ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Διδάσκοντες: Συντονιστής: Ελένη Μπολιάκη

π.Αρίσταρχος Γκρέκας

1η ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕ ΟΡΘ 61:

Η Ορθοδοξία ως Πολιτιστικό Επίτευγμα και
τα Προβλήματα του Σύγχρονου Ανθρώπου

Καταληκτική ημερομηνία παραλαβής από τον Σύμβουλο Καθηγητή:

Δευτέρα 27 Νοεμβρίου 2023 (11:59ΜΜ)

ΘΕΜΑ

Αφού μελετήσετε την αρχαιοελληνική και τη βιβλική αντίληψη περί κόσμου και
ιστορίας, να προβείτε στη συγκριτική θεώρησή των δύο προσεγγίσεων με γνώμονα τη
μεθοδολογική διάκριση φύσης και ιστορίας. Ποιες είναι οι προϋποθέσεις της
ιουδαιοχριστιανικής αντίληψης για την κτίση και την ιστορία; Γιατί η ιστορικότητα
είναι ο άξονας της Εκκλησίας (του Χριστιανισμού κατά Γ. Φλωρόφσκυ και τον
Γρηγόριο Νύσσης) εν πορεία προς τα έσχατα της Βασιλείας; Ποια είναι η σημασία της
εσχατολογικής προοπτικής στη ζωή της Εκκλησίας;

ΟΔΗΓΙΕΣ
Α. Προετοιμασία:
Αφού διαβάσετε προσεκτικά και κατανοήσετε το κεφάλαιο 1 του εγχειριδίου της ΟΡΘ
61/Γ με τίτλο «Φιλοσοφία της Ιστορίας και Θεολογία της Ιστορίας» (Ενότητες 1.1, 1.2
& 1.3,) και προαιρετικά όποια άλλη σχετική βιβλιογραφία, να αναφερθείτε συνοπτικά
στα εξής:
1. Να παρουσιάσετε τα βασικά στοιχεία της αρχαιοελληνικής αντίληψης της
ιστορίας, η οποία είναι κατά βάση κοσμολογική και φυσιοκεντρική,
συσχετίζοντας τη σχέση κόσμου και ανθρώπου καθώς και τις συνέπειες αυτής
της αντίληψης για το περιεχόμενο και το νόημα της ιστορίας.
2. Να προσδιορίσετε ερμηνευτικά τις θεμελιώδεις συνιστώσες της
ιουδαιοχριστιανικής (βιβλικής) αντίληψης της ιστορίας με βάση το πρόσωπο
και το έργο του Χριστού στο πλαίσιο της ιστορίας της σωτηρίας (ή της θείας
οικονομίας), εντοπίζοντας τις συνέπειες αυτής της θεώρησης για την πορεία και
 κατεύθυνση της ιστορίας, του κόσμου και του ανθρώπου (πχ κατά τον Γρηγόριο
Νύσσης).
3. Να εξηγήσετε τη σημασία της ιστορίας και άρα και της εσχατολογίας για την
Εκκλησία στη σχέση της με τον κόσμο στο πλαίσιο της χριστοκεντρικής
ερμηνείας αλλά και βίωσης του μυστηρίου της Βασιλείας (ιστορία και έσχατα,
Χριστιανισμού κατά Γ. Φλωρόφσκυ), το οποίο προγεύεται εν Χριστώ η
Εκκλησία καθ’ οδόν προς τα έσχατα της ιστορίας.

Β. Δομή-Μορφή-Περιεχόμενο:
Ο τρόπος δόμησης της εργασίας σας είναι μεν προσωπικός αλλά εξάπαντος με βάση
τον τίτλο και τους άξονες, που δίδονται παραπάνω.
Χειρόγραφες εργασίες δεν γίνονται δεκτές. Η έκταση του δοκιμίου ορίζεται 4.000-
4.500 λέξεις. Η κατάθεση ιδιαίτερα μικρών εργασιών ή εργασιών που υπερβαίνουν τα
όρια έκτασης του δοκιμίου θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στη βαθμολογία.

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ: Όσοι/ες, για κάποιο σοβαρό λόγο, πάρουν παράταση υποβολής της
εργασίας τους οφείλουν να έχουν λάβει γραπτή άδεια από τον Συντονιστή πριν από τη
λήξη της προθεσμίας κατάθεσης της εργασίας.

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

ΑΓΟΥΡΙΔΗΣ Σ., «Σύγχρονοι εσχατολογικαί απόψεις, Από τας θεολογικάς ζυμώσεις των
καιρών μας», στον συλ. τόμο Χριστιανικόν Συμπόσιον Β΄, Αθήναι 1968, σσ. 111-118.
ΑΓΟΥΡΙΔΗΣ Σ., «Η έννοια του χρόνου και της ιστορίας στον Απόστολο Παύλο και στην
ευρωπαϊκή διανόηση», www.greekhelsinki.gr/articles/paul-eurocivilization1-1-
98html-18k-
ΑΓΟΥΡΙΔΗΣ Σ., «Η ελπίδα του Ορθόδοξου Χριστιανού: σχέσεις παρόντος και
μέλλοντος», Σύναξη 52/1994, σσ. 99-103
BULTMANN R., Ιστορία και Εσχατολογία. Η αιωνιότητα ως παρόν, Εισαγωγή Π.
Καλαϊτζίδης, μτφρ. Α. Κοσμόπουλος, επιστ. θεώρηση-επιμέλεια Δ. Αρκάδας-Γ.
Βλαντής, Σειρά Ιδιόμελα 3, Αθήνα 2008.
CULLMANN O., Χριστός και Χρόνος, εκδ. Άρτος Ζωής, Αθήνα 1980.
DANIELOU JEAN, Δοκίμιο για το μυστήριο της Ιστορίας, μτφρ. Ξ. Κομνηνός, Πρόλογος
Ν. Ασπρούλης, εκδ. Εκδοτική Δημητριάδος, Βόλος 2014.
ΜΠΕΡΔΙΑΓΕΦ Ν., Αλήθεια και Αποκάλυψη, εισαγωγή, μετάφραση, σημειώσεις
Χρήστου Μαλεβίτση, Αθήνα 1967.
ΜΠΕΡΔΙΑΓΕΦ Ν., Δοκίμιο εσχατολογικής Μεταφυσικής, εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια
Χρήστου Μαλεβίτση, Αθήνα 1984.
ΠΑΤΡΩΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, Ιστορία και Εσχατολογία στη Βασιλεία του Θεού, εκδ. Δόμος,
Αθήνα, 2002.
Συμπληρωματικό Υλικό ΟΡΘ 61.
ΦΛΩΡΟΦΣΚΥ Γ., Θέματα Ορθοδόξου Θεολογίας, εκδ. Άρτος Ζωής, Αθήναι 1973.
ΖΗΖΙΟΥΛΑΣ ΙΩ., «Πνευματολογία και Εκκλησιολογία. Εκκλησιολογικές συνέπειες δύο
τύπων Πνευματολογίας», μτφρ. Στ. Γιαγκάζογλου, στον συλ. τόμο Σύναξις
Ευχαριστίας, Χαριστήρια εις τιμήν του Γέροντος Αιμιλιανού, σσ. 153-174, Αθήναι 2003
και στο έργο του ιδίου, Έργα Α΄ Εκκλησιολογικά Μελετήματα, εκδ. Δόμος, Αθήνα 2016,
σσ. 207-226.
ΖΗΖΙΟΥΛΑΣ ΙΩ. , Έργα Α΄ Εκκλησιολογικά Μελετήματα, το κεφάλαιο «Χριστολογία,
Πνευματολογία και Εκκλησιολογία», σσ. 227-269 και το κεφάλαιο: «Εκκλησία και
Έσχατα», 487-533.
ΖΗΖΙΟΥΛΑΣ ΙΩ., «Ευχαριστία και Βασιλεία του Θεού», Σύναξη 49/1994, σσ. 7-18,
51/1994, σσ. 83-101, 52/1994, σσ. 81-97.
ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΝ ΘΕΟΛΟΓΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, Θεός και ιστορία κατά την ορθόδοξον
παράδοσιν, Θεσσαλονίκη 1966.
ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ, Εκκλησία και Εσχατολογία, επιμ.-συντονισμός Π. Καλαϊτζίδης,
Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών-Ιερά Μητρόπολις Δημητριάδος, Αθήνα 2001.