهبیِگزاسی ٍ هشهت هیشاث هؼوبسی ٍ ؿْشی‬

‫ح‪ٟ‬بْز اظ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٶیبظ ثٻ حٳبیز ظیبزی زاضز‪ .‬زض ثطذی ‪٦‬ك ٹضټب ‪٦‬ٳج ٹز ٲٷ بثٕ ٲ بٮی ی ‪٥‬‬
‫ٲك‪٧‬٭ اؾبؾی اؾز‪ .‬ٲیطاص ی‪ ٥‬زاضایی اؾز ‪٦‬ٻ ثطای اٶش‪٣‬ب‪ ٬‬ثٻ ٶؿ٭ټبی ثٗ سی ٲ یثبیؿ ز ث ٻ ق ‪٧‬ٯی‬
‫دبیساض ح‪ ّٟ‬قسٺ‪ ،‬ثبٖض اقش‪ٛ‬ب‪ ٬‬ٸ ٲعایبی ا‪٢‬شهبزی قسٺ ٸ ټٹیز ٸ اضظـټبی اػشٳبٖی ضا س‪٣‬ٹیز ٶٳبی س‪.‬‬
‫زض ایٵ ظٲیٷٻ ‪ ٍ٣ٞ‬اٲٹا‪ ٬‬ذهٹنی ٲس ٶٓط ٶیؿز ثٯ‪٧‬ٻ ی‪ ٥‬ضٸـ ی‪٧‬ذبضچ ٻ ث طای ٲ سیطیز سٳ بٰ اٲ ٹا‪٬‬‬
‫ٲیطاص ٲیسٹاٶس ٲٹػت ٲعایبیی ثطای ػبٲٗٻ ٸ ٲحیٍ ظیؿز ثبقس‪.‬‬
‫ح‪ٟ‬بْز اظ ٲیطاص ٲٗٳبضی اظ ؾٻ َطی ‪ ١‬ان ٯی ٲ ٹضز حٳبی ز ‪ ٢‬طاض ٲ ی‪٪‬ی طز‪ :‬یبضاٶ ٻټ ب‪ ،‬ٸاٰټ ب ٸ‬
‫سر‪ٟ‬ی‪ٝ‬ټبی ٲبٮیبسی‪.‬‬

‫‪ -7-5‬آهَصؽ ٍ توشیي‬
‫آٲٹظـ سرههی ‪٦‬بض‪٦‬ٷبٴ ٸ سٳطیٵ آٶٽب زض ایٵ ذهٹل ثٻ ٸؾیٯٻ ‪٦‬ٷٹاٶؿ یٹٴټ بی ٲبٮ ز ٸ ‪٪‬طاٶ بزا‬
‫ٲٹضز سأ‪٦‬یس ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ اؾز‪ .‬ایٵ ٲؿأٮٻ ثبیس ثٻ ی‪ٗٞ ٥‬بٮیز ٲؿشٳط ٸ دبی ساض سج سی٭ ق ٹز ٸ ث ٻ ٖٷ ٹاٴ‬
‫ثركی اظ ‪ٞ‬طایٷس ح‪ٟ‬بْز اظ ٲیطاص ثطای اٶش‪٣‬ب‪ ٬‬ثٻ ٶؿ٭ټبی آیٷسٺ سٯ‪٣‬ی ‪٪‬طزز‪.‬‬

‫جوغثٌذی ٍ ًتیجِگیشی اص تجبسة چٌذ وـَس اسٍپبیی دس ثبة حفبظت‪ ،‬هؼتٌذػبصی ٍ‬

‫ػیبػتگزاسی‬
‫زض ‪٦‬كٹضټبی ‪ٞ‬ٹ‪ ،٠‬زیس‪٪‬بٺ ‪٢‬بث٭ سٹػٽی زض ذهٹل ٲالحٓبر ‪ ٢‬بٶٹٶی ٸ ؾیبؾ ش‪٫‬صاضی ث طای ح‪ّ ٟ‬‬
‫ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸػٹز زاضز‪ .‬ٶكبٶٻټبی ق‪ٟ‬ب‪ٞ‬ی زض ‪٦‬كٹضټبی ٲٹضز ثحض اظ حط‪٦‬ز ثٻ ؾٳز انٹ‪ ٬‬ٸ ٲجبٶی‬
‫ٸػٹز زاضز ‪٦‬ٻ سٷٓیٱ ٸ سسٸیٵ قسٺاٶس‪٦ .‬كٹضټبی ظیبزی زض ٲط‪٦‬ع ٸ قط‪ ٠‬اضٸدب ٸػٹز زاضٶس ‪٦‬ٻ زض ‪ٞ‬طایٷ س‬
‫انالح ا‪٢‬ساٲبر ٸ ؾیبؾزټبیی ‪٦‬ٻ ثطای اػطا ٶیبظ ثٻ ظٲبٴ زاضٶس‪ ،‬ٲكبض‪٦‬ز ٲیٶٳبیٷس‪.‬‬
‫ٲٷبْطٺ ثط ؾط ح‪ٟ‬بْز اظ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ا‪٦‬ٷٹٴ زض حب‪ ٬‬دیكط‪ٞ‬ز اؾز ٸ ي طٸضر ٶی بظ ث ٻ ث بظثیٷی‬
‫ٲ‪ٟ‬بز ‪٦‬ٷٹاٶؿیٹٴټبی ٲٹػٹز‪ ،‬ثرهٹل ثٻ زٮی٭ ایٵ ٸا‪ٗ٢‬یز ‪٦‬ٻ ؾیبؾزټبی ٲطثٹٌ ث ٻ سٹؾ ٗٻ دبی ساض ٸ‬
‫اضسجبٌ آٴ ثب ٲ‪٣‬ٹٮٻ ی‪٧‬ذبضچ‪٫‬ی ا‪٦‬ٷٹٴ ثٻ قسر ٲٹضز سٹػٻ اؾز‪ .‬ا‪٦‬ٷٹٴ ‪٦‬ٷٹاٶؿیٹٴ ٲطثٹٌ ثٻ ی‪٧‬ذ بضچ‪٫‬ی‬
‫ثٻ َٹض ػسی ٲُطح اؾز ٸ ‪٦‬ٷٹاٶؿیٹٴ زی‪٫‬طی ٲطثٹٌ ثٻ ٲٷبْط زض اضٸدب زض حب‪ ٬‬س‪٧‬ٹیٵ اؾز ‪٦‬ٻ ټ س‪ٜ‬‬
‫آٴ سأ‪٦‬یس ثط زٸ ٸػٻ ٖٳسٺ قبٲ٭ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ ٲیطاص َجیٗی اؾز‪.‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ زٸٰ‪ :‬اقبضٺای ثٻ سؼطثیبر چٷس ‪٦‬كٹض اضٸدبیی □ ‪37‬‬

‫زض ظٲبٴ حبيط‪ ،‬ٶیبظ ثٻ اٶشكبض اَالٖبر ٲطثٹٌ ثٻ ح‪ٟ‬بْز ٸ سالـ زض اػطایی ‪٦‬طزٴ ‪٦‬ٷٹاٶؿیٹٴټ بی‬
‫ٲٹػٹز ٸ ‪٦‬ٳ‪ ٥‬ثٻ زٸٮزټب ثطای سٹؾٗٻ ا‪٢‬ساٲبسی ‪٦‬ٻ ایٵ ٲٽٱ ضا ثطآٸضزٺ ؾبظز يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫ثسیٽی اؾز ‪٦‬ٻ س‪٣‬ٹیز حؽ ٲكبض‪٦‬ز زض ‪٦‬ٯیٻ ا‪ٞ‬طاز ػبٲٗٻ اظ َطی‪ ١‬آٲٹظـ ‪٦‬ٳ‪ ٥‬قبیبٴ سٹػٽی ثٻ‬
‫اٲط ح‪ٟ‬بْز ٶٳٹزٺ اؾز‪ .‬س‪٣‬ٹیز ٲٽبضرټبی ثٹٲی زض ٸازی ٲطٲز ٸ احیب ٶ‪٣‬ف ٲٽٳی زض ح‪ ّ ٟ‬اٮ‪٫‬ٹټ ب ٸ‬
‫ٸیػ‪٪‬یټبی ؾبذشبضی ٲٗٳبضی ٸ قٽطؾبظی زاضز‪ .‬ایؼبز نٷسٸ‪٠‬ټبی شذیطٺ ٲبٮی ثطای ‪٦‬ٳ ‪ ٥‬ضؾ بٶی ث ٻ‬
‫ثٷبټب ٸ ٲحٹَٻ ټب ٸ ثب‪ٞ‬زټبی قٽطی ق‪٫‬طز ذٹثی ثطای ٲؤؾؿ بر سٹؾ ٗٻ ق ٽطی ‪٢‬ٯٳ ساز ق سٺ اؾ ز‪.‬‬
‫ٶٽبزټبی ٲشٗسز ذهٹنی زض ٸازی ح‪ٟ‬بْز ٸ احیب ‪ٗٞ‬ب‪ ٬‬قسٺاٶس ٸ زٸٮز ٶ‪٣‬ف ٶٓبضر ٸ ٲسیطیز ذ ٹز ضا‬
‫ای‪ٟ‬ب ٲی‪٦‬ٷس‪.‬‬
 ‫فلل ػَم‬
‫تجبسة جْبًی (چٌذ وـَس اػالهی ٍ آػیبیی‬
‫‪ -1‬تجشثِ ؿْش لیشٍاى (تًَغ ‪ 1‬دس صهیٌِ عشحّبی هَضؼی ٍ هذاخلِ دس ثبفت ٍ استجبط‬
‫آى ثب حفبظت ٍ احیبی هشاوض تبسیخی ‪ -‬فشٌّگی ؿْشّب‬
‫قٽط ‪٢‬یطٸاٴ زض سٹٶؽ ی‪٧‬ی اظ ٶٳٹٶٻټبی ذبضػی اؾز ‪٦‬ٻ زاضای ‪٢‬طاثشی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ث ب ای طاٴ اؾ ز‪ .‬زض‬
‫ایٵ ٲرشهط اقبضاسی ثٻ َطحټبی احیبی آٴ ذٹاټس قس‪ .‬الظٰ ثٻ ش‪٦‬ط اؾز َطح احی بی ثب‪ ٞ‬ز ‪٢‬ی طٸاٴ اظ‬
‫سؼبضة ثسؾز آٲسٺ‪ 2‬ثطای ٲطٲز ‪٦‬كٹضټبی اَطا‪ ٜ‬زضیبی ٲسیشطاٶٻ حبن٭ قسٺ اؾز‪.‬‬
‫‪٦‬كٹض سٹٶؽ زض ػٷٹة زضیبی ٲسیشطاٶٻ زض ټٳؿبی‪٫‬ی ‪٦‬كٹضټبی ٮیجی ٸ اٮؼعایط ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ اؾز‪ .‬ٶٹٔ‬
‫ح‪٧‬ٹٲز آٴ ػٳٽٹضی اؾز‪٦ .‬كبٸضظی‪ ،‬ٲٗبزٴ ٸ ٲٷبثٕ َجیٗ ی‪ ،‬ػٽ بٶ‪٫‬طزی ٸ ن ٷٗز ٶ‪ ٟ‬ز زض ا‪٢‬شه بز‬
‫سٹٶؽ ٶ‪٣‬ف ٲٽٳی زاضٶس‪ .‬ایٵ ‪٦‬كٹض زاضای ٲٷبثٕ اٶطغی ټٳچٹٴ ٶ‪ٟ‬ز‪٪ ،‬بظ َجیٗی ٸ ٲٗبزٴ ‪ٞ‬ؿ‪ٟ‬بر‪ ،‬آټ ٵ‬
‫ٸ‪ ...‬ثٹزٺ‪ ،‬نٷبیٕ زؾشی آٴ قبٲ٭ ٲٷؿٹػبر‪ ،‬دبضچٻ‪ٞ ،‬طـ ٸ‪ ...‬ٲیثبقس (ثؿیبضی اظ ایٵ نٷبیٕ زؾ شی زض‬
‫حب‪ ٬‬حبيط ثهٹضر ‪٦‬بض‪٪‬بټی ‪ٗٞ‬ب‪ ٬‬ټؿشٷس‪ ،‬ٮصا ث‪٧‬بض‪٪‬یطی آٶٽب ثٻ ٖٷٹاٴ ‪٦‬بضثطی دیكٷٽبزی زض ثب‪ٞ‬ز ‪٦‬ٽٵ‬
‫ػٷجٻ ٲٹظٺ ای ٶساضز)‪ .‬اظ ایٵ ‪٦‬كٹض ٶ‪ٟ‬ز ذبٰ‪ ،‬ضٸ‪ٚ‬ٵ ظیشٹٴ‪ ،‬ٲط‪٦‬جبر‪ ،‬آټٵ ٸ ؾطة نبزض ٲیقٹز‪ .‬ثب ٸػٹز‬
‫ایٵ ٸيٗیز ا‪٢‬شهبزی سٹٶؽ ثٻ ‪٪‬ٹٶٻ ایؿز ‪٦‬ٻ ٲؿئٹالٴ ضا سكٹی‪ ١‬ثٻ ؾطٲبیٻ ‪٪‬صاضی زض ثر ف سٹضیؿ ٱ‬
‫‪3‬‬
‫ثٻ ٖٷٹاٴ ی‪٧‬ی اظ دبیٻټبی ٲٽٱ ا‪٢‬شهبز ‪٦‬كٹض ‪٦‬طزٺ اؾز‪.‬‬
‫اظ زی‪٫‬ط ‪٦‬كٹضټبی ؾبح٭ ٲسیشطاٶٻ ٲیسٹاٴ ثٻ ایشبٮیب‪ٞ ،‬طاٶؿٻ‪ ،‬یٹٶبٴ ٸ سط‪٦‬یٻ اق بضٺ ‪ ٦‬طز‪٦ .‬ك ٹضټبی‬
‫ټٳؿبیٻ اظ ٶٓط سجبز‪ ٬‬اَالٖبر ٸ سؼطثٻټبی ٲطٲز قٽطی‪ ،‬ټٳچٷیٵ اظ ٶٓط ؾطٲبیٻ ‪٪‬صاضیټبی ذ بضػی‬
‫حبئع اټٳیز ‪ٞ‬طاٸاٴ ټؿشٷس‪ .‬ٸيٗیز ا‪٢‬شهبزی ‪٦‬كٹضټبی ‪٦‬ٷبض زضیبی ٲسیشطاٶٻ ٖٳی‪ ٣‬بً ث ٻ ټ ٱ ٲ طسجٍ ٸ‬
‫زضټٱ سٷیسٺ اؾز‪ ،‬ٮصا سالـټبی آ‪٪‬بټبٶٻ ظیبزی ثطای ثٻ ضٸٶ‪ ١‬زضآٸضزٴ ‪٦‬كٹضټ بی ټٳؿ بیٻ ذهٹن بً اظ‬
‫ؾٳز ‪٦‬كٹضټبی اضٸدبیی زض ایٵ ٲٷُ‪٣‬ٻ نٹضر ٲی‪٪‬یطز‪ .‬ثٻ ٖٷٹاٴ ٲظ ب‪ ٬‬ٲ یس ٹاٴ اظ ٸاٰ ‪ 1/08‬ثیٯی ٹٴ‬
‫یٹضٸای ‪٦‬ٻ سٹؾٍ ‪ 4AFD‬ثٻ ‪٦‬كٹض سٹٶؽ ثطای ٲ‪٣‬بثٯٻ ثب ثحطاٴ ا‪٢‬شه بزی زض غٸٴ ‪ 2008‬اذشه بل زازٺ‬

‫‪1. Kairouan, Tunisia‬‬

‫‪2. Rehabimed Method for Rehabilitation of Traditional Mediterranean Architecture, guide for the‬‬
‫‪rehabilitation of traditional buildings & an approach to the integrated renovation of traditional sites‬‬
‫‪3. en.wikipedia.org/wiki/Tunisia:‬‬
‫‪4. Agence Française de Développement As part of the framework of the Union for the Mediterranean‬‬
‫)‪(UFM‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 40‬‬

‫قس‪ ،‬ٶبٰ ثطز‪ .‬ثركی اظ ایٵ ټعیٷٻ ٲؿش‪٣‬یٳبً زض ثرف سٹضیؿٱ ثٻ ٖٷٹاٴ ‪٢‬ؿ ٳشی اظ سٹؾ ٗٻ دبی ساض ‪٦‬ك ٹض‬
‫ؾطٲبیٻ ‪٪‬صاضی قس‪.‬‬

‫لیشٍاى اهشٍص‬
‫‪٢‬یطٸاٴ اٲطٸظ ٲشك‪٧‬٭ اظ حهبضټبی سبضیری ٸ حٹٲٻای ٲطسجٍ ثب قٽط اؾ ز‪ .‬ٲؼٳٹٖ ٻ دیچی سٺای اظ‬
‫ذیبثبٴټبی ثبضی‪٦ ،٥‬ٹچٻټبی ثٵ ثؿز‪ ،‬ثٷبټبی ؾ‪ٟ‬یس ضٶ‪ ٩‬ثب ‪٪‬ٷجسټب ٸ ثبز‪٪‬یطټب‪ ،‬ٲٷبضټبی چٽ بض‪٪‬ٹـ ٸ‬
‫زضٸاظٺټبی ثبق‪٧‬ٹٺ‪ ،‬ٸیػ‪٪‬یټبی ‪٦‬ٯی ثب‪ٞ‬ز قٽط ؾٷشی ضا سك‪٧‬ی٭ ٲیزټٷس‪ .‬ذبٶٻټب ٖٳ سسبً زض ی ‪ ٥‬ی ب زٸ‬
‫َج‪٣‬ٻ زاضای حیبٌ ٲط‪٦‬عی ټؿشٷس‪ .‬ٲحسٸزٺ ػسیس قٽط ٶیع ‪٦‬ٻ زض ؾطحس ثال‪ٞ‬ه٭ ثبضٸی قٽط ‪٢‬سیٱ ‪ ٢‬طاض‬
‫‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ‪ ،‬ثب قج‪٧‬ٻټبی ٲؿش‪٣‬یٱ ٸ ؾٷ‪ٟ٫‬طـ قسٺ ٸ ٲٗٳبضی ػسیس ذٹز ْٽٹض یب‪ٞ‬شٻ اؾز س ب ثب‪ ٞ‬ز ‪ ٢‬سیٳی‬
‫قٽط ضا زؾز ٶرٹضزٺ ثب‪٢‬ی ث‪٫‬صاضز‪ .‬ثًٗبً ؾُح ؾبذشٳبٴټبی ػسیساالح ساص زض ثب‪ ٞ‬ز ػسی س ق ٽط ٶی ع‬
‫زاضای ٶٳبی ؾ‪ٟ‬یس ضٶ‪ ٩‬اؾز سب ټٳبټٷ‪٫‬ی ثیكشطی ثب ثب‪ٞ‬ز سبضیری دیسا ‪٦‬ٷس‪.‬‬

‫‪ -1-1‬ثشًبهِ احیبی ؿْش لیشٍاى‬

‫ی‪ ٥‬ثطٶبٲٻ ثٯٷس ٲسر ثطای ٲطٲز ٸ احیبی ثب‪ٞ‬ز س بضیری ق ٽط ث ب ټٳ‪ ٧‬بضی ٲؤؾؿ ٻ ٲٯ ی ثبؾ شبٴ‬
‫قٷبؾی ٸ ‪ ASM‬سٽیٻ قس‪ٖ .‬ٳٯیبر اػطایی اظ اثٷیٻ سبضیری ‪٦‬ٻ زض ٲٗطو ذُط ‪ ٢‬طاض زاق شٷس آ‪ ٚ‬بظ ق س‪.‬‬
‫ثسیٵ سطسیت َی ‪ 20‬ؾب‪ ٬‬حؼٱ ‪٢‬بث٭ سٹػٽی اظ آطبض سبضیری ثٻ دیطٸی اظ ق‪٧‬٭ اٸٮیٻ ذٹز ٲطٲز ٸ احی ب‬
‫قس‪ .‬حهبض ثب ٖٓٳز زٸض قٽط سبضیری ٶیع زض ایٵ ‪ٞ‬طنز ٲطٲز ‪٪‬طزیس‪.‬‬
‫اټسا‪٦ ٜ‬ٯی ثطٶبٲٻ قبٲ٭ ٲٹاضز ظیط ثٹز‪:‬‬
‫‪ -‬ح‪ٟ‬بْز اظ ٲیطاص ٲٗٳبضی‪ٞ ،‬طټٷ‪٫‬ی ٸ سبضیری قٽط‬
‫‪ -‬سكٹی‪ ١‬ٲكبض‪٦‬ز ٖٳٹٲی زض ثطٶبٲٻ ح‪ٟ‬بْز‬
‫‪ -‬حٳبیز اظ قٽط سبضیری زض ٲ‪٣‬بث٭ ی‪٧‬ٷٹاذشی ٶبقی اظ سٹؾٗٻ ٲسضٴ‬
‫‪ -‬سٹػٻ ثٻ احیبی ا‪٢‬شهبزی اػشٳبٖی قٽط زض ثطٶبٲٻ سٹؾٗٻ‬
‫سؼطثٻ اػطایی احیب قبٲ٭ ٲٹاضز شی٭ ثٹز‪:‬‬
‫‪ -‬ٲطٲز ٲؿبػس‬
‫‪ -‬سجسی٭ ؾطثبظ ذبٶٻ ذبٴ ثطٸسب ٲطثٹٌ ثٻ ‪٢‬طٴ ‪ 18‬ٲیالزی ثٻ ٲط‪٦‬ع نٷبیٕ زؾشی‬
‫‪ -‬سجسی٭ ثیطثبضٸٶب ثٻ ٲط‪٦‬ع نٷبیٕ زؾشی‪ ،‬ٲطٲز ؾٹ‪٢ ٠‬سیٳی ‪٦‬ٻ قبٲ٭ ی‪ ٥‬آة اٶجبض ٶیع ثٹز‬
‫‪ -‬سجسی٭ آضاٲ‪٫‬بٺ ؾیس ذسیسی (‪٢‬طٴ ‪ 18‬ٲیالزی) ثٻ ٲسضؾٻ ٶبقٷٹایبٴ‬
‫‪ -‬سجسی٭ آضاٲ‪٫‬بٺ ؾیس ٖٯٹٲی ثٻ ٲط‪٦‬ع اَالٖبر‬
‫‪ -‬اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ آضاٲ‪٫‬بٺ ؾیس ٖجساٮ‪٣‬بزض ثٻ ٖٷٹاٴ ٲط‪٦‬ع ثیٳبضاٴ زیبثشی‬
‫‪ -‬سجسی٭ آضاٲ‪٫‬بٺ ؾیس ؾیٗیٹٶی ثٻ ٲؤؾؿٻ حٳبیز اظ َجیٗز‬
‫‪ٞ‬ه٭ ؾٹٰ‪ :‬سؼبضة ػٽبٶی (چٷس ‪٦‬كٹض اؾالٲی ٸ آؾیبیی) □ ‪41‬‬

‫‪ -‬احیبی آضاٲ‪٫‬بٺ ؾیس ٖبثس ثٻ ٖٷٹاٴ ازاضٺ ‪ASM‬‬

‫‪ -‬سجسی٭ آضاٲ‪٫‬بٺ ٖٳط ٖجبزا ثٻ ٲٹظٺ ټٷطټبی ٲطزٲی‬
‫‪ -‬ٲطٲز آضاٲ‪٫‬بٺ ؾیس نبحت‬
‫‪ -‬ٲطٲز حٹو آثطیع ٖ‪٣‬ٯجیس (‪٢‬طٴ ‪ 9‬ٲیالزی) ثٻ دیطٸی اظ ق‪٧‬٭ اٸٮیٻ آٴ‬
‫‪ -‬احیبی حهبض ٸ زضٸاظٺ ټبی قٽط ثٻ ق ‪٧‬٭ اٸٮی ٻ‪ ،‬ثؼ ع ثرك ی ‪ ٦‬ٻ زض ػٷ ‪ ٩‬ػٽ بٶی زٸٰ سٹؾ ٍ‬
‫آٮٳبٴټب سرطیت قسٺ ثٹز‪.‬‬

‫‪ -2-1‬سٍؽ ثْؼبصی هؼوبسی ػٌتی حبؿیِ دسیبی هذیتشاًرِ ثرب سٍیىرشد ًَػربصی یىپبسچرِ‬
‫هحَعِّب ٍ ثبفتّبی لذیوی‬
‫احیبی ٲؼٳٹٖٻ ٸ یب ثب‪ٞ‬زټبی ؾٷشی ثبیس زض چٽبضچٹة ی‪ٞ ٥‬طایٷ س ‪٦‬ٯ ی سؼسی س حی بر‪ ،‬ٶ ٹظایی ٸ‬
‫ٲٗبنط ؾبظی ٲٷُ‪٣‬ٻای ( ٲٷُ‪٣‬ٻ ای ‪٦‬ٻ زض آٴ ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ‪ ،‬اٖٱ اظ ضٸؾشبیی یب قٽطی) ٸ ثب سٹػٻ ث ٻ ثب‪ ٞ‬ز‬
‫اَطا‪ ٜ‬اٶؼبٰ قٹز‪ .‬ایٵ اٲط ٶٻ سٷٽب زض ٲحیٍ ‪ٞ‬یعی‪٧‬ی ثٯ‪٧‬ٻ ثبیس زض ٲحیٍ اػشٳبٖی اٖٱ اظ ثب‪ٞ‬ز ػٳٗیش ی‬
‫ؾب‪٦‬ٵ ٸ یب زض ٲؼٳٹٖٻ ‪ٗٞ‬بٮیزټبی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‪ ،‬اػشٳبٖی ٸ ا‪٢‬شهبزی‪ ،‬زض ٶٓط ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ قٹز‪ .‬ایٵ اٲط ث ب ټ س‪ٜ‬‬
‫ثٽجٹز قطایٍ ظیؿشی اػشٳبٔ ؾب‪٦‬ٵ ٸ اضس‪٣‬بی ٲح یٍ ٲه ٷٹٔ ٸ ټٳچٷ یٵ ح‪ٟ‬بْ ز ٸ اضس‪ ٣‬بن ‪ٞ‬طټٷ ‪ ٩‬ٸ‬
‫اضظـټبی سبضیری اٶؼبٰ ٲیقٹز‪ .‬يٳٵ ایٷ‪٧‬ٻ ثبیس ٲشًٳٵ اٶُجب‪ ٠‬زایٱ ٸ ٲساٸٰ ثطآٸضزٴ ٶیبظټبی اٶؿ بٴ‬
‫اٲطٸظی ثبقس‪ .‬ثٽؿبظی ثبیس ثٻ ٖٷٹاٴ ‪ٞ‬طایٷسی آضاٰ ٸ ثطٶبٲٻضیعی قسٺ ثب اټسا‪ ٜ‬ٲیبٴ ٸ ثٯٷسٲسر زض ٶٓ ط‬
‫‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ قٹز ٶٻ زذبٮشی قشبثعزٺ ٸ ٶب‪٪‬ٽبٶی‪ .‬ایٵ اٲط ثبیس ثب ی‪ ٥‬سهٳیٱ ‪٢‬بَٕ ؾیبؾی ټٳطاٺ ثبق س ٸ ټ س‪ٜ‬‬
‫‪ٚ‬بیی آٴ اٶؼبٰ ا‪٢‬ساٲبر ٸ س‪ٛ‬ییطار آضاٰ ٸ ٲساٸٰ زض ټٳبټٷ‪٫‬ی ٸ اٶُجب‪٦ ٠‬بٲ٭ ثب سحٹالر سسضیؼی ٲٷُ‪ ٣‬ٻ‬
‫ٸ ؾب‪٦‬ٷبٴ آٴ ثبقس‪.‬‬

‫‪ -1-2-1‬اّذاف هشثَط ثِ سٍؽّبی هذاخلِ‬

‫‪ -‬ٲٷٓٱ ٸ ؾیؿشٳی ‪٦‬طزٴ ٲطاح٭ ٲرشٯ‪ٞ ٝ‬طایٷس ثٽؿبظی؛‬
‫‪ -‬قٷبؾبیی ٸ دیكٷٽبز اثعاض ٸ اٲ‪٧‬بٶبر ٲرشٯ‪ ٝ‬سٹؾٗٻ ٸ ٲسیطیز ثٽیٷٻ (قبٲ٭ اثعاض ‪ٞ‬ٷی‪ ،‬ازاضی ٸ ‪٢‬بٶٹٶی)؛‬
‫‪ -‬سٗییٵ ٲٗیبضټبیی ‪٦‬ٻ ٲشًٳٵ سٗٳ‪ ١‬ثیكشط زض ٲؿبئ٭ ثبقس؛‬
‫‪ -‬اضایٻ ی‪ ٥‬اؾشطاسػی ‪٦‬ٻ ٲٹ‪٣ٞ‬یز ‪ٞ‬طایٷس ضا سًٳیٵ ٶٳبیس؛‬

‫‪ -2-2-1‬اكَل ٍ هؼیبسّبی هشثَط ثِ سٍؽ هَسد ًظش‬

‫ایٵ ضٸـ ثطای سًٳیٵ ٲٹ‪٣ٞ‬یز زض ضٸٶس ثٽؿبظی ٸ ثبظظٶسٺ ؾبظی‪ ،‬دٷغ ان٭ اؾبؾی ظیط ضا ٲجٷب ‪ ٢‬طاض‬
‫ٲیزټس‪:‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 42‬‬

‫‪ٍ -‬حذت‬
‫زض ٶٓط ‪٪‬ط‪ٞ‬شٵ ‪٦‬بٮجس ٸ ‪ًٞ‬بی ؾٷشی ( اٖٱ اظ ثب‪ٞ‬ز سبضیری قٽط یب ضٸؾشب) ثٻ ٖٷ ٹاٴ ‪٢‬ؿ ٳشی اظ ی ‪٥‬‬
‫‪٦‬٭ ثعض‪٪‬شط‪َ .‬ج‪ ١‬ایٵ ان٭‪ ،‬ټط ثٷب ٸ ‪ًٞ‬بیی ثبیس زض سُبث‪٦ ١‬بٲ٭ ثب ٸیػ‪٪‬ی ٲٷحهط ثٻ ‪ٞ‬طز سبضیری ثب‪ٞ‬ز ٸ‬
‫ثؿشط آٴ ؾبظٲبٶسټی قٹز‪.‬‬

‫‪ -‬جبهؼیت‬
‫ضٸی‪٧‬طزی چٷس ٸػٽی ٸ ټٳٻ ػبٶجٻ ثٻ ‪ٞ‬طایٷس احیب ثبیس قبٲ٭ ٲٹاضزی ثٻ قطح ظی ط ثبق س‪ :‬سٹػ ٻ ث ٻ‬
‫اثٗبز ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‪ ،‬ا‪٢‬شهبزی‪ ،‬اػشٳبٖی ٸ ٲحیُی ٶٻ سٷٽب اظ ٶ‪ُ٣‬ٻ ٶٓط نط‪ٞ ٜ‬ٷی یب قٽطؾبظی‪ ،‬ا‪ ٢‬ساٰ ث ٻ ث بظ‬
‫سٗطی‪ ٝ‬اؾشطاسػی ػبٲٗی ‪٦‬ٻ ثشٹاٶس سٗبزٮی ثیٵ اضس‪٣‬بی ٲیطاص قٽطؾبظی ثب‪ٞ‬ز ٸ ثٽج ٹز ‪٦‬ی‪ٟ‬ی ز ظٶ س‪٪‬ی‬
‫ؾب‪٦‬ٷبٴ ثط‪٢‬طاض ٶٳبیس‪.‬‬

‫‪ّ -‬وىبسی‪ ،‬تؼبٍى ٍ تؼبهل‬

‫ایؼبز ظٲیٷٻ ٲكرم ٸ سٗطی‪ ٝ‬قسٺ ثطای ‪ٗٞ‬بٮیزټبی اػشٳبٖی‪ :‬سٗطی‪ ٝ‬چٽ بضچٹة ‪ ٢‬بٶٹٶیای ‪ ٦‬ٻ اظ‬
‫َطی‪ ١‬آٴ ٶٽبزټبی شیطثٍ زض ‪ٞ‬طایٷس ثٽؿبظی قبٲ٭ ؾیبؾز‪٪‬صاضاٴ‪ ،‬ٲشرهه بٴ‪ ،‬ٶٽ بزټ بی اػشٳ بٖی ٸ‬
‫‪ٚ‬یطٺ‪ ،‬ټٳچٷیٵ قٽطٸٶساٴ ثطای زؾز یبثی ثٻ سٹا‪ ١ٞ‬ػٳٗی ث طای سً ٳیٵ ا‪ ٢‬ساٲبر دبی ساض ث ب ی‪ ٧‬سی‪٫‬ط‬
‫سٗبٲ٭ ‪٦‬ٷٷس‪.‬‬

‫‪ -‬اًؼغبف پزیشی‬
‫‪ٞ‬طایٷس ثٽؿبظی ٶیبظٲٷس اضظیبثی ٸ دبیف ٲساٸٰ ا‪٢‬ساٲبر اؾز ٸ اٲ‪٧‬بٴ س‪ٛ‬ییط اؾشطاسػیټبی ٲطث ٹٌ ث ٻ‬
‫ثٽؿبظی زض َٹ‪ ٬‬زٸضٺ اػطا‪ ،‬ثطای اٶُجب‪ ٠‬ثب س‪ٛ‬ییطار دیف ثیٷی ٶكسٺ اػشٳبٖی ٸ ا‪٢‬شهبزی ټٳ ٹاضٺ ثبی س‬
‫ٲس ٶٓط ثبقس‪.‬‬

‫‪ -‬اًغجبق پزیشی‬
‫سٗطی‪ ٝ‬چٽبضچٹثی ثطای ٲسیطیز اٲط ٲطٲز ٸ ثٽؿبظی يطٸضی اؾز‪ .‬ثسیٽی اؾز ‪٦‬ٻ اضای ٻ ضاټ‪ ٧‬بضی‬
‫ٲكرم ٸ طبثز ثطای ثب‪ٞ‬زټبی ‪٦‬ٽٵ سٳبٲی ‪٦‬كٹضټبی ٸا‪ ٕ٢‬زض حبقیٻ زضیبی ٲسیشطاٶٻ ٲس ٶٓط ٶٳیثبقس‪،‬‬
‫ثٯ‪٧‬ٻ ضاټجطزټب ٸ دیكٷٽبزټب ثبیس ثط اؾبؼ ذهٹنیبر ٸیػٺ ټط ٲٷُ‪٣‬ٻ سٗطی‪ ٝ‬ٸ سٽیٻ قٹز‪.‬‬
‫ایٵ ضٸـ ثٻ ٸاؾُٻ دٷغ ٲطحٯٻ ثٻ قطح ظیط ‪٢‬بث٭ سٗطی‪ ٝ‬اؾز‪.‬‬

‫‪ -‬پـتَاًِ ػیبػی‬
‫‪ٞ‬طایٷس ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬ثب ی‪ ٥‬ذٹاؾز ٸ حٳبیز ؾیبؾی ثطای ایؼبز س‪ٛ‬ییط قطٸٔ ٲیقٹز‪ .‬زض ایٵ ضاؾشب ‪ ٪‬بٰ اٸ‪٬‬‬
‫قبٲ٭ سهٳیٱ‪٪‬یطیټبی اٸٮیٻ ثطای ؾبظٲبٶسټی ٸ ٲسیطیز ٲٷبؾت ‪ٞ‬طایٷ س ثٽؿ بظی اؾ ز ٸ ‪ ٪‬بٰ ثٗ سی‬
‫‪ٞ‬ه٭ ؾٹٰ‪ :‬سؼبضة ػٽبٶی (چٷس ‪٦‬كٹض اؾالٲی ٸ آؾیبیی) □ ‪43‬‬

‫سٗییٵ ٲحسٸزٺ زذبٮز زض ثب‪ٞ‬ز ٸ ؾبظٲبٶسټی ٲطثٹٌ ثٻ زذبٮ ز اض‪ ٪‬بٴټ بی ٲرشٯ ‪ ٝ‬ٸ شی طثٍ زض اٲ ط‬
‫ثٽؿبظی ٸ ټٳچٷیٵ ٲكبض‪٦‬ز ؾب‪٦‬ٷبٴ ٲٷُ‪٣‬ٻ اؾز‪.‬‬

‫‪ -‬ؿٌبػبیی ٍ تـخیق هؼألِ‬

‫‪٢‬ج٭ اظ سهٳیٱ‪٪‬یطی زض ٲٹضز زذبٮز زض ثب‪ٞ‬ز‪ ،‬ثطضؾی َطحټبی ثبالزؾز ٸ ‪٢‬ٹاٶیٵ ٸ يٹاثٍ ٶبْط ث ط‬
‫ٲحسٸزٺ ٸ ټٳچٷیٵ قٷبؾبیی ٶیبظټب ٸ سٹ‪ٗ٢‬بر ؾب‪٦‬ٷبٴ يطٸضی اؾز‪ .‬سحٯی٭ټ بی ثسؾ ز آٲ سٺ زض ای ٵ‬
‫ثرف‪ ،‬ی‪ ٥‬ٲجٷب ثطای قٷبؾبیی ی‪٧‬ذبضچٻ‪ 1‬ٲٷُج‪ ١‬ثط آضان ٖٳٹٲی ٸ ټٳچٷ یٵ ٲٷُج ‪ ١‬ث ط حٳبی زټ بی‬
‫ؾیبؾی ذٹاټس ثٹز‪.‬‬

‫‪ -‬ساّجشد‬
‫ثط اؾبؼ ٶ‪٧‬بر ٲٽٳی ‪٦‬ٻ ٲؿشرطع اظ قٷبذز ی‪٧‬ذبضچٻ ٸ ٲشأطط اظ اؾشطاسػی ٲیثبقس‪ ،‬ٲؼٳٹٖ ٻای اظ‬
‫ضاټ‪٧‬بضټبی ٲطثٹٌ ثٻ دبیساضی ٸ انٹ‪ ٬‬اػطایی ثطای اضظیبثی ٲیعاٴ ‪٦‬بضایی ٸ ٲٹ‪٣ٞ‬یز سٗطی‪ ٝ‬ذٹاټ س ق س‪،‬‬
‫ایٵ ‪ٞ‬طایٷس ٲٳ‪٧‬ٵ اؾز ٶكبٴ زټس ‪٦‬ٻ ٲطاح٭ سحٯی٭ ‪٦‬ب‪ٞ‬ی ٶجٹزٺ اؾز ٸ ثبظ‪٪‬كشی ثٻ ٲطحٯ ٻ ق ٷبذز ضا‬
‫ثٻ ٲٷٓٹض ‪٦‬بٲ٭ ‪٦‬طزٴ اَالٖبر اظ ٲٷُ‪٣‬ٻ يطٸضی ٶٳبیس‪ .‬ظٲبٶی ‪٦‬ٻ ؾٷبضیٹی ٲٹضز ٶٓط ثطای اػطا ثسؾ ز‬
‫آٲس‪ ،‬ی‪َ ٥‬طح اػطایی سٷٓیٱ ٲیقٹز ٸ سٳبٰ ا‪٢‬ساٲبسی ‪٦‬ٻ ثطای ضؾیسٴ ثٻ ایٵ ٲ‪٣‬بنس ثبی س اٶؼ بٰ ق ٹز‪،‬‬
‫سٽیٻ ٲی ‪٪‬طزز‪َ .‬طح ثبیس ثب سٹا‪ٖ ١ٞ‬ٳٹٲی ػبٲٗٻ ٲُبث‪٣‬ز زاقشٻ‪ ،‬ټٳچٷیٵ سٹؾ ٍ ؾیبؾ شٳساضاٴ سأیی س‬
‫قٹز ٸ ٶٽبیشبً َطح دیكٷٽبزی ٸ ؾیبؾزټبی اػطایی ٶیبظٲٷس يٹاثٍ ٸ اثعاض ‪٦‬بض ٲٷبؾت ذٹاټس ثٹز‪.‬‬

‫‪ -‬الذام‬
‫ایٵ ٲطحٯٻ قبٲ٭ ثٻ اػطا زضآٸضزٴ ‪٦‬ٯیٻ ا‪٢‬ساٲبر دیفثیٷی قسٺ زض َطح اػطایی ق بٲ٭ ثطٶبٲ ٻټ بی‬
‫ٖٳٯیبر قٽطی ٸ دطٸغٺ ټبی ٲكرم ثطای س‪ ٥‬ثٷبټ ب‪ ًٞ ،‬بټبی ث بظ ٸ ‪ٚ‬ی طٺ اؾ ز ٸ س‪٧‬ٳی ٭ ‪٦‬ٷٷ سٺ آٴ‬
‫اٲ‪٧‬بٴؾٷؼی ٲُبٮجبر ػبٲٗٻ‪ ،‬ٲ‪٣‬ٹٮٻ ا‪٢‬شهبزی ٸ ٲحیُی ٲیثبقس‪ .‬زض ٲٹضز س‪ ٥‬ثٷبټ ب‪ ،‬ضاټٷٳ بی ٲطٲ ز‬
‫ثٷبټبی ؾٷشی ٲیسٹاٶس ٲٹضز اؾش‪ٟ‬بزٺ ‪٢‬طاض ‪٪‬یطز‪.‬‬

‫‪ً -‬ظبست‬
‫يٳٵ ا‪٢‬ساٲبر اػطایی ٶیع اضظیبثی ٸ دبیف ٲساٸٰ يطٸضی ذٹاټس ثٹز‪ .‬ظٲبٶی ‪٦‬ٻ ایٵ ا‪ ٢‬ساٲبر س‪٧‬ٳی ٭‬
‫قس‪ ،‬زضػٻ ٲٹ‪٣ٞ‬یز ٲح‪ ٥‬ظزٺ ٲیقٹز‪ .‬زض نٹضر ٲكبټسٺ قٹاټسی ٲجشٷی ثط ایٷ‪ ٧‬ٻ ا‪ ٢‬ساٲبر ٶشٹاٶؿ شٻ‬
‫ثبقس ٶشبیغ ٲٹضز اٶشٓبض ضا ثطآٸضزٺ ‪٦‬ٷس ضػٹٔ ٲؼسز ثٻ ٲطحٯٻ اؾشطاسػی ٸ یب حش ی ا‪ ٪‬ط ق طایٍ ٲٷُ‪ ٣‬ٻ‬
‫س‪ٛ‬ییط ‪٦‬طزٺ ثٻ ٲطحٯٻ قٷبذز يطٸضی ذٹاټس ثٹز‪.‬‬

‫‪1. Integrated Diagnosis‬‬

 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 44‬‬

‫‪ -3-1‬جوغ ثٌذی ٍ ًتیجِ گیشی اص تجشثِ لیشٍاى‬

‫ثطٶبٲٻ ح‪ٟ‬بْز ٸ ثٽؿبظی ثب‪ٞ‬ز سبضیری قٽط ‪٢‬یطٸاٴ يٳٵ ایؼبز ظٲیٷٻ ٲٷبؾت ثطای ح ٭ ٲك ‪٧‬الر‬
‫قٽطی ثیبٶ‪٫‬ط ٶ‪٫‬طقی ‪ٞ‬طټٷ‪٪ ٩‬طا ٲیثبقس‪.‬‬
‫ح‪ٟ‬بْز اظ ثٷبټبی سبضیری اضظقٳٷس ٸ ثطٶبٲٻضیعی ثطای احیبی آٶٽب ثبٖ ض ایؼ بز اق ش‪ٛ‬ب‪ ٖ ٬‬سٺای اظ‬
‫اټبٮی قس ٸ ثٻ سجٕ آٴ ضٸٶ‪ ١‬ا‪٢‬شهبزی ضا زض ٲحسٸزٺ سبضیری ؾجت ‪٪‬طزیس‪.‬‬
‫زض َطح ثٽؿبظی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬یطٸاٴ ٲؿبئ٭ اػشٳبٖی‪ ،‬قطایٍ ظیؿز ٲحیُی ٸ ؾ ‪٧‬ٹٶز ٶی ع ٲ ٹضز سٹػ ٻ‬
‫‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬ز‪ .‬زض ټط نٹضر ح‪ٟ‬بْز اظ ثب‪ٞ‬ز ٸ ٖٷبنط سبضیری ٸ سٹػ ٻ ث ٻ ٲ‪٣‬ٹٮ ٻ ‪٪‬طزق ‪٫‬طی زض ضاؾ شبی‬
‫اټسا‪ ٜ‬اػشٳبٖی ٸ ا‪٢‬شهبزی‪٪ ،‬طایف ‪ٚ‬بٮت زض َطح ٲطٲز قٽط سبضیری ‪٢‬یطٸاٴ ثٹزٺ اؾز‪.‬‬
‫اټٱ ضٸی‪٧‬طزټبی اؾبؾی زض َطح ‪٢‬یطٸاٴ ثٻ قطح ظیط اؾز‪:‬‬
‫‪ -1‬ػبٲٕ ٶ‪٫‬طی ٶؿجی ٲجشٷی ثط ٲحسٸزٺ دیطاٲٹٴ ٸ ثال‪ٞ‬ه٭ ثٷبټبی ‪٢‬بث٭ ح‪ٟ‬بْز‬
‫‪ -2‬ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز ٸ احیبی ‪ًٞ‬بټبی ٖٳٹٲی‬
‫‪ -3‬اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ سؼبضة ٸ زاٶف ؾبیط ‪٦‬كٹضټب‬
‫‪ -4‬اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ ؾطٲبیٻ ‪٪‬صاضیټبی ‪ٞ‬طا ٲٯی‬
‫‪ -5‬اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ ‪٦‬ٯیٻ اثعاضټبی ‪٢‬بث٭ سهٹض زض احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬یطٸاٴ‬
‫‪ -6‬زض ٶٓط ‪٪‬ط‪ٞ‬شٵ ٲؿبئ٭ ٸ ٲك‪٧‬الر ٲطثٹٌ ثٻ ا‪٢‬كبض ٲرشٯ‪ ٝ‬قبٲ٭ ا‪٢‬كبض ؾب‪٦‬ٵ ٸ‪ٚ‬یطٺ زض ثب‪ٞ‬ز‬
‫‪ -7‬سٗٳیٱ ‪ٞ‬طآیٷس ٲطٲز قٽطی ثٻ ی‪ ٥‬اٲط ټٳٻ ػبٶجٻ ٸ ‪ٞ‬طا‪٪‬یط ټٳٻ ا‪٢‬كبض‬
‫‪ -8‬سٗٳیٱ اٲط آٲٹظـ ح‪ٟ‬بْز‪ ،‬ٲطٲز ٸاحیب اظ ػبٲٗٻ سرههی ثٻ ؾب‪٦‬ٷبٴ ٸ ٖٳ ٹٰ ٲ طزٰ ٸ س‪٣‬ٹی ز‬
‫ٶ‪٣‬ف آٶٽب زضایٵ اٲط‬
‫‪ -9‬سكریم ٲحٹضټب ٸ ‪ُ٢‬تټبی ‪٢‬بث٭ احیب ٸ اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ آٶٽب زض ػٽز قٷبؾبیی ٲؿیطټبی سٹضیؿشی‬
‫‪ -10‬سٹػٻ ثٻ ٶیبظ ؾب‪٦‬ٷبٴ ټٳعٲبٴ ثب ٶیبظټبی سٹضیؿشی ٸسالـ زض سٗبٲ٭ ایٵ زٸ ثٻ ٶحٹی ‪ ٦‬ٻ ی‪ ٧‬ی‬
‫ٲٷ‪٧‬ط زی‪٫‬طی ٶجبقس‪.‬‬
‫‪ٞ -11‬طآیٷس ٲطٲز قٽطی اظ سهٳیٱ‪٪‬یطی اظ ثبال ثٻ دبییٵ ثٻ سهٳیٱ ‪٪‬یطی ټٳعٲبٴ اضس‪٣‬ب یب‪ٞ‬ز‪.‬‬
‫‪ -12‬اضس‪٣‬بی ؾُح اټسا‪ ٜ‬ا‪٢‬شهبزی ثٻ ا‪٢‬شهبز ‪٪‬طزق‪٫‬طی‬

‫‪ -2‬ؿْش حلت‪ ،‬ػَسیِ‬

‫قٽطټبی ‪٢‬سیٳی حٯت ٸ زٲك‪ ،١‬ثٻ ٖٷٹاٴ ‪ ٢‬سیٳیس طیٵ ق ٽطټبی زاضای ؾ ‪٧‬ٷٻ زض زٶی ب ث ٻ ق ٳبض‬
‫ٲیضٸٶس‪ .‬قٽط حٯت (طجز ػٽبٶی اؾز) ٲشٗٯ‪ ١‬ثٻ ټعاضٺ زٸٰ دیف اظ ٲیالز اؾز‪ .‬اظ ثب‪ٞ‬ز سبضیری ٲطث ٹٌ‬
‫ثٻ چٷسیٵ ‪٢‬طٴ اذیط‪ ،‬سٷٽب ثرفټبیی اظ زیٹاضټبی ‪٢‬سیٳی ثب‪٢‬ی ٲبٶسٺ اؾ ز ٸ ؾ بذشبض ق ٽط ‪ ٢‬سیٳی ث ٻ‬
‫ٸيٹح ‪٢‬بث٭ ‪ٞ‬ٽٱ ٶیؿز‪ .‬سٷٽب ٶ‪ُ٣‬ٻ قبذم حٯت‪٢ ،‬ٯٗٻ ٲط‪٦‬عی آٴ اؾز؛ ٲٹ‪ٗ٢‬یز ٲط‪ ٦‬عی ٸ ٲؿ ٯٍ ای ٵ‬
‫‪ٞ‬ه٭ ؾٹٰ‪ :‬سؼبضة ػٽبٶی (چٷس ‪٦‬كٹض اؾالٲی ٸ آؾیبیی) □ ‪45‬‬

‫‪٢‬ٯٗٻ‪ ،‬ٶ‪٣‬ف ٲط‪٦‬عی ٸ انٯی آٴ ضا زض زضٸٴ زیٹاضټبی قٽط ثٻ ٖٷٹاٴ ٲؿشح‪٧‬ٱس طیٵ ٸ ‪ ٢‬ٹیس طیٵ ثر ف‬
‫قٽط ٲیسٹاٴ ٲالحٓٻ ‪٦‬طز‪٦ .‬بٸـټبی ثبؾشبٴ قٷبؾی قٹاټسی اظ ؾ‪٧‬ٹٶز زض ایٵ ٲٷُ‪٣‬ٻ ضا اظ ‪٢‬طٴ زټ ٱ‬
‫دیف اظ ٲیالز ثٻ زؾز ٲیزټس‪ .‬اظ ټٳیٵ زٸضٺ ثٻ ثٗس‪ ،‬قٽط ثبضټب سرطیت ٸ ثبظؾبظی ق سٺ اؾ ز‪ .‬س بضید‬
‫‪٢‬ٯٗٻ ٲط‪٦‬عی قٽط ثٻ ؾٻ ‪٢‬طٴ دیف اظ ٲیالز ثط ٲی‪٪‬طزز‪.‬‬
‫قطایٍ ا‪٢‬شهبزی ٸ ؾیبؾی حٯت زض َٹ‪ ٬‬ؾسٺ ټ بی اذی ط ٶٹؾ بٶبر ظی بزی ضا سؼطث ٻ ‪ ٦‬طزٺ اؾ ز‪.‬‬
‫ٲٗٳبضی ایٵ قٽط زض ‪٢‬طٴ زٸاظزٺ ٸ ؾیعزٺ ٲیالزی‪ ،‬ثٻ اٸع ق‪٧‬ٹ‪ٞ‬بیی ذٹز ضؾیس ‪٦‬ٻ قٹاټسی اظ ایٵ زٸضٺ‬
‫اظ ػٳٯٻ ‪٢‬ٯٗٻ‪ ،‬ٲؿبػس ٸ ټٳچٷیٵ ٲساضؼ ٸػ ٹز زاضز‪ .‬زض ‪ ٢‬طٴ قك ٱ ٸ ټ‪ ٟ‬شٱ ٲ یالزی ٶی ع اظ ‪ ٢‬سضر‬
‫ا‪٢‬شهبزی قبذهی ثطذٹضزاض قسٺ اؾز ٸ زض ایٵ ظٲبٴ ؾٹٲیٵ قٽط ثعض‪ ٨‬اٲذطاَٹضی ٖظٳ بٶی ث ٻ ق ٳبض‬
‫ٲیض‪ٞ‬ز‪ .‬زض َٹ‪٢ ٬‬طٴ ټؼسټٱ‪ ،‬قٽط زچبض ض‪٦‬ٹز ا‪٢‬شهبزی ٸ ؾیبؾ ی ق س‪ .‬ټٳ بٴَ ٹض ‪ ٦‬ٻ ثطٶ ع‪ 1‬ثی بٴ‬
‫ٲی‪٦‬ٷس‪:‬‬
‫" ‪٣ٞ‬ساٴ ق‪٧‬ٹ‪ٞ‬بیی ا‪٢‬شهبز ٲسضٴ زض ایٵ قٽط‪ ،‬ث ب س‪٧‬ی ٻ ث ط ٖ بزار ‪٪‬صق شٻ ٸ ضػ ٹٔ ث ٻ‬
‫‪٪‬صقشٻ ذٹز‪ ،‬اٶ‪٫‬یعٺټبی ح‪ٟ‬بْز اظ ضٸـټبی ؾٷشی ٸ ٲٗٳبضی ‪ ٢‬سیٳی آٴ ضا ث ٻ ٸػ ٹز‬
‫ٲیآٸضز‪ ،‬زض حبٮی ‪٦‬ٻ ‪٦‬ٯیز قٽط ثب ٸػٹز ٲٹع ‪٪‬طزق‪٫‬طی ټٳچٷبٴ زؾز ٶر ٹضزٺ ث ب‪٢‬ی‬
‫ٲبٶسٺ اؾز‪ .‬زض ٖیٵ حب‪ ،٬‬حٯت ثٻ ٖٷٹاٴ ی‪٧‬ی اظ ‪٪‬ٷؼیٷٻټبی ٲیطاص ذبٸضٲیبٶٻ ثٻ ق ٳبض‬
‫ٲیضٸز ٸ ثبیؿشی ‪٢‬ج٭ اظ ایٷ‪٧‬ٻ اضظـټب ٸ ْطا‪ٞ‬ز ذٹز ضا اظ زؾ ز زټ س ث ٻ َ ٹض ز‪٢‬ی ‪١‬‬
‫‪2‬‬
‫زض‪ ٤‬قٹز‪".‬‬
‫اظ اٸاذط ‪٢‬طٴ ٶٹظزټٱ‪ ،‬ثب قطٸٔ سٹؾٗٻ زض ذبضع اظ حهبض قٽط‪ٖ ،‬ٳٯ‪٧‬طزټبی ا‪٢‬شهبزی قٽط ‪٢‬سیٱ ضٸ ثٻ‬
‫ظٸا‪٪ ٬‬صاقز‪ .‬زض ؾب‪ 1909 ٬‬ٲیالزی‪ ،‬ټش٭ ٲٗطٸ‪ ٜ‬ثبضٸٴ ؾبذشٻ ق س ‪ ٦‬ٻ زض حبق یٻ ق ٽط ‪ ٢‬سیٳی زض‬
‫زضٸٴ ی‪ ٥‬ثب٘ ‪٢‬طاض زاقز؛ زض حب‪ ٬‬حبيط ایٵ ټش٭ زض ٲط‪٦‬ع ی‪ ٥‬قٽط ثعض‪ ،٨‬دیچیسٺ ٸ ثیٶٓٱ ‪ ٢‬طاض زاضز‪.‬‬
‫ٲٽبػطر ؾب‪٦‬ٷبٴ اظ زضٸٴ قٽط ‪٢‬سیٱ ثٻ ٲح٭ سٹؾٗٻټبی ثیطٸٶی قٽط‪ ،‬ثٻ ض‪ ٦‬ٹز اػشٳ بٖی ټ ٱظٲ بٴ ث ب‬
‫ض‪٦‬ٹز ا‪٢‬شهبزی زض زضٸٴ قٽط ‪٢‬سیٱ ٲٷؼط قسٺ اؾز‪ .3‬اٲب زض ٲیبٶٻټبی ‪٢‬طٴ ثیؿشٱ‪ ،‬ٶ‪٫‬بٺ ٲیطاطی ثٻ ق ٽط‬
‫‪٢‬سیٱ ق‪٧‬٭ ‪٪‬ط‪ٞ‬ز ٸ َطحټبیی ثٻ ٲٷٓٹض ح‪ٟ‬بْز ٸ ؾبٲبٶسټی ٸ ثبظظٶسٺؾبظی دشبٶؿی٭ټ بی ا‪٢‬شه بزی ٸ‬
‫سبضیری سٽیٻ ‪٪‬طزیس‪.‬‬

‫‪1. Burns‬‬
‫‪2. Aleppo: A Struggle for Conservation. In MIMAR 12: Architecture in Development. Singapore:‬‬
‫‪Concept Media Ltd. Aga Khan Trust for Culture, Qudsi.‬‬
‫& ‪3. The City of Aleppo: Room for Rehabilitation. In Medina Issue Eleven: Architecture, Interiors‬‬
‫‪Fine Arts. British Virgin Islands: Medina Magazine. (January - February 2000): 52 – 53, Chibli.‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 46‬‬

‫جذٍل‪ 1-3‬ا‪٢‬ساٲبر اٶؼبٰ قسٺ زض قٽط حٯت ثٻ س‪٧ٟ‬ی‪ ٥‬ٶٹٔ ‪ٗٞ‬بٮیز‬

‫سٹيیحبر‬ ‫ا‪٢‬ساٲبر‬
‫‪ -‬سٹ‪ ٝ٢‬ضٸٶس سرطیت اظ َطی‪ ١‬ثٽجٹز ظیطؾبذزټب ٸ ذسٲبر قٽطی ٸ ٲطٲز ثرفټبی ٲؿ‪٧‬ٹٶی ٸ ټٳچٷیٵ‬
‫یبزٲبٴټبی ٲٽٱ ٲٗٳبضی‬
‫‪ -‬آٮٹز‪٪‬ی ټٹا‪٦ :‬ٷشط‪ ٬‬ذٹزضٸټبی زٸزظا زض چٽبضچٹة ‪٢‬بٶٹٴ ٲٹػٹز اٖٳب‪ ٬‬قس‪.‬‬
‫‪ -‬آٮٹز‪٪‬ی نٹسی‪ :‬اٶساظٺ‪٪‬یطی ؾُح نساټبی ٲعاحٱ ثطای سٷٓیٱ آٮٹز‪٪‬ی نٹسی‬
‫‪٦‬بٮجسی‬
‫‪ -‬ثطٶبٲٻ ‪ًٞ‬بی ؾجع‪ :‬ایؼبز دبض‪ ٤‬ټبی ٖٳٹٲی زض ػٷٹة قٽط ‪٢‬سیٱ ز‪٢‬ی‪٣‬بً ذبضع اظ زیٹاض؛ (ایؼبز ‪ًٞ‬بی ؾجع ثط‬
‫ضٸی ثبٰټب)‬
‫‪ -‬اٶؼبٰ ٖٳٯیبر ح‪ٟ‬بْز زض ثٷبټبی ٲٷ‪ٟ‬طز‬
‫‪ -‬ػبی‪٫‬عیٵ ‪٦‬طزٴ ظیطؾبذزټبی اظ ثیٵ ض‪ٞ‬شٻ‬
‫‪ -‬حٳبیزټبی ٲبٮی ثٻ ق‪٧‬٭ ٸاٰ ٸ ‪٦‬ٳ‪٥‬ټبی ثالٖٹو سٹؾٍ ؾبظٲبٴ ثٹزػٻټبی ٲطثٹٌ ثٻ احیب اٶؼبٰ ٲیدصیطز‪.‬‬ ‫ا‪٢‬شهبزی‬
‫‪ -‬ٲبٮ‪٧‬بٴ ٲحٯی‪ ،‬ثرف ٖٳسٺای اظ ثٹزػٻ احیبی ثرف ٲؿ‪٧‬ٹٶی ضا سأٲیٵ ٲی‪٦‬ٷٷس‪.‬‬
‫‪ -‬ٶ‪٫‬ٽساضی ٸ احیبی ثٷبټب ػٽز اؾش‪ٟ‬بزٺ ثطای اټسا‪ٞ ٜ‬طټٷ‪٫‬ی‪ -‬اػشٳبٖی‪ ،‬ایؼبز اٶ‪٫‬یعٺټبی ا‪٢‬شهبزی ٸ‬
‫ضاټجطزټبی ح‪ٟ‬بْز ٲحیُی ػٽز ػٯٹ‪٪‬یطی اظ ٲٽبػطر ؾب‪٦‬ٷبٴ اظ قٽط ‪٢‬سیٳی‬ ‫اػشٳبٖی‬
‫‪ -‬ٲكبض‪٦‬ز اػشٳبٖی قٽطٸٶساٴ‬
‫‪ -‬ٶٽًشی ثب ٶبٰ دب‪٦‬یع‪٪‬ی ٲحیٍ ثٻ ٸػٹز آٲس (ایؼبز اثعاضټبیی ثطای ضقس آ‪٪‬بټی ؾب‪٦‬ٷبٴ)‬
‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‬
‫‪ -‬اٶشكبض ثطٸقٹضټبیی ثطای ٲٗط‪ٞ‬ی اټسا‪ ،ٜ‬ٲطاح٭ ٸ انٹ‪َ ٬‬طحټبی احیب‬
‫‪ -‬طجز ‪٦‬٭ قٽط ‪٢‬سیٱ ٸا‪ ٕ٢‬زض ثیٵ حهبض ثٻ ٖٷٹاٴ ی‪ ٥‬اطط ٲٯی ‪٦‬ٻ ایٵ اٲط ثٻ َٹض ‪ٚ‬یطٲؿش‪٣‬یٱ ثبٖض طجز ٸ‬
‫ٲؿشٷسٶ‪٫‬بضی‬
‫ٲؿشٷسٶ‪٫‬بضی قٽط قس‪.‬‬
‫‪ -‬اٸٮٹیز ثٷسی ٲطٲز ثٷبټبی انی٭‬
‫ح‪ ّٟ‬اٖشجبض ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‬
‫‪ -‬سٗٳیطار ثب ٲٽبضرټب‪ ،‬ضٸـټب ٸ ٲهبٮح ؾٷشی اٶؼبٰ قسٺ اؾز‪.‬‬
‫ٸ انبٮز‬
‫‪ -‬ح‪ ّٟ‬ټٹیز سبضیری قٽط‬

‫‪1‬‬
‫‪ -3‬تجشثِ حفبظت دس ًیي ثَ‪ ،‬چیي‬
‫قٽط سبضیری ٶیٵ ثٹ زض اؾشبٴ ؾبحٯی غیبٶ‪ ٩‬ٸ زض ی‪٧‬هس ٲبیٯی ػٷ ٹة ق بٶ‪٫‬ٽبی زض ذٯ یغ ټ بٶ‪٫‬ػٸ‬
‫‪٢‬طاض زاضز‪ .‬ٶیٵ ثٹ ٶٳٹٶٻای اؾز ‪٦‬ٻ زض آٴ سالـ ثطای ح٭ ٸ ‪ٞ‬ه٭ سًبزټبی احشٳبٮی آسی‪ ،‬ثیٵ ضٸـټبی‬
‫قٽطؾبظی ٲٗبنط‪ ،‬ضقس ا‪٢‬شهبزی ٸ ح‪ٟ‬بْز اظ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ‪٢‬بث٭ ٲالحٓٻ اؾ ز‪ .‬ث ٻ ای ٵ ٲٷٓ ٹض‪ ،‬ث ب‬
‫‪٦‬ٳ‪٥‬ټبی ٲبٮی ٲؤؾؿٻ سٹؾٗٻ ثیٵ اٮٳٯٯی ‪ 2IDA‬زض ٶیٵ ثٹ‪ ،‬ذیبثبٴټبی انٯی قٽط ؾ بٲبٶسټی ق سٺ ٸ‬
‫ذسٲبر ظیطثٷبیی قٽطی اضس‪٣‬ب یب‪ٞ‬شٻ اؾز‪ .‬ثٻ ٲٹاظار آٴ ٲی طاص ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی ٲٹػ ٹز زض ٲط‪ ٦‬ع ق ٽط ‪٦‬ٽ ٵ‬
‫ح‪ٟ‬بْز قسٺ اؾز‪.‬‬

‫‪ -1-3‬ثشلشاسی تَاصى ثیي تَػؼِ ٍ حفبظت‬

‫ثٽجٹز ٸ سٹ ؾٗٻ ػسیس ٲٷبَ‪ ١‬قٽطی ی‪٧‬ی اظ زؾشبٸضزټبی ٲظجز ضقس ا‪٢‬شهبزی ثٻ قٳبض ٲیآی س ‪ ٦‬ٻ‬

‫‪ China‬ـ ‪1. Ningbo‬‬

‫‪2. International Development Association‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ ؾٹٰ‪ :‬سؼبضة ػٽبٶی (چٷس ‪٦‬كٹض اؾالٲی ٸ آؾیبیی) □ ‪47‬‬

‫ٲٗیبضټبی ظٶس‪٪‬ی ضا ‪ٞ‬طاسط ثطزٺ ٸ ضاٺ ‪ٞ‬طاضٸی سٹؾٗٻ دبیساض ضا ټٳٹاض ٲی ‪٦‬ٷ س‪ .‬اٲ ب ث ٻ ټ ط ح ب‪ ٬‬ای ٵ اٲ ط‬
‫ا‪ٞ‬عایف سطا‪٦‬ٱ ضا زض دی زاضز ‪٦‬ٻ ٲیسٹاٶس ثٻ ٸیطاٶی آطبض سبضیری ٸ ‪ٞ‬طٸدبقی ثب‪ٞ‬ز ‪٦‬ٽٵ قٽط ٸ ‪٪‬ؿ یرش‪٫‬ی‬
‫ثب‪ٞ‬ز قٽطی ثیبٶؼبٲس‪.‬‬
‫ا‪٪‬ط ظٲبٶی اظ ثیٵ ض‪ٞ‬شٵ ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ ٲحٯٻټبی قٽطی ٸ ٲ‪٧‬بٴټبی سبضیری ټعیٷٻ دیكط‪ٞ‬ز اٶ‪٫‬بقشٻ ٲیقس‪،‬‬
‫ٸٮی ا‪٦‬ٷٹٴ ثطٶبٲٻضیعاٴ دی ثطزٺ اٶس ‪٦‬ٻ ح‪ٟ‬بْز ٲیطاص ‪٪‬صقشٻ اظ اػ عای اؾبؾ ی ایؼ بز ق ٽطټبی ‪٢‬بث ٭‬
‫ؾ‪٧‬ٹٶز ٸ دبیساض اؾز‪ .‬ح‪ٟ‬بْز ٲحیٍ سبضیری ٸ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ی‪ ٥‬قٽط‪ ًٞ ،‬بی آٴ ق ٽط ٸ ‪٦‬ی‪ٟ‬ی ز ظٶ س‪٪‬ی‬
‫ؾب‪٦‬ٷبٴ ضا اظ ضاٺټبی ظیط ثٽجٹز ٲیثركس‪:‬‬
‫‪ -‬ح‪ ّٟ‬زؾشبٸضزټب ٸ ؾٷزټبی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ‪٪‬صقشٻ‬
‫‪ -‬ٶ‪٫‬ٽساضی ثرفټبی ثب اضظـ ٲٗٳبضی ٸ َجیٗی‬
‫‪ -‬سٹاٴ ثركی ټٹیز ٲظجز قٽطٸٶسی‬

‫‪ -2-3‬ثشًبهِسیضی هؼغَف ثِ حفبظت‬

‫زض دی اسربش سهٳیٱټبی ٲ‪٣‬بٲبر قٽطزاضی‪٪ ،‬طٸټ ی اظ ٲشرهه بٴ ث ب ٲك ٹضر اػشٳبٖ بر ٲحٯ ی‪،‬‬
‫قطٸٔ ثٻ ثطزاقز ٸ ٲٗط‪ٞ‬ی ثٷبټبی سبضیری قٽط ‪٦‬طزٶس‪٪ .‬طٸټی اظ ‪٦‬بضقٷبؾبٴ ٲٗٳبضی چیٷ ی اظ د‪ ٧‬ٵ ٸ‬
‫ٲكبٸضاٴ اٲٹض ح‪ٟ‬بْز ثٷبټب اظ اٶ‪٫‬ٯؿشبٴ زض ٲحسٸزٺ دطٸغٺ‪ ،‬سَ‪ ٥‬س‪ ٥‬ثٷبټب ضا ثبظزیس ٸ اضظـټبی س بضیری‪،‬‬
‫ٖٯٳی‪ ،‬آٲٹظقی آٶٽب ضا طجز ‪٦‬طزٶس‪.‬‬
‫ایٵ ‪ ٪‬طٸٺ ثطای ػٯٹ‪٪‬یطی اظ سرطیت ثٷبټب یب ثطای دیك‪٫‬یطی اظ سأطیط ثیف اظ حس آٲس ٸ قس ثٻ ٲٷبَ‪١‬‬
‫سبضیری س‪ٛ‬ییط ٲؿیطٲحٹضټبی ػسیس ضا‪ ،‬آٶؼب ‪٦‬ٻ ثٷبټبی سبضیری ٲٽٱ زض ٲؿیط سٗ طیى ذیبث بٴټ ب ٸا‪ٕ ٢‬‬
‫ٲیقسٶس دیكٷٽبز ‪٦‬طزٶس‪َ .‬طحټبیی ثطای ػبثؼبیی ‪٪‬صضټب اضایٻ قس‪ .‬ثطای ‪٦‬بؾ شٵ اظ س أطیط ذیبث بٴټ بی‬
‫ٸؾیٕ زض ٲحیٍ سبضیری‪ ،‬ٲؿیطټبی دیبزٺای‪ ،‬ثٻ ٲٷعٮٻ ٲؿیطټبی حبئ٭ ٲ بثیٵ ذیبث بٴټ بی دطاظزح بٰ ٸ‬
‫ثٷبټبی سبضیری َطاحی ٸ ٲحٹَٻ ؾبظی قسٶس‪.‬‬

‫‪ -3-3‬اختلبف وبسثشیّبی ػبصگبس‬

‫ٲطحٯٻ ثٗسی اظ ‪ٞ‬طآیٷس ح‪ٟ‬بْز‪ ،‬یب‪ٞ‬شٵ ‪٦‬بضثطیټبی ػسیس ثطای ثٷبټبی سبضیری ٲشًٳٵ ‪٦‬ؿت زضآٲس‬
‫اظ ثٽطٺ ثطزاضی آٶٽب ثٹز‪.‬‬

‫‪ -4-3‬حفبظت ثبفت ؿْشی‬

‫سٷٹٔ ‪٪‬ٹٶٻټبی ٲٗٳبضی‪٦ ،‬بضثطی اضايی ٸ ‪ٗٞ‬بٮیزټبی ٲحٯی اظ ٸیػ‪٪‬یټبی ٲٷحهط ثٻ ‪ ٞ‬طز ق ٽطټبی‬
‫سبضیری اؾز‪ .‬ٶ‪٫‬ٽساضی ایٵ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‪ ،‬زض ٶٓبٰ سٹؾٗٻ ٲسضٴ اٲطی دیچیسٺ ٸ زقٹاض اؾز‪.‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 48‬‬

‫سٗییٵ حطیٱ ثطای ثرفټبی ‪٢‬بث٭ ح‪ٟ‬بْز ٸ سسٸیٵ ‪٢‬ٹاٶیٵ ٸ ٲ‪٣‬طضار ػ سی‪ ،‬ی‪ ٧‬ی اظ اثعاضټ بی الظٰ‬
‫ػٽز ح‪ٟ‬بْز اظ ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری ٸ ٲحٯٻټبی ؾٷشی اؾز‪.‬‬

‫جذٍل‪ 2-3‬ا‪٢‬ساٲبر اٶؼبٰ قسٺ زض قٽط ٶیٵ ثٹ ثٻ س‪٧ٟ‬ی‪ ٥‬ٶٹٔ ‪ٗٞ‬بٮیز‬

‫سٹيیحبر‬ ‫ا‪٢‬ساٲبر‬
‫‪ -‬ٶ‪٫‬ٽساضی ثرف ټبی ثب اضظـ ٲٗٳبضی ٸ ٸاػس ظیجبیی َجیٗی‬
‫‪ -‬ثطای ػٯٹ‪٪‬یطی اظ سأطیط ثی ف اظ حس آٲس ٸ قس ثٻ ٲٷبَ‪ ١‬سبضیری‪ ،‬س‪ٛ‬ییط ٲؿیطٲحٹضټبی ػسیس‪ ،‬آٶؼب ‪٦‬ٻ ثٷبټبی‬
‫سبضیری ٲٽٱ زض ٲؿیط سٗطیى ذیبثبٴټب ٸا‪ ٕ٢‬ٲیقسٶس دیكٷٽبز قس‪ .‬ثطای ‪٦‬بؾشٵ اظ سأطیط ذیبثبٴټبی ٸؾیٕ زض‬
‫ٲحیٍ سبضیری‪ ،‬ٲؿیطټبی دیبزٺای‪ ،‬ثٻ ٲٷعٮٻ ٲؿیطټبی حبئ٭ ٲبثیٵ ذیبثبٴټبی دطاظزحبٰ ٸ ثٷبټبی سبضیری‪،‬‬ ‫‪٦‬بٮجسی‬
‫َطاحی ٸ ٲحٹَٻ ؾبظی قسٶس‪.‬‬
‫‪ -‬ثٽجٹز ذیبثبٴ ټب‪ ،‬قج‪٧‬ٻ آثطؾبٶی‪ ،‬ذُٹٌ اٶش‪٣‬ب‪ ٬‬ٶیطٸ‪ ،‬اضسجبَبر‪ ،‬ضٸقٷبیی ذیبثبٴټب‪ ،‬ٲٷبْط ٸ ضؾیس‪٪‬ی ثٻ ٸيٕ‬
‫ٲؿ‪٧‬ٵ ؾٷشی‬
‫________‬ ‫ا‪٢‬شهبزی‬
‫‪ -‬ٶ‪٫‬بٺ ٲظجز قٽطٸٶساٴ ثٻ اٲط ح‪ٟ‬بْز‪ .‬ثطای دی‪٫‬یطی ٸ ‪٪‬ؿشطـ ؾیبؾزټبی ح‪ٟ‬بْشی‪ ،‬ثٻ ٲ‪٣‬بٰټبی قٽطی اٶ‪٫‬یعٺ‬
‫زازٺ اؾز‪ .‬ایٵ دطٸغٺ ثطذی ‪٪‬طٸٺټبی ذهٹنی ضا ٶیع ثطاٶ‪٫‬یرشٻ ‪٦‬ٻ دطٸغٺټبی ٲطٲشی ذٹزقبٴ ضا آ‪ٚ‬بظ ‪٦‬ٷٷس ٸ‬
‫ؾبظٶس‪٪‬بٴ اظ ایٵ سؼطثٻ آٲٹذشٻ اٶس ‪٦‬ٻ َطحكبٴ ټٷ‪٫‬بٲی سهٹیت ٲیقٹز ‪٦‬ٻ ثط دبیٻ ‪٢‬ٹاٖس ح‪ٟ‬بْز سبضیری ٖٳ٭‬
‫‪٦‬ٷٷس‬
‫اػشٳبٖی‬
‫‪ -‬دیفثیٷی اؾ‪٧‬بٴ ٲٹ‪٢‬ز ثطای ؾب‪٦‬ٷبٴ ذبٶٻټبی ‪٢‬سیٳی ثٻ ٲٷٓٹض ٲطٲز آٶٽب‪.‬‬
‫‪ -‬ضاٺ اٶساظی ٲط‪٦‬عی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ‪٦‬ٻ اظ ٶٳٹٶٻټبی ٲٹ‪٣ٞ‬یز آٲیع ‪ٗٞ‬ب‪ ٬‬زض ث‪٧‬بض‪٪‬یطی ٲؼسز ثٷبټبی سبضیری اؾز‪.‬‬
‫‪ -‬سٗییٵ حطیٱ ثطای ثرفټبی ‪٢‬بث٭ ح‪ٟ‬بْز ٸ سسٸیٵ ‪٢‬ٹاٶیٵ ٸ ٲ‪٣‬طضار الظٰ‬
‫‪ -‬ػسی قسٴ ح‪ ّٟ‬ططٸر ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی زض ٲیبٴ ؾبظٶس‪٪‬بٴ ثرف زٸٮشی ٸ ذهٹنی‬
‫‪٪‬طٸټی اظ ٲشرههبٴ ثب ٲكٹضر اػشٳبٖبر ٲحٯی‪ ،‬قطٸٔ ثٻ ثطزاقز ٸ ٲٗط‪ٞ‬ی ثٷبټبی سبضیری قٽط ‪٦‬طزٶس‪٪ .‬طٸټی‬
‫اظ ‪٦‬بضقٷبؾبٴ ٲٗٳبضی چیٷی اظ د‪٧‬ٵ ٸ ٲكبٸضاٴ اٲٹض ح‪ٟ‬بْز ثٷبټب اظ اٶ‪٫‬ٯؿشبٴ زض ٲحسٸزٺ دطٸغٺ‪ ،‬سَ‪ ٥‬س‪٥‬‬ ‫ٲؿشٷسٶ‪٫‬بضی‬
‫ؾبذشٳبٴټب ضا ثبظزیس ٸ اضظـټبی سبضیری‪ٖ ،‬ٯٳی‪ ،‬آٲٹظقی آٶٽب ضا طجز ‪٦‬طزٶس‪.‬‬
‫‪ -‬ٲٷُ‪٣‬ٻ ح‪ٟ‬بْشی ‪٦‬ٷبض زضیبچٻ «یٻ» ثٻ ٶٳبزی اظ س‪ٛ‬ییط ٶ‪٫‬طـ ټب ثٻ ؾٹی ٶیٵ ثٹ سجسی٭ قس‪ .‬ثب‪ٞ‬ز ٸا‪ ٕ٢‬زض ‪٦‬ٷبض‬
‫زضیبچٻ یٻ‪ ،‬ثبظٲبٶسٺ اظ ‪٢‬طٴ ټ‪ٟ‬شٱ ٲیالزی‪ ،‬ی‪ ٥‬ٲحٯٻ آثبز قٽطی زض ٲط‪٦‬ع قٽط ‪٢‬سیٳی اؾز‪ .‬ثب‪ٞ‬ز ػٯٹ زضیبچٻ‪،‬‬
‫ح‪ ّٟ‬اٖشجبض ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‬
‫آٲیعٺای اظ ؾبذشٳبٴټبی سبضیری ٸ ؾبذز ٸ ؾبظټبی ػسیس اؾز‪.‬‬
‫ٸ انبٮز‬
‫‪ -‬سسٸیٵ ٲ‪٣‬طضار ثطای ؾبذز ٸ ؾبظټبی ػسیس ٸ ایؼبز ٲحسٸزیزټبیی ثطای سطا‪٦‬ٱ ٸ اضس‪ٟ‬بٔ ٸ ؾُح اق‪ٛ‬ب‪ ٬‬زض‬
‫ٖطنٻ ٲبٮ‪٧‬یزټب‬

‫‪ -5-3‬جوغ ثٌذی ٍ ًتیجِ گیشی اص تجشثِ ًیي ثَ دس چیي‬

‫ثطضؾی اٲ‪٧‬بٶبر ٸ سٽسیسټب ٸ سالـ زض سج سی٭ سٽسی سټب ث ٻ اٲ‪ ٧‬بٴ ٸ اؾ ش‪ٟ‬بزٺ اظ اٲ‪٧‬بٶ بر زض ػٽ ز‬
‫سٳبیالر ػسیس قٽطٸٶسی ‪٦‬ٻ اٲشعاع ‪ٞ‬طټٷ‪ ٩‬ٸ سؼبضر ٸ حیبر قٽطی اؾز‪ ،‬اٲ طی ي طٸضی زض ثطضؾ ی‬
‫قٽطټبی سبضیری ٲیثبقس‪ .‬زض ٶٓبٰ سٹؾٗٻ‪ ،‬سٹػٻ ثٻ ‪٢‬ٹاٶیٵ ٸ ٲ‪٣‬طضار ٶبْط ثط اػ طای َ طحټ ب ٲشً ٳٵ‬
‫ٲٹ‪٣ٞ‬یز آٶٽب زض اػطا اؾز‪.‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ ؾٹٰ‪ :‬سؼبضة ػٽبٶی (چٷس ‪٦‬كٹض اؾالٲی ٸ آؾیبیی) □ ‪49‬‬

‫اظ ؾٹی زی‪٫‬ط س‪٧ٟ‬ط سٹؾٗٻ ح‪ٟ‬بْز ٲحٹض ٲیسٹاٶس ضٲع ٲٹ‪٣ٞ‬یز ح‪ٟ‬بْ ز اظ ٲح سٸزٺ س بضیری سٯ‪ ٣‬ی‬
‫‪٪‬طزز ‪٦‬ٻ يٳٵ احیبی آٴ‪ ،‬اضس‪٣‬بی ‪ًٞ‬بی ظیؿشی اٶؿبٴټب ضا ٶیع ٲس ٶٓط ‪٢‬طاض ٲیزټس‪.‬‬
‫دیفثیٷی سٳٽیسار ٲٷبؾت ثطای ٲكبض‪٦‬ز ثرف ذهٹنی ٸ قٽطٸٶساٴ ػٽز سح‪ ١ ٣‬اټ سا‪ ٞ ٜ‬ٹ‪٠‬‬
‫يطٸضی ٸ ‪٦‬بضؾبظ اؾز‪.‬‬
‫َی ٲؿیطټبی ٲطثٹٌ ثٻ اضایٻ َطح ٸ سهٹیت آٴ زض ٲحسٸزٺ ثب‪ٞ‬ز سبضیری‪ ،‬ایؼ بز ‪ٞ‬طټٷ ‪ٖ ٩‬ٳ ٹٲی‬
‫ٲی‪٦‬ٷس‪ ،‬ثبالذم َطاحبٴ ٸ ٲؼطیبٴ ثط ایٵ اٲط ٸا‪ ٝ٢‬ٲی‪٪‬طزٶس ‪٦‬ٻ سهٹیت َطح آٶٽ ب ٲٷ ٹٌ ث ٻ ضٖبی ز‬
‫انٹ‪ ٬‬ذبنی اظ ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز اؾز‪.‬‬
 ‫فلل چْبسم‬
‫ثشسػی هٌـَسّبی جْبًی هشتجظ ثب همَلِ حفبظت ٍ احیبی هشاوض تبسیخی‪ -‬فشٌّگری‬
‫ؿْشّب‬
‫‪ -1‬همذهِ‬
‫سٹػٻ ثٻ دٹیبیی قٽط ٸ ٲؤٮ‪ٟ‬ٻټ بی ٲ طسجٍ ث ب آٴ‪ ،‬ټٳعٲ بٴ ث ب ا‪ ٢‬ساٲبر ح‪ٟ‬بْ ز‪ ،‬ٲطٲ ز ٸ احی بی‬
‫ثب‪ٞ‬زټبی ‪٢‬سیٱ قٽطی‪ ،‬اٲطی يطٸضی اؾز‪٦ .‬بٮجس قٽط ثٻ ٲظبثٻ ْط‪ ٜ‬ظٶ س‪٪‬ی اٶؿ بٴټ ب ثبیؿ شی زاضای‬
‫ٸیػ‪٪‬یټبیی ثبقس ‪٦‬ٻ ‪٦‬بضثطاٴ آٴ‪ ،‬ثٻ احؿبؼ ضيبیز ٸ آضاٲف زؾز یبثٷس‪ .‬زض ٸا‪ ٕ ٢‬اظ َطی ‪ ١‬ح‪ٟ‬بْ ز‪،‬‬
‫ٲطٲز ٸ احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٳی‪ ،‬اٖبزٺ سٗبز‪ ٬‬ثٻ ٲحیٍ قٽطی ٲح‪ ١٣‬ذٹاټس قس‪ .‬ایٵ ٖٳٯی بر ٲك شٳ٭ ث ط‬
‫ٲؤٮ‪ٟ‬ٻټبیی اؾز ‪٦‬ٻ زض ٲٷكٹضټبی ػٽبٶی اقبضاسی ثط آٶٽب قسٺ اؾز‪.‬‬
‫ٲٷكٹضټبی ػٽبٶی ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲ ز‪ ،‬ق بٲ٭ ٲؼٳٹٖ ٻ ‪ ٢‬ٹاٶیٵ ٸ دیك ٷٽبزاسی ټؿ شٷس ‪ ٦‬ٻ سٹؾ ٍ‬
‫نبحجٷٓطاٴ ٸ ‪٦‬بضقٷبؾبٴ ایٵ اٲط سسٸیٵ ‪٪‬طزیسٺ ٸ حبن٭ ذطز ػٳٗی آٶٽبؾ ز‪ .‬ٮ صا ی ‪ ٥‬ٲٷج ٕ ‪٢‬بث ٭‬
‫اؾشٷبز ثٻ قٳبض ٲیضٸز‪ .‬اظ ایٵ ضٸ‪ ،‬زض ایٵ ثرف ثٻ ثطضؾی ٲٷكٹضټبی ػٽبٶی دطزاذشٻ ٸ ثب ‪٪‬عیٷف ٲٹاضز‬
‫ٲطسجٍ ثب اٲط ٲطٲز ٸ ح‪ٟ‬بْز قٽطټبی سبضیری‪ ،‬ٲیعاٴ سٹػٻ ثٻ ٲؤٮ‪ٟ‬ٻټبی ٲص‪٦‬ٹض ضا زضٲییبثیٱ‪.‬‬
‫ثب سٹػٻ ثٻ ایٷ‪٧‬ٻ ‪ٞ‬طټٷ‪ ٩‬ٸ ؾبیط ٖٹاٲ٭ اػشٳ بٖی‪ ،‬ا‪٢‬شه بزی ٸ‪ ،...‬ح‪ ٣‬بی‪٣‬ی دٹی ب ټؿ شٷس ٸ زض َ ٹ‪٬‬‬
‫سبضید زؾشرٹـ س‪ٛ‬ییطار ٲی‪٪‬طزٶس‪ ،‬ٮصا ایٵ ٲٷكٹضټب ٶیع زض ظٲبٴ ٸ ٲ‪٧‬بٴ‪ ،‬ٶیبظٲٷس ثٻضٸظ قسٴ ټؿشٷس‪.‬‬
‫ثٻ ٲٷٓٹض َج‪٣‬ٻثٷسی اَالٖبر ٸ ثطضؾی ؾیط س‪٧‬بٲ٭ ٲٷكٹضټب‪ ،‬ثطای ټط ‪٦‬ساٰ‪ ،‬ػسٸٮی ػسا‪٪‬بٶ ٻ سٽی ٻ‬
‫قسٺ اؾز‪ .‬ثب زض ‪٦‬ٷبض ټٱ ‪٢‬طاض زازٴ ػساٸ‪ ٬‬یبز قسٺ‪ ،‬ثٻ ٶ‪٣‬بٌ يٗ‪ ٝ‬ٸ ‪٢‬ٹر ‪٦‬ٯی ایٵ زؾشٹضاٮٗٳ٭ټب‪ ،‬د ی‬
‫ذٹاټیٱ ثطز‪ .‬اَالٖبر ثٻ زؾز آٲسٺ زض ایٵ ثرف ٲٗیبض ٲٷبؾجی ثطای ؾ ٷؼف ا‪ ٢‬ساٲبر زض ٸازی ‪ ٞ‬ٹ‪٠‬‬
‫ذٹاټس ثٹز‪ .‬ػسٸ‪ ٬‬ظیط اقبضٺای اػٳبٮی ثٻ ٲٷكٹضټب زض ایٵ ضاثُٻ زاضز‪.‬‬

‫جذٍل‪ 1-4‬ٲٷكٹضټبی ٲطٲز اظ آ‪ٚ‬بظ سب‪٦‬ٷٹٴ‪ ،‬ٲأذص‪)Birabi, 2007( :‬‬

‫ٸیػ‪٪‬یټبی ‪٦‬ٯیسی‬ ‫ٲطػٕ سهٹیت‬ ‫ؾب‪٬‬‬ ‫اؾٷبز‪/‬ٲٷكٹضټب‬
‫حٳبیز اظ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‬ ‫یٹٶؿ‪٧‬ٹ‬ ‫‪1946‬‬ ‫اسحبزیٻ ثیٵاٮٳٯٯی ٲٹظٺټب (‪)ICOM‬‬
‫حٳبیز اظ ٲیطاص زض ټٷ‪٫‬بٰ ػٷ‪ ،٩‬ثالیبی‬
‫ؾبظٲبٴ ٲٯ٭‬ ‫‪1954‬‬ ‫‪٦‬ٷٹاٶؿیٹٴ ټی‪)Hague( ٩‬‬
‫َجیٗی ٸ اذیطا حٳالر سطٸضیؿشی‬
‫ح‪ٟ‬بْز اظ ثٷبټبی یبزثٹز ٸ ا‪٢‬ساٲبر ‪٪‬صقشٻ؛‬
‫سٹنیٻ زضثبضٺ انٹ‪ ٬‬ثیٵاٮٳٯٯی ‪٦‬بضثطزی زض ح‪ٟ‬بضیټبی‬
‫سك‪٧‬ی٭ ٲسیطیز ‪٢‬بٶٹٶی ٸ ‪٦‬ی‪ٟ‬طی‪ ،‬آٲٹظقی ٸ‬ ‫یٹٶؿ‪٧‬ٹ‬ ‫‪1956‬‬
‫ثبؾشبٴقٷبؾی‬
‫ٲبٮی ثطای ح‪ٟ‬بْز اظ ٲیطاص‬
‫سطٸیغ َطاحی ذال‪ ٠‬ٲٗٳبضی ٸ ثطای ثٽجٹز‬
‫یٹٶؿ‪٧‬ٹ‬ ‫‪1956‬‬ ‫سٹنیٻ زضثبضٺ ٲؿبث‪٣‬بر ثیٵاٮٳٯٯی ٲٗٳبضی ٸ قٽطؾبظی‬
‫ثؿشط زاٶف زض سؼطثٻ َطاحی‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 52‬‬

‫اداهۀ جذٍل‪ 1-4‬ٲٷكٹضټبی ٲطٲز اظ آ‪ٚ‬بظ سب‪٦‬ٷٹٴ‪ ،‬ٲأذص‪)Birabi, 2007( :‬‬

‫ٸیػ‪٪‬یټبی ‪٦‬ٯیسی‬ ‫ٲطػٕ سهٹیت‬ ‫ؾب‪٬‬‬ ‫اؾٷبز‪/‬ٲٷكٹضټب‬
‫اضایٻ ضاټ‪٧‬بض ػٽز ثٽجٹز ٸيٕ ‪٦‬بٮجسی ثٷب ٸ‬
‫ای‪٧‬ٹٲٹؼ‬ ‫‪1964‬‬ ‫ٲٷكٹض ٸٶیع‬
‫ٲحیٍ دیطاٲٹٴ آٴ‬
‫ټٳبټٷ‪٦ ٩‬طزٴ سٹؾٗٻ اػشٳبٖی ٸ ا‪٢‬شهبزی‬
‫ثب ح‪ٟ‬بْز اظ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‪ ،‬سٹنیٻ ثٻ‬ ‫سٹنیٻ زضثبضٺ ح‪ٟ‬بْز اظ زاضاییټبی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی زض ٲٗطو‬
‫یٹٶؿ‪٧‬ٹ‬ ‫‪1968‬‬
‫‪٦‬بٸـ زض ٲیطاص ؾبذشٻقسٺ ثٻ ٶحٹی ‪٦‬ٻ‬ ‫ذُط اظ ؾٹی زٸٮز ٸ ثرف ذهٹنی‬
‫ټسایش‪٫‬ط ا‪٢‬ساٲبر احیبی قٽطی قٹز‪.‬‬
‫سطٸیغ ح‪ٟ‬بْز اظ ټط زٸ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ‬
‫یٹٶؿ‪٧‬ٹ‬ ‫‪1972‬‬ ‫‪٦‬ٷٹاٶؿیٹٴ ح‪ٟ‬بْز اظ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ َجیٗی ػٽبٶی‬
‫َجیٗی‬
‫ټٳبټٷ‪٩‬ؾبظی ‪٦‬بٮجس ٲٗٳبضی ‪٪‬صقشٻ ٸ‬ ‫ؾٳذٹظیٹٰ ثیٵاٮٳٯٯی زضثبضٺ ٲساذالر ٲٗٳبضی ٲٗبنط‬
‫ای‪٧‬ٹٲٹؼ‬ ‫‪1972‬‬
‫ٲٗبنط‬ ‫زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری‬
‫ح‪ٟ‬بْز اظ ٲیطاص ٲٗٳبضی ٸ قٽطی ثٻ ٖٷٹاٴ‬
‫‪٦‬ٷ‪٫‬طٺ ٲیطاص ٲٗٳبضی ثركی اظ سٹؾٗٻ قٽطی ٸ ٲٷُ‪٣‬ٻای ثٻ ػبی‬ ‫‪1975‬‬ ‫ثیبٶیٻ آٲؿشطزاٰ‬
‫سٹؾٗٻ حبقیٻ ٶكیٷی‬
‫حٳبیز اظ ٲیطاص‪ ،‬دكشٹاٶٻ ٖٳٯیبر احیبی‬ ‫ؾٳذٹظیٹٰ ثیٵاٮٳٯٯی ح‪ٟ‬بْز اظ قٽطټبی سبضیری‬
‫ای‪٧‬ٹٲٹؼ‬ ‫‪1975‬‬
‫قٽطی اؾز‪.‬‬ ‫‪٦‬ٹچ‪٥‬سط‬
‫ایؼبز اٶ‪٫‬یعٺ ثطای ح‪ٟ‬بْز اظ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‪،‬‬
‫سبضیری ٸ َجیٗی ٸ ػجطاٴ ټعیٷٻټبی ٲطثٹَٻ‬ ‫ای‪٧‬ٹٲٹؼ‬ ‫‪1976‬‬ ‫ٲٷكٹض سٹضیؿٱ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‬
‫ثب سٹؾٗٻ ‪٦‬طزق‪٫‬طی‬
‫سأ‪٦‬یس ثط ټٳ‪٧‬بضی چٷسػبٶجٻ زض ح‪ٟ‬بْز ٸ‬
‫یٹٶؿ‪٧‬ٹ‬ ‫‪1976‬‬ ‫سٹنیٻ ثٻ ح‪ٟ‬بْز ٸ ٶ‪٣‬ف ٲٗبنط ٲٷبَ‪ ١‬سبضیری زض آٴ‬
‫ثٽؿبظی ٲٷبَ‪ ١‬سبضیری‬
‫ح‪ٟ‬بْز اظ ٲ‪٧‬بٴټبی زاضای اٖشجبض ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‬
‫‪-1981-1979‬‬
‫(اٖشجبض ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٲ‪٧‬بٴ اظ َطی‪ ١‬ثؿشط‪ ،‬ٲٗبٶی‪،‬‬ ‫ای‪٧‬ٹٲٹؼ اؾشطاٮیب‬ ‫ٲٷكٹض ثطای ٲ‪٧‬بٴټبی زاضای اٖشجبض ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‬
‫‪1999-1988‬‬
‫یبز‪٪‬بضټب ٸ اقیبی ٲطسجٍ ثب آٴ ْٽٹض ٲییبثس)‬
‫ح‪ٟ‬بْز اظ ثٷبټب ٸ ثبظؾبظی قٽطټب ٸ ضٸؾشبټب‬
‫ای‪٧‬ٹٲٹؼ‬ ‫‪1982‬‬ ‫اٖالٲیٻ زضؾسٴ‪ -‬ثبظؾبظی ثٷبټبی ٸیطاٴ قسٺ زض ػٷ‪٩‬‬
‫زض زٸضاٴ دؽ اظ ػٷ‪٩‬‬
‫ٲسیطیز ٲیطاص ؾبذشٻقسٺ ٸ ح‪ٟ‬بْز ثٻ‬
‫ای‪٧‬ٹٲٹؼ‬ ‫‪1983‬‬ ‫ٲٷكٹض آدٯشٹٴ (‪)Appleton‬‬
‫ٖٷٹاٴ قٗبض انٯی‬
‫سأ‪٦‬یس ثط ح‪ٟ‬بْز اظ قٽطټبی سبضیری ثٻ‬
‫ای‪٧‬ٹٲٹؼ‬ ‫‪1987‬‬ ‫ٲٷكٹض ٸاقٷ‪٫‬شٵ‬
‫ٖٷٹاٴ ٖبٲ٭ اٸٮیٻ سٹؾٗٻ ا‪٢‬شهبزی ٸ اػشٳبٖی‬
‫ٶرؿشیٵ ؾٳیٷبض ثطظیٯی زض ضاثُٻ ثب ح‪ٟ‬بْز ٸ ثبظظٶسٺ‪-‬‬
‫ح‪ٟ‬بْز اظ ٲحٹَٻټبی سبضیری قٽطی‬ ‫ای‪٧‬ٹٲٹؼ ثطظی٭‬ ‫‪1987‬‬
‫ؾبظی ٲطا‪٦‬ع سبضیری‬
‫سسٸیٵ ضاټٷٳب ثطای ٲؿئٹٮیٵ‪ ،‬ؾبظٲبٴټب ٸ‬
‫ای‪٧‬ٹٲٹؼ ٶیٹظٮٷس‬ ‫‪1992‬‬ ‫ٲٷكٹض ح‪ٟ‬بْز اظ اضظـټبی ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‬
‫ا‪ٞ‬طاز زض اضسجبٌ ثب ‪ٗٞ‬بٮیزټبی ح‪ٟ‬بْز‬
‫سأ‪٦‬یس ثط اٖشجبض زض ح‪ٟ‬بْز‪ ،‬ثب زض ٶٓط ‪٪‬ط‪ٞ‬شٵ‬
‫ای‪٧‬ٹٲٹؼ‬ ‫‪1994‬‬ ‫ؾٷس ٶبضا زضثبضٺ اٖشجبض‬
‫س‪ٟ‬بٸرټبی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‬
‫سٹؾٗٻ سٹضیؿٱ زض ضاؾشبی ٲسیطیز ٲٷبثٕ‬
‫ای‪٧‬ٹٲٹؼ‬ ‫‪1995‬‬ ‫ٲٷكٹض سٹضیؿٱ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‬
‫ٲیطاطی ثطای ازاٲٻ حیبر‬
‫ح‪ٟ‬بْز اظ ٲیطاص ؾبذشٻ قسٺ ثٹٲی ثب سٹػٻ‬
‫ای‪٧‬ٹٲٹؼ‬ ‫‪1999‬‬ ‫ٲٷكٹض ٲیطاص ؾبذشٻ قسٺ ثٹٲی‬
‫ثٻ اضظـټبی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‪ ،‬ټٹیشی ٸ ؾٷشی آٴ‬

‫زض ازاٲٻ ایٵ ثرف ٲٷكٹضټبی ٲطسجٍ ثب اٲط ٲطٲز قٽطی ‪٦‬ٻ سٹؾٍ ‪٦‬ٳیش ٻ ث یٵاٮٳٯٯ ی ای‪٧‬ٹٲ ٹؼ‬
‫سسٸیٵ قسٺاٶس‪ ،‬زض ‪٢‬بٮت ػساٸ‪ ٬‬ٲطثٹَٻ ٲٗط‪ٞ‬ی ٲیقٹٶس‪.‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ چٽبضٰ‪ :‬ثطضؾی ٲٷكٹضټبی ػٽبٶی ٲطسجٍ ثب ٲ‪٣‬ٹٮٻ ح‪ٟ‬بْز ٸ احیبی ٲطا‪٦‬ع سبضیری‪ٞ -‬طټٷ‪٫‬ی قٽطټب □ ‪53‬‬

‫‪ -2‬هٌـَس ًٍیض‬

‫جذٍل‪ 2-4‬ٲٷكٹض ثیٵاٮٳٯٯی ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز آطبض ٸ ٲحٹَٻټب‬

‫ٲ‪٧‬بٴ ٸ سبضید ‪٪‬طزټٳبیی‬ ‫ٲطػٕ سهٹیت‬ ‫ٶبٰ ٲٷكٹض‬
‫ٲٷكٹض ثیٵاٮٳٯٯی ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز آطبض ٸ‬
‫ٸٶیع ‪ -‬ایشبٮیب ‪1964 -‬‬ ‫ای‪٧‬ٹٲٹؼ ثیٵاٮٳٯٯی‬
‫ٲحٹَٻټب‬
‫ټس‪ :ٜ‬اضایٻ ضاټ‪٧‬بض ػٽز ثٽجٹز ٸيٕ ‪٦‬بٮجسی ثٷب ٸ ٲحیٍ دیطاٲٹٴ آٴ‬

‫ٲؤٮ‪ٟ‬ٻ ټبی ٲٹضز‬

‫قطح ٲبزٺ‬ ‫قٳبضٺ ٲبزٺ‬
‫سأ‪٦‬یس‬
‫ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز یبزٲبٴټب ثبیس ثب سٹؾ٭ ثٻ ټٳٻی ٖٯٹٰ ٸ ‪ٞ‬ٷٹٴ نٹضر ‪٪‬یطز ‪٦‬ٻ ٲی سٹاٶٷس ثٻ ٲُبٮٗٻ ٸ‬
‫ٲبزٺ ‪2‬‬
‫حطاؾز اظ ٲیطاص ٲٗٳبضی ‪٦‬ٳ‪٦ ٥‬ٷٷس‪.‬‬
‫ح‪ٟ‬بْز اظ یبزٲبٴټب ‪٦‬ٻ ثب ثٽطٺ‪٪‬یطی اظ آٶٽب ٲ‪٣‬بنس اػشٳبٖی ٶیع سؿٽی٭ ٲیقٹز ‪.‬ایٵ ٶٹٔ ثٽطٺ‪٪‬یطی ا‪٪‬ط چٻ‬
‫ٲُٯٹة اؾز ٸٮی ٶجبیس ٲٹػت ز‪٪‬ط‪٪‬ٹٶی زض سطسیت ٸ آضایف ثٷب یب سعئیٷبر آٴ قٹز‪ .‬سٷٽب زض ایٵ ٲحسٸزٺ اؾز‬ ‫ٲبزٺ ‪5‬‬
‫‪٦‬ٻ ٲی سٹاٴ ػطح ٸ سٗسی٭ الظٰ ثطای س‪ٛ‬ییط ‪٦‬بضثطی ضا ٲؼبظ قٳطز‪.‬‬
‫ح‪ ّٟ‬ی‪ ٥‬یبزٲبٴ ثٻ ٲطا‪٢‬جز اظ ػبی‪٫‬بٺ ‪٢‬طاض‪٪‬یطی آٴ یٗٷی ثؿشط ٲطثٹَٻ اقبضٺ زاضز ‪٦‬ٻ ٶبٲشٷبؾت ٸ ثس‪٢‬ٹاضٺ‬
‫ٶجبقس‪ .‬ػبی‪٫‬بٺ ‪٢‬طاض‪٪‬یطی ؾٷشی یبزٲبٴ چٷبٶچٻ ټٷٹظ ٸػٹز زاضز ثبیس ح‪ ّٟ‬قٹز‪ .‬ټیچ ٶٹٔ ؾبذز ٸؾبظ‪ ،‬سرطیت‬ ‫ٲبزٺ ‪6‬‬
‫یب ػطح ٸ سٗسی٭ ‪٦‬ٻ ضٸاثٍ ثیٵ ػطٰ ٸ ضٶ‪ ٩‬ضا ز‪٪‬ط‪٪‬ٹٴ ‪٦‬ٷس ٲؼبظ قٳطزٺ ٶٳیقٹز‪.‬‬
‫ٲؿبئ٭ ‪٦‬بٮجسی‬
‫ی‪ ٥‬یبزٲبٴ‪ ،‬ػسایی ٶبدصیط اظ ٲٹ‪ٗ٢‬یز ٲ‪٧‬بٶی اؾز ‪٦‬ٻ زض آٴ ٸا‪ ٕ٢‬قسٺ‪ .‬ػبثؼبیی سٳبٰ یب ثركی اظ ی‪ ٥‬یبزٲبٴ‬
‫ٲؼبظ قٳطزٺ ٶٳیقٹز ٲ‪٫‬ط آٶ‪٧‬ٻ ایٵ ‪٦‬بض ثطای حطاؾز اظ آٴ یبزٲبٴ يطٸضی ثبقس ٸ یب زض نٹضسی ‪٦‬ٻ ٲٷب‪ ٕٞ‬ٸ‬ ‫ٲبزٺ ‪7‬‬
‫ٲهبٮح ‪ٞ‬ٹ‪٠‬اٮٗبزٺ ٲٽٱ ٲٯی یب ثیٵاٮٳٯٯی‪ ،‬سٹػیٻ ‪٦‬ٷٷسٺ ‪٦‬بض ثبقس‪.‬‬
‫‪ٞ‬طآیٷس ٲطٲز‪ٖ ،‬ٳٯی سرههی اؾز ٸ ټس‪ ٜ‬اظ اٶؼبٰ آٴ ٲطا‪٢‬جز ٸ آق‪٧‬بض ؾبذشٵ اضظـ ظیجبیی قٷبذشی ٸ‬
‫سبضیری یبزٲبٴ اؾز ٸ ثٷبی آٴ ثط ح‪ ّٟ‬ٲٹاز ٸ ٲهبٮح انٯی ٸ ٲؿشٷسار انی٭ اؾز‪ .‬ٲطٲز ثبیس زض ػبیی ‪٦‬ٻ‬
‫حسؼ ٸ ‪٪‬ٳبٴ آ‪ٚ‬بظ ٲی قٹز دبیبٴ یبثس ٸ زض چٷیٵ ٲٹاضزی چٷبٶچٻ ا‪ٞ‬عٸزٴ ثًٗی ثرف ټب ‪٪‬طیعٶبدصیط ثبقس‬ ‫ٲبزٺ ‪9‬‬
‫ثبیس آٶٽب ضا اظ سط‪٦‬یت ٲٗٳبضی انٯی ٲشٳبیع ؾبذز ٸ ثط آٶٽب ٶكبٶٻای ٲٗبنط ٶٽبز‪ .‬ٲطٲز زض ټٳٻ ٲٹاضز ثبیس ثط‬
‫اؾبؼ ٲُبٮٗٻ ثبؾشبٴقٷبذشی ٸ سبضیری ی‪ ٥‬یبزٲبٴ ثبقس ٸ اظ آٴ سجٗیز ‪٦‬ٷس‪.‬‬
‫___‬ ‫ٲؿبئ٭ ا‪٢‬شهبزی‬
‫___‬ ‫ٲؿبئ٭ اػشٳبٖی‬
‫ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ یبزٲبٴ سبضیری ټٱ زضثط‪٪‬یطٶسٺی س‪٥‬ثٷبی ٲٗٳبضی اؾز ٸ ټٱ ٲٹ‪ٗ٢‬یزټبی قٽطی یب ضٸؾشبییای ‪٦‬ٻ‬
‫زض آٶٽب قبټسی اظ سٳسٶی ذبل‪ ،‬سحٹٮی ٲٽٱ‪ ،‬یب ٸا‪ٗ٢‬ٻای سبضیری یب‪ٞ‬ز قسٺ اؾز ‪.‬ایٵ اٲط ټٱ زض ثبضٺ آطبض‬ ‫ٲبزٺ ‪1‬‬ ‫ٲؿبئ٭ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‬
‫ثعض‪ ٨‬ټٷطی ٲهسا‪ ٠‬زاضز ٸ ټٱ زض ثبضٺ آطبض ٲٗٳٹٮیسط ‪٦‬ٻ زض ‪٪‬صض ظٲبٴ‪ ،‬اټٳیز ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ‪٦‬ؿت ‪٦‬طزٺاٶس‪.‬‬
‫‪٦‬بضټبی ٲطثٹٌ ثٻ ٲطا‪٢‬جز‪ ،‬ٲطٲز یب ح‪ٟ‬بضی ټٳٹاضٺ ثبیس ثٻ ز‪٢‬ز ٲؿشٷس قٹٶس‪ .‬ٲؿشٷسؾبظی ‪٦‬بضټبی ٲص‪٦‬ٹض‬
‫ثبیس ثٻ نٹضر ‪٪‬عاضـ ټبی سحٯیٯی ٸ ٲٹق‪٧‬ب‪ٞ‬بٶٻای ټٳطاٺ َطح ٸ ٖ‪٧‬ؽ ثبقس‪ ،‬سٳبٲی ٲطاح٭ ‪٦‬بضټبی‬
‫ؾبٲبٶسټی‪ ،‬اؾشح‪٧‬بٰ ثركی‪ ،‬ثبظآضایی ٸ س‪٧‬ٳی٭ ٸ ټٳچٷیٵ ٸیػ‪٪‬یټبی ‪ٞ‬ٷی ٸ نٹضی قٷبذشٻ قسٺ زض َٹ‪٦ ٬‬بض‬ ‫ٲبزٺ ‪16‬‬ ‫ٲؿشٷس ٶ‪٫‬بضی‬
‫ثبیس يٳیٳٻ ایٵ ‪٪‬عاضـټب ثبقس‪ .‬ایٵ ‪٪‬ٹٶٻ ؾٹاث‪ ١‬ثبیس زض آضقیٹټبی ٖٳٹٲی ٶ‪٫‬ٽساضی قٹٶس ٸ زض زؾشطؼ‬
‫دػٸټك‪٫‬طاٴ ثبقٷس‪ .‬سٹنیٻ ٲیقٹز ‪٦‬ٻ ‪٪‬عاضـټبی ٲص‪٦‬ٹض ٲٷشكط قٹز‪.‬‬
‫ؾٽٱ ٸ ٶ‪٣‬ف ٲٗشجط سٳبٲی زٸضٺټب زض ثٷبی ی‪ ٥‬یبزٲبٴ ثبیس ٲحشطٰ قٳطزٺ قٹز‪ ،‬چطا‪٦‬ٻ ٸحسر ؾج‪ ٥‬اظ اټسا‪ٜ‬‬
‫‪٦‬بض ٲطٲز ٶیؿز‪ .‬زض ٲٹاضزی ‪٦‬ٻ ی‪ ٥‬ثٷب زض ثطزاضٶسٺ آطبض زٸضٺ ټبی ‪٪‬ٹٶب‪٪‬ٹٶی اؾز ‪٦‬ٻ ضٸی ټٱ ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ اٶس‪،‬‬
‫آق‪٧‬بض ‪٦‬طزٴ ثرفټبی ٶٽ‪ٟ‬شٻ سٷٽب زض قطایُی اؾشظٷبیی ٲی سٹاٶس ‪٢‬بث٭ سٹػیٻ ثبقس‪ ،‬زض قطایُی ‪٦‬ٻ ثرفټبی‬
‫ثطزاقشٻ قسٺ اظ اټٳیز ‪٦‬ٳی ثطذٹضزاض ثبقٷس ٸ زض ٲ‪٣‬بث٭‪ ،‬آٶچٻ ‪٦‬ٻ زض ٲٗطو زیس ‪٢‬طاض ٲی‪٪‬یطز اظ ٮحبِ‬ ‫اٖشجبض ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ‬
‫ٲبزٺ ‪11‬‬
‫سبضیری‪ ،‬ثبؾشبٴقٷبذشی یب ظیجبیی قٷبذشی‪ ،‬اضظقی ‪ٞ‬ٹ‪٠‬اٮٗبزٺ زاقشٻ ثبقس ٸ ثٻ ‪٢‬سضی ذٹة ٲطا‪٢‬جز قسٺ ثبقس‬ ‫انبٮز‬
‫‪٦‬ٻ ایٵ ٖٳ٭ ضا سٹػیٻ ‪٦‬ٷس‪ .‬اضظیبثی اټٳیز ٖٷبنط ٲٹضز ٶٓط ٸ سهٳیٱ‪٪‬یطی زض ٲٹضز ثرف ټبیی ضا ‪٦‬ٻ ٲی‬
‫سٹاٴ اظ آٶٽب زؾز قؿز ٸ ذطاة ‪٦‬طز ٶجبیس ثٻ سٷٽبیی ثط ٖٽسٺ ‪ٞ‬طزی ‪٪‬صاقز ‪٦‬ٻ ٲؿئٹ‪ ٬‬اٶؼبٰ ‪٦‬بض ٲطٲز‬
‫اؾز‪.‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 54‬‬

‫‪ -3‬ػوپَصیَم ثیيالوللی دسثبسُ هذاخالت هؼوبسی هؼبكش دس ثبفت تبسیخی‬

‫ضقس ؾطیٕ قٽطټب ثٻ نٹضر ‪ٞ‬عایٷسٺ‪ ،‬ٶیبظٲٷس ‪ٞ‬طاټٱ ‪٦‬طزٴ سساض‪٦‬بر ثٻ نٹضر ٶٓبٰٲٷس ثطای ٲح یٍ‬
‫ظٶس‪٪‬ی ضٸظٲطٺ ٸ ثطای ح‪ٟ‬بْز اظ ثٷبټب ٸ ٲؼٳٹٖ ٻټ بی س بضیری ٲ یثبق س‪ .‬چٷ یٵ ح‪ ٟ‬بْشی ث ٻ زٮی ٭‬
‫ٲص‪٦‬ٹضحیبسی ٲیثبقس ٸ سٷٽب زض نٹضسی ٖٳٯی اؾز ‪٦‬ٻ ثٷبټب ٸ ٲؼٳٹٖٻټبی س بضیری ٶ‪ ٣‬ف ‪ ٗٞ‬بٮی ضا زض‬
‫ظٶس‪٪‬ی ٲٗبنط قٽط ای‪ٟ‬ب ٶٳبیٷس‪.‬‬
‫ټط ثٷبی سبضیری یب ٲؼٳٹٖٻ ؾبذشٳبٴټب‪ ،‬زاضای اضظـ سبضیری ٲؿش‪٣‬ٯی اؾز ‪٦‬ٻ آٴ ضا ‪٢‬بزض ٲیؾبظز‬
‫سب ذٹز ضا ثب ظٲیٷٻ ٲش‪ٛ‬یط ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‪ ،‬اػشٳبٖی ٸ ا‪٢‬شهبزی سُجی‪ ١‬زټس‪ .‬يٳٵ ای ٵ ‪ ٦‬ٻ ؾ بذشبض‪ ،‬ٸیػ‪ ٪‬ی ٸ‬
‫ټٹیز ذٹز ضا ح‪ ّٟ‬ٲی‪٦‬ٷس‪.1‬‬

‫جذٍل ‪ ُٕ٢ 3-4‬ٶبٲٻ ثیٵاٮٳٯٯی زضثبضٺ ٲساذالر ٲٗٳبضی ٲٗبنط زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری‬
‫ٲ‪٧‬بٴ ٸ سبضید ‪٪‬طزټٳبیی‬ ‫ٲطػٕ سهٹیت‬ ‫ٶبٰ ٲٷكٹض‬
‫ثٹزادؿز‬ ‫‪ ُٕ٢‬ٶبٲٻ ثیٵاٮٳٯٯی زضثبضٺ ٲساذالر‬
‫ای‪٧‬ٹٲٹؼ ثیٵاٮٳٯٯی‬
‫‪1972‬‬ ‫ٲٗٳبضی ٲٗبنط زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری‬
‫ټس‪ :ٜ‬ح‪ٟ‬بْز اظ ثٷبټبی سبضیری ٸ ٲؼٳٹٖٻټب ثٻ زٮی٭ ٸػٹز اضظـټبی اػشٳبٖی ٶٽ‪ٟ‬شٻ زض آٶٽب ٸ ٶ‪٣‬ف ‪ٗٞ‬ب‪ ٬‬آٶٽب زض ظٶس‪٪‬ی اػشٳبٖی اٲطٸظ‬

‫ٲؤٮ‪ٟ‬ٻټبی ٲٹضز‬
‫قطح ٲبزٺ‬ ‫قٳبضٺ ٲبزٺ‬
‫سأ‪٦‬یس‬
‫ٲساذٯٻ اظ َطی‪ ١‬ٲٗٳبضی ٲٗبنط زض ٲؼٳٹٖٻټبی سبضیری ٲیثبیؿز ‪٦‬بٮجس ٲٹػٹز ضا ثٻ ٖٷٹاٴ‬
‫ٲبزٺ ‪1‬‬ ‫ٲؿبئ٭ ‪٦‬بٮجسی‬
‫چٽبضچٹثی ثطای سٹؾٗٻ آسی ذٹز ٲس ٶٓط ‪٢‬طاض زټس‪.‬‬

‫____‬ ‫ٲؿبئ٭ ا‪٢‬شهبزی‬

‫احیبی ثٷبټب ٸ ٲؼٳٹٖٻټب اظ َطی‪ ١‬اذشهبل ‪٦‬بضثطیټبی ػسیس اٮعاٲی اؾز ٸ ‪ ُٕ٢‬ٶبٲٻ سٹنیٻ‬
‫ٲی‪٦‬ٷس ‪٦‬ٻ ٸضٸز ٸ دیٹٶس ٲٗٳبضی ٲٗبنط زض ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری ثب ٲكٹضر ٸ ػٯؿبر ٲرشٯ‪ ٝ‬ټٳطاٺ‬ ‫ٲبزٺ ‪4‬‬ ‫ٲؿبئ٭ اػشٳبٖی‬
‫ثبقس سب انٹ‪ ٬‬ٲٹضز ٶٓط اؾشرطاع ٸ اٖٳب‪٪ ٬‬طزز‪.‬‬
‫____‬ ‫ٲؿبئ٭ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‬
‫____‬ ‫ٲؿشٷس ٶ‪٫‬بضی‬
‫چٷیٵ ٲٗٳبضی ٲٗبنطی‪ ،‬ثب اؾش‪ٟ‬بزٺ آ‪٪‬بټبٶٻ اظ ‪ٞ‬ٷٹٴ ٸ ٲهبٮح ٶٹیٵ‪ ،‬ذٹز ضا ثب ٲحیٍ سبضیری سُجی‪١‬‬
‫ٲیزټس‪ ،‬ثسٸٴ ایٷ‪٧‬ٻ ‪٦‬ی‪ٟ‬یزټبی ؾبذشبضی ٸ ظیجبییقٷبؾبٶٻ ٲحیٍ سبضیری ضا سحز سأطیط ‪٢‬طاض زټس‪.‬‬ ‫ٲبزٺ ‪2‬‬
‫ثسیٽی اؾز ‪٦‬ٻ ضٖبیز سطا‪٦‬ٱ‪ ،‬ٲ‪٣‬یبؼ ٸ ټٳبټٷ‪٫‬ی ثب ٸيٕ ٲٹػٹز‪ ،‬ٲس ٶٓط ‪٢‬طاض ذٹاټس ‪٪‬ط‪ٞ‬ز‪.‬‬ ‫اٖشجبض ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ‬
‫اٖشجبض ثٷبټب یب ٲؼٳٹٖٻټبی سبضیری ثبیس ثٻ ٖٷٹاٴ ٲٗیبضی اؾبؾی زض ٶٓط ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ قٹز ٸ ثبیس اظ‬ ‫انبٮز‬
‫ټط‪٪‬ٹٶٻ ػٗ٭ ٸ س‪٣‬ٯیسی ‪٦‬ٻ ثشٹاٶس اضظـ سبضیری ٸ ټٷطی ٲؼٳٹٖٻ ضا سحز سأطیط ‪٢‬طاض زټس‪ ،‬اػشٷبة‬ ‫ٲبزٺ ‪3‬‬
‫ٸضظیس‪.‬‬

‫‪1. UNESCO, ICOMOS, Resolutions of the Symposium on the introduction of contemporary‬‬

‫‪architecture into ancient groups of buildings, at the 3rd ICOMOS General Assembly, (Budapest‬‬
‫)‪on 27th and 28th June 1972‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ چٽبضٰ‪ :‬ثطضؾی ٲٷكٹضټبی ػٽبٶی ٲطسجٍ ثب ٲ‪٣‬ٹٮٻ ح‪ٟ‬بْز ٸ احیبی ٲطا‪٦‬ع سبضیری‪ٞ -‬طټٷ‪٫‬ی قٽطټب □ ‪55‬‬

‫‪ -4‬اػالهیِ دسػذى‬
‫ػٷ‪ ٩‬ػٽبٶی زٸٰ ٸ ٲٹع ٸیطاٶ‪٫‬طیټبی ٶبقی اظ ػٷ‪ ٩‬ثٻ سرطیت ثب‪ ٞ‬زټ بی س بضیری ٲٷؼ ط ق س ٸ‬
‫ثطذی اظ ٲحالر ضا ثب ذب‪ ٤‬ی‪٧‬ؿبٴ ٶٳٹز‪ .‬دؽ اظ ػٷ‪ ٩‬ٶ‪٫‬طـ ثٻ ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری ٸ آطبض ثٻ ػب ٲبٶ سٺ اظ‬
‫ػٷ‪ ٩‬س‪ٛ‬ییط یب‪ٞ‬ز‪ ،‬ثٻ َٹضی ‪٦‬ٻ ‪٦‬بټف ٲٷبثٕ سبضیری قٽطټبی ثعض‪ ٨‬ٲ‪٣‬بٲ بر ق ٽطزاضی ٸ ٲٗٳ بضاٴ ضا‬
‫ٶب‪٪‬عیط ‪٦‬طز سب ثیف اظ دیف ٶؿجز ثٻ ٲطا‪٢‬جز اظ ثٷبټب ٸ ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری حؿبؼ قٹٶس‪.‬‬
‫زض ٶشیؼٻ سالـ زض زؾشیبثی زٸٮز ٸ ٲطزٰ ػٳٽٹضی زٲٹ‪٦‬طاسی‪ ٥‬آٮٳبٴ‪ ،‬ثطای انالح ثرف ٲٽٳی اظ‬
‫‪1‬‬
‫‪٪‬ٷؼیٷٻټبیكبٴ‪ ،‬ثٻٸیػٺ ثٷبټبیی ‪٦‬ٻ آؾیت زیسٺ یب اظ ثیٵ ض‪ٞ‬شٻ ثٹزٶس‪ ،‬ثٻ ضؾٳیز قٷبذشٻ قس‪.‬‬
‫ثب زٖٹر ای‪٧‬ٹٲٹؼ ٸ ‪٦‬ٳیش ٻ ٲٯ ی ػٳٽ ٹضی زٲٹ‪٦‬طاسی ‪ ٥‬آٮٳ بٴ‪ ،‬زض ؾ ب‪ 1982 ٬‬ؾ ٳذٹظیٹٲی زض‬
‫زضؾسٴ ثب ٲٹيٹٔ ثبظؾبظی ثٷبټبی ٸیطاٴ قسٺ زض ػٷ‪ ،٩‬ثط‪٪‬عاض قس‪.‬‬
‫ایٵ ثیبٶیٻ ثٻ ثبظؾبظی قٽطټب ٸ ضٸؾشبټب ثٻ ٮحبِ ‪٦‬بٮج سی ٸ اػشٳ بٖی ټٳ طاٺ ح‪ٟ‬بْ ز اظ ټٹی ز ٸ‬
‫ؾبذشبض اثٷیٻ سبضیری سأ‪٦‬یس ثؿیبض زاضز‪.‬‬

‫جذٍل ‪ 4-4‬اٖالٲیٻ زضؾسٴ‪ -‬ثبظؾبظی ثٷبټبی ٸیطاٴ قسٺ زض ػٷ‪٩‬‬

‫ٲ‪٧‬بٴ ٸ سبضید ‪٪‬طزټٳبیی‬ ‫ٲطػٕ سهٹیت‬ ‫ٶبٰ ٲٷكٹض‬
‫زضؾسٴ‪ -‬آٮٳبٴ‬ ‫اٖالٲیٻ زضؾسٴ‪ -‬ثبظؾبظی ثٷبټبی ٸیطاٴ‬
‫ای‪٧‬ٹٲٹؼ ثیٵاٮٳٯٯی‬
‫‪1982‬‬ ‫قسٺ زض ػٷ‪٩‬‬
‫ټس‪ :ٜ‬ح‪ٟ‬بْز اظ ثٷبټب ٸ ثبظؾبظی قٽطټب ٸ ضٸؾشبټب زض زٸضاٴ دؽ اظ ػٷ‪٩‬‬

‫ٲؤٮ‪ٟ‬ٻټبی ٲٹضز‬
‫قطح ٲبزٺ‬ ‫قٳبضٺ ٲبزٺ‬
‫سأ‪٦‬یس‬
‫____‬ ‫ٲؿبئ٭ ‪٦‬بٮجسی‬
‫____‬ ‫ٲؿبئ٭ ا‪٢‬شهبزی‬
‫ټس‪ ٜ‬ٸ سالـټبی ٖٳٯی ٸ ‪٦‬بضثطزی زٸٮزټب ٸ ٲطزٰ ثطای ٲطٲز آطبض سبضیری ٸ ح‪ ّٟ‬ٸیػ‪٪‬ی ٸ ټٹیز قٽطټب ٸ‬
‫ضٸؾشبټبیی اؾز ‪٦‬ٻ زض َٹ‪ ٬‬ظٲبٴ ق‪٧‬٭ ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻاٶس ٸ حبٸی اضظـټبیی ‪٦‬ٻ ثیبٶ‪٫‬ط دیٹٶس ٲیبٴ ٲطزٰ ٸ ؾطظٲیٵ‬ ‫ٲبزٺ ‪2‬‬
‫ثٹٲیقبٴ ٸ ټٳچٷیٵ ټٳ‪٧‬بضی آٶٽب زض دیكط‪ٞ‬ز اػشٳبٖی ٲحیٍ ٲیثبقس‪.‬‬ ‫ٲؿبئ٭ اػشٳبٖی‬
‫سرطیت ی‪ ٥‬ثٷبی سبضیری ‪ٚ‬بٮجب ٲٷؼط ثٻ ایؼبز اټسا‪ ٜ‬ػسیسی ثطای ‪٦‬بضثطز اػشٳبٖی زض آٶٽب دؽ اظ ثبظؾبظی‬
‫ٲبزٺ ‪10‬‬
‫ٲی‪٪‬طزز‪ .‬زاٲٷٻ س‪ٛ‬ییط ایٵ ‪٦‬بضثطزټب‪ ،‬ٲٹػت اضػحیز اذشهبل ‪٦‬بضثطزی ٖٳٹٲی ثط ‪٦‬بضثطز ٲؿ‪٧‬ٹٶی ٲی‪٪‬طزز‪.‬‬
‫زض ایٵ ٲ‪٧‬بٴټب ‪٦‬بض حٳبیز ٸ ح‪ٟ‬بْز اظ ثٷبټبی سبضیری ثبیس ثب سطٸیغ زض‪ ٤‬نحیح اظ آٶٽب اٶؼبٰ ‪٪‬یطز‪ ،‬ایٵ اٲط‬
‫سأطیط ٖٳی‪٣‬ی زض ح‪ ّٟ‬آٶٽب ذٹاټس زاقز‪ .‬ٲساذالر ػسیس ثبیس ټٳبټٷ‪ ٩‬ثب ٸيٕ ٲٹػٹز ٸ احشطاٰ ثٻ ٲحیٍ‬ ‫ٲبزٺ ‪3‬‬ ‫ٲؿبئ٭ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‬
‫َجیٗی آٶٽب اٶؼبٰ قٹز‪.‬‬
‫ٲطٲز‪ ،‬اٶ‪٫‬یعٺ سبظٺ ای ضا ثطای اٶؼبٰ ٲُبٮٗبر اٸٮیٻ ٸ دػٸټفټبی ثبؾشبٴقٷبؾی‪ ،‬ثطای ٶی٭ ثٻ ضٸـټبی ػسیس‬
‫ٲؿشٷسؾبظی زض ح‪ٟ‬بْز اظ ثٷبټبی سبضیری ایؼبز ٲی‪٦‬ٷس‪ .‬س‪٧‬ٳی٭ ٲؿشٷسار ثٷبټبی سبضیری ٲٷ‪ٟ‬طز ٸ‬
‫ٲبزٺ ‪5‬‬ ‫ٲؿشٷس ٶ‪٫‬بضی‬
‫ٲؼٳٹٖٻټبی سبضیری ثٻ ٖٷٹاٴ ٸْی‪ٟ‬ٻای ايُطاضی زض ػٽز ح‪ٟ‬بْز اظ ثٷبټبی سبضیری ثٻ ػب ٲبٶسٺ دؽ اظ‬
‫زض‪٪‬یطیټبی ٲؿٯحبٶٻ ٸ ثالیبی ٶب‪٪‬ٽبٶی ‪٢‬ٯٳساز ٲی‪٪‬طزز‪.‬‬

‫‪1. UNESCO, ICOMOS National Committee of the German Democratic Republic, Declaration of‬‬
‫)‪Dresden, (Dresden: November 15th to 19th, 1982‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 56‬‬

‫اداهۀ جذٍل ‪ 4-4‬اٖالٲیٻ زضؾسٴ‪ -‬ثبظؾبظی ثٷبټبی ٸیطاٴ قسٺ زض ػٷ‪٩‬‬

‫ٲؤٮ‪ٟ‬ٻټبی ٲٹضز‬
‫قطح ٲبزٺ‬ ‫قٳبضٺ ٲبزٺ‬
‫سأ‪٦‬یس‬
‫ټس‪ ٜ‬ٸ سالـټبی ٖٳٯی ٸ ‪٦‬بضثطزی زٸٮزټب ٸ ٲطزٰ ثطای ٲطٲز آطبض سبضیری‪ ،‬ح‪ ّٟ‬ٸیػ‪٪‬ی ٸ ټٹیز قٽطټب ٸ‬
‫ضٸؾشبټبیی اؾز ‪٦‬ٻ زض َٹ‪ ٬‬ظٲبٴ ق‪٧‬٭ ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ ٸ حبٸی اضظـټبیی اؾز ‪٦‬ٻ ثیبٶ‪٫‬ط دیٹٶس ٲیبٴ ٲطزٰ ٸ ؾطظٲیٵ‬ ‫ٲبزٺ ‪2‬‬
‫ثٹٲی ٸ ټٳ‪٧‬بضی آٶٽب زض دیكط‪ٞ‬ز اػشٳبٖی ٲحیٍ ٲیثبقس‪.‬‬ ‫اٖشجبض ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ‬
‫اٶؿبٴټب سحز سأطیط ذطاثی ظٲبٴ ػٷ‪ ٩‬ثب ‪٦‬بض ثبظؾبظی دؽ اظ ػٷ‪ ،٩‬ثٻٸیػٺ آطبض سبضیری‪ ،‬سأ‪٦‬یس زٸثبضٺای ثط‬ ‫انبٮز‬
‫ح‪ٟ‬بْز اظ ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ ٸ ػٹټطٺ انٯی ثٷبی سبضیری نٹضر ٲیزټٷس‪ .‬زض ایٵ ضاؾشب انبٮز ثٷبټبی سبضیری ٸ ؾیط‬ ‫ٲبزٺ ‪4‬‬
‫سحٹ‪ ٬‬سسضیؼی آٴ ضا سب اٲطٸظ ٲٹضز سأ‪٦‬یس ‪٢‬طاض ٲیزټٷس‪.‬‬

‫‪ -5‬هٌـَس ٍاؿٌگتي‬
‫ایٵ ٲٷكٹض زض ؾب‪ 1987 ٬‬زض ‪٪‬طزټٳبیی ٖٳٹٲی ای‪٧‬ٹٲٹؼ زض ٸاقٷ‪٫‬شٵ زی ؾی ٲُطح ٸ ثٻ ٖٷ ٹاٴ‬
‫ٲٷكٹض ٸاقٷ‪٫‬شٵ قٷبذشٻ قس‪.‬‬
‫ٲٷكٹض ‪ 16‬ٲبزٺای ثطذی اټسا‪ٖ ٜ‬ٳٯ‪٧‬طزی سٹنیٻی یٹٶؿ‪٧‬ٹ ضا ثٻ نٹضر ٲؼٳٹٖ ٻای اظ ان ٹ‪ ٬‬ح‪ٟ‬بْ ز‪،‬‬
‫سسٸیٵ ٲی‪٦‬ٷس‪ .‬ایٵ ٲٷكٹض ثٻ ٲؿبی٭ ا‪٢‬شهبزی‪ٞ ،‬طټٷ‪٫‬ی ٸ اػشٳبٖی‪ ،‬سٷٽب زض ػٳالس ی ‪٦‬ٯ ی زض ٲ‪٣‬سٲ ٻ اق بضٺ‬
‫زاضز‪ .‬ٲبزٺ ‪ 1‬سب ‪ 4‬زض ایٵ ٲٷكٹض ثٻ ٲؼؿ ٱ ‪ ٦‬طزٴ اضظـ ‪ٞ‬طټٷ ‪٩‬ټ بی ثبؾ شبٶی ٸ "ذؿ بضر ثط‪٪‬ك زٶبد صیط‬
‫‪1‬‬
‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‪ ،‬اػشٳبٖی ٸ ا‪٢‬شهبزی" اقبضٺ زاضز‪.‬‬
‫ٲبزٺ اٸ‪٦ ٬‬ٻ زضثبضٺ انٹ‪ ٬‬ٸ اټسا‪ ٜ‬ؾرٵ ٲی‪٪‬ٹیس‪ ،‬ثٻ ضٸاثٍ ا‪٢‬شهبزی ٸ اػشٳ بٖی ث ٻ ٖٷ ٹاٴ ثر ف‬
‫‪2‬‬
‫‪٦‬بٲٯی اظ َطاحی ٲٷُ‪٣‬ٻای ٸ قٽطی ثطای ح‪ٟ‬بْز ٲؤطط زض قٽطټبی سبضیری اقبضٺ زاضز‪.‬‬
‫ٲبزٺ زٸٰ ثٻ ‪٦‬ی‪ٟ‬یزټبی ٲٗٷٹی ‪٢‬بث٭ ح‪ٟ‬بْز اقبضٺ ٲی‪٦‬ٷس‪ ،‬اٲب زض آٴ سٹػ ٻ ث ٻ ٲبټی ز ‪٦‬بٮج سی ثیك شط‬
‫‪3‬‬
‫اؾز‪.‬‬
‫‪٦‬ی‪ٟ‬یزټبی ٲطثٹٌ ثٻ ثٷسټبی (اٮ‪ )ٝ‬سب (ر) ٲطثٹٌ ثٻ ټٹیز ‪٦‬بٮجسی زض ضاثُٻ ثب اٮ‪٫‬ٹټبی قٽطی‪ ،‬ثٷب‬
‫ٸ اضسجبٌټبی ‪ًٞ‬بیی ٸ ْبټط آٴ ٲیثبقٷس‪ .‬ثٷس (ص) ثٻ ٖٳٯ‪٧‬طزټب اقبضٺ زاضز ٸ سٷٽب ‪٦‬ی‪ٟ‬یشی اؾز ‪ ٦‬ٻ ث ٻ‬
‫ضٸاثٍ ا‪٢‬شهبزی ٸ اػشٳبٖی ثیكشط ٶعزی‪ ٥‬ٲیقٹز‪.‬‬
‫ٲبزٺټبی ‪ 3‬ٸ ‪ 15‬اقبضٺ ثٻ ٲكبض‪٦‬ز ٸ آٲٹظـ ؾب‪٦‬ٷبٴ زاضز ٸ زض ٲبزٺ ‪ 5‬ٶیع ثیبٴ ٲیقٹز ‪٦‬ٻ ؾب‪٦‬ٷبٴ‬
‫ثبیس اظ َطح ح‪ٟ‬بْز حٳبیز ‪٦‬ٷٷس‪ٞ 4.‬طاسط اظ ایٵ ضٸاث ٍ ‪٦‬ٯ ی زضث بضٺ ؾ ب‪٦‬ٷبٴ‪ ،‬ټ یچ ٲطػ ٕ اػشٳ بٖی‪،‬‬
‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ ا‪٢‬شهبزی زی‪٫‬طی ٸػٹز ٶساضز‪.‬‬

‫‪1. ICOMOS, Charter for the Conservation of Historic‬‬ ‫‪Town and Urban Areas (Washington D. C,‬‬
‫‪1987) Preamble and definitions, Article 2 and 3.‬‬
‫‪2. ICOMOS, Charter for the Conservation of Historic‬‬ ‫‪Town and Urban Areas (Washington D. C,‬‬
‫‪1987) Principles and objectives, Article 1.‬‬
‫‪3. ICOMOS, Charter for the Conservation of Historic‬‬ ‫‪Town and Urban Areas (Washington D. C,‬‬
‫‪1987) Principles and objectives, Article 2.‬‬
‫‪4. ICOMOS, Charter for the Conservation of Historic‬‬ ‫‪Town and Urban Areas (Washington D. C,‬‬
‫‪1987) Article 3, 15 and 5.‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ چٽبضٰ‪ :‬ثطضؾی ٲٷكٹضټبی ػٽبٶی ٲطسجٍ ثب ٲ‪٣‬ٹٮٻ ح‪ٟ‬بْز ٸ احیبی ٲطا‪٦‬ع سبضیری‪ٞ -‬طټٷ‪٫‬ی قٽطټب □ ‪57‬‬

‫جذٍل‪ 5-4‬ٲٷكٹض ح‪ٟ‬بْز اظ قٽطټب ٸ ٲٷبَ‪ ١‬قٽطی سبضیری‬

‫ٲ‪٧‬بٴ ٸ سبضید ‪٪‬طزټٳبیی‬ ‫ٲطػٕ سهٹیت‬ ‫ٶبٰ ٲٷكٹض‬
‫ٸاقٷ‪٫‬شٵ زی ؾی‪ -‬اٲطی‪٧‬ب ‪1987‬‬ ‫ای‪٧‬ٹٲٹؼ ثیٵاٮٳٯٯی‬ ‫ٲٷكٹض ح‪ٟ‬بْز اظ قٽطټب ٸ ٲٷبَ‪ ١‬قٽطی سبضیری‬
‫ټس‪ :ٜ‬ا‪ٞ‬عایف ټٳبټٷ‪٫‬ی ٲیبٴ ظٶس‪٪‬ی ذهٹنی ٸ اػشٳبٖی زض ٲٷبَ‪ ١‬قٽطی سبضیری ٸ ح‪ٟ‬بْز اظ ایٵ ٲطا‪٦‬ع‬

‫ٲؤٮ‪ٟ‬ٻټبی ٲٹضز‬
‫قطح ٲبزٺ‬ ‫قٳبضٺ ٲبزٺ‬
‫سأ‪٦‬یس‬
‫ٸیػ‪٪‬یټبی ‪٢‬بث٭ ح‪ٟ‬بْز زض قٽط سبضیری‪ ،‬ثب‪ٞ‬ز ٲط‪٦‬عی آٴ ٸ ټٳٻ ٖٷبنط ٲبزی ٸ ٲٗٷٹی ‪٦‬ٻ ایٵ ٸیػ‪٪‬ی ضا‬
‫ٲشؼٯی ٲیؾبظززض ثط ٲی‪٪‬یطٶس ‪٦‬ٻ قبٲ٭‪:‬‬
‫اٮ‪ )ٝ‬اٮ‪٫‬ٹټبی قٽطی ‪٦‬ٻ ثب ٲٗبثط ٸ ذیبثبٴټب ٲكرم ٲیقٹز‪.‬‬
‫ة) اضسجبٌ ثیٵ ؾبذشٳبٴټب ٸ ‪ًٞ‬بټبی ؾجع ٸ ثبظ‪.‬‬
‫ح) سٹػٻ ثٻ ق‪٧‬٭ ْبټطی‪ ،‬زاذٯی ٸ ذبضػی ؾبذشٳبٴټب ‪٦‬ٻ ثب ٲ‪٣‬یبؼ‪ ،‬اٶساظٺ‪ ،‬ؾج‪ ،٥‬ٲهبٮح ؾبذشٳبٶی‪ ،‬ضٶ‪٩‬‬ ‫ٲبزٺ ‪2‬‬
‫ٸ سعئیٷبر ٲكرم ٲیقٹز‪.‬‬
‫ر) سٹػٻ ثٻ اضسجبٌ ٲیبٴ قٽط ٸ ٲحیٍ اَطا‪ ٜ‬آٴ‪ ،‬اٖٱ اظ ٲحیٍ َجیٗی ٸ ٲحیٍ ٲهٷٹٔ؛‬
‫ص) سٹػٻ ثٻ ٖٳٯ‪٧‬طزټبی ‪٪‬ٹٶب‪٪‬ٹٶی ‪٦‬ٻ قٽط یب حٹٲٻ آٴ ضا ثٻ ٲربَطٺ ذٹاټس اٶساذز‪.‬‬
‫سٹػٻ ثٻ ا‪٢‬ساٲبر سٽسیس آٲیعی ‪٦‬ٻ قٽط یب حٹٲٻ آٴ ضا ثٻ ٲربَطٺ ذٹاټس اٶساذز‪.‬‬
‫ثطٶبٲٻ ح‪ٟ‬بْز ثبیؿشی ثب َج‪٣‬ٻثٷسی ثٷبټبی ‪٢‬بث٭ ح‪ٟ‬بْز ٸ اؾشظٷبیی ضٸٶس ا‪٢‬ساٲبر ضا سؿٽی٭ ٶٳبیس‪.‬‬ ‫ٲبزٺ ‪5 - 4‬‬
‫ٲؿبئ٭ ‪٦‬بٮجسی‬
‫ټٷ‪٫‬بٲی ‪٦‬ٻ ٮعٸٰ احساص ؾبذشٳبٴټبی ػسیس یب ػطح ٸ سٗسی٭ ؾبذشٳبٴټبی ٲٹػٹز الظٰ قس‪ ،‬ضٖبیز قج‪٧‬ٻ‬
‫ٲٗبثط ٲٹػٹز ثب سٹػٻ ثٻ ٲ‪٣‬یبؼ ٸ اٶساظٺ‪ ،‬يطٸضر زاضز‪ .‬ٶجبیس اظ ذٯ‪ٖ ١‬ٷبنط ػسیس ټٳبټٷ‪ ٩‬ثب ٲحیٍ سبضیری‬ ‫ٲبزٺ ‪10‬‬
‫ثبظٲبٶس‪ ،‬چطا ‪٦‬ٻ ایٵ ‪٢‬ؿٳزټب ٲیسٹاٶٷس ثٻ ‪ٚ‬ٷبی ٲحیٍ ‪٦‬ٳ‪ ٥‬ٶٳبیٷس‪.‬‬
‫ٖجٹض ٸ ٲطٸض ٸؾبی٭ ٶ‪٣‬ٯیٻ زض ثب‪ٞ‬ز قٽط ‪٢‬سیٳی ٲیثبیس ‪٦‬ٷشط‪ ٬‬قٹز ٸ احساص سٹ‪٫ٟ٢‬بٺټبی اسٹٲجی٭ ثٻ ٶحٹی ‪٦‬ٻ‬
‫ٲبزٺ ‪12‬‬
‫ثٻ ثب‪ٞ‬ز سبضیری آؾیت ٶطؾبٶٷس‪ ،‬يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫زض نٹضر ٮعٸٰ‪َ ،‬طاحی ٸ احساص ثعض‪٪‬طاٺ زض ثطٶبٲٻضیعی قٽطی یب ٲٷُ‪٣‬ٻای‪ ،‬ٲؼبظ اؾز ٲٷٹٌ ثٻ ایٷ‪٧‬ٻ ثب ٖجٹض‬
‫ٲبزٺ ‪13‬‬
‫اظ ٲیبٴ قٽط سبضیری زض آٴ ق‪٧‬ب‪ ٜ‬ایؼبز ٶ‪٧‬ٷس‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ زؾشطؾی ثٻ آٶٽب ضا آؾبٴ ؾبظز‪.‬‬
‫قٽطټبی سبضیری ثبیس زض ثطاثط ؾٹاٶح َجیٗی ٸ ثالیبیی چٹٴ آٮٹز‪٪‬ی ټٹا ٸ ظٮعٮٻ حٳبیز قٹٶس سب ثسیٵ سطسیت‬
‫حطاؾز اظ ٲیطاص ٸ سأٲیٵ ػبٶی ٸ ض‪ٞ‬بٺ ؾب‪٦‬ٷبٴ ٲیؿط قٹز‪ .‬ا‪٢‬ساٲبر دیك‪٫‬یطاٶٻ ٸ ٲطٲشی زض ٲ‪٣‬بث٭ ؾبٶحٻ ٸ دؽ‬ ‫ٲبزٺ ‪14‬‬
‫اظ ٸ‪٢‬ٹٔ آٴ ثبیس ٲٷُج‪ ١‬ثط ٸیػ‪٪‬یټبی ٲیطاطی ثبقس‪.‬‬
‫ح‪ٟ‬بْز اظ قٽط ٸ ټط اػشٳبٔ ظیؿشی سبضیری ثبیس ثركی ٶب‪٪‬ؿؿشٷی اظ ؾیبؾزټبی ٲٷؿؼٱ سٹؾٗٻ ا‪٢‬شهبزی‪،‬‬
‫ٲبزٺ ‪1‬‬
‫اػشٳبٖی ٸ ٶیع ثطٶبٲٻضیعی قٽطی ٸ ٲٷُ‪٣‬ٻ ای زض ټٳٻ ؾُٹح ثبقس‪.‬‬
‫ٲؿبئ٭ ا‪٢‬شهبزی‬
‫زض سسٸیٵ ثطٶبٲٻټبی ح‪ٟ‬بْز‪ ،‬ټٳٻ ٖٹاٲ٭ ٲطسجٍ‪ ،‬قبٲ٭ ثبؾشبٴقٷبؾی‪ ،‬سبضید‪ ،‬ٲٗٳبضی‪ ،‬انٹ‪ٞ ٬‬ٷی‪ ،‬ػبٲٗٻ‬
‫ٲبزٺ ‪5 - 1‬‬
‫قٷبؾی ٸ ا‪٢‬شهبز ضا ثبیس ٲس ٶٓط ‪٢‬طاض زاز‪.‬‬
‫ح‪ٟ‬بْز اظ قٽط ٸ ټط اػشٳبٔ ظیؿشی سبضیری ثبیس ثركی ٶب‪٪‬ؿؿشٷی اظ ؾیبؾزټبی ٲٷؿؼٱ سٹؾٗٻ ا‪٢‬شهبزی‬
‫ٲبزٺ ‪1‬‬
‫ٸ اػشٳبٖی ٸ ٶیع ثطٶبٲٻضیعی قٽطی ٸ ٲٷُ‪٣‬ٻ ای زض ټٳٻ ؾُٹح ثبقس‪.‬‬
‫انالح ٸ اضس‪٣‬بی ‪٦‬ی‪ٟ‬یز ؾ‪٧‬ٹٶز ثبیس ی‪٧‬ی اظ اټسا‪ ٜ‬انٯی ح‪ٟ‬بْز ثبقس‪.‬‬ ‫ٲؿبئ٭ اػشٳبٖی‬
‫ٲبزٺ ‪9‬‬
‫ػطح ٸ سٗسی٭ ایٵ ٲٷبَ‪ ١‬ثب ظٶس‪٪‬ی ٲٗبنط‪ ،‬ٲؿشٯعٰ اٶؼبٰ ز‪٢‬ی‪ ١‬انالحبر زض ذسٲبر ٖٳٹٲی اؾز‪.‬‬
‫ثطٶبٲٻ ح‪ٟ‬بْز ثبیس اظ ؾٹی ؾب‪٦‬ٷبٴ ٲٷُ‪٣‬ٻ سبضیری ٲٹضز حٳبیز ‪٢‬طاض ‪٪‬یطز‪.‬‬ ‫ٲبزٺ ‪5 - 6‬‬
‫سٷٓیٱ ی‪ ٥‬ثطٶبٲٻ اَالٔ ضؾبٶی ٖٳٹٲی‪ ،‬ثٻ ٲٷٓٹض ػٯت ٲكبض‪٦‬ز ٸ ٲساذٯٻ ؾب‪٦‬ٷبٴ‪ ،‬يطٸضی اؾز ٸ ٸزض ایٵ‬
‫ضاٺ ثبیس اثشسا اظ ‪٦‬ٹز‪٦‬بٴ زض ؾٷیٵ ٲسضؾٻ آ‪ٚ‬بظ ‪٦‬طز‪ٗٞ .‬بٮیز اٶؼٳٵټبی ٲطزٲی ثطای حٳبیز اظ ٲیطاص ٶیع ثبیس‬ ‫ٲبزٺ ‪15‬‬
‫ٲؿبئ٭ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‬
‫سط‪ٚ‬یت قسٺ ٸ ا‪٢‬ساٲبر ٲبٮی زض ضاؾشبی ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز ثٷبټب ٸ ثب‪ٞ‬ز ټب اٶؼبٰ قٹز‪.‬‬
‫سساض‪ ٤‬آٲٹظـ سرههی ثطای ټٳٻ نبحجبٴ ٲكب‪ٚ‬٭ ٲطسجٍ ثب ح‪ٟ‬بْز‪ ،‬يطٸضر زاضز‪.‬‬ ‫ٲبزٺ ‪16‬‬
‫‪٢‬ج٭ اظ ټط‪٪‬ٹٶٻ ٲساذٯٻ ٸ قطٸٔ ثٻ ‪٦‬بض ثبیس ټٳٻ قطایٍ ٲٹػٹز ضا ٲؿشٷس ‪٦‬طز‪.‬‬ ‫ٲبزٺ ‪5‬‬ ‫ٲؿشٷس ٶ‪٫‬بضی‬
‫احشطاظ اظ ٖٳٯ‪٧‬طزټبی ‪٪‬ٹٶب‪٪‬ٹٶی ‪٦‬ٻ قٽط سبضیری یب ٲحسٸزٺ قٽطی ضا ثٻ ٲربَطٺ ذٹاټس اٶساذز ٸ ػٯٹ‪٪‬یطی اظ‬ ‫اٖشجبض ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ‬
‫ٲبزٺ ‪ - 2‬ص‬
‫ټط‪٪‬ٹٶٻ سٽسیسی ‪٦‬ٻ ٸیػ‪٪‬یټبی انی٭ قٽط سبضیری یب ٲحسٸزٺ قٽطی ضا ثٻ ٲربَطٺ اٶساظز‪.‬‬ ‫انبٮز‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 58‬‬

‫‪1‬‬
‫‪ً -6‬خؼتیي ػویٌبس ثشصیلی دس ساثغِ ثب حفبظت ٍ ثبصصًذُػبصی هشاوض تبسیخی‬

‫جذٍل ‪ 6-4‬ٶرؿشیٵ ؾٳیٷبض ثطظیٯی زض ضاثُٻ ثب ح‪ٟ‬بْز ٸ ثبظظٶسٺؾبظی ٲطا‪٦‬ع سبضیری‬

‫ٲ‪٧‬بٴ ٸ سبضید ‪٪‬طزټٳبیی‬ ‫ٲطػٕ سهٹیت‬ ‫ٶبٰ ٲٷكٹض‬
‫ایشبیذبٸا ‪ -‬ثطظی٭‬ ‫ٶرؿشیٵ ؾٳیٷبض ثطظیٯی زض ضاثُٻ ثب‬
‫‪٦‬ٳیشٻ ٲٯی ای‪٧‬ٹٲٹؼ ثطظی٭‬
‫‪1987‬‬ ‫ح‪ٟ‬بْز ٸ ثبظظٶسٺؾبظی ٲطا‪٦‬ع سبضیری‬
‫ټس‪ :ٜ‬ح‪ٟ‬بْز اظ ٲحٹَٻټبی سبضیری قٽطی‬

‫ٲؤٮ‪ٟ‬ٻټبی ٲٹضز‬
‫قطح ٲبزٺ‬ ‫قٳبضٺ ٲبزٺ‬
‫سأ‪٦‬یس‬
‫ټس‪ ٜ‬انٯی ح‪ٟ‬بْز‪ ،‬ٶ‪٫‬ٽساضی ٸ ا‪ٞ‬عایف سٗساز اٮ‪٫‬ٹټبی انی٭‪ ،‬ثٻ ٲٷٓٹض سؼٯی ٸ سح‪٧‬یٱ ی‪٧‬ذبضچ‪٫‬ی قٽطی‬
‫ٲیثبقس؛ ظیطا ثٻ ٸاؾُٻ ‪ًٞ‬بټب ٸ ٲطزٰ زض ‪ًٞ‬بی ٲعثٹض اؾز ‪٦‬ٻ ح‪ٟ‬بْز ٲٳ‪٧‬ٵ اؾز ثٻ ضقس ٸ سٗبٮی ظٶس‪٪‬ی ‪٦‬ٳ‪٥‬‬ ‫ٲبزٺ ‪4‬‬
‫‪٦‬ٷس‪.‬‬ ‫ٲؿبئ٭ ‪٦‬بٮجسی‬
‫ح‪ٟ‬بْز اظ ٲحٹَٻټبی سبضیری قٽطی ثبیس اظ اټسا‪ ٜ‬انٯی زض َطاحی قٽطی ثبقس ‪٦‬ٻ ټٳبٶٷس ی‪ٞ ٥‬طآیٷس زایٳی ٸ‬
‫ٲبزٺ ‪6‬‬
‫ٲؿشٳط زض ٶٓط ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ ٲیقٹز‪ .‬زض‪ ٤‬نحیح اظ ؾبظٸ‪٦‬بضټبی ٲطسجٍ ثب اٲط ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫____‬ ‫ٲؿبئ٭ ا‪٢‬شهبزی‬
‫زض نٹضر ٶیبظ ثٻ ػبی‪٫‬عیٵ ‪٦‬طزٴ ٖٷبنطی اظ ثب‪ٞ‬ز ٲیثبیؿز اضظـټبی اػشٳبٖی ٸ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٲحیٍ ضا ٲس ٶٓط ‪٢‬طاض‬
‫ٲبزٺ ‪3‬‬
‫زاز ٸ ػبی‪٫‬عیٷی سٷٽب زض نٹضر سح‪ ١٣‬ټس‪ٞ ٜ‬ٹ‪٢ ٠‬بث٭ سٹػیٻ اؾز‪.‬‬
‫ثب زض ٶٓط ‪٪‬ط‪ٞ‬شٵ ایٷ‪٧‬ٻ ی‪٧‬ی اظ ٸیػ‪٪‬یټبی ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری‪٪ ،‬ٹٶب‪٪‬ٹٶی زض ٖٳٯ‪٧‬طزټبی آٶٽب اؾز‪ ،‬ٮصا ح‪ٟ‬بْز ٶجبیس‬
‫ٲحسٸزیزټبی قسیس ثطای ‪٦‬بضثطز آٶٽب اٖٳب‪ ٬‬ٶٳبیس‪ .‬آٶٽب زض ح‪٣‬ی‪٣‬ز ثبیس ٶبټٳبټٷ‪٫‬یټبی ٖٳٯ‪٧‬طزی ٲٹػٹز زض‬
‫ظٶس‪٪‬ی ضٸظٲطٺ ضا سٗسی٭ ٶٳبیٷس ٸ ثب سٹػٻ ثٻ ‪٦‬ٳجٹز ٲكٽٹز ٲؿ‪٧‬ٵ زض ثطظی٭‪ ،‬ؾ‪٧‬ٹٶز ثبیس انٯیسطیٵ ٖٳٯ‪٧‬طز‬ ‫ٲبزٺ ‪5‬‬
‫‪ًٞ‬بی ؾبذشٻ قسٺ ثبقس‪ ،‬زض ٶشیؼٻ‪ ،‬ث‪٣‬بی ؾب‪٦‬ٷبٴ ٸ ‪ٗٞ‬بٮیزټبی ؾٷشی آٶٽب زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری‪ ،‬قبیؿشٻ سٹػٻ‬ ‫ٲؿبئ٭ اػشٳبٖی‬
‫ثیكشطی ٲیثبقس‪.‬‬
‫ح‪ٟ‬بْز اظ ٲحٹَٻټبی سبضیری قٽطی ٶیبظ ثٻ ‪ٗٞ‬بٮیز ټٳبټٷ‪ ٩‬ٶٽبزټبی ‪ٞ‬سضا‪ ،٬‬زٸٮشی ٸ ٲحٯی ٸ ټٳچٷیٵ‬
‫ټٳ‪٧‬بضی اٶؼٳٵټبی سهٳیٱ‪٪‬یطٶسٺ زض َطاحی‪ ،‬ثٻ ٖٷٹاٴ ثركی اظ ‪ٗٞ‬بٮیز ‪٦‬ٯی قٽطٸٶسی زاضز‪ .‬زض ایٵ نٹضر‪،‬‬ ‫ٲبزٺ ‪7‬‬
‫يطٸضی اؾز ‪٦‬ٻ ؾبظ ٸ ‪٦‬بضټبی ٶٽبزټبی ضؾٳی س‪٣‬ٹیز قٹٶس سب ٲسیطیز ٸ ٶٓبضر زٸٮشی ثط اٲٹض سًٳیٵ قٹز‪.‬‬
‫زض ‪٦‬ٷبض سٷٹٔ ‪ٞ‬طآیٷسټبی ح‪ٟ‬بْشی‪ ،‬يطٸضی اؾز ‪٦‬ٻ اضظـ اػشٳبٖی زاضایی قٽطی ثط اضظـ سؼبضی آٴ ‪ٚ‬بٮت آیس‪.‬‬ ‫ٲبزٺ ‪10‬‬
‫زض حبٮی ‪٦‬ٻ سؼٯی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ثٻ نٹضر اػشٳبٖی ٶٳٹز ٲییبثس‪ ،‬ثیكشط ثٻ ‪ًٞ‬بټبی ؾبذشٻ قسٺ قٽط ايب‪ٞ‬ٻ ٲیقٹز سب‬
‫اظ ‪ًٞ‬بټبی ؾبذشٻ قسٺ آٴ ‪٦‬بؾشٻ قٹز‪ .‬ایٵ ػبی‪٫‬عیٷی سٷٽب زض نٹضسی ٲٹضز سأییس ‪٢‬طاض ٲی‪٪‬یطز ‪٦‬ٻ اؾشسال‪٪ ٬‬طزز‬
‫ٲبزٺ ‪3‬‬
‫سٹاٶبییټبی ثبٮ‪٣‬ٹٺ اػشٳبٖی ‪ٞ -‬طټٷ‪٫‬ی‪ ،‬دطثبض ‪٪‬طزیسٺاٶس‪ .‬زض اؾشبٶساضزټبی اضظیبثی ثٻ ٲٷٓٹض ؾٽٹٮز ػبی‪٫‬عیٷی‪ ،‬ثبیس‬
‫ٲؿبئ٭ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‬
‫اضظـټبی اػشٳبٖی ‪ٞ -‬طټٷ‪٫‬ی ٲحیٍ ػسیس ٲس ٶٓط ‪٢‬طاض ‪٪‬یطٶس‪.‬‬
‫ح‪ٟ‬بْز ‪٢‬بٶٹٶی اظ ٲحسٸزٺټبی سبضیری ثب اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ ضٸـټبی ‪٪‬ٹٶب‪٪‬ٹٶی ٲبٶٷس ‪ٞ‬ٽطؾز ‪٦‬طزٴ زاضاییټب‪،‬‬
‫ٲبزٺ ‪9‬‬
‫نٹضرثطزاضی‪ ،‬سسٸیٵ ‪٢‬ٹاٶیٵ قٽطی‪ ،‬ٲٗب‪ٞ‬یز ٸ دبزاـ ٲبٮیبسی ثٻ زؾز ٲیآیس‪.‬‬
‫زض دطٸؾٻ ح‪ٟ‬بْز اظ ثب‪ٞ‬ز سبضیری قٽط‪ٞ ،‬ٽطؾز آطبض‪ ،‬اثعاضټبی ٖٳسٺای ټؿشٷس ‪٦‬ٻ قرم ضا ثٻ ؾٹی آ‪٪‬بټی ثٽشط‬
‫اظ ٸیػ‪٪‬یټبی َجیٗی ٸ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ټسایز ٲی‪٦‬ٷٷس‪ .‬ټٳ‪٧‬بضی ػبٲٗٻ زض ‪ٞ‬ٽطؾزثطزاضی ٸ سٹػٻ ثٻ ایٵ زاضایی‪ ،‬ثبٖض‬ ‫ٲبزٺ ‪8‬‬ ‫ٲؿشٷس ٶ‪٫‬بضی‬
‫ثطاٶ‪٫‬یرشٵ حؽ ح‪ٟ‬بْز زض اػشٳبٔ ٲیقٹز‪ ،‬ظیطا سٽیٻ ‪ٞ‬ٽطؾز ‪٢‬سضر اضظیبثی ٸيٕ ٲٹػٹز ضا اضس‪٣‬ب ٲیثركس‪.‬‬
‫زض ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری قٹاټس ٲشٗسزی اظ ‪ٚ‬ٷبی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی قٽط ٲشٳط‪٦‬ع قسٺ اؾز‪ .‬اظ آٶؼبیی ‪٦‬ٻ قٽط زض ٲؼٳٹٔ ی‪٥‬‬
‫اٖشجبض ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ‬
‫‪ٞ‬طآٸضزٺ سبضیری اؾز‪ ،‬ایٵ ثب‪ٞ‬زټب ٲٳ‪٧‬ٵ اؾز زض ٲ‪٣‬بیؿٻ ثب ثرفټبی ‪ٚ‬یطسبضیری قٽط‪ ،‬زض ظٲیٷٻ ٖٳٯ‪٧‬طزی ثٻ‬ ‫ٲبزٺ ‪1‬‬
‫انبٮز‬
‫ٖٷٹاٴ "ٲٷبَ‪ ١‬ثحطاٶی"‪٢ ،‬ٯٳساز ‪٪‬طزٶس‪.‬‬

‫‪1. UNESCO, ICOMOS National Committee of Brazil, First Brazilian Seminar about the Preservation‬‬
‫)‪and Revitalization of Historic Centers, (Itaipava, July 1987‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ چٽبضٰ‪ :‬ثطضؾی ٲٷكٹضټبی ػٽبٶی ٲطسجٍ ثب ٲ‪٣‬ٹٮٻ ح‪ٟ‬بْز ٸ احیبی ٲطا‪٦‬ع سبضیری‪ٞ -‬طټٷ‪٫‬ی قٽطټب □ ‪59‬‬

‫‪ -7‬هٌـَس حفبظت اص اسصؽّبی هیشاث فشٌّگی‬

‫ثب دیطٸی اظ ضٸح ٲٷكٹض ثیٵاٮٳٯٯی ثطای ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز ثٷبټب ٸ ٲحٹَٻټب (ٲٷكٹض ٸٶیع ‪ ،)1964‬ایٵ‬
‫ٲٷكٹض ٶیع انٹٮی ضا ثطای ټسایز ‪ٗٞ‬بٮی زټ بی ٲطث ٹٌ ث ٻ ح‪ٟ‬بْ ز اظ ٲ‪ ٧‬بٴټ بی زاضای اضظـ ٲی طاص‬
‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی زض ٶیٹظٮٷس ضا سسٸیٵ ٲی‪٦‬ٷس ‪٦‬ٻ حبٸی چٽبضچٹثی ٲك رم ث طای ‪٦‬ٯی ٻ ا‪٢‬ك بض ٲبٶٷ س ٲبٮ‪ ٧‬بٴ‪،‬‬
‫‪1‬‬
‫ٲؿئٹٮیٵ ٲحٯی‪ ،‬ثبظض‪٪‬بٶبٴ ٸ ٲشرههبٴ زؾز اٶسض ‪٦‬بض ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز اؾز‪.‬‬

‫جذٍل ‪ 7-4‬ٲٷكٹض ح‪ٟ‬بْز اظ اضظـ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‬

‫ٲ‪٧‬بٴ ٸ سبضید ‪٪‬طزټٳبیی‬ ‫ٲطػٕ سهٹیت‬ ‫ٶبٰ ٲٷكٹض‬
‫ٶیٹظٮٷس ‪1992‬‬ ‫‪٦‬ٳیشٻ ٲٯی ای‪٧‬ٹٲٹؼ ٶیٹظٮٷس‬ ‫ٲٷكٹض ح‪ٟ‬بْز اظ اضظـ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‬
‫ټس‪ :ٜ‬سسٸیٵ ضاټٷٳبټبیی ثطای ٲؿئٹٮیٵ‪ ،‬ؾبظٲبٴټب ٸ ا‪ٞ‬طاز زض اضسجبٌ ثب ‪ٗٞ‬بٮیز ح‪ٟ‬بْز‬

‫ٲؤٮ‪ٟ‬ٻټبی ٲٹضز‬
‫قطح ٲبزٺ‬ ‫قٳبضٺ ٲبزٺ‬
‫سأ‪٦‬یس‬
‫ح‪ٟ‬بْز ثبیس‪ :‬ثیكشطیٵ احشطاٰ ضا ٶؿجز ثٻ ح‪ٟ‬بْز اظ ٲٹاز ٸ ٲهبٮح ثب اضظـ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ضا ‪٢‬بئ٭ قسٺ ٸ ٲبٶٕ‬
‫ٲبزٺ ‪4 - 2‬‬
‫س‪ٛ‬ییطار آٴ قٹز‪.‬‬
‫احشطاٰ ثٻ قٹاټس ٲٹػٹز‪ :‬زٸضٺټبی ظٲبٶی ٲش‪ٟ‬بٸر ثبیس زض ح‪ٟ‬بْز ٲٹضز احشطاٰ ٸا‪ ٕ٢‬قٹٶس‪ .‬ا‪٪‬ط اضظیبثی ٶكبٴ‬
‫زټس ‪٦‬ٻ اٶؼبٰ اٲٹضی اضظـ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٲ‪٧‬بٶی ضا ٶٳی‪٦‬بټس‪ ،‬زض آٴ نٹضر اَالٖبر ی‪ ٥‬زٸضٺ ذبل‪ ،‬ٲٳ‪٧‬ٵ‬
‫ٲبزٺ ‪5‬‬
‫اؾز دٷٽبٴ یب حص‪٪ ٜ‬طزٶس‪ .‬زض ایٵ قطایٍ چٷیٵ اَالٖبسی ثبیس ‪٢‬ج٭ اظ آٶ‪٧‬ٻ حص‪ ٜ‬یب دٷٽبٴ ‪٪‬طزٶس‪،‬‬ ‫ٲؿبئ٭ ‪٦‬بٮجسی‬
‫ٲؿشٷسؾبظی ٸ طجز ‪٪‬طزٶس‪.‬‬
‫ٲحیٍ‪ :‬ٲحیٍ سبضیری ٲ‪٧‬بٴ ثبیس ټٳطاٺ ثب ذٹز ٲ‪٧‬بٴ ح‪ٟ‬بْز ‪٪‬طزز‪ .‬ا‪٪‬ط ٲحیٍ سبضیری ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬زی‪٫‬ط ٸػٹز‬
‫ذبضػی ٶساضز‪ ،‬ٲیثبیؿز ٶؿجز ثٻ ؾبذشٵ ٲحیٍ ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬ثطدبیٻ قٹاټس ‪ٞ‬یعی‪٧‬ی ٸ طجزقسٺ ا‪٢‬ساٰ ٶٳٹز‪٪ .‬ؿشطٺ‬ ‫ٲبزٺ ‪6‬‬
‫ٲحیٍ ٲٷبؾت ٲٳ‪٧‬ٵ اؾز ٖالٸٺ ثط اضظـ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی سحز سأطیط ٖٹاٲ٭ زی‪٫‬طی ٶیع ‪٢‬طاض ‪٪‬یطز‪.‬‬
‫اٶُجب‪ :٠‬ظٲیٷٻ ح‪ٟ‬بْز اظ ٲ‪٧‬بٴ زاضای اضظـ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٲٗٳٹال ثب ‪ٞ‬طاټٱ ‪٦‬طزٴ اټسا‪ ٜ‬ٲ‪ٟ‬یس اػشٳبٖی‪،‬‬
‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ یب ا‪٢‬شهبزی ٲیؿط ٲی‪٪‬طزز‪ .‬ټط س‪ٛ‬ییطی ثبیس زض حسا‪٢‬٭ ٲٹضز ٶیبظ ثبقس ٸ ٶجبیس اظ اضظـ ٲیطاص‬
‫ٲبزٺ ‪20‬‬ ‫ٲؿبئ٭ ا‪٢‬شهبزی‬
‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی آٴ ٲ‪٧‬بٴ ث‪٧‬بټس‪ .‬ټط قطایٍ ٸ س‪ٛ‬ییطی ثبیس ثب ‪٦‬بٮجس اٸٮیٻ ٲ‪٧‬بٴ ؾبظ‪٪‬بض ثبقس‪ ،‬اٲب ٶجبیس ثٻ اٶساظٺای ٲؼعا ٸ‬
‫ٲش‪ٟ‬بٸر ثبقس ‪٦‬ٻ ثٻ ٖٷٹاٴ ‪٦‬بض ػسیسی سٯ‪٣‬ی ‪٪‬طزز‪.‬‬
‫اٶُجب‪ :٠‬ظٲیٷٻ ح‪ٟ‬بْز اظ ٲ‪٧‬بٴ زاضای اضظـ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٲٗٳٹال ثب ‪ٞ‬طاټٱ ‪٦‬طزٴ اټسا‪ ٜ‬ٲ‪ٟ‬یس اػشٳبٖی‪،‬‬
‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ یب ا‪٢‬شهبزی ٲیؿط ٲی‪٪‬طزز‪ .‬زض ثطذی ٲٹاضز‪ ،‬س‪ٛ‬ییطار ٸ ٲٯح‪٣‬بر ٲٳ‪٧‬ٵ اؾز ػبیی ‪٦‬ٻ ثطای ازاٲٻ‬
‫ٲبزٺ ‪20‬‬ ‫ٲؿبئ٭ اػشٳبٖی‬
‫‪٦‬بضثطز آٴ يطٸضی اؾز‪ ،‬یب ػبیی ‪٦‬ٻ اظ ٶٓط ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٲُٯٹة ٲیثبقٷس‪ ،‬یب ػبیی ‪٦‬ٻ ح‪ٟ‬بْز اظ ٲ‪٧‬بٴ ٶٳیسٹاٶس‬
‫اظ ضٸـ زی‪٫‬طی نٹضر دصیطز‪٢ ،‬بث٭ ‪٢‬جٹ‪ ٬‬ثبقس‪.‬‬
‫‪ٗٞ‬بٮیز ح‪ٟ‬بْز‪ :‬ٲشرههبٴ اٲط ح‪ٟ‬بْز ثبیس زض ‪٦‬ٯیٻ ػٷجٻټبی ٲطثٹَٻ‪ ،‬ای‪ٟ‬بی ٶ‪٣‬ف ‪٦‬ٷٷس‪ .‬ثبیس زض ظٲبٴ‬
‫ٲبزٺ ‪3‬‬ ‫ٲؿبئ٭ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‬
‫ٲ‪٣‬شًی اظ قیٹٺټبی ثٹٲی اؾش‪ٟ‬بزٺ ‪٦‬ٷٷس ‪٦‬ٻ ایٵ قیٹٺټب ٲٳ‪٧‬ٵ اؾز اظ ٲحٯی ثٻ ٲحٯی زی‪٫‬ط ٲش‪ٟ‬بٸر ثبقٷس‪.‬‬
‫ح‪ٟ‬بْز ثبیس‪ :‬ٲؿشٷسؾبظی ٸ طجز ‪٦‬بٲ٭ قٹز‪.‬‬ ‫ٲبزٺ ‪4 - 5‬‬
‫ٲؿشٷس ٶ‪٫‬بضی‬
‫ؾٹاث‪ :١‬ؾٹاث‪ ١‬دػٸټف ٸ ح‪ٟ‬بْز اظ ٲ‪٧‬بٴټبی زاضای اضظـ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ثبیس زض ی‪ ٥‬آضقیٹ ٶ‪٫‬ٽساضی قٹٶس‪.‬‬ ‫ٲبزٺ ‪12‬‬
‫اٖشجبض ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ‬
‫____‬
‫انبٮز‬

‫‪1. New Zealand ICOMOS, Charter for the Conservation of Places of Cultural Heritage Value, (New‬‬
‫‪Zealand 1992) Preamble‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 60‬‬

‫‪ -8‬هٌـَس ثَسا‬
‫ٲٷكٹض ثٹضا ثب سٹػٻ ثٻ ٲٷكٹض ثیٵاٮٳٯٯی ثطای ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز ثٷبټب ٸ ٲحٹَٻټب (ٲٷك ٹض ٸٶی ع)‪ ،‬زض‬
‫سبضید ‪ 1979‬زض ثٹضا ٸا‪ ٕ٢‬زض ػٷٹة اؾشطاٮیب ٸ سٹؾٍ ‪٦‬ٳیشٻ ٲٯی ای‪٧‬ٹٲ ٹؼ اؾ شطاٮیب س سٸیٵ ٸ سه ٹیت‬
‫‪٪‬طزیس‪ .‬ثبظٶ‪٫‬طیټبیی زض ؾب‪٬‬ټبی ‪ 1988 ،1981‬ٸ ‪ 1999‬زض آٴ ٲٷكٹض اٶؼ بٰ ‪٪‬ط‪ ٞ‬ز س ب ایٷ‪ ٧‬ٻ ٶؿ رٻ‬
‫ٶٽبیی آٴ زض ؾب‪ ،1999 ٬‬یٗٷی ٲٷكٹضی ‪٦‬ٻ ثٻ ٖٷٹاٴ ٲٷكٹض ثٹضا زض زؾشطؼ اؾز‪ ،‬اٶشكبض یب‪ٞ‬ز‪.‬‬
‫ٲٷكٹض ثٹضا‪ ،‬ٶرؿشیٵ ٲٷكٹضی ثٹز ‪٦‬ٻ زض سأییس ٸ سأ‪٦‬یس ثٷسټبی ٲٷكٹض ٸٶیع سٽیٻ ‪٪‬طزی س ٸ زض ح ب‪٬‬‬
‫حبيط اظ ٶٓط ‪٦‬بضثطز ػٽبٶی ثٻ اٶساظٺ ٲٷك ٹض ٸٶی ع‪ ،‬ٲٹ‪ ١ ٞ‬ث ٹزٺ اؾ ز‪ .‬زض ا‪٦‬شج ط ؾ ب‪٦ ،1978 ٬‬ٳیش ٻ‬
‫ای‪٧‬ٹٲٹؼ اؾشطاٮیب ٲ‪٣‬بٮٻای سح‪٣‬ی‪٣‬ی ضا زض ضاثُٻ ثب ٲٷكٹض ٸٶی ع اٶشك بض زاز‪ .‬زض ای ٵ ظٲ بٴ زض ای‪٧‬ٹٲ ٹؼ‬
‫‪1‬‬
‫ثیٵاٮٳٯٯی ٲ‪٣‬بنس ظیبزی ثطای انالح یب سؼسیسٶٓط زض ٲٷكٹض ٸٶیع ٸػٹز زاقز‪.‬‬
‫اقبضٺ ثٻ ٲك‪٧‬الر سهط‪ ٜ‬ظٲیٵ ٸ ظیطؾبذزټبی قٽطی ٸ قج‪٧‬ٻټبی اضسج بَی ٶك بٴ ٲ یزټ س ‪ ٦‬ٻ‬
‫ح‪ٟ‬بْز قٽطی ثیكشط ٲشٹػٻ اضسجبٌ ثب ٲ‪٧‬بٴ َطح ٲیثبقس سب ‪٦‬ی‪ٟ‬یزټبی ټٷطی ٲ‪٧‬بٴ سبضیری‪ .‬ایٵ اٲ ط‬
‫ثب اقبضٺ ثٻ ضٸاثٍ ٲش‪٣‬بث٭ ٲٷبَ‪ ١‬اَطا‪ ٜ‬ؾبیز ثب ٲحسٸزٺ انٯی ح‪ٟ‬بْزقسٺ‪ ،‬س‪٣‬ٹیز ٲی‪٪‬طزز‪ .‬زض ٲٷكٹض‬
‫ثٹضا اْٽبض قسٺ اؾز ‪٦‬ٻ‪:‬‬
‫" ‪٢‬ج٭ اظ قطٸٔ ‪٦‬بض زض ی‪ ٥‬ٲ‪٧‬بٴ ثبیس ٲُبٮٗبسی زض ػٽز زض‪ ٤‬آٴ ٲ‪٧‬بٴ نٹضر د صیطز‪،‬‬
‫ایٵ ٲُبٮٗبر قبٲ٭ سحٯی٭ ‪ٞ‬یعی‪٧‬ی‪ ،‬اؾٷبزی‪ ،‬ق‪ٟ‬بټی یب زی‪٫‬ط قٹاټسی ‪٦‬ٻ اظ آٶٽب زاٶ ف‪،‬‬
‫‪2‬‬
‫ٲٽبضرټب ٸ ٶٓبٰټبی ٲٷبؾت زضیب‪ٞ‬ز ٲی‪٪‬طزز‪ ،‬ذٹاټس ثٹز‪".‬‬
‫ثبیس ثٻ ‪٪‬طٸٺټب ٸ ا‪ٞ‬طازی ‪٦‬ٻ ثٻ ٲ‪٧‬بٴ ٸاثؿش‪٫‬ی زاضٶس‪ٞ ،‬طنزټبیی ثطای ټٳ‪ ٧‬بضی ٸ ق ط‪٦‬ز زض زض‪٤‬‬
‫ٲ‪ٟ‬بټیٱ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٲ‪٧‬بٴ زازٺ قٹز‪ .‬ټٳچٷیٵ زض نٹضر ٲ‪٣‬شًی‪ ،‬آٶٽب ثبی س ‪ٞ‬طن زټ بیی ث طای ق ط‪٦‬ز زض‬
‫ٖٳٯیبر ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲسیطیز اٲٹض زاقشٻ ثبقٷس‪ 3.‬ٲ‪ٟ‬بز ٲٷكٹض ثیبٴ ٲیزاضٶس ‪٦‬ٻ ‪ٗٞ‬بٮیزټبی ح‪ٟ‬بْشی ثٽش ط‬
‫اؾز ثب ټٳ‪٧‬بضی ا‪ٞ‬طازی قبٲ٭ ٲبٮ‪٧‬بٴ ٖٳٹٲی ٸ ټٳچٷیٵ ؾب‪٦‬ٷبٴ ٸ ‪٦‬بضثطاٴ‪ ،‬ثٻ نٹضر ػسا‪٪‬بٶٻ یب ټٳطاٺ‬
‫ثب ی‪٧‬سی‪٫‬ط اٶؼبٰ قٹٶس‪ ،‬ایٵ ا‪ٞ‬طاز ثبیس ثطای اضایٻ دیكٷٽبزار سكٹی‪ ١‬قسٺ ٸ ٶ‪٣‬ف ‪ ٗٞ‬بٮی ضا زض ای ٵ ضاثُ ٻ‬
‫ای‪ٟ‬ب ٶٳبیٷس‪.‬‬
‫ٲ‪ٟ‬بز ٲٷكٹض اقبضٺ زاضز ‪٦‬ٻ ‪٢‬ج٭ اظ قطٸٔ ‪٦‬بض ثبیس ٲُبٮٗبسی اٶؼبٰ ‪٪‬یطز س ب ٲ‪ ٟ‬بټیٱ ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی ٲ‪ ٧‬بٴ؛‬
‫ضٸـټبی اضایٻ یب‪ٞ‬شٻټب ٸ سٹنیٻټب زض ظٲیٷٻ ح‪ٟ‬بْز؛ ٲؿئٹٮیز سهٳیٱټبی اسربش قسٺ؛ ٲؿشٷسؾ بظی؛ ٸ‬
‫ٶ‪٫‬ٽساضی ‪٪‬عاضـټب ثطای اؾش‪ٟ‬بزٺ زض آیٷسٺ‪ ،‬ثٻ ن ٹضر ‪٦‬بٲ ٭ ٲك رم ق ٹٶس‪ 4.‬زض ضٸٶ س ح‪ٟ‬بْ ز‪ ،‬ثٗ س‬

‫‪1. Australia ICOMOS, Working paper upon The Venice Charter (OCTOBER 1978), Chairman’s‬‬
‫‪Introduction‬‬
‫‪2. Australia ICOMOS, Burra Charter, (1999) Article 26. 1.‬‬
‫‪3. Australia ICOMOS, Burra Charter, (1999) Article 26, 3.‬‬
‫‪4. Australia ICOMOS, Burra Charter, (1999) Article 26, 29, 30, 31 and 32.‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ چٽبضٰ‪ :‬ثطضؾی ٲٷكٹضټبی ػٽبٶی ٲطسجٍ ثب ٲ‪٣‬ٹٮٻ ح‪ٟ‬بْز ٸ احیبی ٲطا‪٦‬ع سبضیری‪ٞ -‬طټٷ‪٫‬ی قٽطټب □ ‪61‬‬

‫اػطایی‪ ،‬اټٳیز ظیبزی ٲییبثس ‪ .‬ٲٹ‪٣ٞ‬یز ‪٦‬٭ ‪ٞ‬طآیٷس ح‪ٟ‬بْز ثٻ ایٵ ػٷجٻ ثؿش‪٫‬ی زاضز‪ ،‬ظیطا ا‪ ٪‬ط زض ای ٵ‬
‫‪ٞ‬طآیٷس‪ ،‬ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ اػشٳبٖی‪ٞ -‬طټٷ‪٫‬ی ثٻ ذٹثی سكریم زازٺ ٶكٹز‪ ،‬ٲٳ‪٧‬ٵ اؾز ح‪ٟ‬بْ ز ن ط‪ ٜ‬اظ ‪٦‬بٮج س‬
‫ثٷب‪٦ ،‬بضی ثی ‪ٞ‬بیسٺ ثبقس‪ .‬ٲبزٺ ‪ 26-3‬الظٰ ٲیزاٶس ‪٦‬ٻ ثٻ ا‪ٞ‬طاز ٸ ‪٪‬طٸٺټبیی ‪٦‬ٻ ثب ٲ‪٧‬بٴ زض اضسجبٌ ټؿ شٷس‬
‫اػبظٺ زازٺ قٹز سب زض ػٳٕآٸضی اَالٖبر ټٳ‪٧‬بضی زاقشٻ ثبقٷس ٸ زض ضٸٶس ح‪ٟ‬بْز ق ط‪٦‬ز ‪٦‬ٷٷ س‪ .‬ؾ بظ‬
‫ٸ‪٦‬بض ٲٹ‪٣ٞ‬یز زض ٲٷكٹض ثٻ نٹضر ‪ٞ‬طآیٷسی ثٻ ټٱ دیٹؾشٻ ٲیثبقس‪ .‬ا‪٪‬ط ح‪ٟ‬بْز اظ ‪٦‬بٮجس ثٷب‪ ،‬ټٳطاٺ ث ب اظ‬
‫زؾز ض‪ٞ‬شٵ ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ نحیح ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی نٹضر دصیطز‪ ،‬ٲ‪٧‬بٴ ٲیطاص اظ اٖشجبض ‪٦‬ٳشطی ثطذٹضزاض ذٹاټس ثٹز‪.‬‬

‫جذٍل ‪ 8-4‬ٲٷكٹض ثطای ٲ‪٧‬بٴټبی زاضای اٖشجبض ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‬

‫ٲ‪٧‬بٴ ٸ سبضید ‪٪‬طزټٳبیی‬ ‫ٲطػٕ سهٹیت‬ ‫ٶبٰ ٲٷكٹض‬
‫ثٹضا ‪ -‬اؾشطاٮیب‬ ‫ٲٷكٹض ثطای ٲ‪٧‬بٴټبی زاضای اٖشجبض‬
‫‪٦‬ٳیشٻ ٲٯی ای‪٧‬ٹٲٹؼ اؾشطاٮیب‬
‫‪1979 - 1981 - 1988 - 1999‬‬ ‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‬
‫ټس‪ :ٜ‬ح‪ٟ‬بْز اظ ٲ‪٧‬بٴټبی زاضای اٖشجبض ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی (اٖشجبض ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی زض ذٹز ٲ‪٧‬بٴ‪ ،‬زض ؾبذز ٸ ثب‪ٞ‬ز‪ ،‬زض ثؿشط‪ ،‬اؾش‪ٟ‬بزٺ‪ ،‬زض دیٹؾش‪٫‬یټب‪،‬‬
‫ٲٗبٶی‪ ،‬یبز‪٪‬بضټب‪ ،‬ٲ‪٧‬بٴټب ٸ اقیبی ٲطسجٍ ثٻ آٴ ٲ‪٧‬بٴ ْٽٹض ٲییبثس)‬

‫ٲؤٮ‪ٟ‬ٻټبی ٲٹضز‬
‫قطح ٲبزٺ‬ ‫قٳبضٺ ٲبزٺ‬
‫سأ‪٦‬یس‬
‫‪ -‬ح‪ٟ‬بْز ٲجشٷی ثط احشطاٰ ثٻ ؾبذشبض‪٦ ،‬بضثطی‪ ،‬اضسجبَبر ٸ ٲ‪ٟ‬بټیٱ ٲٹػٹز اؾز‪ ،‬ایٵ احشطاٰ ٶیبظٲٷس‬
‫ثطذٹضز احشیبٌ آٲیع ٶؿجز ثٻ س‪ٛ‬ییطار زض حس يطٸضر ٸ اٲ‪٧‬بٴ اؾز‪.‬‬
‫ٲبزٺ ‪3‬‬
‫‪ -‬س‪ٛ‬ییطار زض ی‪ ٥‬ٲ‪٧‬بٴ ٶٳی ثبیؿز ‪٦‬بٮجس ‪ٞ‬یعی‪٧‬ی ٸ یب زی‪٫‬ط قٹاټسی ضا ‪٦‬ٻ ٲ‪٧‬بٴ ‪ٞ‬طاټٱ ٲیآٸضز‪ ،‬ثط‬
‫ټٱ ظٶس ٸ ٶجبیس ٲجشٷی ثط حسؼ ٸ ‪٪‬ٳبٴ ثبقس‪.‬‬ ‫ٲؿبئ٭ ‪٦‬بٮجسی‬
‫ٲطٲز‪ :‬ٲطٲز ظٲبٶی ٲ‪٣‬شًی ٸ نحیح اؾز ‪٦‬ٻ قٹاټس ‪٦‬ب‪ٞ‬ی اظ ٸيٗیز ‪٢‬جٯی ٸػٹز زاقشٻ ثبقس‪.‬‬ ‫ٲبزٺ ‪19‬‬
‫‪٦‬بض زض ی‪ ٥‬ٲ‪٧‬بٴ ٲیثبیؿز ٲؿجٹ‪ ٠‬ثٻ ٲُبٮٗبر ثطای زض‪ ٤‬ٲ‪٧‬بٴ ثبقس ‪٦‬ٻ ٲكشٳ٭ ثط سحٯی٭ ‪٦‬بٮجسی‪،‬‬
‫ٲبزٺ ‪26 - 1‬‬
‫ٲؿشٷسؾبظی‪ ،‬قٹاټس ق‪ٟ‬بټی ‪ٚ‬یطٺ ذٹاټس ثٹز‪.‬‬
‫___‬ ‫ٲؿبئ٭ ا‪٢‬شهبزی‬
‫ٲكبض‪٦‬ز‪ :‬ح‪ٟ‬بْز‪ ،‬سحٯی٭ ٸ ٲسیطیز ی‪ ٥‬ٲ‪٧‬بٴ ٲیثبیس ثطای ا‪ٞ‬طازی ‪٦‬ٻ ٸاثؿش‪٫‬ی ثٻ ٲ‪٧‬بٴ زاضٶس ٸ یب‬
‫ثطای ‪٦‬ؿبٶی ‪٦‬ٻ ٲؿئٹٮیز ټبی اػشٳبٖی ٸ ٲٗٷٹی ٸ یب ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٶؿجز ثٻ ٲ‪٧‬بٴ زاضٶس‪ ،‬ظٲیٷٻ ٲكبض‪٦‬ز‬ ‫ٲبزٺ ‪12‬‬
‫ضا ‪ٞ‬طاټٱ آٸضز‪.‬‬
‫ٲؿبئ٭‬
‫اضسجبَبر ثیٵ ا‪ٞ‬طاز ٸ ی‪ ٥‬ٲ‪٧‬بٴ ٲیثبیس ٲحشطٰ قٳطزٺ قسٺ ٸ ‪ٞ‬طنزټبیی ثطای یبزآٸضی ٸ سؼٯی٭ آٶٽب‬
‫ٲبزٺ ‪24 - 1‬‬ ‫اػشٳبٖی‬
‫‪ٞ‬طاټٱ آیس‪.‬‬
‫ٲٗبٶی ٲٽٱ‪ ،‬ٲكشٳ٭ ثط اضظـټبی ٲٗٷٹی ی‪ ٥‬ٲ‪٧‬بٴ ٲیثبیس ٲحشطٰ قٳطزٺ قٹز‪ٞ .‬طنز ٸ ٲؼبٮی‬
‫ٲبزٺ ‪24 - 2‬‬
‫ثطای سساٸٰ ثركیسٴ ٸ احیبی ایٵ ٲٗبٶی ثبیس ٲٹضز ٲُبٮٗٻ ٸ ثطضؾی ‪٢‬طاض ‪٪‬یطز‪.‬‬
‫ٲٷكٹض ثٻ ٲؿبی٭ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ ح‪ ّٟ‬اٖشجبض ٸ انبٮز ٲ‪٧‬بٴټبی سبضیری اقبضٺ زاضز‪.‬‬ ‫____‬ ‫ٲؿبئ٭ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‬
‫____‬ ‫ٲؿشٷس ٶ‪٫‬بضی‬
‫اٖشجبض ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‬
‫ٲٷكٹض ثٻ ٲؿبی٭ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ ح‪ ّٟ‬اٖشجبض ٸ انبٮز ٲ‪٧‬بٴټبی سبضیری اقبضٺ زاضز‪.‬‬ ‫ٲبزٺ ‪11‬‬
‫ٸ انبٮز‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 62‬‬

‫‪ -9‬هٌـَس هیشاث ػبختِ ؿذُ ثَهی‬

‫ٲٷكٹض ثیبٴ ٲیزاضز ‪٦‬ٻ ضٸؾ شبټب ٸ ثٷبټ بی ؾ ٷشی آٴ ٶی بظ ث ٻ ق ‪٧‬٭ ذبن ی اظ ح‪ٟ‬بْ ز زاضٶ س ٸ‬
‫‪1‬‬
‫ٲٷكٹضټب ایٵ ٶیبظټبی ذبل ضا ثطآٸضزٺ ٶٳیؾبظٶس‪.‬‬
‫ایٵ ٲٷكٹض ټٳبٶٷس ٲهٹثٻټبی ای‪٧‬ٹٲٹؼ زضثبضٺ ح‪ٟ‬بْز اظ قٽطټبی سبضیری ‪٦‬ٹچ‪٥‬س ط (زض ٲ بٺ ٲ ی‬
‫ؾب‪ 1975 ٬‬زض ضٸسٷجط‪ ،)٨‬ؾٷسی اؾز ‪٦‬ٻ اضظـ ق ٽطټب ضا ټٳبٶٷ س آیٷ ٻای اظ ػبٲٗ ٻ‪ ،‬ق بٲ٭ آزاة ٸ‬
‫ضؾٹٰ ٸ ټٹیز ضا ٲٹضز سأ‪٦‬یس ‪٢‬طاض ٲیزټس‪ 2،‬ٸ ثط ضٸی قٽطټبی ‪٦‬ٹچ‪٧‬ی ‪٦‬ٻ ‪ٞ‬طاسط اظ ټؿشٻ س بضیری ذ ٹز‬
‫‪3‬‬
‫‪٪‬ؿشطـ ٶیب‪ٞ‬شٻاٶس‪ ،‬ٲشٳط‪٦‬ع ٲی‪٪‬طزز‪.‬‬
‫جذٍل ‪ 9-4‬ٲٷكٹض ٲیطاص ؾبذشٻ قسٺ ثٹٲی‬
‫ٲ‪٧‬بٴ ٸ سبضید ‪٪‬طزټٳبیی‬ ‫ٲطػٕ سهٹیت‬ ‫ٶبٰ ٲٷكٹض‬
‫ٲ‪٧‬عی‪٧‬ٹ ‪1999‬‬ ‫ای‪٧‬ٹٲٹؼ ثیٵاٮٳٯٯی‬ ‫ٲٷكٹض ٲیطاص ؾبذشٻ قسٺ ثٹٲی‬
‫ټس‪ :ٜ‬ح‪ٟ‬بْز اظ ٲیطاص ؾبذشٻ قسٺ ثٹٲی ثب سٹػٻ ثٻ اضظـټبی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ ټٹیز ؾٷشی آٴ‬

‫ٲؤٮ‪ٟ‬ٻټبی ٲٹضز‬
‫قطح ٲبزٺ‬ ‫قٳبضٺ ٲبزٺ‬
‫سأ‪٦‬یس‬
‫ػبی‪٫‬عیٷی ٲهبٮح ٸ ثرف ټب‪ :‬س‪ٛ‬ییطاسی ‪٦‬ٻ ثٻ َٹض ٲٗ‪٣‬ٹ‪ ٬‬دبؾر‪٫‬ٹی س‪٣‬بيبټبی اؾش‪ٟ‬بزٺ اٲطٸظی‬
‫اؾز‪ ،‬ٲیثبیؿز ثب ثٻ ‪٦‬بض‪٪‬یطی ٲهبٮحی ٖٳٯی قٹز ‪٦‬ٻ ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ‪ْ ،‬بټط‪ ،‬ثب‪ٞ‬ز ٸ ق‪٧‬٭ اٸٮیٻ ضا زض‬ ‫ٲبزٺ ‪4‬‬ ‫ٲؿبئ٭ ‪٦‬بٮجسی‬
‫ؾبذشبض ثٷب ثٻ ٶٳبیف ث‪٫‬صاضز‪.‬‬
‫____‬ ‫ٲؿبئ٭ ا‪٢‬شهبزی‬
‫ٲیطاص ثٹٲی ٶٻ سٷٽب قبٲ٭ ق‪٧‬٭ ‪٦‬بٮجسی ٸ ؾبذز ثٷبټب‪ ،‬ؾبظٺ ٸ ‪ًٞ‬بی آٶٽبؾز‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ قیٹٺ ٲٹضز‬
‫ٲبزٺ ‪5‬‬ ‫ٲؿبئ٭ اػشٳبٖی‬
‫اؾش‪ٟ‬بزٺ‪ ،‬ؾٷزټب ٸ دیٹٶسټبی ‪ٚ‬یطٲٯٳٹؼ ثب آٶٽب ضا ٶیع قبٲ٭ ٲیقٹز‪.‬‬
‫ٖٳٯیبر ٲٗبنط زض ثٷبټب ٸ ٲحٹَٻټبی ثٹٲی‪ ،‬ٲیثبیس اضظـټبی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ ټٹیز ؾٷشی آٶٽب ضا دبؼ‬
‫ٲبزٺ ‪2‬‬
‫ثساضز‪.‬‬
‫ػبی‪٫‬عیٷی ٲهبٮح ٸ ثرف ټب‪ :‬س‪ٛ‬ییطاسی ‪٦‬ٻ ثٻ َٹض ٲٗ‪٣‬ٹ‪ ٬‬دبؾر‪٫‬ٹی س‪٣‬بيبټبی اؾش‪ٟ‬بزٺ اٲطٸظی‬ ‫ٲؿبئ٭ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‬
‫اؾز‪ ،‬ٲیثبیؿز ثب ثٻ ‪٦‬بض‪٪‬یطی ٲهبٮحی ٖٳٯی قٹز ‪٦‬ٻ ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ‪ْ ،‬بټط‪ ،‬ثب‪ٞ‬ز ٸ ق‪٧‬٭ اٸٮیٻ ضا زض‬ ‫ٲبزٺ ‪4‬‬
‫ؾبذشبض ثٷب ثٻ ٶٳبیف ث‪٫‬صاضز‪.‬‬
‫‪----‬‬ ‫ٲؿشٷس ٶ‪٫‬بضی‬
‫ؾبذشٻټبی ٲیطاص ثٹٲی ثٻ ٶسضر ثب س‪٥‬ثٷبټب ٲٗط‪ٞ‬ی ٲیقٹٶس ٸ ظٲبٶی ثٻ ٶحٹ احؿٵ ح‪ ّٟ‬ٲیقٹٶس‬ ‫اٖشجبض ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ‬
‫ٲبزٺ ‪3‬‬
‫‪٦‬ٻ ٲؼٳٹٖٻټب ٸ ٶحٹٺ اؾش‪٣‬طاضټب ٖیٷبً ح‪ ّٟ‬قٹٶس‪.‬‬ ‫انبٮز‬

‫‪1. ICOMOS, Charter on the Built Vernacular Heritage, (Mexico, October 2000).‬‬
‫‪2. ICOMOS, Resolution of Bruges: Principles Governing the Rehabilitation of Historic Towns,‬‬
‫‪(Bruges, May 1975).‬‬
‫‪3. ICOMOS, Resolutions of the International Symposium on the Conservation of Smaller Historic‬‬
‫‪Towns, (Rothenburg ob der Tauber, May, 1975, revised 1996).‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ چٽبضٰ‪ :‬ثطضؾی ٲٷكٹضټبی ػٽبٶی ٲطسجٍ ثب ٲ‪٣‬ٹٮٻ ح‪ٟ‬بْز ٸ احیبی ٲطا‪٦‬ع سبضیری‪ٞ -‬طټٷ‪٫‬ی قٽطټب □ ‪63‬‬

‫‪ -10‬جوغثٌذی ٍ ًتیجِگیشی‬
‫ثب ثطضؾی ٲٷكٹضټبیی ‪٦‬ٻ ش‪٦‬ط آٶٽب ‪٪‬صقز‪ ،‬زض ٲییبثیٱ ‪٦‬ٻ ټط ی‪ ٥‬اظ ٲٷكٹضټب ي ٳٵ زٶج ب‪ ٦ ٬‬طزٴ‬
‫ټس‪ٞ‬ی ذبل‪ ،‬زاضای ٶ‪٣‬بٌ يٗ‪ ٝ‬ٸ ‪٢‬ٹسی ټؿشٷس‪ .‬ثب ‪٦‬ٷبض ټ ٱ ‪٪‬صاق شٵ ٲؤٮ‪ ٟ‬ٻټ بی ٲٷك ٹضټب (‪٦‬بٮج سی‪،‬‬
‫ا‪٢‬شهبزی‪ ،‬اػشٳبٖی‪ٞ ،‬طټٷ‪٫‬ی ٸ ‪ ،)...‬ثٻ ٲیعاٴ سٹػٻ ټطی‪ ٥‬اظ آٶٽب ثٻ ٲ‪ٟ‬بټیٱ ٲكشط‪ ٤‬ػٽبٶی دی ٲیث طیٱ‪.‬‬
‫ایٷ‪٧‬ٻ ٶ‪٣‬بٌ يٗ‪ ٝ‬ٸ ‪٢‬ٹر ٲٷكٹضټب زض ټط ٲؤٮ‪ٟ‬ٻ چٻ ثٹزٺ‪ ،‬ثیكشطیٵ ٲیعاٴ سٹػٻ ثٻ ‪٦‬ساٰ ٲؤٮ‪ ٟ‬ٻ ث ٹزٺ‪ ،‬زض‬
‫‪٦‬ساٰ ٲٷكٹضټب ثٻ اٶؿبٴ ٸ ػبی‪٫‬بٺ اٸ زض ٲطٲز ٸ ح‪ٟ‬بْ ز ق ٽطی سٹػ ٻ ق سٺ اؾ ز‪ ،‬سٹػ ٻ ث ٻ ٖٹاٲ ٭‬
‫ا‪٢‬شهبزی زض ح‪ٟ‬بْز سب چٻ حس ثٹزٺ اؾز ٸ ‪. ...‬‬
‫ثط اؾبؼ ایٵ ثطضؾی ٲكرم ٲیقٹز ‪ ٦‬ٻ ثطذ ی اظ ٲؤٮ‪ ٟ‬ٻټ ب اظ ػٳٯ ٻ ٲؤٮ‪ ٟ‬ٻټ بی ا‪٢‬شه بزی‪ ،‬زض‬
‫ٲٷكٹضټب ٲ‪ٟٛ‬ٹ‪ ٬‬ٲبٶسٺ ٸ یب ایٷ‪٧‬ٻ ثب ‪٦‬ٱسٹػٽی ٲٹضز ثطضؾی ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ اؾز‪.‬‬
‫دؽ اظ ٲٷُج‪ ١‬ٶٳٹزٴ ټطی‪ ٥‬اظ ٲٷكٹضټب ثب ٲؤٮ‪ٟ‬ٻټبی ٲُطح قسٺ‪ ،‬زض ضاؾشبی زؾشیبثی ثٻ ‪ٞ‬طآیٷ سی‬
‫ٲٷبؾت زض ػٽز ثٽجٹز ٲؼٳٹٖٻ ایٵ ٲٷكٹضټب ٸ سٹٮیس ی‪ ٥‬ؾبذشبض ٲٷؿ ؼٱ ػٽ ز ٶٓ ٱ ثرك یسٴ ث ٻ‬
‫‪٦‬بض‪٦‬طزټبی ٲٹػٹز زض ٲشٵ ٲٷكٹضټب ٲیثبیؿز زض اظای ټطی‪ ٥‬اظ قف ٲؤٮ‪ٟ‬ٻ اضایٻق سٺ سٳ بٲی ٲ‪ ٟ‬بزی‬
‫‪٦‬ٻ زض ٶٓط ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ قسٺاٶس ضا اضایٻ ٶٳٹز‪ .‬ثسیٵسطسیت ٲیسٹاٴ ٲ‪ٟ‬بزی ‪٦‬ٻ ثب ی‪٧‬سی‪٫‬ط ټٳذٹق بٶی زاضٶ س ٸ زض‬
‫ضاؾشبی ټطی‪ ٥‬اظ ٲؤٮ‪ٟ‬ٻټب ټؿشٷس ضا قٷبؾبیی ‪٦‬طزٺ ٸ ثٻ نٹضر ٲؼٳٹٖٻای اظ دیكٷٽبزار ٲٹضزٶیبظ ثطای‬
‫ضؾیسٴ ثٻ ټط ٲؤٮ‪ٟ‬ٻ اضایٻ ٶٳٹز‪.‬‬
‫ثب سٹػٻ ثٻ ٲٹاز اضایٻ قسٺ ٸ ‪٦‬ٷبض ټٱ ‪٢‬طاض زازٴ ٲ‪ٟ‬بز ٲُطح قسٺ زض ټط ی‪ ٥‬اظ ٲٷكٹضټب ‪ ٦‬ٻ ٲٷُج ‪١‬‬
‫ثط ټطی‪ ٥‬اظ ٲؤٮ‪ٟ‬ٻټب ٲیثبقٷس‪ ،‬ٲیسٹاٴ ی‪ ٥‬ثطآیٷس ‪٦‬ٯی اظ ایٵ ٲ‪ٟ‬بز ثطای ټط ٲؤٮ‪ ٟ‬ٻ زض ٶٓ ط ‪٪‬ط‪ ٞ‬ز؛ اٲ ب‬
‫ٶ‪٧‬شٻ حبئع اټٳیز آٴ اؾز ‪٦‬ٻ ثطای ثطذی اظ ٲؤٮ‪ٟ‬ٻټب زض ‪٦‬٭ ٲٷكٹضټب سسثیط ٲٷبؾ جی اسر بش ٶ‪٫‬طزی سٺ ٸ‬
‫ٶكبٴ ٲیزټس ‪٦‬ٻ ثطای ایٵ ٲٷٓٹض ٶٳیسٹاٴ سٷٽب ثٻ ٲٷكٹضټب ا‪٦‬ش‪ٟ‬ب ٶٳٹز‪.‬‬
 ‫فلل پٌجن‬
‫دٍسُّبی پشداختي ثِ اهش حفبظت ٍ هشهت هشاوض تبسیخی دس ایشاى اص ثذٍ تأػیغ‬
‫اداسُ ػتیمبت تبوٌَى‬
‫‪ -1‬همذهِ‬
‫دطزاذشٵ ثٻ اٲط ح‪ٟ‬بْز اظ اقیب‪ ،‬ٲحٹَٻ ټبی ثبؾشبٶی‪ ،‬اثٷیٻ ٸ ثب‪ٞ‬زټب زض ایطاٴ ضا ٲیس ٹاٴ زض چٽ بض‬
‫زٸضٺ ذبل س‪٣‬ؿیٱثٷسی ‪٦‬طز‪ .‬ایٵ چٽبض زٸضٺ ثٻ قطح ظیط ‪٢‬بث٭ س‪٣‬ؿیٱثٷسی اؾز‪:‬‬

‫‪ -‬دٍسُ اٍل ثیي ػبلّبی (‪ّ 1227-1307‬جشی ؿوؼی‬

‫زٸضٺ ‪٦‬ك‪ ٝ‬آطبض ٸ ق‪٧‬٭‪٪‬یطی س‪٧ٟ‬ط ح‪ٟ‬بْز اظ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی‪ ،‬ټٷ طی‪ ،‬س بضیری ث ٻ ٸی ػٺ ثبؾ شبٶی‬
‫‪٦‬كٹض اؾز‪ٖ .‬سٰ ٸػٹز ٲ‪٣‬طضار ٸ ‪٦‬ٷشط‪ ٬‬الظٰ اظ ذهٹنیبر ایٵ زٸضٺ اؾز‪.‬‬

‫‪ -‬دٍسُ دٍم ثیي ػبلّبی (‪ّ 1307 -1339‬جشی ؿوؼی‬

‫زٸضٺ ؾطآ‪ٚ‬بظ ٖٳٯی ح‪ٟ‬بْز ثب اقبٖٻ ‪٢‬بٶٹٴ ٖشی‪٣‬بر زض ‪ 1307‬ٲی ثبقس ‪٢‬بٶٹٶی ‪٦‬ٻ زض ؾب‪ 1309 ٬‬ث ٻ‬
‫سهٹیت ٲیضؾس‪.‬‬

‫‪ -‬دٍسُ ػَم ثیي ػبلّبی (‪ّ 1339 -1356‬جشی ؿوؼی‬

‫زٸضٺ ای اؾز ‪٦‬ٻ سالـ ثطای ایؼبز ی‪ ٥‬ؾبظٲبٴ ح‪ٟ‬بْز ٲسضٴ ثٻ چك ٱ ٲ ی ذ ٹضز ٸ ای ٵ ‪ ٦‬بض ث ب‬
‫‪1‬‬
‫س‪٧ٟ‬ی‪ ٥‬ثركٽبی ٲرشٯ‪ ٝ‬ح‪ٟ‬بْز اٶؼبٰ ٲیقٹز‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ -‬دٍسُ چْبسم ثیي ػبلّبی (‪ 1356‬تبوٌَى‬
‫ٲجبحض ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ثٻ سأطیط اظ سحٹالر اٶ‪٣‬الة نٷٗشی زض ‪٦‬كٹض ٲب ٶیع ټٳبٶٷس زٶیب ٶً غ ‪٪‬ط‪ ٞ‬ز‬
‫‪٦‬ٻ ٲحسٸزٺ ظٲبٶی آٴ س‪٣‬طیجبً اظ زٸضاٴ اٲیط‪٦‬جیط ‪٦‬ٻ ٲهبز‪ ٜ‬ثب اٶ‪ ٣‬الة ن ٷٗشی زض اضٸد ب (‪ 1227‬ټ ‪ .‬ـ‬
‫ٲهبز‪ ٜ‬ثب ‪ 1848‬ٲیالزی) آ‪ٚ‬بظ ٲی‪٪‬طزز‪.‬‬
‫زض ایطاٴ ٶیع سك‪٧‬یالر ٲٷبؾت ټٳطاٺ ا‪٢‬ساٲبر يطٸضی ثطای سح‪ ١٣‬ایٵ اٲط قطٸٔ ٲیقٹز ٮصا سك‪٧‬ی٭‬
‫ازاضٺ ٖشی‪٣‬بر ضا ثٻ ؾب‪ 1297 ٬‬ټؼطی قٳؿی ٸ اٶؼٳٵ آط بض ٲٯ ی زض ؾ ب‪ 1300 ٬‬ټ ‪ .‬ـ ٸ اؾبؾ ٷبٲٻ‬
‫ٲطثٹَٻ زض ؾب‪ 1304 ٬‬ټ ‪ .‬ـ ضا ٲی سٹاٴ اظ قٹاټس آٴ ثٻ حؿبة آٸضز‪ .‬ایٵ ‪٦‬شبة ا‪ ٢‬ساٲبر ٖٳ سٺای ضا‬

‫‪ .1‬ثطای ٲُبٮٗٻ ثیكشط ضػٹٔ قٹز ثٻ ٲحٳسٲطازی ‪1381‬‬

‫‪ .2‬ثطای ٲُبٮٗٻ ثیكشط ضػٹٔ قٹز ثٻ ‪ٚ‬یبطی ‪٢‬طٸٺ ‪1385‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 66‬‬

‫‪٦‬ٻ ثٻ ٖٷٹاٴ ٶ‪٣‬بٌ ُٖ‪ ٝ‬زض سبضید ح‪ٟ‬بْز اظ ٲحٹَٻټب‪ ،‬اثٷیٻ ٸ ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری ‪٢‬ٯٳساز ٲی‪٪‬طزز‪ ،‬ٲ ٹضز‬
‫سٹػٻ ‪٢‬طاض زازٺ اؾز سب يٳٵ ثطضؾی ٖٳسٺسطیٵ سٷ‪٫‬ٷبټبی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٶبقی اظ ‪٣ٞ‬ساٴ ٸ ٖ سٰ ٸػ ٹز ٲج بٶی‬
‫ٶٓطی ٲٷؿؼٱ ثطای زؾشیبثی ثٻ ضاٺ ‪٦‬بضټبی آسی ضا ٲٹضز ثطضؾی ‪٢‬طاض زټس‪.‬‬
‫زض ٸا‪ ٕ٢‬اظ ؾب‪ 1266 ٬‬ټ ‪ .‬ـ ثٻ ثٗس اؾز ‪٦‬ٻ ٶ‪٫‬بٺ ثٻ ‪٪‬صقشٻ ٸ ح‪ٟ‬بْز اظ اضظـټ ب ٸ ٲٗط‪ ٞ‬ی اثٗ بز‬
‫ٲرشٯ‪ ٝ‬آٴ ثب ی‪ ٥‬زیس ٖٯٳی يطٸضسی اػشٷبةٶبدصیط اؾز‪ .‬ٶ‪٫‬بٺ اٲطٸظیٵ ػٽبٴ ث ٻ ‪٪‬صق شٻ ٸ ق ٹاټس آٴ‬
‫ی‪ ٥‬ٶ‪٫‬بٺ ٖٯٳی‪ٞ ،‬طټٷ‪٫‬ی ٸ سبضیری اؾز ٸ زض ٶ‪٫‬بٺ ؾٷشی ػبٲٗٻ ٲب ‪٦‬ٻ ی‪ ٥‬ٶ‪٫‬بٺ اٖش‪٣‬بزی‪ ،‬آضٲ بٶی ٸ ‪ ٪‬بٺ‬
‫اؾبَیطی اؾز زیس‪٪‬بٺ ٲش‪ٟ‬بٸسی ٸػٹز زاضز ٸ ٸػٹز سًبزټبی ٲرشٯ‪ ٝ‬س‪٣‬طة ایٵ زٸ زیس‪٪‬بٺ ضا ث ب ٲك ‪٧‬٭‬
‫ٲٹاػٻ ‪٦‬طزٺ اؾز ټطچٷس اظ زیس ‪ٞ‬طټٷ‪ ٩‬اؾالٲی س‪٣‬طیت ایٵ زٸ زیس‪٪‬بٺ اٲطی يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫زض ٸا‪ ٕ٢‬ثبیس ‪ٟ٪‬ز اٶ‪٣‬الة ٲكطٸَیز زض ایطاٴ (‪ 1284‬ټ ‪ .‬ـ ٲهبز‪ ٜ‬ثب ‪ )ٰ 1905‬اٖالٰ ٸضٸز ای طاٴ‬
‫ثٻ ػبٲٗٻ ٲشط‪٢‬ی ػٽبٶی اؾز‪٦ ،‬ٳب ایٷ‪٧‬ٻ سك‪٧‬یالر ٸ ا‪٢‬ساٲبر ػسیس ٶیع ثٻ ‪٪‬ٹٶٻای زؾ شبٸضز ای ٵ ټ س‪ٜ‬‬
‫اؾز‪ .‬زض ایٵ زٸضٺ ٸظاضر ٲٗبض‪ ٜ‬ٸ نٷبیٕ ٲؿشٓط‪ٞ‬ٻ ثٻ ؾب‪ 1286 ٬‬ټ ‪ .‬ـ سك‪٧‬ی٭ ٲی‪٪‬طزز ٸ دؽ اظ آٴ‬
‫ثٻ ؾب‪ 1295 ٬‬ټ ‪ .‬ـ ٲٹظٺ ٲٯی ایطاٴ ٸ زض ‪ 1297‬ټ ‪ .‬ـ ازاضٺ ٖشی‪ ٣‬بر سح ز ٲ سیطیز ٲطح ٹٰ ای طع‬
‫ٲیطظا سك‪٧‬ی٭ ٲی‪٪‬طزز ٸ اٶؼٳٵ آطبض ٲٯی ایطاٴ ثٻ ؾب‪ 1300 ٬‬ټ ‪ .‬ـ سأؾیؽ ٲیقٹز‪.‬‬
‫اٸٮیٵ ا‪٢‬ساٰ ثطای ‪٪‬ؿشطـ اثٗبز ایٵ سٹػٻ ٖجبضر ث ٹز اظ ٮ‪ ٛ‬ٹ ٲك طٸٌ اٲشیبظٶبٲ ٻای ث ٻ ؾ ب‪ٰ 1900 ٬‬‬
‫سٹؾٍ ٲٓ‪ٟ‬طاٮسیٵ قبٺ زض ازاٲٻ ‪٢‬طاضزاز ‪٢‬جٯی یٗٷی ‪٢‬طاضزاز ؾب‪ 1895 ٬‬ٲیالزی ‪٦‬ٻ ٶبنطاٮسیٵ قبٺ َج ‪ ١‬آٴ‬
‫اٲشیبظ ‪٦‬بٸـټبی ثبؾشبٴقٷبؾی زض سٳبٰ ایطاٴ ضا ثٻ ٲسر قهز ؾب‪ ٬‬ثٻ زٸٮز ‪ٞ‬طاٶؿٻ ٸا‪٪‬صاض ‪٦‬طزٺ ثٹز‪.‬‬
‫زض ؾب‪ 1308 ٬‬ټ ‪ .‬ـ آٶسضٺ ‪٪‬ساض ‪ٞ‬طاٶؿٹی‪ ،‬ٲٗٳبض ٸ ‪٦‬بضق ٷبؼ آق ٷب ث ٻ ٲؿ بئ٭ ٶٓ طی‪ٖ ،‬ٳٯ ی ٸ‬
‫آٲٹظقی زض ٶ‪٣‬ف ٲسیط ازاضٺ ‪٦‬٭ ثبؾشبٴقٷبؾی ثٻ اؾشرساٰ زٸٮز ٸ‪ ٢‬ز زض آٲ س‪ .‬اٸ ث ٻ ی بضی ټٳ‪ ٧‬بضاٴ‬
‫ایطاٶی ٲبٶٷس ٲطحٹٰ ٲهُ‪ٟ‬ٹی ٸ ٲح‪ٞ ١٣‬طاٶؿٹی ثٻ ٶبٰ ٲب‪٦‬ؿیٱ ؾیطٸ ثطضؾی ‪٪‬ؿشطزٺای ضا زض ث بضٺ آط بض‬
‫ٲٯی‪ ،‬طجز ٸ يجٍ ٸ ح‪ٟ‬بْز آٶٽب ثب قیٹٺای ػسیس آ‪ٚ‬بظ ‪٦‬طز ٸ ٲٹظٺ ٲٯی ایطاٴ ضا ثٻ ؾ ب‪ 1316 ٬‬ټ ‪ .‬ـ‬
‫ثطدب زاقز ٸ ٶ‪٣‬كی اؾبؾی زض ایؼبز زاٶك‪٧‬سٺ ټٷطټبی ظیجب ای‪ٟ‬ب ٶٳ ٹز ‪ ٦‬ٻ س‪٣‬ٯی سی اظ ٲسضؾ ٻ ټٷطټ بی‬
‫ظیجبی دبضیؽ ثٹز ٸ ضیبؾز آٴ ضا سب ؾب‪ 1332 ٬‬ټ ‪ .‬ـ ثٻ ٖٽسٺ زاقز‪.‬‬
‫زض ؾب‪ 1304 ٬‬قٳؿی آضسٹض ادٽبٰ دٹح زض ایطاٴ حًٹض ٲییبثس ‪٦‬ٻ ثطضؾیټبی ‪٪‬ؿشطزٺای ضا زض ثبضٺ‬
‫ټٷط ٸ ٲٗٳبضی ایطاٴ ټٳطاٺ ؾبیط ٲح‪٣٣‬بٴ آ‪ٚ‬بظ ٲی‪٦‬ٷ س‪ .‬ټطسؿ ‪ٟ‬ٯس آٲطی‪ ٧‬بیی اظ ‪ 1309‬ټؼ طی قٳؿ ی‬
‫(‪ )ٰ 1930‬ی‪٧‬ی اظ ٲحٹَٻټبی ثبؾشبٶی یٗٷی سرز ػٳكیس ضا ٲٹضز ‪٦‬بٸـ ‪٢‬طاض ٲیزټس‪ .‬زٸٮ ز ٸ‪ ٢‬ز زض‬
‫ازاٲٻ ا‪٢‬ساٲبر ذٹز زض ؾب‪ 1309 ٬‬ټ ‪ .‬ـ ټٷطؾشبٴ ٸ ٲٹظٺ ن ٷبیٕ ‪ ٢‬سیٱ (ؾ ٷشی) ضا ث ٻ ټٳ ز ثٽ عاز‬
‫َبټطظازٺ (ثٻ زٶجب‪ ٬‬ٲسضؾٻ ‪٦‬ٳب‪ ٬‬اٮٳٯ‪ )٥‬ٸ زض ؾب‪ 1316 ٬‬ټ ‪ .‬ـ ٲٹظٺ ٲطزٰ قٷبؾی ٸ زض ټٳ بٴ ؾ ب‪٬‬‬
‫ٲٹظٺ ػسیس ثبؾشبٴقٷبؾی (ٲٹظٺ ٲٯی ایطاٴ) ضا ثٷیبٴ ‪٪‬صاقز‪.‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ دٷؼٱ‪ :‬زٸضٺټبی دطزاذشٵ ثٻ اٲط ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز ٲطا‪٦‬ع سبضیری زض ایطاٴ اظ ثسٸ سأؾیؽ ازاضٺ ٖشی‪٣‬بر سب ‪٦‬ٷٹٴ □ ‪67‬‬

‫ایٵ ؾٻ اض‪٪‬بٴ زض ؾب‪٬‬ټبی دیف اظ ػٷ‪ ٩‬ػٽبٶی زض ٸا‪٦ ٕ٢‬بٶٹٴټبی انٯی ټسایز دػٸټفټ ب‪ ،‬ح‪ٟ‬بْ ز‬
‫ٸ ٲٗط‪ٞ‬ی ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ثٹزٶس ‪٦‬ٻ قبٲ٭ ټٷطټبی ؾٷشی‪ ،‬ٲطزٰقٷبؾی ٸ ثبؾشبٴقٷبؾی ثٹز‪ .‬اٮجشٻ ټٳعٲ بٴ‬
‫ثب ایٵ ا‪٢‬ساٰ ثٻ ایؼبز زاٶك‪٫‬بٺ سٽطاٴ زض ؾب‪ 1313 ٬‬ټ ‪ .‬ـ ٲیسٹاٴ اقبضٺ ‪٦‬طز ‪٦‬ٻ زض سطثیز ٶی طٸی اٶؿ بٶی‬
‫ٲشرهم زض ظٲیٷٻټبی ٖٯٹٰ اٶؿبٶی ٲطسجٍ ثب ٲ‪٣‬ٹٮٻ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٶ‪٣‬ف اؾبؾی زاقز‪.‬‬
‫زٸضٺ اٶ‪٣‬الة ٲكطٸَیز سب دیف اظ ػٷ‪ ٩‬ػٽبٶی زٸٰ ضا ثبیس ٲطحٯٻ ق‪٧‬٭‪٪‬یطی ٶٽبزټب ٸ اض‪ ٪‬بٴټ بی‬
‫انٯی ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی زض ‪٦‬كٹض ٸ ق‪٧‬٭‪٪‬یطی ٶ‪٫‬بٺ ٖٯٳی ثٻ ‪٪‬صق شٻ زاٶؿ ز‪ .‬ټ ط چٷ س ح ٹظٺ ٖٳ ٭ آٴ‬
‫ثؿیبض ٲحسٸز ثٹز‪.‬‬
‫سٹػٻ ثٻ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی زض ػٽبٴ دؽ اظ ‪ٞ‬بػٗٻ ػٷ‪ ٩‬ػٽ بٶی زٸٰ ‪ ٦‬ٻ آؾ یت ‪ٞ‬طاٸاٶ ی ث ٻ ٲی طاص‬
‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ثكطیز ٸاضز ؾبذز‪ ،‬زاٲٷٻ ٸؾیٕسطی ثٻ ذٹز ‪٪‬ط‪ٞ‬ز‪ .‬ثٻ ٸیػٺ دؽ اظ زٸضاٴ ثبظؾبظی یٗٷ ی ث یٵ‬
‫ؾب‪٬‬ټبی ‪ ٰ 1950–1960‬ثب ‪٢‬ٹاٰ ‪٪‬ط‪ٞ‬شٵ ؾبظٲبٴټبیی ٶٓیط یٹٶؿ‪٧‬ٹ ٸؾٗز یب‪ٞ‬ز‪٦ .‬ك ٹض ٲ ب ٶی ع اظ ای ٵ‬
‫ػطیبٴ ثٻ زٸض ٶٳبٶس ٸ ثیف اظ دیف ذٹز ضا حشی اظ َطی‪٢ ١‬طاضزازټب ٸ ٲٗبټ سار ث یٵاٮٳٯٯ ی ٲشٗٽ س ث ٻ‬
‫ا‪٢‬ساٲبسی ‪٪‬ؿشطزٺ زض ظٲیٷٻټبی دػٸټكی‪ ،‬ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲٗط‪ٞ‬ی ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ثٻ ٖٷ ٹاٴ ثرك ی اظ ٲی طاص‬
‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ثكطیز ‪٦‬طز‪ .‬سك‪٧‬ی٭ ٸظاضر ‪ٞ‬طټٷ‪ ٩‬ٸ ټٷط ثٻ ؾب‪ 1342 ٬‬ټ ‪ .‬ـ ٸ ازاضار ‪ ٦‬٭ ٸاثؿ شٻ ث ساٴ ٸ‬
‫سأؾیؽ ؾبظٲبٴ ٲٯی ح‪ٟ‬بْز آطبض ثبؾشبٶی ایطاٴ ثٻ ؾب‪ 1345 ٬‬ټ ‪ .‬ـ ث ٻ ٖٷ ٹاٴ ؾ بظٲبٶی سرهه ی‪،‬‬
‫اػطایی زض ظٲیٷٻ ح‪ٟ‬بْز‪ ،‬ٲطٲز ٸ احیبی ثٷبټب ٸ ٲحٹَٻټبی سبضیری ‪٦‬كٹض ای‪ٟ‬بی ٶ‪٣‬ف ‪٦‬طز‪ .‬ثب سؼسی س‬
‫ٶٓط زض ثطٶبٲٻټبی آٲٹظقی زاٶك ‪٧‬سٺټ بی ٲ طسجٍ ث ب ٲی طاص ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی ٸ ایؼ بز زاٶك ‪٧‬سٺټ بی ٸی ػٺ ٸ‬
‫ثٽطٺ‪٪‬یطی اظ سٹاٴ ‪٦‬بضقٷبؾی زاذٯ ی ٸ ذ بضػی زض ٲؼٳ ٹٔ اثٗ بز ث یؾ بث‪٣‬ٻ ای زض سٳ بٰ ظٲیٷ ٻټ بی‬
‫دػٸټكی‪ ،‬ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲٗط‪ٞ‬ی ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ‪٦‬كٹض ضخ زاز‪.‬‬
‫سٗساز ٲٹظٺټبی ‪٦‬ٹچ‪ ٥‬ٸ ثعض‪ ٨‬اظ دٷغ ثٻ چٽ٭ ٸاحس ضؾیس‪ .‬ثب ضقس ‪ٗٞ‬بٮیزټبی ٖٳطاٶی زض ‪٦‬كٹض ث ٻ‬
‫ٸیػٺ زض ؾب‪٬‬ټبی ‪ 1350‬ټ ‪ .‬ـ‪ ،‬ٲؿأٮٻ ح‪ٟ‬بْ ز اظ ثب‪ ٞ‬زټ بی س بضیری ق ٽطټب ٸ ٲحٹَ ٻټ بی ٸؾ یٕ‬
‫سبضیری ٶیع ‪٦‬ٻ زض ػطیبٴ ایٵ ‪ٗٞ‬بٮیزټبی ‪٪‬ؿشطزٺ آؾیت دصیط قسٺ ثٹزٶس‪ ،‬ثب ٶ‪٫‬بټی ػسیس ٲس ٶٓ ط ‪ ٢‬طاض‬
‫‪٪‬ط‪ٞ‬ز‪ .‬ؾب‪٬‬ټبی ثیٵ ‪ 1345‬سب ‪ 1355‬ټ ‪ .‬ـ ضا ثبیس زټٻ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ‪٦‬ك ٹض د ؽ اظ ػٷ ‪ ٩‬ػٽ بٶی‬
‫زٸٰ زاٶؿز‪ .‬ثٻ ػطأر ٲیسٹاٴ ‪ٟ٪‬ز ‪٦‬ٻ زض ایٵ زټٻ ٖٯی ط‪ٚ‬ٱ ي ٗ‪ٝ‬ټ ب ٸ ‪٦‬بؾ شیټ بی آٴ‪ ،‬دططٳطس طیٵ‬
‫سالـټب زض ‪٦‬كٹض زض ٸازی ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ثٻ ٖٳ٭ آٲس ‪٦‬ٻ ٲٽٳش طیٵ طٳ طٺ آٴ د طٸضـ ٶی طٸی ‪ٞ‬ٷ ی ٸ‬
‫ٲشرهم ‪٦‬بضآٲس ثٹز‪ .‬اٲب ثُٹض ‪٦‬ٯی ثبیس اشٖبٴ ‪٦‬طز ‪٦‬ٻ ټٷٹظ ث‪٣‬بیبی زیس‪٪‬بٺ آٲٹظقی ذبنی ‪ ٦‬ٻ اظ ؾ ب‪٬‬‬
‫‪ 1335‬ټ ‪ .‬ـ زض الثالی ثطٶبٲٻټبی آٲٹظقی ٲُطح ثٹز زض ا‪٦‬ظطیز ‪٢‬طیت ثٻ اس‪ٟ‬ب‪ ٠‬ٲٗٳبضاٴ‪ ،‬قٽطؾبظاٴ ٸ‬
‫ثطٶبٲٻ ضیعاٴ ٲٳٯ‪٧‬ز ٸػٹز زاقز‪ .‬ټٷٹظ آٶچٻ اظ زیس‪٪‬بٺ آ‪٦‬بزٲی‪ ٥‬ٲُطح ثٹز ثیكشط آطبض ‪ٚ‬ی ط ‪ ٗٞ‬ب‪ ٬‬ث ٹز‪،‬‬
‫یٗٷی ثٻ ٸا‪ ٕ٢‬آطبض ثیيطضی ثٹز ‪٦‬ٻ ثب ٲٷب‪٦ ٕٞ‬ؿی زض سٗبضو ٶجٹز ٸ ٲؿأٮٻ ثب‪ٞ‬زټ بی س بضیری ٸ ثٷبټ بی‬
‫‪ٗٞ‬ب‪ ٬‬ٸ ظٶسٺ قٽطی ٲٹضز ‪٦‬ٱ سٹػٽی ‪ ٢‬طاض ‪٪‬ط‪ ٞ‬ز ٸ ٖ سٰ ق ٷبذز ‪ ٦‬ب‪ٞ‬ی اظ ‪٪‬صق شٻ‪ ،‬ثبظس بثی زض ٶٓ بٰ‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 68‬‬

‫آٲٹظقی ٲٗٳبضی قٽطؾبظی یب‪ٞ‬ز ‪٦‬ٻ ٶٓط ذٹز ضا ثیكشط ٲُٗٹ‪ ٜ‬آٴ ٲیزاق ز س ب چی عی ثؿ بظز ث طای‬
‫ٖٳٯ‪٧‬طزی ٸ ایٵ چیع ٲیثبیؿز اٸٮیٵ ٸ آذطیٵ چیع ثبقس‪.‬‬
‫اؾبؾبً ثبیس اشٖبٴ ‪٦‬طز ‪٦‬ٻ ثحض ٲطٲز قٽطټبی ‪٢‬سیٳی ٸ ‪٦‬ٽٵ زض ‪٦‬ك ٹض ٲ ب ثح ض ٶؿ جشبً ػسی سی‬
‫اؾز‪ ،‬ثبالذم ثرف قٽطؾبظی آٴ‪ .‬ٲب زیط ظٲبٶی ٶیؿز ‪٦‬ٻ ثٻ اضظـټ بی ق ٽطټبی ‪ ٢‬سیٳی ذ ٹز د ی‬
‫ثطزٺایٱ ٸ ‪٢‬هس ‪٦‬طزیٱ سب دبیٻټبی ظیؿشی آٶٽب ضا ٲُبٮٗٻ ‪٦‬ٷیٱ ٸ ثٻ ایٵ اٲط ٸا‪ ٝ٢‬قسیٱ ‪٦‬ٻ ا‪٪‬ط ‪ ٢‬طاض ق س‬
‫س‪ٛ‬ییطاسی زض آیٷسٺ زض ایٵ قٽطټب اس‪ٟ‬ب‪ ٠‬ثی‪ٟ‬شس چ‪٫‬ٹٶٻ ثبیس ثبقس ٸ چٻ ٲبټیشی زاقشٻ ثبقس‪.‬‬
‫سجبز‪ ٬‬ٸ ټٳ‪٧‬بضی زض اٶش‪٣‬ب‪ ٬‬سؼطثٻ ثطای اٲط ح‪ٟ‬بْ ز ٸ احی ب ٲٹاضی ض ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی زض ث یٵ ‪٦‬ك ٹضټبی‬
‫ٲرشٯ‪ ٝ‬ی‪٧‬ی اظ ٖٹاٲ٭ ٸ اثعاضټبی ثؿیبض دط اټٳیز ٲیثبقس‪ ،‬ثٻ ٸیػٺ ایٷ‪ ٧‬ٻ زض ػٽ بٴ ‪٦‬ك ٹضټبیی ٸػ ٹز‬
‫زاضٶس ‪٦‬ٻ ظٲیٷٻټبی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ ‪ٞ‬ٷی ثؿیبض ٲؿبٖسی ضا ثطای دیكط‪ٞ‬ز ایٵ اٲط ٲٽٱ ‪ٞ‬طاټٱ ‪٦‬طزٺاٶس‪.‬‬
‫ثٻ ټطحب‪ ٬‬قیٹٺ ټبی سح‪٣‬ی‪ ١‬ٸ دػٸټف زض ٖطنٻ ټبی ٲرشٯ ‪ ٝ‬اظ ٲی طاص ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی ٲ ی سٹاٶ س ای ٵ‬
‫سؼطثیبر ضا ٲٹضز اؾش‪ٟ‬بزٺ ‪٢‬طاض زټس‪ ،‬ثرهٹل زض ٲٹضز ٶحٹٺ َج‪ ٣‬ٻثٷ سی اَالٖ بر ٸ زازٺټ ب زض ػٽ ز‬
‫حؿبؼ ‪٦‬طزٴ سٳبٰ ا‪٢‬كبض اػشٳبٔ ٸ ثبالذم ٲؿئٹالٴ اػطایی ٲٳبٮ‪ ٥‬ٶؿ جز ث ٻ ٲٹي ٹٔ‪ٗٞ ،‬بٮی زټ ب ٸ‬
‫سؼبضة ٲح‪ ٥‬ظزٺ قسٺ ٲی سٹاٶٷس اَالٖبر ٲ‪ٟ‬یس ٸ ٲٗیبضټبی اضظقٳٷسی ضا ثطای اؾش‪ٟ‬بزٺ زض ؾ بیط ٶ‪ ٣‬بٌ‬
‫اضایٻ زټٷس ٸ ایٵ ټس‪ ٜ‬زض ٸا‪ ٕ٢‬ټٳٹاضٺ ٲٹضز ٶٓط ٸ سٹػٻ ٲٷكٹضټبی ٲطٲز زض ػٽبٴ اؾز‪.‬‬
‫ثطای ثطضؾی ٸيٗیز ح‪ٟ‬بْز اظ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی زض ایطاٴ ثیف اظ ټط چیع ثطضؾی ؾط‪٪‬صقز ایٵ اٲط‬
‫زض چٷس زټٻ اذیط يطٸضی ثٻ ٶٓط ٲی ضؾس‪ .‬ثُٹض ‪٦‬ٯی ضٸٶس ح‪ٟ‬بْز ٸ د طزاذشٵ ث ٻ آٴ زض ای طاٴ ضا ٲ ی‬
‫سٹاٴ زض چٽبض زٸضٺ ٲكرم ٸ ٲشٳبیع س‪٣‬ؿیٱ ثٷسی ‪٦‬طز‪:‬‬

‫‪ -2‬دٍسُ اٍل (‪ّ 1227 – 1307‬ر‪ .‬ؽ‬

‫ایٵ زٸضٺ ٲهبز‪ ٜ‬ثب ‪٦‬ك‪ ٝ‬آطبض ٸ ق‪٧‬٭‪٪‬یطی س‪٧ٟ‬ط ح‪ٟ‬بْز اظ ٲٹاضیض ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‪ ،‬ټٷ طی‪ ،‬س بضیری‪ ،‬ث ٻ‬
‫ٸیػٺ ٲیطاص ثبؾشبٶی ‪٦‬كٹض اؾز‪ .‬زض ایٵ زٸضٺ ثٻ زٮی٭ ٖسٰ ٸػٹز ‪٦‬ٷشط‪ ٬‬الظٰ ٸ ټٳچٷیٵ ثٻ زٮی ٭ ٖ سٰ‬
‫ٸػٹز ٲ‪٣‬طضار ٸ يٹاثٍ ٲٗیٵ ثرف ٖٳسٺ آطبض ٲٷ‪ ٣‬ٹ‪ ٬‬ٸ اق یبی یب‪ ٞ‬ز ق سٺ زض اط ط ح‪ ٟ‬بضیټ ب ضاټ ی‬
‫‪٦‬ٯ‪٧‬ؿیٹٴټبی قرهی ٸ ٲٹظٺ ‪٦‬كٹضټبی ‪ٚ‬طثی ٲی‪٪‬طزٶس‪ .‬ثٻ ؾب‪ 1272( 1ٰ 1893 ٬‬ټ ‪ .‬ـ) ی‪ ٥‬ټی أر‬
‫‪ٞ‬طاٶؿٹی ثب ‪٦‬ؿت اػبظٺ ٲرهٹل اظ زٸٮز ٸ‪٢‬ز ‪٢‬بػبض‪ ،‬دػٸټف ٸ ‪ٗٞ‬بٮیز سح‪٣‬ی‪٣‬ی دی‪٫‬ی طی ضا زض ظٲیٷ ٻ‬
‫دػٸټفټبی ثبؾشبٶی ثٻ ٖٳ٭ ٲیآٸضز‪.‬‬

‫‪ Smith. M.B. .1‬زض ٲ‪٣‬بٮٻ ٲطثٹٌ ثٻ ایطاٴ‪ -‬یٹٶؿ‪٧‬ٹ ثطٶبٲٻټبی ٸی ػٺ زض ‪ ٪‬عاضـ ټی أر ث ٻ ٲ ٹضخ زؾ بٲجط ‪ 1969‬زض ل ‪8‬‬
‫چٷیٵ ش‪٦‬ط ٲی‪٦‬ٷس ‪٦‬ٻ ؾب‪ 1893 ٬‬ضا ٲیسٹاٴ آ‪ٚ‬بظ ‪ٗٞ‬بٮیز ټیأرټبی ذبضػی زض ایطاٴ زاٶؿ ز ٸ ازاٲ ٻ ٲ یزټ س ‪ ٦‬ٻ زض‬
‫ؾب‪ 1897 ٬‬ایٵ ا‪٢‬ساٲبر ‪ٗٞ‬ب‪٬‬سط ثٹزٺ ٸ سب ؾب‪ 1929 ٬‬ازاٲٻ ٲییبثس‪.‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ دٷؼٱ‪ :‬زٸضٺټبی دطزاذشٵ ثٻ اٲط ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز ٲطا‪٦‬ع سبضیری زض ایطاٴ اظ ثسٸ سأؾیؽ ازاضٺ ٖشی‪٣‬بر سب ‪٦‬ٷٹٴ □ ‪69‬‬

‫‪ -3‬دٍسُ دٍم (‪ّ 1307 – 1339‬ر‪ .‬ؽ‬

‫ایٵ زٸضٺ زض ٸا‪ ٕ٢‬زٸضاٴ ؾطآ‪ٚ‬بظ ‪ٗٞ‬بٮیز زض ظٲیٷٻ ح‪ٟ‬بْ ز ٸ ٶ‪٫‬ٽ ساضی ٲحؿ ٹة ٲ یق ٹز ٸ ٶ‪ ُ٣‬ٻ‬
‫قطٸٔ آٴ ضا ٲیسٹاٴ ټٳعٲبٴ ثب اقبٖٻ ‪٢‬بٶٹٴ ٖشی‪٣‬بر زض دبییع ‪ 1307‬ټ ‪ .‬ـ زاٶؿز‪٢ .‬بٶٹٶی ‪٦‬ٻ ث ٻ ؾ ب‪٬‬‬
‫‪ 1309‬ټ ‪ .‬ـ ثٻ سهٹیت ضؾیس‪ .‬ټٳعٲبٴ ثب ایٵ زٸضٺ ٶرؿشیٵ سؼطثٻ زض ظٲیٷٻ ‪ٞ‬ٽطؾز ثٷسی آطبض ٲٷ‪٣‬ٹ‪٬‬‬
‫ٸ ‪ٚ‬یطٲٷ‪٣‬ٹ‪ ٬‬زض حٳبیز ‪ٗٞ‬ب‪ ٬‬اظ اقیب اٶؼبٰ ٲی‪٪‬یطز‪ ،‬یب الا‪٢‬٭ ثب ایٵ ټس‪ ٜ‬قطٸٔ ٲیقٹز‪.‬‬
‫زض ظٲیٷٻ ٲطٲز آطبض ٸ اثٷیٻ‪ ،‬سح‪٣‬ی‪٣‬بر ٲسٸٶی ٲطثٹٌ ثٻ ټٷط ٸ ٲٗٳ بضی ای طاٴ آ‪ ٚ‬بظ ٲ یق ٹز ٸ ث ٻ‬
‫ٲٹاظار آٴ زض ػٽز قٷبؾبٶسٴ ٸ ٲٗط‪ٞ‬ی آطبض ٸ اثٷیٻ ٶیع ‪ٗٞ‬بٮیشی آ‪ٚ‬بظ ٲی‪٪‬طزز‪ .‬زض ایٵ ظٲبٴ ػٳ ٕ آٸضی‬
‫اقیب ثٻ ٲٷٓٹض ٶ‪٫‬ٽساضی زض ٲٹظٺټب قطٸٔ ٲی‪٪‬طزز‪ .‬ایٵ زٸضٺ ٲهبز‪ ٜ‬ثب ح‪٧‬ٹٲ ز دٽٯ ٹی اٸ‪ ٬‬اؾ ز ٸ زض‬
‫ٸا‪ ٕ٢‬ٲهبز‪ ٜ‬ثب زٸضاٴ ثٻ انُالح ٲسضٶیعاؾیٹٴ ٖٳٹٲی زض ‪٦‬كٹض اؾز‪ .‬اظ ایٵ ظٲ بٴ ق طایٍ الظٰ ث طای‬
‫سك‪٧‬ی٭ ازاضٺ ثبؾشبٴقٷبؾی زض ‪ 1307‬ټ ‪ .‬ـ ‪ٞ‬طاټٱ آٲس ٸ زض دی اٖالٰ ‪٢‬بٶٹٴ ٖشی‪٣‬بر زض ‪ 1309‬ټؼ طی‬
‫قٳؿی ػٹ الظٰ ثطای اػطای آٴ زض ‪ 1311‬ټ ‪ .‬ـ ‪ٞ‬طاټٱ قس‪.‬‬
‫ا‪٪‬ط چٻ ‪٢‬بٶٹٴ ٲهٹة ؾب‪ 1309 ٬‬ټ ‪ .‬ـ ٲجٷبی ذٹثی ثطای قطٸٔ اٲط ثٹز ٸٮی اثعاضټبی ٖٳسٺ سح‪١٣‬‬
‫چٷیٵ ټس‪ٞ‬ی ٲیثبیؿز ٖٹاٲ٭ ظیطثٷبیی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ثبقس ‪٦‬ٻ ثٻ ٲٹاظار ‪٢‬بٶٹٴ ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬ٲیثبیؿز زض ظیطثٷبټ بی‬
‫آٲٹظق ی ‪٦‬كٹض ضؾٹخ ‪٦‬ٷس ٸ ظٲیٷٻ ‪ٞ‬طټٷ‪ٖ ٩‬ٳٹٲی ضا ثُٹض ټٳعٲ بٴ س‪٣‬ٹی ز ‪٦‬ٷ س‪ .‬زض ای ٵ زٸضٺ سٹػ ٻ‬
‫ذبنی ٶؿجز ثٻ ټٷطټبی ایطاٴ زض سٳبٰ زٶیبی ‪ ٚ‬طة ثره ٹل آٲطی‪ ٧‬ب ث ٻ چك ٱ ٲ یذ ٹضز‪ .‬اظ ػٳٯ ٻ‬
‫قرهیزټبی ٲٽٱ ایٵ زٸضٺ ٲی سٹاٴ اظ آضسٹض دٹح‪ 1‬ثٻ ٖٷٹاٴ ی‪٧‬ی اظ ثطػؿشٻسطیٵ ٲح‪٣٣‬بٴ آٲطی‪٧‬بیی زض‬
‫ظٲیٷٻ ثبؾشبٴقٷبؾی ٸ ٲُبٮٗبر ټٷط ایطاٶی ٶبٰ ثطز‪.‬‬
‫‪٦‬ك‪ٟ‬یبر زض ظٲیٷٻ سٳسٴټبی ثبؾشبٴ زض ایٵ زٸضاٴ ظیبز اؾز اٲب اظ ؾ ٹی زی‪ ٫‬ط ث ی س ٹػٽی ‪٢‬بث ٭‬
‫ٲالحٓٻای ٶؿجز ثٻ اثٷیٻ ٸ آطبض اضظقٳٷس ؾبیط زٸضٺټ ب ث بالذم زٸضٺ ‪٢‬بػ بض ٸ ن ‪ٟ‬ٹی ٸػ ٹز زاضز ٸ اظ‬
‫ػٳٯٻ ثبضظسطیٵ آٶٽب ٲیسٹاٴ اظ ثی اٖشٷبیی ٶؿجز ثٻ ثٷبټب ٸ ثب٘ټبی ثعض‪ ٨‬ن ‪ٟ‬ٹی زض ان ‪ٟ‬ٽبٴ ٸ ‪ ٢‬عٸیٵ‬

‫‪ A.U.Pop .1‬آضسٹض دٹح زض آٸضی٭ ‪ 1925‬ٲُبث‪ 1304 ١‬ټ ‪ .‬ـ زض سٽطاٴ ؾٳیٷبضی ثط‪٪‬عاض ٶٳٹز ٸ اٸٮیٵ ٲُبث‪ ١‬ظٲ بٶی اؾ ز‬
‫‪٦‬ٻ ضيبذبٴ ؾٳز نسض اٮٗٓٳی ضا زاضاؾز ٸ ٖیؿی نسی‪ ١‬زض ٲ‪٣‬بٮٻ ذ ٹز ث ٻ س أطیطار ای ٵ ؾ ٳیٷبض زض حؿ بؼ ‪ ٦‬طزٴ‬
‫ضيبذبٴ ثٻ ٲؿئٯٻ آطبض سبضیری اقبضٺ ٲی‪٦‬ٷس ٸ ثبظسبة آٴ ضا ثبظ ‪٦‬طزٴ اٲب‪٦‬ٵ ٲ‪٣‬سؼ ثٻ ضٸی ٲح‪٣٣‬بٴ ذبضػی ٲ یزاٶ س‪ .‬اظ‬
‫َط‪ ٜ‬زی‪٫‬ط ْٽٹض قیٹٺټبی ٶئٹ‪٦‬الؾی‪ ٥‬ایطاٴ اظ ػٳٯٻ ٶئٹؾبؾبٶی ٸ ٶئٹټربٲٷكی ضا حبن٭ ایٵ ٶ‪ ٫‬طـ ٲ یزاٶ س ‪ ٦‬ٻ زض‬
‫آٴ ظٲبٴ ثب احساص ثٷبټبیی ٲبٶٷس ؾبذشٳبٴ ثبٶ‪ ٥‬ٲٯی ٸ ازاضٺ دؿز‪ ،‬ازاضٺ ٲط‪٦‬عی دٯیؽ سٽطاٴ ٸ ٲسضؾ ٻ ٶٓ بٰ زض سٽ طاٴ‬
‫ثٻ ٲٷهٻ ْٽٹض ٲیضؾس‪ .‬حؿیٵ ٖال زض ی‪ ٥‬ؾرٷطاٶی زض ٮٷسٴ ث ٻ ؾ ب‪ 1315 ٬‬ټ ‪ .‬ـ (‪ ٦ )1926‬ٻ زض ػٯ س ‪ٞ 15‬ه ٭‬
‫‪ 103‬ٸ زض ن‪ٟ‬حبر ‪٦ 3220 -281‬شبة ‪ Survey of Persian Art‬ثٻ چبح ضؾیسٺ ٲی‪٪‬ٹیس ‪ ٦‬ٻ اٸٮ یٵ ثبظزی س د ٹح ث ٻ‬
‫ؾب‪ 1304 ٬‬ټ ‪ .‬ـ (‪ )ٰ 1925‬ٲٷؼط ثٻ زؾشبٸضزټبی چكٳ‪٫‬یطی زض ظٲیٷٻ ح‪ٟ‬بْز اظ اثٷیٻ سبضیری ٸ حٳبی ز اظ ن ٷبیٕ‬
‫ؾٷش ی قس ‪٦‬ٻ سٹؾٍ ضغیٱ ٸ‪٢‬ز اٶؼبٰ ق س ٸ ن سٸض ٲؼ ٹظ ث طای ثبظزی س اظ اٲ ب‪٦‬ٵ ٲ‪ ٣‬سؼ ٸ ٖ‪ ٧‬ؽث طزاضی اظ آٶٽ ب زض‬
‫قٷبؾبٶسٴ ػعییبر ثیثسی٭ ټٷط ایطاٶی ثٻ ‪ٚ‬طثیټب ثؿیبض ٲؤطط قس ٸ اٶشكبض قٳبضٺ اٸّ‪ ٬‬ٲؼٯٻ آطبض ایطاٴ ٶٳٹٶٻ آٴ ٲیثبقس‪.‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 70‬‬

‫اقبضٺ ‪٦‬طز ‪٦‬ٻ ثب َطحټبی ٲرشٯ‪ٟ‬ی ‪٦‬ٻ زض اٸاؾٍ ؾب‪٬‬ټبی ‪ 1300‬ټ ‪ .‬ـ ثطای سٹؾٗٻ قٽطی دیفثیٷ ی‬
‫قسٺ ثٹز‪ ،‬ظٲیٷٻ سرطیت ٸ اٶٽساٰ ثرف آٖٳی اظ آطبض اضظقٳٷس زض ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ ایٵ قٽطټب ‪ٞ‬طاټٱ آٲس‪.‬‬
‫انٹ‪ ٬‬ح‪ٟ‬بْز ٸ حسٸز ظٲبٶی زض ضثٍ ثب حٳبیز ٸ ح‪ٟ‬بْز اظ اثٷیٻ سبضیری زض ‪٢‬بٶٹٴ ؾب‪ 1309 ٬‬ټ ‪.‬‬
‫ـ قبٲ٭ آطبضی ٲیقٹز ‪٦‬ٻ ثٻ ٮحبِ ثٗس ظٲبٶی اظ آ‪ٚ‬بظ سب ؾب‪ 1173 ٬‬ټ ‪ .‬ـ ضا ق بٲ٭ ٲ یق س (دبی بٴ‬
‫زٸضٺ ظٶسیٻ)‪ .‬ایٵ اضظـ‪٪‬عاضی ‪٦‬ٻ ثط ٲجٷبی ظٲبٴ سبضیری آطبض ثٹز ثبٖض ثطٸظ ٶٓطیٻټبی ٲش‪ٟ‬بٸر ٸ ٲجبحض‬
‫ٖسیسٺای قس‪.‬‬
‫اٮجشٻ ایٵ اضظـ‪٪‬عاضی ٶبقی اظ س‪٧ٟ‬طی ثٹز ‪٦‬ٻ ٲبحَه٭ آطبض ټٷطی ٸ ٲٗٳبضی ی‪٧‬ه س ٸ ؾ ی ؾ بٮٻ اذی ط‬
‫‪٦‬كٹض ضا ثب اضظـ ‪٦‬ٳشطی ٲیدٷساقز ٸ زض ٶشیؼٻ ټٳیٵ س‪٧ٟ‬ط ی‪٧‬ی اظ ٲٽٳشطیٵ ثرفټبی ټٷطی قبٲ٭ آطبض‬
‫ٲٗٳبضی قٽطؾبظی ثبالذم ثب‪ٞ‬زټبی قٽطی ی‪٢ ٥‬طٴ ٸ ٶیٱ اذیط ‪٦‬بٲالً اظ حٳبیز ٲحطٸٰ ٲبٶ س؛ یٗٷ ی ٶ ٻ‬
‫سٷٽب حٳبیشی اظ آٶٽب ثٻ ٖٳ٭ ٶیبٲس ثٯ‪٧‬ٻ ٲؼٹظ الظٰ ثطای ټط‪٪‬ٹٶٻ زذ٭ ٸ سهط‪ ٜ‬زض آٶٽب ٶیع نبزض ‪٪‬طزیس‪.‬‬
‫قبیس ثشٹاٴ ‪ٟ٪‬ز ‪٦‬ٻ ایٵ سٗییٵ حسٸز ظٲبٶی ثطای اضظـ‪٪‬عاضی اثٷیٻ ٸ ثب‪ٞ‬زټب ی‪ ٥‬ثٗس ؾیبؾ ی ٶی ع‬
‫زاقز‪ .‬ثسیٵ ٲٗٷی ‪٦‬ٻ زٸزٲبٴ ػسیس ٲیذٹاؾز ٲبحه٭ ثؼبٲبٶسٺ اظ ضغیٱ ‪٢‬جٯ ی ضا ٲٷ‪ ٟ‬ی ػٯ ٹٺ زټ س‪.‬‬
‫سؼطثٻ سبضیری ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬زض ضثٍ ثب قٹاټس ټٷطی‪ ،‬ٲٗٳبضی ٸ قٽطؾبظی ٶشبیغ ثؿیبض ٲٷ‪ٟ‬ی ثٻ ثبض آٸضز ٸ ثبٖ ض‬
‫اٶٽساٰ ثرفټبی اضظقٳٷسی اظ سؼبضة ی‪٢ ٥‬طٴ ٸ ٶیٱ اذیط ‪٦‬كٹض ‪٪‬طزیس‪ .‬ٸٮی زض ؾب‪ 1323 ٬‬ی‪ ٥‬سحٹ‪٬‬‬
‫اؾبؾی زض ایٵ ٶحٹٺ اضظیبثی دسیس آٲس‪ .‬ثسیٵ ٲٗٷی ‪٦‬ٻ ‪٢‬بٶٹٶی ‪٦‬ٻ ح‪ٟ‬بْز اظ آطبض ٸ قٹاټس ٲٹػٹز سب ‪٢‬ج ٭‬
‫اظ ؾب‪ 1173 ٬‬ټ ‪ .‬ـ ضا سحزاٮحٳبیٻ ‪٢‬طاض ٲیزاز ایٷ‪ ٥‬آطبض ٸ قٹاټس ټٷ طی س ب ؾ ب‪ 1284 ٬‬ټ ‪ .‬ـ ضا‬
‫قبٲ٭ ٲیقس‪ .‬ثٻ ټط حب‪ ٬‬زض ‪٢‬بٶٹٴ ٲطثٹٌ ثٻ ؾب‪ 1309 ٬‬ټ ‪ .‬ـ سٗطی‪ ٟ‬ی اظ اط ط ټٷ طی س بضیری اٶؼ بٰ‬
‫ٶٳیقٹز ثٯ‪٧‬ٻ اضظـ‪٪‬عاضی ثط ٲجٷبی ظٲبٴ سٗییٵ ٲیقٹز‪ .‬ٶ‪٫‬بٺ ‪٢‬بٶٹٴ ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬ثیكشط ٲُٗٹ‪ ٜ‬ث ٻ س ‪ ٥‬ثٷبټ ب‬
‫اؾز ٸ ٶ‪٣‬م ٖٳسٺ آٴ زض ٶ‪٫‬بٺ سبضیری نط‪ ٜ‬اؾز‪ ،‬ظیطا ٶ‪٫‬بٺ آٴ ‪٢‬بٶٹٴ ثٻ آطبض ٶ‪٫‬بٺ ٲ بزی ث ٹز ٸ ث ٻ آط بض‬
‫ٲٗٷٹی سٹػٽی ٶساقز ٸ ٲیزاٶیٱ ‪٦‬ٻ اذیطاً ایٵ ٲحسٸزیز ظٲبٶی ثُٹض ‪٦‬ٯی اظ ثیٵ ض‪ٞ‬شٻ اؾز‪.1‬‬
‫زض آٴ ظٲبٴ قیٹٺټبی ‪٪‬ٹٶب‪٪‬ٹٶی ثٻ ‪٢‬هس ح‪ٟ‬بْز اظ آطبض ‪ٚ‬یط ٲٷ‪ ٣‬ٹ‪ ٬‬اسر بش ‪٪‬طزی س‪ ،‬اظ ػٳٯ ٻ ایٷ‪ ٧‬ٻ‬
‫ؾبظٲبٴ ٲطثٹَٻ ح‪ ١‬ٲساذٯٻ ٸ ٲطٲز ثٻ ٲٷٓٹض ح‪ٟ‬بْز اظ ثٷب ضا زاضا ثٹز ٸ ‪٦‬بضټبی َطاحی ٸ اػطا سٹؾٍ‬
‫ازاضٺ ثبؾشبٴقٷبؾی اٶؼبٰ ٲی‪٪‬ط‪ٞ‬ز‪.‬‬
‫اظ آٶچٻ ‪ٟ٪‬شٻ قس سطسیت ٸ قیٹٺ ٲساذٯٻ زض ضاثُٻ ثب اٲط ٲطٲز اثٷیٻ‪ ،‬ضٸقٵ ٲی‪٪‬طزز ٸ ‪٪‬ٹاٺ آٴ‬
‫ٲطٲزټبیی اؾز ‪٦‬ٻ زض ؾب‪٬‬ټبی ‪ 1309‬سحز ‪٦‬ٷشط‪ ٬‬ازاضٺ ثبؾشبٴقٷبؾی اٶؼبٰ ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ اؾز‪.‬‬
‫ازاضٺ ثبؾشبٴقٷبؾ ی سٷٽ ب ث ٻ اضظی بثی ٸ طج ز آط بضی ا‪ ٢‬ساٰ ٲ یٸضظی س ‪ ٦‬ٻ زض چ بضچٹة ي ٹاثٍ‬
‫اضظـ‪٪‬صاضی سبضیری ټٷطی ذٹز ؾبظٲبٴ ٲی‪٪‬ٷؼیس (ا‪٪‬طچٻ زض ټٳیٵ ظٲبٴ اثٷی ٻ ذبن ی زض ای طاٴ ث ٻ‬

‫‪ .1‬ایٵ ذجط ثسٸٴ ټیچ ‪٪‬ٹٶٻ ٶ‪٣‬س ٸ سحٯیٯی اظ َط‪ ٜ‬آ‪٢‬بی ٶ‪٫‬ٽجبٴ زض ٲ‪٣‬بٮٻ ‪ Archelogical Activity in Iran‬ٸ ټٳچٷیٵ زض ػٯ س‬
‫‪ 14‬ن‪ٟ‬حبر ‪٦ 2930-2932‬شبة ‪ A Survey of Persian Art‬چبح ٮٷسٴ ٸ ٶیٹیٹض‪ ٤‬ثٻ ؾب‪ ٰ 1938 ٬‬ٶ‪٣‬٭ قسٺ اؾز‪.‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ دٷؼٱ‪ :‬زٸضٺټبی دطزاذشٵ ثٻ اٲط ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز ٲطا‪٦‬ع سبضیری زض ایطاٴ اظ ثسٸ سأؾیؽ ازاضٺ ٖشی‪٣‬بر سب ‪٦‬ٷٹٴ □ ‪71‬‬

‫ٶؿجز ظٲبٴ ؾبذز َج‪٣‬ٻثٷسی قسٶس‪ ،‬اظ ػٳٯٻ سٗساز ظیبزی اظ آطبض ‪٦‬ٻ زض قٽط ان‪ٟ‬ٽبٴ ٸ حٹاق ی آٴ ث ٻ‬
‫ایٵ قیٹٺ طجز ‪٪‬طزیسٶس)‪ .‬ؾبظٲبٴ ٶؿجز ثٻ طج ز ٸ َج‪ ٣‬ٻثٷ سی آط بضی ‪ ٦‬ٻ سٹؾ ٍ ٲح‪ ٣٣‬بٴ زاذٯ ی ٸ‬
‫ذبضػی‪ ،‬ازاضار ٲحٯی‪ ،‬ٲٗٯٳیٵ ضٸؾشبیی ‪٪‬عاضـ قسٺ ثٹز ا‪٢‬ساٰ ‪٦‬طز ٸ سٷٽب آط بضی ضا ‪ ٦‬ٻ زض چٽ بضچٹة‬
‫ٲٗیبضټبی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ؾبظٲبٴ اظ ٮحبِ سبضیری ټٷطی ٲی‪٪‬ٷؼیس‪ ،‬ثٻ طجز ٲیضؾبٶس‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫اظ اٸٮیٵ ټٳ‪٧‬بضیټبی ثیٵاٮٳٯٯی ایطاٴ ثب ٲؤؾؿبر ذبضػی ٲیسٹاٴ ثٻ ټٳ‪٧‬بضی ث ب ٲؤؾؿ ٻ ایعٲئ ٹ‬
‫(ٲؤؾؿٻ ایشبٮیبیی ثطای سح‪٣‬ی‪٣‬بر زض ذبٸض ٶعزی‪ ٥‬ٸ زٸض) اقبضٺ ٶٳٹز ‪٦‬ٻ ثٻ ؾب‪ 1334 ٬‬ټ ‪ .‬ـ ‪ ٦‬بٸـ ضا‬
‫زض ؾیؿشبٴ آ‪ٚ‬بظ ٲی‪٦‬ٷس‪.‬‬
‫ازاضٺ ثبؾشبٴ قٷبؾی اػطای ‪٦‬بضټبی ٲطٲشی اثٷیٻ ضا ٶی ع ثطٖٽ سٺ زاق ز‪ ،‬اظ ػٳٯ ٻ ٖٳٯی بر ٲطٲش ی‬
‫ٲٽٳی ‪٦‬ٻ ایٵ ازاضٺ زض ‪٢‬ج٭ اظ ػٷ‪ ٩‬اٶؼبٰ زاز ٲیسٹاٴ ثٻ ٲطٲز ٲسضؾٻ ٲٓ‪ٟ‬طیٻ ٸ ثرف اٶشٽ بیی ‪٪‬ٷج س‬
‫ٶٓبٰاٮٳٯ‪ ٥‬زض ٲؿؼس ػٳٗٻ ان‪ٟ‬ٽبٴ‪٦ 2‬ٻ ثٻ ؾب‪ 1314 ٬‬ټ ‪ .‬ـ اٶؼبٰ ‪٪‬ط‪ٞ‬ز‪ ،‬اقبضٺ ‪٦‬طز‪ .‬د ؽ اظ ػٷ ‪٩‬‬
‫ٶیع ٲیسٹاٴ ٲب ثیٵ ؾبٮٽبی ‪ 1314‬ٸ ‪ 1339‬ټ ‪ .‬ـ ثٻ زٺټب ٲٹضز‪ 3‬اقبضٺ ٶٳ ٹز‪ٖ .‬ٳٯی بر ٲطٲ ز زض ای ٵ‬
‫زٸضٺ ثیكشط ٲُٗٹ‪ ٜ‬ثٻ قیٹٺ ثبظؾبظی ثرفټبی ؾبظٺای ثٹزٺ ٸ اظ َط‪ ٜ‬زی‪٫‬ط ٲطٲز آٲٹز آػط ٸ ‪٦‬بق ی‬
‫ضا ٶیع ٲسٶٓط زاقشٻ اؾز‪.‬‬
‫ٲطٲز اؾشح‪٧‬بٲی ؾبظٺټبی َب‪٢‬ی ٸ ‪٪‬ٷجسی ثب اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ ٲیٯٻټبی ‪ٞ‬ٯعی یب حٯ‪٣‬ٻټب ٸ ‪ ٦‬ال‪ٜ‬ټ بی ثش ٹٴ‬
‫آضٲٻ اٶؼبٰ قسٺ اؾز‪ .‬ټٳعٲبٴ ثب ٲطٲز زضة ٸضٸزی ٲؿؼس ػبٲٕ یعز ی‪ ٥‬ذیبثبٴ ػسیس زض ٲح ٹض ٲ‪٣‬بث ٭‬
‫زضة ٸضٸزی ثبظ‪٪‬كبیی ٲی‪٪‬طزز‪٪ .‬صض ٖطیى ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬ی‪ ٥‬ذیبثبٴ ٲكؼط (ثٯٹاض) ثٻ نٹضر ٲؿش‪٣‬یٱ ٸ ثب سرطی ت‬
‫ثب‪ٞ‬ز سبضیری قبٲ٭ ذبٶٻټبی ثب حیبٌ ٲط‪٦‬عی ثٹز ‪٦‬ٻ اظ ټط ػبٶت ٲؿؼس ضا احبَٻ ‪٦‬طزٺ ثٹز‪ ،‬اػطا ‪٪‬طزیس‪.‬‬
‫ا‪٢‬ساٲبر ٲطٲشی زض ٲٹضز ٲؿؼس ػبٲٕ یعز زاضای سٷب‪٢‬ى اؾبؾی ثٹز‪:‬‬
‫اٮ‪ –ٝ‬ثبظؾبظی ‪٦‬بٲ٭ آٲٹز ثب اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ ‪٦‬بقی‬
‫ة– س‪ٛ‬ییط زض ثٷیبٴ قٽط ‪٢‬سیٳی ثب سرطیت ٸ اٶٽساٰ ثركی اظ ثب‪ٞ‬ز ؾٷشی (ایؼبز ذیبثبٶی ٲك ؼط ث ب‬
‫دیبزٺضٸټبی ٖطیى ٸ ٲ‪ٛ‬بظٺ زض َج‪٣‬ٻ ټٳ‪)ٝ٧‬‬

‫‪1. Ismeo‬‬
‫‪ .2‬زض ‪٪‬عاضقبر ‪ M.B.Smith‬زض ضاثُٻ ثب دػٸټفټبی اٸ زض ایطاٴ اظ ؾب‪ 1933 ٬‬اٮی ‪ ٦ 1937‬ٻ زض ٲؼٯ ٻ ‪ ASTA‬زض آٸضی ٭‬
‫‪ 1939‬زض ل‪ 218‬ثٻ چبح ضؾیسٺ اؾز ثٻ ایٵ ٲطٲز_ټب اقبضٺ ‪٪‬طزیسٺ اؾز‪٧ٖ .‬ؽټبی ٲطثٹٌ ث ٻ ثر ف اػطای ی ای ٵ‬
‫ٲطٲزټب زض ثبی‪٫‬بٶی اؾالٲی ‪٦ Smith Sonian, Washington‬ٻ ثٻ ٸؾیٯٻ ذٹز اؾٳیز ثٷیبٴ ٶٽ بزٺ ق سٺ اؾ ز‪ ،‬یب‪ ٞ‬ز‬
‫ٲیقٹز‪ .‬ضػ ٹٔ ق ٹز ث ٻ ‪ ٞ‬یٯٱټ بی ‪ L130‬ٸ ‪ L 132‬ٸ ‪ L133‬ٸ ‪ L 151‬ٸ ‪ L177‬ٸ ‪ L223‬ٸ ‪ L266‬ٸ ‪ ٦ L214‬ٻ‬
‫ٲبثیٵ آٸضی٭ ‪ 1936‬ٸ ٶٹاٲجط ‪ 1937‬سٽیٻ قسٺ ثٹزٶس ٸ ثؿیبض ٲٹضز سٹػٻ ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬شٷس‪.‬‬
‫‪ٖ .3‬عر اهلل ٶ‪٫‬ٽجبٴ زض چٽبضٲیٵ ‪٦‬ٷ‪ ٫‬طٺ ‪International Association for Iranian art and Archeology New York‬‬
‫‪ 1960‬ضػٹٔ قٹز ث ٻ ‪Archeologiol activity in Iran 1935‬زض ‪٦‬ش بة ‪ٞ 14 ،A Survey of Persian art‬ه ٭ ‪75‬‬
‫ن‪ٟ‬حبر ‪2930 -32‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 72‬‬

‫ایٵ ا‪٢‬ساٰ ثب ټس‪ ٜ‬ایؼبز ی‪ ٥‬چكٱاٶساظ قٽطی اظ ی‪٧‬ؿٹ ٸ آٲبزٺ ‪٦‬طزٴ ظٲیٷ ٻ ث طای ٖج ٹض ٲبق یٵ اظ‬
‫ؾٹی زی‪٫‬ط ثٹز ‪٦‬ٻ ثبٖض س‪ٛ‬ییط زض ٲبټیز ثب‪ٞ‬ز ؾٷشی قس؛ ثب‪ٞ‬شی ‪٦‬ٻ ق ‪٧‬٭ ‪٪‬ط‪ٞ‬ش ٻ ث ب ا‪٢‬ٯ یٱ‪ ،‬اٖش‪ ٣‬بزار‪،‬‬
‫ٲٗیكز ٸ ػ‪ٛ‬طا‪ٞ‬یبی ثٹٲی ثٹز ‪٦‬ٻ زض ٸا‪ ٕ٢‬ٶٳی سٹاٴ اؾٱ ایٵ ٲساذٯ ٻ ضا ٲطٲ ز ٶبٲی س‪ .‬ثٯ‪ ٧‬ٻ سؼطث ٻای‬
‫اؾز ٲشأطط اظ ٲس‪٬‬ټبی ٲبؾج‪ ١‬ٸ اػطا قسٺ زض ػٹاٲٕ اضٸدبیی زض ٶیٱ ‪٢‬طٴ دیفسط ‪٦‬ٻ ثٻ ٶٹثٻ ذ ٹز ٲ ٹضز‬
‫ٶ‪٣‬س ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ ٸ ضز قسٺ ثٹز ٸ ا‪٦‬ٷٹٴ زض ‪٦‬كٹض ٲب ثٻ ٲٷٓٹض سأٲیٵ ٶیبظ اضسجبَی ٸؾیٕ ٸ ثسٸٴ ضٸـټبی‬
‫ٲُبٮٗٻ قسٺ اٶؼبٰ قس‪ .‬اظ ؾبیط ٶٳٹٶٻټبی ٲكبثٻ ایٵ ا‪٢‬ساٰ ٲیسٹاٴ ث ٻ حبق یٻ ٲؿ ؼس ػ بٲٕ ‪ ٢‬عٸیٵ ٸ‬
‫ٲؿؼس ٸ ٲیساٴ ‪٦‬بقبٴ ٸ یب ٲؿؼس ػٳٗٻ ان‪ٟ‬ٽبٴ ٸ ٲؿؼس ػٳٗٻ ‪٦‬طٲبٴ اقبضٺ ‪٦‬طز‪.‬‬

‫‪ -4‬دٍسُ ػَم (‪ّ 1339 – 1356‬ر‪ .‬ؽ‬

‫زٸضٺای اؾز ‪٦‬ٻ سالـ زض ایؼبز ی‪ ٥‬ؾبظٲبٴ ح‪ٟ‬بْشی ٲسضٴ ثٻ چكٱ ٲیذٹضز ٸ ضٸـ آٴ ٖجبضر اظ‬
‫س‪٧ٟ‬ی‪ ٥‬ثرفټبی ٲرشٯ‪ ٝ‬ح‪ٟ‬بْز ٸ زضٶٽبیز سأٲیٵ ٲطا‪٦‬ع ٸ ٲؤؾؿ بر ٲشٷبؾ ت ث طای اٶؼ بٰ ‪٦‬بضټ بی‬
‫اػطایی ٲطثٹَٻ اؾز‪ .‬ثٻ ټطحب‪ ٬‬سك‪٧‬ی٭ ‪٦‬بزضټبی اػطایی ٸ ٲسیطیشی ثطای ایٵ ٲؤؾؿ بر ٶی ع اظ اټ سا‪ٜ‬‬
‫ٖٳسٺ ایٵ ا‪٢‬ساٰ ثٹز ثٻ ٶحٹی ‪٦‬ٻ دػٸټك‪٫‬طاٴ ٸ س‪٧‬ٷؿیٵټبی ایطاٶ ی ثشٹاٶٷ س زض زضاظ ٲ سر ٸ ث ٻ س سضیغ‬
‫ػبی‪٫‬عیٵ ا‪ٞ‬طاز ذبضػی ‪٪‬طزٶس‪.‬‬
‫زض ؾب‪ 1329 ٬‬ټ ‪ .‬ـ ٲحسٸزیز ‪ٗٞ‬بٮیزټبی ازاضٺ ثبؾشبٴقٷبؾی ٸ ق بیس ٖ سٰ ‪ ٦‬بضآیی آٴ ضٸق ٵ‬
‫‪٪‬طزیس ٸ ثٻ ټٳیٵ ػٽز سهٳیٱ ثٻ ثبظٶ‪٫‬طی زض سك‪٧‬یالر ٸ ٶیطٸټبی سرههی آٴ ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ قس‪ْ .‬بټطاً ازاضٺ‬
‫ثبؾشبٴقٷبؾی ثُٹض ضؾٳی سُٗی٭ ٶكس ٸٮی زض ؾب‪ 1343 ٬‬ټ ‪ .‬ـ ٸظاضر ‪ٞ‬طټٷ‪ ٩‬ثٻ زٸ ثرف آٲ ٹظـ‬
‫ٖبٮی ٸ ‪ٞ‬طټٷ‪ ٩‬ٸ ټٷط س‪٣‬ؿیٱ قس ٸ ازاضٺ ٲعثٹض زض ٸظاضر ‪ٞ‬طټٷ‪ ٩‬ٸ ټٷط از‪ٚ‬بٰ ‪٪‬طزیس ٸ زض َٹ‪ ٬‬ؾب‪٬‬ټبی‬
‫‪ 1339‬ټ ‪ .‬ـ حبن٭ ٖٳٯ‪٧‬طز آٴ ٲٹضز اضظیبثی ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ ٸ ثطٶبٲٻضیعی ٲؼسزی ثطای آٴ ثٻ ٖٳ٭ آٲ سٺ‬
‫ثٹز ٸ ٲؿئٹٮیزټبی آٴ س‪٧ٟ‬ی‪ ٥‬ٸ ثٻ ثرفټبی ٲرشٯ‪ ٝ‬ٸا‪٪‬صاض ‪٪‬طزیس‪.‬‬
‫‪٦‬بزض ٶٽبیی ایٵ ازاضٺ دؽ اظ ثطٶبٲٻضیعی‪ ،‬ٲؼسزاً اظ دٷغ ثرف سك‪٧‬ی٭ یب‪ٞ‬ز ‪٦‬ٻ ٸْبی‪ ٝ‬آٶٽ ب ح‪ٟ‬بْ ز‬
‫اظ آطبض ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ثٹز ٸ سحز دٹقف ٸظاضر ‪ٞ‬طټٷ‪ ٩‬ٸ ټٷط ٸ‪٢‬ز ٖٳ٭ ٲی‪٦‬طزٶس‪ .‬ازاضٺ ‪٦‬٭ ثبؾ شبٴقٷبؾ ی‬
‫ی‪٧‬ی اظ ایٵ اض‪٪‬بٴټبؾز ‪٦‬ٻ ثٻ ٶٹثٻ ذٹز ثٻ ثرفټبی ٲرشٯ‪ٟ‬ی س‪٣‬ؿیٱ ٲی‪٪‬طزز ‪٦‬ٻ اظ ػٳٯٻ ٸْبی‪ ٝ‬آٶٽ ب‬
‫قٷبؾبیی ٸ َج‪٣‬ٻثٷسی ٸ طجز ٲحٹَٻټبی ثبؾشبٶی ٸ اثٷیٻ زض ‪ٞ‬ٽطؾز اثٷی ٻ ث ب اضظـ ٲٯ ی ٸ ټٳچٷ یٵ‬
‫ثطٶبٲٻضیعی ثطای ح‪ٟ‬بْز ٸ ٶ‪٫‬ٽساضی اظ آٶٽب ثٹز‪.‬‬
‫اظ ؾبیط ٸْبی‪ ٝ‬آٴ قٷبؾبیی ٸ ح‪ٟ‬بْز اظ ٲطا‪٦‬ع ‪٢‬سیٳی ثب اضظـ ق ٽطی ٸ ی ب ثرك ی اظ آٶٽ ب ث ٹز ٸ‬
‫اًٖب ایٵ ازاضٺ ٲشك‪٧‬٭ اظ ٲشرههبٴ ثبؾشبٴقٷبؼ‪ ،‬س بضید ټٷ ط‪ ،‬ٲٽٷسؾ بٴ ٲٗٳ بض ٸ قٽطؾ بظ ث ٹز ‪ ٦‬ٻ‬
‫ټٳ‪٫‬ی زض سٽطاٴ ٲشٳط‪٦‬ع ثٹزٶس‪ .‬ػٳٕ آٸضی اَالٖبر زض ٲ ٹضز ٲٷ بَ‪ ١‬ٲرشٯ ‪٦ ٝ‬ك ٹض اظ َطی ‪ ١‬ٲطا‪ ٦‬ع‬
‫‪ٞ‬ه٭ دٷؼٱ‪ :‬زٸضٺټبی دطزاذشٵ ثٻ اٲط ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز ٲطا‪٦‬ع سبضیری زض ایطاٴ اظ ثسٸ سأؾیؽ ازاضٺ ٖشی‪٣‬بر سب ‪٦‬ٷٹٴ □ ‪73‬‬

‫ازاضی ٸظاضر ‪ٞ‬طټٷ‪ ٩‬ٸ ټٷط زض اؾشبٴټبی ٲرشٯ‪ ٝ‬ٸ ز‪ٞ‬بسط ‪ٞ‬ٷی ؾبظٲبٴ ٲٯی ح‪ٟ‬بْز آطبض ثبؾ شبٶی اٶؼ بٰ‬
‫ٲیقس‪٦ .‬بٶب‪٬‬ټبی ٖٳسٺ اَالٖبر ثبؾشبٴقٷبؾی ثٻ قطح ظیط ثٹز‪:‬‬
‫‪ -‬ٲط‪٦‬ع سح‪٣‬ی‪٣‬بر ثبؾشبٴقٷبؾی‬
‫‪ -‬ا‪ٞ‬طاز ثٹٲی یب ٶٳبیٷسٺ آٶٽب ٲبٶٷس ‪٦‬سذسا‬
‫ٸْی‪ٟ‬ٻ ازاضٺ ‪٦‬٭ ح‪ٟ‬بْز آطبض ثبؾشبٶی ٖجبضر ثٹز اظ ػٳٕ آٸضی اَالٖبر اظ َطی‪ ١‬ٲٷبثٕ ‪ٞ‬ٹ‪٠‬اٮ ص‪٦‬ط ٸ‬
‫اضظیبثی نحز ٸ اټٳیز اَالٖبر ٸ ٶٽبیشبً طجز سسضیؼی ٸ اٶؼبٰ ‪٦‬بضټبی اػطایی ٲطٲ ز ٸ سٗی یٵ ح طیٱ‬
‫ثطای اثٷیٻ ٸ ٲحٹَٻ ټب‪.‬‬
‫ثبظزیس ٲحٯی اظ َطی‪ ١‬ا‪ٞ‬طاز ازاضٺ اٶؼبٰ ٲی‪٪‬ط‪ٞ‬ز ٸ ثٻ ټٳیٵ سطسیت دیفثیٷیټبی ‪ ٢‬بٶٹٶی زض ٲ ٹضز‬
‫طجز ٸ زضع اثٷیٻ ٸ یب ٲكرم ‪٦‬طزٴ حس حطیٱ ٸ دیكٷٽبز آٶٽب ثٻ ٸظاضر ‪ٞ‬طټٷ ‪ ٩‬ٸ ټٷ ط سٹؾ ٍ ټٳ یٵ‬
‫ا‪ٞ‬طاز نٹضر ٲی ‪٪‬ط‪ٞ‬ز‪ .‬ا‪٢‬ساٲبر اػطایی ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز ثٻ ٲطا‪٦‬ع ازاضی ثٹٲی ٸظاضر ‪ٞ‬طټٷ‪ ٩‬ٸ ټٷط ٸ ی ب‬
‫ؾبظٲبٴ ٲٯی ح‪ٟ‬بْز آطبض سبضیری ٲحٹ‪ ٬‬ٲی قس‪٪ .‬ٳبٶٻظٶی ٸ ؾٹٶساغټبی ٲحٯی سٹؾٍ ثبؾ شبٴقٷبؾ بٴ‬
‫ازاضٺ ‪٦‬٭ ثبؾشبٴقٷبؾی اٶؼبٰ ٲیقس‪.‬‬
‫ثٻ ټط حب‪ ٬‬ؾبظٲبٴ ٲٯی ح‪ٟ‬بْز آطبض ثبؾشبٶی زض آثبٴ ‪ 1344‬ټ ‪ .‬ـ سك‪٧‬ی٭ قس ٸ اظ ٶٓط سك ‪٧‬یالسی‬
‫ٸاثؿشٻ ثٻ ٸظاضر ‪ٞ‬طټٷ‪ ٩‬ٸ ټٷط ثٹز‪ .‬ایٵ ؾبظٲبٴ َی زٺ ؾب‪ٗٞ ٬‬بٮیز اٸٮیٻ ذٹز ٲٹ‪ ١ٞ‬ثٻ سأؾ یؽ ز‪ ٞ‬بسط‬
‫‪ٞ‬ٷی زض سٳبٰ اؾشبٴټب ٲی قٹز ٸ ثب اٶشربة ٲٽٷسؾبٴ ٲٗٳبض ػٹاٴ ٸ س‪٧‬ٷؿیٵټب‪٦ ،‬بزض ‪ٞ‬ٷی ذٹز ضا ق ‪٧‬٭‬
‫ٲیزټس‪ .‬اظ ػٳٯٻ ٸْبی‪ ٝ‬ایٵ ز‪ٞ‬بسط اٶؼبٰ ٲطٲزټبی اؾشح‪٧‬بٲی زض ثٷبټب ٸ ٲطٲ ز ثر فټ بی سعئیٷ ی ٸ‬
‫‪٦‬بضټبی ح‪ٟ‬بْشی ٸ ټٳچٷیٵ ا‪٢‬ساٲبر الظٰ ثطای احیبی ٲحٹَٻټبی سبضیری زض اضسجبٌ ثب ‪٦‬ٯی ٻ اثٷی ٻ ث ٻ‬
‫طجز ضؾیسٺ ثٹز‪.‬‬
‫ایٵ ؾبظٲبٴ ثیكشط اظ ؾبیط اض‪٪‬بٴټب اظ ټٳ‪٧‬بضی ٲؤؾؿبر ذبضػی ثطذٹضزاض ثٹزٺ‪ ،‬ثٻ ٸیػٺ ثب ‪٪‬طٸٺټبی‬
‫ایشبٮیبیی ‪٦‬ٻ ٶٓبضر ٖٯٳی ٖٳٯیبر اػطایی‪ ،‬سك‪٧‬ی٭ ٸ سطثیز ‪٦‬بزض ثٹٲی ضا ث ٻ ٖٽ سٺ زاق شٷس‪ .‬زض ثًٗ ی‬
‫قٽطټب ٲبٶٷس ان‪ٟ‬ٽبٴ ایٵ ز‪ٞ‬بسط ‪ٚ‬یط اظ اٶؼبٰ ‪٦‬بضټبی اػطایی سحز ٲؿئٹٮیز ذٹز‪ ،‬ثٻ ی‪٧‬ی اظ ٲطا‪٦‬ع ٲٽ ٱ‬
‫سح‪٣‬ی‪٣‬بسی ٸ دػٸټكی سجسی٭ ٲیقٹز ‪٦‬ٻ اظ ی‪ ٥‬آضقیٹ قبٲ٭ اثٷیٻ زض حب‪ ٬‬ٲطٲز ٸ یب اثٷیٻای ‪ ٦‬ٻ ٶ‪ ٣‬ف‬
‫سٗییٵ ‪٦‬ٷٷسٺای زض ٲُبٮٗبر سبضید ٲٗٳبضی‪ ،‬قٽطؾبظی ‪٦‬كٹض زاضز‪ ،‬ثطذٹضزاض ثٹز‪.‬‬
‫اٶشكبض اَالٖبر ثسؾز آٲسٺ‪٦ 1‬ٻ زض يٳٵ سٗٳیطار ثسؾ ز ٲ یآٲ س اظ ٶ‪ ٧‬بر ‪٢‬بث ٭ سٹػ ٻ زض اضسج بٌ ث ب‬
‫‪ٗٞ‬بٮیزټبی ایٵ ؾبظٲبٴ اؾز‪ .‬ټٳبٶُٹض ‪٦‬ٻ ‪٢‬جالً اقبضٺ قس ٶكطیٻ آطبض ایطاٴ ټٱ زض ایٵ ػٽز ‪ٗٞ‬بٮیز ٲی‪٦‬طز‪.‬‬
‫زض آشضٲبٺ ‪ 1347‬ټ ‪ .‬ـ ‪٢‬بٶٹٶی سحز ٖٷٹاٴ ذطیس اضايی‪ ،‬اثٷیٻ ٸ سأؾیؿبر ثطای ح‪ ّٟ‬آطبض س بضیری‬
‫ثٻ سهٹیت ٲیضؾس ‪٦‬ٻ زض ٸا‪ ٕ٢‬ٲطثٹٌ ثٻ حطیٱ ثٷبټبی اضظقٳٷس اؾز‪.‬‬

‫‪ .1‬ٲی سٹاٴ ثٻ اٶشكبض ٲؼٯٻ ‪ٞ‬طټٷ‪ ٩‬ٲٗٳبضی ایطاٴ ‪٦‬ٻ ثٻ ؾب‪ 1354 ٬‬ټ ‪ .‬ـ قطٸٔ ثٻ چبح ‪٪‬طزیس‪ ،‬ٶبٰ ثطز ‪٦‬ٻ زض آٴ ‪٪‬عاضق ی‬
‫اظ ‪٦‬بضټبی ٲطٲشی زض حب‪ ٬‬اػطا ثٻ چكٱ ٲیذٹضز‪.‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 74‬‬

‫اظ ػٳٯٻ ‪ٗٞ‬بٮیزټبی ازاضٺ ‪٦‬٭ ثبؾشبٴقٷبؾی ٲیسٹاٴ ثٻ دیكٷٽبزار آٴ زض ٲٹضز ح‪ٟ‬بْز ٸ ٶ‪٫‬ٽساضی‬
‫اظ ثب‪ٞ‬ز ٲطا‪٦‬ع سبضیری اقبضٺ ‪٦‬طز‪ .‬ا‪٪‬ط چٻ ایٵ ٲ‪٣‬ٹٮٻ ػٷجٻ ٖٳٹٲی دیسا ٶ‪٧‬طز ٸ سٷٽب ٖسٺ ٲٗ سٸزی اظ ای ٵ‬
‫ٲطا‪٦‬ع قٽطی سحز دٹقف ‪٢‬طاض‪٪‬ط‪ٞ‬شٷس ٸ اظ ٶٓط ضٸـ ثطذٹضز ثٻ ٲؿأٮٻ ػبی ثحض ٸػٹز زاضز‪ .‬ٲٕاٮٹن‪ٝ‬‬
‫ثٻ ٲظبثٻ اؾٷبزی زا‪ ٬‬ثط حؿبؾیز ٲؿئٹٮیٵ ٸ‪٢‬ز زض ٲٹضز ٲطا‪٦‬ع س بضیری ق ٽطټبی ای طاٴ زض آٴ ظٲ بٴ‬
‫زاضای اضظـ اؾز‪ .‬دیكٷٽبزټب سٷٽب ػٷجٻ ح‪ٟ‬بْز ‪ٚ‬یط ‪ٗٞ‬ب‪ ٬‬زاقز ٸ ٖٳ سسبً زض اضسج بٌ ث ب د ػٸټفټ بی‬
‫سبضید ٲٗٳبضی‪ ،‬قٽطؾبظی ٲی سٹاٶؿز ٲٹضز اؾش‪ٟ‬بزٺ ‪٢‬طاض ‪٪‬یطز‪ .‬دیكٷٽبزار ٖٯٳی زض ٲ ٹضز آٶٽ ب ٖج بضر‬
‫ثٹزٶس اظ سٗییٵ حطائٱ ثطای ‪ًٞ‬بټبی ‪٢‬سیٳی قٽطټب ٸ سٗییٵ ‪ٞ‬ٹان٭ ثطای ح‪ٟ‬بْز‪ .‬زض ایٵ ثرف ثطزاقز‬
‫ٸ ٲٗط‪ٞ‬ی ٲحسٸزٺ سبضیری زض ٲ‪٣‬یبؼټبی ‪٢‬بث٭ ‪٢‬جٹ‪ ٬‬اٶؼبٰ ٶك سٺ ٸ ټٳچٷ یٵ ثطزاق ز ٸ ٲٗط‪ ٞ‬ی اثٷی ٻ‬
‫سك‪٧‬ی٭ زټٷسٺ ثب‪ٞ‬ز ٶیع ثٻ چكٱ ٶٳیذٹضز‪.‬‬
‫زض ایٵ ٲُبٮٗبر‪ ،‬ٲطا‪٦‬ع سبضیری ٸ اضظقٳٷس قٽط ٲٹضز ٶٓط ثٹزٺ ٸ ثطای ‪٢‬ؿٳزټبی اضظقٳٷسسط آٴ ‪ٍ ٣ٞ‬‬
‫يٹاثٍ ٸیػٺای زض ػٽز حٳبیز ٸ ح‪ٟ‬بْز‪ ،‬سسٸیٵ ٸ دیفثیٷی قسٺ ثٹز ‪٦‬ٻ ثٻ قطح ظیط ذالنٻ ٲیقس‪:‬‬
‫اٮ‪ –ٝ‬ٲٳٷٹٖیز زض س‪ٛ‬ییط ق‪٧‬٭ ‪ًٞ‬بیی ٸ ‪٦‬بٮجسی اثٷیٻ ٸا‪ ٕ٢‬زض ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٳی قٽط یعز‪.‬‬
‫ة– چٷبٶچٻ زض ثرفټبیی اظ ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٳی اؾٷبز ٸ قٹاټس ٲٹط‪ ١‬اظ اثٷیٻ زض حب‪ ٬‬سرطیت ی ب سرطی ت‬
‫قسٺ ٸػٹز زاقشٻ ثبقس ٲیسٹاٴ ثب ثبظؾبظی ٲؼسز ؾبذشٳبٴ ‪٢‬سیٳی یب ثركی اظ آٴ اټشٳبٰ ٸضظیس‪.‬‬
‫ح‪ -‬ثطای ثرفټبیی اظ ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٳی ‪٦‬ٻ اظ اټٳیز ‪٦‬ٳشطی ثطذٹضزاض ث ٹزٺ اٲ‪ ٧‬بٴ ػ بی‪٫‬عیٷی ‪ ٞ‬طاټٱ‬
‫ٲیقس ٸ يٹاثٍ ٲٹضز ٶٓط ثطای ایٵ ػبی‪٫‬عیٷی ثیكشط ثٻ ٲح سٸزیز ذالن ٻ ٲ یق س اظ ػٳٯ ٻ ‪٦‬ٷش ط‪٬‬‬
‫اضس‪ٟ‬بٔ (سطا‪٦‬ٱ) اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ ٲهبٮح ؾٷشی ٸ اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ ‪٪‬ٹٶٻ ؾٷشی زض َطح‪.‬‬
‫دیفثیٷی ٸ اػطای قج‪٧‬ٻټبی زؾشطؾی زض ایٵ ثرف ثٻ ٲؿئٹٮیٵ اػطایی ٸا‪٪‬صاض ٲی‪٪‬طزٶس‪.‬‬
‫ٲحسٸزیزټبی ثر ف (ح) ٶی ع ق بٲ٭ ‪٦‬ٷش ط‪ ٬‬اضس‪ ٟ‬بٔ‪ ،‬ٲ ٹاز ٸ ٲه بٮح ٲ ٹضز اؾ ش‪ٟ‬بزٺ ٸ ػعئی بر‬
‫ؾبذشٳبٶی اٖٱ اظ دٹقف ٸ زضة ٸ دٷؼطٺټبی چٹثی ؾٷشی ثٹزٺ اؾز‪.‬‬
‫حطیٱ ٸ ضٖبیز آٴ ثطای اثٷیٻ اضظقٳٷس ثٻ ٖٷٹاٴ ی‪ ٥‬اثعاض ‪٢‬بٶٹٶی ثطای ح‪ٟ‬بْز ٸ ٶ‪٫‬ٽساضی اظ اثٷیٻ ٲٹضز‬
‫ٶٓط ثٹزٺ اؾز‪ .‬چٷبٶچٻ اظ ٲٹاضز ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬ثط ٲیآیس ٲُبٮٗبر اٶؼبٰ قسٺ زض آٴ ظٲبٴ ثطای ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ یعز اظ‬
‫اضظـ اػطایی ٸ ضیكٻای ثطذٹضزاض ٶجٹزٺ‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ ثیكشط زض ػٽز آ‪٪‬بټی ٲ‪٣‬بٲبر ٲحٯی ٸ ثٹٲی ٸ ټسایز‬
‫آٶٽب زض ٲؿیط ی‪ ٥‬ذٍ ٲكی‪٢ ،‬بث٭ سٗٳ‪ ١‬اؾز‪.‬‬
‫زض ټٳیٵ ؾب‪٬‬ټب ٲیسٹاٴ ثٻ سؼطثٻ ح‪ٟ‬بْز ‪٦‬بٲ٭ ٲبؾٹٮٻ ٸ اثیبٶٻ اقبضٺ ‪٦‬طز ‪٦‬ٻ ټط زٸ ٲٹضز ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬ثٻ زٮی٭‬
‫ثطذٹضزاضی اظ ی‪ ٥‬ثب‪ٞ‬ز اض‪٪‬بٶی‪ ٥‬اظ اضظـ ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬اٮٗبزٺای ثطذٹضزاضٶس‪.‬‬
‫ا‪٪‬طچٻ ټط زٸ ٲٹضز ‪ٞ‬ٹ‪٠‬اٮص‪٦‬ط ثٻ زٮی٭ زاقشٵ اضظـټبی ٲحیُی ‪٢‬بث٭ ح‪ٟ‬بْز ثٹزٶس ٸٮی ثبیس اشٖ بٴ‬
‫‪٦‬طز ‪٦‬ٻ سٳبٰ اضظـ ٲحیُی ٶیع ثٻ قسر ٲشأطط اظ ٲحیٍ ػ‪ٛ‬طا‪ٞ‬یبیی اؾز‪ ،‬ٮصا ‪ٞ‬ٷٹٴ ؾ بذشٳبٶی‪ ،‬ٲه بٮح‬
‫ٲٹضز اؾش‪ٟ‬بزٺ ٸ ػعییبر اػطایی حب‪٦‬ی اظ ی‪ ٥‬اضسجبٌ ثؿیبض ‪٢‬ٹی اٶؿبٴ ٸ ٲحیٍ اؾز ‪ ٦‬ٻ سح ز ٖٷ ٹاٴ‬
‫‪ٞ‬ه٭ دٷؼٱ‪ :‬زٸضٺټبی دطزاذشٵ ثٻ اٲط ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز ٲطا‪٦‬ع سبضیری زض ایطاٴ اظ ثسٸ سأؾیؽ ازاضٺ ٖشی‪٣‬بر سب ‪٦‬ٷٹٴ □ ‪75‬‬

‫زؾزؾبذشٻټبی ثكط زض زٸ ثب‪ٞ‬ز ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬ثٻ ٶٳبیف زض آٲسٺ اؾز‪ .‬اټ سا‪ٖ ٜ‬ٳ سٺای ‪ ٦‬ٻ زض ٲ ٹضز ای ٵ زٸ‬
‫ثب‪ٞ‬ز یٗٷی اثیبٶٻ ٸ ٲبؾٹٮٻ زٶجب‪ ٬‬ٲیقس ثٻ ‪٢‬هس ح‪ٟ‬بْز ‪ٗٞ‬ب‪ ٬‬ثٹز‪ ،‬يٳٵ ایٷ‪٧‬ٻ ٲطٲز اثٷیٻ دطاټٳیزس ط‬
‫ضا ٲس ٶٓط زاقز ٸ ثطای سح‪ ١٣‬ایٵ ټس‪ ٜ‬ایؼبز قطایٍ ٲٷبؾت ٲبٮی ثطای ٲبٮ‪٧‬بٶی ‪٦‬ٻ قرهبً ‪٢‬هس اٶؼ بٰ‬
‫‪٦‬بضټبیی ثب ټس‪ ٜ‬ٶ‪٫‬ٽساضی ضا زاقشٷس اٲطی اؾبؾی ٲیٶٳٹز‪ .‬ثٻ ټط حب‪ ٬‬ی‪٧‬ی اظ ا‪٢‬ساٲبر سؼطثٻ ق سٺ ‪ ٦‬ٻ‬
‫چٷساٴ ٶشیؼٻ ثرف ٶیع ٶجٹزٺ ٖجبضر ثٹز اظ سٗییٵ حطیٱ ‪٢‬بٶٹٶی ثطای اثٷیٻ‪ ،‬ایٵ ‪٪‬ٹٶٻ ا‪٢‬ساٲبر ‪٦‬ٻ سٹؾ ٍ‬
‫ازاضٺ ٖٳٹٲی ثبؾشبٴقٷبؾی اٶؼبٰ ٲی‪٪‬ط‪ٞ‬ز ٲجشٷی ثط يٹاثٍ ‪٢‬بٶٹٶی ٲكرهی ٶجٹزٺ ثٯ‪٧‬ٻ سٷٽب ٲش‪٧‬ی ث ٻ‬
‫ثٷس ‪٢ 9‬بٶٹٴ ح‪ٟ‬بْز اظ آطبض ثبؾشبٶی ثٹز ‪٦‬ٻ ٲشٵ آٴ ثٻ قطح ظیط اؾز‪:‬‬
‫"زض ػٽز ح‪ ّٟ‬آطبض سبضیری ٸ ٲحٹَٻټبی ثبؾشبٶی ثٻ ٸیػٺ اثٷیٻ ٸ ٲحٹَٻټبیی ‪ ٦‬ٻ ث ٻ‬
‫ٮحبِ سبضیری اظ اضظـ ٸا‪ٞ‬طی ثطذٹضزاضٶس دیفثیٷی حطائٱ ٸیػٺ اٲطی يطٸضی اؾز‪ .‬ث ٻ‬
‫ٶحٹی ‪٦‬ٻ زض آٴ‪ ،‬سأؾیؽ ثٷبی ػسیس‪ ،‬ح‪ٟ‬بضی‪ ،‬زضذز‪٦‬بضی ٸ اح ساص ‪٢‬جطؾ شبٴ ٲٳٷ ٹٔ‬
‫ثبقس؛ ‪٦‬ٻ ثطای ټط ٲٹضز ذبل ٸظاضر ‪ٞ‬طټٷ‪ ٩‬سهٳیٱ ٸیػٺای ضا زض ػٽز ح‪ٟ‬بْز اسر بش‬
‫ٲی‪٦‬ٷس ٸ زض نٹضسی ‪٦‬ٻ زض سٳٯ‪ ٥‬اقربل ثبقٷس ٸ ٲبٮ‪٧‬بٴ زض ٶ‪٫‬ٽساضی آٶٽب ؾٽ٭اٶ‪٫‬بضی‬
‫‪٦‬ٷٷس‪ ،‬ٸظاضر ‪ٞ‬طټٷ‪ ٩‬ح‪ ١‬سٗییٵ ٲجٯ‪ٛ‬ی ضا ثٻ ٖٷٹاٴ ػطیٳٻ زاضا ٲیثبقس‪".‬‬
‫چٷبٶچٻ اظ ٲشٵ ‪٢‬بٶٹٴ ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬دیساؾز‪ ،‬ا‪٪‬ط ٲحٹَٻای سبضیری طجز ٶكسٺ ثبقس‪ ،‬ٶٳیسٹاٴ حطیٱ ٸ ‪ًٞ‬بی‬
‫ح‪ٟ‬بْشی ثطای آٴ سٗییٵ ‪٦‬طز ٸ اظ َط‪ ٜ‬زی‪٫‬ط زض ‪٢‬بٶٹٴ ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬اقبضٺای ثٻ حطیٱ ح‪ٟ‬بْشی ٸ اثٗبز آٴ ٶك سٺ‬
‫اؾز ‪٦‬ٻ ټٳیٵ اٲط ؾجت سٗبثیط ٸ س‪ٟ‬بؾیط ٖسیسٺ زض ضاثُٻ ثب اثٷیٻ ٸ ثب‪ٞ‬زټبی ‪٢‬سیٱ قٽطی قس‪.‬‬
‫اظ َط‪ ٜ‬زی‪٫‬ط ٲٹاضز ش‪٦‬ط قسٺ زض ثٷس ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬قبٲ٭ ؾبذشٳبٴټبی ػسیس‪ ،‬زضذش‪٧‬بضی‪ ،‬ح‪ٟ‬بضی ٸ اح ساص‬
‫‪٢‬جطؾشبٴ‪ٖ ،‬ٳسسبً زض ٲٹضز ٶیبظټبی ٲحٹَٻټبی سبضیری ٸ ثبؾشبٶی ‪٦‬بضثطز زاضز سب ی‪ ٥‬ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطی‪.‬‬
‫ثٗسټب ثب س‪ٛ‬ییط ایٵ ثٷس ٸ سٗجیطی ػسیس ٲبٶٷس اؾش‪٣‬طاض ٸ ٶهت ٲبقیٵآالر نٷٗشی د ط ؾ ط ٸ ن سا ٸ‬
‫زٸزظا زض ٲحسٸزٺ ثٷبټبی سبضیری ثبة ػسیسی ‪٪‬كٹزٺ قس ٸ یب ٲیسٹاٴ ثٻ ثٷس زی‪٫‬طی زض ٲ ٹضز ثٷبټ بیی‬
‫‪٦‬ٻ ػبی‪٫‬عیٵ ٶبٲشٷبؾت زاقشٻاٶس ‪٦‬ٻ زض ٲٹضز ایٵ اثٷیٻ آٲسٺ اؾز‪" :‬هریترَاى ثرب تخشیرت ثٌبّربی‬
‫ًبهتٌبػت فَق ٍ ثبصػبصی ثٌب ثب ؿىل اٍلیِ ٍ ثب اػتفبدُ اص هَاد ٍ هلبلح اٍلیِ ٍ گًَِ هؼوربسی‬
‫اكلی ٍ ّوبٌّگ الذام ًوَد‪".‬‬
‫ثُٹض ‪٦‬ٯی ثبیس ‪ٟ٪‬ز ‪٦‬ٻ ٲساذالر ثی ضٸیٻ زض ٶ‪٣‬بٌ ٲرشٯ ‪ ٝ‬ث ٻ چك ٱ ٲ یذ ٹضز‪ .‬ث ٻ ٸی ػٺ زض ٲ ٹضز‬
‫‪1‬‬
‫ح‪ٟ‬بْز اظ اثٷیٻ ثب ٲهبٮح آؾیتدصیط ٲبٶٷس ذكز ذبٰ ‪٦‬ٻ ٶیبظٲٷس ٲطا‪٢‬جزټ بی ذ بل ٸ ٲ ساذالر ٸی ػٺ‬
‫ټؿشٷس‪ .‬زض قٽط یعز ٲیسٹاٴ ثٻ ٲظب‪٬‬ټبی ٲرشٯ‪ٟ‬ی اقبضٺ ‪٦‬طز ‪٦‬ٻ ا‪٦‬ظط اثٷیٻ ذكشی ایٵ قٽط زض آٴ ظٲبٴ ث ب‬

‫‪ .1‬زض ضاثُٻ ثب ح‪ٟ‬بْز ثٷبټبی ذكز ذبٰ زض دبییع ‪ 1351‬ٸ ثٽبض ‪ 1355‬زض قٽط یعز زٸ ‪٦‬ٷ‪٫‬طٺ اظ ػبٶ ت ‪( ICOMOS‬ق ٳبضٺ‬
‫‪ 25‬ٲبٺ ٲی ٸ غٸئٵ‪ 1976‬ن‪ٟ‬حبر ‪ 107 -112‬ثٻ چبح ضؾیسٺ اؾز) ثطدب ‪٪‬طزیس‪.‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 76‬‬

‫اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ ‪٦‬بقیټبی اٮٹاٴ ثط ضٸی ٶٳب ٲطٲز قسٺاٶس‪ .‬ا‪٪‬ط چٻ ایٵ ٶٹٔ آٲٹز ثٻ ازاٲٻ حیبر آٶچٻ اظ ‪٪‬صق شٻ‬
‫ٲبٶسٺ اؾز ‪٦‬ٳ‪ ٥‬ٲی‪٦‬ٷس‪ ،‬اٲب ثب اٶؼبٰ ایٵ ٖٳ٭ زض ٸا‪ ٕ ٢‬ق ‪٫‬طزټبی ث ٹٲی سعئیٷ بسی ٲشٷبؾ ت ث ب ٸح سر‬
‫ػ‪ٛ‬طا‪ٞ‬یبیی ٶبزیسٺ ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ قسٺ ٸ اظ َط‪ٞ‬ی ثٻ اضظـټبی ٲحیُی‪ ،‬سبضیری ٸ ثٹٲی ثٷب ثی حطٲشی قسٺ اؾز‪.‬‬
‫ایٵ ٶٹٔ ٲساذٯٻ ثٻ زٮی٭ قٷبذز ‪٦‬ٱ ٶبقی قسٺ اؾز‪ .‬چٻ ثؿب زض نٹضر اَالٔ زضؾز ٸ ثطزاقز ن حیح‬
‫اظ ٲجبٶی ٶٓطی ٲطٲز سٹػٻ ثیكشطی ثٻ ٲ‪٣‬ٹٮٻ ٲیقسٺ ٸ زض ػٽز دیك‪٫‬یطی ؾطیٕ اظ ‪ٞ‬طؾ بیف ٲ ٹاز سك ‪٧‬ی٭‬
‫زټٷسٺ ثٷبټبی ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬ٲیثبیؿز اظ ضٸـټبی ‪ٞ‬ٷی ‪٦‬ٻ زض اطط دػٸټف ٸ ٲُبٮٗٻ ثسؾز ٲیآٲس اؾش‪ٟ‬بزٺ ٲی‪٦‬طزٶس‪.‬‬
‫ٲكبٸضٺ ٲشرههبٴ ٸ ٲؤؾؿبر ذبضػی ثب ؾبظٲبٴ ٲٯی ح‪ٟ‬بْز آطبض ثبؾ شبٶی ثیك شط زض ظٲیٷ ٻ س ‪٥‬‬
‫ثٷبټبی ذبل ثٹز‪ .‬زض ػٽز ثطٶبٲٻضیعی زض ٲ‪٣‬یبؼ ‪٦‬الٴ ح‪ٟ‬بْز ثطای ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری زض آٴ ؾ ب‪٬‬ټ ب‬
‫ثطٶبٲٻ ذبنی ثٻ چكٱ ٶٳیذٹضز‪.‬‬
‫اظ ٲكبٸضیٵ ٲٽ ٱ ؾ بظٲبٴ ٲٯ ی ح‪ٟ‬بْ ز آط بض ثبؾ شبٶی زض آٴ ؾ ب‪٬‬ټ ب‪ ،‬ایشبٮی بییټ ب ثٹزٶ س ٸ اظ ػٳٯ ٻ‬
‫‪ٗٞ‬بٮیزټبیی ‪٦‬ٻ زض ٲسر ؾیعزٺ ؾب‪ ٬‬سٹؾٍ ٲؤؾؿٻ ایعٲئٹ‪ 1‬زض ایطاٴ اٶؼبٰ ‪٪‬ط‪ٞ‬ز ٲیسٹاٴ ثٻ زٸ ٲ ٹضز ذ بل‬
‫اقبضٺ ٶٳٹز‪ ،‬اٸٮی ٲحٹَٻ ثبؾشبٶی سرز ػٳكیس ٸ دبؾبض‪٪‬بز اؾز ٸ زی‪٫‬طی قٽط ان‪ٟ‬ٽبٴ ٸ حٹٲٻ آٴ ٲیثبقس‪.‬‬
‫زض ټٳیٵ ظٲبٴ َطح ٲیساٴ ٶ‪٣‬ف ػٽبٴ‪ 2‬ان‪ٟ‬ٽبٴ ٶیع زض زؾشٹض ‪ ٦‬بض ‪ ٢‬طاض ٲ ی‪٪‬ی طز‪ .‬ټی أر ایشبٮی بیی‬
‫ح‪ٟ‬بْز اظ سٳبٰ ٲط‪٦‬ع سبضیری قٽط ان‪ٟ‬ٽبٴ ضا ٲُطح ٸ َطحټ بیی ضا ٶی ع زض ټٳ یٵ ضاثُ ٻ اضای ٻ ٶٳ ٹز‪ .‬زض‬
‫ٲؿؼس ػٳٗٻ ان‪ٟ‬ٽبٴ ا‪٦‬یخ ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬يٳٵ الیٻ ثطزاضی‪ ،‬دی ‪٪‬طزی ٸ ‪٪‬ٳبٶٻ ظٶی ث ٻ ٲؿ بئ٭ دیچی سٺای زؾ ز‬
‫یب‪ٞ‬ز‪ .‬ایٵ ‪٦‬بضټبی سح‪٣‬ی‪٣‬ی ټ‪ٟ‬ز ؾب‪ ٬‬ثٻ َٹ‪ ٬‬اٶؼبٲیس ‪٦‬ٻ ثركی اظ ٲُبٮت ٲ‪٧‬ٷٹٴ ٲؿؼس ضا ضٸقٵ ٶٳٹز‪.‬‬
‫زض ایٵ ‪٦‬بض‪٪‬بٺ ٖٳسسبً اظ ‪ٞ‬ٷٹٴ ؾبذشٳبٴټبی ؾٷشی ثطای ٲطٲز اؾش‪ٟ‬بزٺ ق سٺ اؾ ز زض آٴ س ساثیطی‬
‫ثطای ؾج‪٥‬سط ‪٦‬طزٴ ؾ‪ ٝ٣‬ٸ ثٽجٹز ‪٦‬ی‪ٟ‬یز دٹقفټبی ٲٷحٷی ث‪٧‬بض ض‪ٞ‬شٻ اؾز‪ .‬ایؼبز ٸحسر ٸ ٶٓٱ ث یٵ‬
‫ثرف ټبی ٲٹػٹز ٸ ٲطٲز قسٺ ‪٢‬جٯی ٸ ٲٹضز ٲساذٯٻ ی‪٧‬ی زی‪٫‬ط اظ اټسا‪ ٜ‬ایٵ ‪٦‬بض ثٹز‪ .‬ٲطٲز اؾشح‪٧‬بٲی‬
‫ٲ‪٣‬جطٺ دیط ث‪٧‬طاٴ زض ان‪ٟ‬ٽبٴ اظ زی‪٫‬ط ا‪٢‬ساٲبر ٲطٲشی زض ایٵ ؾب‪٬‬ټبؾز‪.‬‬
‫‪3‬‬
‫اظ ؾبیط ‪٪‬طٸٺټبی ایشبٮیبیی ٲیسٹاٴ ثٻ ټٳ‪٧‬بضی ٸ ٲكبٸضٺ آ‪٢‬بی دطٸ‪ٞ‬ؿٹض ؾبٴ د بئٹٮعی اق بضٺ ‪ ٦‬طز‪.‬‬
‫ټٳ‪٧‬بضی ٶبٲجطزٺ زض ضثٍ ثب ٲُبٮٗٻ ٸ ٲطٲزټبی اؾ شح‪٧‬بٲی ٲ‪٣‬ج طٺ ؾ ٯُبٴ ٲحٳ س ذ سا ثٷ سٺ (ٲ‪٣‬ج طٺ‬
‫اٮؼبیشٹ) زض ؾٯُبٶیٻ ٲیثبقس‪.‬‬
‫ٲطٲز آٴ زض ؾب‪ 1351 ٬‬اظ َط‪ ٜ‬ؾبظٲبٴ ٲٯی ح‪ٟ‬بْز آطبض ثبؾشبٶی ثٻ اٶؿشیشٹ ٲطٲز زاٶك‪٫‬بٺ ٲٯ ی‬
‫(قٽیس ثٽكشی) ٸا‪٪‬صاض قسٺ ثٹز‪ .‬اظ ‪٦‬بضټبی اٶؼبٰ قسٺ زض ؾٯُبٶیٻ ٲیسٹاٴ ثٻ ‪٦‬بٲ٭ ‪ ٦‬طزٴ ‪٦‬بق یټ بی‬
‫ؾ‪٪ ٝ٣‬ٷجس ٸ سعئیٷبر زاذٯی اقبضٺ ‪٦‬طز‪.‬‬

‫‪ .1‬ٲطٲز اثٷیٻ سبضیری زض ایطاٴ سأٮی‪ G. Zander ٝ‬ٲؤؾؿٻ ‪ Ismeo‬ضٰ اظ ل ‪ 23‬اٮی ‪127‬‬
‫‪2. E.Galdieri R.Orazi" progetto di sistemazione del maydane sah " Ismeo Roma 1969‬‬
‫‪3. Sanpaolesi‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ دٷؼٱ‪ :‬زٸضٺټبی دطزاذشٵ ثٻ اٲط ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز ٲطا‪٦‬ع سبضیری زض ایطاٴ اظ ثسٸ سأؾیؽ ازاضٺ ٖشی‪٣‬بر سب ‪٦‬ٷٹٴ □ ‪77‬‬

‫ؾبظٲبٴ ٶٹدبی ٲٯی ح‪ٟ‬بْز آطبض ثبؾشبٶی زض ان‪ٟ‬ٽبٴ ث ٻ زٮی ٭ ق طٸٔ ٲ ساذالر ث یضٸی ٻ زض ثب‪ ٞ‬ز‬
‫‪٢‬سیٳی زض ضاؾشبی ‪٪‬ؿشطـ قٽط‪ ،‬زاضای ی‪ ٥‬ٶ‪٣‬ف ثؿیبض اؾبؾی ثٹز ٸ ٶ‪ ُ٣‬ٻ ُٖ‪ ٟ‬ی زض ایؼ بز ٲجبح ض‬
‫اؾبؾی زض سٗسی٭ ٲساذالر ثیضٸیٻ ثٹز‪.‬‬

‫‪ -5‬دٍسُ چْبسم (‪ 1356‬تبوٌَى‬

‫‪ٗٞ‬بٮیزټبی ٲطثٹٌ ثٻ ٲطٲز ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری قٽطټب دؽ اظ دیطٸظی اٶ‪ ٣‬الة اؾ الٲی ای طاٴ ثؿ یبض‬
‫چكٳ‪٫‬یطسط اظ ‪٪‬صقشٻ اؾز‪ .‬زض ایٵ زٸضٺ ثب ا‪ٞ‬عایف ػٳٗیز قٽطټب‪ٗٞ ،‬بٮیزټب ٸ ا‪٢‬ساٰټبی ‪٢‬بٶٹٶی ٸ ٖٳٯی‬
‫زض ظٲیٷٻ ٲطٲز ثب‪ٞ‬ز سبضیری قٽطټب ثیكشط زض َٹ‪ ٬‬ؾٻ ثطٶبٲٻ اٸ‪ ،٬‬زٸٰ ٸ ؾٹٰ ٸ ‪ ٢‬بٶٹٴ ثطٶبٲ ٻ چٽ بضٰ‬
‫سٹؾٗٻ ا‪٢‬شهبزی‪ ،‬اػشٳبٖی ٸ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ‪٦‬كٹض ‪٢‬بث٭ ثطضؾی اؾز‪٦( .‬الٶشطی ٸ دٹضاحٳس‪)1384،‬‬
‫ثٗس اظ اٶ‪٣‬الة اؾالٲی‪ ،‬ٸظاضر ‪٦‬كٹض زض ؾب‪ 1363 ٬‬ټ ‪ .‬ـ زؾشٹضاٮٗٳ٭ سٽیٻ َطحټبی ضٸاٶجركی ضا‬
‫َی ثركٷبٲٻای ثٻ اؾشبٶساضیټبی ؾطاؾط ‪٦‬كٹض اثال٘ ‪٦‬طز‪ .‬ای ٵ ا‪ ٢‬ساٰ ضا ٲ یس ٹاٴ زض ح‪ ٧‬ٱ ٶرؿ شیٵ‬
‫ٲساذٯٻ ػسی زض ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب ثٻ قٳبض آٸضز‪ .‬ایٵ َطحټب ٲك‪٧‬الر ٖٳسٺ ثب‪ٞ‬زټبی قٽطی ضا ‪٣ٞ‬ساٴ‬
‫زؾشطؾی ؾٹاضٺ ٸ ٖٳسسبً ‪٦‬بٮجسی ٲیزاٶؿشٷس‪.‬‬
‫زض دی نسٸض ایٵ زؾشٹضاٮٗٳ٭‪ ،‬ا‪٢‬ساٲبر ضٸاٶجركی زض سٗسازی اظ قٽطټب آ‪ٚ‬بظ قس‪ ،‬اٲب زض ایٵ ٲطحٯٻ ٶیع ث ٻ‬
‫ٖٯز ‪٣ٞ‬ساٴ ٲجبٶی ٶٓطی ٸ ضاټجطزی ٲكرم ػٽز ٲٹاػٽٻ ثب ثب‪ٞ‬زټبی س بضیری‪ ،‬ای ٵ ا‪ ٢‬ساٲبر ٖٳ الً اظ ح س‬
‫‪ٝ٦‬ؾبظی ٸ ػساضٺؾبظی ٸ سأٲیٵ ثركی اظ سأؾیؿبر ‪ٞ‬طاسط ٶط‪ٞ‬ز (دٹضػٗ‪ٟ‬طی‪ٞ ،‬طټٷ‪٫‬یبٴ‪.)1387 ،‬‬

‫‪ -1-5‬ػبثمِ عشحّبی ثْؼبصی ٍ ًَػبصی ثبفتّبی فشػَدُ‬

‫‪ -‬عشح ًَػبصی ثبفتّبی فشػَدُ‬
‫‪1‬‬
‫‪ -‬عشح سٍاًجخـی‬
‫‪ -‬ثشًبهِسیضی ٍ عشاحی دس چْبس چَة عشحّبی تَػؼِ ؿْشی‬
‫ثب ٲٹ‪٦‬ٹ‪ ٬‬قسٴ َطحټبی ضٸاٶجركی ثٻ ثطٶبٲٻضیعیټب ٸ َطحټبی سٹؾٗٻ قٽطی‪ ،‬زٸضٺ ػسیسی زض سؼ بضة‬
‫ٲطٲز قٽطی آ‪ٚ‬بظ ٲیقٹز‪ .‬ٸظاضر ٲؿ‪٧‬ٵ ٸ قٽطؾبظی ثٻ ٖٷٹاٴ ٲشٹٮی َطحټبی قٽطی ٲؿئٹٮیز ایٵ اٲ ط ضا‬
‫ثٻ حٹظٺ ٲٗبٸٶز ٲٗٳبضی ٸ قٽطؾبظی ٲحٹ‪ ٬‬ٲی‪٦‬ٷس‪ .‬ا‪٢‬ساٲبر ایٵ زٸضٺ زض زٸ ٲ‪ ُٕ٣‬دی‪٫‬یطی ٲی‪٪‬طزز‪.‬‬

‫‪ .1‬چٷبٶچٻ اظ ٸاغ‪٪‬بٴ ٲهُٯح زض ؾبظٲبٴټبی شیطثٍ قٽطی دیساؾز ثٻ ٶٓط ٲیضؾس دیف ‪ٞ‬طو ٲطثٹَٻ ٖج بضر اظ ثؿ شطی اؾ ز ‪ ٦‬ٻ‬
‫ثبیؿشی ضٸاٶجركی سطا‪ٞ‬ی‪٧‬ی ‪٪‬طزز ٸ ٸاغٺ ٲؼٗٹ‪ ٬‬ضٸاٶجركی ٲ‪ٟ‬ٽٹٲی ػع ضٸاٴ ‪٦‬طزٴ ٲؿیط ثطای اسٹٲجی٭ ضا ټٳ طاٺ ٶ ساضز‪ .‬ٸاغ‪ ٪‬بٴ‬
‫ثٗسی ثٽؿبظی ٸ ٶٹؾبظی اؾز ‪٦‬ٻ آٴ ٶیع ‪ُٗ٢‬بً حص‪ ٜ‬ٸ دب‪٦‬ؿبظی ٸ ػبی‪٫‬عیٷی ثٻ ‪٢‬هس ٶٹؾ بظی ضا ټٳ طاٺ ذ ٹز ی س‪ ٤‬ٲ ی‪٦‬ك س‪.‬‬
‫الا‪٢‬٭ ٶشبیغ اػطایی اٲط ‪٪‬ٹاٺ ایٵ ٲٹيٹٔ ٲیثبقس‪ ،‬ا‪٪‬طچٻ ٲٳ‪٧‬ٵ اؾز اټسا‪ٚ ٜ‬یط ایٵ ثٹزٺ اؾز‪.‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 78‬‬

‫الف‪ -‬هشهت ؿْشی دس ثشًبهِسیضی عشحّبی سٍاًجخـی (‪64-66‬‬

‫زض ایٵ زٸضٺ دٷغ ا‪٢‬ساٰ ضٸاٶجركی ‪٦‬ٻ ثٻ ازاضار ‪٦‬٭ ٲؿ‪٧‬ٵ ٸ قٽطؾبظی اثال٘ ٸ ثٻ اػطا زض آٲ سٺ اٶ س‬
‫ثٻ ‪٢‬طاض ظیط اؾز‪:‬‬
‫‪َ -1‬طحٽبی ٲحٹض نجٹضاٴ ٸ ٲحٹضقٽیس ٲرٯهی زض ؾٳٷبٴ‬
‫‪َ -2‬طح ٲحٯٻ ‪ٞ‬ٽبزاٴ ٸ ‪٪‬صض ٮت ذٷس‪ ٠‬یعز‬
‫‪َ -3‬طح ٲحٯٻ ‪٦‬ٹسی ٸ ‪٪‬صض قید ؾٗسٸٴ زض ثٹقٽط‬
‫‪َ -4‬طح ٲحٯٻ ػٳبٮٻ ٸ ‪٪‬صض ػٳبٮٻ زض ان‪ٟ‬ٽبٴ‬
‫‪َ -5‬طح اٲبٰ ظازٺ ٶٹض زض ‪٪‬ط‪٪‬بٴ‬
‫سؼبضة ‪ٞ‬ٹ‪ ،٠‬حبن٭ ثطٶبٲٻ ضیعی ٲٹيٗی ٸ ٲٹيٹٖی ٲطٲز قٽطی زض ثب‪ٞ‬ز ‪٦‬ٽٵ قٽطی ثٹزٺ ٸ ا‪٢‬ساٰ‬
‫اػطائی آٴ ضٸاٶجركی ی‪٧‬ی اظ ٲحٹضټبی دیفثیٷی قسٺ زض َطحټبی ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬اؾز‪ .‬حبن٭ ای ٵ َ طحټ ب اظ‬
‫حس ‪ٟ٦‬ؿبظی ٸ ثسٶٻ ؾبظی زض ٲحٹضټبی ‪ٞ‬ٹ‪ٞ ٠‬طاسط ٶط‪ٞ‬ز‪ ،‬ػع َطح ػٳبٮٻ ‪٦‬ٻ زض آٴ ثٻ ٖٳ‪ ١‬ی ‪ ٥‬د ال‪٤‬‬
‫ا‪٢‬ساٲبسی نٹضر ‪٪‬ط‪ٞ‬ز‪.‬‬

‫ة‪ -‬عشحّبی ثْؼبصی ثبفتّبی ؿْشی (‪66-69‬‬

‫ثب سأ ؾیؽ ز‪ٞ‬شط ثٽؿبظی ثب‪ٞ‬ز قٽطی زض حٹظٺ ٲٗبٸٶز قٽطؾبظی ٸظاضر ٲؿ‪٧‬ٵ ٸ قٽطؾبظی ضٸی‪٧‬طز‬
‫ػسیسی ثٻ ٲطٲز قٽطی زض ایٵ زٸضٺ قطٸٔ ٲ ی ق ٹز ث ب ضاٺ اٶ ساظی ‪ ٪‬طٸٺټ بی سرهه ی‪ َ 12 ،‬طح‬
‫ثٽؿبظی ثٻ ق‪٧‬٭ اٲبٶی زض قٽطټبی ظیط زض زؾشٹض ‪٦‬بض ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬ز‪:‬‬
‫‪ -1‬زظ‪ٞ‬ٹ‪ -2 ٬‬اضزثی٭ ‪ -3‬ثٹقٽط ‪٪ -4‬ط‪ ٪‬بٴ ‪ -5‬ٶ بئیٵ ٸ ٲحٳسی ٻ ‪ -6‬ظٶؼ بٴ ‪ -7‬ٲ ٹػٵ ‪٦ -8‬ٷ ‪٩‬‬
‫‪ -9‬اٶعٮی ‪ -10‬ؾٳٷبٴ ‪ -11‬یعز ‪ -12‬ثب‪١ٞ‬‬
‫َطحټبی سٽیٻ قسٺ زض ایٵ زٸضٺ ٖٯیط‪ٚ‬ٱ ٶ‪٫‬بٺ ٸیػٺای ‪٦‬ٻ ثٻ ؾبذشبض قٽط س بضیری ٸ ٸیػ‪ ٪‬یټ بی آٴ‬
‫زاضٶس ٸ سالقی ‪٦‬ٻ زض ػٽز احیبی اثٷیٻ ٸیػٺ ٸ يبثُٻٲٷس ٶٳٹزٴ ؾبذز ٸ ؾبظ زض ٲح سٸزٺ ثب‪ ٞ‬زټ بی‬
‫‪٦‬ٽٵ اضایٻ ٶٳٹزٺ اٶس ثٻ ػع چٷس ٲٹضز ثٻ اػطا زض ٶیبٲسٶس‪ٖ .‬ٯز آٴ ضا زض ٲٹاضزی‪ ،‬ٶج ٹز ضاثُ ٻ ؾ بذشبضی‬
‫ایٵ َطحټب ثب َطحټبی سٹؾٗٻ قٽطی ٸ ٖسٰ آٲبز‪٪‬ی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی زاٶؿز ‪ ٦‬ٻ ٲش أطط اظ ٖ سٰ ٸػ ٹز ٲج بٶی‬
‫سؿطی یب‪ٞ‬شٻ اظ َطحټبی ضاټجطزی اؾز ‪ ٦‬ٻ ٲح سٸزٺ س بضیری ضا ث ٻ ٖٷ ٹاٴ ثرك ی ‪ ٗٞ‬ب‪ ٬‬زض ؾ بذشبض‬
‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی سبضیری قٽط ٶٳیثیٷس‪ .‬ثسیٽی اؾز ‪٦‬ٻ َطحټبی ثبالزؾز ‪٢‬جٯی ‪٦‬ٻ اٶشٓبض ٲیض‪ ٞ‬ز َ طحټ بی‬
‫ػسیس ضا ثب ٲحسٸزٺ ‪٢‬سیٳی ؾبظ‪٪‬بض ٶٳبیٷس اظ ٸیػ‪٪‬ی ایٵ اٲط ثطذٹضزاض ٶجٹزٺاٶس‪.‬‬

‫‪ -2-5‬هحَسّبی فشٌّگی‪ -‬تبسیخی (‪1369-1371‬‬

‫ثٻ ٲٷٓٹض ‪٦‬ٳ‪ ٥‬ثٻ ایؼبز سٗبز‪ ٬‬زض سٹظیٕ ‪ٗٞ‬بٮیزټب زض ؾُح ‪٦‬كٹض‪ ،‬ثطاؾبؼ ؾیبؾزټبی سٗبز‪ ٬‬ثرك ی ٸ‬
‫سٳط‪٦‬عظزائی ‪ 68/12/6‬قٹضای ؾیبؾش‪٫‬صاضی ثبظؾبظی ٸ اټسا‪ ٜ‬ٸ ؾیبؾزټبی ثطٶبٲٻ دٷؼؿبٮٻ زض ثرف ٖٳ طاٴ‬
‫‪ٞ‬ه٭ دٷؼٱ‪ :‬زٸضٺټبی دطزاذشٵ ثٻ اٲط ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز ٲطا‪٦‬ع سبضیری زض ایطاٴ اظ ثسٸ سأؾیؽ ازاضٺ ٖشی‪٣‬بر سب ‪٦‬ٷٹٴ □ ‪79‬‬

‫قٽطی ٸ ٲبزٺ ‪٢ 3‬بٶٹٴ س‪ٛ‬ییط ٶبٰ ٸظاضر آث بزاٶی ٸ ٲؿ ‪٧‬ٵ ث ٻ ٸظاضر ٲؿ ‪٧‬ٵ ٸ قٽطؾ بظی ٲه ٹة ‪ 1353‬زض‬
‫ظٲیٷٻ سٗییٵ ٶ‪٣‬ف ٸ ‪ٗٞ‬بٮیزټبی قٽطټب‪ ،‬قٽطټبی ان‪ٟ‬ٽبٴ‪ ،‬قیطاظ‪ ،‬سجطیع‪٦ ،‬طٲبٴ ٸ ټٳساٴ‪ ،‬ٲهٹة ‪ 70/2/2‬ث ٻ‬
‫ٖٷٹاٴ قٽطټبی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی– سبضیری انٯی ‪٦‬كٹض اٖالٰ ٲی‪٪‬طزز (ٲبٮ‪.)1370،٥‬‬
‫ٲشٗب‪٢‬ت ایٵ ٲهٹثٻ ٸ ثب سٹػٻ ثٻ ثٷس ‪ 4‬آٴ‪ ،‬سٽیٻ َ طحټ بی احی بی ٲحٹضټ بی ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی– س بضیری‬
‫قٽطټبی ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬اٮص‪٦‬ط زض زؾشٹض ‪٦‬بض ٸظاضر ٲؿ‪٧‬ٵ ٸ قٽطؾبظی ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬ز ٸ َطحټبی ‪ٞ‬ٹ‪َ ٠‬ی ؾب‪٬‬ټ بی‬
‫‪ 69‬اٮی ‪ 71‬سٽیٻ ‪٪‬طزیس‪ .‬سٹػٻ ثٻ اٮ‪٫‬ٹی ؾبذشبضی ثب‪ٞ‬ز ‪٦‬ٽٵ ٸ اضایٻ اٮ‪٫‬ٹیی ثطای دیٹٶس اؾ شرٹاٴثٷ سی‬
‫‪٢‬سیٱ ثٻ قبٮٹزٺ ػسیس قٽط‪ ،‬ٲٽٱسطیٵ ٲحٹض ٲٹيٹٖی دی ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ ق سٺ زض ای ٵ َ طحټ ب ٲ ی ثبق س ‪ ٦‬ٻ‬
‫ٲشأؾ‪ٟ‬بٶٻ ٖٯیط‪ٚ‬ٱ سالـټبی ثٗسی ػع زض ٲٹاضز ٲ‪ُٗ٣‬ی ٸ ٲٹيٗی ایٵ َطحټب ٶیع اظ اػطا زٸض ٲبٶسٶس‪.‬‬

‫‪ًَ -3-5‬ػبصی ٍ ثبصػبصی (تجویغ (‪1371-1373‬‬

‫زض ٲطزازٲبٺ ‪ 1370‬ز‪ٞ‬شط ثٽؿبظی ثب‪ٞ‬ز قٽطی ثٻ ٲٗبٸٶز اٲ ٹض ٲؿ ‪٧‬ٵ ٸظاضر ٲؿ ‪٧‬ٵ ٸ قٽطؾ بظی‬
‫اٶش‪٣‬ب‪ ٬‬یب‪ٞ‬ز‪ .‬ټس‪ ٜ‬اظ ایٵ اٲط ‪٪‬ؿشطـ ا‪ ٢‬ساٲبر ؾ بذز ٸ ؾ بظ ٲؿ ‪٧‬ٵ زض ٲح الر زضٸٴ ق ٽطی ث ٹز‪.‬‬
‫ثطٶبٲٻضیعی ثطای سٳٯ‪ ٥‬اضايی زاذ٭ ثب‪ٞ‬ز ٸ سؼٳیٕ آٶٽب ثٻ ٶحٹی ‪٦‬ٻ اٲ‪٧‬بٴ ثبظؾبظی زض ایٵ ٲحسٸزٺټ ب‬
‫ضا ‪ٞ‬طاټٱ ‪٦‬ٷس اؾبؼ َطحټب ٸ دطٸغٺټبی ایٵ زٸضٺ ضا سك‪٧‬ی٭ ٲیزټس‪.‬‬
‫چٷبٶچٻ اظ ٲًٳٹٴ ٸاغٺټب دیساؾز‪َ ،‬طحټبی سؼٳیٕ ٲٷؼ ط ث ٻ زض ټ ٱ ضیر شٵ ؾ بذشبض ٸاح سټب ٸ‬
‫َطاحی ػسیس ثب اٮ‪٫‬ٹټبی ٲٗیٵ ػٽز ؾ‪٧‬ٹٶز قس ‪٦‬ٻ ایٵ اٲط ٶیع ثٻ زٮی٭ ٶبټٳبټٷ‪٫‬ی ٲؼشٳٕټب ثب ثب‪ ٞ‬ز‬
‫ؾٷشی ٲٹػٹز اظ ٲٹ‪٣ٞ‬یز اػشٳبٖی چٷساٶی ثطذٹضزاض ٶجٹز ٸ ثیكشط ټس‪ٞ‬ی ا‪٢‬شهبزی ضا زٶجب‪٦ ٬‬طز‪.‬‬

‫‪ -4-5‬ثبفت هؼألِ داس ؿْشی (‪1373-1376‬‬

‫ثب سٹػٻ ثٻ اټسا‪ ٜ‬ٸ ضاټجطزټب اٸٮیٵ ‪٪‬بٰ زض دیكجطز ثطٶبٲٻ ‪ٞ‬ٹ‪ ،٠‬سٽی ٻ َ طح ‪-‬سٗی یٵ ٶ‪ ٣‬بٌ ٲٷبؾ ت‬
‫ذبٶٻ ؾبظی‪ -‬زض ‪ 40‬قٽط ثٹز‪ .‬اټسا‪ ٜ‬ایٵ َطح ٖجبضسٷس اظ‪:‬‬
‫‪ -‬ټسایز ٸ حٳبیز ثرف ذهٹنی ٸ ٲهط‪٦ٜ‬ٷٷسٺ ثطای ؾطٲبیٻ‪٪‬صاضی زض ثب‪ٞ‬ز ٲٹػٹز قٽطی‬
‫‪ -‬احساص ذبٶٻټبی ؾبظٲبٶی زض ثب‪ٞ‬زټبی ‪٢‬سیٳی ثب اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ اٖشجبضار ایٵ ثرف‬
‫‪ -‬ایؼبز اٮ‪٫‬ٹی ٲٷبؾت ٲؿ‪٧‬ٵ ا‪٢‬شهبزی زض قٽطټب‬
‫‪ -‬دب‪٦‬ؿبظی اَطا‪ ٜ‬آطبض ثب اضظـ سبضیری زض ثب‪ٞ‬ز ‪ ٢‬سیٳی ٸ اح ساص ثٷ ب زض اضاي ی آٴ ث طای س أٲیٵ‬
‫ټعیٷٻ دب‪ ٤‬ؾبظی ٸ احیب ایٷ‪٫‬ٹٶٻ ثب‪ٞ‬زټب زض ػٽز سكٹی‪ ١‬ؾ‪٧‬ٹٶز زض آٴ‬
‫‪ -‬اٲ‪٧‬بٴ اػطای َطحټبی قٽطی ٸ ایؼبز اضظـ ا‪ٞ‬عٸزٺ‪.‬‬
‫ٲحهٹ‪ ٬‬ایٵ ٲُبٮٗٻ‪ ،‬ٲٗط‪ٞ‬ی حٹظٺټبیی اظ ثب‪ٞ‬زټبی قٽطی اؾز ‪٦‬ٻ ‪٢‬بثٯیز سؼسیس ؾ بذز ٸ ٶٹؾ بظی‬
‫ضا زاضٶس‪ .‬دطٸغٺټبی ثب‪ٞ‬ز ٲؿأٮٻ زاض قٽطی اظ ٶیٳٻ زٸٰ ؾ ب‪َ 1373 ٬‬طاح ی ٸ ث ٻ َ ٹض ټٳعٲ بٴ‪ ،‬سٳٯ ‪٥‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 80‬‬

‫سٹؾٍ ٲؼطیبٴ اٲط زض ایٵ ٲحسٸزٺټب آ‪ٚ‬بظ ٲی‪٪‬طزز‪ .‬چٷبٶچٻ دیساؾ ز ٸاغٺ زی‪ ٫‬طی ث ٻ ٶ بٰ ٸاغٺ ٲؿ أٮٻ زاض‬
‫ٲُطح ٲی‪٪‬طزز ‪٦‬ٻ زض ٸا‪ ٕ٢‬قبیس ظٲیٷٻ ضا ثطای دب‪ ٤‬ؾبظی ٲؼسز ؾبذشبض ثب‪ٞ‬ز سبضیری ‪ٞ‬طاټٱ ؾبظز‪.‬‬
‫چٷبٶچٻ اظ اټسا‪ ٜ‬ایٵ َطح دیساؾز‪ ،‬ٲٹيٹٔ ٸ ٲك‪٧‬الر ٲحسٸزٺ سبضیری ثب اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ ٲ‪٣‬ٹٮٻ َطاحی‬
‫ٸ اػطا ٸ ػصة ػٳٗیز ثٻ زاذ٭ ثب‪ٞ‬ز ٲٹضز سٹػٻ ‪٢‬طاض ٲی‪٪‬یطز ‪٦‬ٻ قبیس ٲحهٹ‪ ٬‬آٴ‪ ،‬ٲ ساذالر ٸؾ یٕ‬
‫‪٦‬بٮجسی ٸ دب‪ ٤‬ؾبظی ؾبذشبض سبضیری قٽط ‪٢‬سیٱ ثبقس‪ .‬ایٵ َ طحټ ب ٲبټیش بً َج ‪ ١‬سه ٳیٱ‪٪‬ی طیټ بی‬
‫ٲٹيٗی دیكٷٽبز ٲیقٹٶس ٸ ٶ‪٫‬بٺ ظٲیٷٻ‪٪‬طا زض آٶٽب ٲحٯی اظ اٖطاة ٶ ساضز‪ .‬ث سیٽی اؾ ز ‪ ٦‬ٻ ای ٵ ق یٹٺ‬
‫ثطذٹضز ثب ثب‪ٞ‬ز سبضیری ثٻ ثٽبٶٻ ػصة ػٳٗیز‪ ،‬ٶشبیغ ٲُٯٹثی ثٻ ټٳطاٺ ٶساقشٻ ثبقس‪.‬‬

‫‪ -5-5‬ػبصهبى ػوشاى ٍ ثْؼبصی ؿْشی (‪ 1376‬تب وٌَى‬

‫زض ضاؾشبی اػطای يٹاثٍ سك‪٧‬یالسی ٲٹيٹٔ سجهطٺ ‪٢ 23‬بٶٹٴ ثطٶبٲٻ زٸٰ سٹؾٗٻ ٸ ټٳچٷیٵ دیكٷٽبز‬
‫ٸظاضر ٲؿ‪٧‬ٵ ٸ قٽطؾبظی ثب اؾ شٷبز ث ٻ سجه طٺ ‪ 5‬ٲ بزٺ ‪ ٢ 11‬بٶٹٴ ظٲ یٵ ق ٽطی ٲجٷ ی ث ط سك ‪٧‬ی٭‬
‫قط‪٦‬زټبی ٖٳطاٶی ٸ یب ؾبذشٳبٶی زض سبضید ‪ ،75/7/22‬ؾ بذشبض سك ‪٧‬یالسی ق ط‪٦‬ز ٖٳ طاٴ ٸ ثٽؿ بظی‬
‫قٽطی ثٻ ٖٷٹاٴ ی‪٧‬ی اظ ثبظٸټبی ‪ٞ‬ٷی– اػطایی ٸ ٲسیطیشی ٸظاضر ٲؿ‪٧‬ٵ ٸ قٽطؾبظی زض سٽیٻ ٸ اػ طای‬
‫َطحټبی ؾبٲبٶسټی ٸ ٖٳطاٴ ثب‪ٞ‬زټبی قٽطی ثٻ سهٹیت ټیأر ٸظیطاٴ ضؾیس‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫جذٍل ‪ 1-5‬زٸضٺثٷسی ټ‪ٟ‬ز ‪٪‬بٶٻ ٲطسجٍ ثب ٲ‪٣‬ٹٮٻ ح‪ٟ‬بْز ٸ احیبی قٽطټبی سبضیری زض ایطاٴ‬

‫ا‪٢‬ساٲبر‬ ‫زٸضٺ‬
‫دیف اظ اٶ‪٣‬الة اؾالٲی سب ؾب‪1357 ٬‬‬
‫ٶٹ‪٪‬طایی‬
‫(زٸضٺ دٽٯٹی اٸ‪ ٬‬ٸ زٸٰ)‬
‫ضٸاٶجركی* ٸ ثٽؿبظی‬ ‫ؾبٮٽبی حس ‪ٞ‬بن٭ ‪1369-1358‬‬
‫ٲحٹضټبی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ ثٽؿبظی ٲطا‪٦‬ع قٽطی‬ ‫ؾبٮٽبی حس ‪ٞ‬بن٭ ‪1373-1369‬‬
‫سؼٳیٕ – ثب‪ٞ‬ز ٲؿأٮٻ زاض قٽطی‬ ‫ؾبٮٽبی حس ‪ٞ‬بن٭ ‪1376-1373‬‬
‫ٖٳطاٴ ٸ ثٽؿبظی‬ ‫ؾبٮٽبی حس ‪ٞ‬بن٭ ‪1383-1376‬‬
‫ٶٹؾبظی ٸ ثبظؾبظی ثب‪ٞ‬ز ‪ٞ‬طؾٹزٺ‬ ‫ؾبٮٽبی حس ‪ٞ‬بن٭ ‪ 1384‬سب‪٦‬ٷٹٴ‬
‫* ضٸاٶجركی انُالحی اؾز ‪٦‬ٻ اظ ػبٶت ٲشٹٮیبٴ اٲط (ٸظاضر ٲؿ‪٧‬ٵ ٸ قٽطؾبظی) زض آٴ ظٲبٴ اٖالٰ قسٺ ثٹز ٸ‬
‫ٲشًٳٵ ا‪٢‬ساٲبسی ٶٓیط ؾٷ‪ٟ٫‬طـ ‪٪‬صضټب‪ ،‬ػٳٕ آٸضی ‪ٞ‬بيالة ٸ آةټبی ؾُحی‪ ،‬سؼسیس اٶسٸز ثسٶٻ ټب ٸ اٲظبٮٽٱ‬
‫ثٹزٺ اؾز‪.‬‬

‫‪ .1‬ثطای ٲُبٮٗٻ ثیكشط ضػٹٔ قٹز ثٻ دبیبٴ ٶبٲٻ ز‪٦‬شطی َطاحی قٽطی زاٶك‪٫‬بٺ سٽطاٴ ثب ٖٷٹاٴ ح‪ٟ‬بْ ز ٸ ث بظآ‪ٞ‬طیٷی ق ٽطی‪،‬‬
‫ٲ‪ٟ‬بټیٱ ٸ قطایٍ (ثب سأ‪٦‬یس ثط ؾب‪ ٬‬ټبی زټٻ ‪ 1990‬ٲیالزی سب ‪٦‬ٷٹٴ)‪ ،‬ؾٽٷس ٮُ‪ٟ‬ی‬
‫‪ٞ‬ه٭ دٷؼٱ‪ :‬زٸضٺټبی دطزاذشٵ ثٻ اٲط ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز ٲطا‪٦‬ع سبضیری زض ایطاٴ اظ ثسٸ سأؾیؽ ازاضٺ ٖشی‪٣‬بر سب ‪٦‬ٷٹٴ □ ‪81‬‬

‫جذٍل‪ 2-5‬سحٯیٯی ثط ٸيٗیز ثب‪ٞ‬ز ټبی سبضیری ‪٦‬كٹض اظ ؾب‪ 1350 ٬‬سب ‪٦‬ٷٹٴ‬

‫‪ٞ‬طؾبیف‪٦ ،‬ٽٹٮز ٸ ‪٦‬ٳجٹز ظیطؾبذز ټبی ٲطثٹٌ ثٻ ظٲبٴ ٲٗبنط‬ ‫ٸيٕ ‪٦‬بٮجسی‬
‫ضقس قسیس قٽطټب ٸ اؾش‪٣‬طاض ٶبٲشٗبز‪ ٬‬ػٳٗیز زض قٽطټب ٸ سأطیط ٲؿش‪٣‬یٱ آٴ‬
‫سأطیط سٹؾٗٻټبی ػسیس زض ٶٓبٰ ‪٦‬بٮجسی ثب‪ٞ‬ز سبضیری‬
‫زض ثب‪ٞ‬ز ‪٦‬بٮجسی سبضیری‬
‫ثعټ‪٧‬بضیټبی اػشٳبٖی زض ثب‪ٞ‬زټبی ‪٢‬سیٱ‬ ‫سأطیط سٹؾٗٻټبی ػسیس زض ٶٓبٰ اػشٳبٖی ٸ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ثب‪ٞ‬ز سبضیری‬
‫‪ٟٚ‬ٯز اظ ٲط‪٦‬ع سبضیری قٽطټب ثٻ ٖٷٹاٴ ی‪ ٥‬دشبٶؿی٭ ثبٮ‪٣‬ٹٺ‬ ‫ٲیعاٴ سٗبٲ٭ ثیٵ قٽط ‪٢‬سیٱ ٸ سٹؾٗٻټبی ػسیس‬
‫ضٸی‪٧‬طز ثبال ثٻ دبییٵ ‪ٚ‬یطٲكبض‪٦‬شی ٸ ‪ٞ‬ب‪٢‬س ٲٷبثٕ انی٭ ٸ دبیساض ا‪٢‬شهبزی‪،‬‬
‫ضٸی‪٧‬طزټبی ٲطثٹٌ ثٻ ٲكبض‪٦‬ز ا‪٢‬كبض اػشٳبٖی ؾب‪٦‬ٵ زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری‬
‫اػشٳبٖی‬
‫ضٸی‪٧‬طزټبی ٲطثٹٌ ثٻ ٲ‪٣‬ٹٮٻ دبیساضی ٸ سٹؾٗٻ ح‪ٟ‬بْز ٲحٹض زض ٶ‪٫‬بٺ ثٻ‬
‫ؾٽ٭اٶ‪٫‬بضی ٸ ٖسٰ ٸػٹز ضٸی‪٧‬طز ٲكرم ٸ ټس‪ٞ‬ٳٷس زض ایٵ ضاثُٻ‬
‫ثب‪ٞ‬ز سبضیری‬
‫ٲُٳٕ ٶٓط ثٹزٴ ٸاحسټبی ‪٢‬سیٳی ٸ ٲشطٸ‪٦‬ٻ ٸ ٲرطٸثٻ (سؼٳیٕ ٸ ػبی‪٫‬عیٷی)‬
‫ضٸی‪٧‬طز ٶ‪٫‬بٺ ثٻ ثب‪ٞ‬ز سبضیری اظ زیس ا‪٢‬شهبزی‬
‫ٸ ا‪ٞ‬عایف ٲك‪٧‬الر ظیطؾبذشی ٲٹػٹز‬
‫ثب‪ٞ‬ز ‪ٞ‬طؾٹزٺ ٸ ثب‪ٞ‬ز ٲؿأٮٻزاض ٸ سٗٳیٱ آٶٽب ثٻ ‪٦‬٭ ثب‪ٞ‬ز اٖٱ اظ حبقیٻ قٽطټب‬
‫ٸاغ‪٪‬بٴ ٸ ‪٣ٞ‬ٻاٮٯ‪ٛ‬ٻ ٲٹضز اؾش‪ٟ‬بزٺ زض ٲٹضز ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری ‪٦‬كٹض‬
‫ٸ ثب‪ٞ‬زټبی ‪٢‬سیٳی ٸ سبضیری‬
‫ٸيٗیز زض ذُط ٸ چكٱاٶساظټبی ٲٹيٗی ٸ ٲٹيٹٖی‬ ‫ا‪ ١ٞ‬ٸ چكٱ اٶساظ ثب‪ٞ‬ز سبضیری زض ٸيٗیز ‪ٗٞ‬ٯی‬
‫ٲیعاٴ اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری زض ٶٓبٰ ثطٶبٲٻضیعی ‪٦‬كٹض زض ٸازی‬
‫ٶٓبٰ ثطٶبٲٻضیعی ‪٦‬كٹض ثٻ ایٵ دشبٶؿی٭ ثبٮ‪٣‬ٹٺ ثیاٖشٷب ثٹزٺ اؾز‪.‬‬
‫ٲؿ‪٧‬ٵ ثب زیس ح‪ٟ‬بْشی ٸ ٲطٲشی‬
‫ٲیعاٴ اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری زض ٶٓبٰ ثطٶبٲٻضیعی ‪٦‬كٹض زض سأٲیٵ‬
‫ػبی‪٫‬بٺ ذبنی زض ثطٶبٲٻضیعی ٶساقشٻ ثٻ ػع ٲٹاضز اؾشظٷبیی‬
‫ؾبیط ذسٲبر ثب زیس ح‪ٟ‬بْشی ٸ ٲطٲشی‬
‫ٲٽبػطر قسیس اظ ثب‪ٞ‬ز ثٻ ثیطٸٴ اظ آٴ ٸ ثبٮٗ‪٧‬ؽ ثب ٲٽبػطیٵ ثسٸٴ سٗٯ‪١‬‬
‫ٸيٕ ثب‪ٞ‬ز ػٳٗیشی ٲٹػٹز زض قٽطټبی سبضیری‬
‫ذبَط‬

‫جذٍل‪ 3-5‬ػٳٕثٷسی اظ سؼبضة ٲٹػٹز زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری قٽطټبی ایطاٴ‬

‫‪ -‬سجییٵ ٸ سطٸیغ ؾیبؾز سٹؾٗٻ اظ زضٸٴ ثٻ نٹضر سئٹضی ٸ ‪ٞ‬ب‪٢‬س ٶشبیغ ٖٳٯی ٸ اػطایی‬
‫‪٪ -‬ؿشطـ ثیضٸیٻ قٽطټب‬
‫ضاټجطز انٯی ٸ ػٽز‪٪‬یطی‬
‫‪ -‬ؾبٲبٶسټی ٲساذالر ‪٦‬الٴ ٲ‪٣‬یبؼ اظ قٽط زض حس ثؿیبض ػعئی‬
‫‪ -‬ٶٽبزیٷٻ ؾبظی ٸ سسٸیٵ ‪٢‬ٹاٶیٵ ٖٳطاٴ ٸ ثٽؿبظی (ثٻ نٹضر ٲحسٸز)‬
‫زٸٮز ٲط‪٦‬عی ثب ٲكبض‪٦‬ز قٽطزاضیټب‪ ،‬ٲیطاص‪ ،‬ثبٶ‪٥‬ټب ٸ ؾبیط زؾش‪٫‬بٺټبی شیٷ‪ٖ ٕٟ‬ٳٹٲی‪ ،‬زٸٮشی ٸ‬
‫ٲشٹٮیبٴ ٸ ٶ‪٣‬فآ‪ٞ‬طیٷبٴ‬
‫ذهٹنی‬
‫‪ -‬ؾبٲبٶسټی ‪٦‬بٮجسی زض حس ثؿیبض ٲحسٸز‬
‫سحٹالر ؾبذشبض ‪ًٞ‬بیی ‪٦‬بٮجسی‬
‫‪ -‬ثطٶبٲٻضیعی ثطای اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ ْط‪ٞ‬یزټبی ٲٹػٹز زض حس ثؿیبض ٲحسٸز ٸ ٶبزض‬
‫سٹػٻ ثٻ ؾبذشبضټبی ٲٹػٹز ٸ سؼٽیع ؾبذشبضټبی ‪٢‬سیٳی ثٻ نٹضر ثؿیبض ٲحسٸز‬ ‫ٲیعاٴ سٹػٻ ثٻ ٲیطاص ٸ اضظـټب‬
‫ٲكبض‪٦‬ز زٸٮز ثب ثرف ذهٹنی ٸ زضیب‪ٞ‬ز ‪٦‬ٳ‪ ٥‬اظ ثبٶ‪٥‬ټب‬ ‫ٲشٹٮیبٴ ا‪٢‬شهبزی‬
‫ٲحٯٻ‪ ،‬ٲحسٸزٺ ٲهٹة ثب‪ٞ‬ز ‪ٞ‬طؾٹزٺ اٖٱ اظ ثب‪ٞ‬ز سبضیری ٸ ‪ٚ‬یط آٴ‬ ‫ٲ‪٣‬یبؼ ٸ ؾُح ‪ًٞ‬بیی ا‪٢‬ساٰ‬
‫‪ -‬سٹػٻ ثٻ ظٶس‪٪‬ی ؾب‪٦‬ٷبٴ ثٻ نٹضر ٲحسٸز‬
‫‪ -‬س‪٣‬ٹیز ٶ‪٣‬ف سٗبٸٶیټبی ٲؿ‪٧‬ٵ ‪٦‬ٻ ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ سٹؾٗٻ ٲؿ‪٧‬ٵ زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری ثب اټسا‪ ٜ‬ٲطٲز قٽطی‬ ‫ٲحشٹای اػشٳبٖی‬
‫ٶبټٳبټٷ‪ ٩‬ثٹزٺ‪ ،‬ٮصا سك‪٧‬ی٭ ایٵ سٗبٸٶیټب ثطای دیكجطز اټسا‪ ٜ‬آٴ ضاټجطز ٲٷبؾت ٶجٹزٺ اؾز‪.‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 82‬‬

‫‪ -6‬جوغ ثٌذی ٍ ًتیجِ گیشی‬

‫اظ ٲؼٳٹٔ ٲجبحض ٲُطح قسٺ چٷیٵ ٶشیؼٻ ٲی‪٪‬یطیٱ ‪٦‬ٻ ا‪٢‬ساٲبر ٲطٲشی زض ایطاٴ اظ آ‪ٚ‬بظ زٸضٺ ش‪ ٦‬ط‬
‫قسٺ سب ‪٦‬ٷٹٴ ‪ٞ‬طآیٷس ٲؼٳٹٖٻای اظ ٖٹاٲ٭ ٲرشٯ‪ ٝ‬اؾز ‪٦‬ٻ ټط ‪٦‬ساٰ ث ٻ ٶٹث ٻ ذ ٹز ؾ ٽٳی اؾبؾ ی زض‬
‫ق‪٧‬٭‪٪‬یطی ضٸٶس ایٵ اٲط حیبسی ای‪ٟ‬ب ٶٳٹزٺ اٶس ‪٦‬ٻ ‪٪‬بٺ ثٻ نٹضر ‪٢‬ٹاٶیٵ ٲسٸٴ سجٯٹض ٖیٷی ذٹز ضا زض آطبض‬
‫ٸ قٹاټس ثب‪٢‬یٳبٶسٺ اظ ‪٪‬صقشٻ ثطػبی ٶٽبزٺاٶس‪ ،‬ٮصا ثطضؾی ؾیط سحٹ‪ ٬‬ٲجبٶی ٶٓطی ٲطٲز ٲؿشٯعٰ ٶ‪٫‬طق ی‬
‫چٷ س ؾٹیٻ ثٻ ٲ‪٣‬ٹالر ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬اؾز ‪٦‬ٻ ٲبحه٭ آٴ زض ق‪٧‬٭ ٶٓطیبر ٲطٲز اثٷیٻ ٸ ثب‪ٞ‬زټبی س بضیری ضا زض‬
‫زٸضٺ ش‪٦‬ط قسٺ ټٳطاټی ‪٦‬طزٺ اؾز‪.‬‬
‫ثی سطزیس اظ ٲیبٴ ‪٦‬ٯیٻ ٖٹاٲ٭ ٲٹػٹز ٲ‪٣‬ٹٮٻ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٶ‪٣‬كی ثٷیبزیٵ زض حؿ بؼ ‪ ٦‬طزٴ سٳ بٰ ا‪٢‬ك بض‬
‫ػبٲٗٻ زاضا ٲیثبقس ٸ ٸْی‪ٟ‬ٻ ‪٢‬كط ٲشرهم ضا زض ٶ‪٫‬بٺ ثٻ آطبض ٸ قٹاټس ٲًبٖ‪ ٝ‬ٲی‪٪‬طزاٶس‪ .‬چٹٴ ٲیزاٶیٱ‬
‫‪٦‬ٻ اٲطٸظ ٲٹاضیض ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی زض ایؼبز سٗبز‪ ٬‬ٲحیُی ٶیع ٶ‪٣‬ف زاق شٻ ٸ حیُ ٻ ‪ٗٞ‬بٮی ز ذ ٹز ضا اظ ح ٹظٺ‬
‫ٲحسٸز آطبض ثبؾشبٶی ثٻ ‪٪‬ؿشطٺ ٸؾیٕ سطی اقبٖٻ زازٺ اٶ س ٸ زض ثط‪٪‬یطٶ سٺ ‪ ٦‬طار ٲرشٯ ‪ ٝ‬د ی زض د ی ٸ‬
‫ٸاثؿشٻ ثٻ ټٱ ټؿشٷس‪ ،‬اظ ػٳٯٻ ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز ‪٦‬طٺ ذ ب‪٦‬ی‪ ٦ ،‬طٺ ‪٪‬ی بټی‪ ٦ ،‬طٺ آث ی ٸ ‪ ٦‬طٺ ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی‪،‬‬
‫اسٳؿ‪ٟ‬ط‪٦ ،‬طٺ ؾٷ‪٫‬ی ٸ ‪ٚ‬یطٺ ٲی‪٪‬طزز‪٦ 1‬ٻ اظ ؾٹی زی‪٫‬ط اٲطٸظ زض ٲٗبزٮٻ ا‪٢‬شهبزی ٸ ٲٗیكشی ػٹاٲ ٕ ٶی ع‬
‫زاضای ٶ‪٣‬ف ٲی‪٪‬طزز ٸ ‪٦‬كٹض ٲب يٳٵ ثطذٹضزاضی اظ ٲٹاضیض َجیٗی ث یٶٓی ط ي ٳٵ زاضا ث ٹزٴ ؾ بث‪٣‬ٻ‬
‫سبضیری َٹالٶی زض ظٲیٷٻ ثٷبټب ٸ ٲحٹَٻټب ٸ ثب‪ٞ‬زټب ی‪٧‬ی اظ ‪ٚ‬ٷیسطیٵ ‪٦‬ك ٹضټبی ػٽ بٴ اؾ ز‪ ،‬ث سیٽی‬
‫اؾز ‪٦‬ٻ دؽ اظ ایٵ ثطضؾی‪ ،‬ثب ٶ‪٫‬بټی سحٯیٯی اؾز ‪٦‬ٻ ٲیسٹاٴ آیٷسٺ ٲٹيٹٔ ضا ث ٻ ٖٷ ٹاٴ ی ‪ ٥‬ٲ‪٣‬ٹٮ ٻ‬
‫‪ٗٞ‬ب‪ ٬‬ٸ ظٶسٺ زض حیبر ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‪ ،‬اػشٳبٖی ٸ ا‪٢‬شهبزی ‪٦‬كٹض ٲُطح ‪٦‬طز ٸ ضاټ‪٧‬بضټبی ٖٳٯ ی ٸ اػطای ی ضا‬
‫ثطای س‪٣‬ٹیز ٶ‪٫‬طـ ح‪ٟ‬بْز‪ ،‬ٲطٲز ٸ احیبی اثٷیٻ ٸ ثب‪ٞ‬زټ ب ٸ ٲحٹَ ٻټ بی س بضیری اؾ شٷشبع ‪ ٦‬طز‪ .‬اظ‬
‫ٲبحه٭ سؼبضة اٶؼبٰ قسٺ چٷیٵ اؾشٷجبٌ ٲیقٹز ‪٦‬ٻ ٶ‪٣‬بٌ يٗ‪ٖ ٝ‬ٳسٺ دطزاذشٵ ثٻ ٲؿأٮٻ زض زٸضٺټبی‬
‫ٲٹضز ثطضؾی‪ ،‬ثٗس ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ ثٗس سك‪٧‬یالسی ٲؿأٮٻ ثٹزٺ اؾز ‪٦‬ٻ زض ثٗس سك‪٧‬یالسی ا‪ ٢‬ساٲبسی اؾبؾ ی زض‬
‫ثٗس اظ اٶ‪٣‬الة اؾال ٲی اٶؼبٰ ق سٺ ٸ اٲ ب زض ثٗ س ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی ق بٲ٭ زضٸؼ زاٶك ‪٫‬بټی ٸ اثٗ بز اػشٳ بٖی‪،‬‬
‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ټٷٹظ ضاٺ ثطای ضؾیسٴ ثٻ ټس‪ ٜ‬ٶٽبیی ثؿیبض َٹالٶی اؾز‪.‬‬
‫ثطضؾیټب ٶكبٴ زازٺ ‪٦‬ٻ ضقس ٮؼبٰ ‪٪‬ؿیرشٻ قٽطټب ‪٦‬ٻ اظ زټٻ ‪ 1350‬ټؼطی قٳؿی قطٸٔ ٸ دؽ اظ‬
‫اٶ‪٣‬الة اؾالٲی ٶیع سساٸٰ یب‪ٞ‬ز‪ ،‬ثب ضقس ‪٦‬بٮجسی ثیٲ‪٣‬یبؼ ٸ ثب اؾش‪٣‬طاض ٶبٲشٗبز‪ ٬‬ػٳٗیز زض قٽطټب س ٹأٰ‬
‫ثٹز‪ .‬ٲٽبػطرټب ٸ ْٽٹض دسیسٺ ای ثٻ ٶبٰ اؾ‪٧‬بٴ ‪ٚ‬یط ضؾٳی زض حبقیٻ قٽطټب ٸ از‪ٚ‬بٰ ثب‪ٞ‬زټبی ضٸؾ شبیی‬
‫ٸا‪ ٕ٢‬زض ٲؼبٸضر ‪٦‬الٴ قٽطټب ثب قٽط ٲٹػٹز ثبٖض ثطٸظ ٲك‪٧‬الر اؾبؾی زض ؾ بذشبض ٸ ؾ بظٲبٴ ‪ ًٞ‬بیی‪،‬‬
‫ؾبذشبض ٖٳٯ‪٧‬طزی ٸ اػشٳبٖی قٽ طټب قس‪ .‬ثرف ٲیبٶی ٸ ٲط‪٦‬عی قٽطټبی سبضیری ایطاٴ ثب سحٹالر ‪ ٞ‬ٹ‪٠‬‬

‫‪ .1‬ؾیس ٲٽسی ٲؼبثی‪ ،‬ؾٳیٷبض ٶٓبٰ آٲٹظقی ٲٗٳبضی‪1374،‬‬

‫‪ٞ‬ه٭ دٷؼٱ‪ :‬زٸضٺټبی دطزاذشٵ ثٻ اٲط ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز ٲطا‪٦‬ع سبضیری زض ایطاٴ اظ ثسٸ سأؾیؽ ازاضٺ ٖشی‪٣‬بر سب ‪٦‬ٷٹٴ □ ‪83‬‬

‫ٸ ٶیع ‪ٟٚ‬ٯز ٲسیطیز قٽطی زض اضسجبٌ ثب آٴ زچبض ٶبثؿبٲبٶی قسیس قس ٸ ثٻ زٶجب‪ ٬‬ذطٸع ؾ ب‪٦‬ٷبٴ ان ی٭‬
‫ثٻ ض‪ٚ‬ٱ ٸػٹز اضظـټبی سبضیری ٸ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٲٹػٹز ثٻ دبی‪٫‬بٺ ٸ ؾ‪٧‬ٹیی ػٽز ٲٽبػطاٴ ٸ ٲؿشأػطیٵ ‪ ٦‬ٱ‬
‫زضآٲس سجسی٭ قسٶس‪.‬‬
‫‪ٞ‬طؾبیف ‪٦‬بٮجسی‪ ،‬ثعټ‪٧‬بضیټبی اػشٳبٖی ٸ ‪٦‬ٳجٹز ظیطؾبذزټبی الظٰ ٸ ٲطثٹٌ ث ٻ ظٲ بٴ ٲٗبن ط ٸ‬
‫ٶیبظټبی آٴ اظ ٲك‪٧‬الر ‪٢‬بث٭ سٹػٻ زض ایٵ ثب‪ٞ‬زټب ثٹزٺ اؾز‪ .‬اظ زی‪٫‬ط ؾٹ ثبیس ثٻ زض ٲٗ طو ذُ ط ‪ ٢‬طاض‬
‫‪٪‬ط‪ٞ‬شٵ آطبض ٸ قٹاټس دبیساض ٲٹػٹز زض ایٵ ثب‪ٞ‬زټب اق بضٺ ‪ ٦‬طز ‪ ٦‬ٻ سح ز ٖٷ ٹاٴ "اضظـټ بی ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی‪،‬‬
‫سبضیری ٸ ‪٦‬بٮجسی" اظ ٶٗٳبر ح‪ٟ‬بْز‪ ،‬ٲطٲز ٸ احیب ثیثٽطٺ ٲبٶسٺاٶس‪.‬‬
‫ثسیٽی اؾز ‪٦‬ٻ ضقس ا‪٣ٞ‬ی ٸ سٹؾٗٻ قشبثبٴ ٸ ٲشطا‪٦‬ٱ قٽطټب سأطیط ثٻ ؾعایی زض ثط ټٱ ذ ٹضزٴ ٶٓ بٰ‬
‫ٲط‪٦‬ع قٽط ‪٢‬سیٱ ٸ ذسقٻ زاض قسٴ ٶ‪٣‬ف آٶٽب ثٻ ٖٷٹاٴ اؾشرٹاٴثٷسی انی٭ ٸ ٖٳسٺ قٽطټب زاقشٻ اؾز‪،‬‬
‫زض حبٮی ‪ ٦‬ٻ زض ثؿیبضی اظ ‪٦‬كٹضټبیی ‪٦‬ٻ زض ایٵ ٲٹاضز سحز ‪٦‬ٷشط‪ ٬‬ٶؿجی ثٹزٺ‪ ،‬قٽط ‪٢‬سیٱ ثٻ ٸؾ یٯٻای‬
‫ػٽز ٶی٭ ثٻ سٹؾٗٻ دبیساض ٸ ایؼبز اٮ‪٫‬ٹټبیی زض ػٽز سح‪٦ ١ ٣‬بٲ ٭ آٴ ث ٹزٺاٶ س ٸ ثب‪ ٞ‬ز ‪ ٢‬سیٳی ػ عن‬
‫الیٷ‪ ٥ٟ‬قٽط سٯ‪٣‬ی قسٺ ٸ ثیٵ ایٵ زٸ سٗبٲ٭ ٲساٰ ثط‪٢‬طاض قسٺ اؾز ٸ ټطی ‪ ٥‬اظ سٹاٶٳٷ سیټ بی زی‪ ٫‬طی‬
‫ثٽطٺ ػؿشٻ اؾز‪.‬‬
‫‪ٟٚ‬ٯز اظ ٲطا‪٦‬ع سبضیری قٽطټب ٸ سٳط‪٦‬ع ثٻ سٹؾٗٻ ٲؿ‪٧‬ٵ زض ٶٹاحی ث‪٧‬ط ٖالٸٺ ثط ٲشطٸ‪٦‬ٻ ٸ ٲرطٸث ٻ ٸ‬
‫‪ٞ‬طؾٹزٺ ‪٦‬طزٴ ٲطا‪٦‬ع سبضیری‪ ،‬ثبٖض ثطٸظ ٲؿبی٭ ػسی زض ٶٓبٰ ٖٳٯ‪ ٧‬طزی ٸ ‪٦‬بٮج سی ق ٽط ق سٺ اؾ ز‪.‬‬
‫ضٸی‪٧‬طز ٶب‪٦‬بضآٲس ثبال ثٻ دبییٵ‪ٚ ،‬یط ٲكبض‪٦‬شی ٸ ‪ٞ‬ب‪٢‬س ٲٷبثٕ انی٭ ٸ دبیساض ا‪٢‬شهبزی‪ ،‬اػشٳبٖی ثط ٲك ‪٧‬الر‬
‫ٲٹػٹز ثط ؾط ضاٺ ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز ٸ احیب ا‪ٞ‬عٸزٺ اؾز‪.‬‬
‫زض ٲ‪٣‬بث٭ ایٵ س‪٧ٟ‬ط‪ ،‬ٲُٳٕ ٶٓط ‪٢‬طاض زازٴ ٸاحسټبی ‪ ٢‬سیٳی ٸ ٲشطٸ‪ ٦‬ٻ ٸ ٲٹػ ٹز زض ثب‪ ٞ‬ز ٲط‪ ٦‬عی‬
‫قٽطټبی سبضیری ٸ دب‪٦‬ؿبظی ٸ سؼٳیٕ ٸ ػبی‪٫‬عیٷی آٶٽب ٶیع زض ثطټٱ ظزٴ اٮ‪٫‬ٹټب ٸ ٲ‪ٟ‬بټیٱ ٲحٯٻای ٶ‪٣‬ف‬
‫زاقشٻ ٸ ثٻ سجٕ آٴ ٲك‪٧‬الر ٲًبٖ‪ٟ‬ی ثط دی‪٧‬طٺ ‪٢‬سیٳی آٴ سحٳی٭ ‪٪‬كشٻ اؾز‪.‬‬
 ‫فلل ؿـن‬
‫تجشثیبت حفبظت ٍ احیب دس ثشخی اص هشاوض تبسیخی‪ -‬فشٌّگی ؿْشّبی ایشاى‬
‫‪ -1‬همذهِ‬
‫قٽطټبی ‪٦‬طٲبٴ‪ ،‬اضزثی٭‪ ،‬ؾٳٷبٴ‪ ،‬قٹقشط‪ ،‬قیطاظ‪٪ ،‬ط‪٪‬بٴ‪٦ ،‬بقبٴ‪ ،‬سجطیع‪ ،‬زظ‪ ٞ‬ٹ‪٦ ،٬‬طٲبٶك بٺ‪ ،‬ؾ بضی‪،‬‬
‫ٲكٽس‪ ،‬سٽطاٴ‪ ،‬ان‪ٟ‬ٽبٴ‪ ،‬یعز ٸ ثٹقٽط ټط ‪٦‬ساٰ زض ٶٹٔ ذٹز ٸ ٶحٹٺ ٲساذٯٻ زاضای ٸیػ‪ ٪‬یټ بیی ټؿ شٷس ٸ‬
‫ٲشحٳ٭ ا‪٢‬ساٲبسی اػطایی قسٺاٶس‪ .‬ٮصا اٶشربة آٶٽب ٸ اقبضٺ ثٻ سؼبضة اٶؼبٰ ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ زض آٶٽب اٖٱ اظ ٲُبٮٗ بسی‬
‫یب اػطایی‪ ،‬ٲب ضا زض ثطضؾی ٸ ػٳٕثٷسی ٶشبیغ یبضی ذٹاټس ضؾبٶس‪.‬‬
‫ٲساذٯٻ زض ٶبحیٻ سبضیری قٽطټبی ایطاٴ ثطذال‪٦ ٜ‬كٹضټبی دیك ‪٫‬بٰ زض ٲطٲ ز ٲطا‪ ٦‬ع س بضیری ق ٽطټب ‪ ٦‬ٻ‬
‫ٲجشٷی ثط ‪٢‬ٹاٶیٵ ٸ ٲ‪٣‬طضار ٲ‪٧‬شٹة اؾز ثب سحطی‪ ٝ‬يٹاثٍ ٲ‪٧‬شٹة ٸ ‪٢‬طاضزازټبی يٳٷی ن ٹضر ‪٪‬ط‪ٞ‬ش ٻ اؾ ز زض‬
‫ػبٲٗٻ ٲٽٷسؾبٴ ٲكبٸض ایطاٴ سؼطثیبر ظیبزی زض ظٲیٷٻ ثطٶبٲٻضیعی احیبی ٲطا‪٦‬ع سبضیری ق ٽطټب ٸػ ٹز زاضز؛ اٲ ب‬
‫اس‪ٟ‬ب‪ٞ ٠‬بحكی زض ایٵ ثبة ٶیب‪ٞ‬شبزٺ اؾز ٸ ثرف سبضیری قٽطټب ضٸظ ثطٸظ زض حب‪ ٬‬ٶبثٹزی اؾز‪٦ .‬بضٶبٲ ٻ ٲٹػ ٹز زض‬
‫احیبی ٲحسٸزٺ سبضیری قٽطټب ‪٦‬بضٶبٲٻ زضذكبٶی ٶیؿز ٸ ٶبضؾ بیی ٖٳ سٺای زض ای ٵ ضاثُ ٻ ٸػ ٹز زاضز‪ .‬زض ای ٵ‬
‫اضسجبٌ ثٻ چٷس سؼطثٻ قٽطی زض ‪٢‬بٮت ػساٸٮی ٲطثٹٌ ثٻ ٲك‪٧‬الر‪ ،‬اټسا‪ ٜ‬ٸ ا‪٢‬ساٲبر احیب ٸ ٲطٲز اضایٻ ٲی‪٪‬طزز‪.‬‬
‫ؾٻ سؼطثٻ ٲكرم سحز ٖٷٹاٴ ٲحٯٻ ؾیطٸؼ سٽطاٴ ث ٻ زٮی ٭ ٲُبٮٗ بر ٲجؿ ٹٌ ٸ اٶشر بة ضٸـ‬
‫ٲسٸٴ‪٪ ،‬صض ؾٷ‪ ٩‬ؾیبٺ قیطاظ ثٻ زٮی٭ ا‪٢‬ساٲبر اػطایی ٲٯٳٹؼ زض حٹ‪ ٬‬ی‪ ٥‬ٲحٹض ٲشٳط‪٦‬ع ثط ٲُبٮٗ بر‬
‫دٹؾشٻ ٸ ٲحٯٻ ػٹیجبضٺ ثٻ زٮی٭ اټسا‪ ٜ‬ٲكرم ٸ ٸیػ‪٪‬یټبی ثؿشط َطح ٲٹضز ثطضؾی ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻاٶس‪.‬‬
‫ثطضؾی ٲٹاضز ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬چٷبٶچٻ زض ‪٪‬عاضـ ذٹاټس آٲس ح‪٧‬بیز اظ ٲ ٹاٶٗی زاضز ‪ ٦‬ٻ سح‪ َ ١ ٣‬طحټ ب ضاث ب‬
‫ٲك‪٧‬الر ػسی ٲٹاػٻ ؾبذشٻ اؾز‪ .‬ایٵ ٲك‪٧‬الر اظ اثٗبز سك ‪٧‬یالسی‪ ،‬ټٳ‪٫‬طای ی زؾ ش‪٫‬بٺټ بی شی طثٍ‪،‬‬
‫ٲجبٶی ٶٓطی اٲط ٸ ٶ‪٫‬طـ ٲؼطیبٴ َطح ٸ ؾبیط اثٗبز ٲٹضز اضظیبثی ‪٢‬طاض ذٹاټٷس ‪٪‬ط‪ٞ‬ز‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪ -2‬هحلِ ػیشٍع‪ ،‬تْشاى‬
‫ٲحٯٻ ؾیطٸؼ ثرف انٯی ٲحٯٻ چبٮٳیساٴ اؾز ٸ ذیبثبٴټبی دبٶعزٺ ذطزاز اظ قٳب‪ ،٬‬ٲه ُ‪ٟ‬ی ذٳیٷ ی‬
‫اظ ‪ٚ‬طة‪ ،‬ضی اظ قط‪ ٠‬ٸ ٲٹٮٹی اظ ػٷٹة آٴ ضا ٲحسٸز ‪٦‬طزٺ اؾز‪ .‬ایٵ ٲحٯ ٻ ح سٸز ‪ 43‬ټ‪٧‬ش بض ٸؾ ٗز زاضز ٸ‬
‫سطا‪٦‬ٱ ػٳٗیز ٶبذبٮم ٸ ذبٮم ٲؿ‪٧‬ٹٶی آٴ ثٻ سطسیت ‪ 213‬ٸ ‪ 398‬ٶ‪ٟ‬ط زض ټ‪٧‬شبض اؾز ‪ ٦‬ٻ ٶؿ جز ث ٻ زی‪ ٫‬ط‬

‫‪ .1‬ثطای اَالٖبر ثیكشط ضػٹٔ ‪٦‬ٷیس ثٻ ثبٸٶ س‪ 1381 ،‬ٸ ‪1381-2‬ٸ ‪ َ ،1383‬طح ؾ بٲبٶسټی‪ ،‬ثٽؿ بظی ٸ ٶٹؾ بظی ٲك بض‪٦‬شی‬
‫ٲحٯٻی ؾیطٸؼ سٽطاٴ؛ ثطٶبٲٻی ضاټجطزی ٸ َطح ؾبذشبضی‪.‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 86‬‬

‫ٲحالر ٲٷُ‪٣‬ٻ اظ سطا‪٦‬ٱ ٲشٹؾُی ثطذٹضزاض اؾز‪ 1/9 .‬زضنس ٸؾٗز ایٵ ٲحٯٻ ضا ‪ ٦‬بضثطیټ بی ‪ٞ‬طاٲٷُ‪ ٣‬ٻای ٸ‬
‫‪ 53/6‬زضنس ضا ‪٦‬بضثطی ٲؿ‪٧‬ٹٶی ثٻ ذٹز اذشهبل زازٺاٶس‪٦ .‬ٳجٹز اٲ‪٧‬بٶبر‪ ،‬ذسٲبر ٸ سؼٽیعار قٽطی زض ای ٵ‬
‫ٲحٯٻ اظ ی‪ ٥‬ؾٹ ٸ ٶ‪ٟ‬ٹش ‪٦‬بضثطیټبی سؼبضی ٸ ‪ٞ‬طاٲٷُ‪٣‬ٻای اظ َ ط‪ ٜ‬زی‪ ٫‬ط‪ ،‬سٗ ساز ظی بزی اظ ؾ ب‪٦‬ٷبٴ ‪ ٢‬سیٳی‪،‬‬
‫ٲحٯٻ ضا سط‪٦ ٤‬طزٺ ٸ ٸاحسټبی ٲؿ‪٧‬ٹٶی ثٻ ٸیػٺ زض ٮجٻټبی ٲحٯٻ سجسی٭ ثٻ اٶجبض ٸ ‪٦‬بض‪٪‬بٺ ٸ ؾ‪٧‬ٹٶش‪٫‬بٺ ‪ ٦‬بض‪٪‬طاٴ‬
‫ایٵ ٸاحسټب قسٺ اؾز‪ .‬ثركی اظ ٸاحسټبی ٲؿ‪٧‬ٹٶی زضٸٴ ثب‪ٞ‬ز ٲرطٸثٻ ٸ ٲشطٸ‪٦‬ٻ قسٺ ٸ ث ٻ ن ٹضر ٲ أٲٵ ٸ‬
‫ٲؿ‪٧‬ٵ ٲٗشبزاٴ‪ٞ ،‬طٸقٷس‪٪‬بٴ ٸ سٹظیٕ‪٦‬ٷٷس‪٪‬بٴ ٲٹاز ٲر سض ٸ ٲؼ طٲیٵ ٸ ‪٦‬ؼ طٸاٴ اػشٳ بٖی زضآٲ سٺ ٸ ثبٖ ض‬
‫ٶباٲٷی اػشٳبٖی ٸ زض ٶشیؼٻ زاٲٵ ظزٴ ثٻ ‪٪‬طیع ػٳٗیز قسٺ اؾز‪.‬‬
‫ؾبذشبض سبضیری ٲحٯٻ ؾیطٸؼ ضا ‪٪‬صضټبی انٯی اضسجبٌزټٷسٺ ایٵ ٲحٯٻ ثٻ ٲحٯٻټبی زی‪ ٫‬ط ق ٽط ٸ ث ٻ ٸی ػٺ‬
‫ٲحٯٻ ثبظاض ٸ ‪٪‬صضټب ٸ ٲطا‪٦‬ع ٲ‪٣‬یبؼ ظیط ٲحٯٻای سك‪٧‬ی٭ زازٺ اؾز‪ .‬ثبیس سٹػٻ زاقز ‪٦‬ٻ زض ؾبذشبض سٽ طاٴ ‪ ٢‬سیٱ‪،‬‬
‫ثط ذال‪ ٜ‬ؾبذشبض قٽطټبیی چٹٴ یعز ٸ سجطیع‪ ،‬ٲط‪٦‬ع ٲحٯٻ ضا ٲیساٴ یب ٲیساٶچٻټب سٗطی‪ ٝ‬ٶٳی‪٦‬طز‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ ی ‪ ٥‬ٲح ٹض‬
‫ٲٽٱ ‪٦‬ٻ ٲٗٳٹالً زضٸاظٺای ضا ثٻ ثبظاض انٯی قٽط ٲشه٭ ٲی‪٦‬طز‪ ،‬ٲحٹض ٲط‪٦‬عی ٲحٯٻ ثٻ قٳبض ٲی ض‪ٞ‬ز‪.‬‬
‫اٲطٸظٺ ٲحٯٻ ؾیطٸؼ ثب ٲك‪٧‬السی ضٸثطٸ اؾز ‪٦‬ٻ ثؿیبضی اظ ٲطا‪٦‬ع قٽطی زض ػٽ بٴ ٸ ای طاٴ ث ٻ آٴ‬
‫ٲجشال ټؿشٷس؛ یٗٷی ‪ٞ‬طؾٹز‪٪‬ی ثٷبټب ٸ ثب‪ٞ‬ز ٲحٯٻای‪ ،‬ٶجٹز ی ب ‪٦‬ٳج ٹز اٲ‪٧‬بٶ بر ٸ سؼٽی عار ظیطؾ بذشی‪،‬‬
‫ٶبضؾبیی ذسٲبر قٽطی‪٦ ،‬ی‪ٟ‬یز ٶبظ‪ ٬‬ٲحیُی‪ ،‬ض‪٦‬ٹز ‪ٗٞ‬بٮیزټب ٸ ٶبټٷؼبضیټبی اػشٳبٖی‪.‬‬

‫‪ -1-2‬اّذاف عشح‬
‫اّذاف وبلجذی‬
‫‪ -‬ؾبٲبٶسټی ٲحیٍ ٸ ؾیٳبی ٖٳٹٲی ٲحٯٻ‬
‫‪ -‬سٗییٵ سطا‪٦‬ٱ ػٳٗیشی ٸ ؾبذشٳبٶی ٲٷبؾت‬
‫‪ -‬سأٲیٵ قج‪٧‬ٻ حط‪٦‬شی دیبزٺ ٸ ؾٹاضٺ ٲُٯٹة ٸ ‪٦‬بضآٲس‬

‫اّذاف وبسوشدی‬
‫‪ -‬ض‪٦ ٕٞ‬ٳجٹز ‪ًٞ‬بټبی ثبظ ٸ ؾجع ٖٳٹٲی ٸ ثط‪٢‬طاضی اضسجبٌ ثیٵ آٶٽب ثٻ نٹضر ی‪ ٥‬قج‪٧‬ٻ‬
‫‪ -‬ٲشٷبؾت ؾبظی ذسٲبر ٸ سؼٽیعار قٽطی‬
‫‪ -‬ایؼبز سٗبز‪ ٬‬ٲیبٴ ‪٦‬بضثطیټبی ٲؿ‪٧‬ٹٶی‪ ،‬سؼبضی‪ٞ ،‬طټٷ‪٫‬ی ٸ ض‪ٞ‬بټی ٲحٯٻ‬

‫اّذاف صیؼت هحیغی‬

‫‪٦ -‬بټف آٮٹز‪٪‬یټبی ټٹا‪ ،‬ذب‪ ،٤‬آة ٸ ٲحیٍ‬
‫‪٪ -‬ؿشطـ ‪٦‬بقز زضذشبٴ ٸ ایؼبز ‪ًٞ‬بی ؾجع ذُی ٸ دبض‪٤‬ټبی ٲحٯٻای‬
‫اّذاف اجتوبػی‬
‫‪ -‬س‪٣‬ٹیز حؽ سٗٯ‪ ١‬ؾب‪٦‬ٷبٴ ثٻ ٲحٯٻ‬
‫‪ٞ‬ه٭ قكٱ‪ :‬سؼطثیبر ح‪ٟ‬بْز ٸ احیب زض ثطذی اظ ٲطا‪٦‬ع سبضیری‪ٞ -‬طټٷ‪٫‬ی قٽطټبی ایطاٴ □ ‪87‬‬

‫‪ -‬ض‪ ٕٞ‬آؾیتټبی اػشٳبٖی (اٖشیبز ٸ زی‪٫‬ط ٶبټٷؼبضیټبی ض‪ٞ‬شبضی)‬

‫‪ -‬ٲكبض‪٦‬ز زازٴ ٲطزٰ زض ازاضٺ ٲحٯٻ ٸ َطحټبی ثٽؿبظی‬

‫اّذاف التلبدی‬
‫‪ -‬س‪٣‬ٹیز ثٷیٻ ا‪٢‬شهبزی ؾب‪٦‬ٷبٴ ثطای ثٽؿ بظی ذبٶ ٻټ بی ذ ٹز (ٶٓ بٰ دطزاذ ز ٸاٰ ٸ سؿ ٽیالر‬
‫اٖشجبضی ٸ اٶٹأ ٲٗب‪ٞ‬یز ټبی سكٹی‪٣‬ی)‬
‫‪ -‬سكٹی‪ ١‬ؾطٲبیٻ ‪٪‬صاضاٴ ثٻ ‪ٞ‬طنزټبی سٹؾٗٻ زض ثب‪ٞ‬ز ٲط‪٦‬عی قٽط‬
‫‪ -‬اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ ٲٷبثٕ ثرف ٖٳٹٲی ثطای ٖٳطاٴ ٲحیٍ قٽطی‬

‫اّذاف هذیشیتی‬
‫‪ -‬سسٸیٵ ضٸـټبی ٲكبض‪٦‬شی زض اػطا‬
‫‪ -‬سأٲیٵ ټٳبټٷ‪٫‬ی ٲیبٴ ؾُٹح ٲرشٯ‪ ٝ‬ٲسیطیز قٽطی‬
‫‪ -‬اس‪٧‬ب ثٻ ٶٽبزټبی ٲطزٲی (ؾب‪٦‬ٷبٴ ٸ قب‪ٚ‬الٴ)‬
‫زض ضاؾشبی ٶی٭ ثٻ اټسا‪ ٜ‬ٲص‪٦‬ٹض‪ ،‬ضٖبیز ٶ‪٧‬بر ظیط زض ثٻ ‪٦‬بض‪٪‬یطی ا‪٢‬ساٲبر ٲساذٯٻ‪٪‬طایبٶٻ يطٸضی ٲیٶٳبیس‪:‬‬
‫‪ -‬ٲساذٯٻ ‪٦‬ٹچ‪ ٥‬ٲ‪٣‬یبؼ ٸ سسضیؼی ؾٷؼیسٺ‬
‫‪ -‬ح‪ ّٟ‬ؾبذشبض ٸ ٖٷبنط انٯی ثب‪ٞ‬ز ٲٹػٹز‬
‫‪ -‬ح‪ ّٟ‬ؾب‪٦‬ٷبٴ ٲٹػٹز ٸ سكٹی‪ ١‬ؾب‪٦‬ٷبٴ دیكیٵ ثٻ ثبظ‪٪‬كز‬
‫‪ -‬ح‪ ّٟ‬ٸ ٲطٲز ٖٷبنط ؾبذشٳبٶی ٸ ‪ًٞ‬بیی اضظقٳٷس ‪٪‬صقشٻ‬
‫‪ -‬ح‪ ّٟ‬الیٻټبی آق‪٧‬بض ٸ دٷٽبٴ ذبَطٺ قٽطٸٶسی زض ٲ‪٧‬بٴټب‪ًٞ ،‬بټب ٸ ٶكبٶٻټبی آقٷب‬
‫‪ -‬اس‪٧‬ب ثٻ ضٸـټبی ٲكبض‪٦‬شی ٸ سكٹی‪٣‬ی ثطای سٹؾٗٻ‬
‫‪ -‬اټٳیز زازٴ ثٻ ؾبٲبٶسټی ٲحیُی ٸ ثٽؿبظی ثٷبټب‬
‫‪ -‬اس‪٧‬ب ثٻ ٲكبض‪٦‬ز ٲطزٰ ٸ ثرف ذهٹنی‬
‫ثطٶبٲٻ ا‪٢‬ساٲبسی ‪٦‬ٻ ثٻ نٹضر ٶبٲشٳط‪٦‬ع ٸ سسضیؼی ثٻ د یف ث طزٺ ٲ یق ٹز ث ٻ چٽ بض ‪ ٪‬طٸٺ ‪ ٞ‬ٹضی‪،‬‬
‫‪٦‬ٹسبٺٲسر‪ ،‬ٲیبٴ ٲسر ٸ ثٯٷسٲسر س‪٣‬ؿیٱ قسٺ‪ ،‬اٲب ثبظذٹضز ا‪٢‬ساٲبر ٲیثبیؿ ز ٲ ساٰ اظ ؾ ٹی ٲ طزٰ ٸ‬
‫ٲسیطیز قٽطی اضظیبثی ٸ انالح قٹز‪.‬‬

‫‪ -2-2‬الذاهبت فَسی هـتشن‬

‫ا‪٢‬ساٲبر ‪ٞ‬ٹضی ثٻ زٸ ‪٪‬طٸٺ ٲؿش‪٣‬یٱ ٸ ‪ٚ‬یطٲؿش‪٣‬یٱ (ظٲیٷٻؾبظی) س‪٣‬ؿیٱ قسٺ اؾز ٸ ثطای آٴ ی‪ ٥‬زٸضٺ ‪3‬‬
‫سب ‪ 6‬ٲبټٻ دیفثیٷی قسٺ اؾز‪ ،‬ٮی‪٧‬ٵ اػطای ایٵ ا‪٢‬ساٲبر زض ‪٪‬طٸی ټٳ‪٧‬بضی ٶعزی‪َ ٥‬ط‪ٜ‬ټبی ٲكبض‪٦‬ز‬
‫زض چٽبضچٹة ز‪ٞ‬شط سٹؾٗٻ ٲحٯی اؾز‪:‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 88‬‬

‫الف ثشًبهِ الذاهبت هؼتمین‬

‫ز‪ٞ‬شط سٹؾٗٻ ٲحٯٻ ٲش‪٧‬ی ثٻ اًٖبی ذٹز ٲیسٹاٶس زؾشٹض ‪٦‬بض ظیط ضا ثطای ا‪٢‬ساٲبر ٲؿش‪٣‬یٱ سٷٓیٱ ‪٦‬ٷس‪:‬‬
‫‪ٗٞ -‬ب‪٦ ٬‬طزٴ ز‪ٞ‬شط سٹؾٗٻ ٲحٯٻ اظ َطی‪ ١‬سك‪٧‬ی٭ ػٯؿبر ٲٷٓٱ ټٳبټٷ‪٫‬ی ٸ حً ٹض ٲ ساٸٰ ٶٳبیٷ سٺای‬
‫زض آٴ ثطای دبؾر‪٫‬ٹیی ثٻ ٲؿبی٭ ٲطزٰ‪.‬‬
‫‪ -‬ثٻ ػطیبٴ اٶساذشٵ َطح دیكبټٷ‪ ٩‬زض ٲحٹض انٯی قٳبٮی‪ -‬ػٷٹثی ٲحٯٻ‪.‬‬
‫‪ -‬سٽیٻ َطحټبی اػطایی ‪٪‬صضټبی انٯی‪.‬‬
‫‪ -‬ضؾیس‪٪‬ی ثٻ ثٽساقز ٲحٯٻ اظ َطی‪ ١‬ٶٓٱ زازٴ ثٻ ػٳٕ آٸضی ظثبٮٻ‪.‬‬
‫‪ -‬اػطای قج‪٧‬ٻ ػٳٕآٸضی آةټبی ؾُحی زض سٗسازی اظ ‪٦‬ٹچٻټبی زاضای ٲك‪٧‬٭ حبز‪.‬‬
‫‪٦ -‬بقز زضذز‪ ،‬ایؼبز حسا‪٢‬٭ زٸ ‪ًٞ‬بی ؾجع ‪٦‬ٹچ‪ ٥‬ٲ‪٣‬یبؼ ٸ ٲحٹَٻ ثبظی ‪٦‬ٹز‪٦‬بٴ‪.‬‬
‫‪ -‬ػبثؼبیی سیطټبی چطا٘ ثط‪ ٠‬ٸ دؿزټبی ثط‪ ٠‬ثطای ثٽجٹز ض‪ٞ‬ز ٸ آٲس زض ‪ ٪‬صضټبی ‪ ٦‬ٱٖ طو ٸ ٶه ت‬
‫آٶٽب ثط ضٸی زیٹاض‪.‬‬
‫‪ -‬سأٲیٵ ضٸقٷبیی ٲٗبثط سبضی‪.٥‬‬
‫‪ -‬ایؼبز چٷس دبض‪٦‬یٷ‪ ٩‬ٲشٳط‪٦‬ع ثطای ؾب‪٦‬ٷبٴ زض ظٲیٵټبی ثبیط ٲٹػٹز‪.‬‬
‫‪ -‬ٶهت ؾُ٭ ظثبٮٻ ٸ ٲجٯٳبٴ قٽطی زض ٲحٯٻ‪.‬‬
‫‪ -‬ضٶ‪٩‬آٲیعی ٸ ٶ‪٣‬بقی زیٹاضټب زض ٲٗبثط انٯی ثٻ ‪٦‬ٳ‪ ٥‬ؾب‪٦‬ٷبٴ‪.‬‬
‫‪ -‬ػٳٕآٸضی ٲٗشبزاٴ قت ذٹاة اظ ٲٗبثط ثٻ ‪٦‬ٳ‪ ٥‬ٶیطٸی اٶشٓبٲی ٸ ؾبظٲبٴ ثٽعیؿشی‪.‬‬
‫‪ -‬اضایٻ ‪٪‬عاضـ ٲٷٓٱ ا‪٢‬ساٲبر ثٻ ٲطزٰ ٲح٭ اظ َطی‪ ١‬ٶهت اَالٖیٻ زض سبثٯٹ یب سك‪٧‬ی٭ ػٯؿبر ٖٳٹٲی‪.‬‬

‫ة ثشًبهِ الذاهبت غیشهؼتمین‬

‫سسٸیٵ ‪٦‬شبثچٻ ضاټٷٳبی ٶحٹٺ نسٸض دطٸاٶٻ ؾبذز‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫سسٸیٵ ‪ٞ‬ٽطؾشی اظ ؾطٲبیٻ‪٪‬صاضاٴ ثبٮ‪٣‬ٹٺ (زٸٮشی‪ٖ ،‬ٳٹٲی ٸ ذهٹنی) ٸ اٶؼبٰ ٲصا‪٦‬طٺ ثب آٶٽب‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫دبؾر‪٫‬ٹیی ‪ٞ‬ٹضی ثٻ زضذٹاؾزټبی نسٸض دطٸاٶٻ ؾب‪٦‬ٷبٴ ثٻ ٸیػٺ زض اق‪٧‬ب‪ ٬‬ٲكبض‪٦‬شی ٸ سؼٳیٕ‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ٲصا‪٦‬طٺ ثب ثبٶ‪ ٥‬ٲؿ‪٧‬ٵ زض ظٲیٷٻ سأٲیٵ اٖشجبضار ٸاٰ اضظاٴ ‪٢‬یٳز‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ٲصا‪٦‬طٺ ثب ؾبظٲبٴ ٶٹؾبظی قٽط سٽطاٴ ثطای اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ سؿٽیالر ٲبٮی ثبٶ‪ ٥‬ػٽبٶی‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ټٳ‪٧‬بضی ٲؿشٳط ثب قٹضا ٸ سٗبٸٶی ٲحٯٻ زضثبضٺ اػطای َطحټبی سؼٳیٕ ٸ ٲؼٳٹٖٻؾبظی‬ ‫‪-‬‬

‫‪ -3-2‬الذاهبت تفىیه ؿذُ ػبصهبىّب ٍ ًْبدّب‬

‫‪ -1-3-2‬الذاهبت ؿْشداسی هٌغمِ ‪12‬‬
‫‪ -‬ایؼبز دبض‪٤‬ټبی ‪٦‬ٹچ‪ ٥‬ٲحٯٻای ثب سٳٯ‪ ٥‬ؾبذشٳبٴټبی ٲرطٸثٻ ٸ زاضای زضذز‪.‬‬
‫‪ -‬ایؼبز ‪ًٞ‬بی ؾجع ‪٦‬بٶٹٶی ٲحٯٻ ٸ ‪٦‬بقز زضذشبٴ زض ‪٦‬ٹچٻټبی ٖطیى‪.‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ قكٱ‪ :‬سؼطثیبر ح‪ٟ‬بْز ٸ احیب زض ثطذی اظ ٲطا‪٦‬ع سبضیری‪ٞ -‬طټٷ‪٫‬ی قٽطټبی ایطاٴ □ ‪89‬‬

‫‪ -‬ضؾیس‪٪‬ی ثٻ ثٽساقز ٲحٯٻ ٸ ٶٓٱ زازٴ ثٻ ػٳٕ آٸضی ظثبٮٻ‪.‬‬

‫‪ -‬ٶهت ٲجٯٳبٴ قٽطی زض ٲحٯٻ‪.‬‬
‫‪ -‬ایؼبز ‪ًٞ‬بټبی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٲبٶٷس ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ؿطا ٸ ‪٦‬شبثربٶٻټبی ٖٳٹٲی‪.‬‬
‫الف الذاهبت وَتبُهذت‬
‫‪ٟ٦‬ؿبظی ٲٗبثط زض اق‪٧‬ب‪ ٬‬ٲشٷٹٔ ثط حؿت ٲؿیطټبی ؾٹاضٺ ٸ ‪٪‬صضټبی دیبزٺ‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ٲحٹَٻؾبظی ‪ًٞ‬بټبی ٖٳٹٲی (‪ًٞ‬بټبی ٶٹ ٸ ػصاة)‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ایؼبز ظٲیٵ ثبظی ‪٦‬ٹز‪٦‬بٴ‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫احساص قج‪٧‬ٻټبی ػٳٕ آٸضی آةټبی ؾُحی زض سٗسازی اظ ‪٦‬ٹچٻټبی زاضای ٲك‪٧‬٭ حبز‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ایؼبز چٷس دبض‪٦‬یٷ‪ ٩‬ٲشٳط‪٦‬ع ثطای اټبٮی‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ة الذاهبت هیبىهذت‬
‫اٶشٓبٰ ثركیسٴ ثٻ ؾیؿشٱ زؾشطؾیټبی انٯی ٲحٯٻ ٸ ثٽجٹز ‪٦‬بٮجسی ٸضٸزیټب (زضٸاظٺټب)‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ؾبٲبٶسټی ‪٦‬بض‪٦‬طزی ‪ٗٞ‬بٮیزټبی دیطاٲٹٶی زض ثسٶٻ قٽطی اظ َطی‪ ١‬سكٹی‪ ١‬ث ٻ ؾ بذز ٲؼٳٹٖ ٻټ بی‬ ‫‪-‬‬
‫ٲرشٯٍ‪.‬‬
‫ؾبٲبٶسټی ٲحیُی ‪ًٞ‬بټبی ٲؿ‪٧‬ٹٶی‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫اػطایی ‪٦‬طزٴ َطح ؾبٲبٶسټی ٲحٹض ثبظاض ٶبیتاٮؿٯُٷٻ‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ػجطاٴ ‪٦‬ٳجٹز اٲ‪٧‬بٶبر ذسٲبسی ٸ ض‪ٞ‬بټی ٲحٯٻ زض ثسٶٻټبی قٽطی ضٸ ثٻ ؾٳز ٲحٯٻ‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ح الذاهبت ثلٌذهذت‬
‫‪ -‬سٗییٵ ٶ‪٣‬ف ٲُٯٹة ‪٦‬بض‪٦‬طزی ٲحٯٻ ؾیطٸؼ زض ٲط‪٦‬ع قٽط سٽطاٴ‬
‫‪ -‬دی‪٫‬یطی ٲؿشٳط ا‪ ٢‬ساٲبر ح‪ ٟ‬بْشی ٸ ثٽؿ بظی ٸ ٶٹؾ بظی زض ٲحٯ ٻ ؾ یطٸؼ ث ٻ ٲٷٓ ٹض ض‪ٕ ٞ‬‬
‫‪ٞ‬طؾٹز‪٪‬ی ٸ سًٳیٵ دبیساضی سٹؾٗٻ‬

‫‪ -2-3-2‬الذاهبت ػبصهبى ػوشاى ٍ ثْؼبصی ؿْشی‬

‫الف الذاهبت فَسی‬
‫‪ -‬سٳٯ‪ ٥‬ی‪ ٥‬دال‪ ٤‬ٲٷبؾت ٸ ایؼبز ز‪ٞ‬شط ػٯت ٲكبض‪٦‬ز‪.‬‬
‫‪ -‬ٶهت سبثٯٹی اٖالٶبر زض ٲ‪٧‬بٴټبی ٲٷبؾت ثطای اَالٔضؾبٶی زضثبضٺ َطح ثٻ ٲطزٰ‪.‬‬
‫‪٦ -‬ٳ‪ ٥‬ثٻ سك‪٧‬ی٭ ػٯؿبر ٲكٹضر ٸ ٶٓطذٹاټی اظ ٲطزٰ‪.‬‬
‫ة الذاهبت وَتبُ هذت‬
‫‪ -‬حٳبیز ٲؿشٳط ٸ ٶٓبٰٲٷس اظ ز‪ٞ‬شط سٹؾٗٻ ٲحٯٻ‪.‬‬
‫‪٦ -‬ٳ‪ ٥‬ثٻ ایؼبز ٶٳٹٶٻای اظ ٲؼٳٹٖٻټبی ٲؿ‪٧‬ٹٶی ٲشٷبؾت (سؼٳیٕ ٸ ؾبذز)‪.‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 90‬‬

‫‪ -‬اضایٻ ضاټ‪٧‬بضټبی سكٹی‪٣‬ی (ٲبٮی‪ ،‬اٖشجبضی‪ ،‬سؿٽیالر) ثطای ثٽؿبظی ٸ ٶٹؾبظی‪.‬‬

‫‪٢ -‬بٶٹٶٳٷس ‪٦‬طزٴ ‪ٞ‬طآیٷس ٲكبض‪٦‬ز (‪٦‬ٳ‪ ٥‬ثٻ سك‪٧‬ی٭ ٶٽبزټبی ٲسٶی)‪.‬‬

‫ح الذاهبت هیبى هذت‬

‫سأٲیٵ اٖشجبضار ثٽؿبظی ٸ ٶٹؾبظی (سٹاٶٳٷسؾبظی) اظ َطی‪ ١‬ٲٷبثٕ زٸٮشی (ٸظاضر ٲؿ‪٧‬ٵ ٸ ثبٶ ‪٥‬‬ ‫‪-‬‬
‫ٲؿ‪٧‬ٵ ٸ ثبٶ‪ ٥‬ػٽبٶی)‪.‬‬
‫‪٦‬ٳ‪ ٥‬ثٻ ایؼبز ٲكبض‪٦‬زټبی زٸٮشی‪-‬ذهٹنی‪ٖ /‬ٳٹٲی‪ -‬ذهٹنی‪/‬ذهٹنی‪-‬ٲطزٲی ٸ ‪. ...‬‬ ‫‪-‬‬
‫سٽیٻ ضاټٷٳبی َطاحی قٽطی ٲحٯٻ ثطای اضایٻ دكشیجبٶی ‪ٞ‬ٷی سٹؾٗٻ ٲحٯٻ‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫سٽیٻ ضاټٷٳبی اضس‪٣‬بی ٲحیُی ثطای سًٳیٵ ‪٦‬ی‪ٟ‬یز ٸ سٹؾٗٻ دبیساض زض ٲحٯٻ‪.‬‬ ‫‪-‬‬

‫ت الذاهبت ثلٌذ هذت‬

‫ٶٓبضر ثط ؾبٲبٶسټی ٲحٯٻ‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ثٽؿبظی ٸ ٶٹؾبظی ٲحٯٻ‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪٦‬ٳ‪ ٥‬ثٻ ح‪ٟ‬بْز اظ ثب‪ٞ‬ز سبضیری ٸ اضظقٳٷس‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪٦‬ٳ‪ ٥‬ثٻ ح‪ٟ‬بْز ظیؿز ٲحیُی‪.‬‬ ‫‪-‬‬

‫‪ -3-3-2‬الذاهبت ػبصهبىّبی هؼئَل دس صهیٌِ تأػیؼبت ٍ خذهبت ؿْشی‬

‫الف الذاهبت فَسی‬
‫‪ -‬ػبثؼبیی سیطټبی چطا٘ ثط‪ ٠‬ٸ دؿزټبی ثط‪ ٠‬اظ ٲیبٴ ‪٦‬ٹچٻټبی ‪٦‬ٱ ٖطو ٸ ٶهت آٶٽب ثط ضٸی زیٹاض‪.‬‬
‫‪ -‬سأٲیٵ ضٸقٷبیی ‪٦‬ٹچٻټب ٸ ٲٗبثط سبضی‪( ٥‬قط‪٦‬ز ثط‪.)٠‬‬
‫‪ -‬ػٳٕآٸضی ٲٗشبزاٴ اظ ‪٦‬ٹچٻټب‪ ،‬ثٻ ٸیػٺ زض ټٷ‪٫‬بٰ قت (ٶیطٸی اٶشٓبٲی‪ ،‬ؾبظٲبٴ ثٽعیؿشی)‪.‬‬

‫ة الذاهبت وَتبُ هذت‬

‫ٶٹؾبظی قج‪٧‬ٻټبی سأؾیؿبسی ‪ٞ‬طؾٹزٺ زض ٲحٯٻ (‪٦‬ٯیٻ زؾش‪٫‬بٺټب)‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ٶهت قیطټبی آسف ٶكبٶی (ؾبظٲبٴ آسف ٶكبٶی)‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫س‪٧‬ٳی٭ سسضیؼی قج‪٧‬ٻ ‪٪‬بظضؾبٶی (قط‪٦‬ز ‪٪‬بظ)‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ٶهت سٯ‪ٟ‬ٵټبی ٖٳٹٲی (قط‪٦‬ز ٲربثطار)‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ضؾیس‪٪‬ی ثٻ ثٽساقز ٲحٯٻ‪ ،‬ثٻ ٸیػٺ حٳبٰټب (ازاضٺ ثٽساقز)‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ز‪ ٕٞ‬ػبٶٹضاٴ ٲٹشی (ازاضٺ ثٽساقز‪ -‬قٽطزاضی)‪.‬‬ ‫‪-‬‬

‫ح الذاهبت هیبى هذت‬

‫‪ -‬س‪٧‬ٳی٭ قج‪٧‬ٻټبی ظیطؾبذشی ٲحٯٻ‪ ،‬ثٻ َٹضی ‪٦‬ٻ ثٻ ؾطاؾط ٲحٯٻ دٹقكی ‪٦‬بٲ٭ زټس‪.‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ قكٱ‪ :‬سؼطثیبر ح‪ٟ‬بْز ٸ احیب زض ثطذی اظ ٲطا‪٦‬ع سبضیری‪ٞ -‬طټٷ‪٫‬ی قٽطټبی ایطاٴ □ ‪91‬‬

‫‪٦ -‬ٳ‪ ٥‬ثٻ اضس‪٣‬بی ٲحیُی اظ َطی‪ ١‬ٶٹؾبظی ٲساٸٰ قج‪٧‬ٻټب ٸ سأؾیؿبر ظیطؾبذشی‪.‬‬
‫‪ -‬ا‪ٞ‬عایف ذسٲبر آٲٹظقی‪ ،‬ثٽساقشی‪ ،‬زضٲبٶی‪ ،‬ٸضظقی ٸ س‪ٟ‬طیحی ٲشٷبؾت ثب ػٳٗیز‪.‬‬

‫ت الذاهبت ثلٌذ هذت‬

‫‪ -‬ا‪٢‬ساٲبر ‪٦‬ی‪ٟ‬ی ٸ دبیساض ٲشٷبؾت ثب َ طح سٹؾ ٗٻ ٲی بٴٲ سر ٸ ثٯٷ سٲ سر ٸ ث بظذٹضز ا‪ ٢‬ساٲبر‬
‫‪٦‬ٹسبٺٲسر ٸ ٲیبٴٲسر‪.‬‬

‫جذٍل ‪ 1-6‬ا‪٢‬ساٲبر دیكٷٽبز قسٺ زض ٲحٯٻ ؾیطٸؼ قٽط سٽطاٴ ثٻ س‪٧ٟ‬ی‪ ٥‬ٶٹٔ ‪ٗٞ‬بٮیز‬
‫*‬
‫سح‪َ ١٣‬طح‬ ‫سٹيیحبر‬ ‫ا‪٢‬ساٲبر‬
‫‪*+‬‬ ‫‪ -‬اػطای قج‪٧‬ٻ ػٳٕآٸضی آةټبی ؾُحی زض سٗسازی اظ ‪٦‬ٹچٻټبی زاضای ٲك‪٧‬٭ حبز‪.‬‬
‫‪*+‬‬ ‫‪٦ -‬بقز زضذز‪ ،‬ایؼبز حسا‪٢‬٭ ‪ًٞ‬بی ؾجع ‪٦‬ٹچ‪ ٥‬ٲ‪٣‬یبؼ ٸ ٲحٹَٻ ثبظی ‪٦‬ٹز‪٦‬بٴ‪.‬‬
‫‪ -‬ػبثؼبیی سیطټبی چطا٘ ثط‪ ٠‬ٸ دؿزټبی ثط‪ ٠‬ثطای ثٽجٹز ض‪ٞ‬ز ٸ آٲس زض ‪٪‬صضټبی ‪٦‬ٱ ٖطو ٸ ٶهت آٶٽب ثط‬
‫‪*+‬‬
‫ضٸی زیٹاض‪.‬‬
‫‪*+‬‬ ‫‪ -‬ایؼبز چٷس دبض‪٦‬یٷ‪ ٩‬ٲشٳط‪٦‬ع ثطای ؾب‪٦‬ٷبٴ زض ظٲیٵټبی ثبیط ٲٹػٹز‪.‬‬
‫‪*+‬‬ ‫‪ -‬ٶهت ؾُ٭ ظثبٮٻ ٸ ٲجٯٳبٴ قٽطی زض ٲحٯٻ‪.‬‬ ‫‪٦‬بٮجسی‬
‫‪*+‬‬ ‫‪ -‬ضٶ‪٩‬آٲیعی ٸ ٶ‪٣‬بقی زیٹاضټب زض ٲٗبثط انٯی ثٻ ‪٦‬ٳ‪ ٥‬ؾب‪٦‬ٷبٴ‪.‬‬
‫‪*+‬‬ ‫‪ٟ٦ -‬ؿبظی ٲٗبثط زض اق‪٧‬ب‪ ٬‬ٲشٷٹٔ ثط حؿت ٲؿیطټبی ؾٹاضٺ ٸ ‪٪‬صضټبی دیبزٺ‪.‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪ -‬ٲحٹَٻ ؾبظی ‪ًٞ‬بټبی ٖٳٹٲی (‪ًٞ‬بټبی ٶٹ ٸ ػصاة)‪.‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪ -‬اٶشٓبٰ ثركیسٴ ثٻ ؾیؿشٱ زؾشطؾیټبی انٯی ٲحٯٻ ٸ ثٽجٹز ‪٦‬بٮجسی ٸضٸزیټب (زضٸاظٺټب)‪.‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪ -‬س‪٧‬ٳی٭ قج‪٧‬ٻټبی ظیطؾبذشی ٲحٯٻ‪ ،‬ثٻ َٹضی ‪٦‬ٻ ثٻ ؾطاؾط ٲحٯٻ دٹقكی ‪٦‬بٲ٭ زټس‪.‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪٦ -‬ٳ‪ ٥‬ثٻ اضس‪٣‬بی ٲحیُی اظ َطی‪ ١‬ٶٹؾبظی ٲساٸٰ قج‪٧‬ٻټب ٸ سأؾیؿبر ظیطؾبذشی‪.‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪ -‬سسٸیٵ ‪ٞ‬ٽطؾشی اظ ؾطٲبیٻ‪٪‬صاضاٴ ثبٮ‪٣‬ٹٺ (زٸٮشی‪ٖ ،‬ٳٹٲی ٸ ذهٹنی) ٸ اٶؼبٰ ٲصا‪٦‬طٺ ثب آٶٽب‪.‬‬ ‫ا‪٢‬شهبزی‬
‫‪ٗٞ -‬ب‪٦ ٬‬طزٴ ز‪ٞ‬شط سٹؾٗٻ ٲحٯٻ اظ َطی‪ ١‬سك‪٧‬ی٭ ػٯؿبر ٲٷٓٱ ټٳبټٷ‪٫‬ی ٸ حًٹض ٲساٸٰ ٶٳبیٷسٺای زض آٴ‬
‫‪-‬‬
‫ثطای دبؾر‪٫‬ٹیی ثٻ ٲؿبئ٭ ٲطزٰ‪.‬‬
‫‪*+‬‬ ‫‪ -‬ػٳٕآٸضی ٲٗشبزاٴ قتذٹاة اظ ٲٗبثط ثٻ ‪٦‬ٳ‪ ٥‬ٶیطٸی اٶشٓبٲی ٸ ؾبظٲبٴ ثٽعیؿشی‪.‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪ -‬ا‪ٞ‬عایف ذسٲبر آٲٹظقی‪ ،‬ثٽساقشی‪ ،‬زضٲبٶی‪ ،‬ٸضظقی ٸ س‪ٟ‬طیحی ٲشٷبؾت ثب ػٳٗیز‪.‬‬ ‫اػشٳبٖی‬
‫‪-‬‬ ‫‪ -‬ٲصا‪٦‬طٺ ثب ثبٶ‪ ٥‬ٲؿ‪٧‬ٵ زض ظٲیٷٻ سأٲیٵ اٖشجبضار ٸاٰ اضظاٴ ‪٢‬یٳز‪.‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪ -‬ٲصا‪٦‬طٺ ثب ؾبظٲبٴ ٶٹؾبظی قٽط سٽطاٴ ثطای اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ سؿٽیالر ٲبٮی ثبٶ‪ ٥‬ػٽبٶی‪.‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪٦ -‬ٳ‪ ٥‬ثٻ سك‪٧‬ی٭ ػٯؿبر ٲكٹضر ٸ ٶٓطذٹاټی اظ ٲطزٰ‪.‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪ -‬اضایٻ ‪٪‬عاضـ ٲٷٓٱ ا‪٢‬ساٲبر ثٻ ٲطزٰ اظ َطی‪ ١‬ٶهت اَالٖیٻ زض سبثٯٹ یب سك‪٧‬ی٭ ػٯؿبر ٖٳٹٲی‪.‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪ -‬سسٸیٵ ‪٦‬شبثچٻ ضاټٷٳبی ٶحٹٺ نسٸض دطٸاٶٻ ؾبذز‪.‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪ -‬ایؼبز ‪ًٞ‬بټبی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٲبٶٷس ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ؿطا ٸ ‪٦‬شبثربٶٻټبی ٖٳٹٲی‪.‬‬
‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‬
‫‪-‬‬ ‫‪ -‬ٶهت سبثٯٹی اٖالٶبر زض ٲ‪٧‬بٴټبی ٲٷبؾت ثطای اَالٔ ضؾبٶی زضثبضٺ َطح ثٻ ٲطزٰ‪.‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪ -‬ؾبٲبٶسټی ‪٦‬بض‪٦‬طزی ‪ٗٞ‬بٮیزټبی دیطاٲٹٶی زض ثسٶٻ قٽطی اظ َطی‪ ١‬سكٹی‪ ١‬ثٻ ؾبذز ٲؼٳٹٖٻټبی ٲرشٯٍ‪.‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪٢ -‬بٶٹٶٳٷس ‪٦‬طزٴ ‪ٞ‬طآیٷس ٲكبض‪٦‬ز (‪٦‬ٳ‪ ٥‬ثٻ سك‪٧‬ی٭ ٶٽبزټبی ٲسٶی)‪.‬‬
‫‪-------‬‬ ‫‪---------‬‬
‫ٲؿشٷس ٶ‪٫‬بضی‬
‫ح‪ ّٟ‬اٖشجبض‬
‫‪-------‬‬ ‫‪---------‬‬
‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ انبٮز‬
‫* ٲح‪ ١٣‬قسٺ ‪ +‬سب حسٸزی ٲح‪ ١٣‬قسٺ ‪ *+‬ٲح‪ ١٣‬ٶكسٺ‪--‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 92‬‬

‫‪1‬‬
‫‪ -3‬عشح هشهت ٍ احیبی گزس ػٌگ ػیبُ ٍ احذاث هیذاى جلَخبى هؼجذ هـیش‪ ،‬ؿیشاص‬
‫‪٪‬صض ؾٷ‪ ٩‬ؾیبٺ اظ ذیبثبٴ قٽیس زؾش‪ٛ‬یت آ‪ٚ‬بظ ٸ سب زضٸاظٺ ‪٦‬بظضٸٴ ازاٲٻ ٲییبثس‪ .‬زض َٹ‪ ٬‬ٲؿیط ذٹز‬
‫زض ثط‪٪‬یطٶسٺ سٗساز ظیبزی اثٷیٻ ثب اضظـ سبضیری‪٦ ،‬بٮجسی ٸ ٖٳٯ‪ ٧‬طزی اؾ ز‪ .‬ای ٵ ‪ ٪‬صض اظ ٲشٷ ٹٔس طیٵ‬
‫ٲحٹضټبی ‪ٗٞ‬بٮیشی زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری قیطاظ اؾز‪ .‬سٷٹٔ اثٷیٻ حبقیٻ ایٵ ‪ ٪‬صض اظ ٶ‪ ُ٣‬ٻ ٶٓ ط ٸیػ‪ ٪‬یټ بی‬
‫ٲٗٳبضی‪ ،‬سبضیری ٸ سٷٹٔ ‪ٗٞ‬بٮیشی ٲٷحهط ثٻ ‪ٞ‬طز اؾز‪ .‬اٶشربة ایٵ ‪٪‬صض ث ٻ ٖٷ ٹاٴ ی‪ ٧‬ی اظ ان ٯیس طیٵ‬
‫ٲحٹضټبی ‪٪‬طزق‪٫‬طی زض ٲٷُ‪٣‬ٻ سبضیری قیطاظ ثط ایٵ دبیٻ نٹضر ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ اؾز‪ ،‬اٲب ټٳبٶٷس ؾبیط ‪ ٪‬صضټب ٸ‬
‫اثٷیٻ ثب‪ٞ‬ز سبضیری‪ ،‬حٹظٺ ٖٳٯ‪٧‬طزی اثٷیٻ ٲٹػٹز ثؿیبض ‪٦‬ٱ ثٹزٺ ٸ ٲحسٸز ثٻ ٲحٯٻ ذٹز قسٺاٶس ‪٦‬ٻ اٮجشٻ‬
‫ٲیسٹاٴ ثب دبضٺای سٳٽیسار ٸ ثركیسٴ ٶٳٹز قٽطی ثیكشط ٶؿجز ثٻ ‪ٗٞ‬ب‪٬‬ؾبظی آٴ ا‪٢‬ساٰ ٶٳٹز‪.‬‬
‫َطح احیبی دبضٺ ای اظ ‪٪‬صضټبی ‪٢‬سیٳی ٸ ث ب اضظـ ضا زض ثب‪ ٞ‬ز ‪ ٢‬سیٱ ق یطاظ قٷبؾ بیی ٸ ث ٻ ٖٷ ٹاٴ‬
‫‪٪‬صضټبی سبضیری ‪٦‬ٻ سٗطیى آٶٽب ٲٳٷٹٔ اؾز‪ ،‬ٲٗط‪ٞ‬ی ٶٳٹزٺ ‪٦‬ٻ ‪٪‬صض ؾٷ‪ ٩‬ؾیبٺ ی‪٧‬ی اظ آٶٽبؾ ز‪ َ .‬طح‬
‫دیكٷٽبزی ‪٪‬صض ؾٷ‪ ٩‬ؾیبٺ‪ ،‬ٲحسٸزٺ َطح ضا ثٻ ثرفټ بی ٲرشٯ ‪٦ ٝ‬بٮج سی ث ب ٸیػ‪ ٪‬یټ بی ٲك شط‪٤‬‬
‫س‪٣‬ؿیٱ ٶٳٹزٺ ٸ ثطای ټطی‪ ٥‬ضاټ‪٧‬بضټبیی اضایٻ ٶٳٹزٺ اؾز‪ .‬ایٵ َطح زض ؾب‪ 1380 ٬‬سٹؾٍ قط‪٦‬ز ٖٳطاٴ‬
‫ٸ ثٽؿبظی قٽطی ‪ٞ‬بضؼ ػٽز سجسی٭ ایٵ ٲحٹض ثٻ ‪٪‬صض سٹضیؿشی ٸ ‪٪‬طزق‪٫‬طی ثب‪ٞ‬ز ‪ ٢‬سیٱ ق یطاظ سٽی ٻ‬
‫قسٺ اؾز‪.‬‬

‫‪ -1-3‬اّذاف ولی عشح‬

‫‪ٗٞ‬ب‪٬‬ؾبظی ثركی اظ اؾشرٹاٴثٷسی ثب‪ٞ‬ز سبضیری ٸ سعضی‪ ١‬حیبر ٸ ‪ٗٞ‬بٮیز ٲؼسز ث ٻ اٶ ساٰټ بی‬ ‫‪-‬‬
‫انٯی قٽط ‪٢‬سیٱ‬
‫ثبظدیطایی ٸ ‪٦‬ی‪ٟ‬یزثركی ‪ًٞ‬بیی ثٻ ی‪٧‬ی اظ ٲٽٱسطیٵ ‪٪‬صضټبی ثب‪ٞ‬ز سبضیری‬ ‫‪-‬‬
‫ایؼبز ‪ٗٞ‬بٮیزټبی ػسیس ټٳرٹاٴ ثب ٶیبظټبی قٽط ٸ ظٶس‪٪‬ی ػسیس‬ ‫‪-‬‬
‫ٲطٲز ٸ اؾشح‪٧‬بٰثركی اثٷیٻ ثب اضظـ سبضیری ٲحسٸزٺ َطح‬ ‫‪-‬‬
‫ٲٗط‪ٞ‬ی آطبض ثب اضظـ ٲٗٳبضی ٸ قٽطؾبظی ٶٽ‪ٟ‬شٻ زض ‪٢‬ٯت ثب‪ٞ‬ز سبضیری‬ ‫‪-‬‬
‫ثط‪٢‬طاضی اضسجبٌ ٲبثیٵ قٽط ‪٢‬سیٱ ٸ قٽط ػسیس اظ َطی‪ ١‬ایؼبز ‪ٗٞ‬بٮیزټبی ػسیس‬ ‫‪-‬‬
‫س‪٣‬ٹیز ٶ‪ٟ‬ٹشدصیطی ٸ ذٹاٶبیی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ‬ ‫‪-‬‬
‫اضس‪٣‬بن ‪٦‬ی‪ٟ‬یز ٲحیُی ٸ ظیؿشی زض ٲحسٸزٺ ثب احساص ‪٦‬بضثطیټبی ػسیس‬ ‫‪-‬‬

‫‪ .1‬ثطای اَالٖبر ثیكشط ضػٹٔ ‪٦‬ٷیس ثٻ ‪ٞ‬ٽیٳی ظازٺ‪َ( 1381 ،‬طح ٲطٲز ٸ احی بی ‪ ٪‬صض ؾ ٷ‪ ٩‬ؾ یبٺ‪ َ :‬طح اح ساص ٲی ساٴ‬
‫ػٯٹذبٴ ٲؿؼس ٲكیط) ٸ ثٷیبزی‪( 1388 ،‬ضٸـټبی ٲساذٯٻ زض ثب‪ٞ‬زټبی ‪٦‬ٽٵ‪ ،‬اضظیبثی سؼ بضة ٸ ضٸـقٷبؾ ی ٲساذٯ ٻ‪:‬‬
‫ثٽؿبظی‪ ،‬ٶٹؾبظی ٸ ثبظؾبظی‪ ،‬ٶٳٹٶٻ ٲٹضزی‪ :‬قیطاظ) ٸ زیعػبٶی‪( 1383 ،‬ٲطٲز ثب‪ٞ‬ز سبضیری‪ٞ-‬طټٷ‪٫‬ی قیطاظ)‪.‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ قكٱ‪ :‬سؼطثیبر ح‪ٟ‬بْز ٸ احیب زض ثطذی اظ ٲطا‪٦‬ع سبضیری‪ٞ -‬طټٷ‪٫‬ی قٽطټبی ایطاٴ □ ‪93‬‬

‫‪ -2-3‬ػیبػتّبی ولی عشح‬

‫ثب سٹػٻ ثٻ ‪٦‬ی‪ٟ‬یز ‪٦‬بٮجسی ٸ س‪٣‬ؿیٱ ٲحسٸزٺ ‪٪‬صض ثٻ چٷسیٵ ثرف ټٳ‪٫‬ٵ ‪٦‬بٮجسی‪َ ،‬طح دیك ٷٽبزی‬
‫ؾیبؾزټبی ضاټجطزی َطاحی ٸ ؾذؽ َطحټبی ٲٹيٗی ضا دی ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ اؾز‪َ .‬طحټبی ٲٹي ٗی سٗطی ‪-ٝ‬‬
‫قسٺ ٖجبضسٷس اظ‪:‬‬
‫‪ -‬دطٸغٺ ٲطٲز ٸ س‪ٛ‬ییط ‪٦‬بضثطی ٲؼٳٹٖٻ ‪ٞ‬طٸ٘ اٮٳٯ‪٥‬‬
‫‪ -‬دطٸغٺ ٲطٲز ٸ ؾبٲبٶسټی ث‪ٗ٣‬ٻ ثیثی زذشطاٴ‬
‫‪ -‬دطٸغٺ ػساضٺؾبظی ثسٶٻټبی انٯی ‪٪‬صض‬
‫‪ -‬دطٸغٺ احساص ٲیساٴ ػٯٹذبٴ ٲؿؼس ٲكیط‬
‫‪ -‬دطٸغٺ احیبی ٲؼسز ثبظاضچٻ اضاٲٷٻ‬
‫‪ -‬دطٸغٺ ‪ًٞ‬بؾبظی ٸ ؾبٲبٶسټی ٲحٹَٻ قٽطزاضی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ‬
‫‪ -‬دطٸغٺ ؾبٲبٶسټی ٲحٹَٻ ‪٦‬ٯیؿبی اضاٲٷٻ‬
‫‪ -‬دطٸغٺ ؾبٲبٶسټی ‪ًٞ‬بی اَطا‪ ٜ‬آضاٲ‪٫‬بٺ ؾیجٹیٻ‬
‫‪َ -‬طح س‪ٛ‬ییط ‪٦‬بضثطی اثٷیٻ ٲؿ‪٧‬ٹٶی ثب اضظـ ٲحسٸزٺ َطح ثٻ ‪ًٞ‬بټبی ذسٲبسی‬

‫‪ -3-3‬الذاهبت اجشایی اًجبم ؿذُ‬

‫ٖٳٯیبر اػطایی ایٵ َطح سٹؾٍ ق ط‪٦‬ز ٖٳ طاٴ ٸ ثٽؿ بظی ق ٽطی ‪ ٞ‬بضؼ اظ ؾ ب‪ 1380 ٬‬آ‪ ٚ‬بظ ٸ‬
‫ټٳچٷبٴ ازاٲٻ زاضز ‪٦‬ٻ ثرفټبی ظیط ثٻ اٶؼبٰ ضؾیسٺ اؾز‪:‬‬
‫‪ -‬ٲطٲز ٲؼٳٹٖٻ ‪ٞ‬طٸ٘ اٮٳٯ‪٥‬‬
‫‪َ -‬طح ٲطٲز ٸ اؾشح‪٧‬بٰثركی ث‪ٗ٣‬ٻ ثیثی زذشطاٴ‬
‫‪َ -‬طح ػساضٺؾبظی ثسٶٻټبی انٯی ‪٪‬صض‬
‫‪َ -‬طح احساص ٲیساٴ ػٯٹذبٴ ٲؿؼس ٲكیط‬
‫‪َ -‬طح ٲطٲز ثبظاضچٻ اَطا‪ ٜ‬ٲؿؼس ٲكیط‬
‫‪َ -‬طح احیبی ثبظاضچٻ اضاٲٷٻ ٸ ؾبٲبٶسټی ‪ًٞ‬بیی ‪٦‬ٯیؿبی اضاٲٷٻ‬
‫‪ -‬ٲحٹَٻؾبظی ٸ ‪ًٞ‬بی ؾجع زض اَطا‪ ٜ‬ؾبذشٳبٴ قٽطزاضی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 94‬‬

‫جذٍل‪ 2-6‬ا‪٢‬ساٲبر دیكٷٽبز قسٺ زض ‪٪‬صض ؾٷ‪ ٩‬ؾیبٺ قٽط قیطاظ ثٻ س‪٧ٟ‬ی‪ ٥‬ٶٹٔ ‪ٗٞ‬بٮیز‬
‫*‬
‫سح‪َ ١٣‬طح‬ ‫سٹيیحبر‬ ‫ا‪٢‬ساٲبر‬
‫‪+‬‬ ‫‪ -‬ٲطٲز ٲؼٳٹٖٻ ‪ٞ‬طٸ٘ اٮٳٯ‪٥‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪َ -‬طح ٲطٲز ٸ اؾشح‪٧‬بٰثركی ث‪ٗ٣‬ٻ ثیثی زذشطاٴ‬
‫‪+‬‬ ‫‪َ -‬طح احساص ٲیساٴ ػٯٹذبٴ ٲؿؼس ٲكیط‬
‫‪+‬‬ ‫‪َ -‬طح ٲطٲز ثبظاضچٻ اَطا‪ ٜ‬ٲؿؼس ٲكیط‬
‫‪+‬‬ ‫‪َ -‬طح ٲطٲز ثبظاضچٻ اَطا‪ ٜ‬ٲؿؼس ٲكیط‬
‫‪٦‬بٮجسی‬
‫‪*+‬‬ ‫‪َ -‬طح احیبی ثبظاضچٻ اضاٲٷٻ ٸ ؾبٲبٶسټی ‪ًٞ‬بیی ‪٦‬ٯیؿبی اضاٲٷٻ‬
‫‪*+‬‬ ‫‪ -‬ٲحٹَٻ ؾبظی ٸ ‪ًٞ‬بی ؾجع زض اَطا‪ ٜ‬ؾبذشٳبٴ قٽطزاضی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ‬
‫‪-‬‬ ‫‪ -‬ایؼبز ‪ًٞ‬بی دبض‪٦‬یٷ‪ ٩‬ٲؿ‪ ٝ٣‬ثٻ ق‪٧‬٭ ضٸا‪ ٠‬زض ٲ‪٣‬بث٭ قٽطزاضی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ‬
‫‪*+‬‬ ‫‪ -‬ؾبٲبٶسټی ‪ًٞ‬بی اَطا‪ ٜ‬آضاٲ‪٫‬بٺ ؾیجٹیٻ‬
‫‪*+‬‬ ‫‪ -‬ٶٹضدطزاظی ٲحٹَٻ زض قت‬
‫‪+‬‬ ‫‪ -‬احساص زٸ ضٸا‪ ٠‬سؼبضی زض ػجٽٻټبی قٳبٮی ٸ ػٷٹثی ػٯٹذبٴ ٲؿؼس ٲكیط ٸ ‪ٞ‬طٸـ آٶٽب ػٽز ثبظ‪٪‬كز ؾطٲبیٻ‬ ‫ا‪٢‬شهبزی‬
‫‪*+‬‬ ‫‪ -‬ؾبٲبٶسټی ػٳٗیز ٲطاػٗٻ‪٦‬ٷٷسٺ ثٻ ٲؿؼس اثٹاٮ‪ًٟ‬٭ اظ َطی‪ ١‬ٲطٲز ث‪ٗ٣‬ٻ ثیثی زذشطاٴ‬
‫‪+‬‬ ‫‪ -‬س‪ٛ‬ییط ‪٦‬بضثطی ٲؼٳٹٖٻ ‪ٞ‬طٸ٘اٮٳٯ‪ ٥‬ثٻ ‪ٗٞ‬بٮیز ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‬ ‫اػشٳبٖی‬
‫‪+‬‬ ‫‪ -‬احساص ظٲیٵ ٸضظقی ٲحٯٻای زض ٲحسٸزٺ (ثب ا‪٢‬جب‪٦ ٬‬ٳی ضٸثطٸؾز)‬
‫‪*+‬‬ ‫‪ -‬س‪٣‬ٹیز ػبشثٻټبی ‪٪‬طزق‪٫‬طی زض َٹ‪ ٬‬ٲؿیط‬
‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‬
‫‪-‬‬ ‫‪ -‬اػطای ؾیبؾزټبی سكٹی‪٣‬ی ثطای ‪٦‬بضثطیټبی ټٳرٹاٴ ثب ‪ٗٞ‬بٮیزټبی ‪٪‬طزق‪٫‬طی‬
‫‪--------‬‬ ‫ٲؿشٷس ٶ‪٫‬بضی‬
‫‪*+‬‬ ‫‪ -‬ذٹاٶبؾبظی ٸ ح‪ٖ ّٟ‬ٷبنط ثب اضظـ ٲٹػٹز زض ؾُح ػساضٺټب‬ ‫ح‪ ّٟ‬اٖشجبض‬
‫‪*+‬‬ ‫‪ -‬احیبی ٲؼسز ثبظاضچٻ اضاٲٷٻ زض اٲشساز ٲؿیط ‪٪‬صض‬ ‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ‬
‫‪*+‬‬ ‫‪ -‬حص‪ ٜ‬اٮحب‪٢‬بسی ‪٦‬ٻ زض زٺټبی اذیط زض َٹ‪٪ ٬‬صض ایؼبز قسٺ ثٹزٶس‪.‬‬ ‫انبٮز‬
‫* ٲح‪ ١٣‬قسٺ ‪ +‬سب حسٸزی ٲح‪ ١٣‬قسٺ ‪ *+‬ٲح‪ ١٣‬ٶكسٺ‪-‬‬

‫‪1‬‬
‫‪ -4‬هحَس فشٌّگی‪ -‬تبسیخی‪ -‬گشدؿگشی جَیجبسُ‪ ،‬اكفْبى‬
‫ثٻ ٲٷٓٹض ح‪ ّٟ‬ثب‪ٞ‬ز ثٻ نٹضر ظٶسٺ ٸ ذٹزػٹـ‪ ،‬حًٹض ؾب‪٦‬ٷبٴ ٲحٯی ي طٸضی اؾ ز‪ .‬ٲشأؾ ‪ٟ‬بٶٻ ث ٻ‬
‫ٖٯز ‪٣ٞ‬ساٴ سؿٽیالر ظٶس‪٪‬ی زض ثب‪ٞ‬ز ٸ ٲٗبنط ٶكسٴ آٴ‪ ،‬ذبٶٹاضټبی انی٭ ٸ ‪٢‬سیٳی ٲٽ بػطر ‪ ٦‬طزٺاٶ س ٸ‬
‫ا‪ٞ‬طازی ثی‪٫‬بٶٻ اظ ٲح٭ ٸ ثسٸٴ آ‪٪‬بټی ٸ ثیٷف‪ ،‬سٷٽب ثٻ ٖٯ٭ ا‪٢‬شهبزی (اضظـ دبییٵ ٲٯ‪ ٥‬ٸ اػبضٺ ثٽ ب) زض آٴ‬
‫ؾب‪٦‬ٵ قسٺاٶس ‪٦‬ٻ ٖبضی اظ حؽ سٗٯ‪ ١‬ثٻ ٲ‪٧‬بٴ ٸ ثیسٹػٻ ثٻ اضظـټبی ٶٽ‪ٟ‬شٻ زض آٴ ټؿشٷس‪ .‬ٮصا ثبٖض سٷ ع‪٬‬‬
‫ثب‪ٞ‬ز اظ سٳبٲی اضظـټبی اػشٳبٖی‪٦ ،‬بٮجسی ٸ ا‪٢‬شهبزی قسٺاٶس‪ .‬زض ٶٽبیز ایٵ ٲحالر ثٻ ‪ ٪‬طٺټ بی ٲؿ أٮٻ‬
‫زاض ٸ ٲؿأٮٻؾبظ قٽطی ٲجس‪ ٬‬ٲیقٹٶس‪ .‬ثٷبثطایٵ قبیؿشٻ اؾز ‪٢‬ج٭ اظ سٽی ق سٴ ثب‪ ٞ‬ز اظ ؾ ‪٧‬ٷٻ ‪ ٢‬سیٳی ٸ‬

‫‪ .1‬ثطای اَالٖبر ثیكشط ضػٹٔ ‪٦‬ٷیس ثٻ نبٮحی ٲیالٶی ٸ ثب‪٢‬طی ثٽكشی‪( 1383 ،‬ثطضؾی سُجی‪٣‬ی ا‪٢‬ساٲبر ٲطٲز ق ٽطی زض ٲحٹضټ بی‬
‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ سبضیری ان‪ٟ‬ٽبٴ) ٸ ٖٷجطاٶی‪( 1385 ،‬ٲ‪٣‬بیؿٻی سُجی‪٣‬ی سهٳیٳبر ٸ ٲساذالر اٶؼبٰ ق سٺ اظ زی س‪٪‬بٺ ٲ سیطیز ق ٽطی‬
‫زض ثب‪ٞ‬زټبی ‪٢‬سیٳی قٽطټبی ایطاٴ‪٦ ،‬كٹضټبی ټٳؿبیٻ‪٦ ،‬كٹضټبی اؾالٲی ٸ ‪٦‬كٹضټبی اضٸدبیی‪ :‬ٲطحٯ ٻی زٸٰ‪ :‬ٲ ساذالر اٶؼ بٰ‬
‫قسٺ زض ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ ټ‪ٟ‬ز قٽط ٲٷشرت)‬
‫‪ٞ‬ه٭ قكٱ‪ :‬سؼطثیبر ح‪ٟ‬بْز ٸ احیب زض ثطذی اظ ٲطا‪٦‬ع سبضیری‪ٞ -‬طټٷ‪٫‬ی قٽطټبی ایطاٴ □ ‪95‬‬

‫ػبی‪٫‬عیٷی ‪٦‬بٲ٭ ثب ؾب‪٦‬ٷبٴ ػسیس‪ ،‬ا‪٢‬ساٲبسی زض ضاؾشبی اػشٷبة اظ ایٵ س‪ٛ‬ییطار ٶبذٹاؾشٻ اٶؼبٰ قٹز‪ .‬ثٻ َٹض‬
‫‪٦‬ٯی ٲؿبئ٭ ٸ ٲك‪٧‬الر انٯی زض ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ ان‪ٟ‬ٽبٴ ضا ٲیسٹاٴ زض ‪٢‬بٮت ٲٹاضز ظیط ش‪٦‬ط ‪٦‬طز‪:‬‬
‫‪ -‬اظ ثیٵ ض‪ٞ‬شٵ ټٹیز انی٭ ٸ اػشٳبٖی ثب‪ٞ‬ز ٸ اؾش‪٣‬طاض ٲٽبػطیٵ ‪ٚ‬یطثٹٲی‪.‬‬
‫‪٣ٞ -‬ساٴ سٹػیٻ ا‪٢‬شهبزی ػٽز ؾطٲبیٻ‪٪‬صاضی زض ثب‪ٞ‬ز‪.‬‬
‫‪٦ -‬ٳجٹز ٸ ٶب‪٦‬بضآٲسی ذسٲبر قٽطی‪.‬‬
‫‪ٖ -‬سٰ ٸػٹز زؾشطؾیټبی ٲٷبؾت ثٻ اٲب‪٦‬ٵ ٖٳٹٲی ٸ ٲطا‪٦‬ع ٲحالر‪.‬‬
‫‪ٖ -‬سٰ سُبث‪ ١‬ثیٵ ؾطاٶٻټبی ٲٹضز ٶیبظ ٸ ٲٹػٹز‪.‬‬
‫‪ -‬سٷع‪ ٬‬اٲٷیز اػشٳبٖی ثٻ زٮی٭ ٖسٰ ‪٦‬ٷشط‪٦ ٬‬ب‪ٞ‬ی ٸ ٲٷبؾت ثط ؾب‪٦‬ٷبٴ ‪٦‬ٷٹٶی ٸ ٲٽبػطیٵ ‪ٚ‬یطثٹٲی‪.‬‬
‫‪ -‬ٸػٹز ثؿشط ٲٷبؾت ػٽز ا‪ٞ‬عایف ثعټ‪٧‬بضی‪.‬‬
‫ػٹیجبضٺ ټٳچٹٴ ‪ٚ‬بٮت ٲحالر ‪٢‬سیٳی قٽط ان‪ٟ‬ٽبٴ زچبض ‪٦‬ٳجٹزټبی ظیطؾبذشی ٸ ټٳچٷیٵ ٖسٰ سٷبؾ ت‬
‫ؾبظٲبٴ ‪ًٞ‬بیی‪٦ -‬بٮجسی ثب ٶیبظټبی ٲٗبنط ٲیثبقس‪ .‬ایٵ ‪٦‬ٳجٹزټب ث ٻ ټٳ طاٺ ا‪ ٞ‬ز ‪٦‬ی‪ٟ‬ی ز ٲحیُ ی ٶبق ی اظ‬
‫‪٦‬ٽٹٮز ثب‪ٞ‬ز‪ ،‬ٲٷؼط ثٻ ذبٮی قسٴ ٲحٯٻ اظ ؾ‪٧‬ٷٻ ‪٢‬سیٳی ٸ ػبی‪٫‬عیٷی آٶٽب ثب ا‪ٞ‬طازی اؾز ‪٦‬ٻ ټ یچ‪٪‬ٹٶ ٻ سٗٯ ‪١‬‬
‫ذبَط ٸ ‪٢‬طاثشی ثب ػٹیجبضٺ ٶساضٶس‪ .‬ثسیٵسطسیت ٲك‪٧‬الر ٖٳسٺ ٲحٯٻ ػٹیجبضٺ قبٲ٭ ٲٹاضز ظیط اؾز‪:‬‬
‫‪ٖ -‬سٰ سٷبؾت اٲ‪٧‬بٶبر ٸ ذسٲبر ثب ٶیبظټبی ٲٗبنط ؾب‪٦‬ٷبٴ‪.‬‬
‫‪ -‬ٲحسٸزیز زض ٖجٹض ٸ ٲطٸض ٸ زؾشطؾی ٸؾبی٭ ٶ‪٣‬ٯیٻ‪.‬‬
‫‪ -‬ایٵ ٲك‪٧‬الر ٶشبیؼی زاقشٻ ‪٦‬ٻ اظ ػٳٯٻ ٲیسٹاٴ ثٻ‪:‬‬
‫‪ -‬ا‪ٞ‬ز اضظـ ظٲیٵ ٸ ٲؿ‪٧‬ٵ؛‬
‫‪ٖ -‬سٰ سٳبی٭ ؾب‪٦‬ٷبٴ ثٻ ٶٹؾبظی اثٷیٻ ٸ ٲح٭ ظٶس‪٪‬ی ذٹز؛‬
‫‪ -‬ٲٽبػطر ؾب‪٦‬ٷبٴ ‪٢‬سیٳی ٸ انی٭ ٲحٯٻ؛‬
‫‪ -‬ٲًٗالر اػشٳبٖی اظ ‪٢‬جی٭ اٖشیبز ٸ ثعټ‪٧‬بضی‪.‬‬
‫ػٽز ض‪٦ ٕٞ‬ٳجٹزټب‪ ،‬ا‪٢‬ساٲبر ٲطٲشی زض ایٵ ٲحٯ ٻ اټ سا‪ ٜ‬ذبن ی ضا زٶج ب‪ ٬‬ٲ ی‪٦‬ٷٷ س ‪ ٦‬ٻ اظ آٴ ػٳٯ ٻ‬
‫ٲیسٹاٴ ثٻ‪ :‬ا‪ٞ‬عایف اضظـ اٲال‪ ٤‬ٸ ٲؿش‪ٛ‬الر‪ ،‬سأٲیٵ ؾطاٶٻ ذسٲبر ٲٹضز ٶیبظ ؾب‪٦‬ٷبٴ‪ ،‬احیبی ‪ٞ‬طټٷ ‪ ٢ ٩‬سیٳی‬
‫ٸ انی٭ زض ٲح٭‪ ،‬ایؼبز اقش‪ٛ‬ب‪ ٬‬ٸ اضایٻ ضاٺ ح٭ټبی ٲسیطیز ٸ ٲٽٷسؾی سطا‪ٞ‬ی ‪ ٥‬اق بضٺ ‪ ٦‬طز‪ .‬ي ٳٷبً ث ب ټ س‪ٜ‬‬
‫ح‪ ّٟ‬ضیرز ‪٦‬ٯی ثب‪ٞ‬ز‪ ،‬قٷبؾبیی ٖٷبنط ٸ زاٶٻثٷسیټبی آٴ ثب اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ سهبٸیط ټٹایی اٶؼ بٰ دصیط‪ٞ‬ش ٻ اؾ ز‪.‬‬
‫اضس‪٣‬بی ‪٦‬ی‪ٟ‬یز ثهطی ٸ ازضا‪ ٤‬ٲحیُی‪ ،‬اظ َطی‪ ١‬ثسٶٻؾبظی ٸ ‪ٟ٦‬ؿبظی ٲطا‪٦‬ع ٲحالر اٶؼبٰ ذٹاټس قس ‪ ٦‬ٻ زض‬
‫ایٵ ٲیبٴ ٖالٸٺ ثط ثٽؿبظی ٸ ٶٹؾبظی ‪ًٞ‬بټبی ٖٳٹٲی‪ ،‬ٲطٲز س‪٥‬ثٷبټبی حبئع اټٳیز س بضیری ٸ ٲٗٳ بضی‪ ،‬ث ٻ‬
‫نٹضر ذبل ٲسٶٓط ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ اؾز‪ .‬ٲطٲز ٲؿؼس ظٶس ‪٦‬طٲبٶی‪ ،‬حٳبٰ دٷؼكٷجٻ‪ ،‬ذبٶ ٻ ؾ بزار ٸ ؾ ‪٣‬بذبٶٻ اظ‬
‫ایٵ ‪٢‬جی٭ ا‪٢‬ساٲبر ٲی ثبقٷس‪ .‬زض ټٳیٵ ضاؾشب آؾیبة ‪ ٢‬سیٳی ٲؼٳٹٖ ٻ ‪ ٦‬ٻ سٳٯ ‪ ٥‬ق سٺ اؾ ز‪ ،‬ث ٻ ‪ ٦‬بضثطی‬
‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‪ ،‬ذسٲبسی ٸ ‪ًٞ‬بی ثبیط ٲ‪٣‬بث٭ حٳبٰ ‪٦‬ٻ زض ‪٪‬صقشٻ ٲؿ‪٧‬ٹٶی ثٹزٺ ثٻ ‪ًٞ‬بی ؾجع سجسی٭ ذٹاټس قس‪.‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 96‬‬

‫زض س‪٧‬ٳی٭ ایٵ ا‪٢‬ساٲبر‪ ،‬ثبظاضچٻی ‪٦‬ٹی ػٹیجبضٺ احیب ٸ ‪ًٞ‬بی ؾجع دكز ثبظاض اظ َطی ‪ ١‬چٽبضؾ ٹ ث ب ‪ ٪‬صض‬
‫ٲ‪٣‬بث٭ ٲطسجٍ ٸ ظٶسٺ ٲیقٹز‪ .‬زض ایٵ َطح ظٲیٵټبی ثبیط‪ ،‬ٲرطٸثٻ ٸ ٲشطٸ‪ ٦‬ٻ ٲُ بث‪ َ ١‬طحټ بی ‪ٞ‬طازؾ ز ث ٻ‬
‫ٲٷٓٹض سٹؾٗٻی دٽٷٻټبی ٲؿ‪٧‬ٹٶی آٲبزٺ ؾبظی ٲیقٹز‪ .‬زض َطح س‪ًٟ‬یٯی‪ ،‬ثطذی ٲٗبثط ‪٦‬ٻ زض ٶ‪٣‬بٌ ٸ ‪٪‬طٺټ بی‬
‫ثحطاٶی ‪٢‬طاض زاضٶس سٗطیى ٸ آظاز ؾبظی قسٺ ٸ ا‪٢‬ساٲبر ضٸاٴثركی زض آٶٽب نٹضر ذٹاټس ‪٪‬ط‪ٞ‬ز‪.‬‬
‫ٲٽٱسطیٵ دطٸغٺټبی ٲٹيٗی ٸ ٲٹيٹٖی َطح قبٲ٭‪:‬‬
‫‪ -‬انالح قج‪٧‬ٻی ٲٗبثط ثب سٹػٻ ثٻ َطحټبی ‪ٞ‬طازؾز؛‬
‫‪َ -‬طاحی قٽطی ٲطا‪٦‬ع ٲحالر ٸ ټٹیز ثركی ثٻ آٶٽب زض ضاؾشبی اټسا‪َ ٜ‬طح؛‬
‫‪ٟ٦ -‬ؿبظی ٸ ثسٶٻؾبظی ٲحٹض ٸ سٗطی‪ ٝ‬ٲؿیط ؾٹاضٺ‪ ،‬دیبزٺ ٸ احساص دبض‪٦‬یٷ‪٩‬ټبی ٲٹ‪٢‬ز؛‬
‫‪ -‬س‪ٛ‬ییط ‪٦‬بضثطی اثٷیٻ ٸ ‪ًٞ‬بټبی حبئع اټٳیز ٲٗٳبضی ٸ سبضیری‪.‬‬

‫‪ -1-4‬اّذاف والى دس ثبصصًذُػبصی ثبفت تبسیخی‬

‫‪ -‬ثبظ‪٪‬طزاٶسٴ ټٹیز انی٭ ٸ ثٹٲی ثٻ ثب‪ٞ‬ز سبضیری‬
‫‪ -‬ح‪ٟ‬بْز اظ ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ ثٻ ٖٷٹاٴ ططٸر ٲٯی‬

‫ساّجشدّبی ثبصصًذُػبصی‬
‫‪ -‬ػٯٹ‪٪‬یطی اظ سرٯیٻی ثب‪ٞ‬ز اظ ؾب‪٦‬ٷبٴ ‪٢‬سیٳی ٸ انی٭ آٴ‬
‫‪ -‬اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ ٲكبض‪٦‬ز ذٹزػٹـ ٲطزٲی‬
‫‪ -‬ایؼبز ظٲیٷٻټبی ٲٷبؾت اقش‪ٛ‬ب‪٬‬‬

‫‪ -2-4‬اّذاف خشد‬
‫اضس‪٣‬بی ض‪ٞ‬بٺ اػشٳبٖی ؾب‪٦‬ٷبٴ‬ ‫‪-‬‬
‫ضٸظآٲس ‪٦‬طزٴ ظیطؾبذزټب ٸ سأؾیؿبر ظیطثٷبیی زض ثب‪ٞ‬ز‬ ‫‪-‬‬
‫ضٸاٴثركی قج‪٧‬ٻ ٸ انالح ٸ احساص ٲٗبثط زض نٹضر ٮعٸٰ‬ ‫‪-‬‬
‫ٲطٲز ذبٶٻټبی ‪٢‬سیٳی‬ ‫‪-‬‬
‫سٹٮیس ٸ ‪ٞ‬طٸـ ٲحهٹالر‪ ،‬ثٻ ٸیػٺ نٷبیٕ زؾشی‬ ‫‪-‬‬
‫‪ٗٞ‬ب‪٦ ٬‬طزٴ ثبظاضچٻټب ٸ ٲطا‪٦‬ع سٹٮیس نٷبیٕ زؾشی‬ ‫‪-‬‬
‫ٲبٶس‪٪‬بض ‪٦‬طزٴ ثیكشط ‪٪‬طزق‪٫‬ط زض قٽط‬ ‫‪-‬‬
‫ایؼبز ػبشثٻټبی ٲٹضز ٶیبظ ‪٪‬طزق‪٫‬ط زض ثب‪ٞ‬ز ٸ زض قٽط‬ ‫‪-‬‬
‫ایؼبز اٮ‪٫‬ٹی ٲٷبؾت ؾیٳبی قٽطی زض ٲٗبثط ػسیس االحساص‬ ‫‪-‬‬
‫سٹػٻ ثٻ ٲطا‪٦‬ع ٲحالر ‪٢‬سیٳی ثٻ ٖٷٹاٴ ‪ًٞ‬بی قٽطی ثب اضظـ‬ ‫‪-‬‬
‫ؾبٲبٶسټی ٲطا‪٦‬ع ٲحالر‬ ‫‪-‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ قكٱ‪ :‬سؼطثیبر ح‪ٟ‬بْز ٸ احیب زض ثطذی اظ ٲطا‪٦‬ع سبضیری‪ٞ -‬طټٷ‪٫‬ی قٽطټبی ایطاٴ □ ‪97‬‬

‫‪ -‬احیبی ضاؾشٻټبی ثب اضظـ اظ َطی‪ ١‬ٶٹؾبظی ‪٦‬بٮجسی ٸ یب سعضی‪٦ ١‬بضثطیټبی ذبل‬

‫‪ -3-4‬عشحّب ٍ الذاهبت اًجبم ؿذُ‬

‫َطحټب ٸ ٲساذالر اٶؼبٰ قسٺ زض ٲحٹض ػٹیجبضٺ سٹؾٍ زٸ اض‪٪‬بٴ زٸٮشی ؾبظٲبٴ ٶٹؾ بظی ٸ ثٽؿ بظی‬
‫قٽطزاضی ٸ قط‪٦‬ز ٖٳطاٴ ٲؿ‪٧‬ٵ ؾبظاٴ ان‪ٟ‬ٽبٴ نٹضر دصیط‪ٞ‬شٻ اؾز‪ .‬ثسیٵسطسی ت ‪ ٦‬ٻ ‪ ٦‬٭ ٲح سٸزٺ‬
‫َطح ثیٵ زٸ ازاضٺ ٲص‪٦‬ٹض س‪٣‬ؿیٱ قسٺ ٸ زض ٖ یٵ ټٳ‪ ٧‬بضی ٸ ٲك بض‪٦‬ز ث ب ی‪ ٧‬سی‪٫‬ط‪ ،‬ټطی ‪ ٥‬ث ٻ ٶح ٹی‬
‫ٲساذالسی ضا زض ثب‪ٞ‬ز اٶؼبٰ زازٺ اٶس‪ .‬زض ایٵ اضسجبٌ‪ ،‬ؾبظٲبٴ ٶٹؾبظی ٸ ثٽؿبظی قٽطزاضی ثیكشط ثط ٲطٲز‬
‫‪٦‬بٮجسی ٲحٹض اٖٱ اظ ثسٶٻ ؾبظی‪ٟ٦ ،‬ؿبظی ٸ ٲطٲز اثٷیٻ ٸ زض ٲؼٳٹٔ اٶشٓبٰ ‪٦‬بٮجسی ثب‪ٞ‬ز سأ‪٦‬یس زاق شٻ‪،‬‬
‫زض حبٮی ‪٦‬ٻ قط‪٦‬ز ٖٳطاٴ ٲؿ‪٧‬ٵ ؾبظاٴ ؾٗی زاقشٻ سب ‪ٞ‬طاسط اظ ٲ ٹاضز ‪ ٞ‬ٹ‪ ٠‬د یف ض‪ٞ‬ش ٻ ٸ ث ٻ اػ طای‬
‫َطحټبی َطاحی قٽطی‪ ،‬سؼٳیٕ ٸ ثٽطٺ‪٪‬یطی اظ ٲكبض‪٦‬ز ٲطزٲی ٲجبزضر ٸضظز‪.‬‬

‫‪ -5‬تحلیل ٍ ًمذ تجبسة هحلِ ػیشٍع‪ ،‬ػٌگ ػیبُ ٍ جَیجبسُ‬

‫ثسیٽی اؾز ‪٦‬ٻ اػطای دطٸغٺټبیی ٶٓیط ٲحٯٻ ؾیطٸؼ‪ ،‬ؾٷ‪ ٩‬ؾ یبٺ ق یطاظ ٸ ػٹیج بضٺ ان ‪ٟ‬ٽبٴ ٲؿ شٯعٰ‬
‫ټٳ‪٫‬طا ثٹزٴ ‪٦‬ٯیٻ ٶٽبزټبی زؾز اٶسض‪٦‬بض ٲ‪٣‬ٹٮٻ ٲسٶی ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬اؾز ثٻ ٶحٹی ‪٦‬ٻ ٸْبی‪ ٝ‬ٸ ٲؿ ئٹٮیز ټ ط ‪ ٦‬ساٰ اظ‬
‫ٶٽبزټبی شیطثٍ ٲكرم ‪٪‬طزز ٸ ټط ‪٦‬ساٰ زضیبثٷس ‪٦‬ٻ ٲ‪٣‬ٹٮٻ ٲٹضز ٶٓط ی‪ ٥‬دسیسٺ سبضیری‪ٞ ،‬طټٷ‪ ٫‬ی‪ ،‬اػشٳ بٖی‬
‫ٸ ټٹیشی اؾز‪ .‬زض ٸا‪ ٕ٢‬ضاټجطزټبی ٲٹػٹز زض َطحټبی ػبٲٕ ٸ ‪٦‬الٴ قٽطی ٲیثبیؿز ثب‪ٞ‬ز س بضیری ق ٽط ضا‬
‫ثٻ ٖٷٹاٴ ػعئی الیٷ‪ ٥ٟ‬اظ حیبر قٽطی ٲیدٷساقز ٸ ثٻ ٖٷٹاٴ ٲحسٸزٺای ٸیػٺ ٲجشال ثٻ ٲك ‪٧‬الر ٸ ٲؿ بئٯی‬
‫‪٦‬ٻ ثٻ زٮی٭ ؾیبؾزټبی ثی ضٸیٻ سٹؾٗٻ قٽطی اظ ی‪ ٥‬ؾٹ ٸ ثٻ زالی٭ ؾیبؾی‪ ،‬اػشٳ بٖی ٸ ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی اظ ؾ ٹی‬
‫زی‪٫‬ط اظ ؾیط سحٹ‪ ٬‬قٽطی ٲحطٸٰ ٲبٶسٺ اؾز‪ ،‬ٮصا ایٵ سٯ‪ ٣‬ی ثی بٶ‪٫‬ط آٴ ذٹاټ س ث ٹز ‪ ٦‬ٻ زضٲ بٴ ثب‪ ٞ‬ز ٲحٯ ٻ‬
‫ؾیطٸؼ ٲؿشٯعٰ ٶؿری اؾز ‪٦‬ٻ ثب ٶؿد ٲشساٸ‪ ٬‬قٽط ػسیس ٲش‪ٟ‬بٸر اؾز‪ .‬اظ ؾٹی زی‪٫‬ط ای ٵ ٲ ساٸا ٲؿ شٯعٰ‬
‫ػطاحیټبی ٲٹيٗی ٸ ٲ‪ُٗ٣‬ی اؾز ‪٦‬ٻ ٲؿئٹٮیٵ اػطای ایٵ دطٸغٺ اؾبؾبً اظ چٷیٵ ٶؿ ری ‪ٚ‬ب‪ ٞ‬٭ ٸ ث ب ازثی بر‬
‫ایٵ ٲٹيٹٔ ٶبآقٷب ټؿشٷس ٸ سٗؼی٭ آٶٽب ثط اػطا‪ ،‬ایٵ ‪ٟٚ‬ٯز ضا ٲًبٖ‪ ٝ‬ٲی‪٪‬طزاٶس‪ٖ .‬ٳ ٭ ٲؿ شٷسٶ‪٫‬بضی اظ ثب‪ ٞ‬ز‬
‫ٲحٯٻ ؾیطٸؼ ٸ زؾشٻثٷسی س‪٧‬ساٶٻټب ٸ ٲحٹضټب ٸ ‪ُ٢‬تټ بی اضظق ٳٷس ٸ اؾ شرٹاٴثٷ سی ان ٯی ٲحٯ ٻ ی ‪٥‬‬
‫يطٸضر ثٹزٺ ‪٦‬ٻ ٲؿشٷسٶ‪٫‬بضی ٸ زؾشٻثٷسی ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬اٲط ثطٶبٲ ٻضی عی ٖٯٳ ی ضا سؿ ٽی٭ ٸ ٸْ بی‪ ٝ‬زؾ ش‪٫‬بٺټ بی‬
‫ټٳ‪٫‬طا ضا ٲكرم ٲی‪٦‬طز ‪٦‬ٻ ایٵ ٖٳ٭ ٲ‪ٟٛ‬ٹ‪ ٬‬ٲبٶسٺ‪ ،‬زض ٶشیؼٻ ‪٦‬٭ ضٸٶس اػطای َطح ضا ٖٯی ط‪ٚ‬ٱ ٖٯٳ ی ث ٹزٴ‬
‫َطح زض سئٹضی‪ ،‬ٲیعاٴ سح‪ ١٣‬آٴ ضا ثٻ حسا‪٢‬٭ ٲٳ‪٧‬ٵ ضؾبٶسٺ اؾز‪.‬‬
‫اٸٮٹیزثٷسی ٲٹايٕ اػطایی َج‪ ١‬اَالٖبر ٲٹػٹز ٸ سطٲیٱ ظیطؾبذزټبی ٲحٯٻ ٲ یسٹاٶؿ ز ٶ ٹٖی‬
‫ثؿشطؾبظی سٯ‪٣‬ی قٹز ‪٦‬ٻ زض سط‪ٚ‬یت ٸ ٲكبض‪٦‬ز ؾب‪٦‬ٷبٴ ٶ‪٣‬ف اؾبؾی ای‪ٟ‬ب ٲی‪٦‬ٷ س ‪ ٦‬ٻ ٲشأؾ ‪ٟ‬بٶٻ ػبٲ ٻ‬
‫ٖٳ٭ ٶذٹقیسٺ اؾز‪ .‬ٲالحٓٻ ٲی قٹز ‪٦‬ٻ ٖٯیط‪ٚ‬ٱ اٲ‪٧‬بٶبر ثبٮ‪٣‬ٹٺ ٲٹػٹز زض ٲحٯٻ‪ ،‬ایٵ اٲ‪٧‬بٶبر ث بٮ‪٣‬ٹٺ ث ٻ‬
‫‪ٗٞ‬٭ زض ٶیبٲسٺ‪ ،‬ٮصا ٲحٯٻ ؾیطٸؼ اظ ا‪٢‬ساٲبر اػطایی ٲٷُج‪ ١‬ثط انبٮزټبی ذٹز ٲحطٸٰ ٲبٶسٺ اؾز‪.‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 98‬‬

‫جذٍل‪ 3-6‬ا‪٢‬ساٲبر دیكٷٽبز قسٺ زض ٲحٹض ػٹیجبضٺ قٽط ان‪ٟ‬ٽبٴ ثٻ س‪٧ٟ‬ی‪ ٥‬ٶٹٔ ‪ٗٞ‬بٮیز‬
‫***‬
‫سح‪َ ١٣‬طح‬ ‫سٹيیحبر‬ ‫ا‪٢‬ساٲبر‬
‫‪+‬‬ ‫‪ -‬انالح قج‪٧‬ٻ ٲٗبثط ثب سٹػٻ ثٻ َطحټبی ‪ٞ‬طازؾز‪.‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪ٟ٦ -‬ؿبظی ٸ ثسٶٻؾبظی ٲحٹض ٸ سٗطی‪ ٝ‬ٲؿیط ؾٹاضٺ‪ ،‬دیبزٺ‬
‫‪+‬‬ ‫‪ -‬سأٲیٵ زؾشطؾیټب ٸ اضسجبَبر الظٰ زضٸٴ ثب‪ٞ‬ز‪.‬‬
‫‪*+‬‬ ‫‪ -‬ضٸاٴثركی ٸ ؾبٲبٶسټی ٲطا‪٦‬ع ٲحالر‪.‬‬
‫‪٦‬بٮجسی‬
‫‪*+‬‬ ‫‪ -‬ٲطٲز ٸ احیبی ٖٷبنط ثب اضظـ ثب‪ٞ‬ز‪.‬‬
‫‪*+‬‬ ‫‪َ -‬طاحی ٸ اػطای دبض‪٦‬یٷ‪٩‬ټب ٸ زؾشطؾیټبی ٲٹضز ٶیبظ‪.‬‬
‫‪ -‬ٶٹؾبظی ٸ ثٽؿبظی ٲٷبضټبی چٽ٭زذشطاٴ ٸ ؾبضثبٴ‪ًٞ ،‬بی ٲ‪٣‬بث٭ حٳبٰ دٷؼكٷجٻ‪ ،‬ثبظاضچٻټبی‬
‫‪+‬‬
‫‪٢‬سیٳی ٸ ‪٦‬بضٸاٶؿطاټبی ‪٦‬ٹټؿبضی ٸ ٶی‪.‬‬
‫*‬
‫‪+‬‬ ‫‪ -‬ایؼبز اضظـ ا‪ٞ‬عٸزٺ اٲال‪ ٤‬ٸ ٲؿش‪ٛ‬الر‪.‬‬
‫‪ -‬اضس‪٣‬بی ؾُح ا‪٢‬شهبز ؾب‪٦‬ٷبٴ ثب‪ٞ‬ز ٸ ایؼبز اقش‪ٛ‬ب‪ ٬‬اظ َطی‪ ١‬ایؼبز ٸ احیبی ٲحٹضټب ٸ ٖٳطاٴ‬
‫‪+‬‬ ‫زضٸٴ ٲحالر اظ َطی‪ ١‬ایؼبز ٲطا‪٦‬ع سٹٮیس‪ ،‬آٲٹظـ ٸ ‪ٞ‬طٸـ نٷبیٕ زؾشی‪ ،‬ایؼبز ‪٦‬بض‪٪‬بٺټبی‬
‫ا‪٢‬شهبزی‬
‫آٲٹظقی‪ ،‬ضاٺاٶساظی ٸ احیبی ثبظاضچٻ ټب‪.‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪ -‬ایؼبز ٲطا‪٦‬ع اقش‪ٛ‬ب‪٬‬ظایی ٸ ‪ٞ‬طٸـ نٷبیٕ زؾشی‪.‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪ -‬سجسی٭ ‪٦‬بضٸاٶؿطای ‪٦‬ٹټؿبضی ثٻ ‪ًٞ‬بی سؼبضی‪.‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪ -‬سؼسیس حیبر ثب‪ٞ‬ز‪.‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪ -‬ضاٺاٶساظی ز‪ٞ‬شط ٲكبض‪٦‬ز ټبی ٲطزٲی‪.‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪ -‬س‪ٛ‬ییط ‪٦‬بضثطی اثٷیٻ ٸ ‪ًٞ‬بټبی حبئع اټٳیز ٲٗٳبضی ٸ سبضیری‪.‬‬
‫اػشٳبٖی‬
‫‪+‬‬ ‫‪ -‬س‪ٛ‬ییط ثطذی ‪٦‬بضثطیټب ٸ سعضی‪٦ ١‬بضثطی ػسیس ثٻ ثب‪ٞ‬ز‪.‬‬
‫‪ -‬سجسی٭ حٳبٰ دٷؼكٷجٻ ثٻ ٲٹظٺ ‪٦‬شبة‪.‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪ -‬دیكٷٽبز ‪٦‬بضثطی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ثٻ ثطذی اثٷیٻ ٲؿ‪٧‬ٹٶی ‪٢‬سیٳی‪.‬‬
‫‪-----‬‬ ‫‪-------‬‬ ‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‬
‫‪-----‬‬ ‫‪-------‬‬ ‫ٲؿشٷسٶ‪٫‬بضی‬
‫‪+‬‬ ‫‪َ -‬طاحی قٽطی ٲطا‪٦‬ع ٲحالر ٸ ټٹیز ثركی ثٻ آٶٽب‬ ‫ح‪ ّٟ‬اٖشجبض‬
‫*‬
‫‪+‬‬ ‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ انبٮز ‪ -‬سٹػٻ ثٻ ثب‪ٞ‬ز ٸ ح‪ ّٟ‬زاٶٻثٷسی ٸ ٲٹض‪ٞ‬ٹٮٹغی آٴ زض ٖیٵ سٹػٻ ثٻ ټٹیز ثٹٲی‪.‬‬
‫* ٲح‪ ١٣‬قسٺ ‪ +‬سب حسٸزی ٲح‪ ١٣‬قسٺ ‪ *+‬ٲح‪ ١٣‬ٶكسٺ‪-‬‬
‫* ؾیبؾز اسربش قسٺ ٖجبضر ثٹزٺ اظ ٖسٰ ٶیبظ ثٻ ؾطٲبیٻ‪٪‬صاضی ذبل ٸ سٷٽب اظ َطی‪ ١‬دطزاذز ؾٹز اظ اضظـ ا‪ٞ‬عٸزٺ ظٲیٵ ٸ ثب ‪٦‬ٱ ق سٴ‬
‫ثركی ‪٦‬ٹچ‪ ٥‬اظ ټط دال‪ ٤‬ثٻ انالح ؾبذشبض ٲحٯٻ دطزاذشٻ قسٺ‪ ،‬ثٻ نٹضسی ‪٦‬ٻ دال‪٤‬ټ بی ‪ٞ‬طؾ ٹزٺ ٸ ٲرطٸث ٻ ٲٹػ ٹز زض ی ‪ ٥‬ثٯ ٹ‪٤‬‬
‫قٽطی سؼٳیٕ ٸ ؾذؽ ثط اؾبؼ ٲٹ‪ٗ٢‬یز ‪٢‬جٯی دال‪٤‬ټب‪ ،‬انالح ٸ ٲؼسزاً س‪٧ٟ‬ی‪ ٥‬ٲیقٹٶس ٸ آٶچٻ ټعیٷٻ ٲیقٹز ثركی اظ ظٲ یٵ اؾ ز‪،‬‬
‫ٮصا زٸٮز ظٲیٵ ټبی الظٰ ثطای ٲهبض‪ٖ ٜ‬ٳٹٲی ضا اظ َطی‪٦ ١‬ؿط زضنسی اظ ظٲیٵټ بی ؾ ب‪٦‬ٷیٵ ثب‪ ٞ‬ز ث ٻ زؾ ز ٲ یآٸضز ٸ ټط‪ ٦‬ساٰ اظ‬
‫ؾب‪٦‬ٷیٵ ثط حؿت ظٲیٷی ‪٦‬ٻ زاقشٷس زض اٶشٽبی ثبظؾبظی ٸاحس ٲؿ‪٧‬ٹٶی زضیب‪ٞ‬ز ٲی‪٦‬ٷٷس (اثطاټیٳی‪.)1388 ،‬‬
‫** ایٵ سٷٽب اٮ‪٫‬ٹی قٷبذشٻ قسٺ اظ ػبٶت ٲؿئٹالٴ ٲؿ‪٧‬ٵ ؾبظاٴ ٸ قط‪٦‬ز ٖٳطاٴ ٸ ثٽؿ بظی ق ٽطزاضی اؾ ز ‪ ٦‬ٻ سؼٳی ٕ ٸاح سټب ٸ‬
‫احساص ٸاحسټبی ػسیس ٸ ایؼبز اضظـ ا‪ٞ‬عٸزٺ ٲیثبقس‪ .‬اضظـ ا‪ٞ‬عٸزٺ زض ثؿیبضی اظ سؼبضة ػٽبٶی اظ َط‪ ٠‬زی‪٫‬طی ‪٢‬بث٭ حهٹ‪ ٬‬اؾ ز ‪ ٦‬ٻ‬
‫سُبث‪ ١‬ثیكشط ٸ ‪٦‬بٲٯشط ثب ح‪ ّٟ‬زاٶٻ ثٷسی ٸ ضیرز قٷبؾی قٽطی زاضز ٸ آٴ ٖجبضر اؾز اظ ح‪ ّٟ‬زاٶٻ ټب ثب حیبٌټبی ٲطثٹَٻ ٸ احی بی‬
‫اٮ‪٫‬ٹټبی ٲٹػٹز ٸ زض ٲٹاضز ٮعٸٰ س‪٣‬ٹیز آٶٽب ٸ ػصة ٖٳٯ‪٧‬طزټبی ٲشٷبؾت ٸ یب ػصة ػٳٗیز ٖال‪٢‬ٳٷس ثٻ ایٷ‪٫‬ٹٶٻ اظ ظٶ س‪٪‬ی ٸ ی ب ح‪ّ ٟ‬‬
‫ثب‪ٞ‬ز اػشٳبٖی ‪٦‬ٻ ض‪ٚ‬جز ثیكشطی ثٻ ازاٲٻ حیبر زضچٷیٵ اٮ‪٫‬ٹټبیی ضا زاضز ٸ ایؼبز ظٲیٷٻټبی ٲٗیكشی ثطای آٶبٴ اظ ‪٢‬جی٭ ‪ ٦‬بضثطیټ بی‬
‫ٖٳٹٲی ثب ټٹیز ذبل ػٽز ػصة ٲطاػٗٻ ‪٦‬ٷٷس‪٪‬بٴ ثیكشط اٖٱ اظ زاذٯی یب ذبضػی‪.‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ قكٱ‪ :‬سؼطثیبر ح‪ٟ‬بْز ٸ احیب زض ثطذی اظ ٲطا‪٦‬ع سبضیری‪ٞ -‬طټٷ‪٫‬ی قٽطټبی ایطاٴ □ ‪99‬‬

‫اظ ؾٹی زی‪٫‬ط ایٵ ثؿشط ٲی سٹاٶؿز ٲشٷبؾت ثب ی‪ ٥‬ظٶس‪٪‬ی اظ ‪٪‬ٹٶٻ زی‪٫‬طی ؾبٲبٴ ثیبثس ‪ ٦‬ٻ ٲٷُج ‪١‬‬
‫ثط انبٮزټبی اػشٳبٖی ٸ ‪٦‬بٮجسی سبضیری ثبقس ٸ ٲیسٹاٶؿز ػبشة ػٳٗیشی ثبقس ‪ ٦‬ٻ ث ب ای ٵ ‪٪‬ٹٶ ٻ اظ‬
‫ظٶس‪٪‬ی احؿبؼ ‪٢‬طاثز زاضٶس‪َ .‬جٗبً چٷیٵ دسیسٺای ٲؿشٯعٰ ا‪٢‬ساٲبر اػشٳبٖی‪ٞ ،‬طټٷ‪٫‬ی ٸ ٲكبض‪٦‬ز ػٹیی‬
‫اؾز ‪٦‬ٻ زض َطح ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬ٸ زض اػطا اططی اظ آٴ ٶیؿز‪.‬‬
‫اٲیس ٲیض‪ٞ‬ز ‪٦‬ٻ سٳبٲی ٶٽبزټب ٸ ؾبظٲبٴټبی ٲؿئٹ‪( ٬‬زض ‪٪‬بٰ اٸ‪ ٬‬قٽطزاضی ٲٷُ‪٣‬ٻ ٸ ؾبظٲبٴ ٖٳطاٴ‬
‫ٸ ثٽؿبظی قٽطی) ٶیبر ٸ اٮعاٲبر َطح ٲهٹة ضا دی‪٫‬ی طی ‪٦‬ٷٷ س‪ .‬اػ طای َ طح دیك شبظ (ٲح ٹض ان ٯی‬
‫قٳبٮی‪-‬ػٷٹثی ٲحٯٻ ٸ ‪ًٞ‬بټبی ٲطسجٍ ثب آٴ ثٻ ټٳطاٺ ٲؼٳٹٖٻ ٲؿ‪٧‬ٹٶی دك شیجبٴ آٴ) ټطچ ٻ ؾ طیٗشط‬
‫آ‪ٚ‬بظ ‪٪‬طزز‪ٞ .‬طآیٷس ٖٳطاٴ‪ ،‬ثٽؿبظی ٸٶٹؾبظی ٲحٯٻ ؾیطٸؼ‪ -‬ثب ټٳیبضی سك‪٧‬٭ ٲحٯی ‪٦‬ٻ ٶُ‪ٟ‬ٻ آٴ ق ‪٧‬٭‬
‫‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ اؾز‪٪ -‬بٰ ثٻ ‪٪‬بٰ زٶجب‪ ٬‬قٹز ٸؾطاٶؼبٰ‪ ،‬ایؼبز سحٹ‪( ٬‬ث ب ټ س‪ ٜ‬ثٽج ٹز ‪٦‬ی‪ٟ‬ی ز ظٶ س‪٪‬ی ٸ ‪ ًٞ‬بی‬
‫قٽطی) ثٻ ز‪ٞ‬شط سٹؾٗٻ ٲحٯٻ ؾذطزٺ قٹز‪.‬‬
‫سؼطثٻ ؾٻ ؾب‪ ٬‬زض‪٪‬یطی ٲكبٸض زض سٽیٻ َطح ثٽؿبظی ٸ ٶٹؾبظی ٲحٯٻ ؾیطٸؼ ثب ضٸی‪٧‬طز ٲكبض‪٦‬شی‪،‬‬
‫چكٱ اٶساظ ضٸقٷی ثطای زؾشیبثی ثٻ ٶیبر ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬ثسؾز ٶساز‪ .‬ایٵ ٲٽٱ زض ‪٪‬طٸی ایؼبز سح ٹ‪ ٬‬اؾبؾ ی زض‪:‬‬
‫اٮ‪ -ٝ‬حٹظٺ ٲؿئٹٮیز ٸ قطح ٸْبی‪ ٝ‬ؾبظٲبٴټب ٸ ٲؤؾؿبر ٲؤطط زض ٖٳطاٴ قٽطی ة‪ -‬ٲؼٳٹٖٻ يٹاثٍ ٸ‬
‫ٲ‪٣‬طضار ٲٹضز ٖٳ٭ آٶبٴ‪ ،‬ٸ ع‪ -‬ٲٷبؾجبر ثرفټبی زٸٮشی ٸ ٖٳٹٲی ثب ی‪٧‬سی‪٫‬ط ٸ ثب سك‪٧‬٭ټبی ق ٽطٸٶسی‬
‫اؾز‪ .‬ا‪ٞ‬عٸٴ ثطایٵ‪ ،‬اٲطٸظ ضٸقٵ قسٺ اؾز ‪٦‬ٻ َطحټبی ثٽؿبظی ٸ ٶٹؾبظی ثب‪ٞ‬زټ بی ‪ ٢‬سیٳی ٸ سؼسی س‬
‫ؾبذشبض ٸ احیبی ٲحالر س بضیری‪ ،‬زض ٲؼ طز ذ ٹز ٸ ٲح سٸز ث ٻ ا‪ ٢‬ساٲبر ‪٦‬بٮج سی (سؼٳی ٕ‪ ،‬سرطی ت‪،‬‬
‫ٶٹؾبظی) ‪٦‬بضآٲس ٶجٹزٺ ٸ قج‪٧‬ٻای اظ ا‪٢‬ساٲبر سٹؾٗٻ ا‪٢‬شهبزی‪ ،‬اػشٳبٖی‪ ،‬ټٳ طاٺ ث ب سٹؾ ٗٻ ٸ ٖٳ طاٴ زض‬
‫چٽبضچٹة ٲساذالر ٸ ا‪٢‬ساٲبر ‪٦‬بٮجسی‪ ،‬ٲیثبیؿز ثٻ نٹضر ی‪٧‬ذبضچٻ ٸ ټٳذیٹٶس‪ ،‬ثط اؾبؼ ؾ بظٲبٶسټی‬
‫ٲكبض‪٦‬ز شیٷ‪ٟٗ‬بٴ‪ ،‬نٹضر دصیطز‪ .‬سؼطثٻ ؾیطٸؼ ٶكبٴ زاز ‪٦‬ٻ حشی يٹاثٍ سكٹی‪٣‬ی (س طا‪٦‬ٱ ؾ بذشٳبٶی‬
‫ثیكشط ٸ ثركٹز‪٪‬ی ٖٹاضو ٸ‪ )...‬ٶیع ثٻ سٷٽبیی ‪٢‬بزض ثٻ احیبی ٲحٯٻ سبضیری ٶیؿز ٸ سٷٽب سج سی٭ سٗ بٸٶی‬
‫ٲحٯی ٖال‪٢‬ٳٷس زیطٸظ ثٻ ی‪ ٥‬ثؿبظ ٸ ث‪ٟ‬طٸـ اٲطٸظ ٲٷؼط ٲیق ٹز ٸ زض ق ‪٧‬٭ ح سا‪٦‬ظطی‪ ،‬ث ٻ سرطی ت ٸ‬
‫‪1‬‬
‫ٶٹؾبظی س‪ ٥‬دال‪٤‬ټبی ٲؿ‪٧‬ٹٶی ٲیاٶؼبٲس‪.‬‬
‫زض ‪٪‬صض ؾٷ‪ ٩‬ؾیبٺ قیطاظ ا‪٢‬ساٲبر ‪٢‬بث٭ سٹػٽی اظ ثٗس ‪٦‬بٮجسی اٶؼبٰ قسٺ اؾ ز اظ ػٳٯ ٻ اټ ٱ ای ٵ‬
‫ا‪٢‬ساٲبر ٲیسٹاٴ ثٻ س‪ٛ‬ییطاسی ‪٦‬ٻ زض ثطذی ثٷبټبی ٲؿ‪٧‬ٹٶی ٸ سجسی٭ آٶٽب ثٻ ‪٦‬بضثطیټ بی زی‪ ٫‬ط اظ ‪٢‬جی ٭‬
‫ٲٽٳبٶؿطا‪ ،‬ٲٹظٺ ٖ‪٧‬ؽ‪ ،‬ٲٹظٺ ٲٹؾی‪٣‬ی ٸ ‪ ...‬ٸ یب ٸػٹز ثًٗی اثٷیٻ ٸیػٺ اظ ‪٢‬جی ٭ ٲؿ ؼس ٲك یط‪ ،‬ثبظاضچ ٻ‬
‫ٲطثٹَٻ ‪٦‬ٻ احیب قسٺ ٸ ‪٦‬ٯیؿبی اضاٲٷٻ ٸ ثبظاضچٻ ٲطثٹَ ٻ اق بضٺ ‪ ٦‬طز‪ .‬اظ ق ٹاټس اٲ ط چٷ یٵ اؾ شٷجبٌ‬
‫ٲی قٹز ‪٦‬ٻ ٲحٹض ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬اظ ا‪٢‬جب‪ ٬‬ذٹثی ثطذٹضزاض ٶیؿز ٸ زض آٴ اٲٷیز ‪٦‬ب‪ٞ‬ی ثبالذم ثطای ا‪ٞ‬طاز ‪ٚ‬یطثٹٲی‬

‫‪ .1‬ز‪٦‬شط ظٶٹظی‪ ،‬ٲؿئٹ‪َ ٬‬طح ٲحٯٻ ؾیطٸؼ‬

 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 100‬‬

‫ٸػٹز ٶساضز‪ .‬ی‪٧‬ی اظ زالی٭ ایٵ اٲط ٖسٰ ٲكبض‪٦‬ز ػٳٗی ا‪ٞ‬طاز ثٹٲی زض ا‪٢‬ساٲبر ٖٳٯ‪٧‬طزی سعضی‪ ١‬قسٺ ثٻ‬
‫ٲحسٸزٺ اؾز‪ .‬ثسیٽی اؾز ‪٦‬ٻ ٲكبض‪٦‬ز ػٹیی ٲطزٰ ذٹز ٲشًٳٵ اثٗبزی اظ ایٳٷی ٸ اٲٷی ز اؾ ز ‪ ٦‬ٻ‬
‫دٷٽبٴ ثٻ ٶٓط ٲی ضؾس‪ .‬ٮصا يطٸضی اؾز ‪٦‬ٻ ثٻ ٲٹاظار ا‪٢‬ساٲبر ‪٦‬بٮجسی‪ ،‬اثٗبز اػشٳبٖی ٸ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی اٲط ٶیع‬
‫ٲٹضز ٲُبٮٗٻ ٸ ثطضؾی ‪٢‬طاض ٲی‪٪‬ط‪ٞ‬ز ٸ ضاټ‪٧‬بضټبی ٲشٷبؾتسط اضایٻ ٲیكس‪.‬‬
‫زض ٲحٯٻ ػٹیجبضٺ ان‪ٟ‬ٽبٴ ٶیع سٗسازی اظ ثبظاضچٻټب ثٻ ٖٷٹاٴ ٲحٹضټبی ‪ٞ‬طٖی اؾشرٹاٴثٷ سی ٲحٯ ٻ‪،‬‬
‫ٲطٲز ‪٦‬بٮجسی قسٺ ٸ احیب ‪٪‬كشٻاٶس ٸ سٗسازی ‪ًٞ‬بی ؾجع احیب قسٺ ٸ ‪٦‬بضٸاٶؿطاټبیی ٶیع ٲطٲ ز ق سٺ ٸ‬
‫س‪ٛ‬ییط ‪٦‬بضثطی یب‪ٞ‬شٻاٶس‪ .‬زض ٲحٹض ‪ٞ‬ٹ‪ٟ٦ ٠‬ؿبظی اٶؼبٰ قسٺ ٸ ثٷ بی س بضیری ٲٷ بض چٽ ٭ زذش طاٴ ٸ ٲٷ بض‬
‫ؾبضثبٴ ٶیع ؾبٲبٶسټی قسٺاٶس‪ .‬ٲیشٹاٴ اشٖبٴ ‪٦‬طز ‪٦‬ٻ ا‪٢‬ساٲبر اٶؼبٰ قسٺ ٲظجز ‪٢‬ٯٳ ساز ٲ ی‪ ٪‬طزز‪ ،‬ٸٮ ی‬
‫ټٳبٴ انٯی ضا ‪٦‬ٻ زض ٲٹضز ٲحٯٻ ؾیطٸؼ دیكٷٽبز قس ٲجٷی ثط ٲؿشٷسؾبظی‪َ -‬ج‪٣‬ٻثٷسی ٸ اٸٮٹیزثٷسی‬
‫ٸ ثطٶبٲٻضیعی ٖٯٳی ثط اؾبؼ ٲؿشٷسار اٲطی اؾز ‪٦‬ٻ زض ٲٹضز ػٹیجبضٺ ٶیع نبز‪ ٠‬اؾز‪.‬‬
‫زض ‪٪‬عاضـ قط‪٦‬ز ٖٳطاٴ ٸ ٲؿ‪٧‬ٵ ؾبظاٴ ٲطثٹٌ ثٻ ؾب‪ 1388 ٬‬ٶشیؼٻ ‪٪‬یطی ٲیقٹز ‪٦‬ٻ ثؿیبضی اظ‬
‫ٸاحسټبی زضقز زاٶٻ سبضیری ٸ اضظقٳٷس ٲحٯٻ زض ؾب‪٬‬ټبی ‪٪‬صقشٻ ثٻ ٖٯ ز ‪٦‬ٽٹٮ ز ٸ ٖ سٰ ضؾ یس‪٪‬ی‬
‫سرطیت قسٺ اٶس‪ .‬زض ایٵ اضسجبٌ سك‪٧‬ی٭ ‪٦‬ٳیؿیٹٴ َطاحی ٲٗٳبضی ٲشك‪٧‬٭ اظ ٲٗٳبضاٴ ن بحت ؾ ج‪ ٥‬ٸ‬
‫ا‪ٞ‬طاز زاٶك‪٫‬بټی ٸ ٖال‪٢‬ٳٷساٴ ثٻ سبضید ٲٗٳبضی ایطاٴ‪ ،‬ثبالذم ٲٗٳبضی زٸضاٴ اؾالٲی ایطاٴ ٸ زٸؾشساضاٴ‬
‫ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ ٖال‪٢‬ٳٷساٴ ٸ َط‪ٞ‬ساضاٴ ٲیطاص َجیٗی يطٸضی ثٹز ‪٦‬ٻ ثشٹاٶس َطحټبی ٸیػٺ سٽیٻ ق سٺ‬
‫ثب ٶ‪٫‬طـ اٮ‪٫‬ٹټبی ټٹیز ثرف ٸ ثط‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ اظ اٮ‪٫‬ٹټبی ؾٷشی ٲٹػٹز‪ ،‬ؾ بٲبٴٲٷ سی ٲٗٳ بضی ٲطث ٹٌ ث ٻ‬
‫ٲحسٸزٺ ضا َج‪ ١‬انٹ‪ ٬‬ذبنی‪ ،‬ٲشًٳٵ ټٹیز ‪٦‬بٮجسی ٲحٯٻ ثٻ اػطا ث‪٫‬صاضز‪٦ .‬ٳیؿیٹٶی ٲشك‪٧‬٭ اظ سٗساز‬
‫ٲٗسٸزی اظ ٲبٮ‪٧‬بٴ ذبٶٻټبی ثب‪٢‬یٳبٶسٺ ٸ اضظقٳٷس ػٽز ٶٓبضر ٸ ټٳ‪٧‬بضی ثب ز‪ٞ‬شط ؾبظٲبٴ زض ػٽز ٶی ٭‬
‫ثٻ اټسا‪ ٜ‬اػطایی ح‪ٟ‬بْز ٶیع ضاټ‪٧‬بضی زی‪٫‬ط زض ایٵ ػٽز ثٻ ٶٓط ٲیضؾس‪.‬‬
‫ایٷٽب اثٗبز ذبنی اظ ٲكبض‪٦‬ز ٲطزٰ ٸ ؾب‪٦‬ٷبٴ ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬ٯٳساز ٲیقٹز‪ .‬ؾبیط اثٗبز ٲكبض‪٦‬ز ٲ یسٹاٶؿ ز‬
‫ٲكبض‪٦‬ز ػٹیی اظ ا‪ٞ‬طاز ذبل ؾب‪٦‬ٵ زض ثب‪ٞ‬ز ان‪ٟ‬ٽبٴ ثبقس‪ ،‬اظ ػٳٯٻ ‪٦‬ؿبٶی ‪٦‬ٻ ٖال‪٢‬ٳٷس ث ٻ ظٶ س‪٪‬ی زض‬
‫ذبٶٻټبی ثب ټٹیز ټؿشٷس‪ .‬یب ایؼبز اثعاض ٲٗیكز ٲیسٹاٶؿز اثٗبز زی‪٫‬طی اظ ٲكبض‪٦‬ز ػٹیی ضا ثٻ ‪٦‬ٳ ‪٥‬‬
‫ثُٯجس‪ ،‬ثٻ ٶحٹی ‪٦‬ٻ ثب اذشهبل ‪٦‬بضثطیټبیی ٸیػٺ‪ ،‬ػٹاٶبٴ ثبشٸ‪ ٠‬ٸ ثی‪٧‬بض ضا ػٽ ز زٖ ٹر ث ٻ ټٳ‪ ٧‬بضی‬
‫ثطای سأٲیٵ آیٷسٺ ق‪ٛ‬ٯی ذٹز ټٳطاٺ ٶٳبیس ٸ ثركی اظ ؾطٲبیٻټبی ٲٳ‪ ٧‬ٵ ضا ػ صة ای ٵ اٲ ط ‪٦‬ٷ س ٸ ث ب‬
‫سك‪٧‬ی٭ ی‪ ٥‬نٷسٸ‪ ٠‬ٸیػٺ ټطثبض ثب ٲطٲز ی‪ ٥‬ٸاحس ٸ ٸا‪٪‬صاضی آٴ‪ ،‬ؾطٲبیٻ الظٰ ثطای ازاٲٻ اٲ ط ضا ‪ ٞ‬طاټٱ‬
‫ٶٳبیس‪ .‬ایٵ ٶٹٔ ا‪٢‬ساٲبر اضظـ ا‪ٞ‬عٸزٺ ضا اظ َط‪ ٠‬زی‪٫‬طی ‪ٚ‬یط اظ ؾبذز ٸ ؾبظ ٸاحسټب ثٻ نٹضر چٷس َج‪٣‬ٻ‬
‫ٸ ‪ٞ‬ب‪٢‬س ټٹیز ‪ٞ‬طاټٱ ذٹاټس ٶٳٹز‪ .‬ثسیٽی اؾز ‪٦‬ٻ ایٵ ٶٹٔ ا‪٢‬ساٲبر َبٮت نجط‪ ،‬حٹنٯٻ‪ ،‬ظٲ بٴ ٸ ٶ‪٫‬طق ی‬
‫ػطاحبٶٻ اؾز ‪٦‬ٻ ثب چكٱ اٶساظ سٗؼی٭ ‪٪‬ٹٶٻ ٸ ‪ٞ‬ب‪٢‬س ٶٓبضر ٲساٰ ٲش‪ٟ‬بٸر اؾ ز‪ .‬اؾبؾ بً سؼٳی ٕ ٸاح سټب‬
‫ثسٸٴ ٶ‪٫‬طـ ټٹیشی قبٲ٭ ټٹیز ‪٦‬بٮجسی‪ٞ ،‬طټٷ‪٫‬ی‪ ،‬اػشٳبٖی ٸ َجیٗی قبٲ٭ اؾش‪٣‬طاضټبی ‪ًٞ‬بیی ق ‪٧‬٭‬
‫‪ٞ‬ه٭ قكٱ‪ :‬سؼطثیبر ح‪ٟ‬بْز ٸ احیب زض ثطذی اظ ٲطا‪٦‬ع سبضیری‪ٞ -‬طټٷ‪٫‬ی قٽطټبی ایطاٴ □ ‪101‬‬

‫‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ زض َٹ‪ ٬‬ظٲبٴ‪ ،‬ٲشًٳٵ ضیرز قٷبؾی ٸیػٺ ثب‪ٞ‬ز‪ ،‬ا‪٢‬ساٲی ثی ټٹی ز اؾ ز‪ ،‬ث بالذم زض ثؿ شطی‬
‫اػشٳبٖی ‪٦‬ٻ ټیچ ‪٪‬ٹٶٻ اٮ‪٫‬ٹی ٲٗٳبضی ٸ یب يٹاثٍ ٲشطنس ثط َطاحی ٸ ؾ بذز ٸ ؾ بظ ضا سح ز ‪٦‬ٷش ط‪٬‬‬
‫ٶساضز ٸ سٷٽب اٮ‪٫‬ٹټبی ضایغ ٲؼٳٹٖٻ ؾبظی ضا ٲٹضز سٹػٻ زاضز‪.‬‬
‫اٲب احیبی ٲطا‪٦‬ع ٲحالر ٸ قٷبؾبیی ٖٷبنط ٖٳسٺ سبضیری آٶٽب ٸ ٲطٲز ٸ احیب ٸ زض ٲٹاضزی ثبظؾ بظی‬
‫آٶٽب ضا ثبیؿشی اٲطی ٲظجز ‪٢‬ٯٳساز ٶٳٹز‪ .‬اظ ؾٹی زی‪٫‬ط چٽطٺ دطزاظی ٲحٹضټب ٸ ‪ٞ‬طا‪ٚ‬ز اظ دكز دٹؾ شٻ ٸ‬
‫یب ا‪٢‬ساٰ اظ َطی‪ ١‬سؼٳیٕ ٸاحسټب اٲطی ؾُحی ٶ‪٫‬ط زض ضٸی‪٧‬طزټبی ٶ‪ ٫‬طـ ث ٻ احی ب ثب‪ ٞ‬زټ بی س بضیری‬
‫اؾز‪.‬‬
‫ٲؿشٷسؾبظی ثب‪ٞ‬ز قبٲ٭ ‪٦‬ٯیٻ س‪٧‬ساٶٻټب ٸ ٖٷبنط ٲٹػٹز ٸ ٲحٹضټب ٸ ‪ُ٢‬ت ټب ‪٦‬ٳ‪ ٥‬ق بیبٴ س ٹػٽی‬
‫ثٻ ثطٶبٲٻضیعی ٲیٶٳٹز‪َ .‬جٗبً ٲجٷبی ثطٶبٲٻضیعی ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲجٷبی سٹؾ ٗٻ‪ ،‬سٹؾ ٗٻ ح‪ٟ‬بْ ز ٲح ٹض‬
‫ٲیثبیؿز ‪٢‬ٯٳساز ٲیقس‪ .‬زض آٴ نٹضر ضٸـټبی ٲٹضزٶٓط ٶی ع ضٸـټ بی ٲش‪ ٟ‬بٸسی ٲ ی‪٪‬طزی س ٸ ٲ ی‬
‫سٹاٶؿز اٶشٓبض زاقز ‪٦‬ٻ ثب‪ٞ‬ز ػٹیجبضٺ اظ دیٹؾش‪٫‬ی ٸ ی‪٧‬ذبضچ‪٫‬ی ‪٦‬بٲ٭ ٶٻ سٷٽب زض سٗ سازی اظ ٲحٹضټ ب ٸ‬
‫ثسٶٻټب ٸ ‪ ٝ٦‬ټب ثطذ ٹضزاض ‪ ٪‬طزز ثٯ‪ ٧‬ٻ ٲح یٍ َجیٗ ی ٸ ٲح یٍ س بضیری آٴ ق بٲ٭ ‪٦‬ٯی ٻ حی بٌټ ب‪،‬‬
‫دٹقفټبی ‪٪‬یبټی اٮ‪٫‬ٹی اؾش‪٣‬طاضټبی ‪ًٞ‬بیی ٲٹضزٶٓط ‪٢‬طاض ٲی‪٪‬ط‪ٞ‬ز‪ .‬ٮصا سٽیٻ َطحټبیی ‪ ٦‬ٻ ث ٻ ػ بی‬
‫سٗطیى ٲساٰ زض زؾشطؾیټب‪َ ،‬طحټبی ٲجس‪ ٬‬سطا‪ٞ‬ی‪٧‬ی ضا ػسی ٲیدٷساقز ٸ ‪٪‬كبیفټبی ٲٹضز ٮ عٸٰ ضا‬
‫ػبی‪٫‬عیٵ سٗطیى اظ ٲحٹض ٲیٶٳٹز‪ ،‬اظ ٶشبیغ ثٽشطی ثطذٹضزاض ٲیقس‪ .‬زض ‪٪‬عاضـ قط‪٦‬ز ٖٳطاٴ ٸ ٲؿ ‪٧‬ٵ‬
‫ؾبظاٴ ٲٷُ‪٣‬ٻ ٲط‪٦‬عی ٲطثٹٌ ثٻ ؾب‪ 1388 ٬‬ٺ‪.‬ـ اظ سٷٓیٱ ٲؼسز ظٲیٵ‪ 1‬ثٻ قیٹٺ غادٷی ؾرٵ ثٻ ٲی بٴ‬
‫آٲسٺ‪ ،‬ایٵ اٲط ٲی سٹاٶس زض ی‪ ٥‬ثب‪ٞ‬ز ‪ٞ‬طؾٹزٺ ٸ ‪ٞ‬ب‪٢‬س اضظـ نبز‪ ٠‬ثبقس ٶٻ زض ی‪ ٥‬ثب‪ٞ‬ز سبضیری ٸ ‪ ٢‬سیٳی‬
‫ٸ ؾٷشی ‪٦‬ٻ زض َٹ‪ ٬‬ظٲبٴ ثط اؾبؼ اٮ‪٫‬ٹټبی ٲٗیٵ ٸ ثط اؾ بؼ س‪ ٧ٟ‬ط ٸ اٶسیك ٻ ٸ اٖش‪ ٣‬بز ٲٗ یٵ ق ‪٧‬٭‬
‫‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ اؾز‪.‬‬
‫زض ٲؼٳٹٔ ا‪٢‬ساٲبر ػٹیجبضٺ ضا چٷیٵ ٲیسٹاٴ ذالنٻ ‪٦‬طز‪:‬‬
‫‪ -1‬دٹؾشٻؾبظی ٸ ٶٹؾبظی نط‪ٞ‬بً ‪٦‬بٮجسی ثب ٲجبٶی ٲ‪ٛ‬كٹـ‬
‫‪ٖ -2‬سٰ سٹػٻ ثٻ زاٶٻ ټبی ٲٹػٹز زض دكز دٹؾشٻ ٸ س‪ٛ‬ییط زض ٲحٹضټب ثٻ ٲظبثٻ ی‪ ٥‬ثرف اظ قٽط‪٦‬ی‬
‫ؾیٷٳبیی‬
‫‪ٖ -3‬سٰ سٹػٻ ثٻ ٸیػ‪٪‬یټبی َجیٗی‪ ،‬سبضیری‪٦ ،‬بٮجسی ٸ اػشٳبٖی ٲحٯٻ‬
‫‪ٚ -4‬یط‪ٗٞ‬ب‪ ٬‬ٲبٶسٴ ز‪ٞ‬شط ٲطثٹٌ ثٻ ٲكبض‪٦‬زټبی ٲطزٲی زض ثب‪ٞ‬ز ثٻ زٮی٭ ٖسٰ ٸػ ٹز ثطٶبٲ ٻ ٖٯٳ ی‬
‫ٲسٸٴ زض ایٵ ضاؾشب‪.‬‬

‫‪1. Land Readjustment‬‬

 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 102‬‬

‫جذٍل‪ 4-6‬ػسٸ‪ ٬‬سحٯیٯی ا‪٢‬ساٲبر اٶؼبٰ ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ زض ٲحٯٻ ؾیطٸؼ سٽطاٴ‬

‫سحٯی٭‬ ‫قیٹٺ ا‪٢‬ساٰ زض ٲحسٸزٺ ٲٹضز ٶٓط‬ ‫ظٲیٷٻ ا‪٢‬ساٲبر‬
‫ٖٳ٭ ٲؿشٷسٶ‪٫‬بضی اظ ثب‪ٞ‬ز ٲحٯٻ ؾیطٸؼ ٸ زؾشٻ ثٷسی‬
‫زض ٶشیؼٻ ‪٦‬٭ ضٸٶس اػطای َطح ضا ٖٯیط‪ٚ‬ٱ‬ ‫س‪٧‬ساٶٻټب ٸ ٲحٹضټب ٸ ‪ُ٢‬تټبی اضظقٳٷس ٸ اؾشرٹاٴثٷسی‬
‫ٖٯٳی ثٹزٴ َطح زض سئٹضی‪ ،‬ٲیعاٴ سح‪١٣‬‬ ‫انٯی ٲحٯٻ ی‪ ٥‬يطٸضر ثٹزٺ ‪٦‬ٻ ٲؿشٷسٶ‪٫‬بضی ٸ زؾشٻثٷسی‬ ‫ٲؿشٷسٶ‪٫‬بضی‬
‫آٴ ضا ثٻ حسا‪٢‬٭ ٲٳ‪٧‬ٵ ضؾبٶسٺ اؾز‪.‬‬ ‫‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬اٲط ثطٶبٲٻضیعی ٖٯٳی ضا سؿٽی٭ ٸ ٸْبی‪ ٝ‬زؾش‪٫‬بٺټبی‬
‫ټٳ‪٫‬طا ضا ٲكرم ٲی‪٦‬طز ‪٦‬ٻ ایٵ ٖٳ٭ ٲ‪ٟٛ‬ٹ‪ ٬‬ٲبٶسٺ اؾز‪.‬‬
‫ٖسٰ سٹػٻ ثٻ ٲجبٶی ٸ سٗؼی٭ زض اػطای‬ ‫ا‪٢‬ساٲبر ٲٹضز ٶٓط ٲجشٷی ثط ػطاحیټبی ٲٹيٗی ٸ ٲ‪ُٗ٣‬ی‬
‫ٲجبٶی ٶٓطی ٲسٸٴ ٸ‬
‫َطحټب‪ ،‬ایٵ ‪ٟٚ‬ٯز ضا ٲًبٖ‪ ٝ‬ٲی‪٦‬ٷس ٸ‬ ‫اؾز ‪٦‬ٻ ٲؿئٹٮیٵ اػطای ایٵ دطٸغٺ اؾبؾبً اظ چٷیٵ ٶؿری‬
‫ازثیبر ٲٹيٹٔ‬
‫زؾشطؾی ثٻ اټسا‪ ٜ‬دطٸغٺ ٲیؿط ٶٳی‪٪‬طزز‪.‬‬ ‫‪ٚ‬ب‪ٞ‬٭ ٸ ثب ازثیبر ایٵ ٲٹيٹٔ ٶبآقٷب ټؿشٷس‪.‬‬
‫ٖٯیط‪ٚ‬ٱ اٲ‪٧‬بٶبر ثبٮ‪٣‬ٹٺ ٲٹػٹز زض ٲحٯٻ‪،‬‬ ‫اٸٮٹیزثٷسی ٲٹايٕ اػطایی َج‪ ١‬اَالٖبر ٲٹػٹز ٸ سطٲیٱ‬
‫ایٵ اٲ‪٧‬بٶبر ثبٮ‪٣‬ٹٺ ثٻ ‪ٗٞ‬٭ زض ٶیبٲسٺ‪ ،‬ٮصا‬ ‫ظیطؾبذزټبی ٲحٯٻ ٲیسٹاٶؿز ٶٹٖی ثؿشطؾبظی سٯ‪٣‬ی قٹز‬ ‫اٸٮٹیز ثٷسی زض اػطا ٸ‬
‫ٲحٯٻ ؾیطٸؼ اظ ا‪٢‬ساٲبر اػطایی ٲٷُج‪١‬‬ ‫‪٦‬ٻ زض سط‪ٚ‬یت ٸ ٲكبض‪٦‬ز ؾب‪٦‬ٷبٴ ٶ‪٣‬ف اؾبؾی ای‪ٟ‬ب ٲی‪٦‬ٷس‬ ‫ٲكبض‪٦‬ز ؾب‪٦‬ٷبٴ‬
‫ثط انبٮزټبی ذٹز ٲحطٸٰ ٲبٶسٺ اؾز‪.‬‬ ‫‪٦‬ٻ ٲشأؾ‪ٟ‬بٶٻ ػبٲٻ ٖٳ٭ ٶذٹقیسٺ اؾز‪.‬‬
‫ایٵ ثؿشط ٲیسٹاٶؿز ٲشٷبؾت ثب ی‪ ٥‬ظٶس‪٪‬ی اظ ‪٪‬ٹٶٻ زی‪٫‬طی‬
‫چٷیٵ دسیسٺای ٲؿشٯعٰ ا‪٢‬ساٲبر اػشٳبٖی‪،‬‬
‫ؾبٲبٴ ثیبثس ‪٦‬ٻ ٲٷُج‪ ١‬ثط انبٮزټبی اػشٳبٖی ٸ ‪٦‬بٮجسی‬ ‫ا‪٢‬ساٲبر اػشٳبٖی‪-‬‬
‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ ٲكبض‪٦‬ز ػٹیی اؾز ‪٦‬ٻ زض‬
‫سبضیری ثبقس ٸ ٲیسٹاٶؿز ػبشة ػٳٗیشی ثبقس ‪٦‬ٻ ثب ایٵ‬ ‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ ػصة ؾب‪٦‬ٷبٴ‬
‫َطح ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬ٸ زض اػطا اططی اظ آٴ ٶیؿز‪.‬‬
‫‪٪‬ٹٶٻ اظ ظٶس‪٪‬ی احؿبؼ ‪٢‬طاثز زاضٶس‪.‬‬

‫جذٍل‪ 5-6‬ػسٸ‪ ٬‬سحٯیٯی ا‪٢‬ساٲبر اٶؼبٰ ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ زض ‪٪‬صض ؾٷ‪ ٩‬ؾیبٺ قیطاظ‬
‫سحٯی٭‬ ‫قیٹٺ ا‪٢‬ساٰ زض ٲحسٸزٺ ٲٹضز ٶٓط‬ ‫ظٲیٷٻ ا‪٢‬ساٲبر‬
‫س‪ٛ‬ییطاسی ‪٦‬ٻ زض ثطذی ثٷبټبی ٲؿ‪٧‬ٹٶی ٸ سجسی٭ آٶٽب ثٻ ‪٦‬بضثطیټبی زی‪٫‬ط‬
‫زض ‪٪‬صض ؾٷ‪ ٩‬ؾیبٺ قیطاظ‬
‫اظ ‪٢‬جی٭ ٲٽٳبٶؿطا‪ ،‬ٲٹظٺ ٖ‪٧‬ؽ‪ ،‬ٲٹظٺ ٲٹؾی‪٣‬ی ٸ ‪ ...‬ٸ یب ٸػٹز ثًٗی اثٷیٻ‬
‫ا‪٢‬ساٲبر ‪٢‬بث٭ سٹػٽی اظ ثٗس‬ ‫ا‪٢‬ساٲبر ‪٦‬بٮجسی‬
‫ٸیػٺ اظ ‪٢‬جی٭ ٲؿؼس ٲكیط‪ ،‬ثبظاضچٻ ٲطثٹَٻ ‪٦‬ٻ احیب قسٺ ٸ ‪٦‬ٯیؿبی اضاٲٷٻ‬
‫‪٦‬بٮجسی اٶؼبٰ قسٺ اؾز‪.‬‬
‫ٸ ثبظاضچٻ ٲطثٹَٻ اقبضٺ ‪٦‬طز‪.‬‬
‫ٲحٹض ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬اظ ا‪٢‬جب‪ ٬‬ذٹثی ثطذٹضزاض ٶیؿز ٸ اٲٷیز ‪٦‬ب‪ٞ‬ی ثبالذم ثطای‬
‫ٖسٰ ٲكبض‪٦‬ز ػٳٗی ا‪ٞ‬طاز ثٹٲی‬
‫ا‪ٞ‬طاز ‪ٚ‬یطثٹٲی ٸػٹز ٶساضز‪.‬‬ ‫اٲٷیز اػشٳبٖی ٸ‬
‫زض ا‪٢‬ساٲبر ٖٳٯ‪٧‬طزی سعضی‪١‬‬
‫ثسیٽی اؾز ‪٦‬ٻ ٲكبض‪٦‬ز ػٹیی ٲطزٰ ذٹز ٲشًٳٵ اثٗبزی اظ ایٳٷی ٸ‬ ‫ٲكبض‪٦‬ز ػٹیی‬
‫قسٺ ثٻ ٲحسٸزٺ‬
‫اٲٷیز اؾز ‪٦‬ٻ دٷٽبٴ ثٻ ٶٓط ٲیضؾس‪.‬‬
‫چٷبٶچٻ ثٻ ٲٹاظار ا‪٢‬ساٲبر ‪٦‬بٮجسی‪ ،‬اثٗبز اػشٳبٖی ٸ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی اٲط ٶیع ٲٹضز‬
‫زض ٶٓط ٶ‪٫‬ط‪ٞ‬شٵ اثٗبز اػشٳبٖی‬ ‫ا‪٢‬ساٲبر ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‪-‬‬
‫ٲُبٮٗٻ ٸ ثطضؾی ‪٢‬طاض ٲی‪٪‬ط‪ٞ‬ز‪ ،‬زض آٴ نٹضر ضاټ‪٧‬بضټبی ٲشٷبؾت سط اضایٻ‬
‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‬ ‫اػشٳبٖی‬
‫ٲیقس‪.‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ قكٱ‪ :‬سؼطثیبر ح‪ٟ‬بْز ٸ احیب زض ثطذی اظ ٲطا‪٦‬ع سبضیری‪ٞ -‬طټٷ‪٫‬ی قٽطټبی ایطاٴ □ ‪103‬‬

‫جذٍل ‪ 6-6‬ػسٸ‪ ٬‬سحٯیٯی ا‪٢‬ساٲبر اٶؼبٰ ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ زض ٲحٯٻ ػٹیجبضٺ ان‪ٟ‬ٽبٴ‬

‫سحٯی٭‬ ‫قیٹٺ ا‪٢‬ساٰ زض ٲحسٸزٺ ٲٹضز ٶٓط‬ ‫ظٲیٷٻ ا‪٢‬ساٲبر‬
‫زض ٲحٯٻ ػٹیجبضٺ ان‪ٟ‬ٽبٴ سٗسازی اظ ثبظاضچٻټب ثٻ ٖٷٹاٴ‬
‫ٲیشٹاٴ اشٖبٴ ‪٦‬طز ‪٦‬ٻ ا‪٢‬ساٲبر اٶؼبٰ قسٺ ٲظجز‬
‫ٲحٹضټبی ‪ٞ‬طٖی اؾشرٹاٴثٷسی ٲحٯٻ‪ ،‬ٲطٲز ‪٦‬بٮجسی‬
‫‪٢‬ٯٳساز ٲی‪٪‬طزز‪ ،‬ٸٮی ٲؿشٷسؾبظی‪َ ،‬ج‪٣‬ٻثٷسی‪،‬‬
‫قسٺ ٸ احیب ‪٪‬كشٻاٶس ٸ سٗسازی ‪ًٞ‬بی ؾجع احیب قسٺ ٸ‬
‫اٸٮٹیزثٷسی ٸ ثطٶبٲٻضیعی ٖٯٳی ثط اؾبؼ ٲؿشٷسار‬ ‫ا‪٢‬ساٲبر ‪٦‬بٮجسی‬
‫‪٦‬بضٸاٶؿطاټبیی ٶیع ٲطٲز قسٺ ٸ س‪ٛ‬ییط ‪٦‬بضثطی یب‪ٞ‬شٻاٶس‪.‬‬
‫اٲطی اؾز ‪٦‬ٻ زض ایٵ ٲحسٸزٺ ٲٹضز سٹػٻ ‪٢‬طاض‬
‫زض ٲحٹض ‪ٞ‬ٹ‪ٟ٦ ٠‬ؿبظی اٶؼبٰ قسٺ ٸ ثٷبی سبضیری ٲٷبض‬
‫ٶ‪٫‬ط‪ٞ‬شٻ اؾز‪.‬‬
‫چٽ٭ زذشطاٴ ٸ ٲٷبض ؾبضثبٴ ٶیع ؾبٲبٶسټی قسٺاٶس‪.‬‬
‫سؼٳیٕ ٸاحسټب ا‪٢‬ساٲی ثیټٹیز اؾز‪ ،‬ثبالذم زض‬ ‫سؼٳیٕ ٸاحسټب ثسٸٴ ٶ‪٫‬طـ ټٹیشی قبٲ٭ ټٹیز‬
‫ثؿشطی اػشٳبٖی ‪٦‬ٻ ټیچ ‪٪‬ٹٶٻ اٮ‪٫‬ٹی ٲٗٳبضی ٸ یب‬ ‫‪٦‬بٮجسی‪ٞ ،‬طټٷ‪٫‬ی‪ ،‬اػشٳبٖی ٸ َجیٗی قبٲ٭‬
‫يٹاثٍ ٲشطنس ثط َطاحی ٸ ؾبذز ٸ ؾبظ ضا سحز‬ ‫اؾش‪٣‬طاضټبی ‪ًٞ‬بیی ق‪٧‬٭ ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ زض َٹ‪ ٬‬ظٲبٴ ‪٦‬ٻ‬ ‫سٹػٻ ثٻ انبٮز‬
‫‪٦‬ٷشط‪ ٬‬ٶساضز ٸ سٷٽب اٮ‪٫‬ٹټبی ضایغ ٲؼٳٹٖٻؾبظی ضا‬ ‫ٲشًٳٵ ضیرز قٽطی ٸ ‪٪‬ٹٶٻ ٲٗٳبضی ثب‪ٞ‬ز ٲی ثبقس‪،‬‬
‫ٲٹضزسٹػٻ زاضز‪.‬‬ ‫‪ٞ‬ب‪٢‬س اضظـ ذٹاټس ثٹز‪.‬‬
‫ٲطٲز س‪٧‬ساٶٻټب اٲطی ٲظجز ‪٢‬ٯٳساز ٲی قٹز اٲب اظ‬ ‫احیبی ٲطا‪٦‬ع ٲحالر ٸ قٷبؾبیی ٖٷبنط ٖٳسٺ سبضیری‬
‫ؾٹی زی‪٫‬ط چٽطٺ دطزاظی ٲحٹضټب ٸ ‪ٞ‬طا‪ٚ‬ز اظ دكز‬ ‫آٶٽب ٸ ٲطٲز ٸ احیب ٸ زض ٲٹاضزی ثبظؾبظی آٶٽب ٸ ٲطٲز‬ ‫ا‪٢‬ساٲبر ‪٦‬بٮجسی‬
‫دٹؾشٻ ثٻ ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ ‪ٟٚ‬ٯز اظ ٲٗٷبی ی‪٧‬ذبضچ‪٫‬ی اؾز‪.‬‬ ‫دٹؾشٻټب اٶؼبٰ ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ اؾز‪.‬‬
 ‫فلل ّفتن‬
‫ساّجشدّب‪ ،‬ساّىبسّب ٍ ضَاثظ پیـٌْبدی‬
‫‪ -1‬هحه صًی هیضاى اًغجبق هٌـَسّبی هَسد ثشسػی ٍ لَاًیي ثیيالوللی دس ایرشاى ثرب‬
‫تىیِ ثش تجبسة ایشاى ٍ جْبى دس اهش احیبی ثبفتّبی تبسیخی‬
‫اظ ثطضؾی ٲٷكٹضټبی ٲٹضز ٶٓط ٸ ‪٢‬ٹاٶیٵ ػٽبٶی ایٵ ٶشبیغ حبن٭ ٲی‪٪‬طزز ‪٦‬ٻ ټط‪٦‬ساٰ اظ آٶٽب ثط ی‪٧‬ی‬
‫اظ ٲؤٮ‪ٟ‬ٻټبی سبضیری‪ٞ ،‬طټٷ‪٫‬ی‪٦ ،‬بٮجسی‪ ،‬ا‪٢‬شهبزی‪ ،‬اػشٳبٖی‪ ،‬اٶؿبٶی ٸ‪ ...‬سٳط‪٦‬ع ثیكشطی زاضٶس‪ ،‬ٮصا ػٽ ز‬
‫زؾشیبثی ثٻ ی‪ ٥‬ٲٷكٹض ػبٲٕ ٲیسٹاٴ اظ آٶٽب ثٽطٺ ػؿز‪ .‬اظ ؾٹی زی‪٫‬ط سؼبضة احی ب زض ای طاٴ ٸ ػٽ بٴ‬
‫حبٸی اَالٖبر ٸ ػٳٕ ثٷسیټبی ٲكرهی اؾز ‪٦‬ٻ اظ اٲشعاع آٶٽب ثب ٲؤٮ‪ٟ‬ٻټبی ٲٷكٹضټب‪ ،‬ٲٹاضز ظیط ‪٢‬بث٭‬
‫اؾشرطاع اؾز‪.‬‬
‫‪ -‬ٲساذٯٻ اظ َطی‪ ١‬ٲٗٳبضی ٲٗبنط زض ٲؼٳٹٖٻټب ٸ ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری ٲیثبیؿز ‪٦‬بٮجس ٲٹػٹز ضا ثٻ‬
‫ٖٷٹاٴ چٽبضچٹثی ثطای سٹؾٗٻ آسی زض ٶٓط ث‪٫‬یطز‪.‬‬
‫‪ -‬ضیرز قٷبؾی قٽطی ٸ اٮ‪٫‬ٹټبی ٲطسجٍ ٲیثبیؿز ح‪٪ ّٟ‬طزٶس‪.‬‬
‫‪ -‬ٶؿجز ثیٵ ‪ًٞ‬بی ؾبذشٻ قسٺ ٸ ‪ًٞ‬بی ثبظ ٲی ثبیؿز ث ط اؾ بؼ اٮ‪٫‬ٹټ بی ق ٽطسبضیری سٷٓ یٱ‬
‫‪٪‬طزز‪.‬‬
‫‪ -‬اٶُجب‪ ٠‬ٸ اٮ‪٫‬ٹثطزاضی اظ ؾیٳبی ‪٦‬ٯی ٸ ْبټطی ثٷبټبی سبضیری اٖٱ اظ ٲهبٮح‪ ،‬ضٶ ‪ ٩‬ٸ سعئیٷ بر ٸ‬
‫ذالنٻ ٶٳٹزٴ آٶٽب زض َطح ٲٹضز ٶٓط ثٻ ٶحٹی ‪٦‬ٻ ذُٹٌ ‪٦‬ٯی ثٷبی ٲٹضز ٲساذٯٻ ‪٢‬بث٭ ذٹاٶبیی‬
‫ثبقس (يٳٵ ح‪ ّٟ‬سكرم ذٹز)‪ ،‬يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫‪٦- -‬ٷشط‪ ٬‬ٸ ٲسیطیز ٖجٹض ٸ ٲطٸض ٸؾبی٭ ٶ‪٣‬ٯیٻ ٸ اح ساص سٹ‪ ٫ٟ٢‬بٺټ بی ٲٷبؾ ت زض ق ٽط س بضیری الظٰ‬
‫اؾز‪.‬‬
‫‪ -‬دیفثیٷی ٸ سك‪٧‬ی٭ ‪٦‬ٳیؿیٹٴټبی ٲسیطیز ثحطاٴ ثطای ثب‪ٞ‬ز س بضیری زض ثطاث ط ح ٹازطی ٲبٶٷ س‬
‫ظٮعٮٻ ٸ ؾبیط ثالیبی َجیٗی ٸ آٮٹز‪٪‬ی ټٹا سٹنیٻ ٲیقٹز‪.‬‬
‫‪ -‬ح‪ ّٟ‬ٸ س‪٧‬ظیط اٮ‪٫‬ٹټبی ٸیػٺ قٽطی اظ ‪٢‬جی٭ ‪ًٞ‬بټبی ث بظ ٸ ٲی ساٴ ټ ب ٸ ٲی بٴ ؾ طاټبی ٸؾ یٕ‬
‫ثبالذم ٲیبٴ ؾطاټبی ٲؿبػس ٸ ؾطاټب ٸ ‪٦‬بضٸاٶؿطاټب يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫‪ -‬ح‪ ّٟ‬ٸ سطٸیغ اٮ‪٫‬ٹټبی ‪ًٞ‬بیی ٲطثٹٌ ثٻ ‪ًٞ‬بټبی ثبظ قٽطی زض اضسجبٌ ثب ٶ‪ ٣‬ف ٸ حً ٹض ٲ طزٰ‬
‫يطٸضی اؾز‪.‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 106‬‬

‫ضٸیسازټبی ٲطثٹٌ ثٻ ٲ‪٧‬بٴټبی سبضیری ٲیثبیؿز ٲٹضز سٹػٻ ح‪ٟ‬بْشی ‪٢‬طاض ‪٪‬یطز‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫زض نٹضر اٶٽساٰ ٸ اٲحبی ٲحیٍ سبضیری‪ ،‬ٲیسٹاٴ ثط اؾبؼ ق ٹاټس ‪ٞ‬یعی‪ ٧‬ی ٲظجش ٻ ٶؿ جز ث ٻ‬ ‫‪-‬‬
‫ٲطٲز ٸ ثبظؾبظی‪ ،‬ثٻ ٲٷٓٹض اٖبزٺ ٸیػ‪٪‬یټبی ٲحیُی ٸ ‪٦‬بٮجسی ‪ًٞ‬بی سبضیری ا‪٢‬ساٰ ٶٳٹز‪.‬‬
‫س‪ٛ‬ییطار ٲشٷبؾت ثب ٶیبظټبی ضٸظ ٲیثبیؿز ثب اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ ٲهبٮحی اٶؼبٰ ث‪٫‬ی طز ‪ ٦‬ٻ دیٹؾ ش‪٫‬ی ٸ‬ ‫‪-‬‬
‫اٶؿؼبٰ ٸ ټٳبټٷ‪٫‬ی ٲحیٍ سبضیری آٴ ضٖبیز قسٺ ثبقس‪.‬‬
‫ثطضؾی ٸ سهٹیت َطحټب زض ٲطاػ ٕ زاضای ن الحیز؛ اػ طای َ طحټ ب سٹؾ ٍ ٲؼطی بٴ زاضای‬ ‫‪-‬‬
‫نالحیز ٸ ٶٓبضر ٲساٰ ثط اػطای َطحټب يطٸضی اؾز‪.‬‬

‫‪ -1-1‬تَجِ ثِ هؼبئل التلبدی ثبفت تبسیخی‬

‫‪-‬سسٸیٵ ؾیبؾزټبی ٲٷؿؼٱ ٸ ٲٷبؾت ٲطثٹٌ ث ٻ سٹؾ ٗٻ ا‪٢‬شه بزی ٸ اػشٳ بٖی ث طای ح‪ٟ‬بْ ز اظ‬
‫ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫‪ -‬ثركٹز‪٪‬یټبی ٸؾیٕ ٲبٮیبسی ٸ ٖٹاضو زض ػٽز ضاٺ اٶساظی ظٶس‪٪‬ی ‪ٗٞ‬ب‪ ٬‬ٸ ‪٦‬بؾشٵ سسضیؼی اظ ایٵ‬
‫حٳبیزټب سٹنیٻ ٲیقٹز‪.‬‬
‫‪ -‬حًٹض ثرف ذهٹنی زض چٽبضچٹة ٲ‪٣‬طضار ٸ ‪٢‬ٹاٶیٵ ح‪ٟ‬بْشی زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫‪ٗٞ -‬بٮیزټبی ٲطثٹٌ ثٻ اٶؼٳٵټب ٸ سك‪٧‬٭ټ بی ٲطزٲ ی ث طای ح‪ٟ‬بْ ز ٸ ٲطٲ ز ثب‪ ٞ‬زټ ب ‪ٞ‬طن ز‬
‫ٲ‪ٛ‬شٷٳی اؾز‬
‫‪ -‬اټسا‪ ٜ‬ٲٗیٵ ٲطثٹٌ ثٻ ٲؤٮ‪ٟ‬ٻټبی اػشٳبٖی‪ٞ ،‬طټٷ‪٫‬ی ٸ ا‪٢‬شهبزی ثٻ اٲط ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز ثب‪ ٞ‬زټ ب‬
‫‪٦‬ٳ‪ ٥‬ٲی‪٦‬ٷس (ٲكطٸٌ ثٻ آٶ‪٧‬ٻ اټسا‪ ٜ‬ا‪٢‬شهبزی ٲشًٳٵ اټسا‪ ٜ‬سبضیری‪ٞ -‬طټٷ‪٫‬ی ٶیع ثبقس)‬

‫‪ -2-1‬تَجِ ثِ هؼبئل اجتوبػی ثبفت تبسیخی‬

‫‪ -‬احیبی ثب‪ٞ‬ز سبضیری اظ َطی‪ ١‬اذشهبل ‪٦‬بضثطیټبی ػسیس ٲ یثبیؿ ز ث ب ٲك ٹضر ٸ ٶٓطؾ ٷؼی‬
‫‪٦‬بضثطاٴ ٲطثٹَٻ ٸ ثط اؾبؼ ٲُبٮٗبر ٸ ثب ٲكبض‪٦‬زټبی ٲرشٯ‪ ٝ‬اػشٳبٖی ټٳطاٺ ثبقس‪.‬‬
‫‪ -‬ثؿشط ٲٷبؾت ػٽز ا‪٢‬ساٲبر ح‪ٟ‬بْشی ٸ ٲطٲشی ثب ‪ٞ‬طاټٱ ‪ ٦‬طزٴ ظٲیٷ ٻټ بی اػشٳ بٖی ٸ ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی‬
‫ٲیؿط اؾز‪.‬‬
‫اٮ‪ -ٝ‬ح‪ٟ‬بْز اظ قٽطټبی سبضیری ثبیس ثركی اظ ؾیبؾزټبی سٹؾٗٻ اػشٳبٖی ثبقس‪.‬‬
‫ة‪ -‬ؾبٲبٶسټی ثب‪ٞ‬ز ؾ‪٧‬ٹٶشی ی‪٧‬ی اظ انٯیسطیٵ اټسا‪ ٜ‬ح‪ٟ‬بْز اؾز‪.‬‬
‫ع‪ -‬ٲشٷبؾت ؾبظی ثب‪ٞ‬ز ثطای ظٶس‪٪‬ی ٲٗبنط ٲؿشٯعٰ سأٲیٵ ذسٲبر ٖٳٹٲی زض ثب‪ٞ‬ز اؾز‪.‬‬
‫ز‪ -‬ثبیس قیٹٺټبیی دیف ‪٪‬ط‪ٞ‬ز سب ٲ‪٣‬ٹٮٻ ح‪ٟ‬بْز اظ ؾٹی ؾب‪٦‬ٷبٴ ثب‪ٞ‬ز ٲٹضز حٳبیز ‪٢‬طاض ‪٪‬یطز‪.‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ ټ‪ٟ‬شٱ‪ :‬ضاټجطزټب‪ ،‬ضاټ‪٧‬بضټب ٸ يٹاثٍ دیكٷٽبزی □ ‪107‬‬

‫‪ -‬زض ٲسیطیز ی‪ ٥‬ٲ‪٧‬بٴ ثٻ ‪٢‬هس ح‪ٟ‬بْز ٲیثبیؿز ثٻ ٲ‪ٟ‬بټیٱ ٸ اضسجبَ بر اػشٳ بٖی ث یٵ ٲ طزٰ ٸ‬
‫ٲ‪٧‬بٴ ٲٹضز ٶٓط سٹػٻ ‪٦‬طزٺ ٸ ظٲیٷٻ ٲكبض‪٦‬ز ؾب‪٦‬ٷبٴ ٸ اؾش‪ٟ‬بزٺ‪٦‬ٷٷس‪٪‬بٴ ضا ‪ٞ‬طاټٱ آٸضز‪.‬‬
‫‪ -‬ضٸاثٍ‪ ،‬ؾٷزټب ٸ دیٹٶسټبی ‪ٚ‬یط ٲٯٳٹؼ اػشٳبٖی ٶی ع زض احی ب ٲی طاص ث ٹٲی ٸ ‪٦‬بٮج سی ثٷبټ ب ٸ‬
‫ح‪ٟ‬بْز ‪٢‬طاض ‪٪‬یطز‪.‬‬ ‫ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری ٲیثبیؿز ٲٹضز سٹػٻ ٸ حٳبیز ٸ‬

‫‪ -3-1‬تَجِ ثِ هؼبئل فشٌّگی ثبفت تبسیخی‬

‫‪ -‬ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ یبزٲبٴ سبضیری زض ثط‪٪‬یطٶسٺ اؾش‪٣‬طاضټبی قٽطی یب ضٸؾشبیی اؾ ز ‪ ٦‬ٻ زض آٶٽ ب ق بټسی اظ‬
‫ی‪ ٥‬سٳسٴ ذبل یب سحٹٮی ٲٽٱ یب ٸا‪ٗ٢‬ٻای سبضیری یب‪ٞ‬ز ق ٹز ٸای ٵ ضٸی سازټب ‪ ٦‬ٻ ث ٻ اضظـ ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی‬
‫سجسی٭ قسٺاٶس‪ ،‬ٲیثبیؿز ٲٹضز ح‪ٟ‬بْز ‪٢‬طاض ‪٪‬یطٶس‪.‬‬
‫اٮ‪ – ٝ‬ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز ٸ احیبی ثٷبټب ٸ ثب‪ٞ‬زټب ثبیس سٹأٰ ثب ح‪ٟ‬بْز اظ ٲحیٍ َجیٗی آٶٽب نٹضر ‪٪‬یطز‪.‬‬
‫ة – سطٸیغ اضظـټب زض ‪ٞ‬طټٷ‪ٖ ٩‬ٳٹٲی‪ ،‬سأطیط ثٷیبزی زض اٲط ح‪ٟ‬بْز زاضز‪.‬‬
‫اٮ‪ –ٝ‬ثطٶبٲٻ سطٸیغ ٖٳٹٲی اظ اضظـټبی ٲیطاطی ٸ اَالٔ ضؾبٶی ثب قیٹٺټ بی ٲٷبؾ ت ٲ یثبیؿ ز اظ‬
‫زٸضٺ اثشسایی زض ٲساضؼ آ‪ٚ‬بظ قٹز‪.‬‬
‫ة ‪ -‬سساض‪ ٤‬ظٲیٷٻټبی آٲٹظقی سرههی ثطای ټٳٻ نبحجبٴ ٲكب‪ٚ‬٭ زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫‪ -‬ح‪ٟ‬بْز ‪٢‬بٶٹٶی اظ ثب‪ٞ‬ز ټب ٸ ٲحٹَٻټ ب ٸ ثٷبټ ب ث ب اؾ ش‪ٟ‬بزٺ اظ ضٸـټ بیی ٲبٶٷ س ‪ٞ‬ٽطؾ ز ‪ ٦‬طزٴ‬
‫زاضاییټب‪ ،‬سسٸیٵ ‪٢‬ٹاٶیٵ‪ ،‬آییٵٶبٲٻ ٲطسجٍ ٸ ٲسٸٴ‪ ،‬ٲٷكٹضټبی ٲطسجٍ‪ ،‬دبزاـټبی ٲبٮیبسی‪ ،‬سسٸیٵ ٸ ٶكط‬
‫ٲیعاٴ ثٽطٺټبی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٲیؿط اؾز‪.‬‬
‫‪ -‬اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ قیٹٺټبی ثٹٲی زض اٲط ح‪ٟ‬بْز ثب سٹػٻ ثٻ ثؿشط اػشٳبٖی ٸ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی آٴ سؿٽی٭ ‪٦‬ٷٷ سٺ‬
‫اٲط ح‪ٟ‬بْز اؾز‪.‬‬
‫‪ -‬ا‪٢‬ساٲبر ٲٗبنط اظ ‪٢‬جی٭ ؾبذز ٸ ؾبظ ٸ س‪ٛ‬ییطار الظٰ ػٽ ز س أٲیٵ ذ سٲبر زض ثٷبټ ب‪ ،‬ثب‪ ٞ‬زټ ب‪،‬‬
‫ٲحٹَٻټب ٸ ٲؼٳٹٖٻ ټب ثبیؿشی ث ٻ ٸیػ‪ ٪‬ی ؾ ٷشی ٲٹػ ٹز زض آٶٽ ب سٹػ ٻ زاق شٻ ٸ ضٸح س بضیری آٴ ضا‬
‫سحزاٮكٗبٔ ‪٢‬طاض ٶسټس‪.‬‬

‫‪ -4-1‬تَجِ ثِ هؼتٌذًگبسی ثبفت تبسیخی‬

‫‪ -‬ٲؿشٷسؾبظی ٲطثٹٌ ثٻ اٲٹض ٲطٲشی ثٷب‪ ،‬ٲؼٳٹٖٻ‪ ،‬ٲحٹَٻ ٸ ثب‪ٞ‬ز ٲیثبیؿ ز ټٳ طاٺ ‪ ٪‬عاضـټ بی‬
‫ٲسٸٴ ٸ سهبٸیط ٲطثٹَٻ ثبقس ٸ اٶشكبض ‪٪‬عاضـټبی ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬ثطای زؾشطؾی ‪٦‬ٯیٻ دػٸټك‪٫‬طاٴ يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫‪ -‬س‪٧‬ٳی٭ ٲؿشٷسار ثٷبټب‪ ،‬ٲحٹَٻټب ٸ ٲؼٳٹٖٻټب ٸ ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری ث ٻ ٖٷ ٹاٴ ثبٶ ‪ ٥‬اَالٖ بر زض‬
‫ػٽز اس‪ٟ‬ب‪٢‬بر احشٳبٮی اظ ‪٢‬جی٭ ؾٹاٶح َجیٗی ٸ ‪ٚ‬یطٺ يطٸضسی اػشٷبة ٶبدصیطاؾز‪.‬‬
‫‪ٞ -‬ٽطؾز ثطزاضی ٸ ٲؿشٷسؾبظی ثٷبټب ٸ ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری ثبٖ ض ‪٦‬ؿ ت آ‪ ٪‬بټیټ بی ٖٳی ‪ ١‬س ط اظ‬
‫ٸیػ‪٪‬یټبی َجیٗی‪ٞ ،‬طټٷ‪٫‬ی ٸ ضیرز قٷبؾی ٸ ‪٪‬ٹٶٻ قٷبؾی ٲیقٹز‪.‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 108‬‬

‫‪ -5-1‬تَجِ ثِ اػتجبس فشٌّگی ٍ اكبلت ثبفت تبسیخی‬

‫‪ -‬ح‪ٟ‬بْز اظ الیٻټبی سبضیری زض ثٷب‪ ،‬ٲؼٳٹٖٻ ٸ ثب‪ٞ‬زټبی س بضیری ٸ ذٹاٶ ب ؾ بظی آٶٽ ب ث ٻ اٖشج بض‬
‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ انبٮز آٶٽب ‪٦‬ٳ‪ ٥‬ٲی‪٦‬ٷس‪.‬‬
‫‪ -‬اٖشجبض ٸ انبٮز ثٷبټب‪ ،‬ٲؼٳٹٖٻټب ٸ ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری ثبیس ثٻ ٖٷٹاٴ ی‪ ٥‬ٲٗیبض اؾبؾی ‪٢‬ٯٳساز ق ٹز‬
‫ٸ ثبیس اظ ټط‪٪‬ٹٶٻ ػٗ٭ ٸ س‪٣‬ٯیس ٸ‪٦‬بشة ؾبظی ‪٦‬ٻ اضظـ سبضیری ٸ ټٷطی ضا سحزاٮكٗبٔ ‪٢‬طاض زټس‪ ،‬اػشٷبة‬
‫قٹز‪.‬‬
‫‪ -‬ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری قٽط زاضٶسٺ قٹاټسی انی٭ ٸ ‪ٚ‬ٷی اظ اضظـټبی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ سبضیری ټؿ شٷس ‪ ٦‬ٻ‬
‫ثبیؿشی ٲٹضز حٳبیز ٸ ح‪ٟ‬بْز ‪٢‬طاض ‪٪‬یطٶس‪.‬‬

‫‪ -6-1‬تَجِ ثِ همَلِ هذیشیت ثبفت تبسیخی ثِ ػٌَاى یه اّشم ساّجشدی حفبظتی‬

‫‪ -‬سسٸیٵ َطح ٲسیطیشی‪ 1‬ثٷبټب‪ ،‬ٲحٹَٻ ټب ٸ ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری اظ اټطٰټبی ان ٯی ح‪ٟ‬بْ ز ٸ احی بی‬
‫ایٵ آطبض اؾز ٸ ثٻ ٖٷٹاٴ اؾشطاسػی ٶٹیٵ زض ٲ‪٣‬بث ٭ اؾ شطاسػی ٲ ٹظٺای ٸ ی ب ح‪ٟ‬بْ زټ بی ٲ ٹظٺای ی ب‬
‫س‪ٛ‬ییطار ‪٦‬بٮجسی‪ًٞ -‬بئی احشٳبٮی سٯ‪٣‬ی ٲیقٹز‪.‬‬

‫‪ -2‬تحلیلی اص تجبسة غیشهؼتمین هشتجظ ثب اهرش احیربی فضربّب ٍ هشاورض ثبفرتّربی‬

‫فشٌّگی‪ -‬تبسیخی ؿْشّب‬
‫زض ؾب‪٬‬ټبی ثٗس اظ ػٷ‪ ٩‬ػٽبٶی زٸٰ ٶحٹٺ ٲٹاػٽٻ ثب ٲؿبی٭ قٽطؾبظی سٷٽب زض چٽبضچٹة ‪ ًٞ‬بټبی‬
‫قٽطی ٶیؿز‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ زض ثط‪٪‬یطٶسٺ ٶبحیٻ ذیٯی ٸؾیٕ ٸ ‪٪‬بٺ ثعض‪٪‬شط اظ آٶچٻ ٲجٷبی سٹؾٗٻ آیٷسٺ قٽط اؾز‪.‬‬
‫ٮصا ‪ًٞ‬بټبی سحز ٶ‪ٟ‬ٹش آٴ یٗٷی زض ذبضع اظ چٽبضچٹة قٽطی ضا ٶیع قبٲ٭ ٲیقٹز‪.‬‬
‫اظ آ‪ٚ‬بظ ‪٢‬طٴ ثیؿشٱ ٮعٸٰ دطزاذشٵ ثٻ ٲُٯت ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬اٲطی حیبسی سٯ‪ ٣‬ی ق سٺ اؾ ز ٸ زض ازاٲ ٻ سٹؾ ٗٻ‬
‫نٷبیٕ‪ ،‬ٲطا‪٦‬ع سٹٮیسی ٸ ٲطا‪٦‬ع سؼبضی ٸ ٲؼٳٹٖٻټبی دیچیسٺ ٸ ٖٓیٱ‪ ،‬ظٲیٷٻ اؾش‪٣‬طاض ټط چٻ ثیكشط ذٹز‬
‫ضا زض حبقیٻ قٽطټب ‪ٞ‬طاټٱ ٶٳٹزٺ اؾز‪.‬‬
‫سالـ ثطای یب‪ٞ‬شٵ ی‪ ٥‬ضاٺ ح٭ ٲٷُ‪٣‬ی ‪٦‬ٻ اظ سٳط‪٦‬ع قسیس ػٯٹ‪٪‬یطی ‪٦‬ٷس ٶٳیسٹاٶؿز اظ ثطضؾی اٸي بٔ‬
‫ٲٷُ‪٣‬ٻای‪٦ ،‬كبٸضظی ٸ ٲٗیكز ضٸؾشبټب ‪٦‬ٻ ثب ٸػٹز سٳبٰ ‪٦‬ٳجٹزټب‪ ،‬ٶی طٸی ‪ ٦‬بض ذ ٹز ضا زض ٶ‪ ٣‬بٌ ٲشٳط‪ ٦‬ع‬
‫قٽطی ثٻ ‪٦‬بض ٲی‪٪‬ط‪ٞ‬شٷس چكٱدٹقی ‪٦‬ٷس ٸ ایٵ ثٻ ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ سٹػٻ ثٻ ٲٽبػطر اظ ضٸؾشب ثٻ قٽط ثٹز‪.‬‬
‫ٮصا ٲٹ‪٣ٞ‬یز َطحټبی ثٽؿبظی ٸ احیبی ٲطا‪٦‬ع سبضیری قٽطټب زض ‪٪‬طٸ ٶٓبٰ ثطٶبٲٻضیعی ‪٦‬الٶ ی اؾ ز‬
‫‪٦‬ٻ ثشٹاٶس ٲحسٸزٺ س بضیری ق ٽطټبی س بضیری ٸ ؾ ٷشی ضا قٷبؾ بیی ٶٳ ٹزٺ ٸ ای ٵ سٹاٶٳٷ سیټ ب ضا زض‬
‫چٽبضچٹة ثطٶبٲٻټبی ټس‪ٞ‬ٳٷس ٲٯی ٸ ‪٦‬كٹضی ٲٹضز ثطضؾی ‪٢‬طاض زټس ٸ آٶٽب ضا ثٻ ٖٷ ٹاٴ ثرك ی اظ ٶٓ بٰ‬

‫‪1. Management Plan‬‬

‫‪ٞ‬ه٭ ټ‪ٟ‬شٱ‪ :‬ضاټجطزټب‪ ،‬ضاټ‪٧‬بضټب ٸ يٹاثٍ دیكٷٽبزی □ ‪109‬‬

‫سٹؾٗٻ ‪٦‬الٴ ثجیٷس ٸ زض ثطٶبٲٻضیعی ‪٦‬الٴ ‪٦‬كٹض ػبی‪٫‬بٺ ټط ‪٦‬ساٰ ضا ٲكرم ‪٪‬طزاٶس ٸ سٹؾٗٻ اظ زضٸٴ ث ٻ‬
‫ٲٗٷ بی ٲك بض‪٦‬ز زازٴ سٹاٶٳٷ سیټ بی ثب‪ ٞ‬ز ټ بی ‪ ٢‬سیٳی ضا زض ٲؿ یط سٹؾ ٗٻ ٸ ‪٪‬ٷؼبٶ سٴ آٶٽ ب زض‬
‫ثطٶبٲٻضیعیټبی ثٹزػٻ ای ‪٦‬كٹض ٲس ٶٓط زاقشٻ ثبقس سب اظ ایٵ َطی‪ ١‬ثشٹاٶس ‪ ٗٞ‬٭ ٸ اٶ‪ ٟٗ‬بالر ٲشطن س ث ط‬
‫قٽطټبی سبضیری ضا ثب ی‪ ٥‬ثطٶبٲٻضیعی ‪٦‬الٴ ٸ ثب ؾیبؾش‪٫‬صاضی ا‪٢‬شهبزی‪ ،‬ٲٗیك شی ٸ ؾ ‪٧‬ٹٶشی‪ ٖ ،‬ٹاضو‬
‫ٶبقی اظ سٳط‪٦‬ع ضا سٗسی٭ ٶٳبیس‪ .‬زض ای ٵ ضاؾ شب ضاټ‪ ٧‬بض ان ٯی ٖج بضر ذٹاټ س ث ٹز اظ سك ریم ٲٷ بَ‪١‬‬
‫اضظقٳٷس ثٻ ٮحبِ سبضیری‪ ،‬ؾٷشی ٸ َجیٗی ٸ دیفثیٷی سٳٽیسار ثطٶبٲٻضیعی ثطای سٹؾٗٻ‪ ،‬سٹؾٗٻای ‪٦‬ٻ‬
‫ظیطثٷب ٸ ټس‪ ٜ‬آٴ ح‪ٟ‬بْز اؾز‪ .‬ایٵ ػبٲٕ ٶ‪٫‬طی ٲطثٹٌ ثٻ َطحټبی ثبالزؾز ‪ُٗ٢‬بً چٽبضچٹة ا‪ ٢‬ساٲبر‬
‫ضا ‪ٞ‬طاسط اظ ٲحسٸزٺ سبضیری قٽطټب زض ٶٓط ذٹاټس زاقز ٸ اٶ‪٫‬بضٺټبی ٲطثٹٌ ثٻ سٗسی٭ ػٳٗی ز‪ ٖ ،‬ساٮز‬
‫اػشٳبٖی‪ ،‬ٲٗیكز‪ٗٞ ،‬بٮیزټبی نٷٗشی ٸ ا‪٢‬شهبزی ضا ثب ٖٯٱ ثٻ سٹاٶٳٷ سیټ بی ؾ طظٲیٵ‪ ،‬ثطٶبٲ ٻضی عی‬
‫ذٹاټس ٶٳٹز ٸ سٷٽب زض آٴ نٹضر اؾز ‪٦‬ٻ ٲطا‪٦‬ع ؾٷشی ٸ سبضیری قٽطټب ٶ‪٣‬ف ٸا‪ٗ٢‬ی ذ ٹز ضا ‪ ٦‬ٻ ٶ‪ ٣‬ف‬
‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی اؾز‪ ،‬ای‪ٟ‬ب ذٹاټٷس ٶٳٹز‪.‬‬
‫ثسیٽی اؾز ‪٦‬ٻ دیف ظٲیٷٻ چٷیٵ ا‪٢‬ساٲبسی‪ ،‬ٲؿشٷسؾبظی ٸ سٽیٻ ‪ٞ‬ٽطؾز ػبٲٕ اظ قٽطټبی سبضیری‬
‫ٸ ثبالذم ٲحسٸزٺ ٲط‪٦‬عی آٶٽب ٲیثبقس ٸ زض ایٵ نٹضر ظٲیٷٻټبی ٲٷبؾ ت ػٽ ز ثطٶبٲ ٻضی عی ث طای‬
‫اټسا‪ٞ ٜ‬ٹ‪٠‬اٮص‪٦‬ط ٲیؿط ذٹاټس قس‪ُٗ٢ .‬بً َطحټب ٸ ثطٶبٲٻضی عیټ بی ػ بٲٕ ٲٷُ‪ ٣‬ٻای ث ب ؾیبؾ ش‪٫‬صاضی‬
‫ٲكطٸح ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬ذٹاټٷس سٹاٶؿز ا‪٢‬ساٲبر دیفثیٷی ٶكسٺ ٶبقی اظ ا‪ٞ‬عایف ػٳٗیز ٸ ‪ٗٞ‬بٮیزټبی ٲشجٹٖ ٻ ضا‬
‫‪٦‬ٷشط‪ ٬‬ٶٳبیٷس ٸ اظ ‪ٞ‬كبض ‪ٚ‬یط ٲؿش‪٣‬یٱ آٶٽب ثط دی‪٧‬طٺ قٽط سبضیری ػٯٹ‪٪‬یطی ‪٦‬ٷٷس‪.‬‬
‫ثٻ ټط حب‪ ٬‬اظ سؼبضة ‪ٚ‬یط ٲؿش‪٣‬یٱ ٲطسجٍ ثب احیب‪ ،‬ٲٹاضز ظیط ضا ٲیسٹاٶس ٲس ٶٓط ‪٢‬طاض زاز‪:‬‬

‫‪ -1-2‬ثشلشاسی تَاصى ثیي تَػؼِ ثِ هؼٌی گؼتشؽ ٍ حفبظت ثب ّذف استمب‬

‫ظٲبٶی اظ ثیٵ ثطزٴ ٲحٯٻټبی قٽطی ٸ ٲ‪٧‬بٴټبی سبضیری ثٻ ٲ‪ٟ‬ٽ ٹٰ دیك ط‪ٞ‬ز سٯ‪ ٣‬ی ٲ یق س‪ ،‬ٸٮ ی‬
‫ا‪٦‬ٷٹٴ ثطٶبٲٻضیعاٴ ثٻ ایٵ ٲٽٱ ٸا‪ ٝ٢‬قسٺ اٶس ‪٦‬ٻ ح‪ٟ‬بْز اظ ٲحالر ٸ ٲٹاضیض ‪٪‬صقشٻ اظ ثٷیبٴ ټبی دبیساض‬
‫زض سٹؾٗٻ قٽط ټؿشٷس‪ .‬ٮصا ایؼبز سٗبز‪ ٬‬ٸ سٹاظٴ ثیٵ سٹؾٗٻ ٸ ح‪ٟ‬بْز ثبٖض اضس‪٣‬ب ‪٦‬ی‪ٟ‬ی حیبر ٲحیُ ی‬
‫ٸ اػشٳبٖی ‪٪‬كشٻ ٸ ټٹیز ٲ‪٧‬بٴ ضا ٲٹضز ٶٓط ‪٢‬طاض ٲیزټس‪ .‬ایٵ ؾیبؾش‪٫‬صاضی ثٻ َٹض ‪ ُٕ٢‬اټ سا‪ ٦ ٜ‬الٴ‬
‫ح‪ٟ‬بْز ٸ سٹؾٗٻ ضا سحزاٮكٗبٔ ‪٢‬طاض ذٹاټس زاز‪.‬‬

‫‪ -2-2‬ثشًبهِسیضی هؼغَف ثِ حفبظت‬

‫ة ‪ -1‬اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ ٲؿشٷسار ٲیطاطی زض ػٽز سٷٹٔ ثركی ثٻ ‪٪‬ٹٶ ٻټ بی ٲشٷ ٹٔ ٸ اؾ شٳعاع ظٶ س‪٪‬ی‬
‫ٲش‪ٟ‬بٸر ٸ ٲشٷٹٔ‬
‫ة ‪ -2‬ایؼبز اٶ‪٫‬یعٺ زض قٽطٸٶساٴ ٸ ٲبٮ‪٧‬بٴ ذهٹنی ٸ ثبالذم ز‪ٞ‬بسط ٸ قط‪٦‬زټبی ذهٹن ی ث طای‬
‫سٳٯ‪ٖ ٥‬ٳٯ‪٧‬طزټبی ٸیػٺ ‪٦‬ٻ يٳٵ سأٲیٵ ٲٗیكز‪ ،‬ټٹیز ٲ‪٧‬بٴ ضا س‪٣‬ٹیز ٲیٶٳبیٷس‪.‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 110‬‬

‫ة ‪ -3‬سٗییٵ ٲطظټب ٸ ٲحسٸزٺټبی ثرفټبی ‪٢‬بث٭ ح‪ٟ‬بْز ٸ سسٸیٵ ‪ ٢‬ٹاٶیٵ ٸ ٲ‪ ٣‬طضار ٲطثٹَ ٻ زض‬
‫ضاؾشبی ٲساذالر‬
‫ة ‪ -4‬اسربش ؾیبؾزټبیی ‪٦‬ٻ ٲحیٍ قٽطی ٸ ؾب‪٦‬ٷبٴ ٲطثٹَٻ ضا ثٻ ٖٷٹاٴ ی‪٦ ٥‬٭ ٸاحس سهٹض ‪٦‬ٷس‪.‬‬
‫ة ‪ -5‬اسربش ؾیبؾزټب ٸ ضٸـ ټبیی ‪٦‬ٻ ؾیبؾ ز ٖ سٰ سٳط‪ ٦‬ع ث طای ق ٽطټبی ث عض‪ ٨‬ضا ث ب ٲ‪٣‬ٹٮ ٻ‬
‫ح‪ٟ‬بْز ٸ احیبی ٲحالر سبضیری ټٳطاٺ ٶٳبیس‪.‬‬
‫ة ‪ -6‬س‪٣‬ٹیز ا‪٢‬شهبز ‪٪‬طزق‪٫‬طی ٸ ایؼبز اٶ‪٫‬یعٺ ثطای س‪٣‬ٹیز اضظـ ا‪ٞ‬عٸزٺ زض ضاؾشبی ټ س‪ ٞ ٜ‬ٹ‪ ٠‬زض‬
‫ٲحیٍټبی سبضیری ‪٢‬بث٭ اٖٳب‪ ٬‬اؾز‪.‬‬
‫ع‪ -‬ؾیبؾز ‪٢‬بث٭ اثال٘ اظ ؾٹی ‪٦‬بض‪ٞ‬طٲبیبٴ زٸٮشی ٲجٷی ثط سٹؾٗٻ ح‪ٟ‬بْز ٲحٹض قٽطټبی سبضیری‬
‫ع ‪ -1‬ٲجٷبی سٹؾٗٻ ٸ َطحټبی ٲطسجٍ ثب آٴ ثبیؿشی قٗبض سٗبٲ٭ ٸ دیٹٶس ثیٵ ‪٢‬سیٱ ٸ ػسی س اؾ شٹاض‬
‫‪٪‬طزز‪ .‬ٮصا ؾیبؾش‪٫‬صاضی سٹؾٗٻ قٽطی سٹؾٍ زٸٮز زض ٲ‪٣‬یبؼ ٲحٯ ی ٸ ٲٯ ی ث ب ٲجٷ بی ‪ ٞ‬ٹ‪ ٠‬ٲحه ٹ‪٬‬‬
‫سؼبضة ثؿیبضی اظ ‪٦‬كٹضټبی دیكطٸ زض اٲط ح‪ٟ‬بْز اؾز‪.‬‬
‫ع ‪ -2‬سٯ‪٣‬ی ح‪ٟ‬بْز اظ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی زض ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری ضا ثبیؿشی ٲ‪٣‬ٹٮٻای چٷس ٸػٽ ی ق بٲ٭‬
‫ثب‪ٞ‬ز ػٳٗیشی‪ ،‬ثب‪ٞ‬ز ٲٗیكشی ٸ ثب‪ٞ‬ز ‪٦‬بٮجسی سٯ‪٣‬ی ‪٪‬طزز‪.‬‬
‫ٶٹؾبظی ‪٦‬بٮجسی ٸ ثٻ َٹض ‪٦‬ٯی ٲساذالر نط‪٦ ٜ‬بٮجسی ثٻ سٷٽبیی ٲشًٳٵ احیبی ثب‪ٞ‬زټبی س بضیری‬
‫ٶیؿز ثٯ‪٧‬ٻ ضاټ‪٧‬بضټبی زی‪٫‬ط ٲبٶٷس اقش‪ٛ‬ب‪٬‬ظایی‪٦ ،‬بټف ‪٣ٞ‬ط ٸ اٶعٸای اػشٳبٖی‪ ،‬سساض‪ ٤‬سؿٽیالر ٖٳ ٹٲی‬
‫ٸ ض‪ٞ‬بټی ٸ ثطٶبٲٻټبی آٲٹظقی حط‪ٞ‬ٻای ٸ ضؾٳیز یب‪ٞ‬شٵ ٶ‪٣‬ف ٸا‪ٗ٢‬ی ٲكبض‪٦‬زټبی ٲطزٲی ثٻ ٖٷٹاٴ ی ‪٥‬‬
‫ان٭ ػبی‪٫‬عیٵ ثط زض‪٪‬یطی ‪٪‬ؿشطزٺ ثرفټبی زٸٮش ی زض ٲ ساذالر سٹؾ ٗٻ ق ٽطی ثبق س ٸ ٲ ساذالر‬
‫ح‪ٟ‬بْز ٲحٹض ٲیسٹاٶس ٲحٹض انٯی ثطٶبٲٻټب سٯ‪٣‬ی ‪٪‬طزز‪.‬‬
‫ٲؼٳٹٖٻ ا‪٢‬ساٲبر ٲ‪ُٗ٣‬ی ٸ يطثشی ٸ ٲٷ‪٢ ُٕ٣‬بزض ٶیؿز ‪٦‬ٻ ی‪٧‬جبضٺ ثٻ ٲطٲز ػبٲٕ ثب‪ٞ‬زټبی ‪٢‬سیٳی‬
‫ٸ احیبی آٶٽب ثیبٶؼبٲس‪ .‬ٮصا سساٸٰ زض انٹ‪ ٬‬ثٷیبزیٵ َطحټب ثب اټسا‪ٞ‬ی ٶٓیط اضس‪٣‬بی ‪٦‬ی‪ٟ‬یز ٲح یٍ ق ٽطی‬
‫ٸ ٲساذٯٻ ٲكبض‪٦‬شی ٲیؿط اؾز‪ .‬ثبال ثطزٴ آ‪٪‬بټی ؾب‪٦‬ٷبٴ زض ظٲیٷٻ ق یٹٺټ بی ایؼ بز سح ٹ‪ ٬‬ٸ سؼسی س‬
‫حیبر ٲط‪٦‬ع قٽط ‪٢‬سیٱ ‪٢‬بث٭ ثطضؾی اؾز ‪٦‬ٻ ثط‪٢‬طاض ‪٦‬طزٴ اضسجبٌ ٲك بض‪٦‬شی ث ب ذ طزٺ ‪ٞ‬طٸق بٴ ٸ ٲ‪ ٛ‬بظٺ‬
‫زاضاٴ‪ ،‬ػٯت ٲكبض‪٦‬ز ٲبٮی ٸ ‪ٞ‬ٷی ٲٽٷسؾبٴ‪ ،‬ٲسیطاٴ قط‪٦‬زټبی ذهٹنی ٸ ا‪٢‬كبض زی‪٫‬ط ي طٸضی اؾ ز‪.‬‬
‫ثسیٽی اؾز ‪٦‬ٻ زض آ‪ٚ‬بظ اٲط ؾیبؾزټب ٸ ثطٶبٲٻټبی حٳبیشی ٸ دكشیجبٶی ٸ ؾطٲبیٻ‪٪‬صاضی اٸٮیٻ ثرفټبی‬
‫زٸٮشی یب ٖٳٹٲی (قٽطزاضیټب) يطٸضی اؾز‪ .‬يٳٵ ایٷ‪٧‬ٻ سٗییٵ اټسا‪ ،ٜ‬اؾشطاسػی ٸ ضاټجطزټ بی ػ بٲٕ‬
‫يطٸضی ذٹاټس ثٹز‪.‬‬
‫ز‪٪‬ط‪٪‬ٹٶی ٲ‪ٟ‬بټیٱ ٸ ٲٗیبضټبی دبیٻای زض ٲساذٯٻ زض قٽطټبی ٲٹػٹز ٸ ‪٢‬سیٳی ٲؿ شٯعٰ ٲ ٹاضزی ث ٻ‬
‫قطح ظیط اؾز‪:‬‬
‫‪ -2‬اٮ‪ - ٝ‬سسٸیٵ ضاټجطزټب ٸ ؾیبؾزټب‬
‫‪ٞ‬ه٭ ټ‪ٟ‬شٱ‪ :‬ضاټجطزټب‪ ،‬ضاټ‪٧‬بضټب ٸ يٹاثٍ دیكٷٽبزی □ ‪111‬‬

‫‪ -2‬ة ‪ -‬دطټیع اظ دب‪ ٤‬ؾبظی ٸ ٶٹؾبظی‬

‫‪ -2‬ح ‪ -‬سب‪٦‬یس ثط ٲطٲز قٽطی‬
‫‪ -2‬ر‪٦ -‬ٹچ‪ ٥‬ؾبظی ‪٪‬ؿشطٺټبی ٲساذٯٻ‬
‫‪ -2‬ص ‪ -‬ػٯت ٲكبض‪٦‬زټبی ٲطزٲی ٸ ایؼبز سك‪٧‬٭ټبی ‪ٚ‬یطزٸٮشی‬
‫‪ -2‬ع‪٪ -‬ؿشطـ ا‪٢‬ساٲبر اظ ٲساذالر نط‪ٞ‬بً ‪٦‬بٮجسی ثٻ ٖطنٻټبی ا‪٢‬شهبزی‪ٞ ،‬طټٷ‪٫‬ی ٸ اػشٳبٖی‬
‫زض ‪٦‬ك ٹض ٲ ب سك ‪٧‬یالسی ٲبٶٷ س‪ :‬اٮ ‪ -ٝ‬ٸظاضر ضاٺ ٸ قٽطؾ بظی (ؾ بظٲبٴ ٖٳ طاٴ ٸ ثٽؿ بظی) ة‪-‬‬
‫قٽطزاضیټب ع‪ -‬ؾبظٲبٴ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ‪٦‬ٻ ټط ؾٻ زض ٲؼٳٹٖٻ سك‪٧‬یالر زٸٮشی ‪٢‬طاض زاضٶس‪ ،‬زؾزاٶسض‪٦‬بض‬
‫ٲ‪٣‬ٹٮٻ ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ ټؿشٷس ٸ زض آٴ ٶٽبزټبی ٲطزٲی‪ ،‬ٲحٯی اظ اٖطاة ٶساضٶس‪ ،‬زض حبٮی ‪٦‬ٻ ثط اؾبؼ سؼبضة‬
‫ؾبیط ‪٦‬كٹضټب قطٌ الظٰ ػٽز سح‪ ١٣‬اټسا‪ ٜ‬ٲٹضز ٶٓ ط زض ‪ ٪‬طٸ ایؼ بز ز‪٪‬ط‪ ٪‬ٹٶی ثٷی بزی زض ٲؼٳٹٖ ٻ‬
‫ٲٷبؾجبر ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬اؾز‪ ،‬ٸٮی قطٌ ‪٦‬ب‪ٞ‬ی ٖجبضر اؾز اظ ٖعٰ ٲٯی ٲجٷی ثط ح‪ٟ‬بْز ٸ ثطٶبٲٻضیعی ث ط اؾ بؼ‬
‫قٗبض سٹؾٗٻ ح‪ٟ‬بْز ٲحٹض‪ .‬سؼطثٻ ٸظاضر ضاٺ ٸ قٽطؾبظی زض ؾبٲبٶسټی ‪٪‬صضټبی ٲحٯٻ ػٳبٮ ٻ ان ‪ٟ‬ٽبٴ‬
‫(‪ )67-70‬سب ٲطٲز ٶٳبی ٲیساٴ حؿٵ آثبز سٽطاٴ ٸ ؾبیط سؼبضة ‪٦‬بٮجسی زض ؾ ٳٷبٴ ٸ ‪٦‬بق بٴ ح ب‪٦‬ی اظ‬
‫ٲساذالر زض حس ٶٳبؾبظی اؾز‪ .‬زض ا‪ٚ‬ٯت َطحټب حؽ ٲكبض‪٦‬ز زض ‪ٞ‬طآیٷس َطح زض ٲیبٴ ؾب‪٦‬ٷبٴ ثؿ یبض‬
‫‪٦‬ٳطٶ‪ ٩‬اؾز ٸ زض َطح ٶٹاة ٶیع ٖالٸٺ ثط ٶبزیسٺ ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ قسٴ ٶ‪٣‬ف ‪٦‬بضثطاٴ ٸ ٖٹا‪٢‬ت آٴ اظ ثٗ س ق ٽطی‪،‬‬
‫ا‪٢‬ساٲبر اٶؼبٰ قسٺ ٲٹػت ‪٪‬ؿیرش‪٫‬ی قٽطی ٸ اػشٳبٖی ٶیع قسٺ اؾز‪.‬‬
‫‪ -4‬ثب ٖٯٱ ثٻ آ‪٪‬بټی ٸ اٖشٳبزی ‪٦‬ٻ ٲطزٰ ٶؿجز ثٻ ضٸـټبی ؾٷشی ٲكبض‪٦‬ز ٲبٮی ٶٓیط ٸ‪ ،ٝ٢‬ٶ صض ٸ‬
‫ثب‪٢‬یبراٮهبٮحبر زاضٶس‪ ،‬يطٸضی اؾز ‪٦‬ٻ زض ‪٦‬بضثطز ایٵ ضٸـټب ٸ س‪٣‬ٹیز آٶٽب زض اٲٹض ٲطثٹٌ ثٻ ح‪ٟ‬بْ ز‬
‫ٸ احیب سٹػٻ ‪٦‬ب‪ٞ‬ی ٲجصٸ‪٪ ٬‬طزز‪.1‬‬
‫‪ -5‬حٳبیزټبی ٲبٮی ٲطزٰ زض ٲطٲز ٸ احیبی دطٸغٺ ټبیی ٶٓیط ٲؿبػس‪ ،‬حٳبٰټب‪ ،‬آة اٶجبضټب ٸ ؾ بیط‬
‫ثٷبټبی ٖبٰاٮٳٷ‪ٟٗ‬ٻ ثبیؿشی سطٸیغ قٹز سب اظ ایٵ َطی‪ ١‬ضاٺ ثطای ؾبیط ٲكبض‪٦‬زټب ‪٪‬كٹزٺ قٹز‪.2‬‬
‫‪ -6‬ایؼبز ی‪ ٥‬ٲط‪٦‬ع اَالٔ ضؾبٶی (ثبٶ‪ ٥‬اَالٖبر) ٲطثٹٌ ثٻ قٽطټبی س بضیری زض ای طاٴ ٸ س الـ زض‬
‫اٶشكبض ایٵ اَالٖبر يطٸضی اؾز‪.3‬‬
‫‪َ -7‬طح ٲجبحض ٲطثٹٌ ثٻ قٽطټبی سبضیری ٸ س‪ ٥‬ثٷبټبی اضظقٳٷس ؾٷشی زض ٲحیٍټبی آٲٹظقی ٸ‬
‫زض ٲ‪٣‬بَٕ ٲرشٯ‪ ٝ‬سحهیٯی ثٻ ٸیػٺ زض ٲساضؼ يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫‪ -8‬سٽیٻ ‪ٞ‬ٽطؾز ػبٲٕ اظ س‪٧‬ساٶٻټبی ٲٹػٹز زض ثب‪ٞ‬زټب يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫‪ -9‬سٽیٻ ‪ٞ‬ٽطؾز ػبٲٕ اظثٷبټبی ٲطثٹٌ ثٻ ٲطا‪٦‬ع ٲحٯٻای زض ثب‪ٞ‬زټبی ‪٢‬سیٳی يطٸضی اؾز‪.‬‬

‫‪ .1‬ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی زض ایطاٴ‪ ،‬ؾیبؾزټب ثطای ی‪٦ ٥‬كٹض اؾالٲی‪ ،‬حؼز‬

‫‪ .2‬ټٳبٴ‬
‫‪ .3‬ټٳبٴ‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 112‬‬

‫‪ -10‬سٽیٻ ‪ٞ‬ٽطؾز ػبٲٕ اظ ٲحٹضټبی اضظقٳٷس ٲٹػٹز زض ثب‪ٞ‬زټبی ‪٢‬سیٳی يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫‪ -11‬سٽیٻ ‪ٞ‬ٽطؾز ػبٲٕ اظ ‪ُ٢‬تټبی اضظقٳٷس ٸ ٲؼٳٹٖٻټبی ٲٹػٹز زض ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری ي طٸضی‬
‫اؾز‪.‬‬
‫‪ -12‬سٽیٻ ‪ٞ‬ٽطؾز ػبٲٕ اظ ‪٦‬ٯیٻ ثبظاضټبی سبضیری ایطاٴ يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫‪ -13‬يطٸضر سالـ ٲح‪٣٣‬بٴ ٲٗٳبضی ثطای ٲُبٮٗٻ ٸ اؾشرطاع اٮ‪٫‬ٹټبیی ثط‪٪‬ط‪ٞ‬ش ٻ اظ ٲٗٳ بضی ؾ ٷشی‬
‫اٖٱ اظ ٲحیٍ اػشٳبٖی‪ٞ ،‬طټٷ‪٫‬ی ٸ ‪٦‬بٮجسی ثٻ ٶحٹی ‪٦‬ٻ ایٵ اٲط زض اقبٖٻ ٲٗٳبضی انی٭ ٲؤطط ‪٪‬طزز‪.‬‬
‫‪ -14‬اٶشربة ٸ اػطای َطحټبی ٶٳٹٶٻ ٲؿ شرطع اظ ٲٗٳ بضی ث ٹٲی ٸ ؾ ٷشی ث بالذم زض ٲح سٸزٺ‬
‫سبضیری قٽط ٸ اټسای ػٹایع ثٻ َطحټبی ثط‪٪‬عیسٺ‪.‬‬
‫‪ -15‬سٗسازی اظ ثب‪ٞ‬زټب ثبیؿشی ثٻ ٖٷٹاٴ َطح دبیٯٹر ٲٹضز ح‪ٟ‬بْز‪ ،‬ٲطٲز ٸ احیب ‪ ٢‬طاض ‪٪‬یطٶ س ٸ ث ب‬
‫اٮ‪٫‬ٹؾبظی ٖٳٯی ٸ اػطایی‪ ،‬ظٲیٷٻټبی ٲؿبٖس ػٽز اؾشٳطاض ایٵ اٲط ‪ٞ‬طاټٱ ‪٪‬طزز‪.‬‬
‫زض اٸاؾٍ ‪٢‬طٴ ثیؿشٱ‪ ،‬ػبٲٗٻقٷبؾی قٽطی ټٳبٶٷس زاٶف ٶٹ زضیچٻټبی ػسیسی ضا ثٻ ضٸی اٶؿبٴټب‬
‫‪٪‬كٹز ‪٦‬ٻ اثٗبز ا‪٢‬شهبزی ٲطثٹٌ ثٻ ضٸاثٍ اػشٳبٖی‪ ،‬سٹٮیس ٲطثٹٌ ثٻ ٖطنٻ ٸ اٖیبٴ ضا ٲك رم ٶٳ ٹز‪ .‬اظ‬
‫ػٳٯٻ اثٗبز سبظٺای اظ ٲؿئٹٮیز ټب‪ ،‬ٸْبی‪ ٝ‬ٸ سٗٽ سار ٖی بٴ ق س ‪ ٦‬ٻ ٲك بض‪٦‬ز ق ٽطٸٶساٴ زض ٲ سیطیز‬
‫اضظـټب ٸ ‪٦‬ی‪ٟ‬یبر ‪ًٞ‬بی قٽطی ؾٽیٱ قسٶس‪ .‬ایٵ ‪ٞ‬طيیٻ ؾب‪٦‬ٷبٴ ٸ ‪ٗٞ‬بالٴ زض ٖطنٻټبی ‪٪‬ٹٶب‪٪‬ٹٴ ق ٽط‬
‫ضا ثٻ ‪٪‬ٹٶٻای ٲی ٶ‪٫‬طیؿز اٶ‪٫‬بض ټٳٻ ٲبٮ‪٦ ٥‬ٯیٻ ٲ‪٧‬بٴټبی ق‪٧‬٭زټٷسٺ ‪٦‬بٮجس قٽط ټؿشٷس‪ .‬زض ایٵ ضاؾ شب‬
‫چٷس ان٭ ثٻ قطح ظیط ثبیؿشی ثط‪٢‬طاض قٹز؛‬
‫اٮ‪ -ٝ‬سك‪٧‬ی٭ ٲسیطیزټبی ٲحٯی ٸ ثٹٲی‬
‫ة– ایؼبز ٸ سأؾیؽ زؾش‪٫‬بٺټبی ‪٢‬بٶٹٴ ‪٪‬صاض ٸ سأٲیٵ دكشٹاٶٻ ح‪٣‬ٹ‪٢‬ی آٶٽب‬
‫ح‪ -‬ػٯت ؾطٲبیٻ‪٪‬صاضاٴ زض ٖطنٻ ٸ اٖیبٴ‬
‫ر‪ -‬ایؼبز ظٲیٷٻ ٸ اٲ‪٧‬بٴ ٲكبض‪٦‬ز ؾب‪٦‬ٷبٴ ٸ قب‪ٚ‬الٴ ثٹٲی زض احیبی ثب‪ٞ‬ز سبضیری‬
‫ص‪ -‬حًٹض ‪ٗٞ‬ب‪ ٬‬ٲشرههبٴ ٲطٲز قٽطی‬
‫‪ -16‬سٹاٶٳٷسؾبظی اػشٳبٖی‪ٞ ،‬طټٷ‪٫‬ی ٸ ا‪٢‬شهبزی ثب‪ٞ‬ز سبضیری ضا ٲی سٹاٴ ثٻ ٖٷٹاٴ سؼطثٻای ‪٦‬ٻ زض‬
‫ضاټ‪٧‬بضټب ٶشبیغ ٲظجز ثط ػبی ‪٪‬صاقشٻ زض ػٽز سح‪ ١٣‬اټسا‪ ٜ‬ٲطثٹٌ ثٻ ح‪ٟ‬بْز ٸ احیبی ثب‪ ٞ‬ز س بضیری‬
‫ٲٹضز اؾش‪ٟ‬بزٺ ‪٢‬طاض زاز‪.‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ ټ‪ٟ‬شٱ‪ :‬ضاټجطزټب‪ ،‬ضاټ‪٧‬بضټب ٸ يٹاثٍ دیكٷٽبزی □ ‪113‬‬

‫‪ -3‬پیـٌْبدّبی هشثَط ثِ ثشداؿت‪ ،‬هؼتٌذػبصی ٍ اسایِ ضَاثظ هشتجظ ثب حفبظرت دس‬

‫ثبفتّبی ثب اسصؽ تبسیخی‪ -‬فشٌّگی‬
‫ٲؿشٷسؾبظی دبیٻ ٸ اؾبؼ ػٯت حٳبیزټ بی ‪ ٢‬بٶٹٶی زض ؾ ُٹح ٲحٯ ی‪ ،‬ٲٯ ی ٸ ػٽ بٶی ٲحؿ ٹة‬
‫ٲیقٹز ٸ َج‪٦ ١‬ٷٹاٶؿیٹٴټبی ػٽبٶی‪ ،‬ٲطا‪٦‬ع ‪٢‬سیٳی ٸ ثب اضظـ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‪ ،‬سبضیری قٽطټب ثٻ ؾ ٻ زؾ شٻ‬
‫س‪٣‬ؿیٱ ٲیقٹٶس‪:‬‬
‫‪ -1‬قٽطټبیی ‪٦‬ٻ ٸاػس قٹاټس ثبؾشبٴقٷبؾی ذبل اظ ‪٪‬صقشٻ ټؿشٷس ‪٦‬ٻ زاضای ٲٗیبض انبٮز ث ٹزٺ ٸ‬
‫قبذم انبٮز ثطای ٲؿشٷس ‪٦‬طزٴ آٶٽب اټٳیز زاضز‪.‬‬
‫‪ -2‬قٽطټبی سبضیری ‪٦‬ٻ زض حب‪ ٬‬حبيط زاضای ؾ‪٧‬ٹٶز ټؿشٷس ٸ ثٻ زٮی٭ ٲبټیز ٲؿ‪٧‬ٹٶی ذٹز سحز‬
‫سأطیط سحٹالر اػشٳبٖی‪ ،‬ا‪٢‬شهبزی ٸ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی سٹؾٗٻ یب‪ٞ‬شٻ ٸ س‪ٛ‬ییط ٲی‪٦‬ٷٷس‪َ .‬جٗبً اضظیبثی ان بٮز زض ای ٵ‬
‫قٽطټب ٲك‪٧‬٭ اؾز ٸ ثٻ ټٳیٵ زٮی٭ ؾیبؾزټبی ح‪ٟ‬بْشی ٶیع اٲطی ث‪ ٛ‬طٶغ اؾ ز‪ ،‬ٮ صا ٲؿ شٷس ‪ ٦‬طزٴ‬
‫ٲبټیز ٲش‪ٛ‬یط ایٵ دسیسٺټب ٲؿشٯعٰ ضٸـټب ٸ انٹٮی اؾز ‪٦‬ٻ ثب ‪٪‬طٸٺ (‪ )1‬ٲش‪ٟ‬بٸر اؾز‪ ،‬ثٻ ټٳیٵ زٮی ٭‬
‫قٷبذز‪ ،‬ٲٗط‪ٞ‬ی سحٯی٭ ٸ ٲؿشٷسؾبظی دیف ٶیبظ ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز ٸاحیب ث ٹزٺ ٸ ظٲیٷ ٻ ضا ػٽ ز سٽی ٻ‬
‫ایسئٹ‪٪‬طاٰ ثطای احیب ٸ ٲطٲز ‪ٞ‬طاټٱ ٲی‪٦‬ٷس‪.‬‬
‫‪ -3‬قٽطټبی ػسیس ٸ ٲٗبنط ‪٢‬طٴ ثیؿشٱ ‪٦‬ٻ ٖٯیط‪ٚ‬ٱ ‪٢‬بث ٭ سك ریم ث ٹزٴ‪ ،‬ؾ بظٲبٴ ٶرؿ شیٵ ای ٵ‬
‫قٽطټب‪ ،‬اظ آیٷسٺ ضٸقٷی ثطذٹضزاض ٶیؿشٷس‪ ،‬ٮصا ثبیس اٮ‪٫‬ٹی ؾبذشبضی زض حب‪ ٬‬ق‪٧‬٭‪٪‬ی طی آٶٽ ب ث ٻ ٶ ٹٖی‬
‫ٲس‪ ٬‬ؾبظی قٹز سب ثشٹاٴ ثط اؾبؼ ٲس‪٬‬ټبی ثسؾز آٲسٺ ٶؿجز ثٻ سٽیٻ اؾٷبز ٸ ٲساض‪ ٤‬ٲٹضز ٶیبظ ا‪ ٢‬ساٰ‬
‫‪٦‬طز‪.‬‬
‫اٲب اؾٷبز ٸ ٲساض‪ ٤‬ضا ٲیسٹاٴ ثٻ قطح ظیط َج‪٣‬ٻثٷسی ‪٦‬طز‪:‬‬
‫‪ -1‬اؾٷبز سهٹیطی قبٲ٭ ٖ‪٧‬ؽ‪ ،‬ٶ‪٣‬كٻ زض ٲ‪٣‬یبؼ قٽط ٸ ثب‪ٞ‬ز ٸ ٲٗٳبضی‬
‫‪ -2‬اؾٷبز سهٹیطی ٲبټٹاضٺای زض ٲ‪٣‬یبؼ ٲٷُ‪٣‬ٻ‬
‫‪ -3‬اؾٷبز ‪ٞ‬شٹ‪٪‬طاٲشطی زض ٲ‪٣‬یبؼ س‪ٟ‬هیٯی‬
‫‪ -4‬اؾٷبز غئٹ‪ٞ‬یعی‪ ٥‬زض ٲ‪٣‬یبؼ ؾبذشبضټبی ٲٹيٗی‬
‫‪ -5‬اؾٷبز ٸ ٲساض‪ ٤‬سهٹیطی اظ ػٳٯٻ اؾٷبز ؾیٷٳبیی ٸ سٯٹیعیٹٶی ٸ ‪(...‬ضٸیساز ٸ ٲ‪ٟ‬بټیٱ)‬
‫‪ -6‬اؾٷبز ٲطزٰ قٷبؾی ٸ ‪ٞ‬طټٷ‪ ٩‬قٷبؾی‬
‫‪ -7‬ٲساض‪ ٤‬ٸ اؾٷبز ٲ‪٧‬شٹة ٸ ٲشٹٴ سبضیری‬
‫‪ -8‬ٲساض‪ ٤‬ٸ اؾٷبز س‪٧‬بٲٯی ػٽز ثطضؾی ‪ٞ‬طآیٷس س‪٧‬بٲ٭ دسیسٺ زض ظٲبٴ‬
‫‪ -9‬اؾٷبز ٲسیطیشی‬
‫‪ -10‬اؾٷبز ٲطثٹٌ ثٻ دبیساضی‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 114‬‬

‫ٲ‪٣‬ٹٮٻ ٲٹضز ٶٓط ٲب ثب‪ٞ‬زټبی ثب اضظـ سبضیری‪ٞ ،‬طټٷ‪٫‬ی ٸ ظٶسٺ قٽطی اؾز ‪٦‬ٻ زض ‪٢‬بٮ ت ٲطحٯ ٻ زٸٰ‬
‫ٲی‪٪‬ٷؼس ٸ ٲؿشٷسٶ‪٫‬بضی آٶٽب ثٻ ز‪٢‬ز ثبؾشبٴقٷبؾبٶٻ ٶیؿز‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ چٹٴ ثب دسی سٺای ث ب زاٲٷ ٻ س‪ٛ‬یی طار‬
‫ٸؾیٕ ضٸثطٸ ټؿشیٱ‪ ،‬ٮصا ضٸـټبی ٲؿشٷسٶ‪٫‬بضی ثٻ قیٹٺ ٲطزٰ قٷبؾی ٸ ثطضؾیټبی ؾیط سحٹ‪ ٬‬سبضیری‬
‫آطبض ٸ ٲؿشٷسٶ‪٫‬بضی ‪٦‬بٮجسی ٸ ضٸیسازټبی ‪ ًٞ‬بیی ٶعزی ‪ ٥‬س ط اؾ ز‪ ،‬ث سیٵ ٲٗٷ ی ‪ ٦‬ٻ ضٸی سازټب ضا ث ٻ‬
‫قیٹٺټبی ظٲبٶی ٸ ٲ‪٧‬بٶی سٗجیط ٸ ٲٷش‪٣‬٭ ٲ یٶٳبی س ‪ ٦‬ٻ ضؾ بٶٻټ بی ‪٪‬طٸټ ی اظ ‪٢‬جی ٭ ؾ یٷٳب‪٦ ،‬ش بة ٸ‬
‫سٯٹیعیٹٴ اظ آٴ ػٳٯٻ ټؿشٷس‪ .‬ثٻ ټطحب‪ ٬‬سؼبضة ٲٹ‪ ١ٞ‬ػٽبٴ حب‪٦‬ی اظ آٴ اؾز ‪٦‬ٻ دیف ظٲیٷ ٻ ٲساذٯ ٻ‬
‫زض ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٳی قٽطټب ‪ٞ‬ٽطؾز ثطزاضی اظ اػعا ٸ ٖٷبنط آٴ ثٻ ٖٷ ٹاٴ دك شٹاٶٻ ثطٶبٲ ٻټ بی دیك ٷٽبزی‬
‫اؾز‪ .‬اؾبؾبً ٲ‪ٟ‬بز حبن٭ اظ سؼطثٻ سٳبٲی نبحت ٶٓطاٴ ٸ ٲٷكٹضټبی اٸٮیٻ سأ‪٦‬یس ٲؤ‪٦‬سی ثط اٲط ق ٷبذز‬
‫ثٻ ٖٷٹاٴ دیف ٶیبظ ٲساذٯٻ زض ٲطٲز ضا زاضٶس‪ .‬قٷبذز ؾبذشبض ثب‪ٞ‬ز اٲطی الظٰ ٸ ٲؿشٷسؾبظی آٴ ق طٌ‬
‫‪٦‬ب‪ٞ‬ی اؾز ٸ ؾذؽ َطح احیب ‪٦‬بٲ٭ ‪٦‬ٷٷسٺ ؾبذشبض ثب‪ٞ‬ز ذٹاټس ثٹز ‪٦‬ٻ قبٲ٭ ؾبذشبض ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‪ ،‬سبضیری‪،‬‬
‫اػشٳبٖی‪٦ ،‬بٮجسی‪ ،‬ػٳٗیشی ٸ ‪ ...‬اؾز ‪٦‬ٻ ایٵ قٷبذز ٸ ٲٗط‪ٞ‬ی ضټٷٳٹٴ ذٹثی ػٽز اٶشربة ‪٪‬عیٷٻټبی‬
‫ٲساذٯٻ ذٹاټس ثٹز‪ .‬ٮصا اؾشرطاع اٮ‪٫‬ٹټبی ٲٗیكشی‪ ،‬ظیؿز ٲحیُی ٸ دبیساضی ٶیع ٲٳ‪٧‬ٵ اؾز ثط اطط ایٵ‬
‫قٷبذز ٸ ٲٗط‪ٞ‬ی ٲیؿط ‪٪‬طزز‪ .‬ثٻ ټطحب‪ ٬‬ایٵ قٷبذز ٸ ٲؿشٷسؾبظی زض ضاؾشبی ثطٶبٲٻضیعی ټس‪ٞ‬ٳٷس ث ب‬
‫چٽبضچٹث ی ح‪ٟ‬بْز ٲحٹض س‪ٛ‬ییطار ضا ٲی دصیطز ٸ ‪٢‬بثٯیز ‪٦‬ٷشط‪ ٬‬ضا ثٻ ٖٷ ٹاٴ اٲ طی حی بسی‪ ،‬ٲجٷ ب ‪ ٢‬طاض‬
‫ٲیزټس‪ .‬يٳٵ ایٷ‪٧‬ٻ ثٻ اٮ‪٫‬ٹټبی طبثز ٸ ‪٢‬بث٭ ز‪ٞ‬بٔ دب‪ٞ‬كبضی ٲیٶٳبیس‪.‬‬
‫ٲؿشٷسؾبظی ضا اظ زٸ ٲٷٓط ٲیسٹاٴ ٶ‪٫‬بٺ ‪٦‬طز‪:‬‬
‫‪ -1‬ٲٷٓط قٹاټس ٲٹػٹز‪ :‬سؼطثٻ ثطٸغ زض ؾب‪ 1973 ٬‬ٲیالزی ثط ‪ٞ‬ٽطؾز ثطزاضی سأ‪٦‬یس ٲی‪٦‬ٷس ٸ آٶ طا‬
‫ٲجٷبی ثطٶبٲٻضیعی ثطای ح‪ٟ‬بْز ٸاحیب ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ ثطٸغ ‪٢‬ٯٳساز ٲی‪٦‬ٷس‪.‬‬
‫‪ٞ‬ٽطؾز ٲٹػٹز اظ ثب‪ٞ‬ز ثطٸغ قبٲ٭ زازٺټبیی اظ ‪٢‬جی٭‪٦ :‬بضثطی اثٷیٻ‪ ،‬قطیبٴټبی ٲٹػٹز‪ًٞ ،‬بټبی ث بظ‬
‫قٽطی‪ ،‬ٲبٮ‪٧‬یز ثٷبټب‪ ،‬ذبٶٻټبی قرهی ٸ ذبٶٻټبی اؾشیؼبضی ثٹزٺ اؾز ‪٦‬ٻ اٲط قٷبذز ٸ ٲؿشٷسؾبظی‬
‫اظ ذبٶٻټبی ٲؿ‪٧‬ٹٶی ٲبٮ‪ ٥‬زاض ٸ ذبٶٻټبی اؾشیؼبضی زض ػٽز ثطٶبٲٻضیعی ثب‪ٞ‬ز ثؿیبض ‪٦‬ٳ‪ ٥‬ٶٳٹز‪ ،‬ظی طا‬
‫ثط ذبٶٻټبی اؾشیؼبضی ‪٦‬ٻ ذبٮی اظ ؾ‪٧‬ٷٻ ثٹز ٲبٮیبر ا‪ٞ‬عٸٴسطی ٸيٕ قس‪ ،‬یب زض ‪٪‬صضټبی ثبضی ‪ ٥‬ٸ سٷ ‪٩‬‬
‫زض نٹضر سٹ‪ ٝ٢‬اسٹٲجی٭ ٲجبٮ‪٢ ٙ‬بث٭ سٹػٽی ټعیٷٻ دبض‪٦‬ٹٲشط سٗٯ‪٪ ١‬ط‪ٞ‬ز‪ .‬ثسیٵ نٹضر ٲكبټسٺ ٲیق ٹز‬
‫‪٦‬ٻ ٲؿشٷسؾبظی ٸ ثطزاقز ز‪٢‬ی‪ ١‬ٸيٕ ٲٹػٹز‪ ،‬ػٷجٻ ‪٦‬بضثطزی ٲ ییبث س ٸ زض ثطٶبٲ ٻضی عی ٲ‪ٟ‬ی س ٸا‪ٕ ٢‬‬
‫ٲیقٹز‪.‬‬
‫اٲب اثٗبز ضیعسط ٲؿشٷسؾبظی اظ ثٷبټبی ٲٹػٹز زض ثب‪ٞ‬ز قبٲ٭ ٲٹاضز ظیط اؾز‪:‬‬
‫ٲؿشٷسار ‪٦‬بٮجسی ثب زضػٻ ثٷسی آٶٽب قبٲ٭‪:‬‬
‫‪ -1‬ثٷبټبی ثب ٸيٗیز ذٹة یب ٶیبظٲٷس ٲطٲز ‪ٞ‬ٹضی‬
‫‪ -2‬ٲٹ‪ٗ٢‬یز ٸ ػبی‪٫‬بٺ قٽطی ثٷب‬
‫‪ٞ‬ه٭ ټ‪ٟ‬شٱ‪ :‬ضاټجطزټب‪ ،‬ضاټ‪٧‬بضټب ٸ يٹاثٍ دیكٷٽبزی □ ‪115‬‬

‫‪ -3‬ٶٳبټبی قٽطی‬
‫‪ -4‬دٹقفټبی ‪٪‬یبټی‬
‫زض سؼطثٻ ثطیشبٶیب ی‪ ٥‬زثیطذبٶٻ ایبٮشی سك‪٧‬ی٭ قسٺ اؾز ‪ ٦‬ٻ ٸْی‪ ٟ‬ٻ آٴ ‪ ٞ‬طاټٱ ‪ ٦‬طزٴ ‪ٞ‬ٽطؾ شی اظ‬
‫ثٷبټبی سبضیری ٲٹػٹز زض ثب‪ٞ‬ز اؾز‪ .‬ؾبذشٳبٴټبی ‪ٞ‬ٽطؾز قسٺ ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬زض زؾ شٹض ‪ ٦‬بض ثطٶبٲ ٻضی عی زٸ‬
‫ؾبظٲبٴ قبٲ٭ ٲحیٍ ظیؿز ٸ ؾبظٲبٴ ٲیطاص ٲٯی ‪٢‬طاض ٲ ی‪٪‬ی طز‪ .‬ٲی طاص اٶ‪٫‬ٯؿ شبٴ ‪ٞ‬ٽطؾ ز ‪ ٦‬طزٴ ٸ‬
‫َج‪٣‬ٻثٷسی ثٷبټب ضا سٹؾٍ ثرفټبی ٲرشٯ‪ ٝ‬زٸٮشی ٖٳٯی ‪٦‬طزٺ اؾز‪.‬‬
‫‪٪‬طچٻ سٳبٰ آطبض ٸ اثٷیٻ َج‪٣‬ٻثٷسی قسٺ زض ثطیشبٶیب‪ ،‬سح ز دٹق ف ح‪ٟ‬بْ ز ‪ ٢‬بٶٹٶی ٶیؿ شٷس‪ ،‬ٸٮ ی‬
‫ٲٳ‪٧‬ٵ اؾز اظ َطی‪ ١‬ثطٶبٲٻضیعی سحز دٹقف اٶٹأ ذبنی اظ ح‪ٟ‬بْز ‪٢‬طاض ‪٪‬یطٶس‪.‬‬
‫ثٻټطحب‪ ٬‬طجز ثٷبټبی سبضیری ٲؿشٯعٰ ٲؿشٷسؾبظی اؾز ٸ ذٹز طجز‪ ،‬ثٻ ٖٷٹاٴ ی‪ٗٞ ٥‬بٮیز ٲؿش‪٣‬٭‬
‫ح‪ٟ‬بْز سٯ‪٣‬ی ٲیقٹز ‪٦‬ٻ قبٲ٭ ‪ٞ‬طآیٷسی اظ قٷبؾبیی سب ح‪ٟ‬بْز ‪ ٢‬بٶٹٶی اؾ ز‪ .‬سؼطث ٻ ث طٸغ‪ ،‬ثطیشبٶی ب ٸ‬
‫‪ٞ‬طاٶؿٻ چٷبٶچٻ ثٻ س‪ٟ‬هی٭ زض ثرفټبی ‪٢‬ج٭ آٲسٺ‪ ،‬حب‪٦‬ی اظ اټٳیز ٲؿ أٮٻ ‪ ٞ‬ٹ‪ ٠‬اؾ ز ٸ ضٲ ع ٲٹ‪٣ٞ‬ی ز‬
‫ثركی اظ ثطٶبٲٻضیعیټبی اٶؼبٰ قسٺ زض ضاؾشبی اټسا‪٦ ٜ‬الٴ ٸ ؾیبؾزټب ٸ ضاټجطزټبی ‪ ٦‬الٴ اظ ټٳ یٵ‬
‫َطی‪ ١‬ٲیؿط قسٺ اؾز‪ .‬ثب سٹػٻ ثٻ ثطضؾیټبی ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬يٹاثٍ ٲ طسجٍ ث ب ح‪ٟ‬بْ ز اظ ثب‪ ٞ‬زټ بی ث ب اضظـ‬
‫سبضیری ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ضا ٲی سٹاٴ ثٻ قطح ظیط ػٳٕ ثٷسی ‪٦‬طز‪:‬‬
‫‪ -1‬ح‪ٟ‬بْز‪ ،‬ٲطٲز ٸ احیبی ‪ًٞ‬بټب ٸ اثٷیٻ ٖٳٹٲی زض اٸٮٹیز ٶرؿز ثبیس ثبقس‪.‬‬
‫‪ -2‬ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز ؾبذشبض انٯی ثب‪ٞ‬ز اظ ػٳٯٻ ثبظاضټبی سبضیری زض اٸٮٹیز ٶرؿز ثبیس ثبقس‪.‬‬
‫‪ -3‬ح‪ ّٟ‬ی‪٧‬ذبضچ‪٫‬ی ثب‪ٞ‬ز سبضیری ی‪ ٥‬اٮعاٰ اؾز‪.‬‬
‫‪٦ -4‬ٷشط‪ ٬‬سطا‪٦‬ٱ زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری ٸ سظجیز آٴ ثط ٲجٷبی سٹاٶٳٷسیټ بی ظیطؾ بذشی ٲٹػ ٹز ٸ ذ ٍ‬
‫آؾٳبٴ اٮعاٲی اؾز‪.‬‬
‫‪ -5‬سٗٳیٱ ‪ٞ‬طآیٷس ٲطٲز قٽطی ثٻ ی‪ ٥‬اٲط ټٳٻ ػبٶجٻ ٸ زض‪٪‬یط ‪٦‬ٷٷسٺ ټٳٻ ا‪٢‬كبض ثب‪ٞ‬ز اٮعاٲی اؾز‪.‬‬
‫‪ -6‬سٗٳیٱ اٲط آٲٹظـ‪ ،‬ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز ٸاحیب اظ ػبٲٗٻ سرههی ثٻ ؾب‪٦‬ٷبٴ ٸ ٖٳٹٰ ا‪ ٞ‬طاز ػبٲٗ ٻ ٸ‬
‫س‪٣‬ٹیز ٶ‪٣‬ف آٶٽب زض ایٵ اٲط يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫‪ -7‬سكریم ٲحٹضټب‪ُ٢ ،‬ت ټب ٸ ٶ‪٣‬بٌ ُٖ‪ ٝ‬ق ٽط س بضیری ٸ اؾ ش‪ٟ‬بزٺ اظ آٶٽ ب زض ػٽ ز ذٹاٶ ب ‪ ٦‬طزٴ‬
‫ؾبذشبض قٽط سبضیری ٸ ټٳچٷیٵ اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ آٶٽب زض ضاؾشبی ؾبٲبٶسټی ٲؿیطټبی سٹضیؿشی سٹنیٻ ٲیقٹز‪.‬‬
‫‪ -8‬سٹنیٻ ټٳعٲبٴ ثٻ ٶیبظټبی ؾب‪٦‬ٷبٴ ٸ ٶیبظټبی سٹضیؿشی ٸ سالـ زض سٗبٲ٭ ایٵ يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫‪ٞ -9‬طآیٷس ٲطٲز قٽطی اظ سهٳیٱ‪٪‬یطی اظ ثبال ثٻ دبئیٵ ٲیسٹاٶس ثٻ سهٳیٱؾبظی ٸ اػ طای ټٳعٲ بٴ‬
‫س‪ٛ‬ییط یبثس‪.‬‬
‫‪ -10‬اضس‪٣‬بی ؾُح اټسا‪ ٜ‬ا‪٢‬شهبزی ن ط‪ ٦ ٜ‬ٻ ٲٷؼ ط ث ٻ ‪ ٞ‬طٸـ س طا‪٦‬ٱ اؾ ز ث ٻ اټ سا‪ ٜ‬ا‪٢‬شه بز‬
‫‪٪‬طزق‪٫‬طی يطٸضی ثٹزٺ ٸ ٲیسٹاٶس زض ػٽز ح‪ٟ‬بْز ٸ سظجیز ټٹیز ٸ اضظـټب ٲ‪ٟ‬یس ٸا‪ ٕ٢‬قٹز‪.‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 116‬‬

‫‪َ -11‬ی ٲؿیطټبی ٲٗیٵ ٸ ضٸٶس سهٹیت َطحټبی ٲطثٹٌ ثٻ ٲح سٸزٺ س بضیری ق ٽط ٲ یسٹاٶ س زض‬
‫ایؼبز ‪ٞ‬طټٷ‪ٖ ٩‬ٳٹٲی ثٻ نٹضر ٖٳٯی ‪٦‬ٳ‪٦ ٥‬ٷس‪ ،‬ثبالذم َطاحبٴ ٸ ٲسیطاٴ ٶبْط ثط اػطا ضا ثٻ ایٵ اٲ ط‬
‫ٸا‪ ٝ٢‬ٲی‪٪‬طزاٶس ‪٦‬ٻ سهٹیت َطح آٶٽب ٲٷٹٌ ثٻ ضٖبیز انٹ‪ ٬‬ذبنی اؾز ‪٦‬ٻ يٹاثٍ ٶبْط ثط َطحټب آٶٽ ب‬
‫ضا ٲكرم ٲی‪٪‬طزاٶس‪.‬‬
‫‪ -12‬ٲط‪٦‬ع سبضیری قٽط ٸ ٲحالر ‪٢‬سیٳی ثبیس ٲشٷبؾت ٲؿ‪٧‬ٵ‪ٗٞ ،‬بٮیزټبی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ ‪٪‬طزق ‪٫‬طی ٸ‬
‫ٲكب‪ٚ‬٭ ‪٦‬ٹچ‪ ٥‬ؾبظٲبٶسټی ‪٪‬طزز‪.‬‬
‫‪ -13‬سؼبضة قٽطټبیی ٲبٶٷس ثٹٮٹٶیب ٸثطٸغ ٲ‪٣‬ٹٮٻ ٲكبض‪٦‬ز قٽطٸٶساٴ ٸ ح‪ ّٟ‬ؾبذشبض ػٳٗیش ی ضا ث ٻ‬
‫نٹضر ػسی ٲٹضز اضظیبثی ‪٢‬طاضزازٺ اؾز ٸ سؼطثٻ ٲبضٺ ػصة ا‪٢‬كبض ػسیس ضا ثب ٲٹ‪٣ٞ‬یز دكز ؾط‪٪‬صاقشٻ‬
‫اؾز‪ ،‬ٮصا سٹنیٻ ٲی قٹز ‪٦‬ٻ زض ػصة ا‪٢‬كبض اػشٳبٖی ثٻ ثب‪ ٞ‬ز س بضیری ي ٳٵ ٲشٷبؾ ت ؾ بظی ٸي ٕ‬
‫ٲٹػٹز ثطای ‪٪‬طایفټبی ٲرشٯ‪ ٝ‬ا‪٢‬كبض اػشٳبٖی زض ‪٪‬عیٷف ٲ‪٧‬بٴ سٹػٻ قٹز ٸ اظ ق‪٫‬طزټبی سجٯی‪ ٛ‬ی ث ب‬
‫آٲبزٺ ‪٦‬طزٴ ایٵ ثؿشط ثٻ نٹضر ٲ‪٧‬بٴ ثب ټٹیز‪ ،‬ػٽز ػٯت ټٳ‪ ٧‬بضی ٸ ‪٦‬ٳ ‪ ٥‬ٸ ؾ طٲبیٻ‪ ٪‬صاضی ث طای‬
‫ا‪٢‬بٲز ثٽطٺ ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ قٹز‪.‬‬
‫‪ -14‬سأٲیٵ ؾٯؿٯٻ ٲطاست ٸضٸز ثٻ ثب‪ٞ‬ز سبضیری قبٲ٭ ٸؾبئٍ ٸ اثعاضټبی ٲٷبؾ ت آٴ ٸ ٶٓ بٰ‪-‬ټ بی‬
‫ٲسیطیز سطا‪ٞ‬ی‪ ،٥‬حٳ٭ ٸٶ‪٣‬٭ ٸ دیف ثیٷی ٲجس‪٬‬ټب ثطای ٲحسٸزٺ سبضیری آٴ يطٸضی اؾز‪.‬‬

‫‪ -4‬تجییي ٍ اسائِ ساّجشدّب‪ ،‬ساّىبسّبی ػولی‪ ،‬اجشایی ٍ ضَاثظ ثشای احیربی فضربّب ٍ‬
‫هشاوض ثبفتّبی فشٌّگی‪ -‬تبسیخی ؿْشّبی ایشاى‬
‫چـن اًذاص‪ :‬ټس‪ ٜ‬ٶٽبیی ٖجبضسؿز اظ اضایٻ آییٵٶبٲٻای ػبٲٕ ٸ ‪٦‬ٯی ‪٦‬ٻ دؽ اظ َی ٲطاح ٭ ‪ ٢‬بٶٹٶی‪،‬‬
‫‪٢‬بثٯیز سجسی٭ ثٻ يبثُٻ ٲكرم ضا ذٹاټس زاقز‪ .‬ایٵ آییٵٶبٲٻ ‪٪‬بٺ ػٷجٻ سٹنیٻ ٲ ییبث س س ب اظ َطی ‪١‬‬
‫سطٸیغ ٸ ‪ٞ‬طټٷ‪ ٩‬ؾبظی‪ ،‬ظٲیٷٻ ‪٢‬بٶٹٶی ثطای آٴ ‪ٞ‬طاټٱ آیس ٸ ‪٪‬بٺ ق‪٧‬٭ ٲٷكٹض ثٻ ذٹز ٲی‪٪‬یطز سب ٲٷؼط ث ٻ‬
‫زض‪٪‬یط قسٴ ‪٦‬ٯیٻ ٶٽبزټبی زؾزاٶسض‪٦‬بض ٲسٶی ‪٪‬طزز ‪٦‬ٻ دكشٹاٶٻ آٴ اػٳبٔ ذجط‪٪‬بٴ اؾز‪ ،‬ٸ زض ٶٽبیز ثٻ‬
‫نٹضر يبثُٻ ٸ ‪٢‬ٹاٶیٵ ٲكرم دؽ اظ َی ٲطاح٭ ‪٢‬بٶٹٶی ٸ ثٻ زٮی ٭ ثٯ ٹ٘ ‪ ٧ٞ‬طی ٸ ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی ػبٲٗ ٻ‪،‬‬
‫ػبٲٻ ٖٳ٭ ذٹاټس دٹقیس‪ .‬ٮصا سٹنیٻ ٸ ٲٷكٹض ٶیع زض دطٸؾٻای ذبل ٲی سٹاٶس زض آسی ثٻ يبثُٻ سج سی٭‬
‫‪٪‬طزز‪.‬‬

‫تؼبسیف‬
‫تَكیِ‪ :‬زض ٸا‪ ٕ٢‬ٶٹٖی اٲط ثٻ ٲٗطٸ‪ ٜ‬اؾز ‪٦‬ٻ زض حٹظٺ ٲٗٳ بضی ٸ قٽطؾ بظی ٸ اٲ ٹض ٲ طسجٍ ث ب آٴ‬
‫ػبضی ٲی ‪٪‬طزز ٸ زض ان٭ ثؿیبض دؿٷسیسٺ ذٹاټس ثٹز ‪٦‬ٻ ٲربَجبٴ آٴ‪ ،‬اٖٱ اظ ٲؿئٹٮیٵ اػطایی‪ ،‬ٲسیطاٴ‪،‬‬
‫َطاحبٴ ٸ ثطٶبٲٻضیعاٴ‪ ،‬آٴ ضا ثٻ ٖٷٹاٴ ی‪ ٥‬ان٭ ‪٦‬ٻ ٲحهٹ‪ ٬‬سؼبضة ‪٢‬جٯی ٸ ٲٷشغ اظ دػٸټفټبی ٖٯٳ ی‬
‫اٖش‪٣‬بزی اؾز‪ ،‬زض ‪ٞ‬طآیٷس ٖٳٯیبر ٲطثٹَٻ ٲسٶٓط ‪٢‬طاض زټٷس‪.‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ ټ‪ٟ‬شٱ‪ :‬ضاټجطزټب‪ ،‬ضاټ‪٧‬بضټب ٸ يٹاثٍ دیكٷٽبزی □ ‪117‬‬

‫هٌـَس‪ :‬سٹنیٻټبیی اؾز ‪٦‬ٻ ٲٹضز‪٢‬جٹ‪ ٬‬ٸ اػٳبٔ ذجط‪٪‬بٴ ٸ نبحت ٶٓطاٴ اٲط ‪٢‬طاض ٲی‪٪‬ی طز ٸ حش ی‬
‫ٲیسٹاٶس ػٷجٻ ػٽبٶی زاقشٻ ثبقس‪ ،‬ٮصا ٖٳ٭ ثساٴټب ٲأذٹش اظ ‪ٞ‬طيیٻای اؾ ز ‪ ٦‬ٻ زض ٲ ٹضز ای ٵ ٲ‪٣‬ٹٮ ٻ‬
‫ذبل‪ ،‬ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری ٸ قٽطټبی ‪٢‬سیٳی ضا ٲیطاطی ػٽبٶی ٲیدٷساضز ‪٦‬ٻ ٲشٗٯ‪ ١‬ثٻ ثكطیز اؾز‪.‬‬
‫ضبثغِ‪ :‬زؾشٹضاٮٗٳٯی ‪٢‬بٶٹٶی اؾز ‪٦‬ٻ د ؽ اظ َ ی ٲطاح ٭ ٲطثٹَ ٻ اث ال٘‪ ،‬ٸ سرُ ی اظ آٴ ٖٹا‪ ٢‬ت‬
‫‪٦‬ی‪ٟ‬طی ٸ ػعایی ذٹاټس زاقز ٸ زض ٸا‪ ٕ٢‬ٲشًٳٵ ٶٓٱ اػشٳبٖی‪ٞ ،‬طټٷ‪٫‬ی‪ ،‬سبضیری ٸ اٖش‪٣‬بزی ٲشطنس ث ط‬
‫ٲ‪٣‬ٹٮٻ ٲٹضزٶٓط (ثب‪ٞ‬ز سبضیری) ٲیثبقس‪.‬‬
‫ساّجشد‪ :‬ٲٷٓ ٹض سسٸیٵ اؾشطاسػی ‪٦‬الٶی اؾز ‪٦‬ٻ ثشٹاٶس ث ب ضن س اټ سا‪ ٜ‬ٸ چك ٱ اٶ ساظټبی ٸؾ یٕ‪،‬‬
‫س‪ٛ‬ییطار ضا ‪٦‬ٷشط‪ ٬‬ٸ ضاټجطی ٶٳبیس‪.‬‬
‫ساّىبس‪ :‬ٲٷٓٹض اٶشربة ‪٪‬عیٷٻټبی ٖٳٯی ٸ ٲٹضزی اؾز ‪٦‬ٻ ثٻ ن ٹضر س ب‪٦‬شی‪٧‬ی زض ؾ ٽٹٮز سح‪١ ٣‬‬
‫اٲٹض ٲطثٹَٻ زض ظٲبٴ ٸ ٲ‪٧‬بٴ ذبل ثطای احیبی ثب‪ٞ‬ز سبضیری یبضی ٲیضؾبٶس‪.‬‬
‫احیب‪ :‬ټس‪ ٜ‬ثبظظٶسٺ ؾبظی ٸ ثبظ ثٻ ‪٦‬بض‪٪‬یطی ٲٹاضیض ٲٗٳبضی ٸ قٽطؾبظی ‪٪‬صقشٻ ثب ٲٯح‪٣‬بر ٲطثٹَ ٻ‬
‫ٲیثبقس؛ ٲٹاضیظی ‪٦‬ٻ زض ‪٪‬صقشٻ ٶ‪٣‬ف ٲؿش‪٣‬یٱ زض سك‪٧‬٭ ؾبذشبض ٲٗٳبضی ٸ قٽطؾبظی ایطاٴ اؾ الٲی ضا‬
‫زاقشٻاٶس‪.‬‬
‫هؼبكشػبصی فضبّب‪ :‬ټ س‪ٖ ٜ‬ج بضر اظ ایؼ بز ق طایُی اؾ ز (اٖ ٱ اظ ق طایٍ ٲحیُ ی‪ ،‬اػشٳ بٖی‪،‬‬
‫ا‪٢‬شهبزی‪ ،‬ؾیبؾی ٸ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی) ‪٦‬ٻ ثٷبټب‪ًٞ ،‬بټبی قٽطی ٸ ثب‪ٞ‬ز سك‪٧‬ی٭ زټٷسٺ ٲح سٸزٺ س بضیری ثشٹاٶ س‬
‫ثب قطایٍ ضٸظ سُجی‪ ١‬یب‪ٞ‬شٻ ٸ اظ ؾٹی زی‪٫‬ط قطایُی ‪٦‬ٻ ٲشًٳٵ سُجی‪١‬دصیطی اثعاضټ ب ث ب ‪٦‬بٮج س ٲٹػ ٹز‬
‫قٽط سبضیری اؾز‪ ،‬ٲح‪ ١٣‬ٶٳبیس‪.‬‬
‫ثبفت فشٌّگی تبسیخی ؿْشّبی ایشاى‪ :‬ثؿشط ٲٹػٹز زض قٽطټبی سبضیری ایطاٴ ضا ٲیس ٹاٴ زض اثٗ بز‬
‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‪٦ ،‬بٮجسی‪ ،‬اػشٳبٖی ٸ ا‪٢‬شهبزی ٲٹضز اضظیبثی ‪٢‬طاض زاز‪ ،‬ٮصا ایٵ ثؿ شط زاضای زؾ ز ٲبی ٻ ٸی ػٺای‬
‫اؾز ‪٦‬ٻ سٷٽب دؽ اظ ٲُبٮٗٻ ٸ قٷبذز ٲیسٹاٴ ثٻ اضظـټبی دبیساض آٴ دی ثطز‪ ،‬ٮصا اضظـ سبضیری آٴ ث ٻ‬
‫زٮی٭ اضظـټبی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ ٖٳی‪ ١‬اٶؿبٶی آٲیرشٻ ثب اٖش‪٣‬بز اؾز ‪ ٦‬ٻ سح ز ٖٷ ٹاٴ ٲٗٳ بضی قٽطؾ بظی‬
‫زٸضاٴ اؾالٲی ثُٹض اذم ‪٢‬بث٭ سٗطی‪ ٝ‬اؾز ‪٦‬ٻ ثٻ زٮی٭ ټٳیٵ ذهٹنیبر‪ ،‬دیفثیٷی سساثیط الظٰ ػٽز‬
‫حیبر آٴ يطٸضر دیسا ٲی‪٦‬ٷس‪.‬‬
‫داهٌِ وبسثشد‪ :‬سٹن یٻټ ب‪ ،‬ٲٷك ٹض ٸ ي ٹاثٍ‪ ،‬ث طای ‪٦‬ٯی ٻ ٲك بٸضیٵ‪ ،‬ٲٗٳ بضاٴ ٸ َطاح بٴ ق ٽطی‪،‬‬
‫ثطٶبٲٻضیعاٴ ٸ زؾش‪٫‬بٺټبی سٽیٻ ٸ سهٹیت ٸ ٶٓبضر ثط اػطای َطحټبی سٹؾٗٻ قٽطی ٸ قٽطزاضیټب ‪٢‬بث٭‬
‫اؾش‪ٟ‬بزٺ ذٹاټس ثٹز‪ .‬ثسیٽی اؾز ‪٦‬ٻ سٹنیٻټ ب ٸ ٲٷك ٹضټب ظٲیٷ ٻ ٲؿ بٖس ػٽ ز ا‪٢‬ج ب‪ٖ ٬‬ٳ ٹٲی ث طای‬
‫يبثُٻٲٷس قسٴ ضا ‪ٞ‬طاټٱ ذٹاټٷس ‪٦‬طز‪.‬‬
‫حَصُ ؿوَل‪ :‬ثب ٖٯٱ ثٻ ایٷ‪٧‬ٻ دسیسٺ ٲسٶی‪ ،‬اٖٱ اظ ػبٲٗیز قٽط ٸ ثب‪ٞ‬ز سبضیری آٴ ی‪٦ ٥‬٭ ٸاح س ضا‬
‫سك‪٧‬ی٭ ٲیزټٷس ٸ ثب سٹػٻ ثٻ ایٷ‪٧‬ٻ سٹؾ ٗٻ ق ٽطټبیی ‪ ٦‬ٻ زاضای ثب‪ ٞ‬ز س بضیری ټؿ شٷس (س‪٣‬طیج بً ‪%90‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 118‬‬

‫قٽطټبی ایطاٴ) ٸ سهٳیٱ ثط احیب ٸ سؼسیس ؾبذشبض ٲحسٸزٺ ‪٢‬سیٳی ایٵ قٽطټب ٲؿ شٯعٰ ٶ‪٫‬طق ی ذ بل‬
‫اؾز‪ ،‬ٮصا ایٵ ‪٦‬ٯیز قبٲ٭ ایٵ ٶشبیغ ذٹاټس ثٹز‪ .‬ث سیٽی اؾز ‪ ٦‬ٻ اثٗ بز ای ٵ ٲ‪٣‬ٹٮ ٻ ٲٷحه ط ث ٻ ح ٹظٺ‬
‫ٲحسٸز ‪٢‬سیٳی قٽطټب ٶرٹاټس ثٹز‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ ؾبذشبض قٽط ضا ثٻ َٹض ‪٦‬ٯی ٲسٶٓط زاضز ٸ ‪٢‬هس ثط آٴ اؾ ز ‪ ٦‬ٻ‬
‫‪٦‬٭ قٽط‪ ،‬زاضای ؾبذشبضی دیٹؾشٻ ‪٪‬طزز ‪٦‬ٻ ٶٓٱ حب‪٦‬ٱ ث ط آٴ ٶی ع ثبظس بة ٲظج ز زض ٲح سٸزٺ س بضیری‬
‫ذٹاټس زاقز ٸ ثبٮٗ‪٧‬ؽ‪ .‬اظ آٶؼبیی ‪٦‬ٻ دسیسٺ ٲسٶی ٸ سٹؾٗٻ ٲجشٷی ث ط ان بٮزټ ب‪ ،‬ذ ٹز ٶ ٹٖی ٲی طاص‬
‫ٲحؿٹة ٲی قٹز‪ ،‬ٮصا اثٗبز آٴ ٲٯی ٸ ‪٪‬بٺ ‪ٞ‬طاٲٯی اؾز‪.‬‬

‫اّذاف‬
‫اٮ‪ -ٝ‬سالـ زض ػٽز یب‪ٞ‬شٵ ضٸـ ټ بی ٲٷُ‪ ٣‬ی ػٽ ز اؾ ش‪ٟ‬بزٺ ثٽیٷ ٻ اظ ٲٷ بثٕ ٲیطاط ی زض ح ٹظٺ‬
‫ٲٗٳبضی ٸ قٽطؾبظی ٸ سأٲیٵ ؾالٲز ٸ ض‪ٞ‬بٺ ؾب‪٦‬ٷبٴ ٸ قب‪ٚ‬ٯیٵ ثب‪ٞ‬ز سبضیری‬
‫ة‪ -‬سالـ زض یب‪ٞ‬شٵ ضٸـټبی ٲٷُ‪٣‬ی زض اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ اثعاضټبی ػسیس حٳ٭ ٸ ٶ‪٣‬٭ زض ٲحسٸزٺ سبضیری‬
‫قٽطټب‬
‫ح‪ -‬سالـ زض یب‪ٞ‬شٵ ضٸـټبی ٲٷُ‪٣‬ی زض ٲساذالر ػسیس زض ٲحسٸزٺ سبضیری قٽطټب‬
‫ر‪ -‬احیبی ‪ٞ‬طټٷ‪ ٩‬ٲٗٳبضی‪ 1‬ٸ قٽطؾبظی ‪ٚ‬ٷی ‪٪‬صقشٻ ‪٦‬كٹض‬
‫ص‪ -‬ا‪ٞ‬عایف سٗبٲالر اػشٳبٖی‪ٞ ،‬طټٷ‪٫‬ی ٸ سالـ زض ػٽز سٷٓیٱ ػطی بٴ حی بر ٲ سٶی ٲٗ‪ ٣‬ٹ‪ ٬‬زض‬
‫ٲحسٸزٺ سبضیری قٽطټب‬
‫ع‪ -‬سالـ زض ػٽز ایؼبز قطایُی ‪٦‬ٻ سٗبٲ٭ قٽطؾبظاٶٻ‪ ،‬ٲٗٳبضاٶٻ ٸ اٶؿبٶی ثیٵ ‪٦‬٭ قٽط ٸ ٲح سٸزٺ‬
‫سبضیری ثٻ ی‪ ٥‬دیٹٶس انی٭ ٲجس‪٪ ٬‬طزز ٸ ټط‪٦‬ساٰ ٲشًٳٵ حیبر زی‪٫‬طی ‪٪‬طزز ٸ اظ ټٱ س‪ٛ‬صی ٻ ٶٳبیٷ س ٸ‬
‫ثشٹاٶٷس زض ٲؼٳٹٔ ٸ زض دیٹؾش‪٫‬ی ذٹیف ثٻ ٲیطاطی دبیساض ٸ سٹاٶٳٷس سجسی٭ ‪٪‬طزٶس‪.‬‬

‫ساّجشدّب ٍ ساّىبسّبی ػولی‪ ،‬اجشایی ٍ ضَاثظ هشثَط ثِ همَلِ احیب ی ثبفت تبسیخی فشٌّگی‬
‫وـَس‬
‫ثب سٹػٻ ثٻ ان٭ "سٷٹٔ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ سبضیری دسیسٺټب" ٸ سٷٹٔ ػ‪ٛ‬طا‪ٞ‬یبیی‪ ،‬ا‪٢‬ٯیٳی ٸ ؾ‪٧‬ٹٶشی ٸ ث ٻ سج ٕ‬
‫آٴ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ ‪٪‬ٹٶٻ‪٪‬ٹٶی ٸ سٷٹٔ زٮذصیط ٸ ‪٢‬بث٭ سٗٳ‪ ١‬زض دٽٷٻ ‪ٞ‬الر ایطاٴ‪ ،‬اضایٻ ٶؿرٻټبی ‪٦‬ٳی ثطای ‪٦‬٭‬
‫ؾطظٲیٵ ٲٷُ‪٣‬ی ٶرٹاټس ثٹز‪ .‬ثٻ ټٳیٵ ػٽز اټسا‪ ٜ‬ٲٹضز ٶٓط ثٻ ن ٹضر سٹن یٻ‪ ،‬ٲٷك ٹض ٸ ي بثُٻ ث ب‬

‫‪ .1‬اٲطٸظٺ ‪٪‬ؿشطٺ ٲٗٳبضی ثؿیبض ٸؾیٕسط اظ آٴ اؾز ‪٦‬ٻ زض چٷس زټٻ ‪٪‬صقشٻ ٲٹضز ٶٓ ط ث ٹزٺ‪ ،‬ٮ صا ٲ‪ ٣‬ٹالسی ټٳبٶٷ س اٶ طغی‪،‬‬
‫اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ ٲهبٮح ثٹٲی‪ ،‬سٹػٻ ثٻ ٲ‪٣‬ٹالر ظیؿز ٲحیُی‪ ،‬اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ سٹاٶٳٷسی_ټبی ٲحیُی اٖٱ اظ ٲه بٮح‪ ٞ ،‬ٵآٸضی ٸ‬
‫‪ٞ‬ٵ آٸضاٴ ثٹٲی ثیف اظ ټط ظٲبٶی ٲٹضز سٹػٻ اؾ ز‪ .‬سٳ بٰ ای ٵ ٲ‪ ٣‬ٹالر زض ٲٗٳ بضی ٸ قٽطؾ بظی ‪٪‬صق شٻ ای طاٴ زٸضاٴ‬
‫اؾالٲی ػبی‪٫‬بٺ ذبنی زاقشٻ‪ ،‬ٮصا ح‪ ،ّٟ‬ٲطٲز ٸ احیبی ق ٹاټس ث ٻ ٖٷ ٹاٴ اٮ‪٫‬ٹټ بیی زض ضاؾ شبی سؿ طی ای ٵ ‪ٞ‬طټٷ ‪٩‬‬
‫‪٦‬ٳ‪٥‬ضؾبٴ اؾز؛ اٲب احیبی ٲًبٲیٵ ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬زض ٲساذالر ػسیس ٶیع ثٻ ٲٷعٮٻ اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی سبضیری اؾز‪.‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ ټ‪ٟ‬شٱ‪ :‬ضاټجطزټب‪ ،‬ضاټ‪٧‬بضټب ٸ يٹاثٍ دیكٷٽبزی □ ‪119‬‬

‫ٲًبٲیٷی ‪٦‬ی‪ٟ‬ی سٷٓیٱ ‪٪‬طزیسٺ اؾز‪ .‬ٮصا ‪٢‬بٮت ‪٦‬ٯی زض ٲٹضز ټط ‪٦‬ساٰ اظ ضیع ا‪٢‬ٯیٱټب ٸ ٲٷبَ‪ ١‬ػ‪ٛ‬طا‪ٞ‬ی بیی‬
‫ٸیػٺ ثٻ سجٕ ٶیبظټب ثٻ ي ٹاثٍ ‪٦‬ٳی سجسی٭ ذٹاټس قس‪٦ ،‬ٳب ایٷ‪٧‬ٻ يٹاثٍ ٲٹػٹز زض ػٽ بٴ ٶی ع اظ ټٳ یٵ‬
‫ٸیػ‪٪‬ی ثطذٹضزاضٶس‪.‬‬

‫الف‪ -‬تَكیِّب‬
‫الف‪ -1-‬هؼتٌذًگبسی‬
‫‪ -‬سكریم ٲحٹضټب‪ُ٢ ،‬تټب ٸ ٶ‪٣‬بٌ ُٖ‪ ٝ‬قٽط سبضیری ٸ اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ آٶٽب زض ػٽز ذٹاٶب ‪ ٦‬طزٴ ؾ بذشبض‬
‫قٽط سبضیری ٸ ټٳچٷیٵ اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ آٶٽب زض ضاؾشبی ؾبٲبٶسټی ٲؿیطټبی سٹضیؿشی سٹنیٻ ٲیقٹز‪.‬‬

‫الف ‪ -2-‬اكبلت ٍ اػتجبس فشٌّگی‬

‫‪ -‬ح‪ٟ‬بْز اظ الیٻټبی سبضیری زض ثٷب‪ ،‬ٲؼٳٹٖٻ ٸ ثب‪ٞ‬زټبی س بضیری ٸ ذٹاٶبؾ بظی آٶٽ ب ث ٻ اٖشج بض‬
‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ انبٮز آٶٽب ‪٦‬ٳ‪ ٥‬ٲی‪٦‬ٷس‪.‬‬
‫‪ -‬اٖشجبض ٸ انبٮز ثٷبټب‪ ،‬ٲؼٳٹٖٻټب ٸ ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری ثبیس ثٻ ٖٷ ٹاٴ ی ‪ ٥‬ٲٗی بض اؾبؾ ی ‪٢‬ٯٳ ساز‬
‫قٹز ٸ ثبیس اظ ټط‪٪‬ٹٶٻ ػٗ٭‪ ،‬س‪٣‬ٯیس ٸ‪٦‬بشة ؾبظی ‪٦‬ٻ اضظـ سبضیری ٸ ټٷطی ضا سحزاٮك ٗبٔ ‪ ٢‬طاض‬
‫زټس‪ ،‬اػشٷبة قٹز‪.‬‬

‫الف ‪ -3-‬فشٌّگی‬
‫سطٸیغ اضظـټب زض ‪ٞ‬طټٷ‪ٖ ٩‬ٳٹٲی‪ ،‬سأطیط ثٷیبزی زض اٲط ح‪ٟ‬بْز زاضز‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ثطٶبٲٻ سطٸیغ ٖٳٹٲی قبٲ٭ قٷبذز اظ اضظـټبی ٲیطاطی ٸ اَالٔضؾ بٶی ث ب ق یٹٺټ بی ٲٷبؾ ت‬ ‫‪-‬‬
‫ٲیثبیؿز اظ زٸضٺ اثشسایی زض ٲساضؼ آ‪ٚ‬بظ قٹز‪.‬‬
‫ح‪ٟ‬بْز ‪٢‬بٶٹٶی اظ ثب‪ٞ‬زټب ٸ ٲحٹَٻټب ٸ ثٷبټ ب ث ب اؾ ش‪ٟ‬بزٺ اظ ضٸـټ بیی ٲبٶٷ س ‪ٞ‬ٽطؾ ز ‪ ٦‬طزٴ‬ ‫‪-‬‬
‫زاضاییټب‪ ،‬سسٸیٵ ‪٢‬ٹاٶیٵ‪ ،‬آییٵٶبٲٻ ٲطسجٍ ٸ ٲسٸٴ‪ ،‬ٲٷك ٹضټبی ٲ طسجٍ ٸ د بزاـټ بی ٲبٮی بسی‪،‬‬
‫سسٸیٵ ٸ ٶكط ٲیعاٴ ثٽطٺټبی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٲیؿط اؾز‪.‬‬
‫اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ قیٹٺټبی ثٹٲی زض اٲط ح‪ٟ‬بْز ثب سٹػ ٻ ث ٻ ثؿ شط اػشٳ بٖی ٸ ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی آٴ سؿ ٽی٭‬ ‫‪-‬‬
‫‪٦‬ٷٷسٺ اٲط ح‪ٟ‬بْز اؾز‪.‬‬
‫سٹاٶٳٷسؾبظی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری ٲی سٹاٶس ثٻ ٖٷٹاٴ ی‪ ٥‬ضاټ‪٧‬بض ‪٦‬ٳ‪٧‬ی ‪٢‬ٯٳساز ‪٪‬طزز‪.‬‬ ‫‪-‬‬

‫الف ‪ -4-‬اجتوبػی‬
‫‪ -‬اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ قٹاټس ٲیطاطی زض ػٽز سٷٹٔثركی ثٻ ‪٪‬ٹٶٻټبی ٲرشٯ ‪ٞ ٝ‬طټٷ‪ ٫‬ی ٸ ػ‪ٛ‬طا‪ٞ‬ی بیی ث ٻ‬
‫ٲٷٓٹض ازضا‪ ٤‬ظٶس‪٪‬یټبی ٲش‪ٟ‬بٸر سٹنیٻ ٲیقٹز‪.‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 120‬‬

‫ایؼبز اٶ‪٫‬یعٺ زض قٽطٸٶساٴ ٸ ٲبٮ‪٧‬بٴ ذهٹنی ٸ ثبالذم ز‪ ٞ‬بسط ٸ ق ط‪٦‬زټ بی ذهٹن ی ث طای‬ ‫‪-‬‬
‫سٳٯ‪ ٥‬ثٷبټبی سبضیری ٸ اذشهبل ٖٳٯ‪٧‬طزټبی ٸیػٺ ثٻ ٶحٹی ‪٦‬ٻ يٳٵ س أٲیٵ ٲٗیك ز‪ ،‬ټٹی ز‬
‫ٲ‪٧‬بٴ ضا س‪٣‬ٹیز ٶٳبیس‪ ،‬يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫ثب ٖٯٱ ثٻ آ‪٪‬بټی ٸ اٖشٳبزی ‪٦‬ٻ ٲطزٰ ٶؿجز ثٻ ضٸـټ بی ؾ ٷشی ٲك بض‪٦‬ز ٶٓی ط ٸ‪ ،ٝ ٢‬ٶ صض ٸ‬ ‫‪-‬‬
‫ثب‪٢‬یبر ٸنبٮحبر زاضٶس يطٸضی اؾز زض ‪٦‬بضثطز ایٵ ضٸـټ ب ٸ س‪٣‬ٹی ز آٶٽ ب زض اٲ ٹض ٲطث ٹٌ ث ٻ‬
‫ح‪ٟ‬بْز ٸ احیب سٹػٻ ‪٦‬ب‪ٞ‬ی ٲجصٸ‪٪ ٬‬طزز‪.‬‬
‫ثؿشط ٲٷبؾت ػٽز ا‪٢‬ساٲبر ح‪ٟ‬بْشی ٸ ٲطٲشی سٷٽ ب ث ب ‪ ٞ‬طاټٱ ‪ ٦‬طزٴ ظٲیٷ ٻټ بی اػشٳ بٖی ٸ‬ ‫‪-‬‬
‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٲیؿط اؾز‪.‬‬
‫ؾبٲبٶسټی ثب‪ٞ‬ز ؾ‪٧‬ٹٶشی ی‪٧‬ی اظ انٯیسطیٵ اټسا‪ ٜ‬ح‪ٟ‬بْز اؾز‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ٲشٷبؾت ؾبظی ثب‪ٞ‬ز ثطای ظٶس‪٪‬ی ٲٗبنط ٲؿشٯعٰ سأٲیٵ ذسٲبر ٖٳٹٲی زض ثب‪ٞ‬ز اؾز‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ثبیس قیٹٺټبیی دیف ‪٪‬ط‪ٞ‬ز سب ٲ‪٣‬ٹٮٻ ح‪ٟ‬بْز اظ ؾٹی ؾب‪٦‬ٷبٴ ثب‪ٞ‬ز ٲٹضز حٳبیز ‪٢‬طاض ‪٪‬یطز‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ػبی‪٫‬بٺ قٽط سبضیری ثبیؿشی زض ‪٦‬٭ قٽط سٗییٵ قٹز‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫سٹاٶٳٷسؾبظی اػشٳبٖی ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری ٲیسٹاٶس ثٻ ٖٷٹاٴ ی‪ ٥‬ضاټ‪٧‬بض ٲٹضز اؾش‪ٟ‬بزٺ ػسی ‪ ٢‬طاض‬ ‫‪-‬‬
‫‪٪‬یطز‪.‬‬

‫الف ‪ -5-‬التلبدی‬
‫سأٲیٵ ٲٷبثٕ ٲبٮی ثطای ح‪ٟ‬بْز‪ ،‬ٲطٲز ٸ احیبی ثب‪ٞ‬ز س بضیری اظ َطی ‪ ١‬ٶٽبزټ بی ‪ٚ‬ی ط زٸٮش ی‬ ‫‪-‬‬
‫(ا‪ٞ‬طاز ذیط‪ -‬ثبٶ‪٥‬ټب‪ -‬نٷبیٕ ٸ ‪ )...‬يطٸضر زاضز‪.‬‬
‫حٳبیزټبی ٲبٮی ٲطزٰ زض ٲطٲز ٸ احیبی دطٸغٺټبیی ٶٓیط؛ ٲؿبػس‪ ،‬حٳبٰټب‪ ،‬آة اٶجبضټب ٸ ؾ بیط‬ ‫‪-‬‬
‫ثٷبټبی ٖبٰاٮٳٷ‪ٟٗ‬ٻ ثبیؿشی سطٸیغ قٹز سب اظ ایٵ َطی‪ ١‬ضاٺ ثطای ؾبیط ٲكبض‪٦‬زټب ‪٪‬كٹزٺ قٹز‪.‬‬
‫‪ٗٞ‬بٮیشٽبی اٶؼٳٵټب ٸ سك‪٧‬٭ټبی ٲطزٲی ث طای ح‪ٟ‬بْ ز ٸ ٲطٲ ز ثب‪ ٞ‬زټ بی س بضیری ‪ٞ‬طن ز‬ ‫‪-‬‬
‫ٲ‪ٛ‬شٷٳی اؾز‪.‬‬
‫اټسا‪ ٜ‬ٲٗیٵ ٲطثٹٌ ثٻ ٲؤٮ‪ٟ‬ٻټبی اػشٳبٖی‪ٞ ،‬طټٷ‪٫‬ی ٸ ا‪٢‬شهبزی ثٻ اٲط ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز ثب‪ٞ‬زټ ب‬ ‫‪-‬‬
‫‪٦‬ٳ‪ ٥‬ٲی‪٦‬ٷس (ٲكطٸٌ ثٻ آٶ‪٧‬ٻ اټسا‪ ٜ‬ا‪٢‬شهبزی ٲشًٳٵ اټسا‪ ٜ‬سبضیری‪ٞ -‬طټٷ‪٫‬ی ٶیع ثبقس)‪.‬‬
‫سٹاٶٳٷسؾبظی ا‪٢‬شهبزی ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری ٲیسٹاٶس ثٻ ٖٷٹاٴ ی‪ ٥‬ضاټ‪٧‬بض ٲٹضز اؾش‪ٟ‬بزٺ ػسی ‪ ٢‬طاض‬ ‫‪-‬‬
‫‪٪‬یطز‪.‬‬

‫الف ‪ -6-‬هذیشیت‬
‫‪ -‬سك‪٧‬ی٭ ؾبظٲبٶی ثٻ ٶبٰ ؾبظٲبٴ ٲطا‪٢‬جز اظ آطبض ٸ اثٷیٻ ‪ٞ‬ٽطؾ ز ق سٺ‪ ،‬ٲشك ‪٧‬٭ اظ ٲبٮ‪ ٧‬بٴ اثٷی ٻ‬
‫ٲطٲزقسٺای ‪٦‬ٻ ٲسیطیز آٶٽب ضا ٲبٮ‪٧‬بٴ ثٻ ٖٽسٺ زاضٶ س ٸ ٶٳبیٷ سٺ زؾ ش‪٫‬بٺټ بی شی طثٍ ٲبٶٷ س‬
‫‪ٞ‬ه٭ ټ‪ٟ‬شٱ‪ :‬ضاټجطزټب‪ ،‬ضاټ‪٧‬بضټب ٸ يٹاثٍ دیكٷٽبزی □ ‪121‬‬

‫ؾبظٲبٴ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‪ ،‬ق ٽطزاضی‪ ،‬ضاٺ ٸ قٽطؾ بظی ٸ زاٶك ‪٫‬بٺ زض آٴ ق ط‪٦‬ز زاضٶ س‪ ،‬سٹن یٻ‬
‫ٲیقٹز‪.‬‬
‫‪ -‬دیفثیٷی ٸ سك‪٧‬ی٭ ‪٦‬ٳیؿیٹٴټبی ٲسیطیز ثحطاٴ ثطای ثب‪ٞ‬ز س بضیری زض ثطاث ط ح ٹازطی ٲبٶٷ س‬
‫ظٮعٮٻ ٸ ؾبیط ثالیبی َجیٗی ٸ آٮٹز‪٪‬ی ټٹا سٹنیٻ ٲیقٹز‪.‬‬
‫چٷس ان٭ ثٻ قطح ظیط ٲیسٹاٶس ٲشًٳٵ اػطای َطحټبی ثب‪ٞ‬ز سبضیری ثبقس‪:‬‬
‫اٮ‪ -ٝ‬سك‪٧‬ی٭ ٲسیطیزټبی ٲحٯی ٸ ثٹٲی‬
‫ة‪ -‬ایؼبز ٸ سأؾیؽ زؾش‪٫‬بٺټبی ‪٢‬بٶٹٴ‪٪‬صاض ٸ سأٲیٵ دكشٹاٶٻ ح‪٣‬ٹ‪٢‬ی آٶٽب‬
‫ح‪ -‬ػٯت ؾطٲبیٻ‪٪‬صاضاٴ زض ٖطنٻ ٸ اٖیبٴ‬
‫ر‪ -‬ایؼبز ظٲیٷٻ ٸ اٲ‪٧‬بٴ ٲكبض‪٦‬ز ؾب‪٦‬ٷبٴ ٸ قب‪ٚ‬الٴ ثٹٲی زض احیبی ثب‪ٞ‬ز سبضیری‬
‫ص‪ -‬ٲكبض‪٦‬ز ٲشرههبٴ ٲطٲز قٽطی‬
‫‪ -‬سٹاٶٳٷسؾبظی ٶٓبٰټبی ٲسیطیشی ؾٷشی قٽط ٲیسٹاٶس ی‪ ٥‬ضاټ‪ ٧‬بض ‪٦‬ٳ‪ ٧‬ی زض ػٽ ز ح‪ٟ‬بْ ز ٸ‬
‫احیب ‪٢‬ٯٳساز قٹز‪.‬‬

‫الف ‪ -7-‬ثشًبهِسیضی ٍ ػیبػتگزاسی‬

‫زض نٹضسی ‪٦‬ٻ ػبٲٕ ٶ‪٫‬طی َطحټبی ثبالزؾز چٽبضچٹة ا‪ ٢‬ساٲبر ضا ‪ٞ‬طاس ط اظ ٲح سٸزٺ س بضیری‬ ‫‪-‬‬
‫ثجیٷس‪ ،‬اٶ‪٫‬بضٺټبی ٲطثٹٌ ثٻ سٗسی٭ ػٳٗیز‪ ٖ ،‬ساٮز اػشٳ بٖی‪ ،‬ٲٗیك ز‪ٗٞ ،‬بٮی زټ بی ٲرشٯ ‪ٝ‬‬
‫ا‪٢‬شهبزی ٸ نٷٗشی ضا ثب ټٱ ثطای سٹاٶٳٷسیټبی ؾطظٲیٵ ثطٶبٲٻضیعی ذٹاټس ‪ ٦‬طز ٸ سٷٽ ب زض آٴ‬
‫نٹضر اؾز ‪٦‬ٻ ٲطا‪٦‬ع سبضیری ٸ ؾٷشی قٽطټب ٶ‪٣‬ف ٸا‪ٗ٢‬ی ذٹز ضا ‪٦‬ٻ ټٳبٶب ٶ‪٣‬ف ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی اؾز‪،‬‬
‫ای‪ٟ‬ب ذٹاټٷس ٶٳٹز ٸ زض نٹضر سح‪ ١٣‬اټ سا‪ ٞ ٜ‬ٹ‪ٖ ،٠‬ٹا‪ ٢‬ت د یفثیٷ یٶك سٺ ٶبق ی اظ ا‪ ٞ‬عایف‬
‫ػٳٗیز ٸ ‪ٗٞ‬بٮیزټبی ٲشجٹٖٻ ‪٦‬ٷشط‪ ٬‬ذٹاټس قس ٸ اظ ‪ٞ‬كبض ‪ٚ‬یطٲؿ ش‪٣‬یٱ آٶٽ ب ث ط دی‪ ٧‬طٺ آؾ یت‬
‫دصیط قٽط سبضیری ػٯٹ‪٪‬یطی ثٻ ٖٳ٭ ذٹاټس آٲس‪.‬‬
‫‪ٗٞ‬٭ ٸ اٶ‪ٟٗ‬بالر ٲشطنس ث ط ق ٽطټبی س بضیری ٲ یثبیؿ ز َ ی ی ‪ ٥‬ثطٶبٲ ٻضی عی ‪ ٦‬الٴ ٸ ث ب‬ ‫‪-‬‬
‫ؾیبؾش‪٫‬صاضیټبی ا‪٢‬شهبزی‪ ،‬ٲٗیكشی ٸ ؾ‪٧‬ٹٶشی‪ ٖ ،‬ٹاضو اػشٳ بٖی ٶبق ی اظ سٳط‪ ٦‬ع ضا سٗ سی٭‬
‫ٶٳبیس‪.‬‬
‫ؾیبؾز ٖسٰ سٳط‪٦‬ع ٸ سالـ ثطای ایؼبز ٸ س‪٣‬ٹیز ٲطا‪٦‬ع ‪٦‬ٹچ‪٥‬سط زض ایؼبز ػبشث ٻټ بی سٹٮی سی‬ ‫‪-‬‬
‫ٲؤطط ثٹزٺ ٸ ثٻ ثبظزټی ػٳٗیز ایٵ ٶ‪٣‬بٌ ‪٦‬ٳ‪ ٥‬ٲیٶٳبیس‪.‬‬
‫ػٯت دكشیجبٶیټبی ؾیبؾی زض ح‪ٟ‬بْز ٸ احیبی ثب‪ٞ‬ز سبضیری يطٸضی اؾز‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫س‪٣‬ٹیز ٲٽبضرټبی ثٹٲی زض ٸازی ٲطٲز ٸ احی ب ث طای ح‪ ّ ٟ‬اٮ‪٫‬ٹټ ب ٸ ٸیػ‪ ٪‬یټ بی ؾ بذشبضی‬ ‫‪-‬‬
‫ٲٗٳبضی ٸ قٽطؾبظی اظ ظیطؾبذزټبی انٯی اؾز‪.‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 122‬‬

‫زض ضاؾشبی ٖسٰ سٳط‪٦‬ع ثطا ی قٽطټبی ثعض‪ٚ( ٨‬یط اظ ‪ُ٢‬تټبی ػسیس قٽطی زض حٹٲٻ) ٲیس ٹاٴ‬ ‫‪-‬‬
‫ثٻ احیبی ٲحٯٻټبی ‪٢‬سیٳی ٶیع زض ‪٦‬ٳ‪ ٥‬ثٻ ظٲیٷٻ ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬دطزاذ ز‪ ،‬ٲٷ ٹٌ ث ٻ ایٷ‪ ٧‬ٻ ٲك ‪٧‬الر ٸ‬
‫ٲؿبئ٭ ٲجشال ثٻ آٴ ٲٹضز ثطٶبٲٻضیعی ػسی ‪٢‬طاض ‪٪‬یطز‪.‬‬
‫اټسا‪٪ ٜ‬طزق‪٫‬طی ٸ ػبشثٻټبی ٲطثٹٌ ثٻ آٴ ټٳچٷیٵ اټسا‪ ٜ‬اضس‪٣‬بی ٲح یٍ ٸ ‪ ًٞ‬بی ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی‬ ‫‪-‬‬
‫ظٶس‪٪‬ی ٲیسٹاٶس ٸ زض ٲٹا‪ٗ٢‬ی ٲیثبیؿز ػبی‪٫‬عیٵ اټسا‪ ٜ‬ا‪٢‬شهبزی نط‪ ٜ‬زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری ‪٪‬طزز‪.‬‬
‫‪٦‬ٹچ‪ ٥‬ؾبظی ‪٪‬ؿشطٺټبی ٲساذٯٻ زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری اضػح اؾز‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ػٯت ٲكبض‪٦‬زټبی ٲطزٲی ٸ ایؼبز سك‪٧‬٭ټبی ‪ٚ‬یطزٸٮشی زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری سٹنیٻ ٲیقٹز‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫َی ٲؿیطټبی ٲٗیٵ ٸ ضٸٶس سهٹیت َطحټبی ٲطثٹٌ ثٻ ٲحسٸزٺ سبضیری قٽط ٲیسٹاٶس زض ایؼبز‬ ‫‪-‬‬
‫‪ٞ‬طټٷ‪ٖ ٩‬ٳٹٲی ثٻ نٹضر ٖٳٯی ‪٦‬ٳ‪٦ ٥‬ٷس‪ ،‬ثبالذم َطاحبٴ ٸ ٲسیطاٴ ٶبْط ثط اػ طا ضا ث ٻ ای ٵ‬
‫اٲط ٸا‪ ٝ٢‬ٲی‪٪‬طزاٶس ‪٦‬ٻ سهٹیت َطح آٶٽب ٲٷٹٌ ثٻ ضٖبیز انٹ‪ ٬‬ذبنی اؾز ‪٦‬ٻ يٹاثٍ ٶبْط ث ط‬
‫َطحټب آٶٽب ضا ٲكرم ٲی‪٪‬طزاٶس‪.‬‬
‫سؼبضة قٽطټبیی ٲبٶٷس ثٹٮٹٶیب ٸثطٸغ ٲ‪٣‬ٹٮٻ ٲكبض‪٦‬ز قٽطٸٶساٴ ٸ ح‪ ّٟ‬ؾ بذشبض ػٳٗیش ی ضا ث ٻ‬ ‫‪-‬‬
‫نٹضر ػسی ٲٹضز اضظیبثی ‪٢‬طاضزازٺ اؾز ٸ سؼطثٻ ٲبضٺ ػصة ا‪٢‬كبض ػسیس ضا زض ضٸـ ثطذٹضز ث ب‬
‫ٲٹ‪٣ٞ‬یز دكز ؾط‪٪‬صاقشٻاٶس‪ ،‬ٮصا سٹنیٻ ٲیقٹز ‪٦‬ٻ زض ػصة ا‪٢‬كبض اػشٳبٖی ث ٻ ثب‪ ٞ‬ز س بضیری‬
‫يٳٵ ٲشٷبؾت ؾبظی ٸيٕ ٲٹػٹز ثطای ‪٪‬طایفټبی ٲرشٯ‪ ٝ‬ا‪٢‬كبض اػشٳ بٖی زض ‪ ٪‬عیٷف ٲ‪ ٧‬بٴ‬
‫سٹػٻ قٹز ٸ اظ ق‪٫‬طزټبی سجٯی‪ٛ‬ی ثب آٲبزٺ ‪٦‬طزٴ ایٵ ثؿشط ثٻ نٹضر ٲ‪٧‬بٴ ثب ټٹیز‪ ،‬ػٽز ػٯت‬
‫ټٳ‪٧‬بضی ٸ ‪٦‬ٳ‪ ٥‬ٸ ؾطٲبیٻ‪٪‬صاضی ثطای ا‪٢‬بٲز ثٽطٺ ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ قٹز‪.‬‬

‫الف ‪ -8-‬آهَصؽ ٍ تشٍیج‬

‫سؿطی ‪ٞ‬طټٷ‪ ٩‬آٲٹظـ ثٽطٺثطزاضی اظ ثب‪ٞ‬ز سبضیری ثٻ ٲٹاظار آٲ ٹظـټ بی آ‪٦‬بزٲی ‪ ٥‬ي طٸضر‬ ‫‪-‬‬
‫زاضز‪.‬‬
‫ٲٗط‪ٞ‬ی انٹ‪ ٬‬ٲطثٹٌ ثٻ سٹؾٗٻ دبیساض زض ٸازی ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲ ز ٸ دیٹٶ س ٸ سٯ‪ٟ‬ی ‪ ١‬آٴ ث ب ؾ بیط‬ ‫‪-‬‬
‫ٖٹاٲ٭ ٸ دسیسٺټب ٶٓیط دسیسٺټبی ظیؿز ٲحیُی ٲ‪ٟ‬یس اؾز‪.‬‬
‫قٷبذز ٸ ٲٗط‪ٞ‬ی اضظـټبی ٲرشٯ‪ ٝ‬ثب‪ٞ‬ز سبضیری اظ ‪٢‬جی٭ اضظـټ بی ظیؿ ز ٲحیُ ی‪ ،‬ن ط‪ٞ‬ٻ‬ ‫‪-‬‬
‫ػٹیی زض ٲهط‪ ٜ‬اٶطغی‪ ،‬قیٹٺټبی ثٹٲی ٲطثٹٌ ثٻ ؾ بذز ٸؾ بظ ٸ اٮ‪٫‬ٹټ بی دبی ساض ٲٗٳ بضی ٸ‬
‫قٽطؾبظی‪ ،‬ٲٽٳشطیٵ اثعاض ػٽز سٹػیٻ ح‪ٟ‬بْز ٸ احیب اؾز‪.‬‬
‫سٹؾٗٻ اظ زضٸٴ ٲشًٳٵ ایٵ ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ اؾز‪" :‬سٹاٶٳٷسی زضٸٶی ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری اٖٱ اظ ثب‪ ٞ‬زټ بی‬ ‫‪-‬‬
‫اػشٳبٖی‪٦ ،‬بٮجسی ٸ ظیؿز ٲحیُی زض ٲؿیط سٹؾٗٻ ث ٻ ٖٷ ٹاٴ ٲ‪٧‬ٳ ٭ ػطی بٴ سٹؾ ٗٻ ‪٦‬ی‪ ٟ‬ی‬
‫ذٹاټٷس ثٹز‪".‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ ټ‪ٟ‬شٱ‪ :‬ضاټجطزټب‪ ،‬ضاټ‪٧‬بضټب ٸ يٹاثٍ دیكٷٽبزی □ ‪123‬‬

‫س‪٧ٟ‬ط سٹؾٗٻ ح‪ٟ‬بْز ٲحٹض ٲیسٹاٶس ضٲع ٲٹ‪٣ٞ‬یز ح‪ٟ‬بْز اظ ٲحسٸزٺ س بضیری سٯ‪ ٣‬ی ‪ ٪‬طزز ‪ ٦‬ٻ‬ ‫‪-‬‬
‫يٳٵ احیبی آٴ اضس‪٣‬بی ‪ًٞ‬بی ظیؿشی اٶؿبٴټب ضا ٶیع ٲس ٶٓط ‪٢‬طاض ٲیزټس‪.‬‬
‫سؿطی ‪ٞ‬طټٷ‪ ٩‬ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز اظ حٹظٺ ٲحسٸز ٲٗٳبضی ٸ قٽطؾبظی ثٻ حٹظٺټبی ٸؾ یٕس ط اظ‬ ‫‪-‬‬
‫‪٢‬جی٭ ٲیطاص ظیطؾبذزټبی قٽطی ٸ ضٸؾشبیی ٸ ٲیطاص ‪٦‬ك بٸضظی ٸ ‪ ...‬ي طٸضی اؾ ز‪ .‬زض ای ٵ‬
‫ضاؾشب زاٶك‪٧‬سٺټبی ٖٳطاٴ‪٦ ،‬كبٸضظی‪ ،‬دعق‪٧‬ی‪ ،‬ٲٽٷسؾی ٲیسٹاٶٷس ٶ‪٣‬ف ای‪ٟ‬ب ‪٦‬ٷٷس‪.‬‬
‫يطٸضر سالـ ٲح‪٣٣‬بٴ ٲٗٳبضی ثط ای ٲُبٮٗٻ ٸ اؾشرطاع اٮ‪٫‬ٹټبیی ثط‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ اظ ٲٗٳبضی ؾٷشی ث ٻ‬ ‫‪-‬‬
‫ٶحٹی ‪٦‬ٻ ثٻ اؾشٳطاض ٸ ازاٲٻ حیبر ٲٗٳبضی انی٭ ‪٦‬ٳ‪٦ ٥‬ٷس‪ ،‬ٸاػس اټٳیز ٖٳٯی اؾز‪.‬‬
‫اٶشربة ٸ اػطای َطحټبی ٶٳٹٶٻ ٲؿشرطع اظ ٲٗٳبضی ؾٷشی ثبالذم زض ٲحسٸزٺ سبضیری قٽط ٸ‬ ‫‪-‬‬
‫اټسای ػٹایع ثٻ َطحټبی ثط‪٪‬عیسٺ اظ اثعاضټبی ٲ‪ٟ‬یس ػٽز اقبٖٻ ‪ٞ‬طټٷ‪ ٩‬انی٭ ٲٗٳبضی اؾز‪.‬‬
‫اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ ٲشسٸٮٹغی ٖٯٳی ٸ ضٸـٲٷس زض َطحټبی ٲطثٹٌ ثٻ ثب‪ٞ‬ز سبضیری ٸ ٲطٲز قٽطی ی‪٥‬‬ ‫‪-‬‬
‫يطٸضر اػشٷبة ٶبدصیط اؾز‪ ،‬ٮصا سٽیٻ‪ ،‬سسٸیٵ ٸ سأٮی‪٦ ٝ‬شبثچٻټ بی ضاټٷٳ ب ث طای ای ٵ اٲ ط الظٰ‬
‫اؾز‪.‬‬

‫الف ‪ -9-‬وبلجذی‬
‫‪٦‬ٯیٻ َطحټبی ٲطثٹٌ ثٻ ػبی‪٫‬عیٷیټب زض ‪ًٞ‬بټبی ٲشطٸ‪٦‬ٻ ٸ ٲرطٸثٻ ‪٦‬ٻ ثط اؾبؼ انٹ‪ ٬‬ٲٗیٵ‪ ،‬ٲؼ بظ‬
‫سكریم زازٺ قسٺاٶس‪ ،‬ثبیؿشی اظ َطی‪ ١‬ٲؿبث‪٣‬ٻ ٸ زاٸضی شیهالح ٖٯٳی ٲٹضز َطاحی ٸ اػطا ‪٢‬طاض ‪٪‬یطٶس‪.‬‬
‫ټیئز ‪ً٢‬بٸر ػٽز اٶشربة َطحټبی ثطسط‪ ،‬ٲشك‪٧‬٭ اظ اؾ بسیس زاٶك ‪٫‬بٺ ث ب سره مټ بی ٲطثٹَ ٻ‪،‬‬
‫ػبٲٗٻقٷبؼ قٽطی‪ ،‬ٶٽبزټبی شیطثٍ ٸ ٶٳبیٷس‪٪‬بٴ اټبٮی ثب‪ٞ‬ز ذٹاټس ثٹز‪.‬‬
‫اػطای َطحټب حشیاٮٳ‪٣‬سٸض ٲیثبیؿز سٹؾٍ ٲكبٸض َطاح ٶٓبضر قٹز‪.‬‬
‫اػطای َطحټب حشیاٮٳ‪٣‬سٸض ٲیثبیؿز سٹؾٍ دیٳبٶ‪٧‬بضاٴ ٲشرهم اٲط ٲطٲز اػطا قٹٶس‪.‬‬

‫الف ‪ -10-‬لَاًیي ٍ تـىیالت‬

‫‪ -‬زض ضاؾشبی سكٹی‪ ١‬ٲ‪٣‬ٹٮٻ ح‪ٟ‬بْز‪ ،‬اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ ضٸـټبیی ٲبٶٷس ثركٹز‪٪‬ی ٲبٮیبسی‪ ،‬اُٖبی س طا‪٦‬ٱ‬
‫قٷبٸض (‪٢‬بث٭ اؾش‪ٟ‬بزٺ زض ؾبیط ثرفټبی قٽط ثطای ٲبٮ‪٧‬بٴ ‪ُٗ٢‬بر ثب‪ٞ‬ز سبضیری) سٹنیٻ ٲیقٹز‪.‬‬
‫ثسیٽی اؾز ‪٦‬ٯیٻ ‪٦‬ٳ‪٥‬ټب ٸ ؾیبؾزټبی سكٹی‪٣‬ی سب ظٲ بٶی ‪ ٦‬ٻ ثب‪ ٞ‬ز س بضیری اظ ضٸٶ ‪ ٦ ١‬ب‪ٞ‬ی‬
‫ثطذٹضزاض ٲی‪٪‬طزز‪ ،‬اٮعاٲی ذٹاټس ثٹز ٸ سسضیؼبً ٸ ثٻ ٲطٸض ظٲبٴ ایٵ ‪٦‬ٳ‪٥‬ټب سٗسی٭ ذٹاټس قس‪.‬‬
‫‪ -‬س‪٣‬ٹیز ؾٳٵټبی ‪ٗٞ‬ب‪ ٬‬زض ٸازی ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز ٲ‪ٟ‬یس ذٹاټس ثٹز‪.‬‬
‫‪ -‬س‪٣‬ٹیز ٸ حٳبیز اظ دیٳبٶ‪٧‬بضاٴ ‪ٗٞ‬ب‪ ٬‬زض اٲط ٲطٲز زض ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری ٲٹػت ‪ٗٞ‬ب‪ ٬‬قسٴ ثرف‬
‫ذهٹنی زض اٲط ح‪ٟ‬بْز ٸ احیب ذٹاټس قس‪.‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 124‬‬

‫‪ -‬حًٹض ‪٢‬بٶٹٶی ٶٳبیٷسٺ ؾبظٲبٴ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی‪٪ ،‬طزق ‪٫‬طی ٸ ن ٷبیٕ زؾ شی زض ق ٹضای ٖ بٮی‬
‫قٽطؾبظی يطٸضی اؾز‪.‬‬

‫ة‪ -‬هٌـَس‬
‫ة‪ -1-‬فشٌّگی‬
‫‪ -‬ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ یبزٲبٴ سبضیری زض ثط‪٪‬یطٶسٺ اؾش‪٣‬طاضټبی قٽطی یب ضٸؾشبیی اؾز ‪٦‬ٻ زض آٶٽ ب ق بټسی اظ‬
‫ی‪ ٥‬سٳسٴ ذبل یب سحٹٮی ٲٽٱ یب ٸا‪ٗ٢‬ٻ ای س بضیری یب‪ ٞ‬ز ق ٹز ٸای ٵ ضٸی سازټب ‪ ٦‬ٻ ث ٻ اضظـ‬
‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی سجسی٭ قسٺاٶس‪ ،‬ٲیثبیؿز ٲٹضز ح‪ٟ‬بْز ‪٢‬طاض ‪٪‬یطٶس‪.‬‬
‫‪ -‬ټط‪٪‬ٹٶٻ ٲساذٯٻ زض ثٷبټب ٸ ثب‪ٞ‬زټب ٸ ٲحٹَٻټب ٸ ٲؼٳٹٖٻټب ثبیؿشی ثٻ ٸیػ‪٪‬ی ؾ ٷشی ٲٹػ ٹز زض‬
‫آٶٽب سٹػٻ زاقشٻ‪ ،‬ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ ٸ ضٸح سبضیری آٴ ضا سحزاٮكٗبٔ ‪٢‬طاض ٶسټس‪.‬‬

‫ة‪ -2-‬اجتوبػی‬
‫‪ -‬ٶٹؾبظی ٸ ثٻ َٹض ‪٦‬ٯی ٲساذالر نط‪٦ ٜ‬بٮجسی ثٻ سٷٽبیی ٲشً ٳٵ احی بی ثب‪ ٞ‬زټ بی س بضیری‬
‫ٶیؿز‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ ضاټ‪٧‬بضټبی ‪ٚ‬یط‪٦‬بٮجسی ٲبٶٷس اقش‪ٛ‬ب‪٬‬ظایی‪٦ ،‬بټف ‪ ٣ٞ‬ط ٸ اٶ عٸای اػشٳ بٖی‪ ،‬س ساض‪٤‬‬
‫سؿ ٽیالر ٖٳ ٹٲی‪ ،‬ض‪ ٞ‬بټی ٸ ثطٶبٲ ٻټ بی آٲٹظق ی حط‪ ٞ‬ٻای ٸ ضؾ ٳیز ی ب‪ٞ‬شٵ ٶ‪ ٣‬ف ٸا‪ ٗ٢‬ی‬
‫ٲكبض‪٦‬زټبی ٲطزٲی ثٻ ٖٷٹاٴ ی‪ ٥‬ان٭ ػبی‪٫‬عیٵ‪ ،‬ثط زض‪٪‬یطی ‪٪‬ؿ شطزٺ ثر فټ بی زٸٮش ی زض‬
‫ٲساذالر سٹؾٗٻ قٽطی يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫‪ -‬ٲؼٳٹٖٻ ا‪٢‬ساٲبر ٲ‪ُٗ٣‬ی‪ ،‬ثٻ ٲطٲز ػبٲٕ ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری ٸ احیبی آٶٽب ٶٳیاٶؼبٲس‪ ،‬ٮصا س ساٸٰ‬
‫ٸ دیٹؾش‪٫‬ی زض انٹ‪ ٬‬ثٷیبزیٵ َطحټب ثب اټسا‪ٞ‬ی ٶٓیط اضس‪٣‬بی ‪٦‬ی‪ٟ‬ی ز ٲح یٍ ق ٽطی ٸ ٲساذٯ ٻ‬
‫ٲكبض‪٦‬شی ٲیؿط اؾز‪ .‬ثبال ثطزٴ آ‪٪‬بټی ؾب‪٦‬ٷبٴ زض ظٲیٷٻ قیٹٺټبی ایؼبز سحٹ‪ ٬‬ٸ سؼسیس حی بر‬
‫ٲط‪٦‬ع قٽط ‪٢‬سیٱ ‪٢‬بث٭ سأ‪٦‬یس اؾز‪ .‬ثط‪٢‬طاض ‪٦‬طزٴ اضسجبٌ ٲكبض‪٦‬شی ثب ذطزٺ ‪ٞ‬طٸق بٴ ٸ ٲ‪ ٛ‬بظٺزاضاٴ‪،‬‬
‫ػٯت ٲكبض‪٦‬ز ٲبٮی ٸ ‪ٞ‬ٷی ٲٽٷسؾبٴ‪ ،‬ٲسیطاٴ‪ ،‬قط‪٦‬زټبی ذهٹنی ٸ ا‪٢‬كبض زی‪٫‬ط يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫ثسیٽی اؾز ‪٦‬ٻ زض آ‪ٚ‬بظ اٲط ؾیبؾزټب ٸ ثطٶبٲٻټبی حٳبیشی ٸ دكشیجبٶی ٸ ؾ طٲبیٻ‪ ٪‬عاضی اٸٮی ٻ‬
‫ثرف ټبی زٸٮشی یب ٖٳٹٲی قٽطزاضیټب ٶیع ٲُٯٹة ذٹاټس ثٹز‪.‬‬
‫‪ -‬زض ٲسیطیز ی‪ ٥‬ٲ‪٧‬بٴ ثٻ ‪٢‬هس ح‪ٟ‬بْز ٲیثبیؿز ثٻ ٲ‪ٟ‬بټیٱ ٸ اضسجبَبر اػشٳ بٖی ث یٵ ٲ طزٰ ٸ‬
‫ٲ‪٧‬بٴ ٲٹضز ٶٓط سٹػٻ ‪٦‬طزٺ ٸ ظٲیٷٻ ٲكبض‪٦‬ز ؾب‪٦‬ٷبٴ ٸ اؾش‪ٟ‬بزٺ ‪٦‬ٷٷس‪٪‬بٴ ضا ‪ٞ‬طاټٱ آٸضز‪.‬‬

‫ة‪ -3-‬التلبدی‬
‫ظٲبٶی اظ ثیٵ ثطزٴ ٲحٯٻټبی قٽطی ٸ ٲ‪٧‬بٴټبی سبضیری ټعیٷٻ دیكط‪ٞ‬ز اٶ‪٫‬بقشٻ ٲیقس ٸٮی ا‪٦‬ٷ ٹٴ‬
‫ثطٶبٲٻضیعاٴ ثٻ ایٵ ٲٽٱ ٸا‪ ٝ٢‬قسٺاٶس ‪٦‬ٻ ح‪ٟ‬بْز اظ ٲحالر ٸ ٲٹاضیض ‪٪‬صق شٻ اظ ثٷی بٴټ بی دبی ساض زض‬
‫سٹؾٗٻ قٽط ټؿشٷس‪ .‬ٮصا ایؼبز سٗبز‪ ٬‬ٸ سٹاظٴ ثیٵ سٹؾٗٻ ٸ ح‪ٟ‬بْز ‪٦‬ٻ ثبٖض اضس‪٣‬بی ‪٦‬ی‪ٟ‬ی حیبر ‪٪‬ك شٻ‬
‫‪ٞ‬ه٭ ټ‪ٟ‬شٱ‪ :‬ضاټجطزټب‪ ،‬ضاټ‪٧‬بضټب ٸ يٹاثٍ دیكٷٽبزی □ ‪125‬‬

‫ٸ ټٹیز ٲ‪٧‬بٴ ضا ٲٹضز ٶٓط ‪٢‬طاض ٲیزټس‪ ،‬يطٸضی ذٹاټس ثٹز‪ .‬ایٵ ؾیبؾش‪٫‬صاضی ثٻ َٹض ‪ ُٕ٢‬اټسا‪٦ ٜ‬الٴ‬
‫ح‪ٟ‬بْز ٸ سٹؾٗٻ ضا سحزاٮكٗبٔ ‪٢‬طاض ذٹاټس زاز‪.‬‬
‫ؾیبؾزټبی ٲٷؿؼٱ ٸ ٲٷبؾت ٲطثٹٌ ثٻ سٹؾٗٻ ا‪٢‬شهبزی ٸ اػشٳ بٖی ث طای ح‪ٟ‬بْ ز اظ ثب‪ ٞ‬زټ بی‬
‫سبضیری يطٸضی اؾز‪.‬‬

‫ة‪ -4-‬هذیشیت‬
‫‪ٞ‬طآیٷس ٲطٲز قٽطی اظ سهٳیٱ‪٪‬یطی اظ ثبال ثٻ دبئیٵ ٲیسٹاٶس ثٻ سه ٳیٱ ؾ بظی ٸ اػ طای ټٳعٲ بٴ‬
‫س‪ٛ‬ییط یبثس‪ .‬سأٲیٵ ؾٯؿٯٻ ٲطاست ٸضٸز ثٻ ثب‪ٞ‬ز سبضیری‪ ،‬ٸؾ بئٍ ٸ اثعاضټ بی ٲٷبؾ ت آٴ‪ ،‬ٶٓ بٰ ٲ سیطیز‬
‫سطا‪ٞ‬ی‪ ٥‬ٸ حٳ٭ ٸٶ‪٣‬٭ ٸ دیف ثیٷی ٲجس‪٬‬ټب يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫سسٸیٵ َطح ٲسیطیشی ثٷبټب‪ ،‬ٲحٹَٻټب ٸ ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری ‪٦‬ٻ اظ اټطٰټبی ان ٯی ح‪ٟ‬بْ ز ٸ احی بی‬
‫ایٵ آطبض اؾز ٸ ثٻ ٖٷٹاٴ اؾشطاسػی ٶٹیٵ زض ٲ‪٣‬بث ٭ اؾ شطاسػی ٲ ٹظٺای ٸ ی ب ح‪ٟ‬بْ زټ بی ٲ ٹظٺای ی ب‬
‫س‪ٛ‬ییطار ‪٦‬بٮجسی‪ًٞ -‬بیی احشٳبٮی سٯ‪٣‬ی ٲیقٹز‪ ،‬يطٸضی اؾز‪.‬‬

‫ة‪ -5-‬ثشًبهِسیضی ٍ ػیبػتگزاسی‬

‫دیٹٶس ؾبذشبضی ٲط‪٦‬ع قٽط سبضیری ٸ قٽط ػسیس ثٻ ٲٷٓ ٹض ایؼ بز سٗبٲ ٭ ث یٵ زٸ ثر ف ‪ ٞ‬ٹ‪٠‬‬ ‫‪-‬‬
‫(ی‪٧‬جبضچ‪٫‬ی ‪٦‬٭ قٽط) ٸ ایؼبز ٶیطٸی سُجی‪١‬دصیطی ثب س‪ٛ‬ییطار‪ ،‬يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫ح‪ٟ‬بْز اظ ټٹیز سبضیری قٽط ‪٢‬سیٱ اظ َطی‪ ١‬ح‪ٟ‬بْز اظ ٲیطاص ٲٗٳبضی ٸ ٲٷبْط ٲرشٯ‪ ٝ‬قٽطی‬ ‫‪-‬‬
‫اٖٱ اظ ٲٷبْط اػشٳبٖی‪ٞ ،‬طټٷ‪٫‬ی‪ ،‬ا‪٢‬شهبزی ٸ ٲٷبْط َجیٗی يطٸضی اؾز (ٲٷبْط َجیٗی ثٻ َٹض‬
‫ذبل ثٹزٺ ٸ قبٲ٭ اٮ‪٫‬ٹټبی ‪ًٞ‬بیی ٸ ‪٦‬بٮجسی ؾٷشی زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری اؾز)‪.‬‬
‫َطحټبی ػبٲٕ قٽطی ٸ ضاټجطزټبی ‪ ٦‬الٴ سٹؾ ٗٻ ٲ یثبیؿ ز ث ط ٲ‪٣‬ٹٮ ٻ ٲٽ بػطر اظ ثب‪ ٞ‬ز ٸ‬ ‫‪-‬‬
‫ثبٮٗ‪٧‬ؽ سٳط‪٦‬ع ‪٦‬طزٺ‪ ،‬زالی٭ آٴ ضا ثطضؾی ٶٳبیٷس ٸ زض ضاؾشبی سٗ سی٭ آٴ‪ ،‬ثطٶبٲ ٻضی عی ‪ ٦‬طزٺ ٸ‬
‫َطح سٽیٻ ‪٦‬ٷٷس‪.‬‬
‫انٹ‪ ٬‬ٸ ٲٗیبضټبی ٲطثٹٌ ثٻ ضٸـټبی ح‪ٟ‬بْز‪ ،‬ٲطٲز ٸ احیبی ثب‪ٞ‬ز سبضیری ٲیسٹاٶس دٷغ ان ٭‬ ‫‪-‬‬
‫ضا ٲجٷب ‪٢‬طاض زټس‪:‬‬
‫ٍحذت‪ :‬ثٻ ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ ایٵ ‪٦‬ٻ ټط ‪٪‬ٹٶٻ ٲساذٯٻ ثبیؿشی زض سُبث‪٦ ١‬بٲ٭ ثب ذهٹنیبر ٸ ټٹیز ٲٷحهط ثٻ‬
‫‪ٞ‬طز ثب‪ٞ‬ز سبضیری دیفثیٷی ‪٪‬طزز ٸ يبٲٵ ایٵ ټٳبټٷ‪٫‬ی ټیئز ٸ ‪٦‬ٳیؿ یٹٴ سه ٹیت َ طح اؾ ز ‪ ٦‬ٻ‬
‫ا‪ٞ‬طاز آٴ ضا نبحت ٶٓطاٴ‪ٖ ،‬ال‪٢‬ٳٷساٴ ثٹٲی‪ ،‬اؾبسیس ثطػؿشٻ زاٶك‪٫‬بٺ ٸ ٶٳبیٷسٺ ٲؿ ش‪٣‬یٱ ٲؿ ئٹ‪ ٬‬ثر ف‬
‫سبضیری سك‪٧‬ی٭ ٲیزټس‪.‬‬
‫جبهؼیت‪ :‬ضٸی‪٧‬طز چٷس ٸػٽی ٸ ټٳٻ ػبٶجٻ ثٻ ‪ٞ‬طآیٷس‪ ،‬قبٲ٭ اثٗ بز ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی‪ ،‬اػشٳ بٖی‪ ،‬ا‪٢‬شه بزی ٸ‬
‫ٲحیُی ٶٻ سٷٽب اظ ٶ‪ُ٣‬ٻ ٶٓطټبی نط‪ٞ ٜ‬ٷی یب قٽطؾبظاٶٻ ثٯ‪٧‬ٻ ‪٪‬عیٷف اؾشطاسػی ػ بٲٕ ٸ ٲٷبؾ جی ‪ ٦‬ٻ‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 126‬‬

‫ثشٹاٶس سٗبزٮی ثیٵ اضس‪٣‬بی ٲیطاص ٲٗٳبضی ٸ قٽطؾبظی ثب‪ٞ‬ز ٸ ثٽجٹز ‪٦‬ی‪ٟ‬ی ز ظٶ س‪٪‬ی ؾ ب‪٦‬ٷبٴ آٴ ضا ث ٻ‬
‫ٸػٹز آٸضز سب ػبشة ا‪٢‬كبض ثیكشطی ‪٪‬طزز‪ ،‬يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫ّوىبسی‪ ،‬سٗبٸٴ ٸ سٗبٲ٭ ٸ ایؼبز ظٲیٷٻ ٲكرم ٸ سٗطی ‪ ٝ‬ق سٺ ث طای ‪ٗٞ‬بٮی زټ بی اػشٳ بٖی ٸ سٗی یٵ‬
‫چٽبضچٹة ‪٢‬بٶٹٶی ‪٦‬ٻ اظ َطی‪ ١‬آٴ ‪٦‬ٯیٻ اض‪٪‬بٴټب ٸ ٶٽبزټبی زض‪٪‬یط زض ‪ٞ‬طآیٷس ٲطٲز ٸ احیبی ثب‪ٞ‬زټبی س بضیری‬
‫قبٲ٭ ؾیبؾز‪٪‬صاضاٴ‪ ،‬ٲشرههبٴ‪ ،‬اض‪٪‬بٴټب ٸ ٶٽبزټبی اػشٳبٖی ٸ قٽطٸٶساٴ ثطای زؾشیبثی ثٻ سٹا‪ ١ٞ‬ػٳٗی ث ب‬
‫دكشٹاٶٻ ذطز ػٳٗی ػٽز سًٳیٵ دبیساضی ا‪٢‬ساٲبر ٲطٲز ٸ احیب ٖٳ٭ ‪٦‬ٷٷس‪ ،‬يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫اًؼغبفپزیشی‪ٞ :‬طآیٷس ظٲبٴثط دسیسٺ ٲطٲز ٸ احیب ٲؿشٯعٰ اضظی بثیټ بی ٲ ساٸٰ اظ ا‪ ٢‬ساٲبر اؾ ز ٸ‬
‫اٲ‪٧‬بٴ س‪ٛ‬ییط اؾشطاسػی ٲطثٹَٻ زض َٹ‪ ٬‬زٸضٺ اػطا ػٽز اٶُجب‪ ٠‬ثب س‪ٛ‬ییطار دیفثیٷی ٶك سٺ اػشٳ بٖی ٸ‬
‫ا‪٢‬شهبزی ثبیؿشی ټٳٹاضٺ ٲس ٶٓط ‪٢‬طاض ‪٪‬یطز‪.‬‬
‫ثَمآٍسی‪ :‬ضاټجطزټب ٸ دیك ٷٽبزار ٲطث ٹٌ ث ٻ ٲطٲ ز ٸ احی بی ثب‪ ٞ‬ز س بضیری ثبیؿ شی ث ط اؾ بؼ‬
‫ذهٹنیبر ٸیػٺ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‪ ،‬اػشٳبٖی‪ ،‬ا‪٢‬شهبزی ٸ ‪٦‬بٮجسی ټط ٲٷُ‪٣‬ٻ سٽیٻ ‪٪‬طزز‪.‬‬
‫‪ -‬ٲطاح٭ ٲرشٯ‪ ٝ‬ٲطثٹٌ ثٻ ضٸـټبی ٲساذٯٻ زض ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری زض ؾٻ ٲطحٯٻ ثٻ قطح ظیط ‪٢‬بث٭‬
‫س‪٣‬ؿیٱثٷسی اؾز‪:‬‬
‫دكشٹاٶٻ ؾیبؾی‪ ،‬ذٹاؾز ٸ حٳبیز ؾیبؾی ‪٪‬بٰ ٶرؿز زض ‪ٞ‬طآیٷ س ح‪ٟ‬بْ ز‪ ،‬ٲطٲ ز ٸ احی ب اؾ ز‪.‬‬
‫ثسیٽی اؾز ٲؿشٷسار اٸٮیٻ ػٽز ػٯت ایٵ حٳبیز ٖجبضسٷس اظ‪:‬‬
‫سهٳیٱ‪٪‬یطی اٸٮیٻ ثطای ؾبظٲبٶسټی ٲسیطیز ٲٷبؾت اظ ‪ٞ‬طآیٷس ٲطٲز ٸ احیب‬
‫سٗییٵ ٲحسٸزٺ ٲٹضز زذبٮز زض ثب‪ٞ‬ز ٸ ؾبظٲبٶسټی اض‪٪‬بٴټبی شیٳسذ٭ زض اٲط ح‪ٟ‬بْز‪ ،‬ٲطٲز‪ ،‬احیب‬
‫ٸ ثبالذم سٗییٵ ٶ‪٣‬ف ؾب‪٦‬ٷبٴ ٲحسٸزٺ اؾز‪.‬‬
‫قٷبؾبیی ٸ سكریم ٲؿأٮٻ‪ :‬ثطضؾی ٸ سحٯی٭ َطحټبی ثبالزؾز ٸ ټٳچٷیٵ ‪٢‬ٹاٶیٵ ٸ يٹاثٍ ٶبْط ثط‬
‫ٲحسٸزٺ‪ ،‬قٷبؾبیی ٶیبظټب ٸ سٹ‪ٗ٢‬بر ؾب‪٦‬ٷبٴ ٲحسٸزٺ يطٸضی اؾز‪ .‬سحٯی٭ټب ٸ ٶشبیغ حبن٭ اظ ایٵ ثرف‬
‫ٲجٷبیی ثطای قٷبؾبیی ی‪٧‬ذبضچٻ ٲٷُج‪ ١‬ثط آضای ٖٳٹٲی ٸ ٲٷُج‪ ١‬ثط حٳبیزټبی ؾیبؾی ذٹاټس ثٹز‪.‬‬
‫ساّجشد‪ :‬اؾبؼ ٸ ثٷیبٴټبی ضاټجطزی ثط قٷبؾبیی ٸ سكریم ی‪٧‬ذبضچٻ ٸ ثط اؾ بؼ اؾ شطسػی اؾ شٹاض‬
‫ذٹاټس ثٹز‪ٞ .‬طآیٷس ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬ٲٳ‪٧‬ٵ اؾز زض ٲٹاضزی ٶك بٶ‪٫‬ط آٴ ثبق س ‪ ٦‬ٻ ٲطاح ٭ سحٯیٯ ی ‪ ٦‬ب‪ٞ‬ی ٶج ٹزٺ ٸ‬
‫ثبظ‪٪‬كز ثٻ ٲطحٯٻ قٷبذز ضا ثٻ ٲٷٓٹض ‪٦‬بٲ٭ ‪٦‬طزٴ اَالٖبر اٸٮیٻ يطٸضی سكریم زټس‪ .‬ثب ٲحطظ قسٴ‬
‫ؾٷبضیٹ اټسا‪٢ ٜ‬بث٭ اػطا‪َ ،‬طح ٲطثٹَٻ سٽیٻ ٲی‪٪‬طزز ٸ اظ آٴ ثٻ ثٗس ٲطاح٭ ٲطث ٹٌ ث ٻ ا‪ ٢‬ساٲبر ػٽ ز‬
‫سح‪ ١٣‬اٲط آ‪ٚ‬بظ ٲیقٹز‪ .‬ثسیٽی اؾز ‪٦‬ٻ َطح ٲیثبیؿز ثب سٹا‪ ١ٞ‬ػٳٗی ٲُبث‪ ٣‬ز زاق شٻ ثبق س ٸ سأیی س‬
‫ؾیبؾشٳساضاٴ اٲط ػٽز ػٯت دكشیجبٶی يطٸضی ذٹاټ س ث ٹز‪ .‬سٽی ٻ ي ٹاثٍ ٸ ‪ ٢‬ٹاٶیٵ ٶ بْط ث ط اػ طا ٸ‬
‫دیفثیٷی اثعاضټبی الظٰ ٶیع يطٸضی ذٹاټس ثٹز‪.‬‬
‫الذام‪ :‬ایٵ ٲطحٯٻ قبٲ٭ ثٻ اػطا زض آٸضزٴ ‪٦‬ٯیٻ ا‪٢‬ساٲبر د یفثیٷ ی ق سٺ زض َ طح اػطای ی ق بٲ٭‬
‫‪ٞ‬ه٭ ټ‪ٟ‬شٱ‪ :‬ضاټجطزټب‪ ،‬ضاټ‪٧‬بضټب ٸ يٹاثٍ دیكٷٽبزی □ ‪127‬‬

‫ثطٶبٲٻټبی ٖٳٯیبر قٽطی ٸ دطٸغٺټبی ٲكرم ثطای س‪ ٥‬ثٷبټب‪ًٞ ،‬بټبی ثبظ‪ ،‬قطیبٴټب ٸ ‪ٚ‬یطٺ اؾز‪ .‬سٽیٻ‬
‫زؾشٹضاٮٗٳ٭ ثطای ټط ‪٦‬ساٰ اظ ٲٹاضز ‪ٞ‬ٹ‪٢ ٠‬ج٭ اظ اػطا يطٸضی ذٹاټس ثٹز‪.‬‬
‫ًظبست‪ :‬ایٵ ٲطحٯٻ دؽ اظ ٖجٹض اظ ٲطاح٭ ‪٢‬جٯی ٶٳٹز دیسا ٲی‪٦‬ٷس‪ .‬ثسیٽی اؾز ‪ ٦‬ٻ ٶٓ بضر س ٹأٰ ث ب‬
‫اضظیبثی ٲساٸٰ اظ ا‪٢‬ساٲبر اٶؼبٰ قسٺ ټٳطاٺ ذٹاټس ثٹز‪.‬‬
‫‪ -‬س‪ٛ‬ییطار ٲشٷبؾت ثب ٶیبظټبی ضٸظ ٲیثبیؿز ثب اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ ٲهبٮحی اٶؼبٰ ث‪٫‬ی طز ‪ ٦‬ٻ دیٹؾ ش‪٫‬ی ٸ‬
‫اٶؿؼبٰ ٲحیُی آٴ ضٖبیز قسٺ ثبقس‪.‬‬

‫ة‪ -6-‬آهَصؽ ٍ تشٍیج‬

‫َطح ٲجبحض ٲطثٹٌ ثٻ قٽطټبی سبضیری ٸ س‪ ٥‬ثٷبټبی اضظقٳٷس ؾٷشی زض ٲحیٍټبی آٲٹظقی ٸ‬ ‫‪-‬‬
‫زض ٲ‪٣‬بَٕ ٲرشٯ‪ ٝ‬سحهیٯی ثٻ ٸیػٺ زض ٲساضؼ يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫سٗٳیٱ اٲط آٲٹظـ‪ ،‬ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز ٸاحیب اظ ػبٲٗٻ سرههی ثٻ ؾب‪٦‬ٷبٴ ٸ ٖٳٹٰ ا‪ٞ‬طاز ػبٲٗ ٻ ٸ‬ ‫‪-‬‬
‫س‪٣‬ٹیز ٶ‪٣‬ف آٶٽب زض ایٵ اٲط يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫اٲط ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز ٲیثبیؿز ٶٻ سٷٽب زض زاٶك‪٧‬سٺټبی ٲٗٳبضی‪ ،‬ٲطٲ ز ٸ قٽطؾ بظی ثٯ‪ ٧‬ٻ زض‬ ‫‪-‬‬
‫‪٦‬ٯیٻ ضقشٻټب ٲٹضز سٹػٻ ٸ ثطٶبٲٻضیعی ‪٢‬طاض ‪٪‬یطز‪ .‬ؾبیط ٲٹاضیز ‪٦‬كٹض اٖٱ اظ ٲی طاص ‪٦‬ك بٸضظی‪،‬‬
‫ٲیطاص ظیطؾبذزټبی آثی ٸ ‪ٚ‬یطٺ ثٻ ٖٷٹاٴ ح‪ٟ‬بْز اظ ثر فټ بیی اظ ٲٷ بْط ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی س بضیری‬
‫ثبیؿشی زض ٶٓبٰ ثطٶبٲٻضیعی ‪٦‬كٹض ٲٹضز سٹػٻ ‪٢‬طاض ‪٪‬یطٶس‪.‬‬
‫اٲط ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز ٲیثبیؿ ز زض ح ٹظٺټ بی ٲرشٯ ‪ ٝ‬اظ ػٳٯ ٻ ؾ بظٲبٴ ٶٓ بٰ ٲٽٷسؾ ی زض‬ ‫‪-‬‬
‫ضقشٻټبی ٲرشٯ‪ ( ٝ‬ثٻ سٷبؾت ضقشٻ) ثٻ ٖٷٹاٴ ی ‪ ٥‬اٲ ط حی بسی زض ضاؾ شبی ٲ‪ ٣‬ٹالر ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی‬
‫سبضیری انی٭ سحز ٖٷٹاٴ زٸضٺټبی ‪٦‬ٹسبٺ ٲسر آٲٹظـ زازٺ قٹز‪.‬‬
‫سٹنیٻ ٲیقٹز ‪٦‬ٻ زض اٲط ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز زض اٲشحبٶبر ٲطثٹٌ ث ٻ ‪٦‬ؿ ت ضسج ٻ ػٽ ز اضس‪ ٣‬بی دبی ٻ‬ ‫‪-‬‬
‫ٲٽٷسؾیٵ‪ ،‬ؾئٹاالر ذبل ػٽز سٷٹیط ا‪٧ٞ‬بض ٲٽٷسؾیٵ ٲُطح ‪٪‬طزز ٸ زض ‪ٞ‬ٽطؾز زضٸؼ آظٲٹٴ ‪ ٢‬طاض‬
‫‪٪‬یطز‪.‬‬
‫سٽیٻ ‪٦‬شت ضاټٷٳب ٲشطن س ث ط ان ٹ‪ ٬‬ضٸـٲٷ س ٸ ٖٯٳ ی زض ػٽ ز ثطٶبٲ ٻضی عی ٸ ٲساذٯ ٻ زض‬ ‫‪-‬‬
‫ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری ثب ټس‪ ٜ‬احیب يطٸضی اؾز‪ ،‬ٮصا دطزاذشٵ ثٻ ٲ‪٣‬ٹٮ ٻ ٲطٲ ز ق ٽط س بضیری ٶی ع‬
‫ٲؿشٯعٰ ٶ‪٫‬بضـ ‪٦‬شبثچٻ ضاټٷٳب ثطای اؾش‪ٟ‬بزٺ ثطٶبٲٻضیعاٴ‪ ،‬ٲسیطاٴ ٸ ٲكبٸضیٵ شیطثٍ اؾز‪.‬‬

‫ح‪ -‬ضَاثظ‬
‫ح‪ -1-‬هؼتٌذًگبسی‬
‫‪ -‬سٽیٻ ‪ٞ‬ٽطؾز ػبٲٕ ٸ ٲؿشٷسؾبظی ‪٦‬بٲ٭ اظ اٲ‪٧‬بٶبر ثبٮ‪٣‬ٹٺ ثب‪ٞ‬ز سبضیری قبٲ٭ اثٷیٻ‪ ،‬ٲؼٳٹٖٻټب‪،‬‬
‫ٲحٹضټب‪ ،‬ٲٷبْط َجیٗی‪ ،‬س‪٧‬ساٶ ٻټ ب‪ ،‬ثٷبټ بی ٲطث ٹٌ ث ٻ ٲطا‪ ٦‬ع ٲحٯ ٻای‪ ،‬ٲحٹضټ بی اضظق ٳٷس‪،‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 128‬‬

‫‪ُ٢‬تټبی اضظقٳٷس‪ ،‬ٲؼٳٹٖٻټبی ٲٹػٹز ٸ ‪٦‬ٯیٻ ثبظاضټ بی س بضیری ای طاٴ‪ ،‬ث بالذم ٲٷٓطټ ب ٸ‬
‫چكٱ اٶساظټبی ٸیػٺ آٴ‪ ،‬يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫‪ -‬سك‪٧‬ی٭ ؾبظٲبٴ ثب‪ٞ‬ز سبضیری ثٻ ټٳطاٺ ی‪ ٥‬ٲط‪ ٦‬ع اَ الٔ ضؾ بٶی (ثبٶ ‪ ٥‬اَالٖ بر) ٲطث ٹٌ ث ٻ‬
‫قٽطټبی سبضیری زض ایطاٴ ثٻ ٲٷٓٹض طجز‪ ،‬يجٍ ٸ اٶشكبض اَالٖبر ٲطثٹٌ ث ٻ ؾ ب‪٦‬ٷبٴ ٸ ان بٮز‬
‫آٶٽب ػٽز اؾش‪ٟ‬بزٺ َطاحبٴ ٸ ثطٶبٲٻضیعاٴ‪ ،‬اٮعاٲی اؾز‪.‬‬
‫‪ -‬قٷبؾبیی ٸ ٲٗط‪ٞ‬ی اثٷیٻ ٲشطٸ‪٦‬ٻ‪ ،‬ٲرطٸثٻ ٸ ذبٮی ٸ اضظیبثی ػبی‪٫‬بٺ قٽطی آٶٽب‪ ،‬يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫‪ -‬زضػٻثٷسی انبٮز ٸ اټٳیز سبضیری ؾبذشٳبٴټب زض ػٽز ثطٶبٲٻضیعی ث طای ح‪ٟ‬بْ ز ٸ ٲطٲ ز‪،‬‬
‫يطٸضی اؾز‪.‬‬

‫ح‪ -2-‬اكبلت ٍ اػتجبس فشٌّگی‬

‫‪ -‬قٷبؾبیی ٸ ٲٗط‪ٞ‬ی اضظـټبی ظیجبیی قٷبذشی‪ ،‬سبضیری‪ٖ ،‬ٯٳی‪ ،‬اػشٳ بٖی ٸ ٲٗٷ ٹی ٲطث ٹٌ ث ٻ‬
‫ٲ‪٧‬بٴ ٸ ثؿشط ٸ قٷبذز ثب‪ٞ‬ز ٸ ‪٦‬بضثطیټب يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫‪ -‬ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری قٽط زاضٶسٺ قٹاټسی انی٭ ٸ ‪ٚ‬ٷی اظ اضظـټبی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ټؿشٷس ‪ ٦‬ٻ ثبیؿ شی‬
‫ٲٹضز حٳبیز ٸ ح‪ٟ‬بْز ‪٢‬طاض ‪٪‬یطٶس‪.‬‬

‫ح‪ -3-‬فشٌّگی‬
‫‪ -‬سساض‪ ٤‬ظٲیٷٻټبی آٲٹظقی سرههی ثطای ټٳٻ نبحجبٴ ٲكب‪ٚ‬٭ زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫‪ -‬ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز ٸ احیبی ثٷبټب ٸ ثب‪ٞ‬زټب ثبیس سٹأٰ ث ب ح‪ٟ‬بْ ز اظ ٲح یٍ ٸ ثؿ شط َجیٗ ی آٶٽ ب‬
‫نٹضر ‪٪‬یطز‪.‬‬
‫‪ -‬ٲساذٯٻ زض ثٷبټب ٸ ثب‪ٞ‬زټب ثبیؿشی ثٻ ٸیػ‪٪‬ی ؾٷشی ٲٹػٹز سٹػٻ ٶٳبیس ٸ ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ ٸ اٮ‪٫‬ٹی ٲٹػ ٹز‬
‫ضا سحزاٮكٗبٔ ‪٢‬طاض ٶسټس‪.‬‬

‫ح‪ -4-‬اجتوبػی‬
‫ح‪ٟ‬بْز اظ قٽطټبی سبضیری ثبیس ثركی اظ ؾیبؾزټبی سٹؾٗٻ اػشٳبٖی ثبقس‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫س‪ٛ‬ییط ضٸی‪٧‬طز اظ ٲساذالر نط‪ٞ‬بً ‪٦‬بٮجسی ثٻ ٖطنٻټبی ا‪٢‬شهبزی‪ٞ ،‬طټٷ‪٫‬ی‪ ،‬آٲٹظق ی ٸ اػشٳ بٖی‪،‬‬ ‫‪-‬‬
‫يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫قٹاټس ٲطثٹٌ ثٻ ضٸیسازټبی اػشٳبٖی زض ٲ‪٧‬بٴټبی سبضیری ٲیثبیؿز قٷبؾبیی ٸ ٲٹضز ح‪ٟ‬بْز‬ ‫‪-‬‬
‫‪٢‬طاض ‪٪‬یطٶس‪.‬‬
‫ضٸاثٍ‪ ،‬ؾٷزټب ٸ دیٹٶسټبی اػشٳ بٖی زض احی بی ٲی طاص ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی ثٷبټ ب ٸ ثب‪ ٞ‬زټ بی س بضیری‬ ‫‪-‬‬
‫ٲیثبیؿز ٲٹضز سٹػٻ‪ ،‬حٳبیز ٸ ح‪ٟ‬بْز ‪٢‬طاض ‪٪‬یطز‪.‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ ټ‪ٟ‬شٱ‪ :‬ضاټجطزټب‪ ،‬ضاټ‪٧‬بضټب ٸ يٹاثٍ دیكٷٽبزی □ ‪129‬‬

‫‪ -‬سٳبٰ یب ثرفټبیی اظ ثب‪ٞ‬ز سبضیری‪ ،‬ثط اؾبؼ قطایٍ ٸیػٺ زض ٲح٭ ٲیسٹاٶس ‪٦‬بض‪٦‬طزټبی ٲٷبؾ ت‬
‫ٲٹضز ٶیبظ سٹؾٗٻ اػشٳبٖی ٸ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ضا زاضا ‪٪‬طزز‪.‬‬
‫‪ -‬سجییٵ ػبی‪٫‬بٺ ثب‪ٞ‬ز سبضیری ثٻ ٮحبِ ‪٦‬بض‪٦‬طزی زض ‪٦‬٭ قٽط يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫‪ -‬ؾبٲبٶسټی ٸ سأٲیٵ ذسٲبر ٖٳٹٲی ثبیؿشی اظ ثسیٽیبر ٸ ٲٯعٸٲبر اٸٮی ٻ ثب‪ ٞ‬ز س بضیری ‪٢‬ٯٳ ساز‬
‫‪٪‬طزز‪.‬‬

‫ح‪ -5-‬التلبدی‬
‫‪ -‬احیبی اػشٳبٖی‪ -‬ا‪٢‬شهبزی قٽط ثٻ نٹضر ی‪٧‬ذبضچٻ اٖٱ اظ ثرف سبضیری ٸ ‪٦‬ٯی قٽط‪ ،‬ثب سٹػٻ ثٻ‬
‫سجبز‪ ٬‬ٸ سٗبٲ٭ ثیٵ ثرف ‪٢‬سیٳی ٸ ػسیس الظٰ اؾز‪.‬‬
‫‪ -‬س‪٣‬ٹیز ا‪٢‬شهبز ‪٪‬طزق‪٫‬طی ٸ ایؼبز اٶ‪٫‬یعٺ ثطای س‪٣‬ٹی ز اضظـ ا‪ ٞ‬عٸزٺ زض ضاؾ شبی ټ س‪ ٞ ٜ‬ٹ‪ ٠‬زض‬
‫ٲحیٍ ټبی سبضیری ‪٢‬بث٭ اٖٳب‪ ٬‬اؾز‪ .‬ٮ صا ‪ ٪‬طایف ث ٻ ا‪٢‬شه بز ‪٪‬طزق ‪٫‬طی ٸ ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی زض ثب‪ ٞ‬ز‬
‫سبضیری ثب سٹػٻ ثٻ سؼطثیبر ټط چٷس ٲحسٸز ٸ ٲٹ‪ ١ٞ‬اٶؼبٰ قسٺ يطٸضی اؾز‪.‬‬

‫ح‪ -6-‬هذیشیت‬
‫‪ -‬ایؼبز ټٳبټٷ‪٫‬ی ٸ ټٳؿٹیی ټس‪ٞ‬ٳٷس زض ػٽز ح‪ٟ‬بْ ز ٸ احی بی ثب‪ ٞ‬زټ بی ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی س بضیری‬
‫‪٦‬كٹض ثیٵ ٶٽبزټبی شیٳسذ٭ اٲطی يطٸضی ٸ اػشٷبة ٶبدصیط اؾز‪.‬‬
‫‪ -‬سك‪٧‬ی٭ ؾبظٲبٶی ثٻ ٶبٰ ؾبظٲبٴ ثب‪ٞ‬ز سبضیری ‪٦‬ٻ ٸْی‪ٟ‬ٻ آٴ ثطٶبٲٻضیعی‪ ،‬ټسایز ٸ ٶٓبضر ٲطث ٹٌ‬
‫ثٻ اَالٖبر ثب‪ٞ‬ز ٸ ثطضؾی زضذٹاؾزټب ػٽز نسٸض ٲؼٹظ ثطای ٲطٲز ثط اؾبؼ ٶ‪٣‬كٻ ٸ س سٸیٵ‬
‫يٹاثٍ ٲطثٹٌ ثٻ ٲطٲز ثط اؾبؼ ٲؿشٷسٶ‪٫‬بضی اٮعاٲی اؾز‪ .‬ایؼبز ظٲیٷٻ ػٽز ػٯ ت ټٳ‪ ٧‬بضی‬
‫ؾب‪٦‬ٷبٴ ٸ ؾطٲبیٻ‪٪‬صاضاٴ ٸ ټسایز ا‪٢‬ساٲبر ٲٹضز ٶٓط يطٸضی ٲی ثبقس‪.‬‬
‫‪٦ -‬ٷشط‪ ٬‬ٸ ٲسیطیز ٖجٹض ٸ ٲطٸض ٸؾبی٭ ٶ‪٣‬ٯیٻ ٸ اح ساص سٹ‪ ٫ٟ٢‬بٺټ بی ٲٷبؾ ت زض ثب‪ ٞ‬ز س بضیری‬
‫يطٸضی اؾز‪ .‬ٮصا سٗطی‪ ٝ‬ٸ سٗییٵ حطیٱ (ٲجس‪٬‬ټبی ٲٹضز ٶیبظ) ثطای سٗسی٭ ػطیبٴټ بی ق ٽطی‬
‫زض ٸضٸز ثٻ ثب‪ٞ‬ز سبضیری‪ ،‬يطٸضی اؾز‪.‬‬

‫ح‪ -7-‬ثشًبهِسیضی ٍ ػیبػتگزاسی‬

‫ؾیبؾزټبی سٹؾٗٻ قٽطی ثبیؿشی ثٻ ٶحٹی سٷٓیٱ ‪ ٪‬طزز ‪ ٦‬ٻ ثب‪ ٞ‬ز س بضیری ٸ ح‪ٟ‬بْ ز اظ آٴ‬ ‫‪-‬‬
‫ثركی اظ ضٸٶس سٹؾٗٻ ضا سك‪٧‬ی٭ زټس‪.‬‬
‫سٽیٻ ی‪ ٥‬ثطٶبٲٻ ؾبذشبضی ثطای سٹؾٗٻ قٽط ٸ ثب‪ٞ‬ز سبضیری يطٸضی اؾز‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫سٳط‪٦‬ع ظزایی اظ ‪٦‬بضثطیټبی ٲشطا‪٦‬ٱ زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری زض ؾیبؾش‪٫‬صاضی يطٸضی اؾز‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫اسربش ؾیبؾزټبیی ‪٦‬ٻ ٲحیٍ قٽطی ٸ ؾب‪٦‬ٷبٴ ٲطثٹَٻ ضا ثٻ ٖٷٹاٴ ی‪٦ ٥‬٭ ٸاحس زض ٶٓط ث‪٫‬یطز‪،‬‬ ‫‪-‬‬
‫يطٸضی اؾز‪.‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 130‬‬

‫قٷبؾبیی ‪٦‬بضثطیټبی ثعض‪ ٨‬ٲ‪٣‬یبؼ زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری ٸ اٶش‪٣‬ب‪ ٬‬آٶٽب ثٻ ػبټبیی ‪٦‬ٻ ٲشٷبؾت ثب ای ٵ‬ ‫‪-‬‬
‫‪ٗٞ‬بٮیزټبؾز ٸ سجسی٭ ٲط‪٦‬ع قٽط سبضیری ثٻ ٲؼٳٹٖٻای اظ ‪ٗٞ‬بٮیزټبی ‪٦‬ٹچ ‪ ٥‬ٲ‪٣‬ی بؼ ‪ ٦‬ٻ زض‬
‫اثشسا ثساٴ ٲٷٓٹض َطاحی ٸ ؾبذشٻ قسٺاٶس‪ ،‬يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫س‪٣‬ٹیز ٸؾبئٍ حٳ٭ ٸ ٶ‪٣‬٭ ٖٳٹٲی زض قٽط ثبالذم زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری ي طٸضی اؾ ز ٸ ؾ طٲبیٻ‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪٪‬صاضی ػٽز سأٲیٵ ٲجس‪٬‬ټب زض حبقیٻ ثب‪ٞ‬ز ٸ ثطٶبٲٻضی عی‪َ ،‬طاح ی ٸ اػ طای ؾٯؿ ٯٻ ٲطاس ت‪،‬‬
‫‪٦‬بسبٮیعٸضټب ٸ زؾشطؾیټب ثٻ ثب‪ٞ‬ز سبضیری ٸ دیفثیٷی اثعاض ٸ ٲ‪٧‬بٶیعٰ ٲٷبؾت ػٽز حٳ٭ ٸ ٶ‪٣‬٭‬
‫ٖٳٹٲی زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫سسٸیٵ ضاټجطزټب ٸ ؾیبؾزټب ثطای اٲط ح‪ٟ‬بْز ٸ احیب ی ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری يطٸضی اؾز‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫سسٸیٵ انٹ‪ ٬‬ٸ ٲجبٶی ٶٓطی ح‪ٟ‬بْز اظ قٽطټبی سبضیری يطٸضی اؾز‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫س‪ٛ‬ییط اټسا‪ ٜ‬ا‪٢‬شهبزی نط‪٦ ٜ‬ٻ ٲٷؼط ثٻ ‪ٞ‬طٸـ سطا‪٦‬ٱ اؾز ٸ ذٹز زض س‪٣‬بث٭ ث ب ٲ‪٣‬ٹٮ ٻ ح‪ٟ‬بْ ز‬ ‫‪-‬‬
‫اؾز‪ ،‬ثٻ اټسا‪ ٜ‬ا‪٢‬شهبز ‪٪‬طزق‪٫‬طی يطٸضی ثٹزٺ ٸ ٲیسٹاٶس زض ػٽز ح‪ٟ‬بْز ٸ سظجی ز ټٹی ز ٸ‬
‫اضظـټب ٲ‪ٟ‬یس ٸا‪ ٕ٢‬قٹز‪.‬‬
‫سٹػٻ ټٳعٲبٴ ثٻ ٶیبظټبی ؾب‪٦‬ٷبٴ ٸ ٶیبظټبی سٹضیؿشی ٸ سالـ زض سٗبٲ٭ ایٵ زٸ يطٸضی اؾز‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ثب سٹػٻ ثٻ ایٷ‪٧‬ٻ ٲٹ‪٣ٞ‬یز َطحټبی ٲطثٹٌ ثٻ ٲطٲز ٸ احیبی قٽطټبی سبضیری ایطاٴ زض ‪ ٪‬طٸ ٶٓ بٰ‬ ‫‪-‬‬
‫ثطٶبٲٻضیعی ‪٦‬الٶی اؾز ‪٦‬ٻ ثشٹاٶس ٲحسٸزٺټبی سبضیری قٽطټبی سٹاٶٳٷس ثٻ ٮحبِ سبضیری ٸ ؾ ٷشی‬
‫ضا زض اثٗبز ٲرشٯ‪ ٝ‬قٷبؾبیی ٶٳٹزٺ ٸ سٹاٶٳٷسی آٶٽب ضا زض چٽبضچٹة ثطٶبٲٻټبی ټس‪ٞ‬ٳٷس ٲٯی ٲ ٹضز‬
‫اؾش‪ٟ‬بزٺ ‪٢‬طاض زټس‪ ،‬ٮصا حشٳبً ثبیؿشی ایٵ اٲط ضا ثركی اظ ٶٓبٰ سٹؾٗٻ ح‪ٟ‬بْز ٲحٹض ‪٢‬طاض زټٷس‪.‬‬
‫ٲطٲز ٸ احیبی ثب‪ٞ‬ز سبضیری ثبیس ثٻ ٖٷٹاٴ ‪ٞ‬طآیٷسی ثُئی ٸ ثطٶبٲٻضیعی قسٺ ث ب اټ سا‪٦ ٜ‬ٹس بٺ‬ ‫‪-‬‬
‫ٲسر‪ ،‬ٲیبٴٲسر ٸ زضاظٲسر سٯ‪٣‬ی قٹز‪ ،‬ٶٻ زذ بٮشی ق شبثعزٺ ٸ ٶب‪٪‬ٽ بٶی ٸ الظٲ ٻ آٴ ی ‪ ٖ ٥‬عٰ‬
‫ؾیبؾی ‪٢‬بَٕ اؾز ٶٻ سٷٽب ثطای ی‪ ٥‬دطٸغٺ ٲ‪ُٗ٣‬ی ثٯ‪٧‬ٻ ث طای اٶؼ بٰ ا‪ ٢‬ساٲبر ٸ س‪ٛ‬یی طار آضاٰ‪،‬‬
‫ٲساٸٰ زض ټٳبټٷ‪٫‬ی ٸ اٶُجب‪٦ ٠‬بٲ٭ ثب سحٹالر سسضیؼی ٲٷُ‪٣‬ٻ ٸ ؾب‪٦‬ٷبٴ آٴ‪ .‬اټسا‪ ٜ‬آٴ اظ َ ط‪٠‬‬
‫ظیط ‪٢‬بثٯیز سح‪ ١٣‬ذٹاټس یب‪ٞ‬ز‪:‬‬
‫‪ -‬ٲٷٓٱ ٸ ؾیؿشٳی ‪٦‬طزٴ ٲطاح٭ ٲرشٯ‪ٞ ٝ‬طآیٷس ٲطٲز ٸ احیبی ثب‪ٞ‬ز سبضیری‪.‬‬
‫‪ -‬قٷبؾبیی ٸ دیكٷٽبز اثعاض ٸ اٲ‪٧‬بٶبر ٲرشٯ‪ ٝ‬سٹؾٗٻ ٸ ٲ سیطیز ثٽیٷ ٻ (ق بٲ٭ اث عاض ‪ٞ‬ٷ ی‪،‬‬
‫ٲسیطیشی ٸ ‪٢‬بٶٹٶی)‪.‬‬
‫‪ -‬ایؼبز ػطیبٴ ٲساٸٰ آٲٹظـ زض ؾُٹح ٲرشٯ‪.ٝ‬‬
‫‪ -‬سٽیٻ َطح ضاټجطزی ‪٦‬ٻ ٲشًٳٵ ٲٹ‪٣ٞ‬یز ‪ٞ‬طآیٷس َطح ثبقس‪.‬‬
‫اٖبزٺ دٹیبیی ثٻ ٲط‪٦‬ع سؼبضی قٽط ‪٢‬سیٱ (اظ ػٳٯٻ ٲیس ٹاٴ ٲطٲ ز ٸ احی بی ٲشٷبؾ ت ثبظاضټ بی‬ ‫‪-‬‬
‫‪٢‬سیٳی ضا زض اٸٮٹیز ‪٢‬طاض زاز)‪.‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ ټ‪ٟ‬شٱ‪ :‬ضاټجطزټب‪ ،‬ضاټ‪٧‬بضټب ٸ يٹاثٍ دیكٷٽبزی □ ‪131‬‬

‫احیبی قٽطټبی سبضیری ثب ایؼبز قطایٍ ٸ ٲشٷبؾت ؾبظی ثب‪ٞ‬زټبی ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬ثطای ؾ‪٧‬ٹٶز دبیساض‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫حص‪ ٜ‬ٸ ز‪ ٕٞ‬آٮٹز‪٪‬یټبی ظیؿز ٲحیُی اظ ثب‪ٞ‬ز سبضیری‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫از‪ٚ‬بٰ ؾٻ ٲ‪٣‬ٹٮٻ سٹؾٗٻ دبیساض‪ ،‬ح‪ٟ‬بْز اظ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ سبضیری ٸ ٲ‪٣‬ٹٮٻ ظیؿ ز ٲحیُ ی زض‬ ‫‪-‬‬
‫َطحٽبی ضاټجطزی‪ -‬ؾبذشبضی‪.‬‬
‫‪٦‬ٯیٻ ‪٦‬بضثطیټبی ٶبټٳبټٷ‪ ٩‬ثب ثب‪ٞ‬ز سبضیری ‪٦‬ٻ ٲؿشٯعٰ ذسٲبر ػٷجی ٸؾیٕ ٸ ذبضع اظ ٲ‪٣‬یبؼ‬ ‫‪-‬‬
‫ثب‪ٞ‬ز اؾز ٲیثبیؿز س‪ٛ‬ییط ٲ‪٧‬بٴ زټٷس‪.‬‬
‫سٗییٵ ػبی‪٫‬بٺ ‪ٗٞ‬بٮیزټبی سٹضیؿشی زض ؾبذشبض ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی سبضیری ٸ ‪٪‬طزق‪٫‬طی قٽط ‪٢‬سیٳی‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ٲط‪٦‬ع سبضیری قٽط ٸ ٲحالر ‪٢‬سیٳی ثبیس ٲشٷبؾت ثب ‪ٗٞ‬بٮیزټبی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ ‪٪‬طزق‪٫‬طی ٸ ٲكب‪ٚ‬٭‬ ‫‪-‬‬
‫‪٦‬ٹچ‪ ٥‬ؾبظٲبٶسټی ‪٪‬طزز‪.‬‬
‫سٯ‪٣‬ی ح‪ٟ‬بْز اظ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ سٗٳیٱ ‪ٞ‬طایٷس ٲطٲز قٽطی زض ثب‪ٞ‬زټبی س بضیری ضا ثبیؿ شی‬ ‫‪-‬‬
‫ٲ‪٣‬ٹٮٻای چٷس ٸػٽی قبٲ٭ ثب‪ٞ‬ز ػٳٗیشی‪ ،‬ثب‪ٞ‬ز ٲٗیكشی ٸ ثب‪ٞ‬ز ‪٦‬بٮجسی زض ٶٓط ‪٪‬ط‪ٞ‬ز ٸ ټٳ ٻ‬
‫ا‪٢‬كبض ثب‪ٞ‬ز ضا ثب آٴ زض‪٪‬یط ٶٳٹز‪.‬‬
‫‪٦‬ٷشط‪ ٬‬سطا‪٦‬ٱ ؾبذشٳبٶی زض ثب‪ٞ‬ز س بضیری ٸ سظجی ز آٴ ث ط ٲجٷ بی سٹاٶٳٷ سیټ بی ظیطؾ بذشی‬ ‫‪-‬‬
‫ٲٹػٹز يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫ح‪ٟ‬بْز‪ ،‬ٲطٲز ٸ احیبی ؾبذشبض انٯی ثب‪ٞ‬ز ٸ ‪ًٞ‬بټب ٸ اثٷیٻ ٖٳٹٲی ٲٹػٹز زض ثب‪ٞ‬ز س بضیری اظ‬ ‫‪-‬‬
‫ػٳٯٻ ثبظاضټبی سبضیری‪ ،‬ثبیس زض اٸٮٹیز ٶرؿز ثبقس‪.‬‬
‫ثٽؿبظی ٸيٕ ذسٲبر ٸ ٲٷبؾت ؾبظی ذبٶٻټبی ٲٹػٹز زض ٲحالر سبضیری ثطای ظٶس‪٪‬ی ٲٗبن ط‬ ‫‪-‬‬
‫ٸ آیٷسٺ يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫ٲسیطیز ز‪٢‬ی‪ ١‬سطا‪ٞ‬ی‪٧‬ی ثطای ٲحسٸزٺ سبضیری زض سٗبٲ٭ ثب ‪٦‬٭ قٽط ٸ اٶُجب‪ ٠‬ٸؾبی٭ حٳ٭ ٸ ٶ‪٣‬٭‬ ‫‪-‬‬
‫قٽطی ثب ٸيٕ ٲٹػٹز ثب‪ٞ‬ز سبضیری اٮعاٲی اؾز‪.‬‬
‫حٳبیز اظ حٳ٭ ٸ ٶ‪٣‬٭ ٖٳٹٲی ٸ ایؼبز ٲج س‪٬‬ټ بی سطا‪ٞ‬ی‪ ٧‬ی اٖ ٱ اظ ‪٦‬ٳطثٷ سی‪-‬ټ ب ٸ ‪ ٪‬صضټبی‬ ‫‪-‬‬
‫ذبل‪ ،‬سٹ‪٫ٟ٢‬بٺټب‪ ،‬دبض‪٦‬یٷ‪٩‬ټب ٸ ثبضاٶساظټب زض ٲحسٸزٺ دیطاٲ ٹٶی ٸ ث ب ٲٹاي ٕ ٲٷبؾ جی زض زضٸٴ‬
‫ثب‪ٞ‬ز سبضیری اٮعاٲی اؾز‪.‬‬
‫اٸٮٹیزثٷسی ا‪٢‬ساٲبر ح‪ٟ‬بْز ٸ ٲطٲز ٸ احیب اظ اثٷیٻ ثب‪ ٞ‬ز س بضیری ث ٻ ٖٷ ٹاٴ ی‪ ٧‬ی اظ اض‪ ٦‬بٴ‬ ‫‪-‬‬
‫ثطٶبٲٻضیعی يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫سٹؾٗٻ قٽطی ثبالذم زض قٽطټبی س بضیری ثبیؿ شی زاضای ٲج بٶی ٶٓ طی ٲ سٸٴ ٸ ٲجشٷ ی ث ط‬ ‫‪-‬‬
‫ضاټجطزټبی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‪ -‬سبضیری ثبقس‪.‬‬
‫ؾیبؾز ٲحٯٻ ٲحٹضی زض ٲٹايٕ ٲؿ‪٧‬ٹٶی ثب‪ٞ‬ز‪ ،‬ثٽشطیٵ ق ٗبض زض ػٽ ز ح‪ ّ ٟ‬ثب‪ ٞ‬ز س بضیری‬ ‫‪-‬‬
‫اؾز‪.‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 132‬‬

‫ح‪ -8-‬آهَصؽ ٍ تشٍیج‬

‫قٷبذز ‪٦‬بٲ٭ ثب‪ٞ‬ز سبضیری‪ٞ -‬طټٷ‪٫‬ی دیف ٶیبظ ټط ‪٪‬ٹٶٻ ا‪٢‬ساٲی اؾز‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫سٗسازی اظ ثب‪ٞ‬زټب ثبیؿشی ثٻ ٖٷٹاٴ َطح دبیٯٹر ٲٹضز ح‪ٟ‬بْز‪ ،‬ٲطٲز ٸ احی ب ‪ ٢‬طاض ‪٪‬یطٶ س ٸ ث ب‬ ‫‪-‬‬
‫اٮ‪٫‬ٹؾبظی ٖٳٯی ٸ اػطایی‪ ،‬ظٲیٷٻټبی آٲٹظـ ٸ سطٸیغ ‪ٞ‬طاټٱ ‪٪‬طزز‪.‬‬
‫سٽیٻ ‪٦‬شت ضاټٷٳب ٲجشٷی ثط انٹ‪ ٬‬ضٸـٲٷس ٖٯٳی ثطای احیب ٸ ٲطٲز قٽط سبضیری يطٸضی اؾز‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫دیفثیٷی زٸضٺ ټبی ‪٦‬ٹسبٺ ٲسر زض ػٽز ثٻ ضٸظ ‪٦‬طزٴ ٲطاست آٲٹظق ی ث طای زؾ ز اٶ سض‪٦‬بضاٴ‬ ‫‪-‬‬
‫ٲ‪٣‬ٹٮٻ ثب‪ٞ‬ز سبضیری يطٸضی اؾز‪.‬‬

‫ح‪ -9-‬وبلجذی‬
‫ضیرز قٷبؾی قٽطی ٸ اٮ‪٫‬ٹټبی ٲطسجٍ ٲیثبیؿز ح‪٪ ّٟ‬طزٶس‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ٲساذٯٻ اظ َطی‪ ١‬ٲٗٳبضی ٲٗبنط زض ٲؼٳٹٖٻټب ٸ ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری ٲیثبیؿ ز ٲح یٍ ‪٦‬بٮج سی‬ ‫‪-‬‬
‫ٲٹػٹز ضا ثٻ ٖٷٹاٴ چٽبضچٹثی ثطای سٹؾٗٻ آسی زض ٶٓ ط ث‪٫‬ی طز‪ ،‬یٗٷ ی اظ ْط‪ٞ‬ی زټ بی ٲٹػ ٹز‬
‫حسا‪٦‬ظط ثٽطٺ ثطزاضی ثٻ ٖٳ٭ آیس‪.‬‬
‫ٶؿجز ثیٵ ‪ًٞ‬بی ؾبذشٻ قسٺ ٸ ‪ًٞ‬بی ثبظ ٲیثبیؿز ث ط اؾ بؼ اٮ‪٫‬ٹټ بی ق ٽطسبضیری سٷٓ یٱ‬ ‫‪-‬‬
‫‪٪‬طزز‪.‬‬
‫اٶُجب‪ ٠‬ٸ اٮ‪٫‬ٹثطزاضی اظ ؾیٳبی ‪٦‬ٯی ٸ ْبټطی ثٷبټبی سبضیری اٖٱ اظ ٲهبٮح‪ ،‬ضٶ ‪ ٩‬ٸ سعئیٷ بر ٸ‬ ‫‪-‬‬
‫ذالنٻ ٶٳٹزٴ آٶٽب زض َطح ٲٹضز ٶٓط ثٻ ٶحٹی ‪٦‬ٻ ذُٹٌ ‪٦‬ٯی ثٷبی ٲٹضز ٲساذٯٻ ‪٢‬بث٭ ذٹاٶبیی‬
‫ثبقس‪ ،‬ٲ‪ٟ‬یس ذٹاټس ثٹز‪.‬‬
‫ح‪ ّٟ‬ٸ س‪٧‬ظیط اٮ‪٫‬ٹټبی ٸیػٺ ق ٽطی اظ ‪٢‬جی ٭ ‪ ًٞ‬بټبی ث بظ ٸ ٲی ساٴ ټ ب ٸ ٲیبٶؿ طاټب ث بالذم‬ ‫‪-‬‬
‫ٲیبٶؿطاټبی ٲؿبػس‪ ،‬ؾطاټب ٸ ‪٦‬بضٸاٶؿطاټب اٮعاٲی اؾز‪.‬‬
‫ح‪ ّٟ‬ٸ سطٸیغ اٮ‪٫‬ٹټبی ‪ًٞ‬بیی ٲطثٹٌ ثٻ ‪ًٞ‬بټبی ثبظ قٽطی زض اضسجبٌ ثب ٶ‪ ٣‬ف ٸ حً ٹض ٲ طزٰ‬ ‫‪-‬‬
‫يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫سسٸیٵ انٹ‪٦ ٬‬ٯی ٲطٲز قٽطی ثطای ٲطٲز ثب‪ٞ‬ز سبضیری قٽطټبی ایطاٴ يطٸضی اؾز‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ؾبظٲبٶسټی ٸ ؾبٲبٶسټی ؾبذشبض ‪ٞ‬یعی‪٧‬ی ٸ ‪٦‬بٮجسی ثب‪ٞ‬ز سبضیری اٲطی حیبسی اؾز‪.‬‬ ‫‪-‬‬

‫ح‪ -10-‬لَاًیي ٍ تـىیالت‬

‫‪ -‬سكریم ٲحسٸزٺ ‪٢‬بث٭ ح‪ٟ‬بْز اظ قٽط ٸ سسٸیٵ ‪٢‬ٹاٶیٵ ٸ ٲ‪٣‬طضار ٲطثٹَٻ ٸ ٸیػٺ ثطای آٴ‪ ،‬ی‪ ٧‬ی‬
‫اظ اثعاضټبی الظٰ ػٽز ح‪ٟ‬بْز اظ ثب‪ٞ‬زټبی س بضیری ٸ ٲحٯ ٻټ بی ؾ ٷشی اؾ ز‪ .‬ٮ صا اٶؼ بٰ آٴ‬
‫يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫‪ٞ‬ه٭ ټ‪ٟ‬شٱ‪ :‬ضاټجطزټب‪ ،‬ضاټ‪٧‬بضټب ٸ يٹاثٍ دیكٷٽبزی □ ‪133‬‬

‫سسٸیٵ يٹاثٍ ٲسٸٴ ٸ حشی اٮ‪٫‬ٹټبی اؾش‪٣‬طاض ‪ًٞ‬بیی ثطای ثب‪ٞ‬ز ٸ ٲ‪ ٣‬طضار ؾ بذشٳبٶی ٶ بْط ث ط‬ ‫‪-‬‬
‫ثب‪ٞ‬ز سبضیری ٸ سٗییٵ ٶٽبز ٶٓبضسی زض ایٵ اضسجبٌ اٮعاٲی اؾز‪.‬‬
‫دیفثیٷی ٶٓبٰ ٲسیطیشی ٲٷبؾت ثطای ثب‪ٞ‬ز سبضیری يطٸضر زاضز‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ایؼبز ؾبظٲبٴټبی ٶٓبضر ٸ ٲطا‪٢‬جز زایٱ ثط ؾبذز ٸ ؾبظ زض ٲط‪٦‬ع سبضیری اٖٱ اظ ٲطٲز ثٷبټ ب ٸ‬ ‫‪-‬‬
‫اػطای َطحټبی ػسیس يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫اٖٳب‪ ٬‬ٲسیطیز ظیؿز ٲحیُی زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری يطٸضی اؾز‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫سك ‪٧‬ی٭ ‪٦‬ٳیؿ یٹٴټ بی سرهه ی زض ثب‪ ٞ‬ز ػٽ ز سه ٳیٱ‪٪‬ی طی ٸ ٶٓ بضر ث ط ٲ ٹاضز ذ بل اظ‬ ‫‪-‬‬
‫يطٸضرټبیی ٲبٶٷس س‪ٛ‬ییط ‪٦‬بضثطی ٸ ټٳبټٷ‪٩‬ؾبظی آٶٽب زض ضاؾ شبی اټ سا‪ ٜ‬ح‪ٟ‬بْ ز ٸ احی بی ثب‪ ٞ‬ز‬
‫سبضیری الظٰ اؾز‪.‬‬
‫اٖٳب‪ ٬‬ٲبٮیبر ثط اٲب‪٦‬ٵ ذبٮی‪ ،‬ٲشطٸ‪٦‬ٻ ٸ ضټب زض ثٯٷس ٲسر زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری ‪٦‬بضؾبظ اؾز‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫زض ‪٦‬كٹض ٲب سك‪٧‬یالسی ق بٲ٭ اٮ ‪ -ٝ‬ٸظاضر ضاٺ ٸ قٽطؾ بظی (ؾ بظٲبٴ ٖٳ طاٴ ٸ ثٽؿ بظی) ة‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫قٽطزاضیٽب ع‪ -‬ؾبظٲبٴ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ‪٦‬ٻ ټط ؾٻ زض ٲؼٳٹٖٻ سك‪٧‬یالر زٸٮش ی ‪ ٢‬طاض زاضٶ س ث ٻ‬
‫ٲؿبی٭ قٽط سبضیری ٲیدطزاظٶس ٸ زض آٶٽب ٶٽبزټبی ٲطزٲی‪ ،‬ٲحٯی اظ اٖ طاة ٶساضٶ س ٸ ث ط اؾ بؼ‬
‫سؼبضة ؾبیط ‪٦‬كٹضټب قطٌ الظٰ ػٽز سح‪ ١٣‬اټسا‪ ،ٜ‬زض ‪٪‬طٸ ایؼبز ز‪٪‬ط‪٪‬ٹٶی ثٷیبزی زض ٲؼٳٹٖٻ‬
‫ٲٷبؾجبر ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬اؾز ٸ ایٵ ټس‪ ٜ‬ٲؿشٯعٰ ٖعٰ ٲٯی ٲجٷی ثط ح‪ٟ‬بْز ٸ ثطٶبٲٻضیعی ثط اؾبؼ قٗبض‬
‫سٹؾٗٻ ح‪ٟ‬بْز ٲحٹض ذٹاټس ثٹز‪.‬‬
‫ثب سٹػٻ ثٻ ایٷ‪٧‬ٻ ثرف ٖٳسٺای اظ ٲك‪٧‬الر ٲطثٹٌ ثٻ س طزز ٸؾ بئٍ ٶ‪٣‬ٯی ٻ زض ثب‪ ٞ‬ز س بضیری اظ‬ ‫‪-‬‬
‫َطی‪ ١‬ٲسیطیز سطا‪ٞ‬ی‪٢ ٥‬بث٭ ح٭ اؾز‪ ،‬ٮصا سٽیٻ َطحټبی ٸیػٺ ٲطثٹٌ ث ٻ ٲ سیطیز سطا‪ٞ‬ی ‪ ٥‬ث ٻ‬
‫ټٳطاٺ ٲٽٷسؾی سطا‪ٞ‬ی‪ ٥‬زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫دیفثیٷی ٶٓبٰ ټبی ٲسیطیشی ػٽز سٹ‪ ٝ٢‬ذٹزضٸټب زض ٲ‪ ٧‬بٴټ بی ٸی ػٺ زض ثب‪ ٞ‬ز س بضیری ي طٸضی‬ ‫‪-‬‬
‫اؾز‪.‬‬
‫ٸيٕ ‪٢‬ٹاٶیٵ سطا‪ٞ‬ی‪٧‬ی ػٽز سٹ‪ ٝ٢‬اسٹٲجی٭ زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری يطٸضی اؾ ز‪ .‬اظ ػٳٯ ٻ ٲ یس ٹاٴ ث ٻ‬ ‫‪-‬‬
‫ٶهت دبض‪٦‬ٹٲشطټب ثب اٖٳب‪ ٬‬حسا‪٦‬ظط ٶطخ ػٽز اؾش‪ٟ‬بزٺ‪٦‬ٷٷس‪٪‬بٴ اقبضٺ ‪٦‬طز سب ثسیٷٹؾ یٯٻ ا‪ ٞ‬طاز ٸازاض‬
‫ثٻ اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ دبض‪٦‬یٷ‪٩‬ټبی ٖٳٹٲی قٹٶس (يٳٵ سأٲیٵ سٹ‪٫ٟ٢‬بٺټبی ٸیػٺ ػٽز ٶیبظټبی ثب‪ٞ‬ز)‪.‬‬
‫سأؾیؽ نٷسٸ‪ ٠‬شذیطٺ ٲبٮی ػٽز ‪٦‬ٳ‪٥‬ضؾبٶی ثٻ ثٷبټب ٸ ٲؼٳٹٖٻټبی ثب‪ٞ‬ز سبضیری يطٸضر زاضز‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ثركٹز‪٪‬ی ٲبٮیبسی ٸ اُٖبی سطا‪٦‬ٱ قٷبٸض ‪٢‬بث٭ اؾش‪ٟ‬بزٺ زض ؾبیط ثر فټ بی ق ٽط ث طای ٲبٮ‪ ٧‬بٴ‬ ‫‪-‬‬
‫ثب‪ٞ‬ز زض ضاؾشبی ح‪ٟ‬بْز ٸ ح‪ ّٟ‬زاٶٻثٷسی ٸ سطا‪٦‬ٱ ثب‪ٞ‬ز يطٸضی اؾز‪.‬‬
‫سٗییٵ ٲحسٸزٺ ٸیػٺ َطح سطا‪ٞ‬ی‪ ٥‬ثطای ثب‪ٞ‬ز سبضیری يطٸضی اؾز‪.‬‬ ‫‪-‬‬
 ‫فْشػت هٌبثغ‬
‫آٶبثبضزؼ ٸ زی‪٫‬طاٴ (‪“ )1379‬ثٽؿبظی ثب‪ٞ‬ز ټبی سبضیری زض س ٹٶؽ‪ ،‬ٲُبٮٗ ٻ ٲ ٹضزی ٲحٯ ٻ ح‪ٟ‬ه یٻ”‪،‬‬
‫سطػٳٻ ؾیٳیٵ حٷبچی‪ ،‬ٲبټٷبٲٻ قٽطزاضی ټب‪ ،‬ـ ‪44 – 40 :18‬‬
‫آیز اهلل ظازٺ قیطاظی‪ ،‬ثب‪٢‬ط (‪" )1382‬ح‪ٟ‬بْز ثٷبټبی سبضیری "‪ ،‬ٶكطیٻ ټ‪ٟ‬ز قٽط‪ ،‬ؾب‪ ،4 ٬‬ـ ‪14 - 6 ،11‬‬
‫اٲیٵ دٹض‪ ،‬احٳس (‪ ) 1386‬انٹ‪ ٬‬سسٸیٵ ٲٷكٹض ‪٢‬ٹاٶیٵ ٸ ٲ‪٣‬طضار ح‪ٟ‬بْشی ٸ ٲطٲشی ثٷبټب ٸ ٲؼٳٹٖٻ ټ بی‬
‫سبضیری ایطاٴ‪ ،‬دبیبٴ ٶبٲٻ ز‪٦‬شطی‪ ،‬زاٶك‪٫‬بٺ ٖٯٱ ٸنٷٗز ایطاٴ‬
‫ای‪٧‬ٹٲٹؼ (‪“ )1999‬ٲٷكٹض ثٹضا”‪ ،‬سطػٳٻ احٳس اٲیٵ دٹض‪ ،‬ٶكطیٻ ټ‪ٟ‬ز قٽط‪ ،‬ؾب‪ ،4 ٬‬ـ ‪12‬ٸ ‪15 - 9 ،13‬‬
‫ثبٸٶس‪ ،‬ٲٽٷسؾیٵ ٲكبٸض (‪َ" ،)1381‬طح ؾ بٲبٶسټی‪ ،‬ثٽؿ بظی ٸ ٶٹؾ بظی ٲك بض‪٦‬شی ٲحٯ ٻی ؾ یطٸؼ‬
‫سٽطاٴ؛ ثطٶبٲٻی ضاټجطزی ٸ َطح ؾبذشبضی"‪ ،‬ؾبظٲبٴ ٖٳطاٴ ٸ ثٽؿبظی قٽطی‪ ،‬سٽطاٴ‪.‬‬
‫ثبٸٶس‪ ،‬ٲٽٷسؾیٵ ٲكبٸض (‪َ" ،)1383‬طح ؾ بٲبٶسټی‪ ،‬ثٽؿ بظی ٸ ٶٹؾ بظی ٲك بض‪٦‬شی ٲحٯ ٻی ؾ یطٸؼ‬
‫سٽطاٴ؛ ٸیػ‪٪‬یټبی ا‪٢‬شهبزی‪ -‬اػشٳبٖی ؾب‪٦‬ٷبٴ"‪ ،‬ؾبظٲبٴ ٖٳطاٴ ٸ ثٽؿبظی قٽطی‪ ،‬سٽطاٴ‪.‬‬
‫ثبٸٶس‪ ،‬ٲٽٷسؾیٵ ٲكبٸض (‪َ" ،)1383‬طح ٸیػٺی ٲحٯٻی ؾیطٸؼ‪٪ -‬عاضـ ‪٢‬ؿٳز زٸٰ‪َ :‬طاحی ٸ اضای ٻی‬
‫اٮ‪٫‬ٹټبی قٽطی"‪ ،‬ؾبظٲبٴ ٖٳطاٴ ٸ ثٽؿبظی قٽطی‪ ،‬سٽطاٴ‪.‬‬
‫ثٷیبزی‪ ،‬ٴ ‪"،1388‬ضٸـټبی ٲساذٯٻ زض ثب‪ٞ‬زټبی ‪٦‬ٽٵ(اضظیبثی سؼبضة ٸ ضٸـقٷبؾی ٲساذٯٻ‪ :‬ثٽؿبظی‪،‬‬
‫ٶٹؾبظی ٸ ثبظؾبظی‪ ،‬ٶٳٹٶٻ ٲٹضزی ‪:‬قیطاظ"‪ ،‬دبیبٴ ٶبٲٻی ز‪٦‬شطی ضقشٻی َطاحی قٽطی‪ ،‬ٲط‪٦‬ع ٖٯ ٹٰ‬
‫ٸ سح‪٣‬ی‪٣‬بر زاٶك‪٫‬بٺ آظاز اؾالٲی‪ ،‬سٽطاٴ‪.‬‬
‫سیؿس‪ ،٬‬اؾشیٹٴ‪ ،‬سٷط ا‪ ٤‬ٸ سیٱ ټیض (‪“ )1379‬چبٮف ا‪٢‬شهبزی ٲحٯٻ ټ بی س بضیری ق ٽطی”‪ ،‬سطػٳ ٻ‬
‫ٲحٳس س‪٣‬ی ظازٺ ٲُٯ‪ ،١‬ټ‪ٟ‬ز قٽط‪ ،‬ـ ‪48 - 29 :2‬‬
‫سیؿس‪ ،٬‬اؾشیٹٴ‪ ،‬سٷط ا‪ ٤‬ٸ سیٱ ټیض (‪“ )1379‬ٲحٯٻ ټبی سبضیری قٽطی”‪ ،‬سطػٳٻ حٳیس ذبزٲی‪ ،‬ټ‪ٟ‬ز‬
‫قٽط‪ ،‬ـ ‪17 - 8 :1‬‬
‫سیؿس‪ ،٬‬اؾشیٹٴ‪ ،‬سٷط ا‪ ٤‬ٸ س یٱ ټی ض (‪ )1944‬احی بی ٲحٯ ٻ ټ بی س بضیری ق ٽطټب‪ ،‬سطػٳ ٻ ؾ ٳبٶٻ‬
‫ؾبضیربٶی‪ ،1388 ،‬قط‪٦‬ز ٖٳطاٴ ٸ ثٽؿبظی قٽطی‪ ،‬سٽطاٴ‪.‬‬
‫حجیجی‪ ،‬ؾیسٲحؿٵ ٸ ٲ‪٣‬هٹزی‪ ،‬ٲٯیحٻ (‪ )1381‬ٲطٲز قٽطی‪ ،‬اٶشكبضار زاٶك‪٫‬بٺ سٽطاٴ‪ ،‬سٽطاٴ‪.‬‬
‫حؼز‪ ،‬ٲٽسی (‪ )1380‬ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی زض ایطاٴ‪ ،‬ؾیبؾزټب ثطای ی‪٦ ٥‬كٹض اؾالٲی‪ ،‬اٶشك بضار ؾ بظٲبٴ‬
‫ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ‪٦‬كٹض‪ ،‬سٽطاٴ‪.‬‬
‫حٷبچی‪ ،‬دیطٸظ ٸ زی‪٫‬طاٴ (‪ ) 1386‬ثطضؾی سُجی‪٣‬ی ٲطٲز قٽطی زض ایطاٴ ٸ ػٽبٴ‪ ،‬اٶشكبضار ؾجحبٴ ٶٹض‪،‬‬
‫ؾبظٲبٴ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ ‪٪‬طزق‪٫‬طی دبی‪٫‬بٺ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی یعز‪ ،‬سٽطاٴ‪.‬‬
‫زاٸض دٷبٺ‪ ،‬ثبث‪ )1383( ٥‬ٲكبض‪٦‬ز ٲطزٲی زض ثٽؿبظی ثب‪ٞ‬زټبی سبضیری‪َ ،‬طح دػٸټكی ٲط‪٦‬ع ٲُبٮٗبسی ٸ‬
‫سح‪٣‬ی‪٣‬بسی‪ ،‬ٸظاضر ٲؿ‪٧‬ٵ ٸ قٽطؾبظی‪.‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 136‬‬

‫زیعػبٶی‪" ،1383 ٘ ،‬ٲطٲز ثب‪ٞ‬ز سبضیری‪ٞ-‬طټٷ‪٫‬ی قیطاظ"‪ ،‬آثبزی‪ ،‬قٳبضٺی ‪ ،45‬نم‪.73-70‬‬

‫نبٮحی ٲیالٶی‪ ،‬ؼ ٸ ثب‪٢‬طی ثٽكشی‪ ،‬ـ ‪" ،1383‬ثطضؾی سُجی‪٣‬ی ا‪٢‬ساٲبر ٲطٲز ق ٽطی زض ٲحٹضټ بی‬
‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ سبضیری ان‪ٟ‬ٽبٴ"‪ ،‬آثبزی‪ ،‬قٳبضٺی ‪ ،45‬نم ‪.39-32‬‬
‫ٖجسی اضز‪٦‬بٶی‪ ،‬حؼزاٮٻ (‪ )1389‬ثطضؾی ٲٷكٹضټبی ػٽبٶی زض اضسجبٌ ث ب ٲطٲ ز ٸ احی بی ثب‪ ٞ‬زټ بی‬
‫سبضیری زض ایطاٴ‪ ،‬دبیبٴ ٶبٲٻ ‪٦‬بضقٷبؾی اضقس‪ ،‬زاٶك‪٫‬بٺ ٖٯٱ ٸ نٷٗز ایطاٴ‪.‬‬
‫ٖعیع ذٹاٶی‪ ،‬ٲٽسی‪ ،‬دبیبٴ ٶبٲٻ ‪٦‬بضقٷبؾی اضقس‪ ،1387 ،‬ٲطٲز قٽطی زض ثب‪ٞ‬ز سبضیری‪ ،‬زاٶك‪٫‬بٺ سٽطاٴ‪.‬‬
‫ٖٷجطاٶی‪ ،‬ح ‪" ،1385‬ٲ‪٣‬بیؿٻی سُجی‪٣‬ی سهٳیٳبر ٸ ٲساذالر اٶؼبٰ قسٺ اظ زیس‪٪‬بٺ ٲ سیطیز ق ٽطی زض‬
‫ثب‪ٞ‬زټبی ‪٢‬سیٳی قٽطټبی ای طاٴ‪٦ ،‬ك ٹضټبی ټٳؿ بیٻ‪٦ ،‬ك ٹضټبی اؾ الٲی ٸ ‪٦‬ك ٹضټبی اضٸد بیی‪:‬‬
‫ٲطحٯٻ ی زٸٰ‪ :‬ٲساذالر اٶؼ بٰ ق سٺ زض ثب‪ ٞ‬ز ‪ ٢‬سیٱ ټ‪ ٟ‬ز ق ٽط ٲٷشر ت"‪ ،‬سح ز ٶٓ بضر ان ‪ٛ‬ط‬
‫ٲحٳسٲطازی‪ ،‬ٸظاضر ٲؿ‪٧‬ٵ ٸ قٽطؾبظی‪ ،‬سٽطاٴ‪.‬‬
‫‪ٚ‬یبطی ‪٢‬طٸٺ‪ ،‬ٲحؿٵ (‪ )1385‬ضٸی‪٧‬طزټبی ٲساذٯٻ ٸ ؾبٲبٶسټی ثب‪ٞ‬ز ټبی ‪٦‬ٽ ٵ‪ ،‬دبی بٴ ٶبٲ ٻ ‪٦‬بضقٷبؾ ی‬
‫اضقس‪ ،‬زاٶك‪٫‬بٺ ٖٯٱ ٸ نٷٗز ایطاٴ‪.‬‬
‫‪ٞ‬ٽیٳیظازٺ‪ ،‬ح ٸ ټٳ‪٧‬بضاٴ ‪َ" ،1381‬طح ٲطٲز ٸ احیبی ‪٪‬صض ؾٷ‪ ٩‬ؾیبٺ‪َ :‬طح احساص ٲی ساٴ ػٯٹذ بٴ‬
‫ٲؿؼس ٲكیط"‪ ،‬ؾبظٲبٴ ٖٳطاٴ ٸ ثٽؿبظی قٽطی ‪ٞ‬بضؼ‪ ،‬قیطاظ‪.‬‬
‫ٮُ‪ٟ‬ی‪ ،‬ؼ ‪ " ،1387‬ح‪ٟ‬بْز ٸ ثبظآ‪ٞ‬طیٷی قٽطی‪ ،‬ٲ‪ٟ‬بټیٱ ٸ قطایٍ( ثب سأ‪٦‬یس ث ط ؾ ب‪ ٬‬ټ بی زټ ٻ ‪1990‬‬
‫ٲیالزی سب ‪٦‬ٷٹٴ"دبیبٴ ٶبٲٻ ز‪٦‬شطی َطاحی قٽطی‪ ،‬زاٶك‪٫‬بٺ سٽطاٴ‪.‬‬
‫ٲحٳس ٲطازی‪ ،‬ان‪ٛ‬ط ثب ټٳ‪٧‬بضی آسؽ ؾب اٲیط‪٦‬جیطیبٴ (‪َ )1381‬طح دػٸټكی ثب ٖٷٹاٴ ؾیط سحٹ‪ ٬‬ٲجبٶی‬
‫ٶٓطی ٲطٲز اظ ثسٸ سأؾیؽ ازاضٺ ٖشی‪٣‬بر سب دیف اظ اٶ‪٣‬الة اؾالٲی‪ ،‬ٸظاضر ٲؿ‪٧‬ٵ ٸ قٽطؾبظی‪.‬‬
‫ٲحٳس ٲطازی‪ ،‬ان‪ٛ‬ط (‪" )1382‬ضٸٶس ح‪ٟ‬بْز زض ایطاٴ اظ سبؾیؽ ازاضٺ ٖشی‪٣‬بر سب ‪٢‬ج٭ اظ اٶ‪٣‬الة اؾالٲی"‪،‬‬
‫ٶكطیٻ ټ‪ٟ‬ز قٽط‪ ،‬ؾب‪ ،4 ٬‬ـ ‪.26 - 14 ،11‬‬
‫ٲحٳس ٲطازی‪ ،‬ان‪ٛ‬ط (‪ " )1387‬سحٯی ٭ ٸ ٶ‪ ٣‬سی ث ط ٲطٲ ز ٸ احی بی سٗ سازی اظ ثٷبټ بی ؾ ٷشی ق ٽط‬
‫ان‪ٟ‬ٽبٴ"‪ ،‬ؾبظٲبٴ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‪٪ ،‬طزق‪٫‬طی ٸ نٷبیٕ زؾشی‪ ،‬ٲٗبٸٶز ح‪ ّٟ‬ٸ احیب‪ ،‬سٽطاٴ ‪.‬‬
‫ٲحٳس ٲطازی‪ ،‬ان‪ٛ‬ط‪ ،‬ٲحجٗٯی‪ ،‬ٲحٳسحؿ ٵ (‪ )1389‬زٸاظزٺ زضؼ ٲطٲ ز‪ ،‬ؾ بظٲبٴ ٖٳ طاٴ ٸ ثٽؿ بظی‬
‫قٽطی‪ ،‬سٽطاٴ‪.‬‬
‫ٲحٳس ٲطازی‪ ،‬ان‪ٛ‬ط‪ٞ ،‬یًی‪ ،‬ٲحؿٵ ٸ ٲؼبثی‪ ،‬ؾ یسٲٽسی (‪ َ )1390‬طح دػٸټك ی " ثطضؾ ی سؼ بضة‬
‫ػٽبٶی زض ظٲیٷٻ ح‪ ،ّٟ‬احی ب ٸ ٲٗبنطؾ بظی ‪ ًٞ‬بټب ٸ ٲطا‪ ٦‬ع س بضیری ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی قٽطټب(ثطزاق ز‪،‬‬
‫ٲؿشٷسؾ بظی‪ ،‬سحٯی ٭ ٸ اضای ٻ ضاټ‪٧‬بضټ ب ٸ ي ٹاثٍ ث طای ق ٽطټبی ای طاٴ)"‪ ،‬ٸظاضر ٲؿ ‪٧‬ٵ ٸ‬
‫قٽطؾبظی(ٲط‪٦‬ع ٲُبٮٗبسی ٸ سح‪٣‬ی‪٣‬بسی قٽطؾبظی ٸ ٲٗٳبضی)‪ ،‬سٽطاٴ‪.‬‬
‫ٲحٳٹزی ٲٷف‪ ،‬ظټطا (‪ )1389‬ثطضؾی َطح احیبی ٲحٯٻ ح‪ٟ‬هیٻ‪ ،‬دطٸغٺ زضؾی‪ ،‬زاٶك‪٫‬بٺ ټٷط ان‪ٟ‬ٽبٴ‬
137 □ ٕ‫ٽطؾز ٲٷبث‬ٞ

Australia ICOMOS, Working paper upon The Venice Charter (OCTOBER 1978),
Chairman’s Introduction
Beernaert, Brigitte and Werner Desimpelaere (2001) Bruges, Belgium,
Management of Historic Centers, P.8 - 30, London: Spon Press
Birabi A. K. (2007) International urban conservation charters: catalytic or passive
tools of urban conservation practices among developing countries. City & Time
3 (2): 4. [online] URL: http://www.ct.ceci-br.org
Chibli, Maan. (2000) The City of Aleppo: Room for Rehabilitation. In Medina
Issue Eleven: Architecture, Interiors & Fine Arts. British Virgin Islands:
Medina Magazine. (January - February 2000): 52 - 53.
Feilden, Bernard (2003) Conservation of Historic Buildings, Architectural Press,
Oxford, Great Britain.
ICOMOS, Charter for the Conservation of Historic Town and Urban Areas
(Washington D. C, 1987) Preamble and definitions,
ICOMOS, Charter for the Conservation of Historic Town and Urban Areas
(Washington D. C, 1987) Principles and objectives
ICOMOS, Charter on the Built Vernacular Heritage, (Mexico, October 2000).
ICOMOS, Resolution of Bruges: Principles Governing the Rehabilitation of
Historic Towns, (Bruges, May 1975).
ICOMOS, Resolution of Bruges: Principles Governing the Rehabilitation of
Historic Towns, (Bruges, May 1975).
ICOMOS, Resolutions of the International Symposium on the Conservation of
Smaller Historic Towns, (Rothenburg ob der Tauber, May, 1975, revised 1996).
Lichfield, N. (1988) Economics in Urban Conservation, Cambridge
New Zealand ICOMOS, Charter for the Conservation of Places of Cultural
Heritage Value, (New Zealand 1992) Preamble
Pendlebury, John (2001) United Kingdom, Policy and Law in Historic
Conservation, P.289 - 314, London: Spon Press
Pickard, Robert (2001) Review, Policy and Law in Historic Conservation, P.315 -
340, London: Spon Press
Qudsi, Adli (1984) Aleppo: A Struggle for Conservation. In MIMAR 12:
Architecture in Development. Singapore: Concept Media Ltd. Aga Khan Trust
for Culture
RehabiMed, Method for rehabilitation of traditional mediterranean architecture,
Guide for the rehabilitation of traditional buildings
RehabiMed, Method for rehabilitation of traditional mediterranean architecture, An
approach to the integrated renovation of traditional sites
Rodwell, R (2007) Conservation and Sustainability in Historic Cities, 1st edn,
Blackwell Publishing Ltd, Oxford.
Samona, Gieuseppe (1975) L’ Urbanistica E’ L’ Avvenier Della Citta Negli Stati
Europei, Roma Bari: Laterza
 )‫سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة‬٢ ‫ز‬ٞ‫احیبی ثب‬ □ 138

UNESCO, ICOMOS National Committee of Brazil, First Brazilian Seminar about

the Preservation and Revitalization of Historic Centers, (Itaipava, July 1987)
UNESCO, ICOMOS National Committee of the German Democratic Republic,
Declaration of Dresden, (Dresden: November 15th to 19th, 1982)
UNESCO, ICOMOS, Resolutions of the Symposium on the introduction of
contemporary architecture into ancient groups of buildings, at the 3rd ICOMOS
General Assembly, (Budapest on 27th and 28th June 1972)
Venice charter: International Charter for the Conservation and Restoration of
Monuments and Sites (Paris: international ICOMOS, 1964) Preamble
http://wiki. worldflicks. org/kairouan. html
http://www. archn et. org, Kairouan Rehabilitation program
http://www. cr. nps. gov/nr/index. htm, National Register of Historic Places
http://www. euromedheritage. net/
http://www. ikonosheritage. org/euromedII. php
http://www. pbase. com/bmcmorrow/kairouan
http://www. rehabimed. net/en_uk/Paginas/index. aspx
-http://isfahan.ir
 ‫ضویوِ‬
‫اسائِ تؼبسیف پبیِ ٍ ٍاطگبى ولیذی‬
‫فشػَدگی‪ :‬زض ازثیبر ٲٗبنط‪ ،‬ٸاغٺ ‪ٞ‬طؾٹز‪٪‬ی ٲشطاز‪ ٜ‬اؾز ثب ٲ‪ٟ‬بټیٳی ٶٓیط اؾشٽال‪ – ٤‬دبیبٴ ٖٳط‬
‫ٲ‪ٟ‬یس ٸ ‪....‬‬
‫اٶ ٹأ ‪ٞ‬طؾ ٹز‪٪‬ی‪ٞ :‬طؾ ٹز‪٪‬ی ‪٦‬بٮج سی– ‪ٞ‬طؾ ٹز‪٪‬ی ‪ ٦‬بض‪٦‬طزی ٸ ٖٳٯ‪ ٧‬طزی (‪ٞ‬طؾ ٹز‪٪‬ی ضٸی ساز)–‬
‫‪ٞ‬طؾٹز‪٪‬ی شټٷی ازضا‪٦‬ی– ‪ٞ‬طؾٹز‪٪‬ی ‪٢‬بٶٹٶی ٸ ‪...‬‬
‫‪ -‬زض ‪٦‬شبة حبيط ‪ٞ‬طؾٹز‪٪‬ی ثٻ َٹض ذالنٻ ٲشطاز‪ ٜ‬ثب آؾیت یب اؾشٽال‪ ٤‬يطثسض ظٲبٴ آٲسٺ اؾز‪.‬‬
‫ټٳچٷیٵ ‪ٞ‬طؾٹز‪٪‬ی ثٻ ٲٗٷی دبیبٴ ؾی‪٧‬٭ س‪٧‬بٲٯی ٸ ٲٹٮس ثٹزٴ دسیسٺ آٲسٺ اؾز ٸ زض ٲ‪٣‬بث٭ دٹی بیی‬
‫ٸ س‪٧‬بٲ٭ ‪٢‬طاض زاضز‪.‬‬
‫اظ ٶٓط سئٹضی ؾیؿشٳی‪ٞ ،‬طؾٹز‪٪‬ی ثٻ ٲٗٷی آٶشطٸدی اؾز (‪٦‬ٻ زی‪ ٫‬ط ؾیؿ شٱ ث ب ٲح یٍ ثی طٸٴ اظ‬
‫ذٹزـ سجبز‪ ٬‬اٶطغی ٶساضز)‪.‬‬
‫ثطای ٖجٹض اظ ‪ٞ‬طؾٹز‪٪‬ی ثٻ دٹیبیی‪ ،‬الظٰ اؾز ‪٢‬سٰټبیی ثطزاقشٻ قٹز سب ؾیؿشٱ ثٻ ٶٹظایی ی ب سؼسی س‬
‫ٶؿ٭ ثطؾس‪.‬‬
‫اكَل ٍ لَاػذ‪ :‬ا‪٪‬ط ثرٹاټیٱ ثب‪ٞ‬ز ضا اظ ‪ٞ‬طؾٹز‪٪‬ی ثٻ ؾ ی‪٧‬٭ س‪٧‬بٲ ٭ ثط‪ ٪‬طزاٶیٱ‪ ،‬چ ٻ ان ٹٮی ثبی س‬
‫ضٖبیز قٹز؟ ثطای دبؾد ثٻ ایٵ ؾؤا‪ ٬‬ثبیس ثٻ ‪٢‬ٹاٖس ٸ انٹ‪ٞ ٬‬طآیٷس س‪٧‬بٲ٭ ثٻ قطح ظیط سٹػٻ ‪٦‬طز‪:‬‬
‫‪ -1‬ٸيٕ ٲٹػٹز ٸ ‪٪‬صقشٻ اؾبؼ س‪٧‬بٲ٭ اؾز‪.‬‬
‫‪ -2‬س‪٧‬بٲ٭ دسیسٺای ٶٓبٰ یب‪ٞ‬شٻ اؾز‪.‬‬
‫‪ -3‬س‪٧‬بٲ٭ ‪ٞ‬طآیٷسی ظٲبٶی اؾز‪.‬‬
‫‪ -4‬س‪٧‬بٲ٭ ثٻ ٲٗٷی سٹؾٗٻ ٸ سٗٳیٱ زایٱ ٲ‪ٟ‬بټیٱ اؾز‪.‬‬
‫‪ -5‬س‪٧‬بٲ٭ اظ ٸحسر ٸ از‪ٚ‬بٰ ٲ‪ٟ‬بټیٱ ٲشٗسز‪ ،‬زض‪ ٤‬ٲ‪ ٟ‬بټیٱ ػسی س ٸ زضٖ یٵ ح ب‪ ٦ ٬‬الٴ ث ٻ ٸػ ٹز‬
‫ٲیآیس ٸ ایٵ اسحبز ٸ از‪ٚ‬بٰ‪ ،‬اٶطغیټبی ‪ٞ‬ٹ‪٠‬اٮٗبزٺای ضا زض ػٽز ٲ‪ٟ‬بټیٱ ٶٹ آظاز ٲی‪٦‬ٷٷس‪.‬‬
‫‪ -6‬س‪٧‬بٲ٭ ٲشًٳٵ ٲكبض‪٦‬ز ٶؿ٭ټبی ٲشٹاٮی ٸ ٲرشٯ‪ٟ‬ی اظ دسیسٺ اؾز‪.‬‬
‫‪ -7‬س‪٧‬بٲ٭ ی‪ ٥‬ٲ‪٧‬بٶیعٰ زضٸٶی زاضز ‪٦‬ٻ ثب قطایٍ ثیطٸٶی زائٳبً زض حب‪ ٬‬سُجی‪ ١‬اؾز‪.‬‬
‫‪ -8‬زٸ ٶٹٔ س‪٧‬بٲ٭ ٸػٹز زاضز ی‪٧‬ی س‪٧‬بٲ٭ ظیؿشی ‪٦‬ٻ ظٲبٴثط اؾز ٸ ٲكشٳ٭ ثط ٲؼٳٹٖٻ دسی سٺټ بی‬
‫ظیؿشی اؾز ٸ ٶٹٔ زٸٰ س‪٧‬بٲ٭ اػشٳبٖی اؾز ‪٦‬ٻ ٲٷحهط ثٻ اػشٳبٖبر اٶؿبٶی اؾز‪ ،‬ایٵ ٶ ٹٔ اظ س‪٧‬بٲ ٭‬
‫زاضای ؾطٖز ثیكشطی اؾز ٸ ثب ٲٹيٹٔ ٲب ثیكشط زض اضسجبٌ اؾز‪.‬‬
‫‪ -9‬س‪٧‬بٲ٭ ٲشطاز‪ ٜ‬ثب دیچیس‪٪‬ی اؾز یب ثٻ ٖجبضر زی‪٫‬ط ؾیط ‪ٞ‬طآیٷس س‪٧‬بٲٯی اظ ؾبزٺ ثٻ دیچیسٺ اؾز‪.‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 140‬‬

‫‪ -10‬س‪٧‬بٲ٭ ‪ٞ‬طآیٷ سی ٲشً ٳٵ ټٹق ٳٷسی اؾ ز‪ٞ .‬طایٷ سټبی س‪ ٧‬بٲٯی اٶؿ بٶی (س‪٧‬بٲ ٭ ظیؿ شی ٸ‬
‫اػشٳبٖی) اظ ټٹـ ٸ اؾشٗساز اٶؿبٴ ٸ اظ ‪٦‬ٯیٻ اٲ‪٧‬بٶبر سٹؾٗٻ یب‪ٞ‬شٻ ٸ شذیطٺ قسٺ ایٵ ټٹقٳٷسی (ٲظ ٭‬
‫ظثبٴ‪ ،‬ذٍ‪ٖ ،‬ٯٱ ٸ‪ )....‬اؾش‪ٟ‬بزٺ ٲی‪٦‬ٷس‪.‬‬
‫‪ -11‬س‪٧‬بٲ٭ زاضای ذٍ ؾیطی ٲٷُٗ‪ ٝ‬اؾز ٸ ٲٷحٷ ی ٲٷؼٳ سی ٶ ساضز ٸ زض اٶ سض‪٦‬ٷف ث ب ٲح یٍ‬
‫اؾز‪.‬‬
‫‪ -12‬س‪٧‬بٲ٭ ٲش‪٧‬ی ثط ‪٪‬ٹٶٻټب ٸ اٶٹأ َج‪٣‬بر ٸ الیٻټب ثٹزٺ ٸ زاضای ٶٓبٰ ؾُح ثٷ سی ٲٗٷ ی زاضی زض‬
‫دسیسٺټبؾز ٸ ٲحیٍ‪ ،‬ثؿشط س‪٧‬بٲ٭ اؾز‪.‬‬
‫‪ -13‬اٶؿبٴ ثٻ ٖٷٹاٴ اقط‪ ٜ‬ٲرٯٹ‪٢‬بر‪ ،‬سٷٽب ػبٶساضی اؾز ‪٦‬ٻ ‪ ٢‬بزض ث ٻ ذٯ ‪ ١‬ٲح یٍټ بی ط بٶٹی ٸ‬
‫ٲهٷٹٔ ثٹزٺ ٸ اظ ایٵ ػٽز‪ ،‬ٲٷحٷی س‪٧‬بٲٯی ٸیػٺای زاضز‪.‬‬
‫‪ -14‬ثبیس سٹػٻ زاقشٻ ثبقیٱ ‪٦‬ٻ ‪ٞ‬طآیٷس س‪٧‬بٲٯی ٲسسٽبؾز آ‪ٚ‬بظ قسٺ ٸ اٲطٸظ‪ ،‬ٲ ب س بظٺٸاضزی ث ٻ ای ٵ‬
‫‪ٞ‬طآیٷس ټؿشیٱ‪.‬‬

‫هالحظبت‬
‫‪ -‬ثب‪ٞ‬زټبی ٲب ٲك‪٧‬الر ؾبذشبضی زاضٶس‪ .‬ٲظ٭ ؾبذشبض ثطٶبٲٻضیعی اظ ‪٦‬الٴ ثٻ ذطز‪ ،‬ؾبذشبض ا‪٢‬شهبزی‪،‬‬
‫ؾبذشبض ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ ؾبذشبض سبضیری‪ ،‬ؾبذشبض ٖٯٳی (ٲظ٭ ٶجٹزٴ ٶٓطیبر ٖٯٳ ی)‪ ،‬ؾ بذشبض َطاح ی (ٖ سٰ‬
‫ضٖبیز س‪ٟ‬بٸر ثیٵ ضٸی‪٧‬طز َطاحی زض ثب‪ٞ‬ز ٲٹػٹز ٸ زض ثب‪ٞ‬ز ٲ‪ٟ‬طٸو)‪ ،‬ؾبذشبض سؼطثی ٸ آظٲبیكی ٸ ‪...‬‬
‫اقبضٺای ثٻ ٸاغ‪٪‬بٴ سرههی ٲهُٯح زض ای ٵ ٸازی ث بالذم ٸاغٺټ بی ثطیشبٶی بی آٴ ث ٻ ق طح ظی ط‬
‫يطٸضی اؾز‪:‬‬
‫‪Adaptation, Anastylosis, Associations, BufferZone, Conservation, Consolidation,‬‬
‫‪CoreZone, Fabric, Maintenance, Place, Preservation, Protection, Reconstruction,‬‬
‫‪Recuperation, Rehabilitation, Renovation, Reorganization, Repair, Restoration, Reuse,‬‬
‫‪Revitalization, Safeguard, Regeneration.‬‬
‫سٗبضی‪ ٝ‬ٸاغٺ ټبی ثٻ ‪٦‬بض ض‪ٞ‬شٻ ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬زض ٲٹضز ضٸـ ټبی ح‪ٟ‬بْز ٲیطاطی زض ثطذی اظ ٲٷكٹضټ ب‪ ،‬سٹن یٻ‬
‫ٶبٲٻټب ٸ زؾشٹضاٮٗٳ٭ټبی ثیٵ اٮٳٯٯی ٲبٶٷس ضټٷٳٹزټبی آٲٹظقی ای‪٧‬ٹٲٹؼ‪ ،‬ٲٷكٹض ث ٹضا‪ ،‬ٲٷك ٹض ٸٶی ع ٸ‬
‫زؾشٹضاٮٗٳ٭ټبی آٲطی‪٧‬ب ثٻ ‪٢‬طاض ظیط اؾز‪:‬‬

‫ػبصگبسػبصی )‪(Adaptation‬‬
‫زض ٲٷكٹض ثٹضا ثٻ ٲٷعٮٻ سٗبز‪ ٬‬ثركی ثٻ ی‪ ٥‬ٲ‪٧‬بٴ ثٻ ٲٷٓٹض اٶُجب‪ ٠‬ثب ‪٦‬بضثطز ‪٦‬ٷٹٶی یب ‪٦‬بضثطی ٲٹضز‬
‫ٶٓط اؾز‪.‬‬
‫يٳیٳٻ □ ‪141‬‬

‫ثشپبػبصی )‪(Anastylosis‬‬
‫ٶٹٖی ٲطٲز اؾز ‪٦‬ٻ زض آٴ ثٯٹ‪٤‬ټبی ٲطثٹٌ ثٻ ثٷبټبی سبضیری ثٻ ٸيٕ اٸٮی ٻ ذ ٹز ثبظ‪٪‬طزاٶ سٺ ی ب‬
‫ثبظؾبظی ٲیقٹٶس ‪٦‬ٻ ٲٗٳٹالً زض ثٷبټبی ذك‪٧‬ٻ چیٵ نبز‪ ٠‬اؾز‪ .‬ثر فټ بی ٲ‪ ٣ٟ‬ٹز ق سٺ ث ب ح سا‪٢‬٭‬
‫ٲهبٮح سبظٺ ‪٢‬بث٭ سٳیع اظ ان٭ (‪٦‬ٻ ٲٗٳٹالً اظ ‪ %10‬سؼبٸظ ٶٳی‪٦‬ٷس) ػبی‪٫‬عیٵ ٲیقٹز‪ ،‬ٲكطٸٌ ثط ایٷ‪٧‬ٻ ثٻ‬
‫ْبټط ٖٳٹٲی ثٷب ذسقٻ ٸاضز ٶكٹز ٸ ‪٦‬بضثطز ‪ٞ‬ٷٹٴ ٶ ٹیٵ ث ب احشی بٌ الظٰ ث طای سطؾ یٱ ثر فټ بیی اظ‬
‫ثٯٹ‪٤‬ټبی ثٷب ٲؼبظ اؾز (یٹ‪٦‬یٯٽشٹ ‪ .)2005‬ضٸـ آٶبؾشیٯٹظ زض ٲٹضز ؾ بظٺټ بی چ ٹثی ٶی ع د صیط‪ٞ‬شٷی‬
‫اؾز؛ ٶٓیط ٲٗبثس قط‪٢‬ی ‪٦‬ٻ ثٻ ‪٢‬هس ح‪ ّ ٟ‬ٸ ٶ‪٫‬ٽ ساضی ٸ سٗٳی ط دی بزٺ ق سٺ ٸ ٲؼ سز ًا ضٸی ټ ٱ ؾ ٹاض‬
‫ٲیقٹٶس‪.‬‬

‫تذاػیبت )‪(Associations‬‬
‫زض ٲٷكٹض ثٹضا ثٻ ٲٗٷبی دیٹٶسټبی ٲٹػٹز ثیٵ ٲطزٰ ٸ ٲ‪٧‬بٴ اؾ ز (س ساٖیبر ٲٳ‪ ٧‬ٵ اؾ ز ق بٲ٭‬
‫اضظـټبی اػشٳبٖی‪ ،‬ٲٗٷٹی ٸ ٲؿؤٮیزټبی ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی زض ‪٢‬جب‪ ٬‬ی‪ ٥‬ٲ‪٧‬بٴ قٹز)‪.‬‬

‫حشین )‪(Buffer Zone‬‬

‫حطیٱ ثٻ ٶٹاحی اَطا‪ ٜ‬ی‪ ٥‬زاضایی (‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی یب َجیٗی) ٶبٲعز قسٺ ٲیطاص ػٽبٶی اَال‪ ٠‬ٲی‪٪‬طزز ‪٦‬ٻ‬
‫ثب ټس‪ ٜ‬ٲحب‪ٓٞ‬ز ٲٹطط اظ آٴ زاضایی‪ ،‬ٲحسٸزیزټبی ايب‪ٞ‬ی ٸ یب ‪٢‬بٶٹٶیای ثط ‪٦‬بضثطی ٸ ‪٪‬ؿ شطٺ آٴ اٖٳ ب‪٬‬‬
‫ٲی ‪٦‬ٷس سب ثسیٵ ٸؾیٯٻ‪ ،‬ی‪ ٥‬الی ٻ ٲح ب‪ٓٞ‬شی ث ط زاضای ی ٲعث ٹض س أٲیٵ ق ٹز‪ .‬ح طیٱ ثبی س زض ثط‪٪‬یطٶ سٺ‬
‫ٸیػ‪٪‬یټبی ثال‪ٞ‬ه٭ ٲ‪٧‬بٶی زاضایی ٲٹضز ٶٓط ثبقس‪ ،‬ٲٷٓطټبی ٲٽٱ ٸ زی‪ ٫‬ط ٶ ٹاحی ی ب ٲٷ بَ‪ ١‬ٲ طسجٍ ث ب‬
‫(ٲٷشؿت ثٻ) زاضایی ٲعثٹض ثبقس ‪٦‬ٻ ثٻ ٮحبِ ‪٦‬بض‪٦‬طزی‪ ،‬حٳبیز ‪٦‬ٷٷسٺ ذٹز یب ٲحب‪ٓٞ‬ز آٴ قٳطزٺ قٹٶس‪.‬‬
‫ٲحسٸزٺ سك‪٧‬ی٭ زټٷسٺ حطیٱ ثبیس زض ټط حبٮز ٸ ثب ٲ‪٧‬بٶیعٰ ٲ‪٣‬شًی ٲٗ یٵ ق ٹز‪ .‬ػعیی بر ٲطث ٹٌ ث ٻ‬
‫ٸؾٗز‪ ،‬ٸیػ‪٪‬یټب ٸ ‪٦‬بضثطیټبی ٲؼبظ ی‪ ٥‬حطیٱ ٸ ٶیع ٶ‪٣‬كٻ ٶكبٴ زټٷ سٺ ٲطظټ بی ز‪٢‬ی ‪ ١‬زاضای ی ٲ ٹضز‬
‫ثحض ٸ حطیٱ آٴ ثبیس ثبالذم زض زاضاییټبی ٶبٲعز قسٺ ثطای ٲیطاص ػٽبٶی اضایٻ ق ٹز‪ .1‬ث ٻ َ ٹض ‪٦‬ٯ ی‬
‫ٸاغٺ ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬زالٮز ثط حطٲز اطط زاضز‪ ،‬حطٲشی ‪٦‬ٻ ٲشًٳٵ ح‪ٟ‬بْز ٸیػ‪٪‬یټبی ٲرشٯ‪ ٝ‬اطط ثبق س ٸ ٲٗٳ ٹالً‬
‫اثٗبزی ثط آٴ ٲشطنس اؾز‪.‬‬

‫حفبظت )‪(Conservation‬‬
‫زض سٗطی‪ ٝ‬ای‪٧‬ٹٲٹؼ اظ ٸاغٺ ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬آٲسٺ اؾز‪ :‬ح‪ٟ‬بْز ٖجبضر اؾز اظ سُٹی٭ ٖٳط ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ زض‬
‫نٹضر اٲ‪٧‬بٴ‪ ،‬ق‪ٟ‬ب‪٦ ٜ‬طزٴ دیبٰټبی ټٷطی ٸ سبضیری ٲٯحٹِ زض آٴ‪ ،‬ثسٸٴ اظ زؾز زازٴ انبٮز ٸ ٲٗٷی‬
‫آٴ‪ .‬ح‪ٟ‬بْز ی‪ٗٞ ٥‬بٮیز ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‪ ،‬ټٷطی‪ٞ ،‬ٷی ٸ ٲٽبضسی ثط ٲجٷبی ٲُبٮٗبر ٖٯٳی ٸ اٶؿبٴقٷبؾبٶٻ ٸ ٶی ع‬

‫‪ .1‬ضاټٷٳبی ‪٦‬بضثطزی ‪٦‬ٷٹاٶؿیٹٴ ٲیطاص ػٽبٶی یٹٶؿ‪٧‬ٹ‪ ،‬ثٷس ‪104‬‬

 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 142‬‬

‫دػٸټف ضٸقٳٷس اؾز‪ .‬ح‪ٟ‬بْز ثبیس ثؿشط ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ضا ٲحشطٰ قٳبضز‪ .1‬ح‪ٟ‬بْز ٲ‪ٟ‬ٽٹٲی ‪٦‬ٯیسی اؾز ‪٦‬ٻ‬
‫حب‪٦‬ی اظ ‪ٞ‬طآیٷسی ٲكشٳ٭ ثط اٶٹأ ٖٳٯیبر الظٰ ثطای ح‪ ّٟ‬ٸ نیبٶز اظ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی اؾز‪ .‬حیُٻ ایٵ‬
‫‪٢‬جی٭ ٖٳٯیبر ٲٳ‪٧‬ٵ اؾز ثؿشٻ ثٻ ٶٹٔ ٲیطاص ٲطثٹَٻ س‪ٛ‬ییط ‪٦‬ٷس (قئ‪ ،‬ؾبظٺ‪ ،‬ٲحٹَ ٻ)‪ .‬ح‪ٟ‬بْ ز ‪٢‬بث ٭‬
‫‪٦‬بضثطز ثٻ ٖٷٹاٴ انُالحی ‪ٞ‬ٷ ی ثطای ٶكبٴ زازٴ ثٽؿبظی ذبل الظٰ ث طای سٳسی س َ ٹ‪ٖ ٬‬ٳ ط ٲی طاص‬
‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی اؾز ٸ ٲیسٹاٶس زا‪ ٬‬ثط دطٸغٺټبی ٲطٲز‪ ،‬ٶ‪٫‬ٽساضی ٸ سٗٳیط ثبقس‪.‬‬
‫زض ٲٷكٹض ثٹضا ثٻ ٲٗٷبی ‪٦‬ٯیٻ ‪ٞ‬طایٷسټبی ٲطا‪٢‬جز اظ ی‪ ٥‬ٲ‪ ٧‬بٴ آٲ سٺ اؾ ز ث ٻ ٶح ٹی ‪ ٦‬ٻ ٲٷعٮ ز‬
‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی آٴ ح‪ ّٟ‬قٹز‪.‬‬

‫اػتحىبم ثخـی )‪(Consolidation‬‬

‫ز ض اؾشح‪٧‬بٰ ثركی ثٷبټبی سبضیری‪ ،‬ټس‪ ٜ‬انٯی ٖجبضسؿز اظ ثبظ‪٪‬طزاٶسٴ ٶیطٸټبی اظ زؾز ض‪ٞ‬شٻ اط ط‪،‬‬
‫زض َٹ‪ ٬‬ظٲبٴ ٸ زض اطط ٖٹاٲ٭ ٲرشٯ‪ .ٝ‬ایٵ ٖٳ٭ ثب اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ ٲهبٮح دكشیجبٴ یب چؿجٷسٺ ثٻ ؾبذشبض اط ط‬
‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ٸ سبضیری اٶؼبٰ ٲیقٹز سب ایؿشبیی ثٷب ٸ ی‪٧‬ذبضچ‪٫‬ی ؾ بظٺای آٴ سً ٳیٵ ق سٺ ٸ ثٷ ب زض ٸي ٕ‬
‫ٲٹػٹز سظجیز ‪٪‬طزز‪.2‬‬

‫ػشكِ )‪(Core Zone‬‬

‫ٶبحیٻ انٯی ٶبٲعز قسٺ زض ‪ٞ‬ٽطؾز ٲیطاص ػٽبٶی یٹٶؿ‪٧‬ٹ (ثٻ ٲٗٷی ٲط‪٦‬عیسطیٵ ٸ ٲٽٱس طیٵ ثر ف‬
‫ټط اطط)‪.‬‬

‫ثبفت )‪(Fabric‬‬
‫زض ٲٷكٹض ثٹضا ثٻ ٲٗٷبی ‪٦‬ٯیٻ ٲٹاز ‪ٞ‬یعی‪٧‬ی ٲ‪٧‬بٴ اظ ػٳٯٻ اػعای ٲشك‪٧‬٭‪ ،‬اطبطیٻ طبث ز‪ ،‬ٲحشٹی بر ٸ‬
‫اقیبی آٴ اؾز‪ .‬زض ‪٦‬٭ سٯ‪٣‬ی اظ ثب‪ٞ‬ز ٖجبضسؿز اظ سط‪٦‬یت ی‪٧‬ذبضچٻ اظ ‪٦‬ٯیٻ ٖٷبنط سك‪٧‬ی٭ زټٷ سٺ ٲ‪ ٧‬بٴ‬
‫‪٦‬ٻ ثب‪ٞ‬ز اػشٳبٖی حبٲ٭ انٯی سك‪٧‬٭ ٸ ث‪٣‬بی آٴ اؾز‪.‬‬

‫ًگْذاسی )‪(Maintenance‬‬
‫زض ٲٷكٹض ثٹضا ثٻ ٲٷعٮٻ ٲطا‪٢‬جز ٲؿشٳط ٸ حٳبیش‪٫‬طاٶٻ اظ ثب‪ٞ‬ز ٸ آضایٻ ی‪ ٥‬ٲ‪٧‬بٴ اؾز ٸ ثبیس اظ سٗٳیط‪،‬‬
‫ٲشٳبیع قٹز‪ ،‬ظیطا سٗٳیط زض ثط‪٪‬یطٶسٺ ٲطٲز یب ثبظؾبظی اؾ ز (سٳ بیعار اق بضٺ ق سٺ ٲ ظالً زض ضاثُ ٻ ث ب‬
‫ٶبٸزاٴټبی ثبٰ‪ٖ ،‬جبضسٷس اظ‪ :‬ٶ‪٫‬ٽساضی ٸ دبیف ٲٷٓٱ ٸ ٶٓب‪ٞ‬ز ٶبٸزاٴټب‪ ،‬سٗٳیط ٲكشٳ٭ ث ط ٲطٲ ز ٸ ٶه ت‬
‫ٲؼسز ٶبٸزاٴټبی ػب ثٻ ػب قسٺ‪ ،‬سٗٳیط ٲكشٳ٭ ثط ثبظؾبظی ٸ ػبی‪٫‬عیٷی ٶبٸزاٴټبی ‪ٞ‬طؾٹزٺ)‪.‬‬

‫‪ .1‬ای‪٧‬ٹٲٹؼ‪ ،‬ضټٷٳٹزټبیی زض ثبة آٲٹظـ ٸ سٗٯیٱ ح‪ٟ‬بْز اظ آطبض‪ ،‬ٲؼٳٹٖٻټب ٸ ٲحٹَٻټب‪ ،1993 ،‬ثٷس ‪3‬‬
‫‪ .2‬زٸاظزٺ زضؼ ٲطٲز‪ ،‬ٲحٳسٲطازی ٸ ٲحجٗٯی‬
‫يٳیٳٻ □ ‪143‬‬

‫هىبى )‪(Place‬‬
‫زض ٲٷكٹض ثٹضا ثٻ ٲٷعٮٻ ػبی‪٫‬بٺ‪ ،‬ٲحٹَٻ‪ ،‬ظٲیٵ ٸ زٸضٶٳبی ثٷب یب اطط زی‪٫‬ط‪ ،‬ٲؼٳٹٖٻ اثٷیٻ یب ؾبیط آط بض‬
‫اؾز ‪٦‬ٻ ٲیسٹاٶس قبٲ٭ اػعای سك‪٧‬ی٭ زټٷسٺ‪ ،‬ٲحشٹیبر‪ًٞ ،‬بټب ٸ ٲٷبْط قٹز‪.‬‬
‫ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ ٲ‪٧‬بٴ ثبیس ثٻ َٹض ‪٪‬ؿشطزٺ س‪ٟ‬ؿیط قٹز‪ .‬ایٵ آطبض ٸ ٖٷبنط ٲیسٹاٶٷس ق بٲ٭ ثٷبټ بی ی بزثٹزی‪،‬‬
‫زضذشبٴ‪ ،‬ثب‪ٚ‬بر‪ ،‬دبض‪٤‬ټب‪ ،‬ٲ‪٧‬بٴ ٸ‪٢‬ٹٔ ضٸیسازټبی سبضیری‪ ،‬ٶٹاحی ق ٽطی‪ ،‬اٲ ب‪٦‬ٵ ن ٷٗشی‪ ،‬ٲحٹَ ٻټ بی‬
‫ثبؾشبٴقٷبؾی ٸ اٲب‪٦‬ٵ ٲصټجی ٸ ضٸحبٶی قٹٶس (َبٮجیبٴ ‪.)1387‬‬

‫هحبفظت )‪(Preservation‬‬
‫زض ٲحب‪ٓٞ‬ز ٲٗٳٹالً ا‪٢‬ساٲبر ٲؿش‪٣‬یٳبً ٲشٹػٻ ذٹز اطط ٲی‪٪‬طزز ٸ ٲٷٓٹض اظ ایٵ ا‪٢‬ساٲبر‪ ،‬ح‪ٟ‬بْ ز زض‬
‫ٸيٗیز ‪ٗٞ‬ٯی اطط اؾز‪ .‬ثسیٽی اؾز ‪٦‬ٻ زض ٲحب‪ٓٞ‬ز ثبیؿشی ٲشٹ‪٦ ٝ٢‬طزٴ ‪٦‬ٯیٻ ٖٹاضو آؾیت ضؾبٴ ثٻ‬
‫ؾبذشبض اطط ٲسٶٓط ثبقس‪.1‬‬
‫‪٦‬الً حب‪٦‬ی اظ ‪٦‬ٯیٻ ٖٳٯیبر الظٰ ثطای سساٸٰ ٸيٗیز ‪ٗٞ‬ٯی ی‪ ٥‬ؾبظٺ یب ٲ‪٧‬بٴ ٸ دیك‪٫‬یطی اظ ‪ٞ‬طٸدبق ی‬
‫آٴ اؾز‪ .‬زض آٲطی‪٧‬ب اظ ایٵ ٸاغٺ ثطای ٶكبٴ زازٴ ح‪ٟ‬بْ ز‪ ،‬ٲطٲ ز ٸ سٹاٶجرك ی اثٷی ٻ س بضیری اؾ ش‪ٟ‬بزٺ‬
‫ٲیقٹز ( ثٻ ٖٷٹاٴ ٖٳ٭ یب ضٸٶس اٖٳب‪ ٬‬سساثیط ٲ‪٣‬شًی ثطای سساٸٰ ق‪٧‬٭ ‪٦‬ٷٹٶی‪ ،‬اٶؿؼبٰ ٸ ٲٹاز ی‪ ٥‬زاضایی‬
‫سبضیری اَال‪ ٠‬ٲیقٹز) (َبٮجیبٴ ‪.)1387‬‬
‫زض ٲٷكٹض ثٹضا ثٻ ٲٗٷبی سساٸٰ ثب‪ٞ‬ز ی‪ ٥‬ٲ‪٧‬بٴ زض ٸيٗیز ‪٦‬ٷٹٶی اـ ٸ ‪٦‬ٷس ‪٦‬طزٴ ا‪ٞ‬ز ‪٦‬ی‪ٟ‬ی آٴ ثٻ‬
‫‪٦‬بض ٲیضٸز‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫ٲحب‪ٓٞ‬ز ثٻ َٹضٲؿش‪٣‬یٱ ثٻ اٲٹا‪ٞ ٬‬طټٷ‪٫‬ی ٲیدطزاظز ٸ ٲٹيٹٔ آٴ ٶ‪٫‬ٽساضی زض ٸيٗیز ٲٹػٹز اؾز ‪.‬‬

‫حوبیت )‪(Protection‬‬
‫ضٸیٻ ټبی ‪٢‬بٶٹٶی ٸ ازاضی الظٰ ثٻ ٲٷٓٹض ‪ٞ‬طاټٱ آٸضزٴ قطایٍ ٲ‪٣‬شً ی ث طای ای ٵ ‪ ٦‬ٻ ی ‪ ٥‬ق ی ی ب‬
‫ٲحٹَٻ ٲیطاطی زض ٲًٳٹٶف‪ ،‬نیبٶز قٹز‪ .‬زض يٳٵ ٶكبٶ‪٫‬ط ٖٳٯیبر ‪ٞ‬ٷی الظٰ‪ ،‬ٲبٶٷس ؾ بذز ػ بٴدٷ بٺ‬
‫ثطای ٲح‪ٟ‬ٹِ ٶ‪٫‬ٻ زاقشٵ ی‪ ٥‬ٲحٹَٻ یب قئ اظ سٗسی ثكط یب ٖٹاٲ٭ ػٹی اؾز (َبٮجیبٴ ‪.)1387‬‬

‫ثبصػبصی )‪(Reconstruction‬‬
‫ایٵ ٸاغٺ ثٻ ٲٗٷبی ؾبذز ٸ ؾبظ ػسیس ثط اؾبؼ ٲؿشٷسار سبضیری ٸ ثب اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ ٲهبٮح ٖٳ سسبً ٶ ٹ‬
‫‪٦‬ٻ احشٳبالً ثب ٲبزٺ سبضیری ٲٹػٹز سٯ‪ٟ‬ی‪ ١‬ٲیقٹٶس (ثٻ ٖٷٹاٴ ی‪٪ ٥‬ٹاٺ یب طجز سبضیری) ٲیثبقس‪.‬‬

‫‪ .1‬زٸاظزٺ زضؼ ٲطٲز‪ ،‬ٲحٳسٲطازی ٸ ٲحجٗٯی‬

‫‪2. Conservation of Historic Buildings, Feilden‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 144‬‬

‫زض زؾشٹضاٮٗٳ٭ټبی آٲطی‪٧‬ب ثٻ ٖٳ٭ یب ‪ٞ‬طآیٷس ثبظٶٳبیی ‪ٞ‬طٰ‪ ،‬ٸیػ‪٪‬یټب ٸ ػعییبر ی‪ ٥‬ٲحٹَ ٻ‪ ،‬چك ٱ‬
‫اٶساظ ثٷب‪ ،‬ؾبظٺ یب قئ ٶبثٹز قسٺ ثٻ ٲٷٓٹض قجیٻ ؾبظی ق ‪٧‬٭ ْ بټطی اـ اَ ال‪ ٠‬ٲ ی‪ ٪‬طزز (َبٮجی بٴ‬
‫‪.)1387‬‬
‫زض ٲٷكٹض ثٹضا ثٻ ٲٗٷبی ثبظ‪٪‬طزاٶی ی‪ ٥‬ٲ‪٧‬بٴ ثٻ ی‪ ٥‬ٸيٗیز ق ٷبذشٻ ق سٺ دیك یٵ اؾ ز ٸ ٸػ ٻ‬
‫سٳبیعـ ثب ٲطٲز‪ ،‬ٸاضزؾبظی ٲهبٮح سبظٺ ثٻ ثب‪ٞ‬ز اؾز (ٲهبٮح ػسیس ٲیسٹاٶس ق بٲ٭ ٲ ٹاز ثبظی ب‪ٞ‬شٷی اظ‬
‫ؾبیط ٶ‪٣‬بٌ قٹز ٸٮی ایٵ ‪٦‬بض ٶجبیس ثبٖض ظیبٴ ثٻ ٲٷعٮز ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی یب ٲ‪٧‬بٴ ‪٪‬طزز)‪.‬‬
‫ثبظؾبظی ثٷبټب ٸ ٲطا‪٦‬ع سبضیری ثب اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ ٲ ٹاز ٸ ٲه بٮح ػسی س‪ ،‬زض آؾ یتټ بیی اظ ‪٢‬جی ٭ آس ف‬
‫ؾٹظی‪ ،‬ظٲیٵ ٮطظٺ یب ػٷ‪ ٩‬ٲٳ‪٧‬ٵ اؾز يطٸضی ثبقس‪ .‬ػبثؼبیی ‪٦‬٭ ثٷب ثٻ ی‪ ٥‬ٲح٭ ػسیس‪ ،‬ق‪٧‬٭ زی‪٫‬طی‬
‫اظ ثبظؾبظی اؾز (‪.)Feilden 2003‬‬
‫انٹالً ثبظؾبظی ثٷبټبی سبضیری ٲؼبظ ٶٳیثبقس ٲ‪٫‬ط زض ٲٹاضزی ‪٦‬ٻ ؾٹاٶح آٶ ی ٲبٶٷ س ػٷ ‪ ،٩‬ظٮعٮ ٻ‪،‬‬
‫ؾی٭ ٸ ‪ٚ‬یطٺ ثبٖض سرطیت آٶٽب قٹز‪ ،‬زض آٴ نٹضر ثٻ ذبَط ٲؿبئ٭ ٲٯی ٸ ټٹیشی ٸ احیبی ضٸٶ س حی بر‪،‬‬
‫ایٵ ا‪٢‬ساٰ ضا ٲی سٹاٴ اٶؼبٰ زاز‪ ،‬ٲكطٸٌ ثط آٶ‪٧‬ٻ ٲؿشٷسار ز‪٢‬ی‪ ١‬اطط ٲٹضز سٹػٻ ‪ ٢‬طاض ‪٪‬ی طز ٸ ث ط اؾ بؼ‬
‫حسؼ ٸ ‪٪‬ٳبٴ ٖٳ٭ ٶ‪٫‬طزز‪.1‬‬

‫ثبصیبفت )‪(Recuperation‬‬
‫ثٻ ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ اؾش‪ٟ‬بزٺ ٲبزی ٸ ٲٗٷٹی اظ ټط آٶچٻ ث ٻ ٖٷ ٹاٴ ق بټس س بضیری ث ب‪٢‬ی ٲبٶ سٺ اؾ ز‪ .‬ٮ صا زض‬
‫ٲساذالر ٲٗٳبضی ٸ قٽطؾبظی ټٳٹاضٺ ٲٳ‪٧‬ٵ اؾز ثرف ټ بیی ټطچٷ س ٶ بچیع اظ ‪ ًٞ‬ب‪ ،‬ثب‪ ٞ‬ز ی ب ثٷ بی‬
‫سبضیری ثب‪٢‬ی ٲبٶسٺ ثبقس‪ ،‬دؽ ٶؼبر آٴ ثرفټب ٸ اؾش‪ٟ‬بزٺ اظ آٶٽب‪ ،‬ٲحشٹای ایٵ ٸاغٺ اؾز‪.‬‬

‫ثبصصًذُ ػبصی ٍ تَاًجخـی )‪(Rehabilitation‬‬

‫سٹاٶجركی‪ ،‬ثط‪٪‬طزاٶسٴ ی‪ ٥‬ثٷب‪ ،‬یب ثركی اظی‪ ٥‬قٽط‪ ،‬ثٻ ٸيٗیز ٖبزی ‪٪‬صقشٻ آٴ اؾز ‪٦‬ٻ ٖٳٹٲبً ث ب‬
‫‪٦‬بضثطیټب یب ‪٦‬بض‪٦‬طزټبی ػسیس ٸ ؾبظ‪٪‬بض ٶیع ټٳطاٺ اؾز‪ .‬زض زؾشٹضاٮٗٳ٭ټبی آٲطی‪٧‬ب ثٻ ٖٷ ٹاٴ ٖٳ ٭ ی ب‬
‫‪ٞ‬طآیٷس اٲ‪٧‬بٴ دصیطؾبظی ٶٹٖی ‪٦‬بضثطز ؾبظ‪٪‬بض ی‪ ٥‬زاضایی ثٻ ٸاؾُٻ سٗٳیط‪ ،‬ز‪٪‬ط‪٪‬ٹٶی ٸ اٮحب‪٢‬بر ٸ زض ٖیٵ‬
‫حب‪ ،٬‬ح‪ ّٟ‬ٸیػ‪٪‬یټب یب ثرفټبیی ‪٦‬ٻ اضظـټبی سبضیری‪ٞ ،‬طټٷ‪٫‬ی یب ٲٗٳ بضیاـ ضا ٲ یضؾ بٶٷس‪ ،‬سٯ‪ ٣‬ی‬
‫ٲیقٹز (َبٮجیبٴ ‪.)1387‬‬
‫ثٽشطیٵ ضٸـ ٲحب‪ٓٞ‬ز اظ ثٷبټب ثط ذال‪ ٜ‬اقیب‪ ،‬ح‪ٖ ّٟ‬ٳٯ‪٧‬طز آٶٽب یب ثٻ ضٸظؾبظی ث ب ایؼ بز س‪ٛ‬یی ط ی ب‬
‫ثسٸٴ س‪ٛ‬ییط ٲٷبؾت زض ثٷب اؾز‪ .‬ٲٗٳٹالً ‪٦‬بضثطی انٯی اظ آٶؼب ‪٦‬ٻ ټٳطاٺ ثب س‪ٛ‬ییطار ‪٦‬ٳش ط اؾ ز‪ ،‬ػٽ ز‬
‫ح‪ٟ‬بْز ثٷب‪ ،‬ثٽشطیٵ ‪٦‬بضثطی اؾز (‪.)Feilden 2003‬‬

‫‪ .1‬زٸاظزٺ زضؼ ٲطٲز‪ ،‬ٲحٳسٲطازی ٸ ٲحجٗٯی‬

‫يٳیٳٻ □ ‪145‬‬

‫اٲطٸظ احیبی ٖٳٯ‪٧‬طز ‪٪‬صقشٻ زض ټٳٻ ثٷبټب ‪٢‬بث٭ اػطا ٶیؿز‪ ،‬ٮصا ٲشٷبؾ ت ‪ ٦‬طزٴ ثٷبټ ب ث ب ٖٳٯ‪ ٧‬طز‬
‫ػسیس ٸ سُجی‪ٖ ١‬ٳٯ‪٧‬طزټبی ٲٹضز ٶٓط ثب ٸيٗیز ‪٦‬بٮجسی ثٷب اٲطی يطٸضی اؾز‪.‬‬

‫ًَػبصی )‪(Renovation‬‬
‫ثط‪٪‬طزاٶسٴ چیعی ثٻ ٸيٗیز ٖبزی‪ ،‬ػبٴ سبظٺ ثركیسٴ ثٻ چیعی (یٹ‪٦‬یٯٽشٹ ‪)2005‬‬
‫زض ٲٗٳبضی‪ ،‬ٲٷٓٹض ٶٹ ‪٦‬طزٴ ْبټط ‪٦‬بض اؾز زض ٖیٵ ایٵ ‪٦‬ٻ ټؿشٻ ‪٦‬بض ‪٢‬سیٳی اؾز (َبٮجیبٴ ‪.)1387‬‬

‫ثْؼبصی‬
‫ثب‪ٞ‬زټبی ‪٢‬سیٱ قٽطی زض ‪٪‬صض ظٲبٴ زچبض ‪ٞ‬طؾبیف ‪٦‬بٮجسی قسٺ ٸ ثٻ زٮی٭ ػبشثٻټبی ظٶس‪٪‬ی ػسیس‬
‫ثبالذم زض دٷغ زټٻ اذیط زض ایطاٴ ‪٦‬ٳشط ٲٹضز سٹػٻ ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻاٶس ‪٦‬ٻ ایٵ اٲط ٲٗٯٹ‪ ٬‬ػبثؼبیی ػٳٗی ز‬
‫انی٭ ؾب‪٦‬ٵ زض آٴ ثب‪ٞ‬زټب ثٹزٺ اؾز‪ٖ .‬ٹا‪٢‬ت ایٵ اٲط ٸ ‪٪‬صقز ظٲبٴ ٲٹػت ‪٦‬ٳجٹزټب ٸ ٶٹا‪٢‬هی زض آٶٽ ب‬
‫‪٪‬طزیس‪ .‬ٸاغٺ ثٽؿبظی زض چٷیٵ نحٷٻای اظ حیبر قٽط ‪٢‬سیٳی ٸاضز ٖطنٻ ٸاغ‪٪‬بٴ ٲطسجٍ قس ‪٦‬ٻ اٮجشٻ ٶٻ‬
‫سٷٽب زض ٲٹضز ثب‪ٞ‬ز ټبی ‪٢‬سیٱ ٸ سبضیری قٽطټب‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ زض ٸازی حبقیٻ ٶكیٷی ٸ ٲحالر دیطاٲٹٶی قٽط ٶیع‬
‫‪٦‬ٻ ثٷب ثٻ ٖٯ٭ اػشٳبٖی‪ ،‬ؾیبؾی ٸ ا‪٢‬شهبزی ق‪٧‬٭ ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ ثٹزٶس ٲٹضز اؾش‪ٟ‬بزٺ ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ ٞ‬ز‪ .‬ٸاغٺ ثٽؿ بظی‬
‫زض چٷس زټٻ اذیط ثٻ ‪٢‬هس ض‪ ٕٞ‬ٲك‪٧‬الر ٸ ٶٹا‪٢‬م ثب ٲجبٶی ٶٓطی ٶب‪٢‬ه ی ٲ ٹضز اؾ ش‪ٟ‬بزٺ ‪ ٢‬طاض ‪٪‬ط‪ ٞ‬ز ٸ‬
‫ٖٳسسبً ٲُٗٹ‪ ٜ‬ثٻ قطیبٴټبی زؾشطؾی ثٹز‪.‬‬
‫زض ‪٦‬شبة حبيط ٸاغ‪٪‬بٴ زی‪٫‬طی ‪٦‬ٻ ثط‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ ٸ ٲشأطط اظ ٲج بٶی ٶٓ طی ثبظظٶ سٺ ؾ بظی ٲطا‪ ٦‬ع س بضیری‬
‫اؾز‪ ،‬ثٻ ٲٹاظار ټس‪ٞ ٜ‬ٹ‪ ٠‬ٲٹضز ضنس ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ ٸ سٗبضی‪ ٝ‬آٶٽب ٲسٸٴ قسٺ اؾ ز‪ ،‬ٮ صا ٸاغٺ ثٽؿ بظی ث ب‬
‫دكشٹاٶٻټبی ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬ٸ ثب ٲسٶٓط ‪٢‬طاض زازٴ آٴ سٗبضی‪ ٝ‬زض ػٽز ض‪٦ ٕٞ‬ٳجٹزټب ٸ ٶبضؾبییټب ثطای ٶی٭ ثٻ ی ‪٥‬‬
‫‪ًٞ‬بی اٶؿبٶی ٲٹضز اؾش‪ٟ‬بزٺ ‪٢‬طاض ٲی‪٪‬یطز‪ ،‬يٳٵ ایٷ‪٧‬ٻ ا‪٢‬ساٲبر ثٽؿبظی ضا ٲكطٸٌ ثٻ ٮحبِ ؾبیط سٗبضی‪ٝ‬‬
‫ٸ ٸاغ‪٪‬بٴ اظ ‪٢‬جی٭ ټٹیز‪ ،‬انبٮز‪ ،‬ی‪٧‬ذبضچ‪٫‬ی‪ ،‬ٲطٲز‪ ،‬ذُٹٌ انٯی ثب‪ٞ‬ز‪ ،‬ٲجس‪٬‬ټب ٸ ‪ٚ‬یطٺ ٲیدٷ ساضز‪ .‬ٮ صا‬
‫ثٽؿبظی ثب سٹػٻ ثٻ ٲٹاضز ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬ٸ ثب ٖٯٱ ثٻ ظٲیٷٻ ٸ ثؿشط سبضیری ٸ ؾٷشی ٲٹػٹز ٲٹضز اؾش‪ٟ‬بزٺ ‪٢‬طاض‬
‫ٲی‪٪‬یطز‪ ،‬ثٷبثطایٵ ٸاغٺ ثٽؿبظی ثٻ نٹضر ظیط ‪٢‬بث٭ سٗطی‪ ٝ‬اؾز‪:‬‬
‫ض‪٦ ٕٞ‬ٳجٹزټب ٸ ٶٹا‪٢‬م ٶبقی اظ ‪٪‬صض ظٲبٴ ٸ ٶیبظټبی ٲٹضز ٮعٸٰ ثطای ازاٲٻ حیبر زض ضاؾشبی اؾشٳطاض‬
‫ٸ سساٸٰ اظ ؾبذشبضټبی ثب‪ٞ‬ز ٸ ثٷب‪.‬‬

‫هؼبكشػبصی‬
‫س‪ٛ‬ییط ٸ طجبر‪ ،‬س‪ٛ‬ییط ٸ ٲطٲز زٸ ض‪٦‬ٵ اؾبؾی حیبر ټؿشٷس‪ .‬ا‪٪‬ط س‪ٛ‬ییط ٶجبقس ٲطٲز ٲ‪ٟ‬ٽٹٲی ٶرٹاټس‬
‫زاقز ٸ ا‪٪‬ط ٲطٲز ٶجبقس‪ ،‬س‪ٛ‬ییطار ثیټس‪ ٜ‬ٸ ثسٸٴ ‪٢‬بٮت ٲٗیٵ ضخ ذٹاټٷس ٶٳٹز‪ .‬ث بالذم زض ٲح سٸزٺ‬
‫سبضیری ٸ ؾٷشی قٽطټب ٸ ضٸؾشبټب ‪٦‬ٻ اظ ٸیػ‪٪‬یټبی ؾبذشبضی‪ ،‬ټٹیشی‪ٞ ،‬طټٷ‪٫‬ی‪ ،‬اػشٳ بٖی‪ ،‬ٲٗیك شی ٸ‬
‫‪٦‬بٮجسی ثطذٹضزاضٶس‪ .‬ٲٗبنطؾبظی زض ‪٪‬عاضـ حبيط اظ ایٵ ظاٸیٻ ٲسٶٓط اؾز ‪٦‬ٻ س‪ٛ‬ییطار ضا ٲ ید صیطز ٸ‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 146‬‬

‫آٴ ضا ثٻ ٖٷٹاٴ ثركی ټٳؿٷ‪ ٩‬یب ٲ‪٧‬ٳ٭ ح‪ٟ‬بْز ٲیدٷساضز ‪٦‬ٻ ثب ٲجبٶی ٶٓطی ٲسٸٴ‪ ،‬دیٹٶس ثیٵ ‪٪‬صقشٻ‬
‫ٸ حب‪ ٬‬ضا ٲجٷب ‪٢‬طاض ٲیزټس ٸ زض ػٽز س‪٣‬ٹیز ٸ اضس‪٣‬بی ؾبذشبضټبی ٲٹػٹز ٲی‪٦‬ٹقس ٲكطٸٌ ثٻ اضس‪ ٣‬بی‬
‫‪٦‬ی‪ٟ‬یز ‪ًٞ‬بی ظیؿشی ٸ زض‪ ٤‬ٸ ‪ٞ‬ٽٱ ٲٷبْط ‪ٞ‬طټٷ‪ ٫‬ی‪ .‬ٮ صا س‪ٛ‬یی طار ضا ث طای ٲٗبنطؾ بظی ثؿ شط‪ ،‬ث طای‬
‫ظٶس‪٪‬ی اٲطٸظ ٲٷٹٌ ثٻ ٮحبِ ٲٹاضز ٲكطٸح ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬ٲیزاٶس ٸ اټسا‪ ٜ‬آٴ ثب دبیساضی ٲحیٍ ټٳطاٺ اؾ ز‪ .‬اٖ ٱ‬
‫اظ ٲحیٍ اػشٳبٖی یب ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی‪ ،‬سبضیری ٸ ‪...‬‬
‫ٲٗبنطؾبظی ثٻ ٲٗٷبی ثٻ ضٸظ ‪٦‬طزٴ ثب‪ٞ‬ز ٸ ثٷب‪ ،‬ٮحبِ ‪٦‬طزٴ انٹٮی ٲبٶٷس ح‪ٟ‬بْز‪ ،‬ٲطٲز‪ ،‬دبی ساضی‪،‬‬
‫ټٹیز ٸ دیٹٶس ثیٵ ‪٪‬صقشٻ ٸ حب‪ ٬‬ٲیثبقس‪.‬‬

‫ػبهبًذّی )‪(Reorganization‬‬
‫س‪ٛ‬ییط زض قیٹٺ ؾبٲبٶسټی‪ ،‬سطسیت یب اٶؼبٰ ی‪ ٥‬ٲ‪٣‬ٹٮٻ (یٹ‪٦‬یٯٽشٹ ‪.)2005‬‬

‫تؼویش )‪(Repair‬‬
‫ٖٳ٭ ثبظ‪٪‬طزاٶی ی‪ ٥‬ػعن‪ ،‬ثركی اظ ی‪ ٥‬ثٷب یب ‪ُٗ٢‬ٻ ای اظ آٴ ثٻ ٸيٗیز ٖبزی اؾز ‪٦‬ٻ ق‪٧‬ؿشٻ قسٺ‬
‫یب زض ٸيٗیز ٶب‪٪‬ٹاضی ثٻ ؾط ٲیثطز (َبٮجیبٴ ‪.)1387‬‬
‫ایٵ ٸاغٺ‪ ،‬زض ثط‪٪‬یطٶسٺ ٲساذٯٻ ټبیی اؾز ‪٦‬ٻ ثبٖض ا‪ ٞ‬عایف ٖٳ ط ‪ ًٞ‬بی ق ٽطی‪ ،‬ٲؼٳٹٖ ٻ ٸ ی ب ثٷ ب‬
‫ٲی‪٪‬طزز‪ .‬ا‪٢‬ساٲبر ٲطثٹٌ ثٻ سٗٳیط ٲٗٳٹالً ثٻ نٹضر ٲساٸٰ نٹضر ٲیدصیطز‪.1‬‬

‫هشهت )‪(Restoration‬‬
‫ٲطٲز ی‪٧‬ی اظ ٲ‪ٟ‬بټیٱ ‪٦‬ٯیسی زض دیٹٶس ثب نیبٶز اظ ٲیطاص ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ی ثٹزٺ ٸ زض ظٲیٷٻټ بی ‪٪‬ٹٶ ب‪٪‬ٹٶی‬
‫ٲٗبٶی ٸیػٺای یب‪ٞ‬شٻ اؾز (یٹ‪٦‬یٯٽشٹ ‪ .)2005‬ثطای ٶٳٹٶٻ ٲٷكٹض ٸٶیع آٴ ضا ایٵ ‪٪‬ٹٶٻ سٗطی‪ ٦ ٝ‬طزٺ اؾ ز‪:‬‬
‫ٖٳ ٯیبسی ثؿیبض سرههی ‪٦‬ٻ ټس‪ ٜ‬آٴ ح‪ ّٟ‬ٸ آق‪٧‬بض ‪٦‬طزٴ اضظـ سبضیری ٸ ظیجبیی قٷبذشی ی‪٧‬ی اطط ث ط‬
‫ٲجٷبی ٲحشطٰ قٳطزٴ ٲٹاز ٸ ٲهبٮح ٸ اؾٷبز انی٭ اؾز‪ .‬زض ٸا‪ ٕ٢‬ٲطٲز ث ٻ ٖٳٯی بر سرهه ی اَ ال‪٠‬‬
‫ٲی قٹز ‪٦‬ٻ ٲط‪٦‬ت اظ ثٻ ضؾٳیز قٷبذشٵ ٲٷجٕ ٲیطاطی‪ ،‬ٸیػ‪٪‬ی‪ ،‬قرهیز ٸ اټٳیشف ثٻ ټس‪ ٜ‬اٶش‪٣‬ب‪ ٬‬آٴ‬
‫ثٻ آیٷس‪٪‬بٴ‪ .‬ٲطٲز ٲجشٷی ثط ی‪ ٥‬ٲش سٸٮٹغی س بضیری‪ ،‬اٶش‪ ٣‬بزی ث ٹزٺ ٸ ٲ‪٣‬ه ٹز اظ آٴ‪ ،‬ثط‪ ٢‬طاضی ٲؼ سز‬
‫ٸیػ‪٪‬یټبی ظیجبیی قٷبذشی قئ آؾیت زیسٺ‪ ،‬اظ ػٳٯٻ اٲ‪٧‬بٴ ثبظاٮح ب‪ ٠‬ٸ زض ٖ یٵ ح ب‪ ٬‬ضٖبی ز ان بٮز‬
‫سبضیری قئ ٸ احشطاظ اظ ټط‪٪‬ٹٶٻ سحطی‪ ٝ‬ٲش‪٣‬ٯجبٶٻ اؾز‪ .‬ټس‪ ٜ‬اظ ٲطٲز زض ٲطحٯ ٻ ٶرؿ ز‪ ،‬ظٶ سٺ ‪ ٦‬طزٴ‪،‬‬
‫‪ٗٞ‬ب‪٦ ٬‬طزٴ ٸ ذٹاٶب ‪٦‬طزٴ قئ‪ ،‬ثٷب ٸ ثب‪ٞ‬ز ٲیثبقس‪ .‬سٗٳیط ٸ سٳبٲیز ثركیسٴ ٲؼسز ثٻ ػعئیبر ٸ ٸػ ٹٺ‬

‫‪ .1‬ٲطٲز قٽطی‪ ،‬حجیجی ٸ ٲ‪٣‬هٹزی‬

‫يٳیٳٻ □ ‪147‬‬

‫ٲرشٯ‪ ٝ‬اطط‪ ،‬ظٲبٶی حبن٭ ٲی‪٪‬طزز ‪٦‬ٻ قٹاټس سبضیری‪ ،‬ٲهبٮح ٸ َ طح ان ٯی ٸ ٲؿ شٷسار ان ی٭ ٲ ٹضز‬
‫احشطاٰ ‪٢‬طاض ‪٪‬یطٶس‪.1‬‬
‫زض ٲٷكٹض ثٹضا ثٻ ٲٗٷبی اٖبزٺ ثب‪ٞ‬ز ‪٦‬ٷٹٶی ی‪ ٥‬ٲ‪٧‬بٴ ثٻ ی‪ ٥‬ٸيٗیز قٷبذشٻ قسٺ اٸٮیٻ ث ٻ ٸاؾ ُٻ‬
‫ثطچیسٴ ٲٯح‪٣‬بر یب ثبظٶهجی اػعای ٲٹػٹز ثسٸٴ ٸاضزؾبظی ٲهبٮح ػسیس اؾز‪ .‬ثط ٲجٷبی ی‪٧‬ی اظ سٗبضی‪ٝ‬‬
‫ٲُطح‪ ،‬ح‪٣‬ی‪٣‬ز ٲطٲز ثٻ ٸیػٺ زض اضسجبٌ ثب ثؿشط دٹیبی اطط‪ ،‬ث ٻ سٗ بز‪ ٬‬دٹی ب ث طزٴ ی ‪ ٥‬ٸي ٗیز اؾ ز‬
‫(‪ٞ‬الٲ‪٧‬ی ‪.)1374‬‬
‫ٲٹيٹٔ ٲطٲز‪ ،‬احیبی ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ انٯی یب ذٹاٶب ‪٦‬طزٴ اؾز‪ .‬ٲطٲز یب ی‪٧‬ذبضچٻ ؾبظی ٲؼ سز ػعئی بر ٸ‬
‫نٹضرټب ثٻ ‪٦‬طار ثط اؾبؼ احشطاٰ ثٻ ٲٹاز ٸ ٲهبٮح انٯی‪ ،‬قٹاټس ثبؾشبٴقٷبؾی‪ َ ،‬طح ان ٯی ٸ اؾ ٷبز‬
‫ٲٗشجط نٹضر ٲی‪٪‬یطز (‪.)Feilden 2003‬‬

‫اػتفبدُ هجذد )‪(Reuse‬‬

‫اؾش‪ٟ‬بزٺ زٸثبضٺ اظ چیعی ‪٦‬ٻ ا‪ٚ‬ٯت ټس‪ ٜ‬زی‪٫‬طی ضا ٲسٶٓط زاقشٻ ٸ ٲٗٳٹالً ‪٪‬عیٷٻای ثٽش ط زض ٲ‪٣‬بیؿ ٻ‬
‫ثب ٶبثٹز ‪٦‬طزٴ یب ثٻ حب‪ ٬‬ذٹز ضټب ‪٦‬طزٴ آٴ چیع ‪٢‬ٯٳساز ٲیقٹز (یٹ‪٦‬یٯٽشٹ ‪.)2005‬‬

‫احیب )‪(Revitalization‬‬
‫حیبر ٸ ‪٦‬بض‪٦‬طز سبظٺ ثركیسٴ ثٻ ی‪ ٥‬چیع یب ی‪ ٥‬ٶبحیٻ (یٹ‪٦‬یٯٽشٹ ‪.)2005‬‬
‫ایٵ ٸاغٺ قبٲ٭ ٲؼٳٹٖٻ ا‪٢‬ساٲبر ٲشٷٹٔ ٸ س‪٧‬ٳیٯی اؾز ‪ ٦‬ٻ ث طای ثبظ‪٪‬طزاٶی سٴ حی بر ٲؼ سز ٸ ی ب‬
‫ظٶس‪٪‬ی ٲؼسز ثٻ ثٷب‪ ،‬ٲؼٳٹٖٻ ٸ یب ‪ًٞ‬بی قٽطی ٲٹضز ٶٓط نٹضر ٲیدصیطز‪ .‬ایٵ ا‪ ٢‬ساٲبر ٲ یسٹاٶٷ س زض‬
‫ؾبظٲبٴ ‪٦‬بٮجسی ‪ًٞ -‬بیی نٹضر دصیطز ٸ ؾجت حص‪ ٜ‬یب ايب‪ٞ‬ٻ ٶٳٹزٴ ثرفټبیی اظ ؾ بظٲبٴ ‪٦‬بٮج سی ‪-‬‬
‫‪ًٞ‬بیی ثب‪ٞ‬ز ‪٦‬ٽٵ قٹٶس ثی آٶ‪٧‬ٻ ثٻ ټیبر ‪٦‬ٯی آٴ ذسقٻای ٸاضز قسٺ ثبقس‪ .‬ٲٗبنط ؾبظی ٲٹضز ٶٓ ط زض‬
‫ایٵ ا‪٢‬ساٲبر‪ ،‬سٳبٰ ٖطنٻټبی اػشٳبٖی‪ ،‬ا‪٢‬شهبزی‪ٞ ،‬طټٷ‪٫‬ی ٸ ‪٦‬بٮجسی ضا قبٲ٭ ٲیقٹز‪.2‬‬

‫كیبًت (‪Safeguard‬‬
‫ایٵ انُالح ضا زض ٲٗٷبی ‪٦‬ٯی ثطای ٶكبٴ زازٴ اٶٹأ ٖٳٯی بر اٖ ٱ اظ دك شیجبٶی س ب ٲطٲ ز ث ٻ ‪ ٦‬بض‬
‫ٲیثطٶس ‪٦‬ٻ ثطای ح‪ ّٟ‬ٲیطاص ټٳطاٺ ثب احشطاٰ الظٰ اؾز‪.‬‬

‫ثبصآفشیٌی (‪Regeneration‬‬
‫‪3‬‬
‫ثبظآ‪ٞ‬طیٷی ثٻ ٲٗٷبی احیب‪ ،‬سؼسیس حیبر ٸ ثٻ ٖجبضسی زٸثبضٺ ظٶ سٺ ق سٴ ق ٽط اؾ ز ‪ .‬زض ث بظآ‪ٞ‬طیٷی‬

‫‪ .1‬زٸاظزٺ زضؼ ٲطٲز‪ ،‬ٲحٳسٲطازی ٸ ٲحجٗٯی‬

‫‪ .2‬ٲطٲز قٽطی‪ ،‬حجیجی ٸ ٲ‪٣‬هٹزی‬
‫‪ .3‬ټٳبٴ‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 148‬‬

‫قٽطی‪ ،‬سٹؾٗٻ قٽطی ثٻ ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ ضقس ‪٦‬ٳی ٖٷبنط ‪٦‬بٮجسی قٽط ثطای اؾ‪٧‬بٴ ػٳٗیز ٸ اضس‪ ٣‬بی ‪٦‬ی‪ٟ‬ی ز‬
‫ظٶس‪٪‬ی زض ‪٢‬بٮت َطحټبی سٹؾٗٻ قٽطی ضخ ذٹاټس زاز‪ .‬ثبظآ‪ٞ‬طیٷی ثٻ ٲٗٷبی سٹٮیس ؾبظٲبٴ ‪ًٞ‬بیی ػسی س‬
‫ٲٷُج‪ ١‬ثط قطایٍ سبظٺ ٸ ٸیػ‪٪‬یټبی ٶٹ اؾز ‪٦‬ٻ ټٳ‪٫‬ی زض ایؼبز ضٸاثّ قٽطی ػسیس ٸ یب سٗطی ‪ ٝ‬زٸث بضٺ‬
‫ضٸاثٍ قٽطی ‪٪‬صقشٻ یب ٲٹػٹز ٲؤطط ټؿشٷس‪.1‬‬
‫‪2‬‬
‫فشػَدگی دس ثٌبّب ٍ ثبفتّبی تبسیخی‬
‫اؾشیٹٴ سیؿس‪ ٬‬سٗبضی‪ ٝ‬ٸ س‪ٟ‬بؾیطی ضا زض ایٵ اضسجبٌ اضایٻ ٲی‪٦‬ٷس ‪٦‬ٻ ٲیسٹاٶس ثطای ضٸقٵ قسٴ اٲ ط‬
‫ٲ‪ٟ‬یس ثبقس‪.‬‬
‫ٸػٹز ٲحٯٻټبی سبضیری زض قٽطټب‪ ،‬ټٹیز ؾبظٶس ٸ ٲ‪٧‬بٴِ ثب اټٳیشی ضا ثٻ ٶٳبیف ٲ ی‪٪‬صاضٶ س ‪ ٦‬ٻ زض‬
‫َٹ‪ ٬‬ظٲبٴ ثطػبی ٲبٶسٺ اؾز؛ اٲب ایٵ ٲحٯٻټب ٲك‪٧‬السی ضا ٶیع زض ثطزاضٶس‪ .‬ثؿیبضی اظ ای ٵ ٲك ‪٧‬الر ث ٻ‬
‫‪ٞ‬طؾٹز‪٪‬ی اثٷیٻ ٲٹػٹز ٸ یب ٲشطٸ‪٦‬ٻ قسٴ ٸ ‪ٞ‬طؾٹز‪٪‬ی ی‪ ٥‬ثرف اظ ٲحٯٻ ٲطثٹٌ ٲیقٹٶس‪.‬‬
‫سالـ ثطای احیبی ٲحٯٻټبی سبضیری ثبیس ٲشٹػٻ ضٸٶس ‪ٞ‬طؾٹز‪٪‬ی ثبقس ٸ آٴ ضا زضٲبٴ ‪٦‬ٷ س ٸ حی بر‬
‫ا‪٢‬شهبزی ثٷبټبی سبضیری ضا سساٸٰ ثركس؛ اٲب ٸػٹز يٹاثٍ ح‪ٟ‬بْشی ‪٪‬ٹٶب‪٪‬ٹٴ ٸ ؾبیط ٲ‪ ٣‬طضار قٽطؾ بظی‬
‫ٲٳ‪٧‬ٵ اؾز ٶٹؾبظی ثٷبټب ٸ ؾبذز ٸ ؾبظ ػسیس ضا ٲحسٸز ٸ یب حش ی اظ آٴ ػٯ ٹ‪٪‬یطی ‪٦‬ٷ س‪ ٢ .‬طاض زازٴ‬
‫سٗساز ثیف اظ حسی اظ ؾبذشٳبٴټب زض ‪ٞ‬ٽطؾز ثٷبټبی ح‪ٟ‬بْز قسٺ ٲیسٹاٶس ثبٖض ٲك‪٧‬السی ‪٪‬طزز‪.‬‬
‫‪ٞ‬طؾٹز‪٪‬ی زاضای اثٗبز ‪٪‬ٹٶب‪٪‬ٹٶی اؾز ‪٦‬ٻ ثب ی‪٧‬سی‪٫‬ط اضسجبٌ ٸ دیٹٶس ٲش‪٣‬بث٭ زاضٶس‪ .‬ثطذی اظ ای ٵ اثٗ بز‬
‫ثٻ ٸیػ‪٪‬یټبی اثٷیٻ ٸ ‪٦‬بض‪٦‬طزټبی آٶٽب ٸ ثطذی ثٻ ‪٦‬٭ ثب‪ٞ‬ز ٲطثٹٌ ٲیق ٹٶس‪ ،‬زض ٲ ٹضز ټ ط ی ‪ ٥‬اظ ای ٵ‬
‫اثٗبز‪ ،‬ٲیعاٴ ‪ٞ‬طؾٹز‪٪‬ی ثطای ټط ثٷب یب ثب‪ٞ‬ز ٲش‪ٟ‬بٸر اؾز‪ .‬ټٳچٷیٵ‪ٞ ،‬طؾٹز‪٪‬ی انُالحی اؾز ٶؿجی ‪٦‬ٻ‬
‫زض اضسجبٌ ثب ٸيٗیز ٶٽبیی ٲشطٸ‪٦‬ٻ قسٴ سٗطی‪ ٝ‬ٲیقٹز‪ ،‬یٗٷی ٸيٗیشی ‪ٚ‬یطٲٳ‪٧‬ٵ؛ ػ ع زض ح بٮشی ‪ ٦‬ٻ‬
‫ی‪ ٥‬ثٷب ثطای ی‪ ٥‬ٲٷٓٹض ذبل (ٲظالً ٶیطٸ‪٪‬بٺ ثط‪ ٠‬ټؿشٻای) َطاحی قسٺ ثبقس‪ .‬حشی زض ای ٵ ٲ ٹضز ٶی ع‬
‫ٶٳی سٹاٴ آٴ ضا ‪ٞ‬ب‪٢‬س ټط‪٪‬ٹٶٻ ؾٹزٲٷسی ‪٦‬بٮجسی ٸ ‪ٚ‬یط‪٢‬بث٭ سجسی٭ ثٻ ی‪ ٦ ٥‬بضثطی زی‪ ٫‬ط زاٶؿ ز‪ .‬اظ ای ٵ‬
‫ضٸؾز ‪٦‬ٻ ٸيٗیز ‪ٞ‬طؾٹز‪٪‬ی ‪٦‬بٲ٭ ثٻ ٶسضر دیف ٲیآیس‪ .‬ثٻ ټٳیٵ سطسیت ‪ٞ‬طؾٹز‪٪‬ی ٲُٯ‪ ١‬ٶبزض اؾ ز‪.‬‬
‫ثٻ ټط حب‪ ٬‬ی‪ ٥‬ثٷب یب ثب‪ٞ‬ز ٲٗٳٹالً زض قط‪ٞ ٜ‬طؾٹز‪٪‬ی ٸا‪ ٕ ٢‬ذٹاټ س ق س‪ .‬اثٗ بز ‪٪‬ٹٶ ب‪٪‬ٹٴ ‪ٞ‬طؾ ٹز‪٪‬ی ضا‬
‫ٲیسٹاٴ ثٻ قطح ظیط سكطیح ‪٦‬طز‪:‬‬

‫‪ .1‬ثطضؾی سُجی‪٣‬ی ٲطٲز قٽطی زض ایطاٴ ٸ ػٽبٴ‪ ،‬حٷبچی‬

‫‪ .2‬ثط‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ اظ آضان اؾشیٹٴ سیؿس‪ ٬‬زض ‪ٞ‬ه٭ ٶبٲٻ ټ‪ٟ‬ز قٽط‪ ،‬ـ ‪2‬‬
‫يٳیٳٻ □ ‪149‬‬

‫فشػَدگی وبلجذی ‪ /‬ػبصُای‬

‫ایٵ ٸيٕ ثب ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬شٵ ثب‪ٞ‬ز ٸ ثٷب زض ٲؿیط ا‪ٞ‬ز ‪٦‬ی‪ٟ‬ی ز ٶبق ی اظ ‪٪‬صق ز ظٲ بٴ‪ ،‬س أطیط آة ٸ ټ ٹا‪،‬‬
‫ػبثؼبیی ظٲیٵ‪ ،‬اضسٗبقبر ٶبقی اظ ض‪ٞ‬ز ٸ آٲس اسٹٲجی٭ټب یب ٶ‪٫‬ٽساضی ٶبٲٷبؾت ٸ ٶبٲُٯٹة ثٹػٹز ٲیآی س‪.‬‬
‫چٷیٵ ثب‪ٞ‬ز یب ثٷبیی ثٻ سٗٳیط ٸ ٶ‪٫‬ٽساضی‪ ،‬ثیف اظ ٶ‪٫‬ٽساضی ػبضی ٶیبظ زاضز‪.‬‬

‫فشػَدگی وبسوشدی‬
‫ٲٳ‪٧‬ٵ اؾز ثب‪ٞ‬ز یب ثٷب زی‪٫‬ط ثطای ‪٦‬بض‪٦‬طزی ‪٦‬ٻ َطاحی ٸ ؾ بذشٻ ق سٺ‪ ،‬ی ب ث طای اؾ ش‪ٟ‬بزٺ ػ بضی‬
‫ٲٷبؾت ٶجبقس‪ .‬ایٵ ٖسٰ ‪٦‬بضآیی ٲیسٹاٶس ثٻ ذٹز ثب‪ٞ‬ز یب ثٷب ٲطثٹٌ ثبقس‪ .‬ٲظالً ٲٳ‪٧‬ٵ اؾ ز ثٷ بیی ‪ٞ‬ب‪ ٢‬س‬
‫ؾیؿشٱ ‪٪‬طٲبیف ٲط‪٦‬عی ٸ سٽٹیٻ ٲُجٹٔ یب آؾبٶؿٹض ثبقس یب ٶشٹاٴ سؿٽیالر ٲسضٴ اضسج بٌ ضاٺ زٸض ضا زض‬
‫آٴ ٲؿش‪٣‬ط ‪٦‬طز‪ .‬ٮصا ټط چٻ ؾبذشٳبٴټب اظ ‪٦‬بضآیی ‪٦‬ٳشطی ثطذٹضزاض ثبقٷس‪ ،‬طج بر ٸ دبی ساضی آٴ ٶی ع ث ٻ‬
‫ټٳبٴ ٶؿجز ‪٦‬ٳشط ض‪٢‬بثزآٲیع ذٹاټس ثٹز‪.‬‬
‫‪ٞ‬طؾٹز‪٪‬ی ‪٦‬بض‪٦‬طزی ټٳچٷیٵ ٲٳ‪٧‬ٵ اؾز اظ ٸیػ‪٪‬یټبی ثب‪ٞ‬ز ٶبقی قٹز‪ٖ .‬سٰ ‪ ٦‬بضآیی ٲ یسٹاٶ س اظ‬
‫ٖٹاٲ٭ ذبضػی ٶبقی قٹز ‪٦‬ٻ ‪٦‬بض‪٦‬طز ثٷب ثٻ آٶٽب ٲش‪٧‬ی اؾز‪ .‬ٲظالً ٲٳ‪٧‬ٵ اؾز ‪ًٞ‬بی ‪ ٦‬ب‪ٞ‬ی ث طای سٹ‪ٝ ٢‬‬
‫اسٹٲجی٭ زض ٲح٭ یب ذیبثبٴټبی دیطاٲٹٴ ٸػٹز ٶساقشٻ ثبقس یب ثٻ ذ بَط ٸػ ٹز ذیبث بٴټ بی ثبضی ‪ ٥‬ی ب‬
‫اظزحبٰ سطا‪ٞ‬ی‪٧‬ی زؾشطؾی ثٻ ٲح٭ زقٹاض ثبقس‪ .‬اظ ایٷطٸؾز ‪٦‬ٻ ح‪ ّٟ‬اٮ‪٫‬ٹی س بضیری ذیبث بٴټ بی ی ‪٥‬‬
‫ثب‪ٞ‬ز ٲبٶٕ اظ آٴ ٲیقٹز ‪٦‬ٻ ایٵ ٲحسٸزٺ ثشٹاٶس ٶیبظټبی اٲطٸظی سطا‪ٞ‬ی‪ ٥‬ٸ زؾشطؾ ی ضا س أٲیٵ ‪٦‬ٷ س‪ .‬زض‬
‫آٴ نٹضر ٲیثبیؿز ثٻ ٶٹٔ ظٶس‪٪‬ی ٲٷبؾت ٸ اثعاضټب ٸ ٸؾبی٭ ٲٗشٷبثٻ آٴ اٶسیكیس‪.‬‬

‫فشػَدگی دس تلَیش رٌّی‬

‫سهٹیط شټٷی ٲطزٰ زض ٲٹضز ثب‪ٞ‬ز ٸ ٲحٯٻ ټ بی ‪ ٢‬سیٳی ق ٽطټب‪ ،‬اظ‪٢‬جی ٭ آٮ ٹز‪٪‬ی ټ ٹا‪ ،‬ؾ ط ٸ ن سا‪،‬‬
‫اضسٗبـ ٸ ٲبٶٷس آٶٽب‪ ،‬ایٵ ‪ ًٞ‬بټب ضا ٶ‪ ٣‬بَی ٶ بٲُجٹٔ ػٯ ٹٺ ٲ یزټ س ٸ ظٶ س‪٪‬ی زض ٸاح سټبی ٲؿ ‪٧‬ٹٶی‬
‫‪٢‬سیٳیؾبظ زض ایٵ ‪ًٞ‬بټب ضا ‪ٞ‬ب‪٢‬س ػصاثیز ٲی‪٦‬ٷس‪ .‬اظ ایٵ ضٸ‪ ،‬ایٵ ‪ًٞ‬بټب اظ ٮح بِ اؾ شبٶساضزټب ٸ سٹ‪ ٗ٢‬بر‬
‫اٲطٸظی ٶبٲٷبؾت ذٹاټٷس قس‪ .‬ټٳچٷیٵ ی‪ ٥‬ثٷب زض ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٳی ٲٳ‪٧‬ٵ اؾز ٶشٹاٶس سهٹیط شټٷی ث ٻ ضٸظ‬
‫اظ ٲؤؾؿٻ ٸ ٶٽبزی ‪٦‬ٻ زض آٴ اؾش‪٣‬طاض یب‪ٞ‬شٻ اؾز‪ ،‬اضایٻ زټس‪.‬‬
‫اٲب زض زٸضاٴ ٲٗبنط ‪٦‬ٻ اضظـټب س‪ٛ‬ییط یب‪ٞ‬شٻاٶس‪ ،‬ٲٳ‪٧‬ٵ اؾز ثٷبټ بی ‪ ٢‬سیٳی ث ٻ ذ بَط اضظـټ بیی‬
‫چٹٴ اٮ‪٫‬ٹټبی ټٹیشی‪ ،‬زٸاٰ‪ ،‬اؾشح‪٧‬بٰ‪ ،‬ؾٷز ٸ ذٹـ ؾٯی‪٫٣‬ی ٸ ثه یطسی ‪ ٦‬ٻ ث ٻ ٶٳ بیف ٲ ی‪٪‬صاضٶ س‪،‬‬
‫ٲُٯٹثیز ثیكشطی زاقشٻ ثبقٷس‪ .‬زض ثؿیبضی اظ ٲحٯٻټبی سبضیری ‪٦‬ٻ ثٻ َٹض ٲٹضزی سحز ٲُبٮٗ ٻ ‪ ٢‬طاض‬
‫‪٪‬ط‪ٞ‬شٻٶس ی‪٧‬ی اظ ضاټجطزټبی ٖٳسٺ ثطای احیبی ٲحٯٻ ضا ثبظؾبظی ؾٷؼیسٺ سه ٹیط شټٷ ی ٲحٯ ٻ سك ‪٧‬ی٭‬
‫ٲیزازٺ اؾز‪ .‬ایٵ احیبی سهٹیط شټٷی ثب ا‪٢‬ساٲبر ٲٹيٗی ٸ ی‪٧‬ذبضچٻ ٲیؿط ‪٪‬كشٻ اؾز‪.‬‬
 ‫احیبی ثب‪ٞ‬ز ‪٢‬سیٱ قٽطټب (ٲطٸضی ثط سؼبضة)‬ ‫‪□ 150‬‬

‫فشػَدگی لبًًَی ٍ سػوی‬

‫اٖٳب‪ ٬‬اؾشبٶساضزټبی ػسیس ثٽساقشی ٸ ایٳٷی‪ ،‬آسف ؾٹظی یب ؾبیط ٲ‪٣‬طضار ؾبذشٳبٶی‪ ،‬ٲٳ‪٧‬ٵ اؾ ز‬
‫ی‪ ٥‬ثٷب ضا ٲح‪٧‬ٹٰ ثٻ ‪ٞ‬طؾٹز‪٪‬ی ‪٦‬ٷٷس‪.‬‬
‫‪ٞ‬طؾٹز‪٪‬ی ‪٦‬بٮجسی‪٦ ،‬بض‪٦‬طزی ٸ ‪٪‬بٺ سهٹیط شټٷی ٲٳ‪٧‬ٵ اؾز ثٻ ی‪ٞ ٥‬طؾٹز‪٪‬ی ضؾٳی ٲٷؼ ط ق ٹٶس‪ ،‬ای ٵ‬
‫اٲط زض قطایُی دیف ٲیآیس ‪٦‬ٻ ثب‪ٞ‬ز زض ٲٗطو ی‪َ ٥‬طح ‪٢‬طاض ٲی‪٪‬یطز ٸ دیطٸ آٴ اٖالٰ ٲیقٹز ‪ ٦‬ٻ سرطیج ی‬
‫ثطای احساص یب سٗطیى ضاٺ یب اػطای َطح ثبظؾبظی ػبٲٕ اظ ؾٹی زؾش‪٫‬بٺټبی شیطثٍ ٲحٯی اٶؼبٰ ذٹاټ س ق س‪.‬‬
‫ثب‪ٞ‬ز ٲٹضز ثحض زض ‪ٞ‬بنٯٻ ثیٵ اٖالٰ دطٸغٺ ٸ اػطای آٴ ضٸ ثٻ ظٸا‪ ٬‬ٲی‪٪‬صاضز ٸ ؾطٲبیٻ‪٪‬صاضی زضاظ ٲسر ‪-‬حش ی‬
‫ٲیبٴ ٲسر‪ -‬زض ٲحسٸزٺ آٴ ثب ٲك‪٧‬٭ ٲٹاػٻ ذٹاټس قس‪ .‬ایٷ‪٫‬ٹٶٻ ‪ٞ‬طؾٹز‪٪‬ی ٲٳ‪٧‬ٵ اؾز ثٻ ٸاؾُٻ ٖسٰ سٳبی ٭‬
‫ٶٽبزټب زض اضایٻ ذسٲبر ثیٳٻ یب سأٲیٵ ثٹزػٻ الظٰ ثطای احیبی اثٷیٻ ٸا‪ ٕ٢‬زض ٲ‪٧‬بٴ َطح ٲعثٹض سكسیس قٹز‪.‬‬

‫فشػَدگی هىبًی‬
‫ټٷ‪٫‬بٲی ‪٦‬ٻ ثٷب ؾبذشٻ ٲیقٹز‪ ،‬ٲ‪٧‬بٴ آٴ ثب سٹػٻ ثٻ زؾشطؼدصیطی ث ٻ ؾ بیط ‪ ٦‬بضثطیټ ب‪ ،‬ثبظاضټ ب ٸ‬
‫ٶیبظټبی آٴ ٲبٶٷس حٳ٭ ٸ ٶ‪٣‬٭ ٸ‪ٚ‬یطٺ اٶشربة ٲیقٹز اٲب ٲٳ‪٧‬ٵ اؾز ٲ‪٧‬بٴ اٶشربة قسٺ زض َٹ‪ ٬‬ظٲبٴ ٸ‬
‫زض اضسجبٌ ثب ‪ٗٞ‬بٮیزټب یی ‪٦‬ٻ ثٷب ثب سٹػٻ ثٻ آٶٽب ؾبذشٻ قسٺ ‪ٞ‬طؾٹزٺ قٹز‪ٞ .‬طؾ ٹز‪٪‬ی ٲ‪ ٧‬بٶی زض ٶشیؼ ٻ‬
‫ثالس‪ٛ‬ییط ٲبٶسٴ ی‪ ٥‬ٲ‪٧‬بٴ ذبل ٶؿجز ثٻ ٶیبظټبی ػسیس ضخ ٲیزټس‬

‫فشػَدگی هبلی‬
‫اظ ٮحبِ اټسا‪ ٜ‬ٲبٮیبسی‪ ،‬ؾبذشٳبٴټب زاضاییټ بی ؾ طٲبیٻای ٲحؿ ٹة ٲ یق ٹٶس ٸ ٖٳ ط اؾ شٽال‪٤‬‬
‫ٲٗیٷی ثطای آٶٽب زض ٶٓط ‪٪‬ط‪ٞ‬شٻ ٲیقٹز‪ .‬زٸضٺای ‪٦‬ٻ َی آٴ ؾبذشٳبٴټب زاضای اضظـ ا‪٢‬شهبزی ټؿشٷس ٸ‬
‫اظ ایٵ ضٸ ٲی سٹاٴ اظ آٶٽب ثطای ػجطاٴ ټعیٷٻ ٲبٮیبر اؾش‪ٟ‬بزٺ ‪٦‬طز‪ .‬ټٷ‪٫‬بٲی ‪٦‬ٻ ایٵ زٸضٺ ٲٷ‪ً٣‬ی قس زی‪٫‬ط‬
‫ؾبذشٳبٴټب زض ٮیؿز زاضایی ټبی قط‪٦‬ز ثٻ چكٱ ٶٳیذٹضٶس‪ ،‬ظیطا ٖٳط اؾشٽال‪٦‬ی آٶٽب ث ٻ دبی بٴ آٲ سٺ‬
‫اؾز‪ ،‬ټطچٷس ؾبذشٳبٴ ټٷٹظ ٸاػس اضظـ شاسی اؾز‪ ،‬اٲب زی‪٫‬ط ثطای اټسا‪ ٜ‬ٲبٮیبسی ‪ٞ‬ب‪٢‬س اضظـ اؾز‪.‬‬
‫اظ ایٵ ضٸ ثطذی ٲٗش‪٣‬سٶس ‪٦‬ٻ ٲیثبیؿز ٲ‪٣‬ٹٮٻ اؾشٽال‪ ٤‬ثٷبټب ضا ٲٷؿٹخ ‪ ٦‬طز س ب ٲؿ ش‪ٛ‬الر ث ٻ ی ‪٥‬‬
‫زاضایی ؾطٲبیٻای سؼسیس دصیط سجسی٭ قٹز‪.‬‬

‫فشػَدگی ًؼجی یب التلبدی‬

‫زض ا‪ٚ‬ٯت ٲٹاضز‪ٞ ،‬طؾٹز‪٪‬ی ی‪ ٥‬ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ ٲُٯ‪ ١‬ٶیؿز‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ زض اضسجبٌ ثب ؾبیط ثٷبټ ب ٸ ثب‪ ٞ‬ز‪ ،‬ٲ‪ٟ‬ٽ ٹٲی‬
‫ٶؿجی اؾز‪ .‬ثٻ ‪ٟ٪‬شٻ ضایذ‪٧‬ٳب‪٢ :‬سضر ذطیس ٸػ ٹز زاضز ‪-‬ؾ طٲبیٻ ‪ ٞ‬طاټٱ اؾ ز‪ ٍ ٣ٞ -‬زض ػ بی زی‪ ٫‬طی‬
‫ؾطٲبیٻ‪٪‬صاضی قسٺ اؾز‪ .‬زٮی٭ ایٵ اٲط آٴ اؾز ‪٦‬ٻ ټعیٷٻ ؾ طٲبیٻ‪ ٪‬صاضی زض ٲحٯ ٻ س بضیری ثیك شط اظ‬
‫ٶ‪٣‬بٌ زی‪٫‬ط اؾز ٸ زض ٶشیؼٻ ثطای ؾطٲبیٻ‪٪‬صاضی اظ ػصاثیز ‪٦‬ٳشطی ثطذٹضزاض ٲی‪٪‬طزز‪.‬‬