ARALIN 2 (Summary)

Relihiyon, Edukasyon

Sa panahon ng pananakop ng mga kastila, at sap ag usbong ng Kristiyanismo bilang

relihiyon na kanilang pinanganglap, ay ang dadala nito ay mga karunungan o
kaalaman na mismong kastilang pari ang nagpapahayag. Sa pamamaraan ng
edukasyon na inilaganap nila sa ating bansa, na ang mismong itinuturo ay katesismo
ng simbahan, salitang Espanyol, pag ta tratrabaho at iba pa na umiikot lang sa
katuruan ng Kristiyano at katuruang Espanyol. Dito masasabi na masasakop ng
espanya hindi lamang ang bansa kundi ang kaisipan at gawi ng mga tao. Ngunit, hindi
bukas ang edukasyon na ito sa mga Indio (Pilipino). Sa takot ng mga kastila na matuto
ang mga Indio ay hindi ito nagging bukas sa kanila, maliban nalamang kung ikaw ay
may dugong Espanyol ngunit hindi pantay ang pagturing hindi karulad sa mga
mestizo. Sa uri ng edukasyon na ito mararamdaman din ng deskriminisayon, katulad
nalmanag na kung ano ang pinag aaralan ng mga kalalakihan ay iba sa pinag aaralan
ng mga kababaihan. Ang edukasyon ng kababaihan ay nakabase lamang sa pang
gawaing bahay at hind isa malawakang pamumuhay. Hindi patas nuon ang edukasyon
sapagkat hindi ito para sa lahat. Kaya sap ag usbong ng mga makabayang Sila Jose
Rizal na nag pamulat sa ating mga kababayan na ang edukasyon ay susi para sa buhay
na tama. Para kay Rizal, ang edukasyon ay isang karapatan para sa lahat na walang
sinusukat na estado sa Lipunan para lang masabi kung sino laamng ang may
oportunidad para makapag aral.

Pagdami ng mga Mestisong Tsino at mga Inquilino Mestiso.

Ang salitang mestíso (mestizo) ay tumutukoy sa mga anak ng mag-asawang magkaiba

ang lahi. Noong panahon ng Espanyol, ito ang naging taguri sa anak ng Espanyol o
Tsino na ama at ng inang Filipina o Indio o ang kabaligtaran nito. Hindi ipinagbabawal
ang pagsasama ng magkaibang lahi. Sa katunayan, kinilala ang mga mestiso bilang
isang natatanging sektor ng lipunan simula pa noong 1750. Gayunman, higit na
mababa pa rin ang tingin sa kanila kumpara sa mga anak ng parehong Espanyol o
Tsino. Dahil dito, mas iniuugnay ang ma mestiso sa grupo ng mga Filipino o Indio
kaysa ma lahing Espanyol o Tsino.Dumami lamang ang mga mestisong Espanyol
pagsapit ng siglo 19 nang buksan ang Filipinas sa pandaigdigang kalakalan at napadali
ang paglalakbay mula sa Espanya matapos buksan ang Kanal Suez. Maraming ma
Filipino ang nakapag asawa ng dayuhan dahil sa kanilang pakikipagkalakalan sa
Pilipinas. Noong kalagitnaang bahagi ng ika- 19 na siglo, marami na sa mga mestiso
ang yumaman, nagmay-ari ng lupa, nakapag-aral at nagkaroon ng posisyon sa
pamahalaan. Ang mga inquilino sa Pilipinas ang nagpapaupa o nagbebenta ng mga
lupang ibinenta sa kanila ng mga prayle. Sila rin ang nagsisilbing tagapamahala ng ma
lupaing pagmamay ari ng mga prayle at mayayaman. Ang sistemang inquilino sa
Pilipinas ay ang naging batayan sa pagpapatakbo ng mga lupain. Ang sistemang ito
ang naging dahilan upang mas malaki ang kita ng inquilino kesa sa mga magsasaka.