Professional Documents
Culture Documents
Buod NG Noli Me Tangere
Buod NG Noli Me Tangere
Tenyente Guevara: Darating daw kasi ang anak ng yumaong kaibigan ni Kapitan Tiyago.
Padre Damaso: (Naiinis) Dapat hindi na lang pala ako pumunta dito, aksaya lang ito ng oras ko
para lang sa isang indiyo!!!
Kapitan Tiyago: Ikinararangal ko pong ipakilala sa inyo si Don Crisostomo Ibarra, anak ni Don
Rafael. Siya’y nanatili sa Europa ng pitong taon.
Panauhin 2: Kamusta naman Ginoong Ibarra ang paninirahan niyo sa Europa ng pitong taon?
Ibarra: Mabuti naman. Marami akong natutuhan na iba’t ibang kultura mula sa kanila. Pero hindi
pa rin maikokompara ang ating sariling kultura.
Padre Damaso: Anong sabi mo, nagsayang ka lang ng pera para matutunan ang mga bagay na
iyon na maski batang nag-aaral ay alam iyon.
Ibarra: (Tumayo) Paumanhin po pero ako’y may mahalagang pupuntahan, ako’y mauuna na po
sa inyong lahat.
Ibarra: Paparito po ako bukas ngunit ako’y may dadalawin na hindi dapat ipagliban.
Padre Damaso: Tingnan niyo ngayon ang nangyayari sa mga kabataang Pilipino na ipinapadala
sa Europa… dapat itong ipabawal ng pamahalaan!
Tenyente Guevarra: Ginoong Ibarra, may dapat po kayong malaman tungkol sa iyong Ama.
Tenyente Guevara: (Gumilid) Isang araw ay tinukso ng mga bata ang mangmang na taga singil
ng buwis… *(Flashback)
Bata 1: Ba…be…bi…bobo!!!
(Tumakbo ang mga bata ngunit nang mapadapa ang isang bata ay naabutan siya ng taga singil ng
buwis at pinagsisipa niya ito)
Taga singil ng buwis: (Habang sinisipa) Iyan ang bagay sa mga batang katulad mo!
Bata 1: (Nakakulobot ang katawan habang tinatakpan ang mukha) Patawad po…patawad po…
(Napadaan si Don Rafael at nakita niya na pinagsisipa ng taga singil ng buwis ang bata)
Don Rafael: Hoy! Mga bata iyan, hindi mo dapat pinapatulan ang mga paslit!
(Lumingon ang taga singil ng buwis kay Don Rafael. Galit na galit na nilapitan niya si Don
Rafael ngunit habang siya’y naglalakad palapit sa kanya ay biglang nagbago ang ekspresiyon ng
kanyang mukha na para bang may hinanakit sa katawan at dahan-dahang siyang natumba at
namatay)
Tenyente Guevera: Dahil sa pangyayaring iyon ay nabilanggo ang iyong Ama at doon na rin
namatay.
Tenyente Guevera: (Nakipagkamay) Sige po Ginoong Ibarra ako po’y mauuna na sa inyo dahil
may mahalaga pa akong aasikasuhin.
Maria Clara: (Habang may tinatahi) Hay…hanggang ngayon wala pa rin siya. Marami sigurong
inaasikaso…
(Pagtuktuk ng pinto)
(Binaba ni Maria Clara ang damit na tinatahi at tumakbong siyang palapit kay Ibarra)
(Hinawakan ni Maria Clara ang isang kamay ni Ibarra. Matapos umupo ang dalawa…)
Maria Clara: Siguro hindi muna ako naaalala sa pitong taon mong pamamalagi sa Europa.
Ibarra: (Hinawakan ang kamay ni Maria Clara) Mahal ko, kahit saan man akong lugar na
mapadpad ay lagi kitang naaalala.
Maria Clara: Ibig mo bang sabihin ay wala kang nakitang magagandang dilag sa pinuntahan mo?
Ibarra: Marami akong nakitang magaganda ngunit hindi pa rin matutumbasan ang gandang
kayumanggi.
Ibarra: Mahal ko, kailangan ko na pa lang pumunta sa San Diego dahil bukas ay araw ng mga
patay at kailangan kong bisitahin ang aking yumaong Ama.
Ibarra: (Hinawakan ang damit na galit na galit) Anong sabi mo?! Itinapon mo na lang ang
bangkay na nandito!
Tagahukay: Opo dahil umuulan po kasi ng mga panahon na iyon at mabigat pa po yung bangkay
kaya itinapon ko na lang po ito sa ilog.
(Nakapagpigil sa sarili si Ibarra matapos nito ay parang baliw na nilisan niya ang kausap
hanggang sa mamataan niya si Padre Salvi)
Ibarra: Kung hindi ikaw, sino?! Sino ang mapangahas na gumawa ng ganoong bagay?!!
Padre Salvi: Sa aking paghihinala…ay kagagawan iyon ni Padre Damaso.
*Sa simbahan*
Basilio: Batikan mo ng maigi ang lubid Crispin, baka sabihin ng sakristan-mayor na tinatamad
tayo.
Crispin: Kuya pwede mo bang bayaran ang sinasabi nilang ninakaw ko?
Basilio: Naloloko ka na ba, ano naman kaya ang ipangbibili nating pagkain kay Inay?
Basilio: Tahan na. Di ba sabi ni Mang Tasyo sa atin na may masarap daw tayong hapunan.
Crispin: Hindi pa ako na nananghalian. Hindi raw ako pwedeng umalis hanggang sa hindi ko
ibinabalik ang dalawang onsa na ninakaw ko raw. Pero hindi naman talaga ako nagnakaw kundi
ang sacristan mayor.
Basilio: Ano?!
Crispin: (Lumingon kay Basilio) Hindi ba siya ang laging pumupunta sa silid ng kura.
(Nagulat ang dalawang bata sa pagdating ng Sakristan Mayor. Tumayo silang dalawa.)
Sakristan Mayor: Hoy Basilio, minumultahan kita ng kalahati sa hindi mo tamang pagtugtug at
ikaw Crispin, mananatili ka dito hanggang sa hindi mo binabalik ang ninakaw mo at halika
sumama ka sa akin.
(Pagtuktuk ng pinto)
Sisa: Basilio…
Basilio: (Hinawakan ang dalawang siko ni Sisa. Umiiyak.) Nay…si Crispin po…
Sisa: Bakit?!
Basilio: Sinasabi po kasi ng Sakristan Mayor na nagnakaw daw po si Crispin sa Kura. Hindi ko
po alam ngayon kung saan dinala ng Sakristan Mayor si Crispin.
Sisa: Diyos ko po, pinararatangan nilang magnanakaw si Crispin ko. (Hinawakan sa balikat)
Hayaan mo Basilio at makikiusap ako sa kura bukas. Halika at kumain ka muna.
Sisa: Alam kong hindi mo naibigan ang tuyo. Ipinaghanda ko kayo ng pagkain ngunit dumating
ang iyong Ama at inubos lahat.
*Kinubukasan…
(Sa simbahan)
Sisa: (Ibinaba ang hawak-hawak na bayong) Magandang umaga po, pwede ko po bang makita si
Crispin.
Utusan: Huwag ka nang magkaila Sisa, matapos makapagnakaw ang anak mo ay umalis siya
kaagad. Dahil dito ay inutusan akong ipagbigay-alam ‘to sa guardiya sibil. Marahil ay naroon na
sa inyo ang mga sibil upang dakpin ang anak mo.
Sisa; (Habang tumatakbo) Diyos ko, huwag mong pabayaan ang aking mga anak!
(Nang malapit na si Sisa sa kanilang tahanan ay nakasalubong niya ang mga guardiya sibil)
Guardiya Sibil 1: Di ba ikaw si Sisa? Nasaan ang mga ninakaw ng anak mo?
Guardiya Sibil 2: Ganoon pala ah, hala sumama ka sa amin. Hindi ka makakalaya hanggang
hindi ibinabalik ang ninakaw ng mga anak mo!
(Hinawakan ng mga guardiya sibil si Sisa sa siko)
*Sa kwartel
Guardiya Sibil 1: Mananatili ka dyan hanggang hindi nagpapakita ang mga anak mo!
Guardiya Sibil 2: (Lumapit kay Sisa) Sige, umalis ka na at baka magbago ang utos ng alperes!
Guardiya Sibil 1:Oo sige na, at huwag mo palang kakalimutan na hanapin ang mga anak mong
magnanakaw!
(Hinahanap ni Sisa ang kanyang mga anak hanggang sa makita niya ang kapirasong damit ni
Basilio na may dugo. Dahan-dahan na kinuha ni Sisa ang kapirasong damit habang nanginginig
ang kanyang kamay.)
Sisa: (Umiiyak na tumatawa) Kapirasong damit ni Basilio ko may dugo…Oo nga may dugo!
He…he…he…mapulang dugo. La,la,la,la,la…may dugong mapula…dugo…ha…ha…ha…
dugo…
Guro: Wala po iyon. Marami po akong utang na loob sa inyong Ama dahil sa kanya maraming
bata ang nakapag-aral.
Ibarra: Hmmm…Kung gayon ay dapat ko palang ipagpatuloy ang nasimulan ng aking Ama.
Ibarra: Oo, magpapatayo ako ng paaralan upang marami pang bata ang maturuan.
(Umalis na si Ibarra)
*Kinabukasan…
Mang Tasyo: Ginoong Ibarra, tuloy po kayo, ikinararangal ko na maging panauhin kayo.
Mang Tasyo: Umupo po kayo. (Matapos umupo ni Ibarra) Ano po ba ang aking maipaglilingkod
sa inyo?
Ibarra: Ibig ko po sanang bigyan niyo po ako ng payo kagaya po ng payo niyo sa aking Ama
tungkol po sa pagbabalak ko po na pagpapatayo ng paaralan.
Mang Tasyo: Kung ako’y inyong tatanungin ay nararapat na sa kura kayo sumangguni dahil sila
ang may lakas, maging ng may kaya, tungkulin at kayamanan. At kailangan din ng tatag ng
iyong loob na siya mong magiging gabay.
Mang Tasyo: Mabigo man ang iyong panukala ay ikatutuwa naman ninyong maisip na ginawa
ninyo ang lahat na makakaya, at ang tibay ng inyong loob ang siyang magiging tanglaw sa lahat.
Ibarra: Naniniwala po ako sa inyo, hindi nasayang ang pag-asa kung magtamo ng mabuting
payo. (Tumayo) Sa ngayon po ako’y magpapaalam na. Maraming salamat po.
(Pagtuktok ng pinto)
Ibarra: Elias, ikaw pala. Tuloy ka kaibigan, ano ba ang maipaglilingkod ko sa iyo?
(Pumasok si Elias)
Elias: Marami po sa panahon ngayon, hindi ang salarin kundi mararangal na tao ang lalong
nakakapootan. Isa na po sa iyong mga kaaway ay ang kamamatay lang po kanina. Kitang-kita ko
po sa aking mga mata ang pagsasagawa niya ng plano, nang tatakas siya’y sinunggaban ko siya
at sa kasamaang palad ay nadaganan siya ng mga gumuhong kahoy.
Ibarra: Kung gayon, ikaw ang nagligtas sa akin. Maraming salamat sa iyo.
Elias: Huwag niyo po akong pasalamatan. Utang ko po sa inyo ang aking buhay nang ka muntik
na po akong mapatay ng buwaya noong araw po ng kapistahan. (Tumayo) Sige po, aalis na po
ako. Huwag niyo pong kalimutan ang mga sinabi ko po sa inyo. Mag-ingat kayo, kailangan kayo
ng ating bayan.
(Nang makaalis na si Ibarra ay sinara niya na ang pinto. Napaisip siya ng malalim at sinabing…)
Padre Damaso: Sobra ang naging gastos ng paaralang iyan. Ang hirap sa mga indiyo ay nakapag-
aral lang ng kaunti, akala mo kung sino na! Buhay pa man ay pinarurusahan na ang ganyang
mapagmalaking tao. (Tumayo)At ang mga taong iyan ay nangamatay na at nabubulok sa
bilangguan tulad ni…
(Bago tapusin ni Padre Damaso ang kanyang sasabihin ay biglang sumabat si Ibarra)
Ibarra: Wala kang karapatang alipustahin ang banal na ala-ala ng aking Ama!
Ibarra: (Habang sinasakal ni Ibarra) Magdasal ka na ng maikli mong nalalaman pagkat dumating
na ang oras mo!
Ibarra: Malalaman ko ngayon kung anong klaseng putik ang nananalantay sa iyo!
Maria Clara: Ibarra, huwag!!! Alang-alang man lang sa akin ay huwag mong gawin ang bagay na
iyan.
Ibarra: (Binitawan ni Ibarra ang kutsilyo at hinawakan ni Ibarra ang dalawang magkabilang
braso ni Maria Clara) Pinapalad pa rin ang taong iyan subalit maliit ang daigdig sa ating dalawa.
Maria Clara: (Umiiyak) Tiya Isabel, ginawa pong eskomulgado si Ibarra at hanggang sa hindi
siya inaalisan nito ay pinagbabawalan po ako ni Ama na makipagkita sa kanya.
Tiya Isabel: Iha, hindi naman namatay si Padre Damaso kaya nasisigurado kong patatawarin niya
rin si Ibarra.
Maria Clara: Ewan ko Tiyang ngunit natitiyak kong may kinalaman si Padre Damaso sa
ginawang pagpapasiya ng Papa.
Maria Clara: Papa… Kapitan Tiyago: Ang pinangangambahan kong mangyari ay nangyari na,
Isabel.
Kapitan Tiyago: Iniutos sa akin ni Padre Damaso na sirain ang kasal nina Ibarra at Maria Clara.
Kapitan Tiyago: Taha na iha, sabi sa akin ni Padre Damaso ay may ipakikilala siyang binatang
kamag-anak at inilalaang katipan mo.
Tiya Isabel: Naloloko ka na ba?! Akala mo ba na parang pagpapalit lang ngdamit ang pagpapalit
ng kasintahan! Bakit hindi mo kasi kausapin angarsobispo?!
Kapitan Tiyago: Isabel, kung ano ang sinasabi ng prayle ay iyon lamang ang susundin ng
arsobispo.
Donya Victorina: Kapitan Tiyago, nabalitaan kong nagkasakit si Maria Clara kaya dinala ko si
Dr. De Espadaña.
Kapitan Tiyago: Gracias Donya Victorina. Isabel, pwede mo bang samahan si Dr. De Espadaña
sa silid ni Maria Clara.
Donya Victorina: Kapitan Tiyago, ikinagagalak kong ipakilala sa inyo si Don Alfonso Linares,
ang inaanak ng isang kamag-anak ni Padre Damaso.
(Biglang dumating si Padre Damaso) Padre Damaso: Santiago, may sakit daw ang aking
inaanak?!
Kapitan Tiyago: Opo Padre Damaso!
(Nang mapag-alaman ito ni Padre Damaso ay mabilis na tinungo niya ang silid ni Maria Clara)
Padre Damaso: Iha, maayos ka lang ba, magpahinga ka nang maayos ah, sigurado ako na
gagaling ka kaagad.
Padre Damaso: Hmmm…trabaho at asawa. Kung trabaho ay madali lang at ang asawa ay…
Linares: Hindi pa naman po ako nagmamadali…
Padre Damaso: Ah! Alam ko na...halika iho at sumama ka sa akin. Isabel, pwede mo bang
ipabatid kay Maria Clara na may gusto akong ipakilala sa kanyang panauhin.
(Binuksan ni Tiya Isabel ang pintuan sa silid ni Maria Clara. Nilapitan ni Tiya Isabel si Maria
Clara.)
Padre Damaso: Iha, ikinagagalak kong ipakilala sa iyo si Don Alfonso Linares, isang kamag-
anak ko.
Padre Damaso: (Napangiti) Huwag kang mahiya iha, hindi siya iba sa akin.
(Pagtuktok ng pinto)
Elias: Natuklasan ko po na may isasagawang pag-uusig at kayo raw po ang isisigaw na may
pakana nito! Ayon po sa aking kausap, inupahan mo po sila upang manggulo!
(Mabilis na tumakbo si Ibarra papunta sa kanyang silid at isinaayos kaagad ang kanyang mga
kasulatan ngunit habang inaayos niya ito ay…)
Kawal 1: Sa ngalan ng Espanya, ay buksan ang pintong ito kundi ay gigibain namin ito.
(Mabilis na inilagay ni Ibarra ang kanyang mga kasulatan sa isang kabinet at tumakbo sa likod
ng kanilang bahay. Sumabay naman sa kanya si Elias.)
Ibarra:(Habang tumatakbo papunta sa likod ng bahay) Isang pagpapatiwakal ang lumaban ako,
baka pati ikaw ay mapahamak!
Elias: Kahit ano pong mangyari, tutulungan po kita! (Nang nakalabas na si Ibarra ay nahuli siya
ng mga kawal ngunit nagawa namang makapagtago ni Elias)
(Hindi nakinig ang mga kawal sa kanya at kaagad siyang idinala sa kwartel)
*Sa kwartel*
Ibarra: Subalit Ginoong Alperes, wala po akong kinalaman sa mga ibinibintang niyo po sa akin.
Alperes: Ginoong Ibarra, ginagawa ko lang po ang aking tungkulin. Kayo po ang kanilang
ibinibintang sa amin!
Tao 1: Kayo talaga… e di kay Don Alfonso Linares, ang kamag-anak ni Padre Damaso.
*Isang gabi*
Elias: (Mahina ang boses) Kayong ng bahala sa mga kawal at ako namangbahala na iligtas si
Ibarra.
Kasamahan 1: O sige…
(Dahan-dahang pumunta ang mga kasamahan ni Elias sa dalawang kawal at kaagad nilang
sinakal ang kanilang leeg. Pilit namang inaalis ng mgakawal ang mga braso nila.)
(Mabilis na pinuntahan ni Elias si Ibarra ngunit nang paparoon na siya ay nakita niya na may
kawal na nagbabantay sa kulungan ni Ibarra. Dahan-dahang nilapitan ni Elias ang kawal at
kaagad niyang tinakpan ang kanyang ilong gamit ang isang panyo. Pagkatapos nito ay kinuha
niya ang susi para sa kulungan. Binuksan niya ang kulungan.)
Elias: Ginoong Ibarra, kailangan na nating tumakas!!!
Ibarra: Elias!
(Nang makita siya ni Ibarra ay kaagad siyang lumapit kay Maria Clara)
Ibarra: Tinulungan ako ni Elias na makatakas. Mahal ko, marahil sadyang hindi tayo nauukol sa
isa’t isa. Naparito ako upang sabihin sa iyo na pinapatawad na kita. Lumigaya ka sana. (Bakas pa
rin ang lungkot samukha ni Ibarra) (At anyong aalis na si Ibarra ay..)
Maria Clara: Hindi ka magsasalita kung hindi mo alam ang buong katotohanan. Natuklasan ko
na ang aking tunay na Ama ay si PadreDamaso.
Maria Clara: Nagtaksil ang aking Ina sa kinikilala kong Ama. Ayon kayPadre Damaso ay hindi
ako maaaring magpakasal sa inyo kung hindi ay ibubunyag niya sa mga tao ang aking lihim.
Alang-alang sa ala-ala ngaking Ina at sa karangalan ng kinikilala kong Ama, patawarin mo sana
ako Ibarra.
Ibarra: (Hinawakan niya ang mga kamay ni Maria Clara) Ako ang dapatmong patawarin
sapagkat pinag-alinlangan ko ang iyong katapatan.
Maria Clara: Tumakas ka aking mahal at saan ka man papadpad ay lagingtandaan na ikaw ay
laging nasa puso.
*Sa ilog*
Elias: Huwag kayong aalis sa inyong tinataguan! Ako’y tatalon upang akalain nila na wala nang
laman ang bangka. (Mabilis na tumalon si Ibarra)
Ibarra: Elias!!! (Nang lumitaw si Elias upang huminga ay naputukan siya at ilang sandalpa’y
lumitaw ang kulay pula sa ilog)
Lola: Hindi ka makakarating ng buhat sa bayan anak, at saka hahanapin kang mga anak ko.
Basilio: Marami po kayong anak, ang aking Ina’y wala kundi dalawa. Ibig kopong bigyan siya
mg aginaldo na kanyang ikatutuwa. Ako po’y isang anak na nangungulila sa kanyang Ina at
kapatid at aking hinahangad na makitapo sila. Sana’y inyo po sana akong pahintulutan.
Lola: (Napaluha) Sa pangungusap mo’y natanto ko kung gaano kamahalsa iyo ang iyong Ina at
kapatid. Hala lakad na at pagpalain ka nawa ng Diyos.
Basilio: Talaga po! Maraming salamat po. Sigurado ako na matutuwa po s iInay dahil
magkakasalo na naman kami ngayong Noche Buena. Sige pomauuna na ako.
Lola: Sige anak, mag-iingat ka.(Bagamat may sugat sa paa ay matuling naglakad si Basilio)
Basilio: (Masaya) Nay! Nay! nandito na ako.(Nang pumasok si Basilio sa loob ng bahay nila ay
nagtaka siya kung bakitwala doon ang kanyang Ina kaya hinanap niya ito kung saan-saan. Sa
paghahanap niya may nakita siyang isang babaeng nagsasayaw sa lansangan na kasinghawig ng
kanyang Ina.) (Tumatawa si Sisa habang nagsasayaw)
Basilio: Inay?...(Nang mamataan na siya talaga si Sisa) Inay!!! (Lumingon si Sisa sa kanya pero
hindi niya kaagad siya nakilala. Kaya tumakbong palayo si Sisa.)
Basilio: Inay! Ako ‘to si Basilio.(Nang marinig niya iyon ay lumingon si Sisa sa kanya ngunit
ilang saglitpa’y tumakbo huli siya ngunit napatigil siya sa isang puno kaya naabutansiya ni
Basilio.)
Sisa: Basilio! Ikaw nga, buhay ka! Buhay ka! Hu-hu-hu…(Maka-ilang saglit ay parehas silang
nawalan ng malay at nang magising siBasilio ay nakita niyang patay na ang kanyang Ina.)
Basilio: Inay?! Inay…inay gumising naman kayo oh.(Biglang may narinig si Basilio)
Basilio: Ako po si Basilio at ang babaing ito ay ang aking Ina. Patay na po siya.
Basilio: Pero…
Elias: Pagkatapos ay humukay ka sa dako roon. Ang salaping makukuhamo ay sa iyo na. Mag-
aral ka nang mabuti. Hala lumakad ka na at kuninmo ang mga kahoy.