Paulina Cherek, Blanka Szpręga klasa III a

Hegemonią nazywamy przywództwo lub przewagę jednego państwa nad innymi, które
poddają się jego kierownictwu. Widać przeważający wpływ i dominację kraju nad innymi
oraz jego przewodnictwo na większym obszarze. Przykładem państwa hegemonistycznego
jest Francja za czasów napoleońskich. Napoleon Bonaparte jest osobą, która wpisała się w
historię jako wojownik, strateg i przywódca polityczny oraz reformator. Jako Napoleon I
cesarz Francuzów i głowa I Cesarstwa Francuskiego. Hegemonię budował od 1799 roku,
czyli zostania pierwszym konsulem, do 1815 roku – jego ostatecznej abdykacji. Ramy
terytorialne obejmowały niemal całą Europę Zachodnią, Środkową i Południową.
Wprowadzał nowe kodeksy i prawa, a jego geniusz nie polegał na podstawach znajomości
sztuki wojennej, lecz też na wyobraźni i matematycznej kalkulacji. Nie jest łatwo odnieść się
do tezy, czy nie tylko wojny budowały hegemonię francuską, ale spróbuję zająć stanowisko
po przytoczeniu argumentów.

Aspekt polityczny był bardzo kluczowy w strategii Napoleona do budowania

hegemonii francuskiej. Wykonywał sprawne i kompetentne rządy. Administracja efektywnie
przeprowadzała pobory do armii, a wojsko było świetnie wyposażone i utalentowane.
Żołnierze byli kluczem do prowadzonych przez Napoleona wojen. Dzięki wyszkolonej armii
wygrywał niemal wszystkie bitwy i wojny, które toczył z nieprzyjaciółmi. W ten sposób
narzucał też tym obszarom swoją kontrolę, by rozszerzać terytorium Francji i umacniać
władzę nad innymi krajami. Bonaparte jednak nie wykorzystywał tylko wojska i wojen do
budowania hegemonii. Mądrze poruszał się na politycznej arenie międzynarodowej. Za jego
pośrednictwem powstał miedzy innymi w 1806 roku Związek Reński. Cesarz był również
mistrzem w zawieraniu sojuszy. Przykładem jest Konkordat ze Stolicą Apostolską z 1801
roku, który przywrócił stosunki z kościołem. Wiele władców zawierało też z nim sojusze dla
własnych korzyści terytorialnych czy właśnie politycznych. Poza tym rozprzestrzeniał zasady
rewolucji francuskiej – przykładem były równość wszystkich obywateli wobec prawa czy
zniesienie przywilejów stanowych. Głoszenie tego przyczyniło się do zmian i przekształcania
polityki również w innych krajach europejskich.

Nawiązując do rozprzestrzeniania zasad rewolucji francuskiej, warto przyjrzeć się

bliżej aspektom społecznym. Duży wpływ miał na pewno system napoleoński, który znosił
podział na stany, wprowadzał równość wobec prawa oraz wolność osobistą. Ustanowił też w
1804 roku Kodeks Napoleona, który nie tylko unifikował prawo we Francji, ale także
przyczynił się do rozwoju praw obywatelskich. Gwarantowano wolność religijną czy ochronę
własności. W ten sposób społeczeństwo przekształcało się w kierunku bardziej liberalnych
wartości. Bonaparte zrewolucjonizował system edukacji we Francji, wprowadzając
powszechny system szkolny – obejmujący edukację podstawową i średnią. Podniosło to
poziom wykształcenia w jego kraju, jak i krajach podbitych przez niego, w których tez to
wprowadzał. Zmienił też strukturę społeczną. Co prawda, nie zniósł całkowicie różnic
klasowych, lecz wiele ludzi z niższych klas społecznych mieli szansę na awans w strukturze
społeczeństwa dzięki sowim umiejętnościom. Dzięki tym rzeczom zwiększał poparcie dla
swoich rządów w wielu krajach.
 Obojętne nie zostają też aspekty gospodarcze. Napoleon inwestował w infrastrukturę –
rozbudowywał szlaki komunikacyjne, co wpłynęło na lepsze warunki społeczne i wzrost
gospodarczy. Skupiał się również na rozwoju przemysłu, co zwiększyło potencjał
gospodarczy kraju. Skupiał pieniądze w nowoczesne technologie i zakłady przemysłowe, w
związku z czym zwiększał produkcję oraz rosło zatrudnienie. Ujednolicił walutę, we franki,
co ułatwiło w wielkim stopniu handel i stabilność finansową. Nawiązując do handlu,
ustanowił wobec swojej konkurencji – Wielkiej Brytanii – w 1806 roku blokadę
kontynentalną. Uniemożliwiła ona handel z tym państwem i równocześnie zadała cios
gospodarce brytyjskiej. Przez podboje rozszerzał granice Francji i zyskiwał dostęp do
zasobów, które dostarczały surowców.

Zostały jeszcze aspekty społeczne. Cesarz Francuzów wspierał artystów, pisarzy i

naukowców. Tworzył w ten sposób atmosferę kulturalnej rewitalizacji. Bonaparte należał do
zwolenników myślenia oświeceniowego. Promował więc racjonalizm czy postępy w nauce.
Widać też wpływy Napoleona w literaturze. Wielu autorów opisywało jego dokonania i
kampanie wojenne lub rozpatrywali i analizowali jego reformy i inne czynności, które
dokonywał. Można więc stwierdzić, że był on poniekąd osobą wzbudzającą kontrowersje. W
wielu krajach postrzegano go jako symbol reform, wolności i walki o swoje. Tak samo w
wielu innych postrzegany był jako tyran przez swoje działania. Bonaparte był odpowiedzialny
za utworzenie wielu muzeów i zbiorów sztuki we Francji – na przykład słynny Luwr. W tych
instytucjach przechowywano i eksponowano dzieła z całej Europy, co przyczyniło się do
rozpowszechnienia kultury europejskiej.

Nie tylko wojny metodą budowania hegemonii francuskiej w Europie przez

Napoleona. Zgadzam się z przytoczoną tezą. Uważam, że wojny i działania militarne
prowadzone przez Napoleona miały bardzo duży wpływ do wprowadzenia hegemonii we
Francji, jednak nie była to jedyna metoda. Aspekty gospodarcze, społeczne, kulturalne i
polityczne – które przytoczyłam w powyższej argumentacji - również miały swój wkład w
budowanie tej hegemonii. Umożliwiły one ludziom wiele rzeczy, których nie mogli robić
wcześniej i nawet o nich nie śnili. Napoleon wykazał się w tworzeniu hegemonii wielką
inteligencją, sprytem i ambicją, co bardzo dobrze widać w skutkach. Dzięki niemu Francja
zyskała status supermocarstwa na arenie międzynarodowej. Sama jego postać również
pozostanie niezmiennie fascynującą w historii Europy.