1

TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA - ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP.HCM
KHOA KHOA HỌC VÀ KỸ THUẬT MÁY TÍNH



BÀI TẬP LỚN MÔN TRIẾT HỌC MÁC - LÊNIN

CHỦ ĐỀ:
NỘI DUNG VÀ Ý NGHĨA PHƯƠNG PHÁP LUẬN CỦA
QUY LUẬT VỀ SỰ CHUYỂN HÓA TỪ SỰ THAY ĐỔI
VỀ LƯỢNG DẪN ĐẾN SỰ THAY ĐỔI VỀ CHẤT VÀ
NGƯỢC LẠI. LIÊN HỆ VẬN DỤNG QUY LUẬT NÀY
TRONG QUÁ TRÌNH HỌC TẬP VÀ RÈN LUYỆN CỦA
SINH VIÊN

GVHD: TS. NGUYỄN QUỲNH ANH

NHÓM 1 MSSV
Mai Trần Phúc Nhật 2212394
Nguyễn Minh Nhật 2212398
Võ Phương Minh Nhật 2212413
Nguyễn Huỳnh Yến Nhi 2212437
Nguyễn Thị Tuyết Nhung 2212461

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - 2023

 2

PHÂN CÔNG NHIỆM VỤ

STT Họ và tên MSSV Nhiệm vụ Kết quả Chữ ký

1. Mai Trần Phúc Nhật 221239 Chương 2 Hoàn

(Trưởng nhóm) 4 thành

2. Nguyễn Minh Nhật 221239 Soạn thảo báo cáo Hoàn

8 thành

3. Võ Phương Minh 221241 Phần mở đầu, Chương 1, Hoàn

Nhật 3 Tiểu kết chương 1. thành

4. Nguyễn Huỳnh Yến 221243 Chương 2 Hoàn

Nhi 7 thành

5. Nguyễn Thị Tuyết 221246 Chương 2 Hoàn

Nhung 1 thành
 3

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU............................................................................................................5

1. Tính cấp thiết của đề tài.........................................................................................5

2. Mục tiêu, nhiệm vụ.................................................................................................5

3. Kết cấu đề tài..........................................................................................................6

PHẦN NỘI DUNG........................................................................................................7

Chương 1....................................................................................................................7

QUY LUẬT VỀ SỰ CHUYỂN HÓA TỪ SỰ THAY ĐỔI VỀ LƯỢNG DẪN ĐẾN

SỰ THAY ĐỔI VỀ CHẤT VÀ NGƯỢC LẠI............................................................7
1.1 Khái niệm chất và lượng....................................................................................7
1.1.1 Khái niệm về chất........................................................................................7
1.1.2 Khái niệm về lượng.....................................................................................8
1.2. Nội dung quy luật chuyển hóa từ sự thay đổi về lượng dẫn đến sự thay đổi về
chất và ngược lại......................................................................................................8
1.2.1. Sự thay đổi về lượng dẫn đến sự thay đổi về chất......................................8
1.2.2. Sự thay đổi về chất tác động đến sự thay đổi về lượng............................10
1.3. Ý nghĩa của quy luật chuyển hóa từ sự thay đổi về lượng dẫn đến sự thay đổi
về chất và ngược lại...............................................................................................11
Tiểu kết chương 1...................................................................................................11

Chương 2..................................................................................................................13

VẬN DỤNG QUY LUẬT VỀ SỰ CHUYỂN HÓA TỪ SỰ THAY ĐỔI VỀ LƯỢNG

DẪN ĐẾN SỰ THAY ĐỔI VỀ CHẤT VÀ NGƯỢC LẠI TRONG QUÁ TRÌNH
HỌC TẬP VÀ RÈN LUYỆN CỦA SINH VIÊN.....................................................13
2.1. Quá trình chuyển hóa từ sự thay đổi về lượng thành những sự thay đổi về chất
và ngược lại trong quá trình học tập, rèn luyện của sinh viên...............................13
2.1.1. Quá trình chuyển hóa từ sự thay đổi về lượng dẫn đến sự thay đổi về chất
trong quá trình học tập, rèn luyện của sinh viên................................................13
 4

2.1.2. Quá trình chuyển hóa về chất làm thay đổi về lượng trong quá trình học
tập, rèn luyện của sinh viên................................................................................14
2.2. Những yêu cầu đặt ra đối với việc học tập, rèn luyện của sinh viên hiện nay
và ý nghĩa rút ra từ việc nghiên cứu quy luật chuyển hóa từ sự thay đổi về lượng
dẫn đến sự thay đổi về chất và ngược lại...............................................................14
2.2.1. Những yêu cầu đặt ra đối với việc học tập, rèn luyện của sinh viên hiện
nay......................................................................................................................14
2.2.1.1. Xây dựng động lực học tập................................................................14
2.2.1.2. Phương pháp học tập.........................................................................15
2.2.2. Ý nghĩa rút ra từ việc nghiên cứu quy luật chuyển hóa từ sự thay đổi về
lượng dẫn đến sự thay đổi về chất và ngược lại trong quá trình học tập, rèn
luyện của sinh viên.............................................................................................20
Tiểu kết chương 2..................................................................................................21

PHẦN KẾT LUẬN......................................................................................................22

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................23

 5

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Quy luật về sự chuyển hóa từ sự thay đổi về lượng dẫn đến sự thay đổi về
chất và ngược lại là một trong ba quy luật cơ bản của phép biện chứng duy
vật trong triết học Mác - Lênin.

Nghiên cứu về quy luật này giúp ta hiểu hơn về cách thức vận động, phát
triển của sự vật hiện tượng, theo đó sự phát triển được tiến hành theo cách thức
thay đổi lượng trong mỗi sự vật dẫn đến chuyển hóa về chất của sự vật và đưa
sự vật sang một trạng thái phát triển tiếp theo.

Quy luật này đóng vai trò quan trọng trong quá trình học tập và rèn luyện
của bản thân mỗi người chúng ta.

Hiện nay vẫn còn nhiều sinh viên chưa biết cách học tập và rèn luyện sao
cho hiệu quả. Do đó việc hiểu rõ và vận dụng quy luật này như thế nào vẫn là
vấn đề cần thiết, có giá trị lý luận và thực tiễn cao.

Với những lý do trên, nhóm đã chọn nghiên cứu đề tài “Nội dung và ý
nghĩa phương pháp luận của quy luật về sự chuyển hóa từ sự thay đổi về lượng
dẫn đến sự thay đổi về chất và ngược lại. Liên hệ vận dụng quy luật này trong
quá trình học tập và rèn luyện của sinh viên” làm bài tập lớn cho môn Triết học
Mác – Lênin.

2. Mục tiêu, nhiệm vụ

Từ việc nghiên cứu quy luật về sự chuyển hóa từ sự thay đổi về lượng dẫn
đến sự thay đổi về chất và ngược lại cũng như làm rõ những ý nghĩa của quy
luật này, Bài tập lớn hướng đến việc rút ra những bài học từ việc vận dụng quy
luật này trong việc học tập và rèn luyện của sinh viên hiện nay. Với mục tiêu đó,
Bài tập lớn có các nhiệm vụ như sau:

+ Trình bày khái niệm chất và lượng.

 6

+ Trình bày nội dung và ý nghĩa của quy luật về sự chuyển hóa từ sự thay
đổi về lượng dẫn đến sự thay đổi về chất và ngược lại

+ Rút ra những bài học từ việc vận dụng quy luật này vào việc học tập và
rèn luyện của sinh viên hiện nay.

3. Kết cấu đề tài

Ngoài Phần mở đầu, Phần kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo, Bài tập
lớn được kết cấu thành 2 chương.

Chương 1: Quy luật về sự chuyển hóa từ sự thay đổi về lượng dẫn đến sự
thay đổi về chất và ngược lại.

Chương 2: Vận dụng quy luật về sự chuyển hóa từ sự thay đổi về lượng
dẫn đến sự thay đổi về chất và ngược lại vào trong quá trình học tập và rèn luyện
của sinh viên.
 7

PHẦN NỘI DUNG

Chương 1
QUY LUẬT VỀ SỰ CHUYỂN HÓA TỪ SỰ THAY ĐỔI VỀ LƯỢNG DẪN ĐẾN
SỰ THAY ĐỔI VỀ CHẤT VÀ NGƯỢC LẠI
1.1 Khái niệm chất và lượng
1.1.1 Khái niệm về chất
Chất là một phạm trù triết học dùng để chỉ những đặc điểm khách quan vốn
có của các sự vật hiện tượng, là sự thống nhất hữu cơ của các thuộc tính tạo nên
sự vật hiện tượng đó, phân biệt nó với những sự vật hiện tượng khác.

Chất của sự vật luôn gắn liền với các thuộc tính của nó, nhưng chất và
thuộc tính không giống nhau: Thuộc tính chỉ là một khía cạnh, một trạng thái,
một tính chất nào đó của sự vật được biểu hiện ra thông quan mối quan hệ của
sự vật ấy với những sự vật khác. Do đó thuộc tính có tính bộ phận, rời rạc, trong
khi Chất của sự vật là toàn bộ sự vật, là sự thống nhất của tất cả các thuộc tính,
nên Chất có tính tổng thể.

Thuộc tính là cái quy định Chất. Tuy nhiên những thuộc tính khác nhau quy
định Chất cho sự vật một cách khác nhau. Chỉ những thuộc tính cơ bản mới quy
định chất cho sự vật và thuộc tính cơ bản cho Chất này có khi lại là không cơ
bản đối với Chất khác. Thuộc tính cơ bản thay đổi thì Chất thay đổi. Ví dụ: cái
ghế có thuộc tính cơ bản: làm bằng gỗ, có bốn chân, vững chắc. Từ đó nó có
Chất: có thể dùng để ngồi hoặc bỏ các đồ vật lên trên.

Chất của sự vật, hiện tượng không chỉ được quyết định bởi thành phần cấu
tạo mà còn bởi cấu trúc và phương thức liên kết giữa chúng. Ví dụ: kim cương
và than đá đều được cấu tạo từ nguyên tố hóa học Cacbon, tuy nhiên tùy vào
cách sắp xếp các phân tử khác nhau mà tạo nên những dạng thù hình khác nhau.

Một sự vật, hiện tượng có nhiều thuộc tính, mỗi thuộc tính thể hiện một
chất như vậy một sự vật, hiện tượng có thể có rất nhiều chất. Giữa sự vật, hiện
tượng và các chất của nó là luôn gắn liền với nhau, không thể tách rời chúng.
 8

Chất của sự vật là khách quan, tuy nhiên nó không thể tồn tại bên ngoài
sự vật mà phải tồn tại thông qua sự vật mang nó và một sự vật thì có vô vàn
chất.

1.1.2 Khái niệm về lượng

Lượng là một phạm trù triết học dùng để chỉ tính quy định khách quan vốn
có về mặt số lượng, khối lượng, kích thước, quy mô, nhịp điệu,... của quá trình
vận động phát triển của các sự vật hiện tượng, cũng như của các yếu tố tạo nên
chúng. Như vậy khái niệm Lượng trả lời cho câu hỏi: Sự vật ấy như thế nào? (to
hay nhỏ, dài hay ngắn, …).

Để xác định Lượng cho sự vật người ta thường sử dụng hai loại chỉ số: con
số và đại lượng. Có những Lượng được xác định bằng con số chính xác, nhưng
có những Lượng chỉ xác định được bằng một đại lượng tương đối (bụi cỏ kia rất
dày – không thể đếm cụ thể có bao nhiêu ngọn cỏ; anh ấy học rất giỏi; cô ấy
nhìn rất dễ thương; …).

Lượng cũng có tính khách quan và sự phân biệt giữa Chất và Lượng cũng
chỉ là tương đối vì cùng một cái xét trong quan hệ này có thể là Chất, nhưng xét
trong một quan hệ khác lại là Lượng. Ví dụ: xét mệnh đề “Anh ấy đạt được
nhiều giải thưởng trong các cuộc thi thể thao.”, nếu câu hỏi đặt ra là “Anh ấy có
điểm gì nổi bật?” thì mệnh đề đó là Chất, nhưng nếu câu hỏi là “Anh ấy đã
giành được bao nhiêu giải thưởng?” thì mệnh đề lại là Lượng.

1.2. Nội dung quy luật chuyển hóa từ sự thay đổi về lượng dẫn đến sự thay
đổi về chất và ngược lại
1.2.1. Sự thay đổi về lượng dẫn đến sự thay đổi về chất
Bất kỳ sự vật hiện tượng nào cũng là sự thống nhất giữa mặt chất và mặt
lượng. Hai yếu tố này tác động qua lại lẫn nhau. Xét một sự vật hiện tượng bất
kì, quy định về lượng không bao giờ tồn tại, nếu không có tính quy định về chất
và ngược lại.
 9

Sự thay đổi về lượng và về chất của sự vật diễn ra cùng với sự vận động và
phát triển của sự vật. Nhưng hai sự thay đổi này có mối liên kết chặt chẽ với
nhau chứ không tách rời nhau. Sự thay đổi về lượng của sự vật có ảnh hưởng tới
sự thay đổi về chất của nó và ngược lại, sự thau đổi về chất của sự vật tương ứng
với thay đổi về lượng của nó. Sự thay đổi về lượng có thể chưa làm thay đổi
ngay lập tức sự thay đổi về chất của sự vật.

Ở một giới hạn nhất định, lượng của sự vật thay đổi, nhưng chất của sự vật
chưa thay đổi cơ bản. Khoảng giới hạn này được gọi là độ. Như vậy độ là
khoảng giới hạn mà trong đó có sự thay đổi về lượng chưa làm thay đổi căn bản
về chất của sự vật.

Khi lượng của sự vật được tích lũy vượt quá giới hạn nhất định, thì chất cũ
sẽ mất đi, chất mới thay thế chất cũ. Giới hạn này được gọi là điểm nút. Như vậy
điểm nút là giới hạn mà tại đó bất kỳ sự thay đổi nào về lượng cũng đưa ngay tới
sự thay đổi về chất của sự vật.

Ví dụ: sinh viên Bách Khoa phải có điểm trung bình môn là 4.0 thì mới qua
được môn. Như vậy từ 0 đến 4.0 là độ của môn học và 4.0 chính là điểm nút của
nó.

Thời điểm mà lượng chuyển sang chất được gọi là bước nhảy. Bước nhảy
là một phạm trù triết học để chỉ sự chuyển hóa về chất của sự vật do sự thay đổi
về lượng trước đó gây nên.

Đặc điểm của bước nhảy: Bước nhảy là sự kết thúc một giai đoạn phát triển
của sự vật và là điểm khởi đầu của một giai đoạn phát triển mới. Nó là sự gián
đoạn trong quá trình vận động và phát triển liên tục của sự vật.

Dựa trên nhịp điệu bước nhảy ta chia thành hai loại: bước nhảy đột biến và
bước nhảy dần dần.

+ Bước nhảy đột biến là bước nhảy được thực hiện trong một thời gian
ngắn làm thay đổi cơ bản toàn bộ kết cấu của sự vật, hiện tượng.
 10

+ Bước nhảy dần dần là bước nhảy được thực hiện từ từ thông qua việc
tích lũy chất mới và loại bỏ chất cũ.

Tuy nhiên bước nhảy dần dần khác với thay đổi dần dần. Bước nhảy dần
dần là sự chuyển hóa dần dần từ chất này sang chất khác còn thay đổi dần dần là
sự tích lũy dần về lượng để vượt qua điểm nút tạo nên sự thay đổi về chất của sự
vật, hiện tượng đó.

Dựa trên quy mô ta cũng chia thành hai loai: bước nhảy cục bộ và bước
nhảy toàn bộ.

+ Bước nhảy cục bộ là bước nhảy làm thay đổi chất của những
mặt ,những yếu tố riêng rẻ của sự vật, hiện tượng.

+ Bước nhảy toàn bộ là bước nhảy làm thay đổi toàn bộ chất của sự vật,
hiện tượng.

Trên thực tế, muốn thực hiện bước nhảy toàn bộ ta phải thực hiện bước nhảy cục
bộ.

Như vậy, sự phát triển của bất cứ sự vật nào cũng bắt đầu từ sự tích lũy về
lượng trong độ nhất định cho tới điểm nút để thực hiện bước nhảy về chất. Sự
thay đổi ấy do tác động của những điều kiện khách quan và chủ quan quy định.

1.2.2. Sự thay đổi về chất tác động đến sự thay đổi về lượng
Mọi sự vật, hiện tượng đều có sự thống nhất về chất; với sự tích lũy về
lượng khi vượt qua giới hạn nào đó gọi là điểm nút thì bước nhảy được hình
thành và chất của sự vật, hiện tượng bắt đầu được thay đổi. Khi chất được hình
thành thì sẽ có tác động trở lại tới lượng của sự vật, hiện tượng, quy định nên
điểm nút và độ mới. Qúa trình đó diễn ra liên tục làm cho sự vật không ngừng
vận động, phát triển.

Chất mới của sự vật ra đời sẽ tác động trở lại lượng của sự vật. Sự tác động
ấy thể hiện: chất mới có thể làm thay đổi kết cấu, quy mô, trình độ, nhịp điệu
của sự vận động và phát triển của sự vật. Chẳng hạn, khi sinh viên Bách Khoa
 11

học giỏi thì sẽ có học bổng khuyến khích hay có thể đi làm việc cho các công ty,
dẫn đến sự thay đổi về lượng là thu nhập sẽ tăng lên.

Như vậy, không chỉ những thay đổi về lượng dẫn đến những sự thay đổi về
chất mà những thay đổi về chất cũng đã dẫn đến những thay đổi về lượng.

1.3. Ý nghĩa của quy luật chuyển hóa từ sự thay đổi về lượng dẫn đến sự
thay đổi về chất và ngược lại
Với bất kì sự vật, hiện tượng nào đều có hai phần chất và lượng. Chúng
quy định, tác động, chuyển hóa lẫn nhau, do đó, trong nhận thức và thực tiễn
phải coi trọng cả hai loại lượng và chất.

Vì lượng và chất có khả năng tác động lẫn nhau nên trên thực tế, ta phải
dựa vào mối quan hệ của sự vật, hiện tượng đó với bên ngoài để thực hiện sự
thay đổi dần về lượng hoặc phát huy tác dụng của chất mới làm thay đổi lượng
của sự vật, hiện tượng.

Chất chỉ được biến đổi khi lượng đạt tới một mức độ nhất định, tức phải
vượt qua khoảng độ của nó, khoảng độ này tùy vào sự vật, hiện tượng mà dài
hay ngắn do vậy trong thực tiễn cần tránh tư tưởng nôn nóng tả khuynh. Khi
vượt qua điểm nút thì ta có thể tác động được đến chất của sự vật, hiện tượng
nên cũng cần khắc phục tư tưởng bảo thủ hữu huynh

Cần vận dụng linh hoạt các hình thức của bước nhảy cho phù hợp với tình
hoàn cảnh cụ thể. Đặc biệt trong xã hội quá trình phát triển không chỉ phụ thuộc
vào điều kiện khách quan, mà còn phụ thuộc vào nhân tố chủ quan của con
người. Do đó cần phải nâng cao tính tích cực, chủ động của chủ thể để thúc đẩy
quá trình chuyển hóa từ lượng đến chất một cách hiệu quả nhất.

Tiểu kết chương 1

- Chất là một phạm trù triết học dùng để chỉ những đặc điểm khách quan
vốn có của các sự vật hiện tượng, là sự thống nhất hữu cơ của các thuộc tính tạo
nên sự vật hiện tượng đó, phân biệt nó với những sự vật hiện tượng khác.
 12

- Lượng là một phạm trù triết học dùng để chỉ tính quy định khách quan
vốn có về mặt số lượng, khối lượng, kích thước, quy mô, nhịp điệu,... của quá
trình vận động phát triển của các sự vật hiện tượng, cũng như của các yếu tố tạo
nên chúng.

- Sự tích lũy đủ về lượng sẽ dẫn đến sự thay đổi về chất.

- Sự thay đổi về chất sẽ tác động ngược lại đến sự thay đổi về lượng.

- Với bất kì sự vật, hiện tượng nào đều có hai phần chất và lượng. Chúng
quy định, tác động, chuyển hóa lẫn nhau, do đó, trong nhận thức và thực tiễn
phải coi trọng cả hai loại lượng và chất.
 13

Chương 2
VẬN DỤNG QUY LUẬT VỀ SỰ CHUYỂN HÓA TỪ SỰ THAY ĐỔI VỀ
LƯỢNG DẪN ĐẾN SỰ THAY ĐỔI VỀ CHẤT VÀ NGƯỢC LẠI TRONG
QUÁ TRÌNH HỌC TẬP VÀ RÈN LUYỆN CỦA SINH VIÊN
2.1. Quá trình chuyển hóa từ sự thay đổi về lượng thành những sự thay đổi
về chất và ngược lại trong quá trình học tập, rèn luyện của sinh viên
2.1.1. Quá trình chuyển hóa từ sự thay đổi về lượng dẫn đến sự thay đổi về
chất trong quá trình học tập, rèn luyện của sinh viên
Là sinh viên, ai cũng phải trải qua quá trình học tập ở các bậc học phổ
thông kéo dài trong suốt 12 năm. Trong 12 năm ngồi trên ghế nhà trường, mỗi
học sinh đều được trang bị những kiến thức cơ bản của các môn học thuộc hai
lĩnh vực cơ bản là khoa học tự nhiên và khoa học xã hội. Bên cạnh đó, mỗi học
sinh lại tự trang bị cho mình những kĩ năng, những hiểu biết riêng về cuộc sống,
về tự nhiên, xã hội. Quá trình tích lũy về lượng (tri thức) của mỗi học sinh là
một quá trình dài, đòi hỏi nỗ lực không chỉ từ phía gia đình, nhà trường mà còn
chính từ sự nỗ lực và khả năng của bản thân người học. Quy luật lượng chất thể
hiện ở chỗ, mỗi học sinh dần tích lũy cho mình một khối lượng kiến thức nhất
định qua từng bài học trên lớp cũng như trong việc giải bài tập ở nhà. Việc tích
lũy kiến thức sẽ được đánh giá qua các kì, trước hết là các kì thi học kì và sau đó
là kì thi tốt nghiệp. Việc tích lũy đủ lượng kiến thức cần thiết sẽ giúp học sinh
vượt qua các kì thi và chuyển sang một giai đoạn học mới. Như vậy, có thể thấy
rằng, trong quá trình học tập, rèn luyện của học sinh thì quá trình học tập tích
lũy kiến thức chính là độ, các kì thi chính là điểm nút, việc vượt qua các kì thi
chính là bước nhảy làm cho việc tiếp thu tri thức của học sinh bước sang giai
đoạn mới, tức là có sự thay đổi về chất.
Trong suốt 12 năm học phổ thông, mỗi học sinh đều phải tích lũy đủ khối
lượng kiến thức và vượt qua những điểm nút khác nhau, nhưng điểm nút quan
trọng nhất, đánh dấu bước nhảy vọt về chất và lượng mà học sinh nào cũng
muốn vượt qua đó là kì thi đại học. Vượt qua kì thi tốt nghiệp cấp 3 đã là một
 14

điểm nút quan trọng, nhưng vượt qua được kì thi đại học lại còn là điểm nút
quan trọng hơn, việc vượt qua điểm nút này chứng tỏ học sinh đã có sự tích lũy
đầy đủ về lượng, tạo nên bước nhảy vọt, mở ra một thời kì phát triển mới của
lượng và chất, từ học sinh chuyển thành sinh viên.
2.1.2. Quá trình chuyển hóa về chất làm thay đổi về lượng trong quá trình học
tập, rèn luyện của sinh viên
Giống như ở phổ thông, để có được tấm bằng đại học thì sinh viên cũng
phải tích lũy đủ các tín chỉ theo quy định. Tuy nhiên, việc tích lũy kiến thức ở
bậc đại học có sự khác biệt về chất so với học phổ thông. sự khác biệt nằm ở
chỗ, sinh viên không chỉ tiếp thu kiến thức một cách đơn thuần mà phải tự mình
tìm tòi nghiên cứu, dựa trên những kĩ năng mà giảng viên đã cung cấp. Nói cách
khác, ở bậc đại học, việc học tập của sinh viên khác hẳn về chất so với học sinh
ở phổ thông. Việc tiếp thu tri thức diễn ra dưới nhiều hình thức đa dạng và
phong phú, từ cơ bản đến chuyên sâu, từ đơn giản đến phức tạp, từ ít đến nhiều.
Từ sự thay đổi về chất do sự tích lũy vê lượng trước đó (ở bậc học phổ thông)
tạo nên, chất mới cũng tác động trở lại.Trên nền tảng mới, trình độ, kết cấu cũng
như quy mô nhận thức của sinh viên cũng thay đổi, tiếp tục hướng sinh viên lên
tầm tri thức cao hơn. Cũng giống như ở bậc học phổ thông, quá trình tích lũy các
học phần của sinh viên chính là độ, các kì thi chính là điểm nút và việc vượt qua
các kì thi chính là bước nhảy, trong đó bước nhảy quan trọng nhất chính là kì thi
tốt nghiệp.
2.2. Những yêu cầu đặt ra đối với việc học tập, rèn luyện của sinh viên hiện
nay và ý nghĩa rút ra từ việc nghiên cứu quy luật chuyển hóa từ sự thay đổi về
lượng dẫn đến sự thay đổi về chất và ngược lại
2.2.1. Những yêu cầu đặt ra đối với việc học tập, rèn luyện của sinh viên hiện
nay
2.2.1.1. Xây dựng động lực học tập
Xác định động lực học tập của riêng bạn là điều quan trọng hàng đầu và
không thể đánh giá thấp. Trong một môi trường mà việc học tập tự định hướng
 15

là chuẩn mực, động lực trở thành động lực thúc đẩy sức mạnh và niềm đam mê
trong mỗi chúng ta. Đó là ánh sáng hướng dẫn quyết định hành động của chúng
ta và định hình thái độ của chúng ta đối với việc học.
Khi chúng ta ngồi trên ghế của trường, điều quan trọng là học sinh phải tự
hỏi mình những câu hỏi quan trọng như “Tôi muốn học gì?” “Tôi muốn học hỏi
từ ai?” và “Tại sao tôi học?” Điều cần thiết là phải hiểu được các mục tiêu giáo
dục do Bộ đề ra và gắn kết niềm tin giáo dục của chúng ta với tư tưởng của
Đảng và Nhà nước.
Sự hình thành động lực học tập đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về suy nghĩ,
cảm xúc và kỷ luật học tập của một người. Có thể lập luận rằng sự phát triển của
động lực học tập phù hợp là yếu tố then chốt quyết định nội dung, định dạng và
hướng học tập hiệu quả.
2.2.1.2. Phương pháp học tập
Một khi chúng ta đã trau dồi thành công một động lực học tập mạnh mẽ,
bước tiếp theo là xác định các phương pháp học tập tối ưu. Lựa chọn phương
pháp học tập đúng đắn là rất quan trọng vì nó sẽ cho phép chúng ta sử dụng các
nguồn lực sẵn có một cách hiệu quả và thúc đẩy chúng ta hướng tới thành công.
* Trau dồi kiến thức càng nhiều và không ngừng học hỏi
Trong biển kiến thức rộng lớn đang chờ đợi chúng ta ở trường đại học, điều
quan trọng là tiếp cận từng bài học từng bước, bắt đầu với các khái niệm dễ
dàng hơn và dần dần hướng tới những bài học khó khăn hơn. Nó giống như ăn
một con voi - một nhiệm vụ có vẻ không thể vượt qua ngay từ cái nhìn đầu tiên.
Cũng giống như chúng ta cần tiêu thụ từng miếng thịt của nó, chúng ta cũng
phải dành thời gian để tiêu hóa và tiếp thu kiến thức trong tay. Vội vã qua quá
trình học tập sẽ chỉ dẫn đến quá tải và hậu quả bất lợi. Do đó, bắt buộc phải rèn
luyện sự kiên nhẫn và cho phép bản thân có thời gian cần thiết để hiểu đầy đủ
từng chủ đề. Thông qua cách tiếp cận dần dần và bền bỉ này, chúng ta sẽ chứng
kiến sự tiến bộ và tăng trưởng hữu hình theo thời gian.
 16

Khi đối mặt với những khái niệm khó khăn, điều cần thiết là phải hiểu rằng
có thể mất nhiều thời gian hơn để nắm bắt chúng một cách đầy đủ. Điều này đơn
giản là vì chúng ta chưa tích lũy đủ kiến thức nền tảng để hiểu chúng. Để vượt
qua rào cản này, chúng ta phải kiên trì trong hành trình học tập của mình và
không nản lòng. Bằng cách đó, chúng ta sẽ có thể cung cấp cho tâm trí mình sự
dinh dưỡng cần thiết và cuối cùng đạt đến mức độ hiểu biết và làm chủ.
* Chăm chỉ, siêng năng và có kế hoạch học tập tốt
Để tối ưu hóa khả năng tiếp thu bài học một cách hiệu quả nhất, bắt buộc
phải siêng năng chuẩn bị trước tài liệu trước mỗi buổi học. Điều này đòi hỏi phải
đọc kỹ các tài liệu khóa học có liên quan, tỉ mỉ xem xét kỹ lưỡng giáo trình và
vượt xa hơn thế bằng cách đi sâu vào các nguồn thông tin bổ sung. Điều quan
trọng là phải hiểu rằng bất kỳ câu hỏi hoặc sự không chắc chắn nào có thể phát
sinh trong bài giảng có thể được giải quyết kịp thời. Bằng cách có được sự hiểu
biết rõ ràng về những điều phức tạp trong bài học, chúng ta có thể tạo điều kiện
thuận lợi cho quá trình cải thiện ở giai đoạn sau một cách hiệu quả.
Với sự xuất hiện của các bài tập và kiểm tra thường xuyên trên trang mạng
của trường hàng ngày, chúng ta phải tỉ mỉ đưa ra một kế hoạch học tập có cấu
trúc tốt để giải quyết hiệu quả vô số thách thức trước mắt chúng ta. Bằng cách
lên kế hoạch tỉ mỉ cho từng nhiệm vụ mà chúng ta gặp phải vào một ngày nhất
định, chúng ta có thể điều hướng qua những khó khăn học tập một cách hiệu quả
và toàn diện hơn. Việc xây dựng một kế hoạch nghiên cứu toàn diện đòi hỏi một
sự đánh giá hợp lý về các nguồn lực thời gian mà chúng ta có thể sử dụng, cũng
như năng khiếu cá nhân của chúng ta để hoàn thành các nhiệm vụ được chỉ định.
Điều quan trọng là phải tránh việc gắng sức quá sức, vì việc xây dựng một kế
hoạch học tập quá gian khổ có thể vô tình dẫn đến vỡ mộng và cuối cùng là bị
bỏ rơi, do đó cản trở sự tiến bộ trí tuệ của chúng ta. Thay vào đó, thật thận trọng
khi xây dựng một kế hoạch nghiên cứu duy tâm phù hợp với khát vọng và ước
mơ của chúng ta.
 17

* Nghiêm túc kỉ luật trong kế hoạch học tập đã đề ra và trung thực trong
các kì thi cử
Bắt buộc phải tiếp cận kế hoạch học tập với sự nghiêm túc tối đa và duy trì
sự trung thực trong kỳ thi. Trong khi nhiều người có thể có khả năng đưa ra một
kế hoạch hoàn hảo, chỉ một số ít có quyết tâm kiên định để thực hiện nó một
cách nhất quán. Người chiến thắng thực sự là người thực hiện kỷ luật tháng này
qua tháng khác, năm này qua năm khác. Điều quan trọng là phải kiên quyết và
điều hướng con đường đã được vạch ra tỉ mỉ, không bị nản lòng bởi bất kỳ trở
ngại nào có thể phát sinh. Thành công hay thất bại trong việc bắt tay vào hành
trình khám phá kiến thức như một nỗ lực tập thể của con người phụ thuộc vào
việc chúng ta có thực hiện kế hoạch học tập một cách nghiêm túc hay không.
Một khi chúng ta đã xây dựng được một phương pháp học tập hiệu quả,
chúng ta có thể nhanh chóng tiếp thu kiến thức và hiểu được các bài học do
giảng viên cung cấp. Điều này, đến lượt nó, giúp chúng ta tránh nhầm lẫn và
hiểu sai trong các kỳ thi. Nếu tình cờ, chúng ta bị mắc kẹt trong một trạng thái
hoang mang, thì chúng ta phải chịu gánh nặng của việc học lại chủ đề, điều này
có thể khiến chúng ta chán nản và đẩy chúng ta sâu hơn vào vực thẳm của tuyệt
vọng. Về bản chất, bên trong của chúng ta trải qua một sự biến đổi, dẫn đến sự
hình thành các đại lượng mới, mặc dù theo cách tiêu cực. Thay vì dành thời gian
và năng lượng của mình cho việc học tập, chúng ta trở nên vướng vào những
vấn đề tầm thường, khiến kho kiến thức của chúng ta dần tan biến, cuối cùng
đẩy chúng ta ra khỏi giới hạn của tổ chức học thuật. Duy trì sự trung thực trong
các kỳ thi không chỉ giúp chúng ta trốn tránh những khó khăn như vậy, mà còn
hỗ trợ trong việc nuôi dưỡng đạo đức của chúng ta và duy trì bản chất đạo đức
của chúng ta. Nếu bản chất đạo đức của chúng ta trải qua một sự biến đổi, nó sẽ
gây nguy hiểm không chỉ cho chính chúng ta, mà còn cho gia đình và xã hội của
chúng ta nói chung.
* Khắc phục tình trạng trì trệ, bảo thủ và sự tự mãn
 18

Điều quan trọng là phải vượt qua các rào cản của tư duy trì trệ và bảo thủ,
đồng thời siêng năng tránh sự tự mãn. Quy luật về sự chuyển hóa từ sự thay đổi
về lượng dẫn đến sự thay đổi về chất và ngược lại cung cấp những hiểu biết sâu
sắc về thực tế rằng, mặc dù nó là một hiện tượng khách quan, các quy luật xã hội
được thực hiện thông qua các hành động có ý thức của các cá nhân. Do đó, bằng
cách tích lũy quyết tâm cần thiết để thực hiện bước nhảy vọt, chúng ta có thể
nhanh chóng chuyển đổi những thay đổi định lượng thành những thay đổi định
tính, cũng như biến đổi tiến bộ tiến hóa thành những tiến bộ cách mạng. Chỉ
bằng cách làm như vậy, chúng ta mới có thể vượt qua những trở ngại do một tư
tưởng bảo thủ, trì trệ và cánh hữu áp đặt, vốn thường biểu hiện trong việc nhận
thức sự phát triển chỉ như một sự thay đổi định lượng đơn thuần.
Hơn nữa, chúng ta phải khắc phục tính tự mãn. Thông thường, các cá nhân
tin rằng họ đã đạt được một lượng kiến thức đáng kể và do đó ngừng tích cực
theo đuổi các nghiên cứu sâu hơn. Tuy nhiên, sự sơ suất không chủ ý này đối với
kiến thức thu được có thể dẫn đến sự xói mòn cuối cùng của nó. Sự biến đổi bản
chất bên trong của chúng ta có thể xảy ra, nhưng khi chúng ta ngừng theo đuổi
kiến thức, chúng ta thấy mình đang rảo đảo trên vách đá của sự bất mãn. Kiến
thức mà chúng ta sở hữu tại thời điểm đó có vẻ đủ để thực hiện bước nhảy vọt,
nhưng nó chỉ là một phần nhỏ của những gì thực sự cần thiết.
* Trau dồi thêm nhiều kĩ năng mềm
Quy luật về sự chuyển hóa từ sự thay đổi về lượng dẫn đến sự thay đổi về
chất cho phép chúng ta hiểu rằng sự thay đổi chất phụ thuộc vào cách thức mà
các yếu tố tạo thành các đối tượng và hiện tượng được liên kết với nhau. Do đó,
điều bắt buộc là các cá nhân phải có sự hiểu biết về tác động của phương pháp
liên kết giữa các yếu tố này đối với các hoạt động của họ.
Hơn nữa, sự hiểu biết này phải dựa trên nhận thức về bản chất và quy luật
chi phối các yếu tố tạo thành cơ sở của các đối tượng và hiện tượng này. Cụ thể,
thành công của học sinh phụ thuộc vào việc sở hữu các kỹ năng mềm không
 19

thường được dạy ở trường, chẳng hạn như nghệ thuật giao tiếp, kỹ năng thuyết
trình và khả năng đáp ứng các thách thức.
Ngoài ra, các kỹ năng liên quan đến tinh thần đồng đội và khả năng biến
kiến thức thành các sản phẩm trí tuệ có ý nghĩa có thể đóng góp rất lớn vào sự
phát triển và phát triển cá nhân của một người. Bằng cách tiếp thu và mài giũa
những kỹ năng này, các cá nhân có thể phát triển toàn diện và tích lũy kiến thức
mới, từ đó biến thành những cá nhân sở hữu ý thức mới về bản thân.
* Hoạt động giải trí hợp lí, điều độ và tham gia các hoạt động ngoại khóa
Giải trí và tham gia vào các hoạt động bên ngoài lĩnh vực giáo dục chính
quy cũng quan trọng không kém trọng tâm chính của nghiên cứu. Tham gia vào
các hoạt động giải trí trong những khoảnh khắc thích hợp cho phép tâm lý của
chúng ta thư giãn và nâng cao tinh thần của chúng ta. Ngoài ra, tâm trí có ý thức
của chúng ta trở nên dễ tiếp thu hơn và có khả năng tiếp thu thông tin. Do đó,
điều quan trọng là phải tích cực tham gia vào các hoạt động được tổ chức bởi
các đoàn thanh niên, trường học và các tổ chức khác. Bằng cách tham gia các
hoạt động thể thao và câu lạc bộ, cũng như tham dự các hội thảo, các cá nhân có
thể tích cực đóng góp vào quá trình tiếp thu kiến thức.
Hơn nữa, áp dụng một cách tiếp cận vừa phải để sống, ăn uống và ngủ có
thể cải thiện đáng kể sức khỏe tổng thể của chúng ta, cung cấp một nền tảng
vững chắc cho việc học tập và nghiên cứu hiệu quả.
* Có ý thức cộng đồng tốt
Sống trải lòng với cộng đồng và xã hội. Không tự kỉ, mọt sách và cần tích
cực hòa nhập với cộng đồng để nâng cao trình độ bản thân. Cộng đồng tốt hay
xấu là do từng cá nhân và cá nhân tốt hay xấu cũng một phần do cộng đồng. Khi
ta cảm thấy vui thì động lực mới bắt đầu được nhen nhóm. Mọi sinh hoạt cộng
đồng tích cực đều giúp ích cho công cuộc học tập của ta.
 20

2.2.2. Ý nghĩa rút ra từ việc nghiên cứu quy luật chuyển hóa từ sự thay đổi về
lượng dẫn đến sự thay đổi về chất và ngược lại trong quá trình học tập, rèn luyện
của sinh viên
Quá trình tiếp thu kiến thức của học sinh, sinh viên đóng vai trò vô cùng
quan trọng trong sự phát triển của xã hội, của đất nước. Bởi chính quá trình này
tạo ra những con người có đủ năng lực để tiếp quản đất nước, đưa đất nước phát
triển sánh vai với các cường quốc năm châu. Vì vậy, sinh viên cần phải có nhận
thức rõ ràng, đúng đắn về vấn để này, phải tích đủ lượng tới giới hạn điểm nút
thì mới được thực hiện bước nhảy, không được nôn nóng, đốt cháy giai đoạn.
Hiện nay, kiểu học tín chỉ đã tạo điều kiện cho những sinh viên cảm thấy mình
đủ năng lực có thể đăng kí học vượt để ra trường sớm. Tuy nhiên cũng có không
ít sinh viên đăng kí học vượt nhưng không đủ khả năng để theo, dẫn đến hậu quả
là phải thi lại. Điều này cũng có nghĩa là các sinh viên đó chưa tích lũy đủ về
lượng đến giới hạn điểm nút mà đã thực hiện bước nhảy, đi ngược lại với quy
luật lượng – chất, và hậu quả tất yếu là sự thất bại. Như vậy, có thể khẳng định
việc đốt cháy giai đoạn theo khuynh hướng tả khuynh là một hành động sai lầm,
tuy nhiên, sự bảo thủ, trì trệ theo khuynh hưởng hữu khuynh cũng như vậy. Nếu
lượng đã tích đủ, đạt đến điểm nút mà vẫn không thực hiện bước nhảy thì quan
niệm phát triển cũng chỉ là sự tiến hóa đơn thuần về lượng, không phải về chất,
như thế thì sự vật sẽ không phát triển được. Bên cạnh đó, do hình thức bước
nhảy của sự vật rất đa dạng, phong phú nên trong nhận thức và thực tiễn cần
phải vận dụng linh hoạt các hình thức của bước nhảy trong những điều kiện, lĩnh
vực cụ thể. Trong quá trình tiếp thu kiến thức của sinh viên không thể áp dụng
hình thức bước nhảy đột biến, không thể có chuyện sinh viên mới đi học đã có
thể tham gia kì thi tốt nghiệp, mà phải thực hiện bước nhảy dần dần: đó là vượt
qua từng bài kiểm tra nhỏ, rồi đến bài kiểm tra học kì và bài thi tốt nghiệp, có
như vậy mới đúng với quy luật và đạt được hiệu quả.
Như vậy, có thể thấy việc áp dụng đúng đắn quy luật chuyển hóa từ những
sự thay đổi về lượng thành những sự thay đổi về chất và ngược lại vào các hoạt
 21

động trong đời sống là vô cùng quan trọng, đặc biệt trong hoạt động tích lũy
kiến thức của sinh viên. Bởi có như vậy hoạt động đó mới có hiệu quả, góp phần
đào tạo ra những con người có đủ cả chất và lượng để đưa đất nước ngày một
phát triển hơn.
Tiểu kết chương 2
Tóm lại, việc vận dụng nội dung quy luật về mối quan hệ biện chứng giữa
lượng và chất cũng như ý nghĩa phương pháp luận của nó có vai trò to lớn trong
việc học tập và rèn luyện của sinh viên trường Đại học hiện nay. Lượng và chất
là hai mặt thống nhất biện chứng của sự vật, chỉ khi nào lượng được tích lũy tới
một độ nhất đinh mới làm thay đổi về chất, do đó trong hoạt động nhận thức,
hoạt động học tập của sinh viên phải tích lũy dần về lượng và đồng thời phải
biết thực hiện và thực hiện kịp thời những bước nhảy khi có điều kiện chín muồi
để biến đổi về chất. Những việc làm vĩ đại của con người, bao giờ cũng tổng
hợp những việc làm bình thường, vì vậy mỗi sinh viên phải luôn tích cực học
tập, chủ động trong công việc học tập và rèn luyện của mình cả đức và tài, để trở
thành một con người phát triển toàn diện, tránh tư tưởng chủ quan, nóng vội mà
không chịu tích lũy về kiến thức (lượng).
 22

PHẦN KẾT LUẬN

Thứ nhất, về mối quan hệ giữa lượng và chất. Lượng là những đặc điểm số
lượng, khối lượng, kích thước của các sự vật. Chất là tính chất cơ bản quyết định bản
chất của sự vật. Lượng và chất có mối liên hệ mật thiết, tác động qua lại nhau trong
quá trình phát triển của sự vật.
Thứ hai, quá trình chuyển hóa từ sự thay đổi về lượng sang chất và ngược lại
trong học tập của sinh viên. Khi lượng kiến thức tích lũy đạt tới ngưỡng nhất định sẽ
chuyển thành chất, nâng cao trình độ.
Thứ ba, tiểu luận đặt ra những yêu cầu mới cho học tập của sinh viên ngày nay
như tích cực học tập, sáng tạo, ứng dụng kiến thức vào thực tiễn. Đây là những bài học
quý giá từ việc nghiên cứu và vận dụng quy luật chuyển hóa từ lượng sang chất trong
quá trình học tập của sinh viên.
 23

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Bộ Giáo dục đào tạo (2021), Giáo trình Triết học Mác-Lênin (Dành cho bậc đại
học không chuyên về lý luận chính trị), Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội.
2. Nguyễn Văn Thoáng (09/03/2018), Tiểu luận sự thay đổi về lượng dẫn đến sự
thay đổi về chất. Truy cập từ https://hocluat.vn/tieu-luan-su-thay-doi-ve-luong-
dan-den-su-thay-doi-ve-chat/