‫الرښود استاد‪ :‬پوهنیار عزیز احمد " کاکړ "‬

‫تـرتـیـب کــوونـکـی‪ :‬حـــامـد " نـــوری "‬

‫‪Hamidnoori2018@gmail.com‬‬
‫‪0778460506 - 0780750066‬‬

‫‪2019‬‬
 ‫پالن – ‪:Planning‬‬
‫پالن د مدیریت یو اساس دی‪.‬‬
‫پالن یو ذهنی طرحه ده چی د اجرا څخه مخکی جوړیږی‪.‬‬
‫د پالن په واسته کوالی شو غوره انتخاب وکړو‪ .‬عموماً د یو پروژي لپاره ډیر پالنونه جوړیږی‬
‫او د اجرا لپاره یو پالن انتخابیږی‪.‬‬
‫ښه پالن هغه پالن ته ویل کیږی چی د کار د تررسه کولو لپاره د موجوده منابعو او پټو منابعو‬
‫څخه په صحیح ډول استفاده وشی‪.‬‬
‫کله چی د یو پروژی لپاره په صحیح ډول پالن جوړ شو دا معنی لری چی ‪ ٪۰۵‬زمونږ پروژه‬
‫مکمله شوه‪.‬‬

‫جیمس لنډی د پالن تعریف داسی کوی‪:‬‬

‫پالن یعنی څه شی باید تر رسه شی‪ ،‬چیرته باید تر رسه شی‪ ،‬څوک ئی باید تر رسه کړی‪ ،‬څنګه‬
‫باید تر رسه شی او کومه نتیجه باید تر السه شی‪.‬‬

‫ډونل د پالن تعریف داسی کوی‪:‬‬

‫پالن دا معنی چی مونږ چیرته قرار لرو او په راتلونکی کی چیرته غواړو چی ورسیږو‪ ،‬او هغه‬
‫ځای ته د رسیدو لپاره دغه څلورو شیانو ته ځواب ورکول‪ ،‬چی څه باید تر رسه کړو‪ ،‬څنګه‬
‫ئی تر رسه وکړو‪ ،‬څه وخت ئی تر رسه کړو او څوک ئی باید تر رسه کړی‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫د پالن خصوصیات ‪:Characteristic of planning -‬‬
‫‪ ‬صحیح پالن مونږ یو معلوم هدف ته رسوی‪.‬‬
‫‪ ‬پالن باید واضع وی نه مغلق یا پیچلی‪.‬‬
‫‪ ‬پالن د نورو پالنونو او مدیریتونو لپاره اساس جوړوی‪.‬‬
‫‪ ‬هر پالن باید معیارونه ولری‪.‬‬
‫‪ ‬نور ټول کارونه د پالن څخه رسچینه اخلی‪.‬‬
‫‪ ‬پالن د یو خاص هدف د تعقیب لپاره کارول کیږی‪.‬‬
‫‪ ‬پالن باید تغیر خوړونکی وی‪ ،‬یعنی د رضورت په وخت کی باید په پالن کی تغیر راشی‪.‬‬
‫‪ ‬پالن یواځي د پيشبینی پر اساس جوړیږی‪.‬‬
‫‪ ‬پالن باید دوامداره وی‪ ،‬یعنی نه ختمیدونکی وی تر څو چی هدف ترالسه شی‪.‬‬
‫‪ ‬پالن عموماً د راتلونکی لپاره جوړیږی‪.‬‬
‫‪ ‬پالن مونږ ته انتخابونه راکوی‪.‬‬
‫‪ ‬پالن یو ذهنی کار دی‪.‬‬

‫د پالن اهداف – ‪:Objectives of Planning‬‬

‫‪ ‬پالن زموږ رسه د خطرونو په کمولو کی مرسته کوی‪.‬‬
‫‪ ‬پالن په اداره کی د کارونو تر منځ همغږی رامنځته کوی‪.‬‬
‫‪ ‬د پالن په واسطه کارونه په اقتصادی ډول تر رسه کوالی شو‪ ،‬یا د پالن په واسطه د‬
‫لږو منابعو څخه عظمی استفاده کوالی شی‪.‬‬
‫‪ ‬پالن اضطراری حاالت پيشبینی کوی‪.‬‬
‫‪ ‬پالن رقابت کموی‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪2‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫د پالن مراحل – ‪:Steps in Planning Process‬‬
‫‪ .1‬اهداف ټاکل‪:‬‬
‫کله چی مونږ غواړو د یو پروژی لپاره پالن جوړ کړو نو لومړی باید د هغه پروژی‬
‫هدف روښانه کړو چی د څه شی لپاره دغه پروژه جوړیږی‪.‬‬
‫‪ .2‬ساحه ټاکل او د چاپیریال تحلیل‪:‬‬
‫د پالن لپاره باید ساحه مشخص وی چی د کوم ځای لپاره پروژه جوړیږی بیا د هامغه‬
‫ځای لپاره پالن جوړوو‪ ،‬او د هغه پروژی داخلی او خارجی ساحه تحلیل کوو چی‬
‫کومه ستونزه خو به نه وی‪.‬‬
‫‪ .3‬د بدیل ټاکل‪:‬‬
‫په دغه مرحله کی د پالن لپاره بدیلونه ټاکو‪ ،‬د یو پروژی لپاره چی پالن جوړوو باید‬
‫څو بدیلونه ورته وټاکو‪.‬‬
‫‪ .4‬د بدیلونو ارزول‪:‬‬
‫په دغه مرحله کی ټول بدیلونه یو دبل رسه ارزوو‪ ،‬ګټي او تاوانونه یی هم سنجوو‪.‬‬
‫‪ .5‬د بدیل انتخابول‪:‬‬
‫کله چی مو ټول بدیلونه رسه وارزول نو هغه بدیل پکی انتخابوو چی کټور وی او د‬
‫عملی کیدو وړ وی‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪3‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫‪ .6‬کومکی پالن جوړول‪:‬‬
‫کله چی مونږ د یو پروژی لپاره پالن جوړوو‪ ،‬په دغه مرحله کی باید خپل کارونه په‬
‫مختلو برخو وویشو او د هری برخی لپاره جال جال پالن جوړ کړو‪ ،‬چی دغه هر یو‬
‫پالن د اصلی پالن رسه کومکی پالنونه دی‪.‬‬
‫‪ .7‬د کومکی پالن تقسیم کول‪:‬‬
‫په دغه مرحله کی کومکی پالنونه تقسیم کوو‪ ،‬چی دغه پالن باید په کوم ځای کی‪ ،‬په‬
‫څومره وخت کی او د څومره اشخاصو په واسطه عملی شی‪.‬‬

‫د پالن ډولونه – ‪:Types of Plan‬‬

‫‪Types of Plan‬‬

‫‪Standing or repeated plan‬‬ ‫‪Single plan‬‬ ‫‪Contengancy plan‬‬

‫‪Object‬‬ ‫‪Project plan‬‬

‫اهداف‬ ‫پروژه‬

‫‪Policies‬‬ ‫‪Budgete‬‬
‫پالیسی‬ ‫بدیجه‬

‫‪Procedure‬‬ ‫‪Programs‬‬
‫پروسه‬ ‫پروګرام‬

‫‪Rules‬‬
‫‪Portfolio‬‬
‫اصول‬

‫‪Strategy‬‬
‫ستراتیژی‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪4‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫‪ .1‬تکراری پالن – ‪:Repeated use Plans‬‬
‫تکراری پالن د لوړ پوړو مدیرانو لخوا جوړیږی او د اداری لپاره یو الرښود دی چی‬
‫هر وخت په اداره کی کومه ستونزه رامنځته کیږی د تکراری پالن څخه استفاده کوی‪.‬‬
‫هغه کسان چی په اداره کی کار کوی هغوی باید د سازمان کارونه پیشبینی کړی چی‬
‫کوم کارونه څوک او څه وخت باید تر رسه کړو‪ .‬د روزمره کارونو تر رسه کول په‬
‫تکراری پالن کی راځي‪.‬‬

‫تکراری پالن په (‪ )۵‬ډوله دی‪:‬‬

‫‪ )1‬اهداف – ‪:Objectives‬‬
‫هره اداره ځان لپاره اهداف لری تر څو چی هغه اهداف تر السه کیږی هغه د‬
‫اداری تکراری پالن دی‪.‬‬
‫مثالً‪ :‬د پوهنتون زده کړه زمونږ لپاره یو تکراری پالن دی‪ ،‬ځکه چی ‪ ۴‬کاله په‬
‫تکراری ډول درسونو ته ورځو تر څو چی فارغ شو‪.‬‬
‫‪ )2‬پالیسی – ‪:policies‬‬
‫مونږ د اهدافو د السته راوړلو لپاره پالیسیانی جوړوو‪ ،‬تر څو چی اهداف‬
‫ترالسه کیږی همدغه پالیسیانی په تکراری ډول عملی کوو‪.‬‬
‫‪ )3‬پروسه – ‪:procedures‬‬
‫د څو کارونو مجموعی ته پروسه وایی‪ ،‬پروسه په خپله یو تکراری پالن دی‪.‬‬
‫مثالً‪ :‬د پوهنتون تعلیم‪ ،‬روغتیا‪ ،‬تعجیل او شاملیت و پوهنتون ته چی دغه‬
‫کارونه همداسی تکراریږی او روان دی که مونږ د پوهنتون څخه فارغ هم شو‬
‫نو دا پروسی به همداسی روان وی او تکراریږی‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪5‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫‪ )4‬اصول – ‪:Rules‬‬
‫اصول په اداره کی د دی لپاره وی چی کارونه باید د هامغه مطابق تر رسه شی‪،‬‬
‫چی دا په خپله یو تکراری پالن دی‪.‬‬
‫مثالً‪ :‬د پوهنتون یونفورم‪ ،‬د تدریس لپاره کورس پالیسی‪ ،‬حارضی او نور چی‬
‫دا روزمره تکراریږی‪.‬‬
‫‪ )5‬سرتاتیژي – ‪:Strategy‬‬
‫سرتایژی د اوږد مهاله اهدافو لپاره جوږی‪ ،‬چی دا په خپله یو تکراری پالن‬
‫دی‪ ،‬تر څو چی اهداف نوی تر السه شوی پالن به تکراریږی‪.‬‬

‫‪ .2‬یو ځلی پالن – ‪:Single used Plans‬‬

‫هغه پالن ته ویل کیږی چی د یو مشخصی ستونزی د حل لپاره جوږیږی‪ ،‬کله چی‬
‫ستونزه حل شی نو پالن ختمیږی‪.‬‬
‫یو ځلی پالن په (‪ )۴‬ډوله دی‪:‬‬
‫‪ )1‬پروژه – ‪:Project‬‬
‫پروژه د یو خاصی ستونزی د حل کولو لپاره جوږیږی‪ ،‬کله چی ستونزه حل‬
‫شی نو پروژه هم ختمیږی‪.‬‬

‫‪ )2‬بدیجه – ‪:Budgets‬‬
‫بدیجه پخپله یو ځلی پالن دی ځکه بدیجه د یو مالی کال لپاره ټاکل کیږی‪،‬‬
‫کله چی مالی کال ختم شی نو بدیجه هم ختمیږی‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪6‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫‪ )3‬پروګرام – ‪:Program‬‬
‫د ورته پروژو مجموعی ته پروګرام وایی‪ ،‬چی دا هم یو ځلی پالن دی‪ ،‬هر‬
‫پروګرام د یو خاص کار لپاره په الره اچول کیږی‪ ،‬کله چی کار خالص شی نو‬
‫پروګرام هم ختمیږی‪.‬‬
‫‪:Portfolio )4‬‬
‫د څو پروګرامونو مجموعی ته پورفولیو وایی‪ ،‬چی دا هم یو ځلی پالن دی‪.‬‬

‫‪ .3‬مبهم یا اضطراری پالن – ‪:Contingency Plan‬‬

‫هغه پالن ته ویل کیږی چی په اظرتاری حاالتو کی جوړیږی او دغه پالن کیدای شی‬
‫اوږد مهاله وی او یا لنډ مهاله وی‪ .‬په بیړنیو حاالتو کی چی کوم پالن جوړیږی هغه‬
‫مخکی تر مخکی نوی اټکل شوی‪ ،‬په دغه حالت کی چی هر شخص فیصله کوی کټه‬
‫او تاوان یی د هامغه شخص پوری مربوط کیږی‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪7‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 :Methods of planning – ‫د پالن جوړونی طریقي‬

Methods of planning

Covergance of Importance of Time period Approach Degree of

activities contents involve adopted formalization

Corprate Strategic
Long term Proactive Formal planning
planning planning

Functional Reactive Informal

Tactical planning Short term
planning planning planning

.‫) طریقی لرو‬۵( ‫مونږ د پالن جوړونی لپاره‬

:‫ – د پوښښ پر اساس پالن جوړونه‬Convergence of activities .1
:‫ – د اتحادی لپاره پالن‬Corporate Planning )1
.‫ لکه الکوزی رشکت‬.‫هغه پالن ته ویل کیږی چی د مکمل سازمان لپاره پالن جوړیږی‬

:‫ – عملیاتی پالن‬Functional planning )2

.‫هغه پالن ته ویل کیږی چی د یو سازمان د یوی څانګی لپاره پالن جوړیږی‬
.‫ د الکوزی رشکت د مرشوباتو د څانګی لپاره پالن‬:‫لکه‬

0778460506 - 0780750066 8 " ‫ حـامـد " نـوری‬:‫ترتیب کوونکی‬

 ‫‪ – Importance of contents .2‬محتویاتو پر اساس پالن جوړونه‪:‬‬
‫‪ – Strategic planning )1‬سرتاتیژیک پالن‪:‬‬
‫دغه پالن د محتویالتو پر اساس جوړیږی‪ ،‬یا د ‪ ۰۰ ، ٪‬یا ‪ ۰۰‬کلونو لپاره جوړیږی‪،‬‬
‫په دی پالن کی زیات مواد شتون لری‪ .‬لکه د یو پوهنتون اوږدمهاله پالن‪.‬‬
‫‪ – Tactical planning )2‬تکتیکی پالن‪:‬‬
‫کله چی اوږدمهاله پالن عملی کوو د هغه لپاره نور کوچنی‪ ،‬کوچنی پالنونه‬
‫جوړو چی دغه پالنونو ته تکتیکی پالن وایی‪ ،‬په دی پالن کی لږ مواد شتون‬
‫لری‪ .‬لکه د یو پوهنتون کلنی پالن‪.‬‬

‫‪ – Time period involved .3‬د وخت پر اساس پالن جوړونه‪:‬‬

‫‪ – Long term planning )1‬اوږد مهاله پالن‪:‬‬
‫هغه پالن ته ویل کیږی چی د یو کال څخه تر ‪ ۰۰‬کلونو یا تر دی هم زیات‬
‫دوام وکړی‪.‬‬
‫‪ – Short term planning )2‬لنډ مهاله پالن‪:‬‬
‫هغه پالن ته ویل کیږی چی د یو کال څخه زیات دوام ونه کړی‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪9‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫‪ – Approach adopted .4‬پيښي ته په کتو رسه پالن جوړونه‪:‬‬
‫‪ – Proactive planning )1‬د پيښي نه مخکی پالن‪:‬‬
‫هغه پالن ته ویل کیږی چی د یوی پيښي لپاره مخکی له مخکی پالن جوړوو‪.‬‬
‫لکه‪ :‬مونږ پوهیږو چی سالنګ هر کال د واورو له کبله بندیږی نو دی ته مخکی‬
‫له مخکی پالن جوړوو چی مونږ باید څه وکړو‪.‬‬
‫‪ – Reactive planning )2‬د پيښي نه وروسته پالن‪:‬‬
‫هغه پالن ته ویل کیږی چی د یوی پيښي د رامنځته کیدو څخه وروسته هغه‬
‫ته پالن جوړوو‪ .‬کله‪ :‬که په یوه سیمه کی ناڅاپی زلزله وشی نو د دی لپاره د‬
‫زلزلی څخه وروسته پالن جوړوو چی مونږ باید څه وکړو‪.‬‬

‫‪ – Degree of formulization .5‬د رسمیت پر اساس پالن جوړونه‪:‬‬

‫‪ – Formal of planning )1‬رسمی پالن‪:‬‬
‫هغه پالن ته ویل کیږی چی په یو اداره کی د سلسله مراتبو یا د سازمان د‬
‫اصولو پر اساس جوړ شوی وی‪.‬‬
‫‪ – Informal planning )2‬غیر رسمی پالن‪:‬‬
‫هغه پالن ته ویل کیږی چی ډیر کوچنی سازمانونو کی ورڅخه استفاده کیږی‪،‬‬
‫چی رسمیات پکی مهم نه دی‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪11‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫پروژه – ‪:Project‬‬
‫پروژه یو موقتی کوشش دی چی ددغه کوشش په واسطه یو نوی تولید یا یو نوی خدمت‬
‫رامنځته کیږی‪.‬‬
‫د انګلستان د اصولو له مخی د پروژی تعریف‪:‬‬
‫پروژه د همغږو کارونو یو سیټ دی چی دغه همغږی کارونه د ځان لپاره د رشوع او ختم‬
‫نقطه لری‪ ،‬دغه همغږی کارونه یا دیو شخص یا د یو سازمان په واسطه تر رسه کیږی‪ ،‬ترڅو‬
‫دغه شخص یا سازمان یو ټاکلی هدف‪ ،‬په ټاکلی وخت‪ ،‬په ټاکلی مرصف او د ټاکلی فعالیتونو‬
‫په واسطه تر السه کړی‪.‬‬
‫د ‪ F.L. Harrison‬له نظره د پروژي تعریف‪:‬‬
‫پروژه یو غیری تکراری کار دی چی د ځان لپاره خاص وخت‪ ،‬خاص مرصف او خاص‬
‫فعالیتونه لری‪.‬‬
‫د پروژی خصوصیات – ‪:Characteristic of project‬‬
‫‪ – Focus .1‬مترکز‪:‬‬
‫هره پروژه د یو خاص هدف لپاره جوړیږی او ټول مترکز په همدغه هدف باندی وی‬
‫کله چی دغه هدف تر السه شی نو پروژه هم خالصیږی‪.‬‬
‫‪ – Life-span .2‬د ژوند دوران‪:‬‬
‫یوه پروژه هیڅکله نه ختمیدونکی حالت نه لری‪ ،‬یعنی الی تناهی حالت نه لری‪.‬‬
‫یوه پروژه یا به عملی کیږی‪ ،‬یا به فسخه کیږی او یا به له منځه ځی‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪11‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫‪ – Team spirit .3‬ګروپی جوړښت‪:‬‬
‫په هره پروژه کی مختلف ګروپونه او د مختلفو تجربو لرونکی اشخاص شتون لری‪ ،‬نو‬
‫په پروژه کی باید د هر شخص نوم او د دندی ډول ولیکل شی‪.‬‬
‫‪ – Live cycle .4‬د ژوند مرحلی‪:‬‬
‫هره پروژه ‪ ٪‬مرحلی لری‪ -۰ :‬ابتدائی کارون‪ -۰ .‬پالن جوړونه‪ -۳ .‬د عملی کیدو برخه‪.‬‬
‫‪ -۴‬کنټرول‪ -٪ .‬ارزیابی‪.‬‬
‫دا د یو پروژی مکملی مرحلی دی‪ ،‬په پروژه کی باید د پروژی ټولی مرحلی او د هغوی‬
‫وخت ولیکل شی‪ ،‬چی لومړی کوم کار په څومره وخت کی‪ ،‬دوهم کوم کار په څومره‬
‫وخت کی همداسی مکمل کارونه په څومره وخت کی پای ته رسیږی‪.‬‬
‫‪ – Unique activities .5‬مختلف فعالیتونه‪:‬‬
‫هره پروژه مختلف فعالیتونه او د کار ساحی لری او د یوی پروژی فعالیتونه د بلی‬
‫پروژی د فعالیتونو رسه فرق کوی‪.‬‬
‫‪ – Attainment of goals .6‬خاص اهداف‪:‬‬
‫د هر سازمان اهداف فرق رسه لری‪ ،‬یو سازمان یوه پروزه په یوډول غواړی او بل‬
‫سازمان یی په بل ډول غواړی‪.‬‬
‫یعنی د هری پروژی اهداف‪ ،‬وخت‪ ،‬پیسی‪ ،‬او فعالیتونه د بلی پروژی رسه فرق کوی‪.‬‬
‫کله چی مونږ یو پروژه د یو خاص هدف لپاره جوړه کړه هغه د بل هدف لپاره نشو‬
‫ټاکلی‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪12‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫‪ – Sequence of activities .7‬د فعالیتونو سلسله‪:‬‬
‫په هره پروژه کی مختلف فعالیتونه شتون لری‪ ،‬نو د هری پروژی د عملی کولو لپاره‬
‫باید سلسله په نظر کی ونیول شی‪ ،‬چی لومړی کوم کار‪ ،‬دوهم کوم کار او په پای کی‬
‫کوم کار تررسه کړو‪.‬‬
‫‪ – Specified time .8‬مشخص وخت‪:‬‬
‫هره پروژه د ځان لپاره د رشوع او پای وخت لری‪ ،‬یعنی د پروژی د هری برخی لپاره‬
‫باید وخت وټاکل شی‪ ،‬چی دغه کار به په دومره وخت کی او دغه کار به په دومره‬
‫وخت کی تر رسه کړو همداسی تر پایه پوری‪.‬‬
‫‪ :Interrelated activities .9‬ورته فعالیتونه‪:‬‬
‫هره پروژه د ځان لپاره یوه سلسله لری چی کارونه یی باید یو پر بل پسی رشوع شی‬
‫او د هر کار لپاره باید وخت وټاکو‪ ،‬یعنی د یو کار ختم د بل کار رشوع ده‪.‬‬
‫لکه‪ :‬په ساختامنی پروژو کی لومړی بنا کار کوی‪ ،‬بیا خشتکار کارکوی‪ ،‬بیا پیپ کار‬
‫کار کوی‪ ،‬بیا برقی او بیا رنګ مال او د دی هر کار وخت معلوم وی چی څومره وخت‬
‫کی به یی خالصوی‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪13‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫د پروژی اهداف – ‪:Objective of Project‬‬
‫هره پروژه باید د ځان رسه ‪ ۳‬اساسی اهداف ولری‪:‬‬
‫‪ – Performance .1‬فعالیتونه‪:‬‬
‫په پروژه کی چی کومی کړنی تر رسه کیږی‪ ،‬مشرتی باید د دغه کړنو څخه رضایت‬
‫ولری‪.‬‬
‫‪ – Within budget .2‬ټاکلی پیيس‪:‬‬
‫د پروژی لپاره چی کومی پيسی ټاکل شوی وی باید په هامغه پیسو پای ته ورسیږی‪،‬‬
‫د پروژی لګښت باید د ټاکل شوی پيسو څخه زیات نيش‪.‬‬
‫‪ – Time scale .3‬ټاکلی وخت‪:‬‬
‫د پروژی لپاره چی کوم وخت ټاکل شوی وی باید په هامغه وخت کی پای ته ورسیږی‪،‬‬
‫پروژه باید د هامغه ټاکلی وخت څخه وروسته والړ نشی‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪14‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫د پروژی طبقه بندی – ‪:Classification of projects‬‬
‫‪ .1‬ملی او بین املللی پروژی ‪:National and international projects -‬‬
‫‪ )1‬بین املللی پروژي – ‪:International project‬‬
‫هغه پروژی ته ویل کیږی چی یو هیواد د بل هیواد رسه په ګډه یو تولید یا‬
‫خدمت وړاندی کړی‪ .‬لکه‪ :‬ټاپی – ‪ TAPI‬پروژه ‪.‬‬
‫‪ )2‬ملی پروژي – ‪:National project‬‬
‫هغه پروژي ته ویل کیږی چی په یو هیواد کی دننه د خپلو امکاناتو په واسطه‬
‫یوه پروژه عملی کړی‪ .‬لکه‪ :‬په افغانستان کی فیرب نوری یا سړک جوړونه‪.‬‬

‫‪ .2‬د صنعت پر اساس پروژی ‪:Industrial and non-industrial projects -‬‬

‫‪ )1‬صنعتی پروژه – ‪:Industrial project‬‬
‫هغه پروژی ته ویل کیږی چی د پیسو د ګټلو لپاره جوړی شوی وی‪.‬‬
‫‪ )2‬غیر صنعتی پروژي – ‪:Non Industrial project‬‬
‫هغه پروژي ته ویل کیږی چی د پيسو د ګټلو لپاره نه وی جوړه شوی بلکی د‬
‫خدمت لپاره جوړ شوی وی‪.‬‬

‫‪ .3‬د ټکنالوجی پر اساس پروژي‪:Project based on level of technology -‬‬

‫‪ )1‬زیاته ټکنالوجی لرونکی پروژه ‪:High technology projects-‬‬
‫هغه پروژی ته ویل کیږی چی د زیاتی ټکنالوجی څخه پکی استفاده شوی‬
‫وی‪ .‬لکه‪ :‬د فضاء ته یو شخص استول یا سټلیټ‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪15‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫‪ )2‬منځ مهاله ټکنالوجی لرونکی پروژه – ‪:Medium technology projects‬‬
‫هغه پروژی ته ویل کیږی چی د منځ مهاله ټکنالوجی څخه پکی استفاده شوی وی‪ .‬لکه‬
‫د سړکونو جوړول یا یوه تولیدی کمپنی جوړول‪.‬‬
‫‪ )3‬لږه ټکنالوجی لرونکی پروژه – ‪:low technology projects‬‬
‫هغه پروژي ته ویل کیږی چی ډیری کمی ټکنالوجی څخه پکی استفاده شوی وی‪ .‬لکه‬
‫د صابون جوړولو رشکت‪.‬‬

‫‪ .4‬د رسمایه ګزاری پر اساس پروژی ‪:Project based on size -‬‬

‫‪ )1‬وړه پروژه – ‪:Small project‬‬
‫هغه پروژي ته ویل کیږی چی مرصف یی د ‪ 1‬یو میلون ډالرو څخه کمه وی‪.‬‬
‫‪ )2‬لویه پروژه – ‪:Large project‬‬
‫هغه پروژی ته ویل کیږی چی مرصف يئ د ‪ 20‬شل میلونه ډالرو څخه زیات وی‪.‬‬
‫‪ )3‬منځ مهاله پروژه – ‪:Medium project‬‬
‫هغه پروژی ته ویل کیږی چی مرصف ئی د ‪ 1‬یو میلون ډالرو څخه زیات او د‬
‫‪ 20‬میلونو ډالرو څخه کم وی‪.‬‬
‫‪ .5‬د ملکیت پر اساس پروژی ‪:Project based on ownership -‬‬
‫‪ )1‬عامه پروژه ‪:public sector projects -‬‬
‫هغه پروژی ته ویل کیږی چی ملکیت ئی د دولت رسه وی‪ .‬لکه‪ :‬صحت عامه‪.‬‬
‫‪ )2‬شخصی پروژه ‪:Privet sector projects -‬‬
‫هغه پروژي ته ویل کیږی چی ملکیت یی د یو عامه شخص رسه وی‪ .‬لکه‪ :‬شخصی رشکت‪.‬‬
‫‪ )3‬ګډه یا رشیکه پروژه ‪:Joint sector projects -‬‬
‫هغه پروژي ته ویل کیږی چی ملکیت يئ د دولت او عامه اشخاصو رسه په‬
‫ګډه وی او په ګډه ئی رسه عملی کوی‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪16‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫‪ .6‬د زیربنا پر اساس پروژه‪:Infrastructure projects -‬‬
‫هغه پروژي ته ویل کیږی چی دولت د عامه خلکو څخه مالیات او ټکسونه راټولوی‬
‫او بیرته ئی د خلکو د هوساینی لپاره په مرصف رسوی او یو شی پری جوړوی‪.‬‬
‫لکه‪ :‬د بندونو جوړول‪ ،‬سړکونه جوړول‪...‬‬
‫‪ .7‬د رضورت پر اساس پروژی ‪:Need based projects -‬‬
‫‪ )1‬توازنی پروژه – ‪:Balancing project‬‬
‫مثالً په کندهار کی ټولی ولسوالی مکتبونه لری‪ ،‬مګر په ارغنداب ولسوالی کی‬
‫مکتبونه نشته نو مونږ غواړو چی په ارغنداب ولسوالی کی هم مکتبونه جوړ‬
‫کړو ترڅو د نورو ولسوالیو رسه یی توازن برابر شی‪ ،‬نو د دی لپاره توازنی پروژه‬
‫جوړوو ترڅو د کندهار ټولی ولسوالی یو شان مکتبونه ولری‪.‬‬
‫‪ )2‬د عرصی کولو پروژه – ‪:Modernization project‬‬
‫هغه پروژي ته ویل کیږی چی د ټکنالوجی د پرمختګ او د سهولت د رامنځته‬
‫کلولو لپاره جوړیږی‪ .‬لکه‪ :‬د تیارو یو رشکت غواړی چی خپلی ټولی تیاری‬
‫بدلی کړی او پر ځای یی نوی عرصی تیاری راوړی نو دغه رشکت باید یوه‬
‫عرصی پروژه جوړه کړی‪.‬‬
‫‪ )3‬پراختیائی پروژه – ‪:Expansion project‬‬
‫هغه پروژي ته ویل کیږی چی په کارونو کی د زیاتوالی د راوستلو لپاره‬
‫جوړیږی‪ .‬لکه‪ :‬یوه کمپنی غواړی خپل تولیدات زیات کړی نو دی باید یوه‬
‫پراختیائی پروژه جوړه کړی‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪17‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫‪ )4‬د بدیل راوستلو پروژه – ‪:Replacement project‬‬
‫هغه پروژی ته ویل کیږی چی په یو شی کی د یو مشکل پر اساس بدلون‬
‫راوستلو لپاره جوړیږی‪ .‬لکه‪ :‬یو هوائی رشکت غواړی چی خپلی ټولی تیاری‬
‫ترمیم کړی او وسایل ئی بدل کړی‪ ،‬د دی لپاره د بدلون پروژه جوړوی‪.‬‬
‫‪ )5‬د تغیر پروژه – ‪:Diversified project‬‬
‫هغه پروژي ته ویل کیږی چی په ټول کاروبار کی د تغیر لپاره جوړیږی‪ .‬لکه‪:‬‬
‫مونږ غواړو چی کندهار ته برق د اوبو په واسطه ورکړو که اوبه وچی شی نو‬
‫دلته مونږ کندهار ته د اوبو د برق پر ځای د شمسی یا ملریز برق جوړوو او په‬
‫خپله لومړی پروژه کی تغیر راولو‪.‬‬
‫‪ )6‬د بیارغونی پروژه – ‪: Rehibition project‬‬
‫هغه پروژې ته ویل کیږی چی د یو له منځه تللی پروژې یا سازمان د بیرته‬
‫فعالولو لپاره جوړیږي مثالَ یوه کمپنۍ له منځه تللی وي او هغه نه بیا پروژه‬
‫جوړو چی بیرته په خپل فعالیت رشوع کړي‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪18‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫د پروژې مدیریت ‪:Project management -‬‬
‫‪ ‬یوه طریقه او دسپلین دی چی په پروژه کی د منابعو لپاره څنګه پالن جوړ کړو‪ ،‬منابع‬
‫څنګه تنظیم کړو او منابع څنګه مدیریت کړو‪.‬‬
‫‪ ‬په پروژه باندی د علمیت‪ ،‬مهارتونو ‪ ،‬تخنیکونو او ماشینونو استعاملولو ته د پروژې‬
‫مدیریت وایی‪.‬‬
‫‪ ‬د پروژي مدیریت د یوه پروژې لپاره دقیق او تنظیم شوی پالن دی چی د دغه پالن‬
‫څخه په یوه پروژه کی يو ځلی استفاده کیږي‪.‬‬
‫‪ ‬د هری پروژی لپاره مونږ لومړی پالن جوړو بیا اهداف ټاکو دا چی دغه اهداف څنګه‬
‫تر السه کوالی شو او د دغو اهدافو تر السه کولو لپاره کومو منالعو ته رضورت لرو‪،‬‬
‫څومره وخت ته رضورت لرو او څومره پیسو ته رضورت لرو دغه ته د پروژی مدیریت‬
‫وایی‪.‬‬

‫د پروژي د مدیریت خصوصیات ‪:Features of project management -‬‬

‫‪ ‬د پروژي مدیریت د یو شخص لخوا کنټرولیږی‪ ،‬او ټول صالحیت د یو شخص رسه‬
‫وی‪.‬‬
‫‪ ‬د پروژي په مدیریت کی باید د مختلفو مهارتونو لرونکی اشخاص راټول شی او د‬
‫دوی د مهارتونو څخه باید استفاده وشی ترڅو دغه پروژه عملی شی‪.‬‬
‫‪ ‬ټول هغه اشخاص چی په پروژه کی کار کوی‪ ،‬دغه اشخاص رسه یو ځای کول او د‬
‫هغی څخه کار اخیستل‪.‬‬
‫‪ ‬د پروژی په مدیریت کی د پروژی مدیر هری برخی لپاره خپلی دندی ورسپارل‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪19‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫د پروژي د مدیریت کاری ساحه ‪:Scope of project management -‬‬
‫‪ .1‬د پروژي د راټولولو مدیریت ‪:Project integration management -‬‬
‫د دی مدیریت دنده دا ده چی د پروژی ‪ ٪‬واړه مرحلی رسه یو ځای کوی او پروژه‬
‫رسه راټولوی او پروژه یو صحیح طرف ته رهنامئی کوی‪.‬‬
‫یا د دی لپاره چی پروژه رسه راټوله شی نو باید یو شخص وټاکو چی خلک رسه‬
‫همغږی کړی او کارونه په صحیح ډول تر رسه کړی‪.‬‬
‫‪ .2‬د پروژي د اندازه کولو مدیریت ‪:Project scope management -‬‬
‫د دی مدیریت دنده دا ده چی په پروژه کی کوم کارونه رضوری دی او کوم کارونه‬
‫رضوری نه دی‪ ،‬هغه کارونه چی رضوری وی تر عملی کوو ئی او هغه کارونه چی‬
‫رضوری نه وی هغه نه عملی کوو‪.‬‬
‫یا – دا مدیریت مونږ ته ښی چی کوم کارونه په پروژه کی دخیل دی او کوم کارونه‬
‫دخیل نه دی‪ ،‬په پروژه کی دخیل کارونه عملی کوو او غیر دخیل کارونه پریږدو‪،‬‬
‫ځکه که اضافه کارونه تر رسه کړو نو زمونږ اظافه مرصف کیږی او ګټه نه کوی‪.‬‬
‫‪ .3‬د پروژي د وخت مدیریت ‪:Project time management -‬‬
‫دلته د پروژی مدیر د پروژی د هری برخی لپاره وخت ټاکی چی په کوم وخت کی‬
‫رشوع او کوم وخت کی باید پای ته ورسیږی‪ .‬او ټول کارونه په خپل وخت په صحیح‬
‫ډول تر رسه کول‪.‬‬

‫عموماً هغه پروژی ناکامه کیږی چی د وخت‪ ،‬اندازی او د مرصف مدیریت ئی په‬
‫صحیح ډول تر رسه نه شی‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪21‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫‪ .4‬د پروژي د مصارفو مدیریت ‪:Project cost management -‬‬
‫په دغه مدیریت کی د پروژی مدیر د پروژي لپاره مکمل مصارف سنجوی چی په دغه‬
‫پروژي باندی څومره مرصف راځي‪ .‬او د هری برخی لپاره خپل‪ ،‬خپل مصارف‬
‫سنجوی‪ .‬په هری پروژی باندی باید دومره مرصف وشی چی د پروژي لپاره ټاکل‬
‫شوی وی‪.‬‬
‫‪ .5‬د پروژی د کیفیت مدیریت ‪:Project Quality management -‬‬
‫دلته د پروژي مدیر پروژه باید په هغه کیفیت برابر کړی چی په لومړی رس کی ورڅخه‬
‫غوښتل شوی وی‪ .‬یعنی د پروژي کیفیت باید د غوښتنی مطابق وی‪.‬‬

‫‪ .6‬د پروژي لپاره د برشی منابعو مدیریت ‪:Project HR management -‬‬

‫دلته د پروژی مدیر د هغه کسانو څخه باید په صحیح ډول کار واخلی چی په پروژه‬
‫کی دخیل وی‪ ،‬تر څو پروژه په خپل وخت او په صحیح ډول تر رسه شی‪.‬‬

‫‪ .7‬د پروژي د خطر مدیریت ‪:Project risk management -‬‬

‫د پروژی مدیر باید په پروژه کی منفی خطرونه کم کړی او مثبت خطرونه لوړ کړی‪.‬‬
‫د پروژی مدیر باید د پروژي معلوم خطرونه مخکلی له مخکی پيښبینی کړی او نا‬
‫معلوم خطرونه په صحیح ډول مدیریت کړی‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪21‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫د پروژي د مدیریت کولو پروسه ‪:Project management process -‬‬
‫‪ .1‬د پل یا رشوع پروسه ‪:Initiation process -‬‬
‫په دغه پروسه کی مونږ د پروژي لپاره هدف ټاکو چی کوم کارونه باید مونږ په خپله‬
‫پروژه کی تر رسه کړو‪ .‬او خپل رضورت ته ګورو چی مونږ څه شی ته رضورت لرو‪.‬‬
‫دغه پروسه لږ وخت او لږ مرصف ته رضورت لری‪.‬‬
‫‪ .2‬د پالن جوړولو پروسه ‪:Planning process -‬‬
‫په دغه پروسه کی مونږ د ټولی پروژی لپاره پالنونه جوړوو تر څو دغه راتلونکی پروژه‬
‫د همدغه پالنونو مطابق عملی کړو‪.‬‬
‫په پروژه کی (‪)۲‬دوه ډوله پالن جوړونه کوالی شو‪:‬‬
‫‪ )1‬اصلی پالن ‪:Core (main) planning -‬‬
‫په دغه پالن کی الندی شیان شامل دی‪:‬‬
‫‪( Scope statement plan ‬کوم کارونه رضوری دی چی مونږ يی باید تر رسه کړو)‪.‬‬
‫‪( CSF ‬د کامیابی رازونه مو پکی ذکر کوو)‪.‬‬
‫‪( WBS‬د کار تقسیم کول پکی ذکر کیږی یعنی کوم کار په کوم وخت کی تر رسه شی)‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪( Budget ‬د پروژی مکمل مرصف پکی ذکر کوو)‪.‬‬
‫‪( HR ‬د پروژي د عملی کولو لپاره د برشی منابعو رضورت پکی ذکر کوو)‪.‬‬
‫‪(Procurement plan ‬هر شخص ته خپله‪ ،‬خپله دنده ورکوو‪.‬‬
‫‪ )2‬کومکی پالن – ‪:Supporting plan‬‬
‫دغه پالن د اصلی پالن رسه کومکی پالن دی‪.‬‬
‫یعنی کوم کارونه چی مونږ په پروژه کی تر رسه کوو دا خو په اصلی پالن کی‬
‫ذکر کیږی‪ .‬او هغه کارونه چی په پروژه کی په مستقیم ډول دخیل نه وی هغه‬
‫په کومکی پالن کی ذکر کوو‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪22‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫‪ .3‬د اجرا کولو یا عملی کولو پروسه ‪:Implementation process-‬‬
‫په دغه پروسه کی مونږ خپله پروژه عملی کوو‪ .‬او په دغه پروسه کی اصلی او کومکی‬
‫پالنونه دواړه عملی کیږی‪.‬‬

‫‪ )1‬اصلی پالن ‪:Core (main) planning -‬‬

‫په دغه پروسه کی لومړی اصلی پالن عمی کیږی چی ‪ ٪۰۵‬مرصف‪ ٪۰۵ ،‬برشی‬
‫قوی او ‪ ٪۰۵‬وخت ته رضورت لری‪.‬‬
‫‪ )2‬کومکی پالن – ‪:Supporting plan‬‬
‫په دغه پروسه کی کی کومکی پالن هم عملی کیږی چی الندی شیان پکی شامل دی‪:‬‬
‫‪:Quality Assurance ‬‬
‫یعنی یو شخص باید موجود وی تر څو د دغه پالنونو د کیفیت څخه نظارت‬
‫وکړی چی کارونه سم روان دی که نه‪.‬‬
‫‪:Team Development ‬‬
‫دلته مونږ د ټیمونو ترتیب کوو‪ ،‬لکه‪ :‬د ‪ HR‬ټیم څنګه جوړ کړو‪ ،‬د استخدام ټیم‬
‫څنکه جوړ کړو او د نورو کارمندانو ټیم څنګه جوړ کړو‪.‬‬
‫‪:Information distribution ‬‬
‫د هر چا څخه چی مونږ پروژه اخیستی وی مونږ باید هغه ته د پروژی په اړه‬
‫مکمل معلومات ورکړو‪.‬‬
‫‪:Vendor selection ‬‬
‫یعنی د دغه پروژی لپاره کوم ډول خریداری وکړو او د هر ډول مرصف لپاره باید‬
‫مونږ سنجش وکړو‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪23‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫‪ .4‬د کنټرول کولو پروسه ‪:Controlling process -‬‬

‫په دغه پروسه کی د پروژی څخه لیدنه کوو چی دغه پروژه د ټاکل شوی اهدافو‬
‫مطابق روانه ده که نه‪ ،‬کوم هدف چی مونږ ټاکلی هغه ترالسه شوی که نه‪.‬‬

‫‪ .5‬د پای ته رسولو پروسه ‪:Closing process -‬‬

‫په دغه پروسه کی پروژه د کنټرول څخه وروسته پای ته رسیږی او پروژه خپل اصلی‬
‫مالک ته د مکملو اسنادو رسه سپارل کیږی‪.‬‬

‫د پروژی د ژوند دوران ‪:The Project life cycle -‬‬

‫‪ .1‬د نظرئی پړاو ‪:Conception phase -‬‬
‫دلته د پروژی لپاره یوه ذهنی طرحه جوړوو او په یو کاغذ ئی لیکو‪.‬‬

‫‪ .2‬د وضاحت پړاو ‪:Definition phase -‬‬

‫په دغه پړاو کی هغه ذهنی طرحه چی د کاغذ پر مخ لیکل شوی وه هغه ته عملی بڼه ورکوو‪.‬‬

‫‪ .3‬دپان جوړونی پړاو ‪:Planning phase -‬‬

‫په دغه پړاو کی د پروژی لپاره یو منظم پالن جوړوو‪.‬‬

‫‪ .4‬د تطبیق کولو پړاو ‪:Implementation phase -‬‬

‫په دغه پړاو کی د پروژی لپاره کارمندانو استخداموو‪ ،‬انجیرننګ ټیم او خام مواد برابروو او‬
‫پروژی باندی عملی کار کوو‪.‬‬

‫‪ .5‬د تړلو یا بندولو پړاو ‪:Project clean up phase -‬‬

‫په دغه پړاو کی پروژه پای ته رسیږی او ټوله پروژه په دقیق ډول چک کوو‪ ،‬که کوم تغیر ته‬
‫رضورت وی نو تغیر پکی راولو او د استعامل لپاره الرښوونه ورته کوو او په پای کی مکمل‬
‫اسناد هغه چاته سپارو چی په پروژه کی زمونږ رسه دخیل نه وی‪ .‬لکه د ټولنی خلک‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪24‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫د پروژی د مدیریت د پوخوالی موډل ‪:Project Management Maturity -‬‬
‫دا موډل مونږ ته دا راښی چی یو سازمان د پروژی په عملی کولو کی څومره پوخ ‪ ،‬مسلکی او باتجربه‬
‫دی‪ ،‬د هر سازمان د پروژی پوخوالی د بل سازمان رسه فرق لری‪.‬‬

‫کله چی دولت سازمانونو ته پروژی ورکوی نو د ځان رسه د پروژی په مدیریت کی یو ټیم لری چی د‬
‫پروژی د ورکړی څخه مخکی سازمانونه چک کوی چی څومره تجربه لری او څومره پروژیي په‬
‫بریالیتوب رسه پای ته رسولی دی‪ ،‬بیا خپله پروژه ورکوی‪.‬‬

‫یو سازمان هغه وخت د پروژی په برخه کی پوختیا ته رسیږی چی د پروژی د عملی کولو په برخه کی‬
‫د پوخوالی رشایط‪ ،‬اصول او معیارونه ئی پوره کړی وی‪.‬‬

‫د پروژي د مدیریت د پوخوالی ‪:Project Management maturity levels -‬‬

‫‪:Ad hoc level .1‬‬

‫هغه سازمانونه چی په ابتدایی سطحه کی وی‪:‬‬
‫‪ ‬هغه سازمانونه دی چی ځينی پروژی په نیامیی کی تری پاتی وی‪.‬‬
‫‪ ‬هغه سازمانونه دی چی مسلکی او دوامداره پرسونل نه لری‪.‬‬
‫‪ ‬هغه سازمانونه دی چی ټول کارونه د پروژی په مدیر تر رسه کوی‪.‬‬
‫‪ ‬هغه سازمانونه دی چی د پروژی پيشبینی نشی کوالی چی څومره وخت نسی او پای ته‬
‫رسیږی او که نه‪.‬‬
‫‪ ‬هغه سازمانونه دی چی د ځان رسه قوی مالتړ نه لری‪ .‬لکه ماشیرنی او ټکنالوجی‪.‬‬
‫‪ ‬هغه سازمانونه دی چی د یوی پروژي زده کړه او تجربه بلی پروژی ته نشی انتقالولی‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪25‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫‪:Foundation level .2‬‬
‫هغه سازمانونه چی د ابتدایی سطحی څخه لوړ وی‪:‬‬
‫هغه سازمانونه دی چی د پروژی د مدیریت په برخه کی مکمل مالتړ ولری‪ .‬لکه ماشیرنی او‬ ‫‪‬‬
‫ټکنالوجی‪.‬‬
‫هغه سازمانونه دی چی د کارمندانو د تجربو څخه په تکراری ډول استفاده کوی‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫هغه سازمانونه دی چی د پروژی نتیجه تر زیاته پیشبینی کوالی شی‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫هغه سازمانونه دی چی د پروژی په عملی کولو کی د پروژی د مدیریت د تخنیکونو او‬ ‫‪‬‬
‫علمیتونو څخه استفاده کوی‪.‬‬

‫‪ :Managed level .3‬ترشیح نشته‬

‫‪ :Integrated level .4‬ترشیح نشته‬
‫‪ :Optimizing level .5‬ترشیح نشته‬

‫د پروژي انتخابول ‪:Project Selection -‬‬

‫هغه پروسه ده چی د پروژو سیټونه پکی ارزیابی کیږی او د هغه څخه یوه غوره پروژه انتخابیږی او دا‬
‫یو ډير سخت کار دی‪.‬‬
‫د پروژي د انتخابولو معیارونه‪:‬‬
‫‪ .1‬حقیقی ‪:Realism -‬‬
‫پروژه باید د یو مشخصی ستونزی د حلولو لپاره وی‪.‬‬
‫‪ .2‬وړتیا ‪:Capability -‬‬
‫په پروژه کی باید هامهنګی موجوده وی او په دوامداره ډول د عملی کیدو وړتیا ولری‪.‬‬
‫‪ .3‬تغیر منونکی – ‪:Flexibility‬‬
‫پروژه باید د رضورت په وخت کی د تغیر وړتیا ولری‪.‬‬
‫‪:Ease of use .4‬‬
‫‪ .5‬قیمت ‪:Cost -‬‬
‫د پروژي د هری برخی قیمتونه باید وسنجول شی‪.‬‬
‫‪ .6‬کمپیوټرایز ‪:Easy to computerization -‬‬
‫د پروژي لپاره باید یو منظم ډاټابیس موجود وی‪ ،‬ترڅو معلومات پکی په اسانی رسه ذخیره او‬
‫انتقال شی‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪26‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫هغه فکټورونه چی پروژي باندی تاثیر کوی ‪:Factor affecting project -‬‬
‫‪ .1‬عمومی فکټور ‪:General factors -‬‬
‫‪ ‬کارمندانو ناخوښی یا نه رضایت په پروژي باندی تاثیر کوی‪.‬‬
‫‪ ‬د برق تلل او راتلل په پروژي باندی تاثیر کوی‪.‬‬
‫‪ ‬د هوا خرابوالی په پروژي باندی تاثیر کوی‪.‬‬
‫‪ ‬د کارمندانو لخوا اتصاب کول په پروژي باندی تاثیر کوی‪.‬‬

‫‪ .2‬د دولت پوری اړوند فکټورونه ‪:Government related factors -‬‬

‫‪ ‬د دولت لخوا د پروژی تیرول او پروسه ئی عملی کول په پروژي باندی تاثیر کوی‪.‬‬
‫‪ ‬دولت رسه د پیسو نشتون په پروژي باندی تاثیر کوی‪.‬‬
‫‪ ‬د دولت لخوا د پروژی تصدیق کول‪ ،‬منل‪،‬نظارت او نوری غوښتنی په پروژي باندی‬
‫تاثیر کوی‪.‬‬
‫‪ .3‬د ساحی اړند فکټورونه ‪:Site related factors -‬‬
‫‪ ‬د پروژي د عملی کولو ځای پاکول یا خنډونه له منځه وړل په پروژي باندی تاثیر کوی‪.‬‬
‫‪ ‬محلی او ټولنیز مشکالت هم په پروژي باندی تاثیر کوی‪.‬‬

‫‪ .4‬د کمیت ترالسه کولو پوری اړوند فکټورونه ‪:Problems due to shortage -‬‬
‫‪ ‬کوم ځای کی چی پروژه عملی کوو باید دومره خام مواد انتقال کړو چی زمونږ کارونه‬
‫ونه ځنډوی چی دغه مواد زمونږ په پروژي باندی تاثیر کوی‪.‬‬
‫‪ ‬ګاز‪ ،‬د ولډنګ سامان او برقی سامان په پروژي باندی تاثیر کوی‪.‬‬
‫‪ ‬مسلکی او غیر مسلکی کارمندان هم په پروژي باندی تاثیر کوی‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪27‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫‪ .5‬د موادو د کمښت فکټورونه ‪:Vender/Material related factors -‬‬
‫‪ ‬د خامو موادو کم یا بی وخته راوړل په پروژي باندی تاثیر کوی‪.‬‬
‫‪ ‬غیر نورمال د مواد انتقال په پروژي باندی تاثیر کوی‪.‬‬
‫‪ ‬په الره کی د خامو موادو خرابیدل په پروژي باندی تاثیر کوی‪.‬‬

‫‪ .6‬د قراردادی اړوند فکټورونه ‪:Contractors related factors -‬‬

‫‪ ‬د قراردادی لخوا د پروژي د چک کولو پالن په پروژي باندی تاثیر کوی‪.‬‬
‫‪ ‬د قراردادی لخوا د پروژی نظارت نه کول په پروژي باندی تاثیر کوی‪.‬‬
‫‪ ‬د قرارادی رسه د پروژي لپاره د کافی اندازه پیسو نشتون په پروژي باندی تاثیر کوی‪.‬‬
‫‪ ‬د قراردادی لخوا د پروژی څخه صحیح مدیریت او څارنه نه کول په پروژي باندی تاثیر‬
‫کوی‪.‬‬

‫‪ .7‬د پروژه ورکوونکی اړوند فکټورونه ‪:Owners related factors -‬‬

‫‪ ‬د ډيزاین په انتخاب او نورو غوښتنو کی د وخت تیرول په پروژي باندی تاثیر کوی‪.‬‬
‫‪ ‬د پروژی ورکوونکی رسه د کافی پیسو نشتون په پروژي باندی تاثیر کوی‪.‬‬
‫‪ ‬که د پروژی ورکوونکی لومړی پروژه وی نو د هغوی النجی په پروژي باندی تاثیر کوی‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪28‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫د پروژی د انتخابولو میتودونه ‪:The nature of project selection model -‬‬
‫هره پروژه چی انتخابیږی یا به حسابی وی یا به غیر حسابی وی‪.‬‬
‫‪ )1‬حسابی – ‪:Numeric‬‬
‫‪ )2‬غیر حسابی ‪:Non-numeric -‬‬

‫د دغه دواړو میتونونو څخه چی هر سازمان استفاده کوی د میتود انتخاب د پروژی مدیر کوی او ټول‬
‫مسولیت یی هم په غاړه وی‪.‬‬

‫‪ .1‬غیر حسابی ‪:Non-numeric -‬‬

‫هغه پروژی ته ویل کیږی چی د پیسو ګټه پکی نه سنجول کیږی‪ ،‬بکلی خدمت ته ارزښت ورکول‬
‫کیږی‪.‬‬

‫د غیر حسابی پروژو ډولونه ‪:Types of non-numeric mode -‬‬

‫‪ .1‬رضوری عملیاتی پروژی ‪:Operating necessity projects -‬‬
‫هغه پروژی ته ویل کیږی چی د رضورت پر اساس عملی کیږی په اول کی په پیسو خربی نه‬
‫کوی وائی چی په هر قیمت وی باید دا پروژه عملی شی به پای کی ټولی پیسی ورکوی‬
‫‪ .2‬رقابتی پروژي ‪:Competitive projects -‬‬
‫دلته که یوه کمپنی نوی تولید وکړی‪ ،‬بله کمپنی هم د رقابت پر اساس یو نوی تولید کوی که هر‬
‫څومره مرصف پری راشی فرق نه کوی‪.‬‬
‫‪ .3‬د ډار پروژی ‪:Scared projects -‬‬
‫هغه پروژي ته ویل کیږی چی د لوړ مقام لخوا د پروژی د عملی کولو لپاره آمر کیږی چی باید‬
‫عملی شی که هر څومره مرصف پری راشی فرق نه کوی‪.‬‬
‫‪ .4‬تولیدلی سلسله لرونکی پروژي ‪:Product line extension projects -‬‬
‫هغه پروژی ته ویل کیږی چی یوه کمپنی په خپلو تولیداتو کی یو نوی تولید اضافه کوی ګټه‬
‫وکړی او که تاوان‪ ،‬که هر څومره مرصف پری راشی فرق نه کوی‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪29‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫‪ .2‬حسابی – ‪:Numeric‬‬
‫هغه پروژی ته ویل کیږی چی ګټه پکی سنجول کیږی چی په پای څومره پیسی پاتی کیږی‪.‬‬

‫‪:Payback period .1‬‬

‫یعنی په یوه پروژه کی مو په لومړی رس کی څومره پیسی مرصف کړی او دغه پیسی به په څومره‬
‫وخت کی ترالسه کړو او ګټه به وکړو که تاوان‪.‬‬
‫دغه پیسی چی هر څومره زیاتی وی هامغومره ئی ګټه زیاته وی‪.‬‬

‫د ‪ Payback period‬ګټي‪:‬‬
‫‪ ‬د ‪ P.B.P‬څخه کوچنی کمپنی استفاده کوی‪.‬‬
‫‪ ‬د ‪ P.B.P‬په واسطه مونږ معلومولی شو چی په څومره وخت کی خپلی پیسی تر السه کوالی شو‪.‬‬
‫‪ ‬د ‪ P.B.P‬د تررسه کولو مرصف ډير کم دی هره کمپنی کوالی شی چی تر رسه یی کړی‪.‬‬
‫‪ P.B.P ‬مونږ ته د پروژی پیسی معلوموی چی په څومره وخت کی ترالسه کیږی‪ ،‬که په زیات‬
‫وخت کی ترالسه کیږی نو خطر ئی هم زیات وی او که په کم وخت کی ترالسه کیږی نو خطر‬
‫ئی هم کم وی‪.‬‬
‫‪ ‬که مونږ د یوی پروژی لپاره پور اخیستی وی نو ‪ P.B.P‬مونږ ته دا راښی چی په څومره وخت‬
‫کی باید دا پور ادا کړو‪.‬‬

‫د ‪ Payback period‬تاوانونه‪:‬‬
‫‪ P.B.P ‬مرصف په نظر کی نه نیسی وخت په نظر کی نیسی‪.‬‬
‫‪ P.B.P ‬مونږ ته د مرصف شو پیسو اندازه او وخت راښی د هغه نه اضافه پیسی یا ګټه نه راښي‪.‬‬
‫‪ ‬په ‪ P.B.P‬کی ټولو پیسو ته یو ډول ارزښت ورکول کیږی‪.‬‬
‫‪ P.B.P ‬د پروژی په جریان کی استهالک په نظر کی نه نیسی‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪31‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

‫‪ -۱‬مثال‪ :‬یوه پروژه چی ټوله ‪ 7‬کاله وخت لری او په لومړی رس کی مو په پروژی باندی ‪ 105‬میلونه‬
‫ډالر مرصف کړی او هر کال مونږ ته ‪ 25‬میلونه ډالر راکوی‪ ،‬نو مونږ به خپلی ‪ 105‬میلونه ډالر مرصف‬
‫شوی پیسی په څو کالونو کی ترالسه کړو؟‬

‫اوله پانګه‪ 105 :‬میلونه ډالر‬

‫ترالسه شوی پیسی‪ 25 :‬میلونه ډالر‬
‫ټول مرصف شوی پیسی به په څومره وخت کی ترالسه کړو‪ :‬؟ = ‪4.2‬‬

‫د ‪ Payback period‬فورمول‪:‬‬
‫‪B‬‬
‫‪Payback Period = A +‬‬
‫‪C‬‬
‫لومړنی پانګه‬
‫‪Payback Period = A +‬‬
‫په یو وخت کی ترالسه شوی پیسی‬

‫‪𝟏𝟎𝟓 𝒎𝒊𝒍𝒍𝒊𝒐𝒏 $‬‬

‫= 𝑷 ‪𝑷. 𝑩.‬‬ ‫𝟐 ‪= 𝟒.‬‬
‫‪𝟐𝟓 𝒎𝒊𝒍𝒍𝒊𝒐𝒏 $‬‬

‫یعنی په دغه پروژه کی زمونږ ‪ 105‬میلونه ډالر مرصف شوی پیسی په ‪ 4.2‬کالونو کی ترالسه کوالی شوو‪ ،‬د‬
‫‪ 4.2‬کالونو څخه وروسته تر ‪ 7‬کلونو پوری چی کومی پیسی راکول کیږی هغه زمونږ ګټه ده‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪31‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

‫‪ -۲‬مثال‪ :‬د یوی پروژی په رشوع کی مونږ ‪ 50‬میلونه ډالر مرصف کړی‪ ،‬چی په لومړی کال کی مونږ ته‬
‫‪ 01‬میلونه ډالر راکړل‪ ،‬په ‪ 2‬کال کی مون‪ .‬ته ‪ 01‬میلونه ډالر راکړل‪ ،‬په ‪ 3‬کال کی ‪ 16‬میلونه ډالر راکړل‪،‬‬
‫په ‪ 4‬کال کی ‪ 19‬میلونه ډالر راکړل او په ‪ 5‬کال کی ‪ 22‬میلونه ډالر راکړل‪.‬‬
‫)‪(cash flows in millions‬‬ ‫‪Cumulative‬‬
‫‪Year‬‬ ‫‪Cash Flow‬‬ ‫‪Cash Flow‬‬

‫‪0‬‬ ‫)‪(50‬‬ ‫)‪(50‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪10‬‬ ‫)‪(40‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪13‬‬ ‫)‪(27‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪16‬‬ ‫)‪(11‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪30‬‬

‫یعنی مونږ د پروژی په رشوع کی ‪ 50‬میلونه ډالر مرصف کړل او دوی هر کال مخلف اندازه پیسی راکولی‪،‬‬
‫په هر کال کی چی زمونږ ‪ 50‬میلونه ډالر پوره شو د هغه څخه وروسته چی کومی پیسی راکوی هغه زمونږ‬
‫ګټه ده چی دلته په ‪ 3‬کالونو کی زمون‪ 50 .‬میلونه ډالر پوره شوی او د ‪ 3‬کلونو څخه وروسته زمونږ ګټه‬
‫رشوع کیږی چی دلته تقریبا ً ‪ 30‬میلونه ډالر برابریږی‪.‬‬

‫‪:)Accounting or Average rate of return) – ARR‬‬

‫دا موډل مونږ ته په پروژی باندی مرصف شوی پیسی په فیصدی باندی ښی‪ ،‬یعنی په پروژی باندی ټول‬
‫مرصف ‪ ۰۰۰‬فیصده شوی دغه مرصف په لومړی کال څو فیصده راکول کیږی‪ ،‬په دوهم کال څو فیصده‬
‫راکول کیږی او په دریم کال څو فیصدده راکول همداسی تر پایه‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪32‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫د ‪ ARR‬فورمول‪:‬‬
‫𝒈𝒏𝒊𝒏𝒓𝒂𝒆 𝒕𝒆𝒏 𝒆𝒈𝒂𝒓𝒆𝒗𝑨 𝒍𝒂𝒖𝒏𝒏𝑨‬
‫𝒕𝒏𝒆𝒎𝒕𝒔𝒆𝒗𝒏𝒊 𝒍𝒂𝒏𝒊𝒈𝒊𝒓𝑶‬
‫‪* 100‬‬

‫کلنی خالصه اوسطه ګټه‬

‫‪* 100‬‬
‫اصلی رسمایه‬
‫مثال‪ :‬یوه کمپنی یو ماشین په ( ‪ )004444‬ډالر واخیسته‪ ،‬دغه ماشین د کال ‪ 35000‬ډالر خساره‬
‫لری‪ 50000 ،‬ډالر مرصف لری او هر کال مونږ ته ‪ 200000‬ډالر ګټه راکوی‪.‬‬
‫اوس مونږ دا معلوموو چی هر کال دغه ماشین مونږ ته څو فیصده پیسی ګټلی شی‪.‬‬

‫‪420000 $‬‬ ‫ټوله رسمایه‪:‬‬

‫‪00444 $‬‬ ‫خساره ‪:‬‬
‫‪50000 $‬‬ ‫مرصف ‪:‬‬
‫‪20000 $‬‬ ‫ګټه‪:‬‬
‫‪35000+50000 = 85000‬‬
‫‪200000‬‬
‫‪− 85000‬‬ ‫‪115000‬‬
‫‪∗ 𝟏𝟎𝟎 = 𝟐𝟕%‬‬
‫‪115000‬‬ ‫‪420000‬‬

‫د ‪ A.R.R‬ګټي‪:‬‬
‫‪ ‬په اسانی رسه حسابیږی‪.‬‬
‫‪ ‬په جاری پیسو باندی پام کوی‪.‬‬

‫د ‪ A.R.R‬تاوانونه‪:‬‬
‫‪ ‬د وخت او د پیسو ارزښت له منځه وړی‪.‬‬
‫‪ ‬پیسی یی مشخص اکاونټ ته جمع کیږی‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪33‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫د پروژی پروپوزل ‪:Project proposal -‬‬
‫‪ ‬د یوی پروژی مکمل وضاحت یا ترشیح کولو ته پروپوزل ویل کیږی‪.‬‬
‫‪ ‬پروپوزل د یوی پروژی عملی کیدونکی کړنو او پالنونو ته ویل کیږی چی د دغه کړنو او پالنونو‬
‫په واسطه څنګه د پروژی اهداف تر السه کړو‪.‬‬

‫پروپوزل په (‪ )۲‬ډوله دی‪:‬‬

‫‪ .1‬غوښتل شوی – ‪:Solicited‬‬
‫هغه پروپوزل ته ویل کیږی چی یو سازمان ته ‪ R.F.P‬لیږل شوی وی او هغه په مقابل کی‬
‫ورته خپل پروپوزل استولی وی‪ .‬یعنی سازمان ورڅخه د پروپوزل غوښتنه کړی وی‪.‬‬

‫‪ .2‬نه غوښتل شوی – ‪:Unsolicited‬‬

‫هغه پروپوزل ته ویل کیږی چی یو سازمان ته ‪ R.F.P‬نوی لیږل شوی او هغی خپل پروپوزل‬
‫استولی وی‪ .‬یعنی سازمان ورڅخه د پروپوزل غوښتنه نوی کړی‪.‬‬

‫‪ – Request for proposal -‬د پروپوزل لپاره وړاندیز‪:‬‬ ‫‪R.F.P‬‬

‫دا هغه ورقه ده چی د پروپوزل د لیکلو څخه مخکی د سازمان لخوا نورو سازمانونو ته استول کیږی‪،‬‬
‫ترڅو هغوی د ‪ R.F.P‬مطابق خپل پروپوزل جوړ او راولیږی‪.‬‬
‫په دی کی د پروژی ټول مشخصات لیکل کیږی چی پروژه باید په کوم معیار‪ ،‬په کوم ځای‪ ،‬په څومره‬
‫مرصف او په څومره وخت کی عملی شی‪.‬‬

‫‪ R.F.P‬په (‪ )۲‬ډوله دی‪:‬‬

‫‪ – Target R.F.P .1‬ټاکل شوی‪:‬‬
‫دا ‪ R.F.P‬یواځي هغه مشخصو سازمانونو ته استول کیږی چی د دغه سازمان رسه ئی نوری‬
‫پروژی هم عملی کړی وی او ښه سابقه ولری‪ ،‬نوموړی سازمانونه بیا د ‪ R.F.P‬په مقابل‬
‫کی خپل پروپوزلونه استوی‪ .‬دغه ‪ R.F.P‬هر سازمان ته نه استول کیږی‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪34‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫‪ – Open R.F.P .2‬خالص‪:‬‬
‫دا هغه ‪ R.F.P‬ده چی ټولو سازمانونو ته استول کیږی‪ ،‬سازمان پکی نه مشخص کیږی او‬
‫نوموړی سازمانونه بیا د ‪ R.F.P‬په مقابل کی خپل پروپوزلونه استوی‪ .‬دغه ‪ R.F.P‬هر‬
‫سازمان ته استول کیږی‪.‬‬

‫د ‪ R.F.P‬نور نومونه‪:‬‬
‫‪Procurement invitation‬‬ ‫‪(PI) ‬‬
‫‪Procurement Request‬‬ ‫‪(PR) ‬‬
‫‪Request for bid‬‬ ‫‪(RFB) ‬‬
‫‪Invitation for bid‬‬ ‫‪(IFB) ‬‬

‫په ‪ RFP‬کی الندی شیان لیکل کیږی‪:‬‬

‫‪ .1‬د پروژی پس منزر ‪:Project background -‬‬
‫‪ ‬د پروژي اړتیا لیکل کیږی‪ ،‬چی دغه پروژی ته مونږ څه رضورت لرو‪.‬‬
‫‪ ‬د پروژی کاری ساحه لیکل کیږی‪.‬‬
‫‪ ‬د پروژی نتیجه لیکل کیږی‪.‬‬

‫‪ .2‬د پروژي د انتقال یا ختم وخت ‪:Project deliverable and deadlines -‬‬
‫‪ )0‬دلته د پروژي د عملی کولو لپاره وخت ټاکل کیږی‪ ،‬چی دغه پروژه په دومره وخت کی خطمیږی‪.‬‬

‫‪ .3‬د کړنو وضاحت ‪:Project performance specification -‬‬

‫‪ )2‬دلته د کار د تررسه کولو طریقه لیکل کیږی‪ .‬چی کوم کار‪ ،‬څوک او څنګه تر رسه کړی‪.‬‬

‫‪ .4‬د پیسو ورکړه ‪:Funding levels -‬‬

‫‪ )1‬دلته د پروژي د مرصف پیسی لیکل کیږی‪ ،‬مګر د دغه پیسو د ورکړی موده نه لیکل کیږی‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪35‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫په زیاتره ‪ RFP‬کی د مرصف شوو پيسو د ورکړی موده نه لیکی چی په دومره وخت کی دومره‬
‫پیسی درکووم‪.‬‬

‫‪ .5‬د راپور غوښتنه ‪:Reporting requirements -‬‬

‫‪ )4‬دلته د راپور غوښتنه لیکل کیږی چی د پروژی په جریان کی څومره وخت کی باید راپور راکړی‪.‬‬

‫‪ .6‬د قرارداد مدیریت ‪:Contract Administration -‬‬

‫‪ )5‬دلته هغه شیان لیکل کیږی چی مونږ حق اولیت ورکړی وی چی لومړی باید دغه دغه کارونه‬
‫وکړی او وروسته بیا نور کارونه وکړی‪.‬‬

‫‪ .7‬خاصه غوښتنه ‪:Special requirements -‬‬

‫‪ )6‬دلته د پروژی د قرارداد پرته نوری غوښتنی لیکل کیږی‪ ،‬چی دا کارونه هم باید تر رسه شی‪.‬‬

‫کله چی ‪ RFP‬ولیکل شی نو مختلفو سازمانونو ته استول کیږی او دغه سازمانونه ‪ RFP‬چک کوی چی دغه پروژه‬
‫عملی کوالی شی که نه‪ ،‬هر سازمان چی تاید کړ نو د ‪ RFP‬په مقابل کی خپل پروپوزل استوی‪.‬‬

‫د پروژی د پروپوزل اماده کول ‪:Project proposal preparation -‬‬

‫کله چی یو سازان ته ‪ RFP‬واستول شی نوموړی سازمان بیا د ‪ RFP‬مقابل کی خپل پروپوزل لیکي‪:‬‬

‫پروپوزل د (‪ )6‬برخو څخه جوړیږی‪:‬‬

‫‪ .1‬تخنیکی فکتورونه ‪:Technical factor -‬‬
‫‪ )1‬د پروژی پس منزر‪ :‬دلته د ‪ RFP‬په معلوماتو کی لږ تغیر راوستل کیږی او لیکل کیږی‪.‬‬
‫‪ ‬لومړنی اهداف‪ :‬د ‪ RFP‬اهداف دلته لیکل کیږی‪.‬‬
‫‪ ‬دوهمی اهداف‪ :‬دا معلومات هم د ‪ RFP‬څخه لیکل کیږی‪.‬‬
‫‪ ‬کاری ساحه‪ :‬دلته هم د ‪ RFP‬کاری ساحه لیکل کیږی‪.‬‬

‫‪ )2‬تخنیکی طریقه‪:‬‬
‫‪ ‬یعنی دغه پروژه کی چی هر څو مره ټکنالوجی ته رضورت لرو هغه لیکل کیږی‪.‬‬
‫‪ ‬هغه تخنیکی وسایل لیکل کیږی چی زمونږ رسه موجود وی‪.‬‬
‫‪ ‬د تخنیکی مشکالتو لپاره ورکشاپ جوړول‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪36‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

‫‪ ‬دلته دا لیکل کیږی چی د پروژی په رشوع کی د کوچنی ماشیرنی څخه استفاده کوو او په‬
‫منځ کی د لوی لوی ماشیرنی څخه استفاده کوو او په اخر کی بیا د کوچنی ماشیرنی څخه‬
‫استفاده کوو او وختونه یی مشخص کوو چی کوم ماشین په کوم وخت کی پکار دی‪.‬‬
‫‪ )3‬د کار بیانول‪:‬‬
‫‪ ‬دلته پروژه په برخو او ګروپونو باندی ویشو او د هری برخی لپاره یو مسول ټاکو‪.‬‬
‫‪ ‬دلته ورته وایو چی کوم کار او په څومره وخت کی باید تر رسه شی‪.‬‬
‫‪ )4‬تقسیمول‪:‬‬
‫‪ ‬دلته ‪ Gantt chart‬جوړیږی یعنی د ټولی پروژی کارونه په هفتو باندی تقسیموو‪.‬‬

‫‪ .2‬عملیاتی پالن ‪:The implementation plan -‬‬

‫‪ ‬یعنی په دغه پروژه کی څومره وخت‪ ،‬څومره موادو او څومره مرصف ته رضورت لرو‪.‬‬

‫‪ .3‬د مصارفو تحلیل ‪:Cost analysis -‬‬

‫‪ ‬یعنی په ‪ HR‬یا په کاری پرسونل باندی چی څومره مرصف راځی هغه لیکل کیږی‪.‬‬
‫‪ ‬د بلی کمپنی څخه چی ماشیرنی کرایه کوو دغه مصارف لیکل کیږی‪.‬‬
‫‪ ‬صفریه‪ :‬کارمندان چی کاری ساحی ته راځی د هغوی مصارف لیکل کیږی‪.‬‬
‫‪ ‬سحولتونه‪ :‬دلته د برق‪ ،‬اوبو‪ ،‬انټرنیټ او نور مصارف لیکل کیږی‪.‬‬

‫‪ .4‬د خامو موادو د انتقالولو پالن ‪:The plan for logistic support and administration-‬‬
‫دلته هغه شیان لیکل کیږی چی د پروژی لپاره هغه ساحی ته انتقالیږی او د هغه د انتقال مصارف‬ ‫‪‬‬
‫لیکل کیږی‪.‬‬

‫‪ .5‬اداری پالن ‪:Management section of the project proposal -‬‬

‫‪ ‬یعنی په دغه پروژه کی څو کسان کار کوی په کومو څانګو کی کار کوی او د هری څانګی لپاره‬
‫مسولین ټاکل کیږی‪.‬‬
‫‪ ‬د پروژی د انتقال وخت لیکو‪.‬‬
‫‪ ‬د نظارت ټیم لیکل کیږی‪.‬‬
‫‪ ‬د موادو کیفیت لیکل کیږی‪.‬‬

‫‪ .6‬تیره تجربه ‪:Past experience -‬‬

‫‪ ‬دلته هغه پخوانیو پروژو د رشوع او پای وخت او ځای لیکل کیږی چی مونږ عملی کړی وی‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪37‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫د پروژی مدیر ‪:Project Manager -‬‬
‫‪ ‬هغه شخص ته ویل کیږی چی پروژی لپاره پالن جوړوی پروژه عملی کوی او پروژه پای ته رسوی‪.‬‬
‫‪ ‬هغه شخص ته ویل کیږی چی د پروژی په مدیریت کی مسلکی وی‪ ،‬ځانګړی مهارتونه ولری‪ ،‬د شخړو د حل‬
‫په برخه کی مهارت ولری‪ ،‬د خربو کولو مهارت ولری او مسلکی پوښتنو باندی پوه شی‪.‬‬
‫‪ ‬هغه شخص ته ویل کیږی چی د پروژی په کاری ساحه کی ستونزی حل کړی او د پروژی په ګټه تصامیم ونیسی‪.‬‬

‫د پروژي د مدیر ځانګړی مهارتونه‪:‬‬

‫‪ ‬د پروژی مدیر باید یو ښه رهرب وی‪.‬‬
‫‪ ‬د پروژی مدیر باید خلکو ته د روزنی او ټریننګ ورکولو مهارت ولری‪.‬‬
‫‪ ‬د پروژی مدیر باید د اړیکو مهارتونه ورلری‪.‬‬
‫‪ ‬د پروژی مدیر باید ځانګړی مهارتونه ولری‪.‬‬
‫‪ ‬د پروژی مدیر باید د فشار د کنټرولولو مهارت ولری‪.‬‬
‫‪ ‬د پروژی مدیر باید د مشکالتو د حلولو مهارت ولری‪.‬‬

‫د پروژی د مدیر انتخابول ‪:Selecting the project Manager -‬‬

‫د پروژی مدیر د دغه (‪ )۴‬خصوصیاتو پر اساس انتخابیږی‪:‬‬
‫‪ .1‬اعتبار یا باور ‪:Credibility -‬‬
‫د پروژي مدیر باید داسی یو شخص انتخاب شی چی اداره پری اعتبار او باور ولری‪.‬‬
‫‪ .2‬با احساسه یا با درکه – ‪:Sensitivity‬‬
‫د پروژی مدیر باید داسی یو شخص وی چی په ټیم کی یا د ټیم څخه د باندی ستونزی مشخيص کړی او د‬
‫حل الره ورته پیدا کړی‪.‬‬
‫د پروژی مدیر باید په یو ټیم کی ملګرتیا‪ ،‬بخل او رقابت درک کړی او حل یی کړی‪.‬‬
‫‪ .3‬د رهربی او مدیریت مهارت لرونکی وی ‪:Leadership and management style -‬‬
‫د پروژي مدیر باید قوی رهربی‪ ،‬مدیریت‪ ،‬اخالق او سلوک ولری‪.‬‬
‫د پروژی مدیر د مدیریت طریقه باید ګډه وی‪ ،‬یعنی د کارمندانو رسه مشوری وکړی او په ګډه کار وکړی‪.‬‬
‫‪ .4‬د فشار زغملو توانایی ولری ‪:Ability to handle stress -‬‬
‫د پروژي مدیر باید د بحران به وخت کی خپل کارمندان کنټرول کړی او هغوی خپل کار ته وهسوی‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪38‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫د پروژی سازمانونه ‪:Project organization -‬‬
‫‪:Functional Structure .1‬‬
‫‪ ‬دا تر ټولو پخوانی جوړښت دی چی ‪ ۰۰۰‬کلن تاریخ لری‪.‬‬
‫‪ ‬په دی جوړښت باندی یواځي یوه پروژه عملی کیږی‪.‬‬
‫‪ ‬دا سازمانونه د هری برخی لپاره ځانته څانګی جوړوی‪ .‬لکه انجیرنی‪ ،‬مارکیټ‪،HR ،‬‬
‫مالی او داسی نور ‪...‬‬
‫‪ ‬په دغه سازمانونو کی د پروژی مدیر په څانګو کی الس وهنه نشی کوالی‪ ،‬د هری‬
‫څانګی امر صالحیت لری او خپل کسان راټولوی او کنټرولوی‪.‬‬
‫‪ ‬د هری څانګی مشکالت کم وی‪ ،‬مګر که څانګی ډیری شی نو کنټرول یی مشکله کیږی‪.‬‬
‫‪:Pure structure .2‬‬
‫دا سازمانونه په یو وخت کی څو پروژی عملی کوی‪ ،‬د هری پروژي لپاره بیل بیل د پروژی مدیر‬
‫ټاکی‪ ،‬د هری پروژی لپاره بیلی بیلی څانګی جوړوی‪ ،‬هری څانګی کی ته خپله دنده ورسپاری‪،‬‬
‫د هری څانګی لپاره جال جال ټیمونه جوړوی او د دغه ټولو پروژو په راس کی یو د پروګرام مدیر‬
‫قرار لری چی پروژي کنټرولوی‪ .‬د پروګرام مدیر کوالی شی په هر ټیم کی الس وهنه وکړی او‬
‫تغیر پکی راولی‪.‬‬
‫‪:Matrix structure .3‬‬
‫دا سازمانونه په یو ساحه کی مختلفی پروژی عملی کوی او د پورتنی دواړو جوړښتونو څخه‬
‫کار اخلی‪.‬‬
‫دلته د پروژي کارونو ته کتل کیږی او د هغه مطابق څانګی ورته جوړیږی‪.‬‬
‫په دی جوړښت کی د څو پروژو لپاره یو کاری ټیم شتون لری او په ترتیب رسه د په ټولو پروژو‬
‫باندی کار کوی‪.‬‬
‫مثالً‪ :‬مونږ په یو ساحه کی څو مختلفی پروژی عملی کوو د دغه پروژو لپاره مونږ یو کاری ټيم‬
‫لرو‪ .‬لکه‪ :‬انجیرنی‪ ،HR ،‬مالی او داسی نور‪ .‬لومړی یو ګروپ یو پروژي ته استو او بل ګروپ‬
‫بلی پروژی ته استوو کله چی دوی خپل کارونه خالص کړی نو دوی رسه بدلوو او نورو پروژو‬
‫ته یی استوو تر څو ټوله پروژو باندی په یو وخت کی کار وکړو‪.‬‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪39‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬

 ‫يادونه‪:‬‬
‫گرانو ټولګیوالو انسان پوره نه دی پوره یواځی الله (ج) دی‪ .‬که انسان په خپل‬
‫ژوند کی هر څومره کوشش وکړی چی زه باید غلطی ونه کړم‪ ،‬مګر بیا هم‬
‫غلطی ځینی کیږی‪ .‬نو مونږ باید د انسان کوچنیو کوچنیو غلطیو ته پام ونه‬
‫کړو او مثبت فکره ووسو‪.‬‬
‫ما هم دغه د پروژی مدیریت لکچر نوټ لیکلی دی دا هم د غلطیو څخه بی‬
‫برخی نه دی‪ .‬مګر ما دا نوټ خپل ځان ته لیکلی دی او زه تری استفاده‬
‫کوالی شم‪ ،‬که کوم بل ملګری غواړی چی تری استفاده وکړی نو هیڅ مشکل‬
‫نشته کوالی شی استفاده وکړی‪.‬‬
‫ستاسو د ال بریاوو په هیله‬
‫حامد نوری‬

‫‪0778460506 - 0780750066‬‬ ‫‪41‬‬ ‫ترتیب کوونکی‪ :‬حـامـد " نـوری "‬