Giáo Án PH Đ o Văn 7

Ngày soạn: 10/ 9/ 2020
Tuần 2:
Giíi thiÖu ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n 7
Giíi thiÖu t¸c phÈm “Nh÷ng tÊm lßng cao c¶”
Ôn tËp vÒ v¨n b¶n “Cæng trêng më ra”, “MÑ t«i ”.
I. Môc tiªu cÇn ®¹t:
Gióp häc sinh h×nh dung hÖ thèng kiÕn thøc mµ çc em sÏ häc ë líp 7. N¾m ®-
îc nh÷ng yªu c©ï c¬ b¶n cña ch¬ng tr×nh. Mét sè ®iÓm næi bËt vÒ t¸c gi¶, néi dung
t¸c phÈm: “nh÷ng tÊm lßng cao c¶”. Bæ sung nh÷ng g× cßn thiÕu hôt trong ®¹o
®øc cña HS.
II. Chuẩn bị của thầy và trò
- Trò : SGK, Vở ghi..
- Thầy: Giáo án, Sách tham khảo, SGK...
III.Tổ chức các hoạt động dạy học:
1. Hoạt động khởi động :
- Ổn định lớp:
- Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra sự chuẩn bị bài của hs.
2. Tổ chức dạy bµi míi :
Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt
Hoạt động 1: I- Giíi thiÖu vÒ ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n 7:
Gv giới thiệu cho HS nắm về 1. VÒ phân môn v¨n:
chương trình ngữ văn 7. - §îc s¾p xÕp theo thÓ lo¹i v¨n b¶n.
- Çc em sÏ ®îc tiÕp xóc víi v¨n th¬ tr÷ t×nh
(22T) bao gåm th¬ vµ ca dao. TiÕp xóc víi
thÓ lo¹i tù sù (9T). TiÕp xóc víi v¨n b¶n, t¸c
phÈm v¨n ch¬ng nghÞ luËn (7T). KÞch d©n
gian (4T). V¨n b¶n nhËt dông (5T).
2. VÒ TiÕng ViÖt :
- Häc sinh tiÕp tôc häc vÒ cÊu t¹o tõ (tõ
ghÐp - tõ l¸y), vÒ tõ vùng (tõ ®ång nghÜa,
tõ tr¸i nghÜa, tõ ®ång ©m, thµnh ng÷). VÒ
có ph¸p (rót gän c©u, c©u bÞ ®éng…). VÒ
tu tõ (®iÖp ng÷, ch¬i ch÷ ) vµ vÒ chuÈn
mùc sö dông tõ.
3. VÒ TËp Lµm V¨n:
- Häc sinh chñ yÕu häc 2 kiÓu v¨n b¶n:
1
biÓu c¶m vµ nghÞ luËn.
- HiÓu ®îc môc ®Ých, bè côc v¨n b¶n lËp
luËn, çc kiÓu nghÞ luËn chøng minh, gi¶i
thÝch, cã kÜ n¨ng lµm ®Ò c¬ng nãi, viết vÒ
nghÞ luËn gi¶i thÝch, chøng minh .
* VÒ çc v¨n b¶n nhËt dông :
- Líp 6: Häc 3 t¸c phÈm (v¨n b¶n).
+ CÇu Long Biªn chøng nh©n lÞch sö (di
tÝch lÞch sö).
+ §éng Phong Nha (danh lam th¾ng c¶nh).
+ Bøc th cña thñ lÜnh da ®á (thiªn nhiªn vµ
m«i trêng ).
- Líp 7: Häc 4 t¸c phÈm (VB).
+ Cæng trêng më ra - LÝ Lan.
+ MÑ t«i (trÝch NTLCC) - Ðt m«n ®« ®¬
Ami xi.
+ Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª -
Kh¸nh Hoµi.
+ Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng - Hµ ¸nh Minh.
Néi dung chÝnh lµ nh÷ng vÊn ®Ò vÒ
Hoạt động 2: quyÒn trÎ em, nhµ trêng, phô n÷, VH- GD.
HS nhớ lại và giới thiệu đôii nét về II. Giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm “Nh÷ng
tác giả tác phẩm? tÊm lßng cao c¶”
HS nhận xét, gv bổ sung, chốt ý 1. T¸c gi¶: m«n ®« ®¬ Ami xi (31.10.1846 -
12.3.1908) - thä 62 tuæi.
+ Lµ nhµ ho¹t ®éng x· héi, nhµ v¨n hãa, nhµ
v¨n lçi l¹c cña níc ý (Italia).
Cha ®Çy 20 tuæi (1866) «ng ®· lµ sÜ quan
qu©n ®éi, chiÕn ®Êu cho nÒn ®éc lËp,
thèng nhÊt ®Êt níc. Sau chiÕn tranh «ng ®·
®i nhiÒu n¬i, du lÞch. N¨m 1891 ra nhËp
§¶ng X· Héi ý chiÕn ®Êu cho c«ng b»ng x·
héi v× h¹nh phóc cña nh©n d©n lao ®éng.
+ Cuéc ®êi ho¹t ®éng x· héi vµ con ®êng
v¨n ch¬ng víi Ami xi chØ lµ 1. §éc lËp thèng
nhÊt tæ quèc, t×nh th¬ng vµ h¹nh phóc cña
con ngêi lµ lÝ tëng vµ c¶m høng v¨n ch¬ng
2
cña «ng. Nã kÕt tinh thµnh mét chñ nghÜa
nh©n v¨n lÊp l¸nh.
2. T¸c phÈm “Nh÷ng tÊm lßng cao c¶”.

Ðt m«n ®« ®¬ Ami xi ®Æt tªn cho cuèn
truyÖn lµ “TÊm lßng” XB 1886 khi t¸c gi¶
40 tuæi.
“Nh÷ng tÊm lßng cao c¶” lµ cuèn nhËt kÝ
cña cËu bÐ En ri c« ngêi ý 11 tuæi - häc tiÓu
häc. Chó ghi l¹i nh÷ng bøc th cña bè, mÑ,
nh÷ng truyÖn ®äc hµng ngµy, nh÷ng kØ
niÖm s©u s¾c, c¶m ®éng vÒ çc thÇy c«
gi¸o, b¹n bÌ, nh÷ng ngêi bÊt h¹nh ®¸ng th¬ng.
Cuèn nhËt kÝ khëi ®Çu tõ th¸ng 10 n¨m tríc
®Õn th¸ng 7 n¨m sau.
Trang cuèi lµ trang “Tõ biÖt” ®Çy xóc
®éng. CËu bÐ ®· lªn líp 4 vµ ®· 12 tuæi.
- T¸c phÈm cã 6 bøc th cña bè vµ 3 bøc th
cña mÑ. Çch lµm nµy rÊt ®éc ®¸o, thêng
cã trong gia ®×nh trung lu, tri thøc. §ã lµ mét
çch gi¸o dôc tÕ nhÞ nhng v« cïng s©u s¾c.
§øa con sÏ ®äc nh÷ng bøc th nhiÒu lÇn cïng
Hoạt động 3: çc truyÖn ®äc hµng ngµy hµng th¸ng. En ri
? Nêu nội dung và nghệ thuật của c« ®· chÐp l¹i chóng vµo cuèn nhËt kÝ, kÌm
văn bản Cổng trường mở ra? theo nh÷ng c¶m xóc, suy nghÜ cña m×nh.
III. Ôn tập văn bản : Cổng trường mở ra
và văn bản Mẹ tôi
* .NghÖ thuËt:
§éc tho¹i néi t©m: t©m t×nh,nhá nhÑ,s©u
l¾ng.
Ng«n ng÷ tù nhiªn.
*. Néi dung:
? Nêu nội dung và nghệ thuật của -TÊm lßng th¬ng yªu,t×nh c¶m s©u nÆng
văn bản Mẹ tôi? cña ngêi mÑ ®èi víi con.
-Vai trß to lín cña nhµ trêng ®èi víi cuéc sèng
mçi con ngêi .
* NghÖ thuËt
- V¨n b¶n lµ mét bøc th nhng trong ®ã lµ c¶
nçi lßng cua rngêi cha, ®øa con vµ sù hi sinh
cña ngêi mÑ
3
- Giäng nhÑ nhµng, «n tån mµ nghiªm kh¾c
vµ c¬ng quyÕt.
*Néi dung
- Th«ng qua h×nh thøc mét bøc th ta thÊy ®îc
th¸i ®é vµ çch d¹y b¶o nghiªm kh¾c cu¶ ngêi
cha nhng næi bËt h¬n c¶ lµ sù hi sinh cao c¶,
t×nh yªu th¬ng v« bê bÕn cña ngêi mÑ dµnh
cho con
Hoạt động 4: IV. Luyện tập:

Bµi tËp 1: C©u v¨n nµo nãi lªn tÇm quan träng cña nhµ trêng ®èi víi thÕ hÖ trÎ?
A. Ai còng biÕt r»ng mçi sai lÇm trong gi¸o dôc sÏ ¶nh hëng ®Õn c¶ mét thÕ
hÖ mai sau.
B. Kh«ng cã u tiªn nµo lín h¬n u tiªn gi¸o dôc thÕ hÖ trÎ cho t¬ng lai.
C. Bíc qua çnh cæng trêng lµ mét thÕ giíi k× diÖu sÏ më ra.
D. TÊt c¶ ®Òu ®óng.
Bµi tËp 2: V¨n b¶n lµ mét bøc th cña bè göi cho con, t¹i sao l¹i lÊy nhan ®Ò lµ
“MÑ t«i”.
* Gîi ý: Nhan ®Ò “MÑ t«i” lµ t¸c gi¶ ®Æt. Bµ mÑ kh«ng xuÊt hiÖn trùc tiÕp
trong v¨n b¶n nhng lµ tiªu ®iÓm, lµ trung t©m ®Ó çc nh©n vËt híng tíi lµm s¸ng
tá.
Bµi tËp 3: Chi tiÕt “ChiÕc h«n cña mÑ sÏ xãa ®i dÊu vÕt vong ©n béi nghÜa
trªn tr¸n con” cã ý nghÜa nh thÕ nµo.
*Gîi ý: Chi tiÕt nµy mang ý nghÜa tîng trng. §ã lµ çi h«n tha thø, çi h«n cña
lßng mÑ bao dung. Çi h«n xãa ®i sù ©n hËn cña ®øa con vµ nçi ®au cña ngêi mÑ.
Bµi tËp 4: H·y nhËn xÐt chç kh¸c nhau cña t©m tr¹ng ngêi mÑ & ®øa con
trong ®ªm tríc ngµy khai trêng, chØ ra nh÷ng biÓu hiÖn cô thÓ ë trong bµi .
Gîi ý: MÑ----------------------------Con.
- Tr»n träc, kh«ng ngñ, b©ng - H¸o høc
khu©ng, xao xuyÕn
- MÑ thao thøc. MÑ kh«ng lo - Ngêi con c¶m nhËn ®îc sù quan
nhng vÉn kh«ng ngñ ®îc. träng cña ngµy khai trêng, nh thÊy
m×nh ®· lín, hµnh ®éng nh mét ®øa
trÎ “lín råi”gióp mÑ dän dÑp phßng &
thu xÕp ®å ch¬i.
- MÑ lªn giêng & tr»n träc, - GiÊc ngñ ®Õn víi con dÔ dµng
suy nghÜ miªn man hÕt ®iÒu nµy nh uèng 1 ly s÷a, ¨n 1 çi kÑo.
®Õn ®iÒu kh¸c v× mai lµ ngµy
4
khai trêng lÇn ®Çu tiªn cña con.
IV. Hướng dẫn học bài và chuẩn bị bài ở nhà.
- Học thuộc phần ghi nhớ (SGK)
- Làm bài tập 4.
- Chuẩn bị bài: Ôn tập vÒ v¨n b¶n “Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª”
Ngày soạn: 12/ 9/ 2020

Tuần 3- 4:
Ôn tập vÒ v¨n b¶n Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª
Ôn tập vÒ liªn kÕt v¨n b¶n, bè côc vB, m¹ch l¹c trong VB.
- TruyÖn ®· nªu nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh:
- Phª ph¸n çc bËc cha mÑ thiÕu tr¸ch nhiÖm víi con çi.
- Miªu t¶ thÓ hiÖn nçi ®au xãt xa, tñi hên cña nh÷ng em bÐ ch¼ng may r¬i
vµo hoµn c¶nh bÊt h¹nh.
- Ca ngîi t×nh c¶m nh©n hËu vÞ tha.
- LuyÖn tËp vÒ liªn kÕt v¨n b¶n, bè côa v¨n b¶n vµ m¹ch l¹c trong v¨n b¶n.
Hoạt động 1: I. Ôn tập văn bản: Cuộc chia tay của
những con búp bê
? Nêu nội dung và nghệ thuật, ý nghĩa 1. NghÖ thuËt
của văn bản? - Çch kÓ chuyÖn b»ng ng«i thø nhÊt sè
HS trả lời, HS nhận xét, gv bổ sung chốt Ýt, ch©n thËt vµ c¶m ®éng
ý - Çc tr×nh tù sù viÖc ®îc kÓ phï hîp víi
diÔn biÕn t©m lý cña trÎ em
2. Néi dung
- Kh«ng b×nh thêng, nh÷ng ngêi tham
gia vµo cuéc chia tay kh«ng cã lçi vµ ®ã
lµ nh÷ng cuéc chia tay kh«ng ®n¸g cã
- Kh«ng thÓ ®Èy trÎ em vµo hoµn c¶nh
5
bÊt h¹nh, chia l×a. H·y ch¨m lo vµ b¶o
vÖ h¹nh phóc cña trÎ em
- Bè mÑ Thµnh vµ Thñy kh«ng chia tay
nhau, gia ®×nh h¹nh phóc, ®oµn tô
3. Ý nghÜa:
- Lµ c©u chuyÖn cña nh÷ng ®øa con nh-
ng l¹i gîi cho nh÷ng ngêi lµm cha, lµm
mÑ ph¶i suy nghÜ. TrÎ em cÇn ®îc sèng
Hoạt động 2: trong m¸i Êm gia ®×nh. Mçi ngêi cÇn
? Liên kết trong văn bản là gì? ph¶i biÕt gi÷ g×n gia ®×nh h¹nh phóc.
? Mét v¨n b¶n muèn cã tÝnh liªn kÕt tríc II. Ôn tập vÒ liªn kÕt v¨n b¶n, bè côc
hÕt ph¶i cã ®iÒu kiÖn g× ? vB, m¹ch l¹c trong VB.
HS trả lời, HS nhận xét, gv bổ sung chốt -> Liªn kÕt: lµ sù nèi kÕt çc c©u, çc
ý ®o¹n trong v¨n b¶n 1 çch tù nhiªn, hîp
lÝ, lµm cho v¨n b¶n trë nªn cã nghÜa, dÔ
hiÓu
=>Muèn t¹o ®îc tÝnh liªn kÕt trong v¨n

? Bố cục là gì? b¶n cÇn ph¶i sö dông nh÷ng ph¬ng tiÖn
liªn kÕt vÒ h×nh thøc vµ néi dung.
? Muèn v¨n b¶n ®îc tiÕp nhËn dÔ dµng - Bè côc lµ sù bè trÝ, s¾p xÕp çc
ph¶i cã ®iÒu kiÖn g×? phÇn, çc ®o¹n theo 1 tr×nh tù, 1 hÖ
HS trả lời, HS nhận xét, gv bổ sung chốt thèng rµnh m¹ch vµ hîp lý.
ý
* §Ó cã bè côc rµnh m¹ch vµ hîp lÝ
®iÒu kiÖn khi s¾p xÕp bè côc:
- Néi dung çc phÇn, çc ®o¹n trong v¨n
b¶n ph¶i thèng nhÊt chÆt chÏ víi nhau.
§ång thêi gi÷a chóng l¹i ph¶i cã sù ph©n
biÖt r¹ch rßi.
- Tr×nh tù s¾p xÕp ®Æt çc phÇn, çc
®o¹n ph¶i l«-gic vµ lµm râ ý ®å cña ngêi
? M¹ch l¹c trong v¨n b¶n lµ g× ? viÕt, gióp cho ngêi viÕt (ngêi nãi) dÔ
dµng ®¹t ®îc môc ®Ých giao tiÕp ®·
? §Ó v¨n b¶n cã tÝnh m¹ch l¹c cÇn cã ®Æt ra.
®iÒu kiÖn g×? -> M¹ch l¹c trong v¨n b¶n lµ sù tiÕp nèi
HS trả lời, HS nhận xét, gv bổ sung chốt cña çc c©u, çc ý theo mét tr×nh tù hîp
ý lÝ.
=> Çc phÇn, çc ®o¹n, çc c©u trong
v¨n b¶n ®Òu nãi vÒ mét ®Ò tµi, biÓu
hiÖn mét chñ ®Ò chung xuyªn suèt.
-> Çc phÇn,çc ®o¹n ,çc c©u trong v¨n
b¶n ®¬c tiÕp nèi theo mét tr×nh tù râ
rµng,hîp lý, tríc sau h« øng nhau nh»m
6
lµm cho chñ ®Ò liÒn m¹ch vµ gîi ®îc
nhiÒu høng thó cho ngêi ®äc(ngêi nghe)
Hoạt động 3: III. Luyện tập

Bµi tËp 1: V¨n b¶n cã nh÷ng cuéc chia tay nµo? §äc çc ®o¹n v¨n Êy.
*Gîi ý: Cã 3 cuéc chia tay:
- Chia tay víi bóp bª.
- Chia tay víi c« gi¸o vµ b¹n bÌ.
- Chia tay gi÷a anh vµ em.
§o¹n 1: §å ch¬i cña chóng t«i còng ch¼ng cã nhiÒu… níc m¾t t«i øa ra.
§o¹n 2: GÇn tra, chóng t«i míi ra ®Õn trêng häc…n¾ng vÉn vµng ¬m trïm lªn
c¶nh vËt.
§o¹n 3: Cuéc chia tay ®ét ngét qu¸…®Õn hÕt.
Bµi tËp 2: T¹i sao t¸c gi¶ kh«ng ®Æt tªn truyÖn lµ “Cuéc chia tay cña hai anh
em” mµ l¹i ®Æt lµ “Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª” .
*Gîi ý: Nh÷ng con bóp bª vèn lµ ®å ch¬i thña nhá, gîi lªn sù ngé nghÜnh,
trong s¸ng, ng©y th¬, v« téi. Còng nh Thµnh vµ Thñy buéc ph¶i chia tay nhau nhng
t×nh c¶m cña anh vµ em kh«ng bao giê chia xa.
Nh÷ng kØ niÖm, t×nh yªu th¬ng, lßng kh¸t väng h¹nh phóc cßn m·i m·i víi 2
anh em, m·i m·i víi thêi gian.
Bµi tËp 3: Trong truyÖn cã chi tiÕt nµo khiÕn em c¶m ®éng nhÊt. H·y tr×nh
bµy b»ng 1 ®o¹n v¨n (häc sinh viÕt, c« gi¸o nhËn xÐt - cho ®iÓm).
* Gîi ý: Cuèi c©u chuyÖn Thñy ®Ó l¹i 2 con bóp bª ë bªn nhau, quµng tay vµo
nhau th©n thiÕt, ®Ó chóng ë l¹i víi anh m×nh. C¶m ®éng biÕt bao khi chóng ta
chøng kiÕn tÊm lßng nh©n hËu, tèt bông, chan chøa t×nh yªu th¬ng cña Thñy. Thµ
m×nh chÞu thiÖt thßi cßn h¬n ®Ó anh m×nh ph¶i thiÖt. Thµ m×nh ph¶i chia tay chø
kh«ng ®Ó bóp bª ph¶i xa nhau. Qua ®ã ta còng thÊy ®îc íc m¬ cña Thñy lµ lu«n ®-
îc ë bªn anh nh ngêi vÖ sÜ lu«n canh g¸c giÊc ngñ b¶o vÖ vµ v¸ ¸o cho anh.
Bµi tËp 4: V× sao Thµnh vµ Thñy ®ang ®au khæ mµ chim vµ ngêi vÉn rÝu
ran. V× sao khi d¾t em ra khái trêng, Thµnh vÉn thÊy mäi c¶nh vËt vÉn diÔn ra
b×nh thêng.
* Gîi ý: §ã lµ 2 chi tiÕt nghÖ thuËt ®Æc s¾c vµ giµu ý nghÜa. Bè mÑ bá
nhau - Thµnh vµ Thñy ph¶i chia tay nhau. §ã lµ bi kÞch riªng cña gia ®×nh Thµnh.
Còn dßng ch¶y thêi gian, nhÞp ®iÖu cuéc sèng vÉn s«i ®éng vµ kh«ng ngõng tr«i.
C©u chuyÖn nh mét lêi nh¾n nhñ: mçi ngêi h·y l¾ng nghe vµ chó ý ®Õn nh÷ng g×
®ang diÔn ra quanh ta, ®Ó san sÎ nçi ®au cïng ®ång lo¹i. Kh«ng nªn sèng döng dng
v« t×nh. Chóng ta cµng thÊm thÝa: tæ Êm gia ®×nh, h¹nh phóc gia ®×nh, t×nh c¶m
7
gia ®×nh lµ v« cïng quÝ gi¸, thiªng liªng; mçi ngêi, mçi thµnh viªn ph¶i biÕt vun
®¾p gi÷ g×n nh÷ng t×nh c¶m trong s¸ng, th©n thiÕt Êy.
Bµi tËp 5: Cảm nghĩ về Thành và Thủy trong Cuộc chia tay
Bài tham khảo 1
“Cuộc chia tay của những con búp bê” của Khánh Hoài là một tác phẩm hay và đầy ý
nghĩa. Nó khiến cho em xúc động không chỉ bởi vì tình cảm hồn nhiên và dễ thương
của hai anh em Thành và Thủy mà còn bởi vì cuộc chia ly đột ngột giữa hai anh em,
hai tâm hồn nhạy cảm và trong sáng.
Người ta thường nói búp bê thì không biết khóc bao giờ. Búp bê chỉ là một đồ vật vô
tri vô giác mà thôi. Nhưng con người bằng xương bằng thịt thì khác. Họ có thể vui,
buồn, giận dỗi và khóc khi mình gặp phải những biến cố hay mất mát nào đó trong
đời, cũng có thể khóc khi vui sướng. Thành và Thủy cũng chính là những con người
như vậy. Hai anh em không chỉ rất yêu thương nhau mà còn muốn ba mẹ hai em
không chia tay để trong hai trái tim bé nhỏ ấy không biết bao lần thổn thức. Thành là
một người anh trai yêu thương em gái hết mực, dù cho đồ chơi của chúng chẳng có gì
nhiều nhưng anh vẫn dành hết đồ chơi cho đứa em gái ngây thơ của mình. Thủy tuy
còn nhỏ và khá trẻ con, nhưng hành động “võ trang cho con Vệ Sĩ”, đem đặt đầu
giường để gác đêm cho anh để anh không chiêm bao thấy ma nữa xuất phát từ tình
anh em. Thủy không thể chịu đựng nổi khi thấy Thành đem chia hai con búp bê, con
Vệ Sĩ và con Em nhỏ ra, em càng không thể cầm lòng khi em biết chỉ trong một thời
gian ngắn ngủi thôi, em phải xa người anh trai mà em hết lòng tôn sùng và yêu mến.
Hai anh em cũng chỉ là hai con búp bê có cảm xúc phải chia tay nhau khi còn quá nhỏ
để luyến lưu một góc trời ký ức đầy dư âm và kỷ niệm. Hai em không phải là người
quyết định cuộc chia tay ấy mà chính quyết định ly hôn của ba mẹ hai em đã khiến
cho hai em phải xa nhau, xa những tháng ngày hạnh phúc và đầy những ký ức đẹp
như cổ tích.
Khi biết chuyện, cô và các bạn của Thủy đã rất đau lòng, càng đau lòng hơn khi phải
đối mặt với một sự thật phũ phàng rằng từ nay Thủy sẽ không còn được đi học nữa.
Sự thật vẫn là sự thật. Em chỉ ước một điều là cái tổ ấm nhỏ bé ấy sẽ không bị tan vỡ
và nụ cười lại nở trên mối hai anh em tội nghiệp. Người lớn thì có bao giờ hiểu được
con trẻ nghĩ gì khi tuy còn nhỏ mà chúng phải chứng kiến cảnh ba mẹ bỏ nhau và
phải nói lời chia xa với những người mà mình yêu thương nhất. Hai con búp bê cũng
phải chúng kiến cảnh tượng đau lòng đó. Em không biết là chúng có khóc không nếu
chúng phải chia tay nhau sau một thời gian dài bên nhau, chơi đùa cùng hai con
người đáng yêu và dễ thương như hai thiên thần. Có thể chúng sẽ không khóc đâu vì
búp bê làm gì có nước mắt. Nhưng cuộc chia tay đã làm nhói đau Thành và Thủy, để
lại trong tim hai em một vết thương rất lớn không gì hàn gắn nổi. Dù vậy thì cuộc
sống vẫn tiếp tục trôi, “mọi người vẫn đi lại bình thường và nắng vẫn vàng um trùm
lên cảnh vật”. Hai em có thể xa rời nhau, nhưng tôi tin chắc một điều là chúng vẫn
luôn nhớ về nhau, nhớ khung trời tuổi thơ với những cảnh vật quen thuộc, mãi mãi
8
không quên. Em thấy lòng mình đau đớn khi trong phút giây nói lời tạm biệt, Thủy
bắt thành phải hứa là sẽ không bao giờ để hai con búp bê ngồi xa nhau, cũng giống
như hai sinh linh ấy sẽ mãi dõi theo nhau trên mọi nẻo đường đời.
Câu chuyện là một bài học về tình anh em, để lại trong lòng người đọc những ấn
tượng khó có thể phai mờ. Búp bê có lỗi gì mà phải chia tay? Búp bê vẫn muốn mình
được hạnh phúc trong vòng tay đùm bọc, chở che của ba mẹ. Cuộc chia tay đau đớn
và đầy cảm động của hai em bé trong truyện có lẽ sẽ nhắc nhở chúng ta rằng: Gia
đình chiếm một vị trí quan trọng trong trái tim mỗi người. Để bảo vệ và gìn giữ được
hạnh phúc gia đình không có gì hơn là chúng ta phải đừng để những cuộc chia ly như
thế diễn ra để con trẻ tự nhiên lại phải hứng chịu những mất mát không gì hàn gắn
được.
Bµi tËp 6: T×m bè côc cña truyÖn “Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª”.
(HS lµm nhanh vµo phiÐu häc tËp)
* Gîi ý: MB: Tõ ®Çu ... mét giÊc m¬ th«i.
Giíi thiÖu nh©n vËt, sù viÖc - nçi ®au khæ cña 2 anh em Thµnh Thñy.
TB: TiÕp ... øa níc m¾t ... trïm lªn c¶nh vËt.
Nh÷ng cuéc chia tay víi bóp bª, víi c« gi¸o vµ b¹n bÌ.
KB: Anh em b¾t buéc ph¶i chia tay nhng t×nh c¶m anh em kh«ng bao giê chia
l×a.
Bµi tËp 7: Tìm hiểu tính mạch lạc của các văn bản
a) Văn bản Mẹ tôi:
Ý tứ chủ đạo của văn bản này là sự ca ngợi lòng yêu thương và sự hi sinh của mẹ đối
với con
Phần nội dung chính của bức thư gồm các phần:
- Bố đau lòng vì con thiếu lễ độ với mẹ.
Bố nói về mẹ:
Mẹ lo lắng, sẵn sàng hi sinh hạnh phúc và cả tính mạng của mình vì con.
Ngày buồn thảm nhất sẽ là ngày con mất mẹ.
Ngay khi đã khôn lớn, con vẫn cảm thấy bơ vơ vì thiếu mẹ và sẽ ân hận vì đã làm mẹ
- Bố khuyên con phải xin lỗi mẹ một cách thành khẩn.

Trình tự các phần xoay quanh và thể hiện được ý tứ chủ đạo một cách liên tục. Vì thế,
văn bản Mẹ tôi rất mạch lạc.
b. Văn bản Lão nông và các con
9
Chủ đề chính của văn bản là ca ngợi lao động “Lao động là vàng”. Văn bản được xây
dựng theo bố cục ba phần. Hai dòng đầu là mở bài: lời khuyên hãy cần cù lao động.
Mười bốn dòng giữa là thân bài kể chuyện Lão nông để lại kho tàng cho các con. Bôn
dòng cuốĩ là kết bài: cách khuyên con lao động rất khôn ngoan của ông bố.
Văn bản của nhà văn Tô Hoài: Ý tứ chủ đạo của đoạn văn là: cái màu vàng của đồng
quê. Câu đầu giới thiệu thời điểm (mùa đông, giữa ngày mùa) và địa điểm (làng quê)
khi mùa vàng xuất hiện. Tiếp theo tác giả tả màu vàng qua các sự vật cụ thể. Hai câu
cuối nêu cảm xúc về màu vàng của làng quê.
Cả hai văn bản trên, ý tứ chủ đạo là đã được thể hiện xuyên suốt, nhất quán qua các
phần một cách rõ ràng, hợp lí. Như thế, cả hai văn bản trở nên rất mạch lạc và hấp
dẫn.
Bµi tËp 8:Tìm những ví dụ thực tế để chứng tỏ răng: Nếu chúng ta biết chú ý đến
việc sắp xếp các ý cho rành mạch thì bài viết (lời nói) của chúng ta sẽ có hiệu quả
thuyết phục cao. Ngược lại, nếu không biết sắp xếp các ý cho hợp lí thì bài viết (lời
nói) của chúng ta sẽ không hiểu được, không tiếp nhận được.
Gợi ý: Trong thực tế có rất nhiều VD, mỗi HS có thể lấy các VD khác nhau. Có thể
tham khảo VD sau: Khi miêu tả cánh đồng lúa, em cần sắp xếp các ý tuân theo một
trình tự như sau:
+ Mặt trời lấp ló sau rặng tre.
+ Từng đàn cò trắng chao liệng trên bầu trời.
+ Cánh đồng dài như một tấm thảm khổng lồ.
+ Những nón trắng nhấp nhô.
+ Thân lúa mập mạp thẳng đứng.
+ Lá lúa đung đưa như triệu triệu bàn tay mềm mại vẫy gọi. Nếu chúng ta đảo
lộn vị trí trên, người đọc sẽ không hiểu và không tiếp nhận được.
Bµi tËp 9: Có một bạn được phân công báo cáo kinh nghiệm học tập tại Hội nghị
học tốt của trường. Bạn ấy dự định viết bản báo cáo theo một bố cục ba phần (SGK,
tr. 30, 31). Bố cục trên đó đã rành mạch và hợp lí chưa? Vì sao? Theo em có thế bổ
sung thêm điều gì?
Gợi ý: Quan sát bản báo cáo, ta thấy bô" cục chưa rành mạch và hợp lí, vì các
mục (1) (2) (3) ở phần thân bài chưa trình bày kinh nghiệm mà mới chì dừng lại kế về
việc học tôt. Và phần (4) lại không nói về kinh nghiệm học tập. Để bố cục trở nên
hợp lí và rành mạch cần bổ sung:
+ Sắp xếp các nội dung theo một trật tự nhất định. VD nêu kinh nghiệm học trên
lớp rồi đến kinh nghiệm học ở nhà v.v...
10
+ Cần nêu lần lượt kinh nghiệm học tập: Quá trình rèn luyện, kết quả đạt được
như thế nào? Mong muôn Hội nghị góp ý trao đổi v.v...
Bµi tËp 10: Vì sao khi xây dựng văn bản phải quan tâm đến bố cục ?
Xác định bố cục của văn bản Thánh Gióng (Hs về làm ở nhà)
- Học thuộc phần ghi nhớ (SGK)
- Làm bài tập 4.
- Chuẩn bị bài: Ôn tập về ca dao- dân ca.
Ngày soạn: 23 / 9/ 2020
Tuần 5: Ôn tập về ca dao- dân ca

- Cñng cè kiÕn thøc vÒ ca dao, d©n ca.
- HiÓu biÕt s©u s¾c h¬n vÒ ca dao, d©n ca vÒ néi dung & nghÖ thuËt.
- LuyÖn tËp vÒ tõ l¸y.
Hoạt động 1: I. Giới thiệu về ca dao
HS nêu khái niệm ca dao 1. Khái niệm ca dao:
HS nhận xét, gv bổ sung, chốt ý
Ca dao lµ nh÷ng bµi h¸t ng¾n, th-
êng lµ 3,4 c©u.còng cã mét sè Ýt nh÷ng
bµi ca dao dµi. Nh÷ng bµi ca thêng cã
nguån gèc d©n ca- D©n ca khi tíc bá
lµn ®iÖu ®i, lêi ca ë l¹i ®i vµo kho
tµng ca dao. Ca dao, d©n ca vèn ®îc
d©n gian gäi b»ng nh÷ng çi tªn kh¸c
nhau: ca, hß, lÝ, vÝ, kÓ, ng©m...
11
VD: - Tay cÇm bã m¹ xuèng ®ång.
MiÖng ca tay cÊy mµ lßng nhí
ai.
- Ai cã chång nãi chång ®õng
sî.
Ai cã vî nãi vî ®õng ghen.
? Nêu các đề tài ca dao mà em đã học? §Õn ®©y hß h¸t cho quen.
HS trả lời, hs nhận xét, gv bổ sung - VÝ vÝ råi l¹i von von.
2. VÒ ®Ò tµi.
a. Ca dao h¸t vÒ t×nh b¹n, t×nh yªu,
t×nh gia ®×nh.
b. Ca dao bµy tá lßng yªu quª h¬ng, ®Êt
níc.
c. BiÓu hiÖn niÒm vui cuéc sèng, t×nh
yªu lao ®éng, tinh thÇn dòng c¶m, tÊm
lßng chan hßa víi thiªn nhiªn.
d. Béc lé nçi kh¸t väng vÒ c«ng lÝ, tù
do,quyÒn con ngêi.
Ca dao cã ®ñ mäi s¾c ®é cung bËc
t×nh c¶m con ngêi: vui, buån, yªu ghÐt,
giËn hên nhng næi lªn lµ niÒm vui cuéc
? Nội dung ca dao thường phản ánh là gì? sèng, t×nh yªu ®êi, lßng yªu th¬ng con
HS trả lời, hs nhận xét ngêi.
3. Néi dung:
Ca dao lµ s¶n phÈm trùc tiÕp cña
sinh ho¹t v¨n hãa quÇn chóng, cña héi
hÌ ®×nh ®¸m. Ca dao lµ mét m¶nh cña
®êi sèng v¨n hãa nh©n d©n. V× vËy
néi dung v« cïng ®a d¹ng & phong phó.
a. Nãi vÒ vò trô g¾n liÒn víi truyÖn
cæ:
VD: ¤ng ®Õm çt.
¤ng t¸t bÓ .
...
¤ng trô trêi.
b. Cã nh÷ng c©u ca dao nãi vÒ bän vua
quan phong kiÕn.
12
VD: Con ¬i nhí lÊy c©u nµy.
Cíp ®ªm lµ giÆc, cíp ngµy lµ quan.
c. Nãi vÒ c«ng viÖc SX, ®ång ¸ng.
VD: Rñ nhau ®i cÊy ®i
cµy.
...
Chång cµy vî cÊy, con tr©u ®i bõa.
d. Cã nh÷ng c©u ca dao chØ nãi vÒ
viÖc nÊu ¨n , vÒ gia vÞ.
VD: - Con gµ côc t¸c l¸ chanh.
Con lîn ñn Øn mua hµnh cho t«i.
...
Bµ ¬i ®i chî mua t«i ®ång riÒng.
? Trình bày các đặc điểm của ca dao?
HS trả lời, hs nhận xét gv bổ sung, chốt ý KhÕ chua nÊu víi èc nhåi.
Çi níc nã x¸m nhng mïi nã ngon.
4. Đặc điểm của ca dao:
Là một thể lọai văn học dân gian ca dao
cũng mang đầy đủ những
đặc trưng cơ bản của văn học thời kì
này
4.1. Tính tập thể:
Ca dao là sáng tác của quần chúng nhân
dân lao động, là tiếng nói, câu
hát chung của mọi người. Mỗi bài ca
dao dân ca được kết tinh từ tiếng nói
tâm
hồn của biết bao con người. Bơi vậy,
dưới mỗi bài ca dao ta không hề thấy
tên
một tác giả nào cũng là điều dễ hiểu. Và
cũng chính bơi vậy mà ca dao cũng có
sức lay động, cuốn hút tới đông đảo
quần chúng nhân dân.
4. 2. Tính truyền miệng:
Ca dao ra đời từ khi loài người chưa có
chữ viết. Cách sáng tác và lưu
truyền duy nhất đó là truyền miệng.
13
Mọi người cùng nhau hát lên một bài ca
nào
đó, người nọ hát cho người kia nghe,
ông bà hát cho cháu nghe, bố mẹ hát
cho
con nghe... Ca dao, dân ca được nhân
rộng ra là nhờ thế. Cũng từ ca dao mà
cuộc sống tinh thần của nhân dân trơ
nên phong phú, giàu có, vui tươi hơn
gấp
nhiều lần.
4. 3. Tính dị bản:
Đặc tính này nảy sinh là do quá trình
truyền miệng- “ Tam sao thất bản”.
Trong khi truyền miệng một bài ca dao
từ người này sang người khác, từ nơi
này
đến nơi khác hoặc do ngôn ngữ nhiều
địa phương khác nhau nên có nhiều dị
bản
khác nhau. Tuy nhiên, các dị bản đó đều
không làm thay đổi ý nghĩa câu ca mà
ngược lại chúng góp phần làm cho ca
Gv: Giới thiệu các nghệ thuật nổi bật dao thêm phong phú, đa dạng về số
trong ca dao lượng
và hình thức thể hiện.
5. NghÖ thuËt.
a. NghÖ thuËt cÊu tø cña ca dao: cã 3
lèi. Phó, tØ, høng.
+ Phó: Lµ m« t¶,tr×nh bµy, kÓ l¹i trùc
tiÕp c¶nh vËt, con ngêi, sù viÖc t©m
tr¹ng.
VD: Ngang lng th× th¾t bao vµng.
§Çu ®éi nãn dÊu, vai mang sóng dµi.
HoÆc nãi trùc tiÕp.
- C¬m cha ¸o mÑ ch÷ thÇy.
G¾ng c«ng häc tËp cã ngµy thµnh
danh.
14
- Em lµ c« g¸i ®ång trinh.
Em ®i b¸n rù¬u qua dinh «ng NghÌ. . .
+ TØ: Lµ so s¸nh:trùc tiÕp hay so s¸nh
gi¸n tiÕp.
VD: So s¸nh trùc tiÕp:
- C«ng cha nh nói th¸i S¬n.
- NghÜa mÑ nh níc trong nguån
ch¶y ra.
So s¸nh gi¸n tiÕp: vËn dông NT Èn dô-
So s¸nh ngÇm.
- ThuyÒn vÒ cã nh¬ bÕn ch¨ng.
BÕn th× mét d¹ kh¨ng kh¨ng ®îi
thuyÒn.
+ Høng: lµ høng khëi.Thêng lÊy sù vËt
khªu gîi c¶m xóc, lÊy mét vµi c©u mµo
®Çu t¶ c¶nh ®Ó tõ ®ã gîi c¶m, gîi
høng.
VD: Trªn trêi cã ®¸m m©y xanh.
ë gi÷a m©y tr¾ng xung quanh m©y
vµng.
¦íc g× anh lÊy ®îc nµng.
§Ó anh mua g¹ch B¸t Trµng vÒ x©y.
b. NghÖ thuËt miªu t¶ & biÓu hiÖn.
Ca dao cã sö dông rÊt nhiÒu biÖn ph¸p
tu tõ: nh©n hãa, tîng trng, nãi qu¸, Èn
dô, ho¸n dô, ch¬i ch÷. . .
+ Ca dao ®Æc s¾c ë NT x©y dùng
h×nh ¶nh.
ThÊy anh nh thÊy mÆt trêi.
Chãi chang khã ngã,trao lêi khã trao.
+ NT sö dông ©m thanh
TiÕng sÊm ®éng × Çm ngoµi
biÓn B¾c.
Giät ma t×nh rØ r¾c chèn hµng
hiªn.
+ §èi ®¸p còng lµ 1 ®Æc trng NT
15
cña ca dao.
§Õn ®©y hái kh¸ch t¬ng phïng.
Chim chi mét çnh bay cïng níc non?
- T¬ng phïng nh¾n víi t¬ng tri.
L¸ buåm mét çnh bay ®i kh¾p trêi.
+ Lèi xng h« còng thËt ®éc ®¸o:
Ai ¬i, em ¬i, ai vÒ, m×nh ®i, m×nh
vÒ, hìi c«, ®«i ta. . .
+ VÇn & thÓ th¬.
- Lµm theo thÓ lôc b¸t (6-8).
VÇn ë tiÕng thø 6 cña c©u 6 víi tiÕng
thø 6 cña c©u 8.
VD: Tr¨m quan mua lÊy miÖng cêi.
Ngh×n quan ch¼ng tiÕc, tiÕc ngêi r¨ng
®en
- Lµm theo lèi lôc b¸t biÕn thÓ
hoÆc mçi c©u 4 tiÕng hay 5 tiÕng.
Hoạt động 2: II. Luyện tập
- Sưu tầm một bài ca dao về tình yêu quê hương đất nước mà em biết.
- Học sinh nắm vững khái niệm, nội dung, đề tài và nghệ thuật trong ca dao- dân ca.
- Chuẩn bị bài: Ôn tập về ca dao- dân ca.(tiếp)
Ngày soạn: 30 / 9/ 2020
Tuần 6- 7: Ôn tập về ca dao- dân ca ( Tiếp)

- Cñng cè kiÕn thøc vÒ ca dao, d©n ca.
- BiÕt çch c¶m thô 1 bµi ca dao.ThÊy ®îc çi hay, çi ®Ñp cña th¬ ca d©n
gian. Häc tËp & ®a h¬i thë cña ca dao vµo v¨n ch¬ng.
III. Tổ chức các hoạt động dạy học:
16
Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đat

Hoạt động 1: GV giới thiệu về các chủ I. Giới thiệu về các chủ đề trong ca dao
đề trong ca dao
CHỦ ĐỀ CA DAO VỀ TÌNH CẢM GIA
HS theo dõi, nắm bắt nội dung bài học ĐÌNH
1. Lòng tôn kính ông bà, tổ tiên:
Trong mỗi gia đình Việt Nam từ xưa đến
Bài ca dao: “Con người có cố, có ông nay, con cháu các thế hệ luôn
Như cây có cội như sông có nguồn.” nhớ về cội nguồn của mình, luôn tôn kính
“ Ngó lên nuộc lạt mái nhà ông bà, tổ tiên. Rất nhiếu bài ca dao
Bao nhiêu nuộc lạt nhớ ông bà bấy đã nối lên điều đó:
nhiêu.” 2. Tình cảm yêu thương giữa cha mẹ và
con cái
HS tìm 1 số bài ca dao về tình cảm cha Công cha, nghĩa mẹ sinh thành nuôi
mẹ đối với con. dưỡng làm sao kể cho xiết, đó cũng
Hs tìm gv nhận xét, bổ sung là chủ đề trong rất nhiều bài ca dao:
“Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Một lòng thờ mẹ, kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con.”
Ơn cha nặng lắm ai ơi,
Nghĩa mẹ bằng trời chín tháng cưu
mang.”
“ Chiều chiều ra đứng ngõ sau
Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều”
“ Tu đâu cho bằng tu nhà,
Thờ cha, kính mẹ ấy là chân tu. »
3. Tình cảm anh em:
Tình cảm anh em ruột thịt một nhà “ máu
HS tìm 1 số bài ca dao về tình cảm anh chảy ruột mềm”, keo sơn gắn
em. bó cũng luôn được nhân dân ta coi trọng.
Hs tìm gv nhận xét, bổ sung Anh em sống hòa thuận cũng là một
cách báo hiếu với cha mẹ để cha mẹ có
thể vui vẻ lúc về già. Mỗi câu ca dao là
mỗi lời nhắc nhơ, động viên anh em phải
biết yêu thương, đùm bọc lẫn nhau:
“Anh em như chân, như tay
Rách lành đùm bọc dơ hay đỡ đần”
17
“ Anh em nào phải người xa
Cùng chung bác mẹ một nhà cùng thân.
Yêu nhau như thể tay chân
Anh em hòa thuận hai thân vui vầy.”
“Khôn ngoan đá đáp người ngoài
Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau.”
4. Tình cảm vợ chồng:
HS tìm 1 số bài ca dao về tình cảm vợ Xưa nay đạo vợ chồng trăm năm gắn bó,
chồng. cùng nhau chia ngọt sẻ bùi, thủy
Hs tìm gv nhận xét, bổ sung chung son sắt đến khi đầu bạc răng long.
Điều đó được thể hiện hết sức xúc
động qua những câu ca dao giản dị mà
chan chứa ân tình.
“ Chồng em áo rách em thương
Chồng người áo gấm sông Hương mặc
người.”
“ Râu tôm nấu với ruột bầu
Chồng chan vợ húp gật đầu khen ngon.”
“Gái thương chồng đương đông buổi chợ
Trai thương vợ nắng quái chiều hôm.”
“ Rủ nhau lên núi đốt than
Chồng mang đòn gánh, vợ mang quang
rành
Củi than nhem nhuốc với tình
Ghi lời vàng đá xin mình chớ quên” .
CHỦ ĐỀ CA DAO VỀ TÌNH YÊU QUÊ
HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC
HS tìm 1 số bài ca dao về tình yêu quê 1. Yêu nước là yêu những gì thân thương,
hương, đất nước. bình dị, gần gũi nhất xung
Hs tìm gv nhận xét, bổ sung quanh ta
+ Yêu những cánh đồng cò bay thẳng
cánh, lúa tốt bời bời:
“ Đứng bên tê đồng, ngó bên ni đồng,
mênh mông bát ngát,
Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, bát
ngát mênh mông,
Thân em như chẽn lúa đòng đòng
Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai.”
+ Yêu những món ăn dân dã, yêu những
con người lao động cần cù vất vả:
“ Anh đi anh nhớ quê nhà
Nhớ canh rau muống, nhớ cà rầm tương
Nhớ ai dãi nắng dầm sương
Nhớ ai tát nước bên đường hôm nao”
+ Yêu những cánh cò trong lời ru của
18
mẹ:
“ Cái cò đi đón cơn mưa
Tối tăm mù mịt ai đưa cò về.
Cò về thăm quán cùng quê
Thăm cha, thăm mẹ cò về thăm anh.”
2. Yêu nước gắn liền với tình cảm quý
trọng những danh lam thắng cảnh
nổi tiếng khắp mọi miền đất nước
+ Miền Bắc với vẻ đẹp của Hồ Tây đầy
thơ mộng và Hồ Gươm xanh là chứng
tích của một nền văn hiến lâu đời:
“ Gió đưa cành trúc la đà
Tiếng chuông Trấn Vũ, canh gà Thọ
Xương.
3. Yêu nước là tự hào về truyền thống
lịch sử lâu đời của dân tộc
+ Từ xưa đến nay, con Rồng cháu Tiên
vẫn luôn tự hào về nòi giống của mình
và ghi nhớ công ơn của các đời Vua
Hùng dựng nước. Truyền thống “Uống
nước nhớ nguồn” đó đã in đậm trong các
+ Miền Trung ai đã từng qua quên làm câu ca dao như dòng máu Lạc Hồng
sao được xứ Huế mộng mơ: nào chùa vẫn chảy trong mỗi thế hệ Việt Nam:
Thiên Mụ, nào lăng Tự Đức và cả nhưng “ Ai về Phú Thọ quê ta
làn điệu ca Huế trên sông Hương say Vui ngày giỗ tổ tháng ba mùng mười.
đắm lòng người: Dù ai đi ngược về xuôi,
“ Đường vô xứ Huế quanh quanh Nhớ ngày giỗ tổ mùng mười tháng ba.”
Non xanh nước biếc như tranh họa đồ. “ Ai về đến huyện Đông Anh,
Ai vô xứ Huế thì vô...” Ghé xem phong cảnh Loa Thành Thục
+ Miền Nam với những địa danh mà chỉ Vương.”
nghe tên gọi trong lòng đã muốn ghé + Đất nước Việt Nam anh dũng, phụ nữ
thăm: Việt Nam anh hùng, bất khuất trước kẻ
“ Nhà Bè nước chảy chia hai thù. Ca dao đã ghi lại hình ảnh tuyệt đẹp
Ai về Gia Định, Đồng Nai thì về” Bà Triệu cưỡi voi, đánh cồng dẹp giặc
+ Miền ngược với mảnh đất Lạng Sơn Ngô:
núi non hùng vĩ gắn liền bao sự tích “ Ai về Phú Lộc, Phú Điền,
huyền bí đã từng hút hồn bao du khách về Nhớ đây Bà Triệu trận tiền xung phong.”
thăm: + Thế kỉ XV, Lê Lợi đã làm nên trang sử
“ Đồng Đăng có phố Kì Lừa chói ngời bằng cuộc kháng chiến
Có nàng Tô Thị, có chùa Tam Thanh. chống quân Minh thắng lợi vẻ vang:
Ai lên xứ Lạng cùng anh, “ Sâu nhất là sông Bạch Đằng
Bõ công bác mẹ sinh thành ra em. Ba lần giặc đến, ba lần giặc tan
Tay cầm bầu rượu nắm nem Cao nhất là núi Lam Sơn
Mải vui quên hết lời em dặn dò.” Có ông Lê Lợi trong ngàn bước ra”
+ Miền xuôi cũng đâu thiếu những cảnh + Không chỉ tự hào về truyền thống yêu
19
đẹp níu bước chân người khách nước chống ngoại xâm, ca dao còn thể
phương xa. Đầm sen thơm ngào ngạt, hiện sự hãnh diện của nhân dân về nền
những bông sen trắng trong tinh khiết văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc Việt:
tượng trưng cho tâm hồn cao đẹp của con “ Dịu dàng nết đất An Dương
người Việt Nam chẳng phải đáng tự Xưa nay là chốn văn chương nổi tài.”
hào lắm sao? “ Ai về Thọ Lão hát chèo,
“ Trong đầm gì đẹp bằng sen Có thương lấy phận nàng Kiều thì
Lá xanh, bông trắng lại chen nhị vàng. thương”
Nhị vàng, bông trắng, lá xanh, CHỦ ĐỀ CA DAO VỀ TÌNH YÊU LAO
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn.” ĐỘNG, TINH THẦN LẠC QUAN TRONG
CUỘC SỐNG
HS tìm 1 số bài ca dao về tình yêu lao 1. Tình yêu lao động:
động, tinh thần lạc quan trong cuộc sống. Nhân dân ta vốn có đức tính cần cù, chiu
Hs tìm gv nhận xét, bổ sung thương chịu khó, hay lam hay
làm. Từ thuơ khai thiên lập địa, không
một tấc sắt trong tay, ông cha ta chưa
bao giờ chùn bước trước khó khăn gian
khổ. Vẫn còn đó những câu ca tràn đầy
niềm
hăng say phấn khơi trong công việc cấy
cày:
2. Tinh thần lạc quan trong cuộc sống:
Cuộc sống vô vàn những khó khăn gian
khổ nhưng nhân dân ta vẫn gắng
sức vượt lên. Ngọn lửa niềm tin chưa bao
giờ tắt trong trái tim những con người
lầm lụi khổ đau. Ngược lại, họ luôn động
Bài ca dao: viên nhau cùng vượt khó:
“Ơn trời mưa nắng phải thì ”Rủ nhau đi cấy đi cày
Nơi thì bừa cạn, nơi thì cày sâu. Bây giờ khó nhọc có ngày phong lưu
Công lênh chẳng quản bao lâu Trên đồng cạn, dưới đồng sâu
Ngày nay nước bạc, ngày sau cơm vàng Chồng cày, vợ cấy, con trâu đi bừa.”
CHỦ ĐỀ CA DAO VỀ TÌNH YÊU ĐÔI
Ai ơi chớ bỏ ruộng hoang, LỨA :
Tình yêu luôn là nguồn cảm hứng bất tận
của thơ ca mọi thời đại. Đối với
HS tìm 1 số bài ca dao về yêu đôi lứa người nghệ sĩ dân gian, tình cảm đó lại
Hs tìm gv nhận xét, bổ sung được thể hiện rất tế nhị, duyên dáng, tinh
túy với nhiều cung bậc khác nhau. Dù ơ
cung bậc nào, ta luôn cảm nhận được vẻ
đẹp dung dị, thuần khiết trong tình yêu
của những con người gắn bó với bờ tre,
ruộng lúa.
1. Lời tỏ tình
Bây giờ mận mới hỏi đào
20
Vườn hồng có lối ai vào hay chưa ?
2. Tình yêu và nỗi nhớ:
Yêu và nhớ là hai trạng thái tình cảm
song hành, nhớ là hệ quả của yêu, là
chất men để tình yêu thêm nồng thắm. Có
điều nỗi nhớ trong ca dao cũng được
thể hiện rất đa dạng.
Có khi bồn chồn, da diết:
“ Nhớ ai bổi hổi bồi hồi
Như đứng đống lửa như ngồi đống than”
Hoạt động 2: II. Luyện tập:
Bµi tËp 1: Cảm nhận của em về bài ca dao:
Anh em như thể tay chân
Rách lành đùm bọc dở hay đỡ đần
* Gợi ý:
Dàn ý:
1/ Mở bài: Giới thiệu về kho tàng văn học dân gian Việt Nam và nêu khái quát xem
những câu ca dao dạy ta điều gì? Trong đó có khuyên dạy chúng ta phải biết yêu
thương người thân trong gia đình hay không? Bằng chứng qua câu ca dao nào???
(trích dẫn)
2/ Thân bài:
- Để hiểu được lời dạy thâm thúy của cha ông ta phải…..
* Nghĩa đen:
- Chân và tay là những bộ phận quan trọng trên cơ thể, nếu thiếu nó con người sẽ thế
nào? Từ đó khẳng định vai trò
* Nghĩa bóng:
- Anh em trong gia đình là những người có quan hệ ruột thịt, máu mủ, gắn bó với
nhau như thế nào? Tầm quan trọng ra sao?
* Trong cuộc sống:
- Nêu tình cảm anh em trong gia đình như thế nào?
- Nếu thiếu thì ra sao?
- Câu ca dao khuyên anh em trong nhà phải biết làm điều gì? Tại sao lại khuyên như
vậy
- Nếu 1 gia đình anh em bất hòa thì chuyện gì sẽ xảy ra?
- Làm sao để giữ cho tình an hem hòa thuận, biết tương trợ lẫn nhau?
3. Kết bài: Khẳng định giá trị câu ca dao và nêu suy nghĩ, bài học của bản thân nói
riêng và lời khuyên cho mọi người
Bài 2: Cảm nhận về bài ca dao:
Anh đi anh nhớ quê nhà
Nhớ canh rau muống nhớ cà dầm tương
21
Nhớ ai dãi nắng dầm sương
Nhớ ai tát nước bên đường hôm nao
* Gợi ý:
Quê hương, chiếc nôi cuộc đời của mỗi con người, nơi ta cất tiếng khóc chào đời, nơi
tất cả tuổi thơ ta đã lớn lên từ đó. Hình ảnh quê nhà làm cho nỗi nhớ trong anh càng
da diết... Nỗi nhớ đầu tiên, nỗi nhớ bao trùm nhất trong anh đó là quê nhà.
Đất nước ta, xứ sở của bốn mùa hoa lá, cỏ cây và thơ ca nhạc hoạ. Tự hào biết bao,
dân tộc ta, con người Việt Nam ta vốn có truyền thống yêu quê hương, đất nước, yêu
lao động, chất phác, cần cù nhưng rất lạc quan. Thử đọc lên mấy vần ca dao, ta đã
thấy xốn xang trong lòng như muốn được sẻ chia nỗi nhớ của người đi xa:
“Anh đi anh nhớ quê nhà
Nhớ canh rau muống nhớ cà dầm tương
Nhớ ai dãi nắng dầm sương
Nhớ ai tát nước bên đường hôm nao” (Ca dao)
Người xưa đã đóng góp cho kho tàng văn học dân gian những áng thơ hay đến như
vậy, mà chẳng để lại bút danh nào cho đời sau cảm thán. Thật dung dị, thật chân
thành tác giả mở đầu bằng một lời thổ lộ, như tâm sự, giải bày mà tha thiết biết bao:
“Anh đi anh nhớ quê nhà…”
Anh đi, đi vì việc lớn, vì sự nghiệp chung, cho nên trong nỗi nhớ đầu tiên ập đến với
anh đó là nhớ quê nhà, phải là “quê nhà” chứ không thể là một thứ gì khác được. Quê
hương, chiếc nôi cuộc đời của mỗi con người, nơi ta cất tiếng khóc chào đời, nơi tất
cả tuổi thơ ta đã lớn lên từ đó. Hình ảnh quê nhà cứ ùa vào ký ức của anh, làm cho
nỗi nhớ trong anh càng da diết, chân thành.
“Anh đi anh nhớ quê nhà”
Một nỗi nhớ chúng ta từng bắt gặp trong thơ Đỗ Trung Quân. Nỗi nhớ đầu tiên, nỗi
nhớ bao trùm nhất trong anh đó là quê nhà nhưng ở đó có gì, những gì đã làm cho
anh phải thốt lên như vậy. Thì ra, thật đơn giản nhưng lại quá gần gũi và gắn bó với
anh: Những bát canh rau muống, những quả cà dầm tương, những món ăn hết sức dân
dã của quê nhà đã nuôi anh lớn khôn, đầy lông đủ cánh. Giờ đây anh đi, canh rau
muống chắc đến nơi nào cũng có nhưng làm sao sánh được loại rau ở ao làng. Cà
dầm tương chắc cũng nhiều nơi có nhưng sao có thể bì được với loại cà ở quê, bởi nó
chính từ bàn tay và giọt mồ hôi của mẹ cha, của những người thân thiết làm ra, mà
cái hương vị ấy đã hoà vào máu thịt, vào hơi thở của anh. Phải chăng vì vậy, trong
anh nỗi nhớ cứ dồn lên, những tình cảm gần gũi và tha thiết:
“Nhớ ai dãi nắng dầm sương…”
Một triết lý cũng hình thành trong ca dao: Có sản phẩm ắt phải có người lao động,
bàn tay của người trồng tỉa, bón chăm, sương nắng dãi dầu mà lẽ ra anh phải là người
xẻ chia gánh vác.“Nhớ ai dãi nắng dầm sương…”, câu thơ còn diễn tả tâm hồn yêu
lao động, hiểu lao động của người đi xa. Câu thơ như dồn dập trào dâng nhiều nỗi
nhớ, điệp từ nghi vấn “Nhớ ai” như vừa đặt ra câu hỏi, như vừa tự trả lời, bộc bạch
một nỗi nhớ sâu xa, hình ảnh cô thôn nữ có đôi tay mềm mại, dịu dàng với vẻ đẹp tự
nhiên được tôn lên qua lao động:
“Nhớ ai tát nước bên đường hôm nao”
Sự tự bạch trên làm cho ta liên tưởng đến điều kiện làm việc, suy nghĩ, tình cảm của
người “tát nước bên đường”. Còn đối với người đi xa, nỗi nhớ như cuộn lên, dạt dào
22
nhưng sâu lắng. Nỗi niềm sâu kín khi ấy dồn nén lại trở thành lời nhắn nhủ, đằm
thắm như lời hẹn ước, không hề gợn lên chút bi lụy nào trong sự nhớ nhung quyến
luyến của người đi xa. Có lẽ đó là điều cần đạt của khổ thơ, là giá trị chân lý đúng
đắn nhất đối với người ra đi vì nghĩa lớn. Những nỗi nhớ cứ ào ạt, xô tới nghe dập
dồn là vậy nhưng thiết tha, thôi thúc làm sao. Nỗi nhớ nọ bao trùm lên nỗi nhớ kia,
hoá thân thành những lời dặn dò, những tâm sự chân thật giúp người ở quê nhà giữ
vững niềm tin, giúp người đi xa có thêm sức mạnh để đạt đến mục đích cao cả.
Ngày nay, chúng ta được thưởng thức nhiều tác phẩm tuyệt vời trong dòng chảy của
văn học nghệ thuật đương đại. Song, những câu ca dao mang đậm tâm hồn dân tộc,
ngợi ca những đức tính, bản lĩnh, phẩm chất và truyền thống tốt đẹp của dân tộc vẫn
luôn là món ăn tinh thần không thể thiếu. Biết thưởng thức, biết yêu những làn điệu
dân ca, những câu ca dao, ngạn ngữ, tục ngữ ta thêm yêu cội nguồn bản sắc và những
giá trị văn hoá mà ông cha chúng ta đã chắt lọc từ cuộc sống
- Chuẩn bị bài: Giới thiệu văn học TĐ và thể thơ dường luật.
Ngày soạn: 18/ 10/ 2020
Tuần 8: Giới thiệu văn học Trung đại và thể thơ dường luật.

- Cñng cè kiÕn thøc vÒ văn học TĐ và thể thơ dường luật.
II.Tổ chức các hoạt động dạy học:
Hoạt động 1: I. Vµi nÐt s¬ lîc vÒ v¨n häc Trung ®¹i.
? Quá trình hình thành văn học viết? 1. Sù h×nh thµnh cña dßng v¨n häc
HS trả lời, hs nhận xét gv bổ sung viÕt.
Thêi k× B¾c thuéc - Tríc TKX cha cã
dßng v¨n häc viÕt, chØ cã v¨n häc d©n
gian.
§Õn TKX, thêi k× tù chñ, VH viÐt (VH
trung ®¹i) víi t çch lµ 1 dßng VH viÕt
míi cã ®iÒu kiÖn ®Ó xuÊt hiÖn (TÇng
líp cã tri thøc H¸n häc, tinh th«ng thÇn
23
häc, l¹i cã t tëng yªu níc, tinh thÇn d©n
téc  s¸ng t¸c nh÷ng t¸c phÈm ®¸p øng
nhu cÇu cña thêi ®¹i trong buæi ®Çu cña
nÒn tù chñ).
 Sù ra ®êi cña dßng v¨n häc viÕt lµ bíc
nh¶y vät cña tiÕn tr×nh lÞch sö d©n téc.
- DiÖn m¹o hoµn chØnh: VHDG + VH
viÕt.
- TÝnh chÊt: phong phó, ®a d¹ng & cao
®Ñp h¬n.
? Thµnh phÇn cÊu t¹o cña dßng VH viÕt. 2. Thµnh phÇn cÊu t¹o cña dßng VH
HS trả lời, hs nhận xét gv bổ sung viÕt.
+ V¨n häc ch÷ H¸n.
+ V¨n häc ch÷ N«m.
3. TiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña dßng VH
? VH viết có phát triển qua mấy giai viÕt: 4 g/®o¹n.
đoạn?
HS trả lời, hs nhận xét gv bổ sung a. Giai ®oan 1: Tõ TKX-TKXV.
+ VÒ lÞch sö:
- Sau khi giµnh ®îc nÒn tù chñ-tæ tiªn ta
®· dùng níc theo h×nh thøc XHPK.
- Çc ®Õ chÕ PK ph¬ng b¾c vÉn cßn
muèn x©m lîc níc ta (Tèng- M«ng-
Nguyªn- Minh) nhng ®Òu thÊt b¹i.
HS lấy VD: - Giai cÊp PK gi÷ vai trß chñ ®¹o.
VD: Nam Quèc S¬n Hµ. -LTK +VÒ VH:
HÞch Tíng SÜ. TQT. - VH viÕt xuÊt hiÖn.
B×nh Ng« §¹i Ço NTr·i. - Chñ ®Ò chÝnh: Lßng yªu níc,tinh thÇn
* T¸c gi¶ tiªu biÓu: NguyÔn Tr·i (1380- chèng giÆc ngo¹i x©m, kh¸t väng hßa
1442). b×nh.
Quèc ¢m Thi TËp - Th¬ n«m (254 bµi).
b. Giai ®o¹n 2: Tõ TKXV-XII ®Õn
nöa ®Çu TKXVIII.
+ VÒ lÞch sö:
- ChÕ ®é PK vÉn trong thêi k× ph¸t
triÓn. Néi dung kh«ng cßn gi÷ ®îc thÕ
æn ®Þnh, thÞnh trÞ nh tríc.
24
- XH n¶y sinh nhiÒu m©u thuÉn,
khëi nghi· n«ng d©n,chiÕn tranh PK x¶y
ra liªn miªn. §êi sèng nh©n d©n lÇm than
HS lấy VD: cùc khæ,®Êt níc t¹m thêi chia c¾t.
* T¸c gi¶ tiªu biÓu: + VÒ VH:
- NguyÔn BØnh Khiªm (1491- 1585). - VH ch÷ n«m ph¸t triÓn nhê ph¸t
huy ®îc 1 sè néi dung, thÓ lo¹i cña
- Thiªn Nam Ng÷ Lôc (800 c©u lôc b¸t)-
VHDG.
KhuyÕt danh.
- Chñ ®Ò chÝnh: Phª ph¸n tÖ n¹n
cña XHPK hi väng vÒ sù phôc håi cña
nÒn thÞnh trÞ & sù thèng nhÊt ®Êt níc.
c. Giai do¹n 3: Tõ cuèi TKXVIII
®Õn nöa ®Çu TKXI X.
- VÒ lÞch sö:
+ Cuéc x©m lîc cña TDP.
+ Cuéc ®Êu tranh gian khæ & anh
dòng cña nh©n d©n ta.
+ Bíc ®Çu níc ta chÞu sù thèng trÞ
* T¸c gi¶ tiªu biÓu: cña TDP.
NguyÔn §×nh ChiÓu-V¨n TÕ - VÒ VH:
NghÜa SÜ CÇn Giuéc. + VH ch÷ H¸n & ch÷ N«m ph¸t
Tó X¬ng. triÓn.
NguyÔn KhuyÕn. + Chñ ®Ò:¢m hëng chñ ®¹o lµ tinh
Hoạt động 2: thÇn yªu níc chèng giÆc ngo¹i x©m &
bän tay sai b¸n níc.
? Thể thơ đường luật bao gồm những thể II. ThÓ th¬ §êng luËt.
loại nào? Đặc điểm của các thể loại đó? Bao gåm : - ThÓ th¬ thÊt ng«n tø
HS trả lời, HS nhận xét, gv bổ sung chốt
tuyÖt.
ý
? Kể tên một số bài thơ đường luật mà em - ThÓ th¬ thÊt ng«n b¸t
đã học? có.
HS kể, gv nhận xét bổ sung - ThÓ th¬ trêng luËt (dµi
VD: - Nam Quèc S¬n Hµ h¬n 10 c©u).
LÝ Thêng KiÖt.(viÕt b»ng ch÷ * ThÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt. - HS
H¸n) chñ yÕu häc thÓ th¬ nµy.
- B¸nh Tr«i Níc. - Lµ thÓ th¬ mµ mçi bµi chØ cã 4
Hå Xu©n H¬ng.(viÕt b»ng ch÷ c©u.Mçi c©u 7 tiÕng, viÕt theo luËt th¬
N«m) do çc thi sÜ ®êi §êng (618-907) níc
25
- C¶nh Khuya. Trung Hoa s¸ng t¹o nªn.
HCM. (viÕt b»ng ch÷ quèc ng÷) - Çc nhµ th¬ VN s¸ng t¸c nh÷ng bµi
th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt b»ng ch÷ H¸n-
ch÷ N«m hoÆc b»ng ch÷ Quèc ng÷.
1. HiÖp vÇn:
Mçi bµi cã thÓ cã 3 vÇn ch©n,
hoÆc 2 vÇn ch©n.ë ®©y chØ nãi 3 vÇn
ch©n(lo¹i phæ biÕn), lo¹i vÇn b»ng.
Çc ch÷ cuèi c©u 1-2 & 4 hiÖp vÇn.
(VÇn ch©n hoÆc vÇn b»ng).
2. §èi:
PhÇn lín kh«ng cã ®èi.
NÕu cã: - C©u 1-2 ®èi nhau.
- C©u 3- 4 ®èi nhau.
§èi c©u, ®èi ý, ®èi thanh.
- C©u 2- 3 ®èi nhau.
3. CÊu tróc: 4 phÇn.
- C©u 1 gäi lµ Khai (më ra).
- C©u 2 gäi lµ thõa.
- C©u 3 gäi lµ ChuyÓn.
GV: Lưu ý:
- C©u 4 gäi lµ Hîp. (khÐp l¹i)
+ Trong mçi c©u th¬, çc ch÷ 2- 4-
6 phải ®èi thanh. NÕu ch÷ thø 2 lµ b»ng 4. LuËt: NhÊt, tam, ngò, bÊt luËn.
 ch÷ thø 4 lµ tr¾c  ch÷ thø 6 lµ NhÞ, tø, lôc, ph©n minh.
b»ng. NÕu ch÷ thø 2 lµ tr¾c  ch÷ thø Çc ch÷ 1- 3- 5 lµ b»ng hay tr¾c
4 lµ b»ng  ch÷ thø 6 lµ tr¾c. Nãi mét ®Òu ®îc, çc ch÷ 2- 4- 6 ph¶i ®óng luËt
çch kh¸c, mçi c©u th¬, ch÷ thø 2 & 6 b»ng, tr¾c.
ph¶i ®ång thanh, ch÷ thø 4 ph¶i ®èi - LuËt b»ng tr¾c (lo¹i bµi cã 3 vÇn)
thanh víi 2 ch÷ thø 2 & 6.
+ Çc ch÷ kh«ng dÊu, chØ cã dÊu
CÆp c©u 1 & 4, cÆp c©u 2 & 3 th× çc
huyÒn thuéc thanh b»ng.
ch÷ thø 2 - 4- 6 ph¶i ®ång thanh (cïng
tr¾c hoÆc cïng b»ng) + Çc ch÷ cã dÊu s¾c, nÆng, hái,
ng·, thuéc thanh tr¾c.
LuËt b»ng:
1 2 3 4 5 6 7
1 B T B VÇn
2 T B T VÇn
26
3 T B T
4 B T B VÇn
LuËt tr¾c:
1 T B T VÇn
2 B T B VÇn
3 B T B
4 T B T VÇn
Hoạt động 3: III. Luyện tập

Bµi tËp 1: Bµi th¬ “S«ng nói níc Nam” thêng ®îc gäi lµ g×? V× sao em chän
®¸p ¸n ®ã?
a. Lµ håi kÌn xung trËn.
b. Lµ khóc ca kh¶i hoµn.
c. Lµ ¸ng thiªn cæ hïng v¨n.
d. Lµ b¶n Tuyªn Ng«n ®éc lËp.
* Gîi ý: Bµi th¬ tõng ®îc xem lµ b¶n Tuyªn Ng«n ®éc lËp ®Çu tiªn ®îc viÕt
b»ng th¬ ë níc ta. Bµi th¬ lµ lêi kh¼ng ®Þnh hïng hån vÒ chñ quyÒn d©n téc ViÖt
Nam & tá râ mét th¸i ®é kiªn quyÕt ®¸nh tan mäi kÎ thï b¹o ngîc d¸m x©m l¨ng bê
câi.
Liªn hÖ: - B×nh Ng« §¹i Ço. ( NguyÔn Tr·i).
- Tuyªn Ng«n §éc LËp. ( HCM )
Bµi tËp 2: NÕu cã b¹n th¾c m¾c “Nam nh©n c” hay “Nam §Õ c”. Em sÏ gi¶i
thÝch thÕ nµo cho b¹n?
* Gîi ý: - Nam §Õ: Vua níc Nam.
- Nam nh©n: Ngêi níc Nam.
Dïng ch÷ §Õ tá râ th¸i ®é ngang hµng víi níc Trung Hoa.Níc Trung Hoa gäi Vua
lµ §Õ th× ë níc ta còng vËy.->Kh¼ng ®Þnh níc Nam cã chñ (§Õ: ®¹i diÖn cho níc),
cã ®éc lËp, cã chñ quyÒn.
Bµi tËp 3: Hoµn c¶mh ra ®êi cña bµi th¬ : “S«ng Nói Níc Nam” lµ g×?
A. Ng« QuyÒn ®¸nh qu©n Nam H¸n trªn s«ng B¹ch §»ng.
B. LTK chèng qu©n Tèng trªn s«ng Nh NguyÖt.
C. Quang Trung ®¹i ph¸ qu©n Thanh.
D. TrÇn quang Kh¶i chèng qu©n Nguyªn ë bÕn Ch¬ng D¬ng.
Bµi tËp 4: Chñ ®Ò cña bµi th¬ “S«ng Nói Níc Nam” lµ g×?
27
A. Kh¼ng ®Þnh chñ quyÒn l·nh thæ cña ®Êt níc.
B. Nªu cao ý chÝ tù lùc tù cêng cña d©n téc, niÒm tù hµo vÒ ®éc lËp & chñ
quyÒn l·nh thæ cña ®Êt níc.
C. Ca ngîi ®Êt níc ta giµu ®Ñp.
D. C©u A & B ®óng.
- Chuẩn bị bài: Ôn tập từ ghép, từ láy, đại từ
Ngày soạn: 1/ 11/ 2020
Tuần 9,10: Ôn tập từ ghép, từ láy, đại từ

- TiÕp tôc cñng cè cho häc sinh kiÕn thøc vÒ tõ ghÐp,tõ l¸y,®¹i tõ.
- BiÕt çch nhËn biÕt vµ sö dông çc lo¹i tõ trªn.
Hoạt động 1: I. Từ ghép
? Từ ghép là gì? Cho VD? 1. Khái niệm:
HS trả lời, hs nhận xét gv bổ sung - Từ ghép là từ có 2 tiếng trở lên và giữa
các tiếng có quan hệ với nhau về nghĩa.
? Từ ghép có mấy loại? VËy em hiÓu 2. Phân loại
thÕ nµo lµ từ ghép chính phụ và tõ - Có 2 loại:
ghÐp ®¼ng lËp. + Tõ ghÐp chÝnh phô cã tiÕng chÝnh
HS trả lời, hs nhận xét gv bổ sung vµ tiÕng phô bæ sung ý nghÜa cho tiÕng
chÝnh; TiÕng chÝnh thêng ®øng tríc vµ
tiÕng phô thêng ®øng sau.
+ Tõ ghÐp ®¼ng lËp cã çc tiÕng b×nh
®¼ng vÒ mÆt ng÷ ph¸p
? NghÜa cña tõ ghÐp chính phụ so víi 3. Nghĩa của từ ghép:
çc tiÕng t¹o nªn nã? - NghÜa cña tõ ghÐp chÝnh phô hÑp
HS trả lời, hs nhận xét gv bổ sung h¬n nghÜa cña tiÕng chÝnh  cã tÝnh
28
? NghÜa cña tõ ghÐp ®¼ng lËp so víi chÊt ph©n nghÜa.
çc tiÕng t¹o nªn nã? - NghÜa cña tõ ghÐp ®¼ng lËp kh¸i qu¸t
HS trả lời, hs nhận xét gv bổ sung h¬n nghÜa cña çc tiÕng t¹o nªn nã  cã
Hoạt động 2: tÝnh chÊt hîp nghÜa.
II. Từ láy:
? Tõ l¸y cã mÊy lo¹i, ®Æc ®iÓm cña mçi 1. Các loại từ láy:
lo¹i? - Tõ l¸y toµn bé : çc tiÕng lÆp l¹i nhau
HS trả lời, hs nhận xét gv bổ sung hoµn toµn, hoÆc cã tiÕng ®øng tríc
biÕn ®æi thanh ®iÖu hoÆc ph¸t ©m
cuèi (t¹o ra sù hßa phèi vÒ ©m thanh)
- Tõ l¸y bé phËn : gi÷a çc tiÕng cã sù
gièng nhau vÒ phụ ©m ®Çu hoÆc phÇn
vÇn.
? Nghĩa của từ láy là gì? 2. Nghĩa của từ láy:
HS trả lời, hs nhận xét gv bổ sung - Nghĩa của từ láy được tạo thành nhờ
đặc điểm âm thanh của tiếng và sự hòa
Hoạt động 3: phối âm thanh giữa các tiếng.
? VËy theo em thÕ nµo lµ ®¹i tõ? III. Đại từ :
HS tr¶ lêi 1. Khái niệm về đại từ:
? Chøc vô ng÷ ph¸p cña ®¹i tõ ë trong §¹i tõ : dïng ®Ó chØ (trá) ngêi, sù vËt,
c©u ? ho¹t ®éng, tÝnh chÊt... hoÆc dïng ®Ó
HS tr¶ lêi hái
-> §¹i tõ cã thÓ lµm chñ ng÷, vÞ ng÷, çc
thµnh phÇn phô ng÷ cho danh tõ, tÝnh
tõ, ®éng tõ.
? §¹i tõ chia thµnh mÊy lo¹i? 2. Các loại đại từ:
Häc sinh tr¶ lêi HS nhËn xÐt, gv bæ sung *. §¹i tõ ®Ó trá.
* VÝ dô :
a. Çc ®¹i tõ : t«i, tao... trá ngêi, vËt.
b. Çc ®¹i tõ : bÊy, bao nhiªu  trá sè l-
îng.
c. Çc ®¹i tõ : vËy, thÕ, trá hµnh ®éng,
tÝnh chÊt, sù viÖc
*. §¹i tõ ®Ó hái
* VÝ dô :
a. Çc ®¹i tõ : ai, g× ?  hái vÒ ngêi, sù
vËt.
b. Çc ®¹i tõ : bao nhiªu, mÊy ...  hái
vÒ sè lîng
c. Çc ®¹i tõ : sao, thÕ, ...  hái vÒ tÝnh
chÊt, hµnh ®éng
Hoạt động 4: IV. Luyện tập:
29
Bµi tËp 1: H·y t×m tõ ghÐp trong ®o¹n v¨n sau & s¾p xÕp chóng vµo b¶ng
ph©n lo¹i.
Ma phïn ®em mïa xu©n ®Õn, ma phïn khiÕn nh÷ng ch©n m¹ gieo muén n¶y
xanh l¸ m¹. D©y khoai, c©y cµ chua rêm rµ xanh rî çc tr¶ng ruéng cao. MÇm c©y
sau sau, c©y nhéi, c©y bµng hai bªn ®êng n¶y léc, mçi h«m tr«ng thÊy mçi kh¸c.
… Nh÷ng c©y b»ng l¨ng mïa h¹ èm yÕu l¹i nhó léc. VÇng léc non n¶y ra. Ma
bôi Êm ¸p. Çi c©y ®îc cho uèng thuèc.
(T« Hoµi)
Tõ ghÐp chÝnh phô

Tõ ghÐp ®¼ng lËp
Bµi tËp 2:T×m, t¹o tõ l¸y khi ®· cho tríc vÇn

a.VÇn a:
VD: ªm ¶, ãng ¶, oi ¶, ra r¶, ha h¶, dµ d·, na n¸. . .
b. VÇn ang:
VD: lµng nhµng, ngang tµng, nhÞp nhµng, nhÑ nhµng . . .
c. Phô ©m nh:
VD: nho nhá, nhanh nh¶u, nhanh nhÑn, nhãng nh¸nh, nhá nhoi, nhí nhung . . .
d. Phô ©m kh:
VD: khóc khÝch, khÊp khÓnh, khËp khµ khËp khiÔng, khã kh¨n. . .
Bài tập 3:
Điền các tiếng láy vào trước hoặc sau các tiếng gốc để tạo từ láy:
nặng……tràn……nhỏ……,……bé đỏ……,sạch……….xa………, xanh…………
Bài tập 4:
Đặt câu với mỗi từ láy :
a. lành lạnh, lạnh lùng, lạnh lẽo.
b. Nhè nhẹ, nhẹ nhàng, nhẹ nhõm.
Bµi tËp 5: §¹i tõ “m×nh”cã thÓ sö dông ë çc ng«i nµo?
A. Ng«i thø nhÊt. VD: B¹n gióp m×nh nhÐ.
B. Ng«i thø hai. M×nh vÒ cã nhí ta ch¨ng.
C. Ng«i thø ba. Hä thêng Ýt ®Ò cao m×nh.
D. C¶ ba ng«i.
Bài tập 6:
Cho các từ láy điền vào chỗ trống thích hợp trong câu: nhỏ nhặt, nhỏ
nhẹ. Nhỏ nhen, nhỏ nhoi.
30
a. Cậu ấy nói năng…………….quá!
b. Bà ta bụng dạ thật………………
c. Bạn đừng chấp những điều ………….ấy!
d. Những túm lá………………phất phơ đầu cành.
Bµi tËp 7: Cho çc tõ l¸y: Long lanh, khã kh¨n,vi vu, nhá nh¾n, ngêi ngêi, bån
chån, hiu hiu, linh tinh, loang lo¸ng, th¨m th¼m, tim tÝm.
H·y s¾p xÕp vµo b¶ng ph©n lo¹i:
L¸y toµn bé L¸y bé phËn
Bµi tËp 8: §Æt c©u víi mçi tõ sau:

A. L¹nh lïng.
B. L¹nh lÏo.
C. Lµnh l¹nh.
D. Nhanh nh¶u.
§. Lóng tóng.
Bµi tËp 9: Ghi nhanh çc tõ l¸y lµ danh tõ (Häc sinh thi gi÷a çc tæ)
VD:chuån chuån, baba, thuång luång, chµo mµo, chÝch chße, b¬m bím,ch©u
chÊu, ®om ®ãm, cµo cµo, cå cé…
Bài tập 10:
Đặt câu với mỗi từ láy :
a. lành lạnh, lạnh lùng, lạnh lẽo.
b. Nhè nhẹ, nhẹ nhàng, nhẹ nhõm.
Bµi tËp 11: §¹i tõ “m×nh”cã thÓ sö dông ë çc ng«i nµo?
A. Ng«i thø nhÊt. VD: B¹n gióp m×nh nhÐ.
B. Ng«i thø hai. M×nh vÒ cã nhí ta ch¨ng.
C. Ng«i thø ba. Hä thêng Ýt ®Ò cao m×nh.
D. C¶ ba ng«i.
Bµi tËp 12: Cho đoạn văn sau:
"Đêm về khuya lặng gió. Sương phủ trắng mặt sông. Những bầy cá nhao lên đớp
sương "tom tóp", lúc đầu còn loáng thoáng dần dần tiếng tũng toẵng xôn xao quanh
mạn thuyền".
a. Tìm những từ láy có trong đoạn văn.
b. Phân loại các từ láy tìm được theo các kiểu từ láy đã học.
Bµi tËp 13: Tìm từ láy trong đoạn văn sau:
31
Bản làng đã thức giấc. Đó đây, ánh lửa hồng bập bùng trên các bếp. Ngoài bờ ruộng
đã có bước chân người đi, tiếng nói chuyện rì rầm, tiếng gọi nhau í ới.
Tảng sáng, vòm trời cao xanh mênh mông. Gió từ trên đỉnh núi tràn xuống thung
lũng mát rượi.
Bµi tËp 14: Chọn các quan hệ từ thích hợp trong ngoặc để điền vào chỗ trống:
(Tuy...nhưng; của; nhưng; vì... nên; bằng; để)
a. Những cái bút ...................tôi không còn mới ...................vẫn tốt.
b. Tôi vào thành phố Hồ Chí Minh...................máy bay...................kịp cuộc họp ngày
mai.
c. ...................trời mưa to...................nước sông dâng cao.
d. ...................cái áo ấy không đẹp...................nó là kỉ niệm của những ngày chiến
đấu anh dũng.
Bµi tËp 15: Tìm và gạch dưới quan hệ từ rồi cho biết chúng biểu thị quan hệ
gì?
a. Bạn Hà chẳng những học giỏi mà bạn ấy còn ngoan ngoãn.
b. Sở dĩ cuối năm Châu phải thi lại vì bạn không chịu khó học tập.
c. Tuy chúng ta đã tận tình giúp đỡ Khôi nhưng bạn ấy vẫn chưa tiến bộ.
d. Nếu trời mưa thì ngày mai chúng ta không đi Củ Chi.
e. Hễ có gió to thì nhất định thuyền chúng ta sẽ ra khỏi chỗ này trước khi trời tối.
f. Nhờ bạn Minh giúp đỡ mà kết quả của Nhân tiến bộ rõ.
g. Do gió mùa đông bắc tràn về nên trời trở lạnh.
h. Mặc dù nhà rất xa nhưng bạn An chưa bao giờ đi học trễ.
i. Nhờ có dịp đi chơi xa nhiều nên tôi mới tận mắt thấy hết sự giàu có của quê hương
mình.
j. Bác Hai không chỉ khéo léo mà bác còn chăm chỉ làm việc.
Bµi tËp 16: Điền quan hệ từ thích hợp vào chỗ chấm:
a. Hoa ................Hồng là bạn thân.
b. Hôm nay, thầy sẽ giảng................phép chia số thập phân.
c. ................mưa bão lớn................việc đi lại gặp khó khăn.
d. Thời gian đã hết ................ Thúy Vy vẫn chưa làm bài xong.
e. Trăng quầng................hạn, trăng tán................mưa.
f. Một vầng trăng tròn, to................đỏ hồng hiện lên................chân trời, sau rặng tre
đen................một ngôi làng xa.
g. Tôi đã đi nhiều nơi, đóng quân nhiều chỗ đẹp hơn đây nhiều, nhân dân coi
tôi ............. người làng................yêu thương tôi hết mực, ................sao sức quyến rũ,
nhớ thương vẫn không mãnh liệt, day dứt................mảnh đất cọc cằn này.
h. ................bão to................các cây lớn không bị đổ.
Bµi tËp 17: Đặt câu có sử dụng quan hệ từ:
a. Của
...................................................................................................
32
b. Hoặc
...................................................................................................
c. Với
...................................................................................................
Bµi tËp 18: Đặt câu có sử dụng cặp quan hệ từ biểu thị quan hệ:
a. Nguyên nhân – kết quả.
...................................................................................................
b. Giả thiết – kết quả.
...................................................................................................
c. Tương phản.
...................................................................................................
d. Tăng tiến.
...................................................................................................
- Chuẩn bị bài: Văn học trung dại: Cảm thụ văn bản” Sông núi nước Nam”, “
phò giá về kinh”
Ngày soạn: 11 / 11/ 2020
Tuần 11: Văn học trung đại: Cảm thụ văn bản “Sông núi nước
Nam”, “Phò giá về kinh”

- Cñng cè kiÕn thøc vÒ 2 văn bản “Sông núi nước Nam”, “Phò giá về kinh”

Hoạt động 1: I. Ôn tập văn bản: “Sông núi nước
? Nêu nội dung và nghệ thuật của văn Nam”.
bản: Sông núi nước Nam? 1. Nghệ thuật:
Häc sinh tr¶ lêi HS nhËn xÐt, gv bæ sung - Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt , ngôn
ngữ cô đọng, súc tích.
- Dồn nén xúc cảm trong hình thức thiên
về nghị luận, trình bày ý kiến.
- Giọng thơ dõng dạc, hùng hồn, đanh
33
thép.
2. Nội dung:
- Bài thơ thể hiện niềm tin vào sức mạnh
chính nghĩa của dân tộc ta.
- Bài thơ có thể xem như là bản tuyên
ngôn độc lập đầu tiên của nước ta.
( Tuyên ngôn độc lập đầu tiên của
nước ta).
Hoạt động 2: II. Ôn tập văn bản: “Phò giá về kinh”
1. Nghệ thuật:
? Nêu nội dung và nghệ thuật của văn
- Thể thơ ngũ ngôn tứ tuyệt ngắn gọn,
bản: Phò giá về kinh?
hàm súc .
Häc sinh tr¶ lêi HS nhËn xÐt, gv bæ sung
- Có nhịp thơ phù hợp với việc tái hiện
lại những chiến thắng dồn dập của nhân
dân ta và việc bày tỏ suy nghĩ của tác giả.
- Sử dụng hình thức diễn đạt cô đúc, dồn
nén cảm xúc vào bên trong tư tưởng.
- Có giọng điệu sảng khoái, hân hoan,
tự hào.
2. Nội dung:
Hào khí chiến thắng và khát vọng về một
đất nước thái bình thịnh trị của dân tộc ta
ở thời nhà Trần.
III. Luyện tập:
Bài 1: Phân kì VHTĐ VN gồm mấy giai đoạn:
Lịch sử văn học có những quy luật nội tại và tính độc lập tương đối của nó. Trong
từng giai đoạn, có thể không có sự trùng hợp hoàn toàn giữa lịch sử văn học và lịch
sử dân tộc nhưng vẫn có thể căn cứ vào lịch sử dân tộc để phân kỳ lịch sử văn học,
bởi, xét đến cùng, văn học bao giờ cũng là tấm gương phản ánh trung thành thời đại.
Căn cứ vào các yếu tố lịch sử, đặc trưng nội dung và hình thức nghệ thuật, có thể
phân kỳ lịch sử VHTÐ VN như sau:
+ Giai đoạn văn học Lý- Trần (Từ TK XI đến TK XIV)
+ Giai đoạn văn học đời Lê (TK XV)
+ Giai đoạn văn học từ TK XVI đến nửa đầu TK XVIII
+ Giai đoạn văn học từ nửa sau TK XVIII đến nửa đầu TK XIX
+ Giai đoạn văn học nửa cuối TK XIX (Văn học yêu nước chống Pháp
34
Bài 2: So sánh điểm giống nhau và khác nhau của 2 văn bản “Sông núi nước Nam”,
“Phò giá về kinh”
*Giống nhau:- Cả hai bài đều thể hiện khí phách, bản lĩnh của dân tộc ta.
-Cả hai đều diễn đạt ý tưởng và giống hau ở giọng điệu chắc nịch, cô đúc.Trong đó
cảm xúc nằm bên trong lí tưởng.
*Khác nhau:
Sông núi nước nam Phò giá về kinh
- Nêu cac chân lí vĩnh viễn, lớn lao
Thể hiện khí thế chiến thắng giặc ngoại xâm
nhất, thiêng liêng nhất: Nước Nam là
hào hùng của dân tộc và bày tỏ khát vọng
của người Nam, không ai được xâm
xây dựng phát triển cuộc sống trong hòa bình
phạm, xâm phạm sẽ bị chuốc lấy bại
với niềm tin đất nước bền vững muôn đời.
vong.
Điểm giống nhau của hai bài thơ :
+ Cả hai bài đều thể hiện bản lĩnh khí khí phách của dân tộc.
+ Ý thơ dồn nén hàm súc, giọng thơ hào hùng, mạnh mẽ.
+ Tình cảm của nhà thơ biểu hiện kín đáo, ẩn vào trong câu chữ.
- Sự khác nhau :
+ Nam quốc sơn hà làm bằng thể thơ thất ngôn tứ tuyệt
+ Tụng giá hoàn kinh sư làm bằng thể thơ ngũ ngôn tứ tuyệt.
Bài 3: Cảm nhận về bài thơ : Sông núi nước Nam
DÀN BÀI
I. Mở bài
-Tương truyền bài Sông núi nước Nam(thường gọi là Thơ thần) được Lí Thường Kiệt
sáng tác vào khoảng cuối năm 1076, trong một trận chiến đấu ác liệt chống quân
Tống xâm lược.
-Nội dung bài thơ vừa động viên tướng sĩ hăng hái giết giặc, vừa đanh thép cảnh cáo,
làm lung lay ý chí kẻ thù.
II. Thân bài
* Chủ quyền độc lập, tự do của nước Nam là chân lí không gì thay đổi được.
+Câu thứ nhất: Nam quốc sơn hà Nam đế cư(Sông núi nước Nam vua Nam ở).
-Khái niệm vua Nam vào thời bấy giờ đồng nhất với khái niệm dân tộc. Vua đại diện
cho quốc gia, dân tộc.
35
-Xưng danh Nam quốc(nước Nam) là tác giả có chủ ý gạt bỏ thái độ miệt thị từ trước
tđi nay của các triều đình phong kiến phương Bắc (Bắc quốc) đối với nước ta, coi
nước Nam chỉ là chư hầu.
-Khẳng định tư thê bình đẳng, độc lập về chính trị của nước ta bâng thái độ kiêu
hãnh, tự hào (Nam quốc, Nam đế).
+Câu thứ hai: Tiệt nhiên định phận tại thiên thư(Vằng vặc sách trời chia xứ sở).
-Nhấn mạnh chủ quyền của nước Nam đã được ghi rõ trong sách trời (Thiên thư).
Trời đã phân định cho nước Nam bờ cõi riêng. Câu thơ nhuốm màu sắc thần linh
thiêng liêng khiến cho chân lí về chủ quyền độc lập của nước Nam càng tăng thêm
giá trị.
+Câu thứ ba: Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm(Giặc dữ cớ sao phạm đến dây?)
-Thái độ của tác giả là câm giận và khinh bỉ: gọi quân xâm lược là nghịch lỗ,tức lũ
giặc ngạo ngược, làm trái đạo trời, đạo người.
-Ngạc nhiên trước việc một nước lớn tự xưng là thiên triều mà lại dám phạm tới lệnh
trời.
+Câu thứ tư: Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư (Chúng mày nhất định phải tan vỡ)
-Cảnh cáo quân xâm lược rằng làm trái dạo trời thì tất yếu sẽ chuốc lấy thất bại thảm
hại. Đó là quy luật không thể tránh khỏi.
-Thể hiện niềm tin mãnh liệt vào sức mạnh chính nghĩa của quân và dân nước Nam sẽ
đánh tan quân thù, bảo vệ chủ quyền độc lập, tự do của TỔ quốc.
III. Kết bài
-Bài thơ ra đời trong hoàn cảnh chiến đấu ác liệt đã trở thành nguồn sức mạnh tinh
thần to lớn, động viên quân ta anh dũng chiến đấu và chiến thắng.
-Bài thơ ra đời đã gần ngàn năm nhưng ý nghĩa to lớn, sâu sắc của nó vẫn còn nguyên
vẹn, xứng đáng là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của nước ta.

- Chuẩn bị bài: Tõ H¸n ViÖt , Quan hÖ tõ
Ngày soạn: 21 / 11/ 2020
36
Tuần 12-13:
Tõ h¸n viÖt , Quan hÖ tõ
1.- Kiến thức:
- Ôn tập, vận dụng các kiến thức đã học để thực hành làm bài tập về từ Hán Việt và
quan hệ từ.
2- Kĩ năng:
Rèn kỹ năng sử dụng từ Hán Việt khi nói hoặc viết.
- Biết vận dụng những hiểu biết có được từ bài học tự chọn để phân tích một số văn
bản học trong chương trình.
3- Thái độ:
- Bồi dưỡng ý thức, tinh thần cầu tiến của học sinh
Hoạt động 1: I . Từ Hán Việt:
Nh¾c l¹i kh¸i niÖm tõ HV?
Lµ nh÷ng tõ gèc H¸n nhng ®îc ph¸t ©m
vµ ®äc theo çch cña ng¬i ViÖt 1. NhËn biÕt yÕu tè H¸n ViÖt
- Mét tØ lÖ kh¸ lín çc yÕu tè HV cæ ®· * Trong tõ vùng tiÕng ViÖt cã kho¶ng
du nhËp vµo níc ta tõ thÕ kØ VIII trë vÒ 70% vèn tõ H¸n ViÖt, 30% tõ thuÇn
tríc, ®· ®îc ViÖt ho¸ trë thµnh thuÇn ViÖt, sè lîng tõ Ên- ©u kh«ng nhiÒu
ViÖt(mïi, mïa, buång, buåm...) * ¸p dông mÉu: NguyÖn quyÕt cøu
nguy
VD: - TÊt c¶ çc tiÕng nµo cã chøa vÇn cña
- Uyªn: duyªn(tiÒn duyªn), tuyªn(tuyªn bèn tõ trªn ®Òu lµ yÕu tè H¸n ViÖt
chiÕn), quÕn(gia quyÕn)...
- UyÕt: tuyÕt(tuyÕt nguyÖt),
quyÕt(quyÕt tö), thuyÕt(truyÒn
thuyÕt)...
- u: cöu(Cöu tuyÒn), cøu( cøu çnh), b- - Ngo¹i lÖ çc tiÕng: nguyÒn, chuyÒn,
u(bu chÝnh)... chuyÖn lµ tõ thuÇn ViÖt
- Uy: tuú(tuú tïng), quy(quy lai), tuû(cèt
tuû)... 2. Mét sè mÑo nhËn diÖn tõ H¸n
ViÖt
a. Tõ HV kh«ng cã vÇn ut chØ vÇn c, Tõ H¸n ViÖt

VD: tøc kh¾c, khu vùc, cïng cùc, chøc Nh÷ng vÇn cã Nh÷ng vÇn
vô. phøc hîp, ý thøc, uy lùc...
37
b. nguyªn t¾c, ph¶n tr¾c, nghi hoÆc, kh«ng cã
nghiªm kh¾c, b¾c nam... -c - ut
d. biÕn ho¸, yªn phËn,tiÕn ho¸, kiªn tr×, - ¨c - ¨t
chiÕn ®Êu... - ©t - ©c,¬t
- ©n - ©ng
- iªn - iªng
- uèc - uèt
- iªm - im
(trõ trêng hîp
kim)
3. NhËn biÕt tõ thuÇn ViÖt
- TÊt c¶ çc tiÕng cã kÕt hîp víi vÇn
Õt, ng ®Òu lµ tõ thuÇn ViÖt. Ngo¹i
lÖ cã: kÕt, ng, øng, ngng lµ tõ HV
Hoạt động 2: - TÊc c¶ çc tiÕng cã phô ©m ®Çu lµ
? VËy quan hÖ tõ lµ g× ? r ®Òu lµ tõ thuÇn ViÖt.
-HS tr¶ lêi sgk. II .QUAN HỆ TỪ
1. Khái niệm: Lµ nh÷ng tõ dïng ®Ó
biÓu thÞ çc ý nghÜa quan hÖ nh: së
h÷u,so s¸nh , nh©n qu¶...,gi÷a çc bé
? Nh vËy cã ph¶i trêng hîp nµo còng sö phËn cña c©u hay gi÷a c©u víi c©u
dông quan hÖ tõ hay kh«ng? trong ®o¹n v¨n.
-HS tr¶ lêi sgk. 2. Sö dông quan hÖ tõ:
- Cã trêng hîp b¾t buéc ph¶i dïng quan
hÖ tõ. Cã trêng hîp kh«ng b¾t buéc
dïng quan hÖ tõ.
Hoạt động 3:III. Luyện tập
Bài tập 1: Điền quan hệ từ thích hợp vào chỗ trống:
Những tờ mẫu treo trước bàn học giống……….những lá cờ nhỏ bay phất phới
khắp xung quanh lớp. Ai nấy đều chăm chú hết sức,…….cứ im phăng phắc! Chỉ nghe
thấy tiếng ngòi bút sột soạt trên giấy. Có lúc những con bọ dừa bay vào……..chẳng
ai để ý, ngay cả những trò nhỏ nhất cũng vậy, chúng đang cặm cụi vạch những nét
sổ…………một tấm lòng, một ý thức, như thể cái đó cũng là tiếng Pháp.
Bài tập 2: Gạch chân dưới các cau sai:
a) Mai gửi quyển sách này bạn Lan.
b) Mai gửi quyển sách này cho bạn Lan.
c) Mẹ nhìn tôi bằng ánh mắt âu yếm.
d) Mẹ nhìn tôi ánh mắt âu yếm.
e) Nhà văn viết những người đang sống quanh ông.
g) Nhà văn viết về những người đang sống quanh ông.
Bài tập 3; đặt câu với những cặp QHT.
a) Nếu trời mưa thì trận bóng đó hoãn lại
b) Vì Lan siêng năng nên đã đạt thành tích tốt trong học tập.
c) Tuy trời mưa nhưng tôi vẫn đi học.
38
d) Sở dĩ anh ta thành công vì anh ta luôn lạc quan, tin tưởng vào bản thân
Bài tập 4: thêm QHT
a)……….và nông thôn.
b)……..để ông bà…….
c) …….bằng xe……….
d) …….cho bạn Nam .
Bài tập 5: Viết đoạn văn ngắn ( chủ đề tự chọn) có sử dụng quan hệ từ và từ Hán
Việt.
Bài tập 6:
Khoanh tròn vào chữ cái đứng trước câu trả lời đúng
1 . Chữ “thiên” trong từ nào sau đây không có nghĩa là “trời ”?
A . Thiên lí. B. Thiên thư.
C . Thiên hạ . D . Thiên thanh.
2 . Từ Hán Việt nào sau đây không phải là từ ghép đẳng lập ?
A . Xã tắc.
B . Quốc kì.
C . Sơn thủ . D . Giang sơn.
Bài tập 7:
Giải thích ý nghĩa của các yếu tố Hán – Việt trong thành ngữ sau:
“ Tứ hải giai huynh đệ ”
Bài tập 8:
Xếp các từ sau vào bảng phân loại từ ghép Hán Việt : “ Thiên địa, đại lộ, khuyển mã ,
hải đăng, kiên cố, tân binh, nhật nguyệt, quốc kì, hoan hỉ, ngư ngiệp”
* Gợi ý trả lời :
Bài tập 6 :
1A.
2.B.
Bài tập 7 :
- Tứ : bốn
- Hải : biển .
- Giai : đều .
- Huynh : anh .
- Đệ : em .
Bốn biển đều là anh em .
Bài tập 8 :
Từ ghép đẳng lập
- Thiên địa , khuyển mã , kiên cố , nhật nguyệt , hoan hỉ .
-Từ ghép chính phụ
Đại lộ, hải đăng, tân binh, ngư nghiệp .
Bài tập 9: Đọc đoạn văn và thực hiện các yêu cầu sau :
1. a) Gạch dưới các quan hệ từ có trong đoạn văn.
b) Cho biết mỗi quan hệ từ nối những từ ngữ nào trong câu.
Đoạn văn
39
A Cháng đeo cày. Cái cày của người Hmông to nặng, bắp cày bằng gỗ tốt màu đen,
vòng như hình cái cung, ôm lấy bộ ngực nở. Trông anh hùng dũng như môt chàng
hiẽp sĩ cổ đeo cung ra trận.
2. Các từ in đậm được dùng trong mỗi câu dưới đây biểu thị quan hệ gì ?
a) Quân sĩ cùng nhân dân trong vùng tìm đủ mọi cách cứu chú voi khỏi bãi lầy
nhưng vô hiệu
b) Thuyền chúng tôi tiếp tục chèo, đi tới ba nghìn thước rồi mà vẫn thấy chim đậu
trắng xóa trên những cành cây gie sát ra sông
c) Nếu hoa có ở trời cao

Thì bầy ong cũng mang vào mật thơm
3. Điền quan hệ từ (và, nhưng, trên, thì, ở, của) thích hợp với mỗi chỗ trống đưới
đây.
a) Trời bây giờ trong vắt, thăm thẳm .............. cao.
b) Một vầng trăng tròn, to .............. đỏ hồng hiện lên chân trời, sau rặng tre đen một
ngôi làng xa.
c) Trăng quầng .............. hạn, trăng tán .............. mưa.
d) Tôi đã đi nhiều nơi, đóng quân ở nhiều chỗ đẹp hơn đây nhiều, nhân dân coi tôi
như người làng .............. thương yêu tôi hết mực .............. sao sức quyến rũ, nhớ
thương vẫn không mãnh liệt, day dứt bằng mảnh đất cọc cằn này.
4. Đặt câu với mỗi quan hệ từ sau :
- mà :
- thì :
- bằng :
Trả lời :
1.
a) Gạch dưới các quan hệ từ có trong đoạn văn.
b) Cho biết mỗi quan hệ từ nối những từ ngữ (được in đậm) trong câu.
A Cháng đeo cày. Cái cày của người Hmông to nặng, bắp cày bằng gỗ tốt màu
đen, vòng như hình cái cung, ôm lấy
40
2.
a) Quân sĩ cùng nhân dân trong vùng tìm đủ mọi cách cứu chú voi khỏi bãi lầy nhưng
vô hiệu
b) Thuyền chúng tôi tiếp tục chèo, đi tới ba nghìn thước rồi mà vẫn thấy chim đậu
trắng xóa trên những cành cây gie sát ra sông
c) Nếu hoa có ở trời cao

Thì bầy ong cũng mang vào mật thơm
3. Điền quan hệ từ (và, nhưng, trên, thì, ở, của) thích hợp với mỗi chỗ trống đưới
đây.
a) Trời bây giờ trong vắt, thăm thẳm và cao.
b) Một vầng trăng tròn, to và đỏ hồng hiện lên chân trời, sau rặng tre đen của một
ngôi làng xa.
c) Trăng quầng thì hạn, trăng tán thì mưa.
d) Tôi đã đi nhiều nơi, đóng quân ở nhiều chỗ đẹp hơn đây nhiều, nhân dân coi tôi
như ngưòi làng và thương yêu tôi hết mực nhưng sao sức quyến rũ, nhớ thương vẫn
không mãnh liệt, day dứt bằng mảnh đất cọc cằn này.
4. Đặt câu với mỗi quan hệ từ sau :
- mà :
+ Em bé tô màu bức tranh mãi mà chưa xong.
+ Nếu học mà không hiểu, nên hỏi thầy giáo, bè bạn.
- thì :
+ Học hành thật chăm chỉ thì điểm sẽ cao.
+ Nếu em chăm chỉ và ngoan thì ai cũng yêu mến.
- bằng :
+ Hãy học bằng tất cả sự say mê của mình.
+ Chiếc áo mới mẹ cho Nhung may bằng một thứ vải thật là mát.
- Học sinh nắm vững khái niệmTừ hán việt, quan hệ từ.
- Chuẩn bị bài: Ôn tập văn biểu cảm.
41
Ngày soạn: 1 / 12/ 2020
Tuần 14: VĂN BIỂU CẢM

TÌM HIỂU ĐỀ VÀ CÁCH LẬP Ý CỦA BÀI VĂN BIỂU CẢM

1.- Kiến thức:
- Nắm được một số nội dung về đề văn biểu cảm và cách lám bài văn biểu cảm.
- Cách lập ý của bài văn biểu cảm.
- Biết vận dụng những hiểu biết từ bài học tự chọn này để phân tích một số đề văn
biểu cảm,…
2- Kĩ năng:
- Rèn kĩ năng thực hành tìm hiểu đề và cách lập dàn ý.
- Bồi dưỡng lòng yêu quê hương, gia đình.
I. §Æc ®iÓm chung cña v¨n biÓu c¶m

1. Kh¸i niÖm v¨n biÓu c¶m
? Nªu kh¸i niÖm v¨n biÓu c¶m ? Cã mÊy - Kh¸i niÖm : Sgk
lo¹i biÓu c¶m ? - 2 lo¹i biÓu c¶m : + Trùc tiÕp ( B»ng
Häc sinh tr¶ lêi HS nhËn xÐt, gv bæ sung nh÷ng tõ ng÷ trùc tiÕp gîi ra t×nh c¶m )
+ Gi¸n tiÕp ( th«ng qua miªu t¶ mét h×nh
¶nh,kÓ mét c©u chuyÖn nµo ®ã ®Ó
kh¬i gîi t×nh c¶m).
- Sö dông v¨n miªu t¶ vµ tù sù.
? VËy khi viÕt v¨n biÓu c¶m cÇn sö VÝ dô 1:
dông çc lo¹i v¨n nµo ? Cho bµi th¬ :
Häc sinh tr¶ lêi HS nhËn xÐt, gv bæ sung M©y vµ b«ng
Trªn trêi m©y tr¾ng nh b«ng
ë díi çnh ®ång b«ng tr¾ng nh m©y.
Hìi c« m¸ ®á h©y h©y
§éi b«ng nh thÓ ®éi m©y vÒ lµng
Bµi tập nhanh: §äc l¹i çc chïm bµi ca - Ng« V¨n Phó
dao,d©n ca trong ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n a. H·y chØ râ sù kÕt hîp gi÷a biÓu c¶m
7( Bµi 3,4) vµ x¸c ®Þnh ph¬ng thøc trùc tiÕp vµ biÓu c¶m gi¸n tiÕp
biÓu hiÖn ë tõng c©u ca dao. Nªu râ c©u trong bµi th¬.
42
ca dao nµo dïng çch biÓu c¶m trùc b. Nªu c¶m nhËn cña em vÒ bµi th¬
tiÕp,c©u ca dao nµo dïng çch biÓu c¶m b»ng mét ®o¹n v¨n ng¾n tõ 10 -12
gi¸n tiÕp. c©u.
Häc sinh tr¶ lêi HS nhËn xÐt, gv bæ sung
? V¨n biÓu c¶m cã nh÷ng ®Æc ®iÓm g× 2. §Æc ®iÓm cña v¨n biÓu c¶m.
? - V¨n b/c lµ tiÕng nãi t×nh c¶m cña con
Häc sinh tr¶ lêi HS nhËn xÐt, gv bæ sung ngêi.
- §èi tîng lµ thÕ giíi tinh thÇn mu«n
h×nh mu«n vÎ.
- Mçi bµi v¨n b/c tËp trung biÓu ®¹t mét
t×nh c¶m chñ yÕu.
- T×nh c¶m trong v¨n b/c lµ t/c trong
s¸ng mang ®Ëm tÝnh nh©n v¨n.
3. Çch lµm v¨n biÓu c¶m.
? Nêu các bước để làm một bài văn biểu - Bíc 1: X¸c ®Þnh yªu cÇu cña ®Ò vµ
cảm? t×m ý:
Häc sinh tr¶ lêi HS nhËn xÐt, gv bæ sung - Ph¶i c¨n cø vµo çc tõ ng÷ vµ cÊu
tróc cña ®Ò ®Ó x¸c ®Þnh néi dung, t t-
ëng,t/c mµ v¨n b¶n sÏ viÕt cÇn ®¹t tíi
- Néi dung v¨n b¶n sÏ nãi vÒ ®iÒu
g× ?
- Qua ®ã cÇn béc lé th¸i ®é t×nh c¶m
g×?
- Bíc 2 : X©y dùng bè côc
- Bíc 3 : ViÕt bµi
- Bíc 4 : Söa bµi
* Cho HS tìm hiểu đề bài văn biểu cảm. II. Thùc hµnh
* Cho HS tìm hiểu đề bài thể loại và nội 1.Bµi 1:
dung. Ra hai ®Ò v¨n biÓu c¶m vµ x¸c ®Þnh râ
* Gợi ý cho HS thảo luận. ®èi tîng biÓu c¶m.
* Cho nhóm viết mở bài và kết bài hoàn 2.Bµi 2
chỉnh của ®Ò bài. Cảm xúc về dòng sông quê em
HS luyện tập - Tìm hiểu đề:
Nội dung: Tình cảm về dòng sông quê
hương.
- Dàn ý:
+ Mở bài: Yêu mến dòng sông quê em
giàu đẹp.
- Giới thiệu dòng sông quê hương của
em với những đặc điểm như: Tên, vị trí,
đặc điểm chung…
+ Thân bài:
- Dòng sông đã cho nước tươi mát cả
cánh đồng làm giàu cho quê hương trù
43
phú.
- Sông là con đường kinh tế huyết mạch
của quê em.
- Là nơi mà tưởi thơ em đã gắn bó với
nhiều kỷ niệm nhất bên cạnh đó dòng
sông còn gắn liền với những chiến công
lịch sử oanh liệt của đất nước.
+ Kết bài: Cảm nghĩ của em về dòng
sông.
* Cho hs tìm hiểu đề. 3. Bµi 3
* Tiến hành cho HS lập dàn ý của đề bài. Cảm nghĩ về nụ cười của mẹ
* GV chốt vấn đề bổ sung hoàn chỉnh. * Tìm hiểu đề và tìm ý
- Đối tượng phát biểu cảm nghĩ mà đề
- HS tìm hiểu đè và thể loại, nội dung. văn nêu ra là gì: Em hình dung và hiểu
- Thảo luận nhóm, lập dàn ý của đề bài thế nào về đối tượng ấy.
- Viết mở bài và kết bài. - Từ thuở ấu thơ có ai không nhìn thấy
nụ cười của mẹ, đấy là nụ cười yêu
thương, nụ cười khích lệ đối với mỗi
bước tiến bộ của em: Khi em biết đi, biết
nói, khi em lần đầu đi học, mỗi khi em
được lên lớp,…
Có phải lúc nào mẹ cũng nở nụ cười
không? Đó là những lúc nào?
Làm sao để luôn luôn được nhìn thấy nụ
cười của mẹ ?
Hãy gợi ra thật nhiều ý liên quan tới đối
tượng biểu cảm và cảm xúc của mình.
Em sẽ viết như thế nào để bày tơ cho hết
niềm yêu thương, kính trọng đối với mẹ?
- Học sinh nắm vững khái niệm văn biểu cảm và đặc điểm của văn biểu cảm.
- Chuẩn bị bài: Ôn tập văn biểu cảm( tiếp)
Ngày soạn: 2 / 12/ 2020
Tuần 15: RÌn kÜ n¨ng lµm bµi v¨n biÓu c¶m

1.- Kiến thức:
- Cñng cè l¹i kiÕn thøc võa häc vÒ t¹o lËp v¨n b¶n vµ çc bíc bíc lµm v¨n b¶n, bíc
®Çu luyÖn tËp çc bíc lµm mét v¨n b¶n vµ t¹o lËp v¨n b¶n mét çch cã hÖ thèng
2. Kü n¨ng:
44
- RÌn kÜ n¨ng lµm çc bíc 1,2 trong qu¸ tr×nh t¹o lËp v¨n b¶n.
1. Hoạt động khởi động:
*æn ®Þnh tæ chøc:
*KiÓm tra bài cũ: ? Em h·y nªu çc bíc t¹o lËp v¨n b¶n.
2. Bµi míi:
Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß

I/ LÝ thuyÕt:
? Em h·y nh¾c l¹i çc bíc t¹o lËp v¨n 1) Çc bíc t¹o lËp v¨n b¶n:
b¶n ? - Cã 4 bíc khi t¹o lËp v¨n b¶n:
--> GV cho häc sinh nhËn xÐt vµ chèt l¹i + B1: §Þnh híng chÝnh x¸c :V¨n b¶n viÕt
néi dung chÝnh : (nãi) cho ai,®Ó lµm g×, vÒ çi g×, vµ nh
- Cã 4 bíc khi t¹o lËp v¨n b¶n: thÕ nµo ?
+ B1: §Þnh híng chÝnh x¸c :V¨n b¶n viÕt +B2 : T×m ý vµ s¾p xÕp çc ý ®Ó cã
(nãi) cho ai,®Ó lµm g×, vÒ çi g×, vµ mét bè côc rµnh m¹ch ,hîp lÝ ,thÓ hiÖn
nh thÕ nµo ? ®uóng ®iÞnh híng trªn.
+B2 : T×m ý vµ s¾p xÕp çc ý ®Ó cã +B3: DiÔn ®¹t çc ý ®· ghi trong bè côc
mét bè côc rµnh m¹ch ,hîp lÝ ,thÓ hiÖn thµnh nh÷ng c©u ,®o¹n v¨n chÝnh x¸c ,
®uóng ®iÞnh híng trªn. trong s¸ng , cã m¹ch l¹cvµ liªn kÕt chÆt
+B3: DiÔn ®¹t çc ý ®· ghi trong bè côc chÏ víi nhau.
thµnh nh÷ng c©u ,®o¹n v¨n chÝnh x¸c , + B4:KiÓm tra xem v¨n b¶n võa t¹o lËp
trong s¸ng , cã m¹ch l¹cvµ liªn kÕt chÆt cã ®¹t çc yªu cÇu ®· nªu ë trªn cha vµ cã
chÏ víi nhau. cÇn söa ch÷a g× kh«ng.
+ B4:KiÓm tra xem v¨n b¶n võa t¹o lËp
cã ®¹t çc yªu cÇu ®· nªu ë trªn cha vµ cã
cÇn söa ch÷a g× kh«ng.
? Em h·y nªu çc bíc lµm mét bµi v¨n ( tù 2)Çc bíc lµm mét bµi v¨n :
sù,miªu t¶,biÓu c¶m) ?
--> GV cho häc sinh nhËn xÐt--> Ch÷a - Çc bíc lµm mét bµi v¨n : 4 bíc:
l¹i. +B1: T×m hiÓu ®Ò vµ t×m ý.
+B2: LËp dµn ý (lËp dµn bµi).
+B3: ViÕt bµi.
45
+B4: Söa l¹i
§Ò 1: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ ng«i trêng II/ LuyÖn tËp:
mµ em ®amg häc ? §Ò bµi:
§Ò 2: Em h·y tù t¹o lËp mét v¨n b¶n (chñ
®Ò em tù chän ) -HS suy nghÜ lµ bµi.
(-Giíi h¹n yªu cÇu cña ®Ò bµi : Lµm çc
bíc 1,2.)- GV gîi ý :
+ §Ò 1: - CÇn x¸c ®inh ®îc ®Ò yªu
cÇu ®iÒu g× ? ( v¨n b¶n em sÏ lµm lµ
v¨n b¶n tùu sù ,miªu t¶ hay biÓu c¶m...).
- CÇn t×m çc chi tiÕt ®Ó m×nh cã
thÓ béc lé ®îc suy nghÜ hay c¶m xóc
cña m×nh (cã thÓ th«ng qua tù sù ,miªu
t¶ ®Ó tõ ®ã béc lé c¶m xóc....)
- Sau khi t×m ®ñ çc ý ta sÏ ®i vµo s¾p
xÕp çc ý.
+ §Ò 2: - CÇn x¸c ®Þnh ®îc viÕt
(nãi) cho ai,®Ó lµm g×, vÒ çi g×, vµ
nh thÕ nµo? vµ em chän ph¬ng thøc
biÓu ®¹t nµo?
- T×m ý vµ s¾p xÕp çc ý theo tr×nh tù
hîp lÝ... -HS suy nghÜ lµm bµi.
--> GV cho mét sè häc sinh ®äc phÇn
chuÈn bÞ cña m×nh --> gäi HS nhËn xÐt
-> gi¸o viªn söa ch÷a ®¸nh gi¸ møc ®é
bµi lµm cña häc sinh.
Đề 3: Bài văn biểu cảm về cây bàng
Trong các loài cây trên đất nước Việt Nam, cây nào cũng có vẻ đẹp và ý nghĩa riêng
của có. Nhưng với tôi, có lẽ cây bàng là người bạn vô cùng thân thiết. Tôi yêu bàng
như một sinh thể sống bởi bàng là chứng nhân cho biết bao kỉ niệm vui buồn thời thơ
ấu của tôi.
Từ khi biết nô đùa, chạy nhảy cùng lũ bạn gần nhà, tôi đã thấy cây bàng đứng sừng
46
sững ở đầu làng gần khu chợ nhỏ từ bao giờ. Nhìn từ xa, cây bàng như một chiếc ô
khổng lồ. Thân cây to, nổi lên những u, những cục sần sùi. Bà tôi bảo đó là mắt của
bàng. Rễ cây bám sâu vào trong lòng đất vững vàng qua mưa gió.
Các bạn cùng lứa tuổi với tôi thường ngắm màu đỏ của hoa phượng để đón chờ hè
tới. Nhưng tôi lại thích ngắm sự đổi thay kì diệu của những mầm chồi non của bàng
chuyển dần thành lá – với tôi, đó là sự báo hiệu của ngày hè. Mùa hè, bàng khoác trên
mình chiếc áo màu xanh. Những tán lá như những chiếc lọng xanh mát rượi che đi cái
nắng oi ả trong buổi trưa hè. Dưới gốc bàng là cả một kho cổ tích của lũ trẻ con xóm
nhỏ. Bọn trẻ chúng tôi thường lấy lá bàng làm những chú trâu chọi, nghênh
nghênh đôi sừng nhọn hoắt, sáp vào nhau trong tiếng hò reo náo nhiệt. Những đêm
trăng sáng mất điện, chúng tôi lại rủ nhau chơi trò "rồng rắn" quanh gốc bàng cổ thật
vui...Gốc bàng xù xì, rễ toả ra nhiều phía nên bao nhiêu sinh lực bàng dành hết cho
lá, cho cành, cho những chùm hoa trắng nhỏ li ti kết thành trái. Bàng hứng nắng trên
đầu để gốc mát quanh năm, để ánh nắng trưa hè lọc qua lung linh huyền ảo. Trong
tán lá bàng xanh ấy là thế giới riêng của những chú chim sẻ, chim sâu bé nhỏ. Đứng
dưới gốc bàng nghe tiếng kêu lích chích của chung rộ lên thật vui tai.
Tạm biệt mùa hè, bàng đón thu sang với làn sương mỏng cùng ánh nắng thu hanh hao
để những chiếc lá xanh của mình chuyển dần sang màu vàng. Rồi một ngày gió heo
may se lạnh, những cơn mưa thưa dần, đó cũng là lúc quanh gốc bàng đã lác đác rụng
những quả bàng chín. Lũ trẻ xóm tôi, cứ đi học về là lại đến bên cây bàng tìm hái
bàng để ăn. Với chúng tôi, bàng chín là một món đặc sản ngon tuyệt. Bàng chín ăn có
vị ngòn ngọt, chua chua, hơi chan chát... Nếu ai đã cầm trái bàng chín trên tay, chắc
chắn sẽ không thể nào quên được mùi thơm dịu toả ra từ lớp vỏ vàng bóng. Đập vỡ
hạt ra bạn sẽ thấy nhân trái bàng màu trắng đục, ăn thơm béo lạ thường. Phải chăng
rễ bàng đã phải cần mẫn, vất vả chắt chiu màu mỡ trong lòng đất mẹ để chúng tôi có
được những trái, nhân ngon, ngọt lành đến vậy!
Lá bàng từ màu vàng nhạt, sậm dần rồi chuyển sang nhuộm màu đỏ sẫm. Đó là lúc
bàng gửi những tấm thiệp hồng đầu đông cho con người, cho cây cỏ. Từng cơn gió
bấc thổi mạnh, lá bàng lìa khỏi cành bay vào không gian như nuối tiếc điều gì đó rồi
nhẹ nhàng đáp xuống cỏ. Đông đã đến thật rồi! Bàng trút lá, cành cây trơ trụi khẳng
khiu giữa mùa đông buốt giá. Nhiều hôm mưa phùn, gió bấc, tôi thấy thương cây
bàng vô cùng và thầm hỏi: "Bàng ơi, trời lạnh lắm, bạn có rét nhiều không?". Lá bàng
khô rơi xào xạc trên lối mòn như trả lời: "Cám ơn bạn, mình không sao đâu. Thu qua,
đông tới, và rồi xuân sẽ lại sang, chúng tôi quen rồi bạn ạ!"
Giã từ những ngày đông giá rét, xuân về, cây bàng khoác lên mình những đốm lửa
màu xanh. Rồi những đốm lửa màu xanh ấy cứ lớn dần, lớn dần,... Bàng cựa mình
rung rinh hé mắt nhìn bầu trời xanh thẳm. Và kì diệu thay, chỉ vài ba hôm không để
ý, bàng đã hoàn toàn đổi khác với tấm áo choàng xanh non tươi mới. Cây xoè rộng
tán, đung đưa lá cành vẫy gọi chim chóc trở về tụ họp hót ríu ran. Lũ trẻ con chúng
tôi lại nô đùa vui vẻ dưới gốc bàng, ngước lên nhìn cây bàng đổi thay sắc áo và mong
đợi một mùa hè với bao kỉ niệm tuyệt vời...
- Chuẩn bị bài: Ôn tập văn biểu cảm.
47
Ngày soạn: 17 / 12/ 2020
Tuần 17- 18: RÈN LUYỆN KỸ NĂNG VỀ VĂN BIỂU CẢM

PHÁT BIỂU CẢM NGHĨ VỀ TPVH
I-Mục tiêu cần đạt

1. Kiến thức:
- Nắm được những kiến thức cơ bản của sự kết hợp giữa các yếu tố tự sự và miêu tả
trong văn biểu cảm.
- Học sinh nhận thức được sự kết hợp và tác động qua lại giữa các yếu tố kể, tả và
biểu cảm bộc lộ tình cảm của người viết trong một văn bản tự sự.
- Nhận biết và sử dụng sự kết hợp đan xen giữa các yếu tố tự sự, miêu tả trong văn
biểu cảm.
2- Kĩ năng:
- Rèn kĩ năng thực hành viết đoạn văn.
- Viết văn bản biểu cảm kết hợp với tự sự và miêu tả.
3- Thái độ:
- Giáo dục tư tưởng, lòng yêu nước, có ý thức học tập, rèn luyện viết đoạn văn.
*KiÓm tra bài cũ: ? Em h·y nªu çc bíc t¹o lËp v¨n b¶n.
2. Bµi míi:
Hoạt động 1: I- Ôn tập.

* Nhắc lại kiến thức về văn bản biểu cảm 1. Tìm hiểu sự kết hợp giưa 3 yếu tố.
cho hs nhớ để tiến hành viết đoạn văn. + Tự sự: thường tập trung vào sự việc,
* Khi viết văn bản biểu cảm ta cần chú ý nhân vật, hành động trong văn bản.
đến những yêu cầu nào? + Miêu tả: thường tập trung chỉ ra tính
chất, màu sắc, mức độ của sự việc, nhân
* GV chốt vấn đè bổ sung hoàn chỉnh vật, hành động,…
+ Biểu cảm: Thường thể hiện ở các chi
(Hướng dẫn hs thực hành viết đoạn văn). tiết bày tỏ cảm xúc, thái độ của người
Cho hs trình bày đoạn văn của mình. viết trước sự việc hành động nhân vật
Nhận xét, bổ sung cho hoàn chỉnh. trong văn bản.
2 .VÝ dô :
Cho ®o¹n v¨n
Hs thảo luận-- lần lượt chỉ ra các yếu tố " Trong gian phòng lớn tràn ngập ánh
miêu tả, biểu cảm và tự sự trong đoạn sáng, những bức tranh của thí sinh treo
văn dưới sự gợi ý của gv. kín bốn bức tường. Bố, mẹ tôi kéo tôi
48
chen qua đám đông để xem bức tranh của
Kiều Phương, đã được đóng khung lồng
kính. Trong tranh, một chú bé như tỏa ra
một thứ ánh sáng rất lạ, toát lên từ cặp
mắt, tư thế ngồi của chú, không chỉ sự
suy tư mà còn rất mơ mộng nữa. Mẹ hồi
Đh: Người anh kể lại những giây phút hộp thì thầm vào tai tôi:- con có nhận ra
ngỡ ngàng cảm động khi thấy mình được con không? Tôi giật sững người chẳng
em gái vẽ tranh. hiểu sao tôi bám chặt lấy tay mẹ, thoạt
Đh" Một chú bé ngồi nhìn ra cửa sổ… tiên là sự ngỡ ngàng, rồi thấy hãnh diện
mặt chú bé như tỏa ra một thứ ánh sáng sau đó là xấu hổ. Dưới mắt em tôi, tôi
rất lạ…tư thế ngồi không chỉ sự suy tư hoàn hảo đến thế kia ư? Tôi nhìn như
mà còn rất mơ mộng nữa". thôi miên vào dòng chữ đề trên bức
Đh: ( Tôi giật sững người, thoạt tiên là sự tranh" Anh trai tôi". Vậy mà dưới mát tôi
ngỡ ngàng rồi đến hãnh diện, sau đó là thì…
xấu hổ. Con đã nhận ra con chưa? Mẹ rất hồi
Tôi không trả lời mẹ tôi mà tôi muốn hộp…Tôi không trả lời mẹ. Tôi muốn
khóc quá.) khóc quá. Bởi vì nếu tôi nói được với mẹ,
Hs rút ra kết luận tôi sẽ nói rằng" không phải con dâu, đấy
Nhận xét, bổ sung. là tâm hồn và lòng nhân hậu của em con
Hoạt động 2: đấy"
II- Luyện tập:
1* Dựng đoạn văn biểu cảm có sự kết
hợp yếu tố tự sự và miêu tả.
Hãy viết đoạn văn phát biểu cảm nghĩ
của em về cánh đồng quê.
Yêu cầu: kết hợp yếu tố tự sự, miêu tả.
2* Dựng đoạn văn biểu cảm có sự kết
hợp yếu tố tự sự và miêu tả?
Đề:
Đề yêu cầu kể về việc gì? Hãy viết đoạn văn phát biểu cảm nghĩ của
Nên bắt đầu từ chỗ nào em về những giây phút đầu tiên khi em
Từ xa thấy người thân như thế nào gặp lại một người thân( ông, bà, cha, mẹ,
Lại gần thì thấy như thế nào …) sau một thời gian xa cách.
Nêu những biểu hiện tình cảm giưa hai Yêu cầu: kết hợp yếu tố tự sự, miêu tả( tả
người sau khi đã gặp nhau hình dáng, khuôn mặt, mặt,…vui mừng,
Biểu hiện bằng những chi tiết nào? xúc động…ngôn ngữ, hành động, lợi
GV chốt vấn đề bổ sung hoàn chỉnh nói…ẩn chứa những tình cảm nào…)
Viết đoạn văn.
Hoạt động 3: III. Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ TPVH
* Nhắc lại kiến thức về cách làm bài văn 1- Ôn tập lí thuyết.
biểu cảm về tác phẩm văn học. Phát biểu cảm nghĩ về một tác phẩm văn
học là trình bày những cảm xúc, tưởng
Khi phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn tượng, liên tưởng, suy ngẫm của bản thân
học ta cần chú ý đến những điều gì? về nội dung và hình thức tác phẩm đó.
49
Để làm được bài văn phát biểu cảm nghĩ
- Gv chốt vấn đề bổ sung hoàn chỉnh. về tác phẩm văn học, trước tiên phải xác
định được cảm xúc, suy nghĩ của mình về
tác phẩm đó.
Những cảm nghĩ ấy có thể là cảm nghĩ về
cảnh và người ; cảm nghĩ về vẻ đẹp ngôn
từ; cảm nghĩ về tư tưởng của tác phẩm.
Cho hs đọc và tìm hiểu bài đọc. 2. Luyện tập:
Phát biểu cảm nghĩ về một trong các bài
thơ: Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh,
* GV chốt vấn đề bổ sung hoàn chỉnh Ngẫu nhiên viết hân buổi mới về quê,
Cảnh khuya, Rằm tháng giêng.
* Dàn bài: ( cảm nghĩ…)
a. Mở bài:
- Giới thiệu tác phẩm văn học "cảm
nghĩ.."
- Tác giả.
- Hoàn cảnh tiếp xúc với tác phẩm: trong
giờ học văn…
b. Thân bài
Những cảm xúc suy nghĩ do tác phẩm gỏi
lên:
- Cảm xúc 1: yêu thích cảnh thiên
nhiên…….-- Suy nghĩ 1: cảnh đêm trăng
được diễn tả sinh động qua bút pháp lãng
mạn……
- Cảm xúc 2: yêu quí quê hương…-- suy
nghĩ 2: hiểu được tấm lòng yêu quª
hương của nhà thơ Lí Bạch qua biện pháp
®èi lập….
c. Kết bài
- Ấn tượng chung về tác phẩm: cảm nghĩ
trong đêm thanh tĩnh.
Bµi 2 : C¶m nghÜ vÒ bµi th¬ “ B¹n ®Õn
Bµi yªu cÇu g× ? ch¬i nhµ” cña NguyÔn KhuyÕn.
LËp dµn ý : a.Më bµi :
? PhÇn më bµi cã nhiÖm vô g× ? - Giới thiệu tác phẩm văn học "B¹n
®Õn.."
- Tác giả.
- Hoàn cảnh tiếp xúc với tác phẩm: trong
giờ học văn…
- C¶m nhËn bíc ®Çu : ThÝch bµi th¬ vÒ
? PhÇn th©n bµi cã nhiÖm vô g× ? ng«n tõ: gi¶n dÞ ...
b. Th©n bµi :
- C¶m xóc 1 : vÒ gia c¶nh cña nhµ th¬.
50
- c¶m xóc 2 : VÒ t×nh c¶m b¹n bÌ.
? PhÇn kÕt bµi cã nhiÖm vô g×? c. KÕt bµi :
- Ên tîng chung vÒ t¸c phÈm.
- VÒ t¸c gi¶.
Yªu cÇu:
ViÕt çc phÇn cña bµi v¨n.
Bài 3: Bài thơ Cảnh khuya:
Mở bài:
Giới thiệu bài thơ, những nét tiêu biểu nhất.
Thân bài:
- Thời điểm tiếp xúc với thiên nhiên của người viết.
- Phân tích cái hay của sự so sánh tinh tế và hình ảnh thơ mộng “tiếng suối”, “trăng
lồng cổ thụ bóng lồng hoa”.
- Cảm nhận được tâm hồn yêu thiên nhiên và tấm lòng vì dân vì nước của người thi sĩ
– chiến sĩ.
Kết bài:
Ấn tượng chung về tác phẩm và nhà thơ qua tác phẩm.
d. Bài thơ Rằm tháng giêng:
Mở bài:
Hiểu biết của em về Bác Hồ và ngày rằm tháng giêng. Giới thiệu bài thơ.
Thân bài:
- Không gian rộng lớn bao la của bài thơ.
- Khung cảnh trăng rằm đầu xuân, ánh trăng “lồng lộng”, sức xuân tràn ngập.
→ tình yêu thiên nhiên, tâm hồn thi sĩ.
- Hình ảnh Bác cùng các chiến sĩ “bàn bạc việc quân” trên thuyền → ung dụng, lạc
quan yêu đời của người chiến sĩ cách mạng.
- Câu thơ cuối tràn ngập ánh trăng thơ mộng “trăng ngân đầy thuyền” → chiến thắng
không còn xa, thể hiện niềm tin vô cùng với cách mạng.
Kết bài:
Rằm tháng giêng là một bài thơ độc đáo. Vừa thể hiện tình yêu thiên nhiên của Bác
và còn cho thấy tinh thần lạc quan giữa hoàn cảnh chiến tranh khắc nghiệt.
DÀN Ý:
I. Mở bài: giới thiệu bài thơ Tiếng Gà trưa
Ví dụ:
Xuân Quỳnh là một nhà thơ nữ xuất sắc trong nên thơ hiện đại của nước ta. Những
áng thơ của Xuân Quỳnh luôn gần gũi, bình dị với đời sống thường ngày và biểu hiện
khát vọng có cuộc sống tươi đẹp của người phụ nữ xinh đẹp. Một trong những tác
phẩm đặc sắc của bà về tình cảm gia đình, sự giản dị của tình yêu thương gia đình là
bài thơ Tiếng gà trưa. Bài thơ nói lên kỉ niệm đẹp đẽ của tác giả về tuổi thơ và về tình
bà cháu, và bởi tình yêu đó đã khắc họa nên tình yêu quê hương đất nước.
II. Thân bài: nêu cảm nghĩ về bài thơ Tiếng gà trưa
1. Khổ 1: tiếng gà trưa trong nỗi niềm thương nhớ của người lính trẻ
51
 Thời gian là vào buổi trưa
 Không gian là một nơi xa, trên đường đi hành quân
 Một trưa vắng rất thanh bình và rất yên ả
 Những tình cảm chân thật của người lính trẻ
 Tình yêu quê hương, đất nước sâu sắc của người lính trẻ
2. Khổ 2,3,4,5,6: kí ức tuổi thơ gợi nhớ trong tiếng gà trưa
 Những kỉ niệm đặc sắc của tuổi thơ
 Hình ảnh người bà hiện lên tần tảo, yêu thương và đầy tình cảm
 Ước mơ về quân áo đẹp
 Ước mơ về được cắp sáchđến trường
 Những kỉ niệm rất giản dị, gần gũi và thân thương
3. Khổ cuối: những suy tư, suy nghĩ về hiện tại
 Nhấn mạnh vai trò và nghĩa vụ của mình
 Lòng yêu nước bắt nguồn từ kí ức tuổi thơ giản dị
 Lòng yêu nước, yêu quê hương
III. Kết bài: nêu ý kiến của em về bài thơ Tiếng gà trưa
Ví dụ:
Đây là một tác phẩm vô cùng đặc sắc, tác phẩm đã thể hiện được những kí ức tuổi thơ
tươi đẹp về tình bà cháu và tình yêu quê hương, đất nước.
Trên đây là Hướng dẫn lập dàn ý đề bài “ Cảm nghĩ của em về bài thơ Tiếng gà trưa”
chi tiết và ngắn gọn nhất dành cho bạn. hi vọng qua bài lập dàn ý bạn đã có được
những sự tham khảo để làm văn tốt hơn. Chúc các bạn thành công, học tập tốt.
- Chuẩn bị bài: Tõ ®ång nghÜa,tõ tr¸i nghÜa vµ tõ ®ång ©m
Ngày soạn: 3 / 1/ 2021
Tuần 19:
Tõ ®ång nghÜa,tõ tr¸i nghÜa vµ tõ ®ång ©m

A. Môc tiªu cÇn ®¹t:
1.KiÕn thøc :Gióp HS hÖ thèng l¹i çc kiÕn thc ®· häc vÒ çc hiÖn tîng tõ ®ång
nghÜa;tr¸i nghÜa;®ång ©m;ph©n biÖt ®îc sù kh¸c nhau gi÷a çc hiÖn tîng nµy.
2.KÜ n¨ng:RÌn luyÖn kÜ n¨ng sö dông tõ ®ång nghÜa,tr¸i nghÜa,®ång ©m.
3.Th¸i ®é : gi÷ g×n vµ b¶o vÖ sù trong s¸ng cña tiÕng ViÖt .
B.ChuÈn bÞ cña GVvµ HS:
-GV:ChuÈn bÞ bµi so¹n.
52
-HS:So¹n bµi theo híng dÉn cña GV
C.Tæ chøc çc ho¹t ®éng d¹y-häc :
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung cÇn ®¹t

Ho¹t ®éng 1:Híng dÉn HS «n tËp l¹i I.HÖ thèng kiÕn thøc:
çc kiÕn thøc ®· häc. 1.Tõ ®ång nghÜa
a.Kh¸i niÖm :
? ThÕ nµo lµ tõ ®ång nghÜa? -Lµ tõ cã nghÜa gièng nhau hoÆc gÇn
Cho VD? gièng nhau.
VD:¨n,x¬i,chÐn -Mét tõ nhiÒu nghÜa cã thÓ cã thuéc vµo
nhiÒu nhãm tõ ®ång nghÜa kh¸c nhau.
? Tõ ®ång nghÜa ®îc chia lµm mÊy b.Ph©n lo¹i:
lo¹i?§ã lµ nh÷ng lo¹i nµo? -2 lo¹i:+Tõ ®ång nghÜa hoµn toµn
Cho VD cô thÓ? +Tõ ®ång nghÜa kh«ng hoµn toµn
?ThÕ nµo lµ tõ ®ång nghÜa hoµn -Tõ ®ång nghÜa hoµn toµn lµ nh÷ng tõ
toµn?Cho VD? kh«ng ph©n biÖt nhau vÒ s¾c th¸i
nghÜa.
? ThÕ nµo lµ tõ ®ång nghÜa kh«ng VD:Bè,cha,ba
hoµn toµn?Cho VD? -Tõ ®ång nghÜa kh«ng hoµn toµn lµ
nh÷ng tõ cã s¾c th¸i nghÜa kh¸c nhau.
VD:Bá m¹ng,hi sinh,chÕt,mÊt,toi
? Cã ph¶i tõ ®ång nghÜa bao giê c.Sö dông tõ ®ång nghÜa.
còng thay thÕ cho nhau ®îc kh«ng? - Kh«ng ph¶i bao giê çc tõ ®ång nghÜa
còng cã thÓ thay thÕ cho nhau.Khi nãi
còng nh viÕt,cÇn c©n nh¾c ®Ó chän
VD:Tr¸i,qu¶:thay thÕ ®îc trong sè çc tõ ®ång nghÜa nh÷ng tõ thÓ
cho ,biÕu:kh«ng thay thÕ ®îc. hiÖn ®óng thùc tÕ kh¸ch quan vµ s¾c
th¸i biÓu c¶m.
?ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa?Cho VD?

®Ñp><xÊu;cao><thÊp 2.Tõ tr¸i nghÜa
®en><tr¾ng;gÇy><bÐo a.Kh¸i niÖm
-Lµ tõ cã nghÜa hoµn toµn tr¸i ngîc nhau
-Mét tõ nhiÒu nghÜa cã thÓ thuéc nhiÒu
?Tõ tr¸i nghÜa cã t¸c dông g×? cÆp tõ tr¸i nghÜa kh¸c nhau.
GV:Tõ vùng ngoµi 2 hiÖn tîng VD:Giµ><trÎ
trªn,cßn cã hiÖn tîng g× n÷a? Giµ><non
b.Sö dông tõ tr¸i nghÜa
-T¹o çc h×nh tîng t¬ng ph¶n g©y Ên tîng
m¹nh.
?ThÕ nµo lµ tõ ®ång ©m?Cho VD? -Lµm cho lêi nãi thªm sinh ®éng
VD:®Çu tiªn,®Çu tãc 3.Tõ ®ång ©m.
?Tõ ®ång ©m kh¸c tõ ®ång nghÜa a.Kh¸i niÖm:

chç nµo? -Lµ nh÷ng tõ gièng nhau vÒ ©m thanh
53
nhng nghÜa kh¸c xa nhau kh«ng liªn quan
g× víi nhau
-Sù kh¸c nhau gi÷a tõ ®ång ©m vµ tõ
®ång nghÜa.
+¢m thanh :-tõ ®ång ©m:gièng
?§Ó tr¸nh nh÷ng hiÓu nhÇm do hiÖn -tõ ®ång nghÜa:kh¸c
tîng ®ång ©m g©y ra ,cÇn ph¶i chó +NghÜa:-tõ ®ång ©m:kh¸c xa nhau
ý ®iÒu g× khi giao tiÕp? -tõ ®ång nghÜa:gièng nhau
b.Sö dông tõ ®ång ©m
-Trong giao tiÕp ph¶i chó ý ®Çy ®ñ ®Õn
ng÷ c¶nh ®Ó tr¸nh hiÓu sai nghÜa cña tõ
hoÆc dïng tõ víi nghÜa níc ®«i do hiÖn
tîng ®ång ©m.
Ho¹t ®éng 2: II- LuyÖn tËp
Bµi tËp 1 :
a) H·y t×m nh÷ng tõ ®ång nghÜa víi tõ chÕt.
b) Trong sè nh÷ng tõ võa t×m ®îc ,tõ nµo cã thÓ thay thÕ ®îc tõ chÕt trong c©u
v¨n sau :
ChiÕc « t« bÞ chÕt m¸y.
c) Tõ nµo sau ®©y cã thÓ ®iÒn vµo chç trèng cho c¶ hai c©u sau :
-Tµu vµo c¶ng ........than.
-Em bÐ ®ang........... c¬m. (nhai,nh¸,¨n,chë)
Bµi tËp 2 :TËp hîp tõ ®ång nghÜa nµo díi ®©y cã thÓ thay thÕ ®îc cho nhau
trong mäi hoµn c¶nh
a) Thiªn,trêi ;chÕt,b¨ng hµ,hi sinh,
b) Cha,ba,tÝa ;m¸,mÑ ;nhµ th¬,thi sÜ.
c) Cha,ba ;chÕt,toi,hi sinh ;hoa,b«ng.
d) ¨n,x¬i,hèc,chÐn ; heo,lîn.
Bµi tËp 3 : XÕp çc tõ sau ®©y vµo nhãm tõ ®ång nghÜa :dòng c¶m,chÐn,thµnh
tÝch,nghÜa vô,cho,ch¨m chØ,tr¸ch nhiÖm,tÆng,bæn phËn,thµnh qu¶,mêi,cÇn
cï,kiªn cêng,nhiÖm vô ,biÕu,siªng n¨ng,thµnh tùu,x¬i,chÞu khã ,gan d¹,¨n.
Bµi tËp 4 :
a) KÓ ra çc tõ ®ång nghÜa víi tõ ¨n . cho vÝ dô vÒ çch dïng cña ba tõ trong sè
çc tõ ®ã.
b) T×m çc tõ ®ång nghi· víi çc tõ sau : réng(réng r·i, thªnh thang ; ch¹y( phi,
bay, vät,lång, lao) ; cÇn cï( ch¨m chØ, cÇn mÉn) ; tha( tha thít) ; ®en ( huyÒn, «, tèi
mùc) ; nghÌo ( bÇn, nghÌo khæ, bÇn hµn)
Bµi tËp 5 : X¸c ®Þnh çc tõ tr¸i nghÜa trong çc c©u sau
a) §ªm th¸ng n¨m cha n»m ®· s¸ng
Ngµy th¸ng mêi cha cêi ®· tèi.
b) Dï ai ®i ngîc vÒ xu«i
Nhí ngµy giç tæ mång mêi th¸ng ba.
c) Khóc s«ng bªn lë bªn båi
Bªn lë th× ®ôc,bªn båi th× trong.
54
Bµi tËp 6 ; T×m tõ tr¸i nghÜa víi nh÷ng tõ sau :nhá bÐ,s¸ng sña,cao thîng,cÈn
thËn.
Bµi tËp 7 :G¹ch díi tõ ®ång ©m kh¸c nghi· trong çc c©u sau vµ gi¶i nghÜa çc tõ
®ång ©m Êy :
-Chóng t«i ngåi vµo bµn ®Ó bµn c«ng viÖc.
-Mét nghÒ cho chÝn cßn h¬n chÝn nghÒ.
-Anh Êy hái ®êng ®Õn nhµ m¸y ®êng.
Bµi tËp 8 : Cã hai c©u sau
-KiÕn bß ®Üa thÞt bß.
-Ruåi ®Ëu trªn m©m x«i ®Ëu.
H·y gi¶i nghÜa vµ ph©n biÖt tõ lo¹i cña çc tõ in nghiªng.
Bµi tËp 9 :Mçi c©u díi ®©y cã mÊy çch hiÓu ? H·y diÔn ®¹t l¹i cho râ çch hiÓu
Êy(Cã thÓ thªm mét vµi tõ)
- Mêi çc anh chÞ ngåi vµo bµn.
- §em ç vÒ kho.
Bµi tËp 10: ViÕt ®o¹n v¨n( chñ ®Ò tù chän) trong ®ã cã sö dông tõ ®ång
nghÜa,tõ tr¸i nghÜa,tõ ®ång ©m.
Híng dÉn häc bµi: N¾m v÷ng néi dung «n tËp.
---------------------------------------------------------------
Ngày soạn:12 / 1/ 2021
Tuần 20: ÔN TẬP HỌC KÌ I

1- Kiến thức:
- Nắm được các kiến thức đã học ở học kì I.
- Cách lập ý của bài văn biểu cảm.
- Biết vận dụng những hiểu biết từ bài học tự chọn này để phân tích một số đề văn
biểu cảm,…Vận dụng các kiến thức để làm bài tập.
2- Kĩ năng:
- Rèn kĩ năng thực hành.
3. Thái độ:
55
I.TIẾNG VIỆT
1. Thế nào là từ ghép chính phụ và từ ghép đẳng lập ?
- Từ ghép chính phụ: có tiếng chính và tiếng phụ bổ sung nghĩa cho tiếng chính.
Tiếng chính đứng trước và tiếng phụ đứng sau..
- Từ ghép đẳng lập : không phân ra tiếng chính, tiếng phụ (bình đẳng về mặt ngữ
pháp)
2. Nghĩa của từ ghép chính phụ và nghĩa của từ ghép đẳng lập được miêu tả như thế
nào ?
- Nghĩa từ ghép chính phụ hẹp hơn nghĩa tiếng chính.
- Nghĩa của từ ghép đẳng lập khái quát hơn nghĩa các tiếng tạo ra nó
3. Xác định từ ghép chính phụ và từ ghép đẳng lập trong các ví dụ sau:
a. Ốm yếu, xe lam, xăng dầu, tốt đẹp, cá thu , ăn mặc , chờ đợi, máu mủ
- Từ ghép chính phụ : xe lam , cá thu
- Từ ghép đẳng lập : ốm yếu, xăng dầu, tốt đẹp, ăn mặc , chờ đợi, máu mủ .
b. Xoài tượng, nhãn lồng , chim sâu, làm ăn, đất cát, xe đạp ,nhà khách, nhà nghỉ .
- Từ ghép chính phụ :
- Từ ghép đẳng lập :
4. Thế nào là từ láy toàn bộ, từ láy bộ phận ?
- Láy toàn bộ : các tiếng lặp lại nhau hoàn toàn, nhưng cũng có 1 số trường hợp
tiếng đứng trước biến đổi thanh điệu hoặc phụ âm cuối( để tạo sự hài hòa về mặt âm
thanh) .
- Láy bộ phận: giữa các tiếng có sự giống nhau về phần vần hoặc phụ âm đầu .
5. Xếp các từ láy sau đây vào các loại mà em vừa kể :
a. Xấu xí , nhẹ nhàng, đo đỏ , nhè nhẹ, xinh xinh, róc rách, lóc cóc, trăng trắng
- Láy toàn bộ : đo đỏ, nhè nhẹ, xinh xinh, trăng trắng
- Láy bộ phận: xấu xí , nhẹ nhàng , róc rách, lóc cóc
b. Long lanh, khó khăn,vi vu, linh tinh, loang loáng, lấp lánh, thoang thoảng, nhỏ
nhắn, ngời ngời, bồn chồn, hiu hiu.
- Láy toàn bộ :
- Láy bộ phận:
6.Các từ: máu mủ, mặt mũi, tóc tai, nấu nướng, ngu ngốc, học hỏi, mệt mỏi là từ láy
hay từ ghép ? vì sao .
- Các từ trên không phải là từ láy mà nó là từ ghép
7. Thế nào là đại từ .
- Đại từ: Đại từ dùng để trỏ người ,sự vật hoạt động , tính chất, …..được nói đến
trong một ngữ cảnh nhất định của lời nói hoặc dùng để hỏi.
8. Đại từ giữ những chức vụ gì trong câu .
56
- Đại từ có thể đảm nhiệm các vai trò ngữ pháp như : CN, VN trong câu hay phụ
ngữ của danh từ, động từ, tính từ .
9. Đại từ có mấy loại ? -> 2 loại : Đại từ để trỏ và đại từ dùng để hỏi .
10. Thế nào là Yếu tố HV ? -> Yếu tố Hán Việt : là tiếng để cấu tạo nên từ HV gọi là
yếu tố HV
11. Từ ghép Hán việt có mấy loại? – 2 loại : Từ ghép chính phụ và từ ghép đẳng lập .
12. Trật tự của các yếu tố từ ghép Hán Việt chính phụ giống, khác với trật tự của các
tiếng trong từ ghép thuần việt ở chỗ nào ?
- Giống trật tự từ ghép thuần việt ở chỗ yếu tố chính đứng trước, yếu tố phụ đứng
sau.
- Khác ở chỗ yếu tố phụ đứng trước, yếu tố chính đứng sau.
13. Giải thích ý nghĩa các yếu tố trong các từ sau và xác định đâu là từ ghép đẳng lập
đâu là từ ghép chính phụ: thiên địa, đại lộ, khuyển mã, hải đăng, kiên cố, tân binh,
nhật nguyệt, quốc kì, hoan hỉ( mừng + vui), ngư nghiệp, thạch mã, thiên thư .
- Đẳng lập : thiên địa , khuyển mã , kiên cố(vững+ chắc), nhật nguyệt, hoan hỉ
- Chính phụ : đại lộ, hải đăng, , tân binh , quốc kì, ngư nghiệp
14. Từ Hán Việt có những sắc thái biểu cảm nào?
- Tạo sắc thái trang trọng, thái độ tôn kính; Sắc thái tao nhã , lịch sự tránh gây
cảm giác ghê sợ , thô tục ; Sắc thái cổ phù hợp với bầu không khí xã hội xa xưa .
15. Vì sao khi sử dụng từ Hán Việt , chúng ta không nên lạm dụng ?
- Khi nói hoặc viết, không nên lạm dụng từ HV, làm cho lời ăn tiếng nói thiếu tự
nhiên , thiếu trong sáng, không phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp .
16. Em hãy cho biết sắc thái biểu cảm của những từ HV trong các câu sau:
a. Thiếu niên VN rất dũng cảm-> trang trọng
b. Hôm nay , ông ho nhiều và thổ huyết-> tránh sự ghê sợ
c. Không nên tiểu tiện bừa bãi mất vệ sinh -> Sắc thái tao nhã ,lịch sự
d.Hoa Lư là cố đô của nước ta ->Sắc thái cổ
17. Thế nào là quan hệ từ ?
- Biểu thị ý nghĩa quan hệ như : so sánh , sỡ hữu, nhân quả , tương phản ….giữa
các bộ phận của câu hay giữa câu với câu trong đoạn văn
18. Nếu trong những trường hợp bắt buộc dùng qht mà ta không dùng thì ý nghĩa của
câu như thế nào?
- Trường hợp bắt buộc dùng qht mà không dùng thì ý nghĩa của câu sẽ đổi nghĩa
hoặc không rõ nghĩa.
19. Có phải trường hợp nào ta cũng bắt buộc sử dụng quan hệ từ không? Vì sao ?
VD.
- Không , vì có trường hợp không bắt buộc dùng quan hệ từ( dùng cũng được không
dùng cũng được).
20. Các lỗi thường gặp về quan hệ từ ?Nêu cách chữa.
- Thiếu quan hệ từ ; Dùng quan hệ từ không thích hợp về nghĩa; Thừa quan hệ từ;
Dùng quan hệ từ mà không có tác dụng liên kết.
21 .Vận dụng những kiến thức về quan hệ từ để nhận xét các câu sau, câu nào đúng
và câu nào sai .
a. Nếu có chí thì sẽ thành công-> đúng( quan hệ điều kiện – kết quả)
b. Nếu trời mưa thì hoa nở.-> Sai ( trời mưa không phải là điều kiện để hoa nở)
57
c. Giá như trái đất bằng quả cam thì tôi bỏ vào túi áo.-> đúng ( quan hệ giả thiết
– kết quả)
22. Thế nào là đồng nghĩa? có mấy loại từ đồng nghĩa?
- Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau. Một từ
nhiều nghĩa có thể thuộc vào nhiều nhóm từ đồng nghĩa khác nhau.
- Có hai loại :
+ Từ đồng nghĩa hoàn toàn : Nghĩa giống nhau, có thể thay thế cho nhau.
+ Từ đồng nghĩa không hoàn toàn : Nghĩa giống nhau, sắc thái ý nghĩa khác nhau
23. Có phải bao giờ từ đồng nghĩa cũng thay thế cho nhau được?
- Không phải bao giờ các từ đồng nghĩa cũng thay thế cho nhau.
- Khi nói, khi viết cần cân nhắc để chọn trong số các từ đồng nghĩa những từ thể
hiện đúng thực tế khách quan và sắc thái biểu cảm.
24. Xếp các từ sau vào các nhóm từ đồng nghĩa : Chết, nhìn, cho, chăm chỉ, hi sinh,
cần cù, nhòm, siêng năng, tạ thế, biếu, cần mẫn, thiệt mạng, liếc, tặng, dòm, chịu khó
a) chết, hi sinh, tạ thế, thiệt mạng b) nhìn, nhòm, ngó, liếc, dòm
c) cho, biếu, tặng d) chăm chỉ, cần cù, siêng năng, cần
mẫn,chịu khó
25. Xác định từ đồng nghĩa trong các ví dụ sau :
a. Thúy Kiều đi qua cầu nhác thấy chàng Kim lòng đã Trọng
Trọng Thủy nhòm vào nước thoáng thấy nàng Mị mắt rơi Châu.
b. Một cây làm chẳng nên non ,
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao .
c. Đi tu phật bắt ăn chay
Thịt chó ăn được , thịt cầy thì không !
d. Tìm từ đồng nghĩa trong 2 câu ca dao sau
- “Giữa dòng bàn bạc việc quân
Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền” .
( Hồ Chí Minh )
- “Mênh mông bốn mặt sương mù
Đất trời ta cả chiến khu một lòng ”.
( Việt Bắc – Tố Hữu )
26. Thế nào là từ trái nghĩa?
- Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau .Một từ nhiểu nghĩa có thể
thuộc vào nhiều nhóm từ trái nghĩa khác nhau.
27 .Tìm các từ trái nghĩa trong các câu ca dao, tục ngữ sau:
a) Non cao non thấp mây thuộc ,
Cây cứng cây mềm gió hay. ( Nguyễn Trãi)
b) Trong lao tù cũ đón tù mới,
Trên trời mây tạnh đuổi mây mưa.( Hồ Chí Minh)
c) Còn bạc , còn tiền ,còn đệ tử,
Hết cơm , hết rượu, hết ông tôi.( Nguyễn Bỉnh Khiêm)
d) Nơi im lặng sắp bùng lên bão lửa,
Chỗ ồn ào đang hóa than rơi.(Phạm Tiến Duật)
e)Đất có chỗ bồi , chỗ lở, người có người dở , người hay.
28. Điền các từ trái nghĩa thích hợp vào các câu tục ngữ sau:
58
a) Một miếng khi đói bằng một gói khi……… b) Chết……….còn hơn sống
đục
c) Xét mình công ít tội …… d) Khi vui muốn khóc , buồn tênh lại …………..
e) Nói thì……………….làm thì khó g) Trước lạ sau……………….
29. Thế nào là từ đồng âm?
- Từ đồng âm : là những từ có âm giống nhau nhưng nghĩa hoàn toàn khác xa
nhau, không liên quan gì với nhau.
30. Các từ “ châu” dưới đây có phải là từ đồng âm không ? Vì sao ?
a. Châu chấu đá xe .
b. Châu Âu mùa này tuyết đang rơi .
c. Châu Do đẹp trai sánh với Tiểu Kiều .
- Các từ “ Châu” là từ đồng âm vì : Châu 1: tên một loại côn trùng; châu 2 : tên
một châu lục nằm trọn vẹn ở bắc Bán cầu; châu 3: tên người.(phát âm chệch đi từ chữ
chu – Chu Du – một nhân vật nổi tiếng thời Tam Quốc – Trung Quốc)
31. Giải thích nghĩa của từ “ chân” trong các ví dụ sau và cho biết chúng có phải là
từ đồng âm không?
a. Cái ghế này chân bị gãy rồi .
b. Các vận động viên đang tập trung dưới chân núi .
c. Nam đá bóng nên bị đau chân .
- Không phải là từ đồng âm mà là từ nhiều nghĩa vì:
+ Chân 1: chỉ bộ phận dưới cùng của ghế, dùng để đỡ các vật khác ( chân bàn ,
chân ghế…).
+ Chân 2: chỉ bộ phận dưới cùng của một số vật, tiếp giáp và bám chặt với mặt
nền ( chân núi, chân tường …)
+ Chân 3: Chỉ bộ phận dưới cùng của cơ thể người dùng để đi, đứng .
32. Tìm và giải thích nghĩa các từ đồng âm sau:
“ Bà già đi chợ Cầu Đông
Bói xem một quẻ lấy chồng lợi chăng.
Thầy bói gieo quẻ nói rằng,
Lợi thì có lợi nhưng răng không còn.”
TL: - Lợi 1 : lợi ích - lợi 2: lợi của nướu răng.
33. Thành ngữ là gì? VD?
- Thành ngữ là loại cụm từ có cấu tạo cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh
vd: tham sống sợ chết, năm châu bốn biển, ruột để ngoài da, mẹ góa con côi
Chức vụ của thành ngữ?
34 . Chức vụ của thành ngữ?
- Làm chủ ngữ, vị ngữ trong câu hay làm phụ ngữ trong cụm danh từ
35. Giải thích nghĩa của các thành ngữ sau:
a. An phận thủ thường:bằng lòng với cuộc sống bình thường của mình, không đòi
hỏi gì.
b. Tóc bạc da mồi:Người tuổi cao
c. Được voi đòi tiên : có được cái này còn đòi cái kia có giá trị hơn, chỉ người có
tính tham lam .
- > Lòng tham không có giới hạn, ngày càng quá đáng
59
d. Nước mắt cá sấu : lúc nào cũng có thể chảy nước mắt như nước ở mắt con cá sấu,
chỉ người có tính giả dối gian xảo, giả tạo, giả vờ tốt bụng, nhân từ của những kẻ xấu.
e. Bách chiến bách thắng :
g. Ăn cháo đá bát :
II. VĂN BẢN
1.Tâm trạng của hai mẹ con trong đêm trước ngày khai giảng được miêu tả như thế
nào?
- Tâm trạng của người mẹ: Mẹ trằn trọc không ngủ được;Mẹ suy nghĩ về việc
làm cho ngày đầu tiên con đi học thật sự có ý nghĩa; Hồi tưởng lại kỉ niệm sâu đậm
về ngày đầu tiên đi học : Cảm xúc nôn nao , hồi hộp , xao xuyến .
- Tâm trạng của đứa con : Háo hức, vô tư, thanh thản, hồn nhiên , ngủ một cách
ngon lành .
2. Trong đêm trước ngày khai trường, người mẹ đã có những cử chỉ, việc làm gì để
giúp con ngày mai vào lớp Một ? Qua đó , chúng ta thấy tình cảm của mẹ dành cho
con như thế nào?
- Mẹ nhìn con ngủ, quan sát những việc làm của cậu học trò ngày mai vào lớp Một
. - Mẹ vỗ về để con yên giấc ngủ, sau đó xem lại những thứ đã chuẩn bị cho con
ngày đầu tiên đến trường
-> Tình cảm của mẹ dành cho con: Mẹ rất yêu thương , lo lắng cho con.
3. Trong đoạn kết :Người mẹ nói: “bước qua cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ
mở ra”. Em hiểu thế giới kì diệu đó là gì .
- Nhà trường mang lại tri thức, hiểu biết ; Bồi dưỡng tư tưởng tốt đẹp, đạo lí làm
người ;Mở ra ước mơ, tương lai cho con người....
4. Có phải người mẹ đang nói trực tiếp với con không? Theo em, người mẹ đang tâm
sự với ai?
- Người mẹ không trực tiếp nói với con hoặc không ai cả. Người mẹ nhìn con ngủ
như tâm sự với con, nhưng thực ra là đang nói với chính mình, đang tự ôn lại kỉ niệm
của riêng mình.
5. Văn bản là một bức thư của người bố gửi cho con nhưng tại sao tác giả lấy nhan đề
là “ Mẹ tôi” .
- Tuy bà mẹ không xuất hiện nhưng đó lại là tiêu điểm, điểm nhìn ở đây xuất phát
từ người bố . Qua cái nhìn mà thấy hình ảnh và phẩm chất của người mẹ ( nói lên
công lao khó nhọc , sự hi sinh của người mẹ đối với con).
6. Trong văn bản “Mẹ tôi” , nguyên nhân khiến người bố viết thư cho con .
- Chú bé nói không lễ độ với mẹ khi cô giáo đến nhà -> cha viết thư giáo dục con :
giúp con suy nghĩ kĩ ,nhận ra và sửa lỗi lầm .
7. Trong văn bản “Mẹ tôi”, thì thái độ của người bố như thế nào với En-ri-cô ?
- Trước lỗi lầm của En-ri-co, người cha ngỡ ngàng, buồn bã và rất tức giận chỉ cho
con thấy tình cảm (đau đớn) thiêng liêng của người mẹ.
8. Điều gì đã khiến em xúc động khi đọc thư bố ?
- Bố gợi lại những kỉ niệm mẹ và En-ri-cô; Lời nói chân thành, sâu sắc của bố; Em
nhận ra lỗi lẫm của mình.
9. Tại sao người bố không nói trực tiếp với En-ri-cô mà phải viết thư?
- Tình cảm sâu sắc thường tế nhị và kín đáo nhiều khi không nói trực tiếp được ,
hơn nữa viết thư là chỉ nói riêng cho người mắc lỗi biết vừa giữ được kín đáo, tế nhị
60
vừa không làm người mắc lỗi mất lòng tự trọng. Đây chính là bài học về cách ứng xử
trong gia đình, ở trường và ngoài xã hội.
10. Qua văn bản “ Mẹ tôi”, giúp cho chúng ta rút ra được bài học gì cho bản thân .
- Bài học : HS biết cách ứng xử với cha mẹ và người lớn , có lỗi phải biết thật thà
nhận lỗi
12. Trong văn bản “ Cuộc chia tay của những con búp bê” nhân vật chính trong
truyện là ai ? Kể theo ngôi thứ mấy?
- Nhân vật chính : Thành – Thủy ; Kể theo ngôi thứ nhất .
13. Vì sao anh em Thành và Thủy phải chi đồ chia và chia tay nhau ?
- Vì bố mẹ li hôn : Thủy phải theo mẹ về quê ngoại còn Thành thì ở lại với bố .
14 . Trong văn bản “ Cuộc chia tay của những con búp bê”, Tình cảm của hai anh em
Thành và Thủy được miêu tả như thế nào?
- Anh em Thành và Thủy luôn yêu thương , quan tâm , gắn bó, chăm sóc , giúp đỡ
lẫn nhau .
15. Lời nói và hành động của Thuỷ có gì mâu thuẫn khi Thành chia hai con búp bê ?
- Mâu thuẫn : Một mặt Thủy rất giận dữ không muốn chia rẽ 2 con búp bê nhưng
mặt khác lại rất thương anh, sợ đêm không có ai canh gác giấc ngủ cho anh.
16. Trong vb “Cuộc chia tay của những con búp bê”, chúng ta thấy Thủy là một cô bé
như thế nào.
- Lòng hi sinh vị tha của Thủy, chấp nhận thiệt thòi về mình để anh luôn có Vệ Sĩ
canh gác giấc ngủ, không nỡ để 2 con búp bê chia lìa nhau.
17 .Tâm trạng của Thành khi ra khỏi trường được miêu tả như thế nào ?
- Đây là tình huống có tính chất đối lập tương phản giữa ngoại cảnh và nội tâm con
người
+ Ngoại cảnh tất cả đều rất bình thường, mọi người vẫn tuôn theo nhịp sống đều
đặn, cảnh vật thậm chí còn rất đẹp “ nắng vẫn vàng ươm”.
+ Nội tâm của 2 anh em đang phải chịu đựng sự mất mát quá lớn : sự đổ vỡ gia
đình, cõi lòng tan nát.
18. Đọc thuộc lòng 2 câu hát về tình cảm gia đình và nêu nội dung của 2 câu hát ấy ?
19.Đọc thuộc lòng 2 câu hát than thân và nêu nội dung của 2 câu hát ấy ?
20. Đọc thuộc lòng 2 câu hát châm biếm và nêu nội dung của 2 câu hát ấy ?
21. Đọc thuộc lòng bài thơ “ Nam quốc sơn hà” ( Sông núi nước Nam )(phiên âm ,
dịch thơ). Nêu nội dung bài thơ ?
- Khẳng định chủ quyền , ranh giới đất nước Việt Nam đã định sẵn từ xưa.
- Kẻ thù không được xâm phạm, nếu không sẽ nhận lấy thất bại.
22 . Đọc thuộc lòng bài thơ “ Bánh trôi nước”, cho biết tác giả và nêu thể thơ ?
23 . Bài thơ “ Bánh trôi nước” của Hồ Xuân Hương , tác giả muốn nói gì về người
phụ nữ qua hình ảnh chiếc bánh trôi nước ?
24. Đọc thuộc lòng bài thơ “ Qua đèo Ngang”( Bà Huyện Thanh Quan ) , nêu cảnh
đèo ngang và tâm trạng của tác giả?
- Cảnh thiên nhiên: núi đèo bát ngát, thấp thoáng có sự sống của con người nhưng
hoang sơ thanh vắng.
- Tâm trạng của tác giả : Buồn , cô đơn , hoài cổ.
25. Bài thơ “ Qua Đèo Ngang ” được làm theo thể thơ nào ? Cảnh Đèo Ngang được
miêu tả trong thời điểm nào ?
61
26. Đọc thuộc lòng bài thơ “ Bạn đến chơi nhà” ( Nguyến Khuyến ), nêu hoàn cảnh
và cách tiếp đãi bạn của tác giả?
27. Đọc thuộc lòng bài thơ “Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh”(phiên âm , dịch thơ)-
Lí Bạch? Hai câu đầu tả cành gì , ở đâu?
28. Bài thơ “Hồi hương ngẫu thư”được sáng tác trong hoàn cảnh như thế nào.
- Bài thơ ra đời một cách ngẫu nhiên trong lúc tác giả vừa đặt chân lên mảnh đất
quê hương .
29. Ngẫu nhiên viết thì ít có cảm xúc, nhưng ngược lại thì trong bài thơ là tất cả cảm
xúc của nhà thơ . Vì sao lại như vậy ?
- Vì tình cảm quê hương sâu nặng , thường trực bất kì lúc nào cũng bộc lộ được.
30. Đọc thuộc lòng phần phiên âm và phần dịch thơ của Trần Trọng San trong bài
thơ “Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê”- Hạ Tri Chương? Nêu tâm trạng của tác
giả khi về đến quê được miêu tả như thế nào.
- Về đến quê được sự chào đón của bọn trẻ, chúng chào ông nhưng không hề biết ông
- Trước tiếng cười hỏi han của trẻ làm cho nhà thơ buồn tủi, ngậm ngùi, xót xa vì ông
bị xem là khách ngay trên quê hương mình.
31. Tại sao nhà thơ vốn quê ở đó lại bị lũ trẻ xem là khách ?
- Tác giả vốn là quê ở đây khi trở về lại chẳng ai nhận ra! Trẻ con đón mình như
đón người khách lạ- khách lạ giữa quê hương mình.
- Vì : Nhà thơ rời quê từ lúc còn trẻ khi già mới quay trở về nên không ai nhận ra.
Đây là quy luật tự nhiên của thời gian, những người cùng trang lứa với ông chắc đã
không còn nữa ( nhà thơ nay đã 86 tuổi thời Đường), nhưng trong đáy lòng ông vẫn
nhói lên nỗi buồn tủi vì tình yêu, nỗi nhớ quê luôn dồn nén trong trái tim ông đã hơn
nữa thế kỉ, mà đâu ngờ lại được đáp đền như thế này. Cho nên trẻ con càng hớn hở
vui mừng bao nhiêu thì buồn của ông càng sầu muộn bấy nhiêu.
III. TẬP LÀM VĂN(Dàn bài )
1. Đề 1: Đề : Cảm nghĩ về thầy (cô) giáo mà em yêu quý .
a. Mở bài
- Tình cảm của em với tất cả thầy cô giáo như thế nào ?
- Trong số những thầy cô đó, em yêu quí nhất là ai ? Lí do .
b. Thân bài
- Nêu đặc điểm về ngoại hình ( Kết hợp kể, tả, biểu cảm và các phương pháp so
sánh, liên tưởng, tưởng tượng….) : Tuổi, dáng người, khuôn mặt, đôi mắt, nụ cười,
giọng nói, cách ăn mặt, nước da….
- Biểu cảm về tính tình, thái độ, sở thích, công việc
- Thầy cô gắn bó với em trong cuộc sống như thế nào?( trong học tập, sinh hoạt ,
khi vui , khi buồn, ...)
- Kỉ niệm giữa em và cô =>đây là phần quan trọng nhất, em có thể sáng tạo ra
nhiều câu chuyện như: Học yếu, thiếu tự tin, mặc cảm sau đó được cô động viên, tạo
điều kiện…; gia đình có chuyện buồn, không thiết tha học, học tập sa sút, chán nản…
cô biết chuyện, động viên, kể câu chuyện về tấm gương, mua tặng đồ, thường ghé
nhà thăm hỏi, khích lệ…; mới chuyển trường, xa lạ, không có bạn bè, tự ti… cô giúp
đỡ vượt qua khó khăn…)
- Biểu cảm trực tiếp:
+ Tình cảm, cảm nhận , suy nghĩ của em về thầy cô.
62
+ Tình cảm của thầy cô dành cho em như thế nào ?
- Em sẽ làm những gì để thể hiện tình yêu của mình với thầy cô ?
- Thử tưởng tượng nếu một ngày nào đó mà không gặp được thầy cô thì em sẽ
có thái độ và suy nghĩ gì ?
c. Kết bài
- Tình cảm của em với thầy cô trong hiện tại và mong ước gì cho thầy cô trong
tương lai.
- Những việc làm , hành động mà em có thể làm để đền đáp công ơn (noi gương)
thầy cô.
2. Đề 2: Loài cây em yêu
a. Mở bài
- Tình cảm của em với các loài cây như thế nào?
- Em yêu thích nhất loài cây nào trong số đó? Vì sao?
b. Thân bài
- Tả những nét nổi bật của loài cây đó khiến em ấn tượng và yêu thích: thân ,
cành ,lá , hoa , quả...
- Tình cảm, cảm xúc của em đối với loài cây đó thay đổi như thế nào theo thời
gian?
+ Ban đầu khi nhìn thấy loài cây đó em có suy nghĩ , tình cảm gì?
+ Trải qua năm tháng, thời gian tình cảm của em có thay đổi không? Em có thấy
gắn bó và coi cây đó như một người bạn không?
- Em đã có những kỉ niệm nào đáng nhớ với loài cây ấy chưa? Đó là kỉ niệm gì?
- Em đã làm những gì để thể hiện tình yêu của mình đối với loài cây ấy? Thử tưởng
tượng nếu một ngày không còn loài cây ấy thì em sẽ có thái độ và suy nghĩ gì?
c. Kết bài: Tình cảm của em đối với cây trong quá khứ, hiện tại và cả tương lai
3. Đề 3: Cảm nghĩ về người thân của em ( ông ,bà , bố ,mẹ , anh, chị...)
a. Môû baøi
- Tình cảm của em với những người thân như thế nào?
- Trong số những người thân đó, em yêu quí nhất là ai? Lí do.
b..Thaân baøi
- Những đặc điểm ngoại hình và tính nết nào ở người đó khiến em ấn tượng và có
nhiều cảm xúc ? Cảm xúc đó như thế nào ?(Nêu ngoại hình, tính cách , việc làm,
hành động , lời nói, cử chỉ).
- Người đó gắn bó với em trong cuộc sống như thế nào?( trong học tập, sinh hoạt ,
khi vui , khi buồn...)
- Kỉ niệm nào với người đó khiến em nhớ nhất và có cảm xúc nhiều nhất?
- Tình cảm của người đó dành cho em như thế nào và tình cảm của em dành cho
người đó như thế nào?
- Em đã làm những gì để thể hiện tình yêu của mình với người ấy? Thử tưởng
tượng nếu một ngày người ấy không còn thì em sẽ có thái độ và suy nghĩ gì?
c. Keát baøi
- Tình cảm của em với người đó trong hiện tại và mong ước gì cho người đó trong
tương lai. -
Những việc làm , hành động mà em có thể làm để đền đáp công ơn/ noi gương người
thân.
63
Ngày soạn: 15 / 1/ 2021
Tuần 23: ¤N TËP VÒ TôC NG÷

T×M HIÓU VÒ V¡N NGHÞ LUËN

1.Kiến thức:
- Cñng cè l¹i kiÕn thøc võa häc vÒ Tôc ng÷ vÒ thiªn nhiªn vµ lao ®éng s¶n xuÊt ;và
văn nghị uận.
2. Kü n¨ng:
- RÌn kÜ n¨ng phân tích tục ngữ và tạo lập đoạn nghị luận..
*KiÓm tra bài cũ: Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh.
2. Bµi míi:
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung cÇn ®¹t

Hoạt động 1: I. Tôc ng÷.
? ThÕ nµo lµ tôc ng÷ ? 1. Khái niệm:
Häc sinh tr¶ lêi HS nhËn xÐt, gv - Lµ nh÷ng c©u nãi cña d©n gian ng¾n gän, cã
bæ sung vÇn ®iÖu, h×nh ¶nh, ®óc kÕt nh÷ng kinh
nghiÖm cña nh©n d©n vÒ mäi mÆt cña cuéc
sèng , ®îc nh©n d©n vËn dông vµo ®êi sèng, suy
nghÜ, lêi ¨n tiÕng nãi hµng ngµy.
- Tôc ng÷ bao giê còng cã nghÜa ®en lµ nghÜa
trùc tiÕp g¾n víi hiÖn tîng ban ®Çu nh»m ph¶n
¸nh kinh nghiÖm vÒ thiªn nhiªn, lao ®éng s¶n
xuÊt vµ sinh ho¹t x· héi.
- Nh÷ng c©u TN thÓ hiÖn k/n vÒ con ngêi , x·
héi thêng kh«ng sö dông chñ ng÷ nªn rÊt hµm sóc,
c« ®äng, cã nghÜa bãng vµ cã kh¶ n¨ng øng dông
vµo nhiÒu trêng hîp kh¸c nhau .
VD. Häc ¨n, häc nãi ,häc gãi, häc më
? Em biÕt tôc ng÷ cã nh÷ng chñ 2. Chủ đề của tục ngữ:
®Ò nµo ? - Tôc ng÷ cã nhiÒu chñ ®Ò :
Häc sinh tr¶ lêi HS nhËn xÐt, gv + Quan niÖm vÒ giíi tù nhiªn : Çc c©u ®· häc.
bæ sung + §êi sèng vËt chÊt :
? Nh÷ng c©u tôc ng÷ nµo thuéc Ngêi sèng vÒ g¹o, ç b¹o vÒ níc; Cã thùc míi vùc
64
chñ ®Ò nµy ? ®îc ®¹o ; MiÕng khi ®ãi b»ng gãi khi no ; ¨n mét
Häc sinh tr¶ lêi HS nhËn xÐt, gv miÕng, tiÕng mét ®êi ; lîn giß, bß b¾p, vÞt giµ,
bæ sung gµ t¬ ; mïa hÌ ç s«ng, mïa ®«ng ç bÓ ;
?T×m 5 c©u tôc ng÷ vÒ ®êi + §êi sèng x· héi :
sèng x· héi ? Nhµ nµo gièng Êy. c©y cã céi, s«ng cã nguån ;
Häc sinh tr¶ lêi HS nhËn xÐt, gv Giá nhµ ai ,quai nhµ nÊy ; giÊy r¸ch gi÷ lÒ; Mét
bæ sung giät m¸u ®µo h¬n ao níc l·….
+ §êi sèng tinh thÇn vµ nh÷ng quan niÖm vÌ
nh©n sinh :
? T×m 5 c©u tôc ng÷ vÒ chñ Ngêi lµ hoa ®Êt ; Ngêi nh hoa ë ®©u th¬m
®Ò nµy ? ®Êy ; Tr«ng mÆt mµ b¾t h×nh dong ; Lín vó bô
con ; Çi r¨ng çi tãc lµ gãc con ngêi ; M«i dµy ¨n
Häc sinh tr¶ lêi HS nhËn xÐt, gv vông ®· xong- m«i máng hay hít m«i cong hay hên
bæ sung ; tÈm ngÈm mµ ®Êm chÕt voi …
Cã thÓ nhÇm lÉn tôc ng÷ víi ca dao :
+ Chuån chuån bay thÊp th× ma
Bay cao th× n¾ng bay võa thÝ r©m
+ Lóa chiªm lÊp lã ®Çu bê
HÔ nghe tiÕng sÊm phÊt cê mµ lªn .
(H×nh thøc th¬ lôc b¸t nhng néi dung nªu kinh
nghiÖm …)
GV; Tôc ng÷ thiªn vÒ biÓu hiÖn trÝ truÖ cña
nhd©n trong viÖc nhËn thøc thÕ giíi vµ con ng-
êi . Gorki nãi “ Tôc ng÷ diÔn ®¹t rÊt hoµn h¶o
toµn bé kinh nghiÖm sèng, kinh nghiÖm x· héi
lÞch sö cña nhd©n laä ®éng” . Mçi c©u tôc ng÷
thêng cã hai nghÜa : nghÜa ®en vµ nghÜa bãng .
Çi cô thÓ ç biÖt t¹o nªn nghÜa ®en, çi trõu tîng
, phæ biÕn t¹o nªn nghÜa bãng . M«i hë r¨ng
l¹nh , chã c¾n ¸o r¸ch , ®ôc níc bÐo cß, n¨ng
Hoạt động 2: nhÆt chÆt bÞ….
II.V¨n nghÞ luËn .
? Nh÷ng t×nh huèng nµo ph¶i *. Khái niệm:
dïng v¨n nghÞ luËn? - Trong giao tiÕp cã nh÷ng lóc con ngêi cÇn ph¶i
Häc sinh tr¶ lêi HS nhËn xÐt, gv béc lé , ph¸t biÓu thµnh lêi nh÷ng nhËn ®Þnh,
bæ sung suy nghÜ, quan ®iÓm, t tëng cña m×nhtríc mét
vÊn ®Ò nµo ®ã cña cuéc sèng -> V¨n b¶n NL
®ãng vai trß quan träng trong ®êi sèng x· héi vµ
con ngêi.
- V¨n nghÞ luËn …(sgk)
? ThÕ nµo lµ v¨n nghÞ luËn? - V¨n b¶n nghÞ hay sö dông :
Häc sinh tr¶ lêi HS nhËn xÐt, gv V¨n gi¶i thÝch, v¨n chøng minh, v¨n ph©n tÝch,
bæ sung. v¨n b×nh luËn … VD v¨n b¶n Tinh th©n yªu níc
Hoạt động 3: cña nh©n d©n ta (Hå ChÝ Minh) lµ v¨n b¶n nghÞ
? Trong çc trêng hîp sau ®©y, luËn chøng minh.
65
trêng hîp nµo cÇn dïng v¨n b¶n III. Bµi tËp
nghÞ luËn ®Ó biÓu ®¹t? V× a/ Nh¾c l¹i mét kØ niÖm vÒ t×nh b¹n .
sao? b/ Giíi thiÖu vÒ ngêi b¹n cña m×nh.
Häc sinh tr¶ lêi HS nhËn xÐt, gv c/ Tr×nh bµy quan ®iÓm vÒ t×nh b¹n .
bæ sung. Trêng hîp (c) v× ngêi viÕt ph¶i dïng lÝ lÏ dÉn
chøng ®Ó thuyÕt phôc ngêi ®äc vÒ quan ®iÓm
t×nh b¹n .
? §Ó chuÈn bÞ tham dù cuéc thi
T×m hiÓu vÒ m«i trêng thiªn d/ Gîi ý gióp b¹n Tý :
nhiªn do nhµ trêng tæ chøc, Tý - KiÓu v¨n b¶n : v¨n nghÞ luËn .
®îc c« gi¸o ph©n c«ng phÇn - ý chÝnh :
hïng biÖn . Tý dù ®Þnh thùc + TÇm quan träng cña m«i trêng thiªn nhiªn ®èi
hiÖn mét trong hai çch lµ : çch víi con ngêi .
1 : dïng kiÓu v¨n tù sù, kÓ mét + Thùc tr¹ng vÒ c¶nh m«i trêng thiªn nhiªn ®ang
c©u chuyÖn cã néi dung nãi vÒ bÞ tµn ph¸.( nguyªn nh©n, dù b¸o, hËu qu¶)
quan hÖ gi÷a con ngêi víi thiªn + Lêi nh¾c nhë ®èi víi mäi ngêi trong viÖc b¶o
nhiªn ; çch 2: dïng kiÓu vb bc vÖ m«i trêng thiªn nhiªn .
lµm mét bµi th¬ ca ngîi vÎ ®Ñp Hs cã thÓ t×m thªm çc ý kh¸c.
còng nh tÇm quan träng cña
thiªn nhiªn ®èi víi con ngêi . C«
gi¸o b¶o Tý c¶ 2 çch Êy ®Òu
kh«ng ®¹t. Em h·y gióp Tý x¸c
®Þnh ý vµ kiÓu v¨n b¶n ?
Bµi tham kh¶o:
§Ò bµi:
M«i trêng sèng cña con ngêi ®ang ngµy cµng bÞ « nhiÔm nÆng nÒ, ®Æc biÖt lµ ë
çc níc ®ang ph¸t triÓn nh ViÖt Nam.
Em h·y bµy tá hiÓu biÕt cña m×nh vÒ vÊn ®Ò trªn?
Më bµi
VÊn ®Ò m«i trêng sèng cña con ngêi trªn tr¸i ®Êt ®· vµ ®ang bÞ « nhiÔm lµ mét
vÊn ®Ò cÊp b¸ch ®èi víi bÊt k× quèc gia nµo. V× nã g©y ra nh÷ng hiÖn tîng biÕn
®æi khÝ hËu dÉn ®Õn nh÷ng th¶m ho¹ thiªn tai khñng khiÕp. ë ViÖt Nam sù «
nhiÔm m«i trêng lµ b¸o ®éng. Chóng ta cÇn nhËn thøc vÊn ®Ò nµy nh thÕ nµo?
Thùc tr¹ng, nguyªn nh©n, hËu qu¶, vµ gi¶i ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy thÕ
nµo, chóng ta h·y cïng bµn luËn.
Th©n bµi
M«i trêng sèng cña con ngêi lµ mét kh¸i niÖm réng. Nã bao gåm tÊt c¶ çc
yÕu tè tù nhiªn vµ vËt chÊt nh©n t¹o bao quanh con ngêi, cã ¶nh hëng ®Õn cuéc
sèng, s¶n xuÊt, sù tån t¹i, ph¸t triÓn cña con ngêi vµ mäi sinh vËt trªn tr¸i ®Êt. M«i
trêng cã hai lo¹i chÝnh: ®ã lµ m«i trêng tù nhiªn vµ m«i trêng x· héi.
M«i trêng tù nhiªn: bao gåm çc thµnh phÇn tù nhiªn nh ®Þa h×nh, ®Þa chÊt,
®Êt trång, khÝ hËu, níc, sinh vËt,... M«i trêng x· héi: lµ tæng thÓ çc mèi quan hÖ
gi÷a con ngêi víi con ngêi, quan hÖ ç nh©n víi céng ®ång thÓ hiÖn b»ng luËt ph¸p,
thÓ chÕ, cam kÕt, quy ®Þnh,...
1. HiÖn tr¹ng m«i trêng sèng cña chóng ta
66
- ¤ nhiÔm nguån kh«ng khÝ: çc nhµ m¸y ®· vµ ®ang th¶i ra m«i trêng kh«ng
khÝmét nguån cacbonnic khæng lå, çc lo¹i axit, çc lo¹i khÝ g©y hiÖu øng nhµ
kÝnh, khãi bôi xe h¬i vµ çc lo¹i ®éng c¬ kh¸c,... ®· ¶nh hëng xÊu ®Õn søc khoÎ vµ
chÊt lîng cuéc sèng cña con ngêi, nã g©y ra nhiÒu bÖnh vÒ ®êng h« hÊp,...
- ¤ nhiÔm nguån níc: hiÖn nay thÕ giíi vµ ®Æc biÖt lµ ViÖt Nam ®· bÞ « nhiÔm
nguån níc, nhu cÇu vÒ níc uèng vµ níc sinh ho¹t ë nhiÒu vïng miÒn ®ang bÞ thiÕu
nghiªm träng, sè lîng ngêi ®îc sö dông níc s¹ch chiÕm tØ lÖ kh«ng lín. Çc nguån n-
íc: ao, hå, s«ng, suèi, biÓn c¶ ®¹i d¬ng, nguån níc ngÇm, níc ma,...
- ¤ nhiÔm nguån ®Êt: ®Êt ®ai ngµy cµng bÞ tho¸i ho¸, bÞ röa tr«i, r¸c th¶i c«ng
nghiÖp, r¸c th¶i sinh ho¹t, r¸c th¶i bÖnh viÖn,... ®· vµ ®ang lµm cho nguån ®Êt ®ai
bÞ c¹n kiÖt, kh« c»n....
- ¤ nhiÔm vÒ ¸nh s¸ng, ©m thanh tiÕng ån t¹i çc ®« thÞ lín trong çc dÞp lÔ tÕt cña
VN&TG th× sù qu¸ t¶i vÒ cêng ®é vµ lo¹i ¸nh s¸ng... ®· g©y ra çc bÖnh lÝ vÒ
m¾t: ©m thanh cña çc lo¹i ®éng c¬ qu¸ lín ®Æc biÖt ë çc ®« thÞ lín còng ¶nh h-
ëng rÊt nhiÒu ®Õn chÊt lîng cuéc sèng cña con ngêi.
2. Nguyªn nh©n - HËu qu¶
a. Nguyªn nh©n
*Kh¸ch quan:
- T×nh tr¹ng nãng lªn cña tr¸i ®Êt g©y ra nh÷ng biÕn ®éng lín vÒ khÝ hËu toµn
cÇu dÉn ®Õn çc hiÓm ho¹ thiªn tai ngµy cµng khñng khiÕp: lò lôt, ®éng ®Êt, sãng
thÇn, h¹n h¸n, nhiÖt ®é qu¸ cao hoÆc qu¸ thÊp...
- T×nh tr¹ng chÆt ph¸ rõng ®Çu nguån, rõng phßng hé, diÖn tÝch bao phñ bÞ gi¶m
ngiªm träng, nã g©y ra biÕn ®æi khÝ hËu: vÝ dô b·o lò t¹i çc tØnh miÒn Trung
ViÖt Nam th¸ng 10 n¨m 2009 g©y ra nh÷ng hËu qu¶ nghiªm träng vÒ ngêi vµ tµi
s¶n quèc d©n...
- LuËt ph¸p cha thùc sù nghiªm minh, cha ®ñ m¹nh ®Ó ng¨n chÆn mäi sù vi ph¹m
ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i trêng...
* Chñ quan:
- ý thøc cña con ngêi kh«ng t«n träng luËt ph¸p b¶o vÖ m«i trêng.
- V× lîi nhuËn kinh tÕ tríc m¾t mµ çc c«ng ti, nhµ m¸y xÝ nghiÖp ®· bÊt chÊp
luËt ph¸p th¶i ra m«i trêng, níc th¶i c«ng nghiÖp cha qua xö lÝ, r¸c th¶i c«ng
nghiÖp, r¸c th¶i y tÕ, r¸c th¶i sinh ho¹t kh«ng ph©n huû ®îc,...
- NhËn thøc cña con ngêi vÒ « nhiÔm m«i trêng cßn rÊt h¹n chÕ...
b. HËu qu¶
- ¤ nhiÔm m«i trêng níc – s¶n xuÊt, sinh ho¹t bÞ ¶nh hëng nghiªm träng. NhiÒu lo¹i
dÞch bÖnh xuÊt hiÖn...
- ¤ nhiÔm m«i trêng ®Êt ¶nh hëng xÊu ®Õn c©y trång, vËt nu«i vµ con ngêi.
- ¤ nhiÔm m«i trêng kh«ng khÝ: g©y ra rÊt nhiÒu läai bÖnh vÒ ®êng h« hÊp....
3. Gi¶i ph¸p
- Kh¾c phôc nh÷ng nguyªn nh©n trªn (ph©n tÝch vµ dÉn chøng)
- Nªu mét sè quèc gia, thµnh phè, çc vïng miÒn trªn thÕ giíi vµ ViÖt Nam cã m«i tr-
êng xanh - s¹ch - ®Ñp ®Ó lÊy lµm m« h×nh ¸p dông cho nh÷ng n¬i cã m«i trêng «
nhiÔm.
- HÖ thèng ph¸p lÝ, chÕ tµi nghiªm minh ®Ó xö ph¹t thÝch ®¸ng cho çc ç nh©n
vµ tæ chøc vi ph¹m.
67
- Gi¸o dôc ý thøc céng ®ång vÒ b¶o vÖ m«i trêng.
KÕt bµi
- ViÖt Nam - mét níc ®ang ph¸t triÓn, vÊn ®Ò « nhiÔm m«i trêng lµ 1 vÊn ®Ò hÕt
søc cÊp b¸ch...
- CÇn ph¶i thùc hiÖn çc gi¶i ph¸p trªn mét çch ®ång bé, thêng xuyªn ®Ó kh¾c
phôc nh÷ng hËu qu¶ cña sù « nhiÔm m«i trêng, t¹o ra mt sèng trong lµnh cho con ng-
êi,...
- Bµi häc cho mçi ngêi d©n ViÖt Nam.
- TËp viÕt mét ®o¹n v¨n nghÞ luËn cã ®Ò tµi nãi vÒ ý thøc b¶o vÖ cña c«ng.
- Chuẩn bị bài: Đề văn nghị luận và việc lập ý cho bài văn nghị luận. Bố cục và
phương pháp lập luận.
Ngày soạn: 26 / 2/ 2021
Tuần 24:
ĐỀ VĂN NGHỊ LUẬN VÀ VIỆC LẬP Ý CHO BÀI VĂN NGHỊ LUẬN
BỐ CỤC VÀ PHƯƠNG PHÁP LẬP LUẬN TRONG VĂN NGHỊ LUẬN
1. Kiến thức:
- Ôn tập nắm vững các kiến thức về văn nghị luận: đề văn nghị luận và việc lập ý cho
bài văn nghị luận. Bố cục và phương pháp lập luận trong văn nghị luận.
- Nâng cao ý thức thực hiện văn nghị luận – vận dụng vào bài tập thực hành.
2. Kü n¨ng:
- Biết vận dụng những hiểu biết về văn nghị luận để biết bày tỏ ý kiến quan điểm tư
tưởng của mình về một vấn đề nào đó trong đời sống xã hội.
2. Bµi míi:
Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đat

Hoạt động 1: I- Tìm hiểu đề văn nghị luận:
? Đề văn nghị luận là gì? Tính chất và + Đề văn nghị luận nêu ra một vấn đề để
yêu cầu của đề? bàn bạc và đòi hỏi người viết phải có ý
HS trả lời, hs nhận xét, gv bổ sung chốt kiến về vấn đề đó.
ý. + Tính chất của đề văn nghị luận như: cac
ngợi, phân tích, phản bác…đòi hỏi phải
vận dụng phương pháp phù hợp.
+ Yêu cầu của việc tìm hiểu đề là xác
68
định đúng vấn đề, phạm vi tính chất của
Hoạt động 2: bài nghị luận để làm bài khỏi sai lệch.
? Lập ý cho bài văn nghị luận là gì? II- Lập ý cho bài văn nghị luận.
HS trả lời, hs nhận xét, gv bổ sung chốt Là xác định luận điểm, luận chứng luận
ý. cứ, xây
dựng lập luận.
Hoạt động 3:
? Bố cục của bài văn nghị luận gồm mấy III- Ôn tập bố cục và phương pháp lập
phần? Nội dung từng phần? luận trong văn nghị luận:
HS trả lời, hs nhận xét, gv bổ sung chốt 1. Bố cục bài văn nghị luận gồm 3 phần
ý. A. Mở bài: Nêu luận điểm tổng quát của
bài viết.
B. Thân bài:
Luận điểm 1: luận cứ 1- luận cứ 2
- Trình bày theo trình tự thời gian
-Trìnhbàytheo quanhệ chỉnhthể bộ phận
- Trình bày theo quan hệ nhân quả
C. Kết bài: tổng kết và nêu hướng mở
? Các phương pháp lập luận trong văn rộng luận điểm.
nghị luận? 2. Phương pháp lập luận trong văn
nghị luận:
- Phương pháp suy luận tương đồng
- Phương pháp suy luận tương phản
- Phương pháp suy luận tổng – phân- hợp
- Phương pháp suy luận nhân- quả
Hoạt động 4: IV. Luyện tập.
Học sinh đọc và cho biết yêu cầu của đề. Đề bài: Đi một đàng học một sàng
Học sinh thảo luận nhóm với đề bài trên. khôn I
MB: Dẫn dắt và giới thiệu về vấn đề cần
bàn luận
Câu nói: “ Đi một đàng học một sàng
khôn”
TB: Giải thích
Nghĩa đen:
Đàng: đường
Cử đại diện lên trình bày phần thảo luận. Sàng: vật dụng để sàng thóc sàng
thóc ,sàng gạo
Giáo viên hướng dẫn học sinh tìm hiểu đề Nghĩa bóng:
và lập ý theo đề bài. Càng quan sát, càng trải nghiệm chúng ta
sẽ học hỏi và tích lữu được vốn sống và
Các nhóm khác nhận xét, bổ sung. kinh nghiệm.
Giáo viên nhận xét, bổ sung cho hoàn Vì sao ?
chỉnh.
69
Vì khi con người sinh ra chỉ sống theo
bản năng vốn có, nếu không học hỏi tử
mọi người xung quanh chúng sẽ không
biết nói, không biét cách ăn,.. Con người
ta phải học hỏi từ mọi người xung quanh
thì mới có thể phát triển tốt
Vì khi ta đi nhiều , quan sát nhiều, ta sẽ
học hỏi được những điều ta không biết,
những thứ ta làm sai bấy lâu nay không
nhận ra,…
Con người là một động vật cấp cao, con
người trở nên tiến bộ chính nhờ sự học
hỏi và khám phá từ thế giới xung quanh
( dẫn chứng)
Làm gì?
Trước hết tự mình trau dồi kiến thưc, rèn
luyện bản thân
Đi nhiều, khám phá nhiều và chịu học hỏi
Nên có lối sống mở, tiếp thu sự đổi mới
nhưng không có nghĩa là dễ dãi
Phê phán
Những kẻ “Thùng rỗng kêu to” , không
chịu học hỏi
Bảo thủ , chỉ làm theo cách của mình
KB: Khẳng định lại ý nghĩa sâu sắc và tư
tưởng đạo lí từ câu nói : đi một đàng học
một sàng khônkiên trì.
Bài tham khảo:
Con người tiến bộ và phát triển luôn đi liền với sự tò mò khám phá và học hỏi. Chính
vì điều đó, ông cha ta từ xưa đã đúc kết một câu tục ngữ:” Đi một đàng học một sàng
khôn” nói về thái độ sống tích cực của con người.
“ Đi một đàng học một sàng khôn” là câu nói xuất hiện từ rất lâu rồi, nó mang hơi
hướng cổ với từ hán việt xưa. “Đàng” có nghĩa là đường đi, “ sàng” là một vật dụng
quen thuộc người ta dùng để sàng thóc, sàng gạo, loại bỏ những sạn bẩn. Có lẽ, câu
nói với hai hình ảnh tượng trưng, ông cha ta muốn nhắn nhủ rằng: Càng quan sát,
càng trải nghiệm chúng ta sẽ học hỏi và tích lũy được vốn sống và kinh nghiệm quý
báu từ xung quanh mình.
Vì sao câu nói lại có ý nghĩa như vậy? Bởi nó là minh chứng cho quá trình con người
phát triển nhờ khám phá những điều mới lạ. Như một đứa trẻ mới sinh ra, chúng chỉ
biết khóc theo bản năng vốn có, nhưng để biết ăn , biết nói chúng phải học từ ông bà,
cha mẹ và mọi người xung quanh. Đó là cả một quá trình tiếp thu học hỏi ngay từ khi
lọt lòng. Khi trưởng thành, ta đi nhiều hơn , quan sát nhiều hơn , ta sẽ học hỏi được
những điều ta không biết, những thứ ta làm sai bấy lâu nay không nhận ra, nhìn một
sự việc dưới nhiều góc độ khác nhau và đôi khi biết đặt nó trong một mối quan hệ
nào đó để giải quyết chúng. Con người là một động vật cấp cao, con người trở nên
70
tiến bộ chính nhờ sự học hỏi và khám phá từ thế giới xung quanh. Phát hiện ra nguồn
sáng, năng lượng của vũ trụ bao la, học mới tìm được cách tạo ra lửa để phục vụ đời
sống hàng ngày như nấu chín thức ăn, sưởi ấm thắp sáng.., rồi mới biết dùng nước để
áp chế lửa.Những bước đi chập chững của nhân loại trong lĩnh vực khoa học, công
nghệ,v..vv đều có sự hiện diện của những vĩ nhân luôn biết tìm tòi khám phá và học
hỏi như Anh-Xtanh, Ronbison,.. Người ta trước đây luôn một mực khẳng định rằng
trái đất là trung tâm của vũ trụ nhưng dần dần học khám phá được sự kì diệu của
những vì sao, sự tuyết với của mặt trời, họ biết trái đất luôn xoay quanh mặt trời như
những hành tinh khác trong dải ngân hà. Không dừng lại ở đó, bằng công nghệ khoa
học mà họ đã dày công nghiên cứu chế tạo, con người biết được có rất nhiều hệ mặt
trời trong dải ngân hà bao la.
Vì thế không có gì là mãi mãi, vạn vật luôn biến đổi , trong một thực thể tưởng trừng
vô tri là sự vận động không ngừng. Chính vì vậy con người phải thay đổi, học hỏi
nhiều hơn, bước đi cũng là tạo ra bước tiến trong lịch sử. Nhưng quan trọng hơn hết
chúng ta phải tự mình trau dồi kiến thức, rèn luyện bản thân mới có đủ sự tự tin để
học hỏi một cách chủ động. Đi nhiều, khám phá nhiều và chịu học hỏi nhưng không
có nghĩa là sao chép bắt trước, tạo ra những thứ giống nhau mà không có sự sáng tạo
của riêng mình. Nên có lối sống mở, tiếp thu sự đổi mới nhưng không có nghĩa là dễ
dãi.
Trong xã hội luôn tồn tại hai mặt đối lập thì mới có thể phát triển đi lên. Bên cạnh
những con người biết học hỏi là những kẻ ấu tri bảo thủ. Vì vậy mong câu tục ngữ ý
nghĩa này có thể thay đổi tư duy của con người, để con người tạo ra một cuộc sống
phát triển tươi đẹp hơn.
- Hiểu cách lập bố cục và phương pháp lập luận trong bài văn nghị luận
- Chuẩn bị bài sau: ôn tập và thực hành về việc lập dàn ý cho bài văn nghị luận chứng
minh.
Ngày soạn: 8 / 3/ 2021
Tuần 25:
LuyÖn tËp viÕt ®o¹n v¨n chøng minh

1. Kiến thức:
- Ôn tập nắm vững các kiến thức về văn nghị luận chứng minh: Bố cục, cách lập ý...
2. Kü n¨ng:
71
- Biết vận dụng những hiểu biết về văn nghị luận để biết bày tỏ ý kiến quan điểm tư
tưởng của mình về một vấn đề nào đó trong đời sống xã hội.
2. Bµi míi:

Hoạt động 1: I- Lập dàn ý cho bài văn chứng minh:
- GV cho hs ôn lại nội dung bài học 1. Mở bài
- Hs ôn tập lập dàn ý cho bài văn chứng - Dẫn dắt, giới thiệu vấn đề cần phải
minh. chứng minh.
- Trích dẫn câu trong luận đề.
Gv chốt vấn đề cho hs ghi bản. Giới thiệu vấn đề phải chứng minh ( rất
quan trọng tránh xa đề)
2. Thân bài
Phải giải thích các từ ngữ khó (nếu có
trong luận đề)
Thiếu bước này bài văn thiếu căn cứ
khoa học.
- Lần lượt chứng minh từng luận điểm.
Mỗi luận điểm phải có từ một đến vài dẫn
chứng (luận cứ) phải phân tích dẫn chứng
. Phải liên kết dẫn chứng. Có thể mỗi dẫn
chứng là một đoạn văn. Trong quá trình
phân tích dẫn chứng có thể lồng cảm
nghĩ, đánh giá, liên hệ- cần tinh tế.
3. Kết bài
Khẳng định lại vấn đề cần chứng minh.
Liên hệ cảm nghĩ, rút ra bài học.
Hoạt động 2: II. LuyÖn tËp viÕt ®o¹n:
GV híng dẫn häc sinh t×m hiÓu çch 1. Nh÷ng yªu cÇu khi viÕt ®o¹n v¨n
viÕt ®o¹n v¨n CM CM
? Khi viÕt ®o¹n v¨n cÇn nh÷ng yªu cÇu - Mçi ®o¹n v¨n CM diÕn ®¹t mét ý c¬
g×? b¶n(LuËn ®iÓm nhá), ý nµy thêng ®øng
- HS tr¶ lêi ë ®Çu hoÆc cuèi ®o¹n. Çc c©u trong
®o¹n ®Òu ph¶i híng vµo ý ®ã
- §o¹n v¨n CM cã tø 2-3 dÉn chøng. Khi
ph©n tÝch dÉn chøng ph¶i híng vÒ mét
ý c¬ b¶n(luËn ®iÓm)
- DÉn chøng cã thª trinh bµy theo çch
liªn hÖ thµnh tõng chïm , còng cã thÓ
Cho HS taäp döïng ñoaïn theo ®Ò bµi ph©n tÝch tõng dÉn chøng mét
sau:
72
* §Ò 1: Câu tục ngữ 2. Taäp döïng ñoaïn cho 2 ñeà ñaõ
Moät caây laøm chaúng neân non Ba laøm daøn baøi
caây chuïm laïi neân hoøn nuùi cao. *Gvieân maãu:
Chứng minh sức mạnh đoàn kết trong hai a.Môû baøi ñeà 1:Ngaøy xöa,con
câu tục ngữ đó. ngöôøi ñaõ nhaän thöùc ñöôïc raèng ñeå
coù theå toàn taïi vaø phaùt trieån caàn
phaûi ñoaøn keát. Coù ñoaøn keát môùi
vöôït qua nhöõng trôû löïc gheâ ghôùm
cuûa thieân nhieân…chính vì theá oâng
cha ta ñaõ khuyeân con chaùu phaûi
ñoaøn keát baèng caâu ca dao giaøu hình
aûnh.
Moät caây laøm chaúng neân
non
Ba caây chuïm laïi neân hoøn
nuùi cao.
b. Moät ñoaïn cuoái trong phaàn
thaân baøi:
Caâu ca dao giaûn dò nhöng chöùa ñöïng
baøi hoïc saâu saéc veà söï ñoaøn keát.
Ñoaøn keát laø coäi nguoàn cuûa söùc
maïnh, laø yeáu toá heát söùc quan troïng
trong cuoäc ñaáu tranh sinh toàn vaø söï
phaùt trieån cuûa con ngöôøi. Baùc Hoà
ñaõ töøng caên daën chuùng ta: Ñoaøn
keát,ñoaøn keát, ñaïi ñoaøn keát. Thaønh
* §Ò 2: Chøng minh r»ng tÝnh ®óng coâng ,thaønh coâng ñaïi thaønh coâng.
®¾n cña c©u tôc ng÷: Đề 2:
“ Cã c«ng mµi s¾t, cã ngµy nªn kim” a, Lập dàn ý
- HS viÕt nh¸p kho¶ng 10’ * Mở bài:
- Ai cũng muốn thành công trong công
việc và trong cuộc sống.
GV gọi hs ®äc bµi lµm cña m×nh. - Kiên trì là một trong những yếu tố dẫn
HS nhËn xÐt. đến thành công trong cuộc sống.
* Thân bài:
- Giải nghĩa câu tục ngữ
+ Nghĩa đen:Chiếc kim làm bằng thanh
sắtnhỏ bé thô sơ nhưng người làm ra nó
phải tốn nhiều công sức, thời gian.
+ Nghĩa bóng: Muốn thành công con
người phải có ý chí, bền bỉ, kiên nhẫn.
- Dẫn chứng từ thực tế cuộc sống:
+ Trong khấng chiến: Chiến lược trường
kì kháng chiến và đã kết thúc thắng lợi.
+ Trong lao động: Nhân dân ta kiên trì
73
đắp đê chống lũ, bảo vệ mùa màng.
+ Trong học tập: HS kiên trì học tập suốt
12 năm mới đạt kết quả, tấm gương kiên
trì của anh Nguyễn Ngọc Kí.
+ Những tấm gương kiên trì của các vân
động viên khuyết tật.
* Kết bài: Giá trị và ý nghĩa câu tục ngữ.
b, Viết bài:
* Keát baøi :Trong hoaøn caûnh hieän
nay, ngoaøi ñöùc tính kieân trì ,nhaãn
naïi theo em coøn caàn phaûi vaän duïng
trí thoâng minh, saùng taïo ñeå ñaït ñöôïc
hieäu quaû cao nhaát trong hoïc taäp ,lao
ñoäng ,goùp phaàn xaây döïng queâ h¬ng
ñaát nöôùc ngaøy caøng giaøu ñeïp.
3.Taäp noùi:
- HS luyÖn nãi ®o¹n v¨n m×nh võa lµm.
- Hiểu cách dựng đoạn cho một bài lập luận chứng minh.
- Chuẩn bị bài sau: ôn tập và thực hành về việc lập dàn ý cho bài văn nghị luận giải
thích.
Ngày soạn: 13 / 3/ 2021
Tuần 26:
ÔN TẬP VỀ RÚT GỌN CÂU
CÂU ĐẶC BIỆT
1. Kiến thức:
- Cñng cè kiÕn thøc vÒ kiÓu c©u rót gän và câu đặc biệt qua mét sè bµi tËp c¬ b¶n.
2. Kü n¨ng:
- RÌn kü n¨ng nhËn biÐt vµ sö dông c©u rót gän và câu đặc biệt trong giao tiÕp còng
nh viÕt v¨n.
- Häc sinh yªu m«n häc, tÝch cùc häc tËp vµ t×m hiÓu vÒ c©u rót gän và câu đặc
biệt. II.Tổ chức các hoạt động dạy học:
2. Bµi míi:
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung bµi häc

Hoạt động 1 : Ôn tập lí thuyết I- Ôn tập:
74
A. Câu đặc biệt:
? Câu đặc biệt là gì ? 1. Khái niêm: là loại câu không được
cấu tạo theo mô hình chủ ngữ- vị ngữ.
? Cấu tạo của nó ? 2.Tác dụng:
GV chốt vấn đề cho hs nắm. - Nêu thời gian, không gian diễn ra sự
việc.
- Thông báo sự liệt kê sự tồn tại của các
sự vật, hiện tượng.
- Biểu thị cảm xúc.
- Gọi đáp.
B. Câu rút gọn:
? Nêu định nghĩa về từ câu rút gọn…Kể 1. Khái niệm: Câu bị lược bỏ thành phần
tên các thành phần thường được rút gọn ? được gọi là câu rút gọn.
Khi dùng câu rút gọn ta cần chú ý đến 2. Câu rút gọn còn được dùng để ngụ ý
điều gì? rằng hành động, tính chất nêu trong câu
HS Nhận xét bổ sung. là của chung mọi người.
GV chốt vấn đề. 3. Chú ý đến cách dùng câu rút gọn.
Hoạt động 2 : Luyện tập II. Luyện tập:

Bài 1 : ChØ ra çc c©u rót gän trong Bµi 1
®o¹n v¨n sau vµ cho biÕt nh÷ng c©u - C©u rót gän:
®ã rót gän thµnh phÇn nµo, h·y kh«i l¹i 1. Qu¬ mét vßng s¸t ch©n r¹.
çc thµnh phÇn bÞ lîc bá? 2. GiËt m¹nh.
“Çi MÞ vÒ mét m×nh. Bãng nã cø ngôp 3. Bíc sang tr¸i.
dÇn trªn çnh ®ång xa tÝt t¾p ®ang 4. Qu¬ liÒm.
gÆt nham nhë. T«i cÇm liÒm. Qu¬ mét 5. GiËt m¹nh.
vßng s¸t ch©n r¹. GiËt m¹nh. Bíc sang 6. L¹i bíc sang tr¸i.
tr¸i. Qu¬ liÒm. GiËt m¹nh. l¹i bíc sang 7. L¹i qu¬ liÒm.
tr¸i. L¹i qu¬ liÒm. L¹i giËt m¹nh. Cø thÕ 8. L¹i giËt m¹nh.
m·i. §Êt trªn mÆt ruéng Èm ít.” 9. Cø thÕ m·i
(Th¬ng nhí ®ång quª- NguyÔn Huy - Thµnh phÇn rót gän: chñ ng÷
ThiÖp). - Kh«i phôc: T«i
- T¸c dông: c©u v¨n ng¾n gän, tr¸nh lÆp
Bài 2 : tõ
Trong hai ®o¹n ®èi tho¹i sau t¹i sao cã Bµi 2
®o¹n dïng c©u rót gän, cã ®o¹n l¹i - §o¹n a: cã thÓ dïng c©u rót gän v× ®èi
kh«ng thÓ dïng c©u rót gän: tîng giao tiÕp lµ ngang hµng
§o¹n a - §o¹n b: kh«ng thÓ dïng c©u rót gän v×
- Lan ¬i! Bao giê b¹n ®Õn nhµ m×nh mèi quan hÖ trªn - díi
ch¬i?
- Chñ nhËt.
Ngäc hái l¹i: mÊy giê?
- 8 giê s¸ng.
- Nhí mang s¸ch cho tí nhÐ
§o¹n b
75
Bµ néi nh×n ch¸u vµ khÏ hái:
- Lan…MÊy giê ch¸u ®Õn truêng?
- Tha bµ: Ch¸u ®i ngay b©y giê ¹!
- Ch¸u cã nhí lßi mÑ ch¸u dÆn s¸ng nay
kh«ng?
- D¹, tha bµ, ch¸u nhí ¹. Bµi 3:
Bµi tËp 3: - HS viÕt.
ViÕt mét ®o¹n héi tho¹i ng¾n( 7- 10 - HS ®äc ®o¹n v¨n cña minh võa viÕt.
c©u), trong ®ã cã sö dông c©u rót gän. - HS nhËn xÐt bµi cña b¹n.
G¹ch ch©n díi çc c©u rót gän ®ã.
GV nhËn xÐt -> kÕt luËn. Bµi 4:
Bµi tËp 4: X¸c ®Þnh c©u ®Æc biÖt cïng cÊu t¹o
- Chöi. §Êm. §¸. Thôi. BÞch. -> C©u vµ t¸c dông cña nã trong çc VD sau:
®Æc biÖt cã cÊu t¹o lµ ®éng tõ, dïng - Chöi. §Êm. §¸. Thôi. BÞch. C¼ng
®Ó liÖt kª, miªu t¶ hµnh ®éng ch©n. C¼ng tay.
- C¼ng ch©n. C¼ng tay-> Lµ côm danh (NguyÔn C«ng Hoan)
tõ dïng ®Ó liÖt kª, miªu t¶ - Sµi Gßn. Mïa xu©n n¨m 1975. çc çnh
- Sµi Gßn. Mïa xu©n n¨m 1975-> lµ DT, quan ®· s½n sµng cho trËn tÊn c«ng
côm danh tõ dïng ®Ó x¸c ®Þnh thêi lÞch sö
gian, n¬i chèn Bµi tËp 5:
Bµi tËp 5:
X¸c ®Þnh c©u ®Æc biÖt vµ c©u rót
gän trong çc VD sau vµ cho biÕt t¸c
dông cña chóng. - C©u rót gän: §i mét ngµy ®µng häc
a. LÇn ®Çu tiªn t«i ®îc ®Õn th¨m H¹ mét sµng kh«n. Cµng yªu H¹ Long,
Long. BiÓn, trêi, m©y, níc, ®¶o gÇn, cµng yªu ®Êt níc.
®¶o xa mang vÎ ®Ñp thÇn tiªn. ..Mét -> rót gän chñ ng÷(T«i)
mïa hÌ thËt ®¸ng nhí. §i mét ngµy ®µng
häc mét sµng kh«n. Cµng yªu H¹ Long, - C©u ®Æc biÖt:
cµng yªu ®Êt níc. + Ma vµ rÐt! V¾t rõng -> liÖt kª th«ng
b. Ma vµ rÐt! V¾t rõng! §oµn qu©n vît b¸o
suèi b¨ng rõng tiÕn lªn phÝa tríc. + Than «i!
c. Than «i! Thêi oanh liÖt nay cßn ®©u? -> béc lé c¶m xóc
x¸c ®Þnh TN vµ t¸c dông cña nã trong
çc c©u sau Bµi 6:
Bµi 6:
- GV híng dÉn çch viÕt ®o¹n v¨n cã sö H·y viÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n kho¶ng 7-
dông c©u ®Æc biÖt 10 c©u vÒ ®Ò tµi mïa hÌ, trong ®ã cã
sö dông c©u ®Æc biÖt.
- VÒ nhµ tiÕp tôc t×m hiÓu vÒ c©u rót gän, câu đặc biệt.
- TËp viÕt nh÷ng ®o¹n v¨n sö dông c©u rót gän, câu đặc biệt.
- ¤n tËp : Thêm trạng ngữ cho câu.
76
Ngày soạn:17/ 3/ 2021
Tuần 27: THÊM TRẠNG NGỮ CHO CÂU

1. Kiến thức:
- Cñng cè kiÕn thøc vÒ thêm trạng ngữ cho câu qua mét sè bµi tËp c¬ b¶n.
2. Kü n¨ng:
- RÌn kÜ n¨ng vËn dông çc ®¬n vÞ kiÕn thøc tiÕng ViÖt ®· häc.
- Häc sinh høng thó «n tËp kiÕn thức, yªu m«n häc.
*KiÓm tra bài cũ: ? ThÕ nµo lµ c©u rót gän? T¸c dông?
? C©u ®Æc biÖt lµ g×?
2. Bµi míi:

Hoạt động 1: I. ¤n tËp lÝ thuyÕt
? Trạng ngữ là? Các loại trạng ngữ ? 1. Thªm tr¹ng ng÷ cho c©u
HS trả lời, hs nhận xét gv trả lời. - Tr¹ng ng÷ lµ thµnh phÇn phô cña c©u
nªu lªn hoµn c¶nh, t×nh h×nh cña sù viÖc
®îc nãi ®Õn trong c©u
* Çc lo¹i tr¹ng ng÷
- TN chØ n¬i chèn: ë ®©u, chç nµo
- TN chØ thêi gian; khi nµo, lóc nµo
- TN chØ nguyªn nh©n: v× sao, v× çi
g×, do ®©u. t¹i ai, t¹i çi g×.
- TN chØ môc ®Ých: ®Ó lµm g×, nh»m
môc ®Ých g×
- TN chØ ph¬ng tiÖn: b»ng çi g×, c¨n cø
vµo çi g×
- TN chØ çch thøc: ntn
? Tác dụng của trạng ngữ? * T¸c dông
C©u v¨n cô thÓ h¬n, biÓu c¶m s©u s¾c
Hoạt động 2: h¬n
Bµi 1: II. LuyÖn tËp
x¸c ®Þnh TN vµ t¸c dông cña nã trong Bµi 1
çc c©u sau:
a. Sét so¹t giã trªu tµ ¸o biÕc - Sét so¹t-> chØ çch thøc
Trªn giµn thiªn lÝ bãng xu©n sang - Trªn giµn thiªn lÝ -> chØ n¬i chèn
b. Lao xao…lao xao, sãng vç nhÌ nhÑ - Lao xao…lao xao-> chØ çch thøc
vµo m¹n thuyÒn
c. B»ng chiÕc lìi cµy vµ thanh g¬m, - B»ng chiÕc lìi cµy vµ thanh g¬m->
77
«ng cha ta qua hµng ngh×n n¨m dùng n- chØ ph¬ng tiÖn
íc vµ gi÷ níc ®· lµm nªn søc m¹nh nh©n
nghÜa VN chiÕn th¾ng mäi kÎ thï cêng
b¹o!
Bài tập 2: a) Mùa đông, giữa ngày mùa-
làng quê toàn màu vàng- những màu Bài tập 2: Mùa đông, giữa ngày mùa.
vàng rất khác nhau. Qủa nhiên mùa đông năm ấy
( Tô Hoài)
b) Qủa nhiên mùa đông năm ấy xảy ra
một việc biến lớn.
( Tô Hoài) Bài tập 3:
Xác định và nêu tác dụng của các trạng
ngữ trong đoạn trích sau đây:
a)Trên quãng trường Ba Đình lịc sủ, lăng
Bác uy nghi mà gần gũi, cây và hoa khắp
miền đất nước về đây hội tụ, đâm chồi
phô sắc và tỏa hương thơm.-> Trạng ngữ
xác định nơi chốn diễn ra sự việc nói về
lăng Bác.
b) Diệu kì thay, trong một ngày, của
Tùng có ba sắc màu nước biển. Bình
minh, mặt trời như chiếc than hồng đỏ ối
chiếu xuống mặt biển, nước biển nhuộm
màu hồng nhạt. Trưa, nước biển xanh lơ
và khi chiều tà thì biển đổi sang màu
xanh lục.
( Thụy Chương)
( trạng ngữ xác định thời gian, điều kiện
diễn ra sự việc: sự thay đổi màu sắc của
biển và liên kết, thể hiện mạch lạc giũa
các câu trong đoạn văn)
Bài tập 4:
Trạng ngữ được tách thành câu riêng
dưới đây có tác dụng gì?
Đêm. Trong phòng tập thể, Na, Hà đều đã
ngủ say.
(Báo VN, số 36, 1993)
Trạng ngữ nhằm nhấn mạnh ý về thời
gian)
Bài 5: Viết đoạn văn có sử dụng trạng

ngữ. HS viết đoạn văn. Gv cho hs trình bày
đoạn văn của mình

78
- VÒ nhµ tiÕp tôc t×m hiÓu Thêm trạng ngữ cho câu.
- TËp viÕt nh÷ng ®o¹n v¨n sö dông trạng ngữ.
- ¤n tËp : Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu.
Ngày soạn: 26/ 3/ 2021
Tuần 29:
Dïng côm chñ vÞ ®Ó Më réng c©u

1. Kiến thức:
- Ôn tập nắm vững các kiến thức về më réng thµnh phÇn c©u qua một số bài tập cụ
thể.
2. Kü n¨ng:
- Bước đầu phát hiện và phân tích tác dụng vai trò
- Häc sinh høng thó «n tËp kiÕn thức, yªu m«n häc.
*KiÓm tra bài cũ: ? Thế nào là thêm trạng ngữ cho câu? T¸c dông?
? C©u ®Æc biÖt lµ g×?
2. Bµi míi:

Hoạt động 1: I- Ôn tập lí thuyết:
? Thế nào là c©u më réng thµnh phÇn 1 Khi nãi, viÕt ngêi ta cã thÓ dïng kÕt
? Nªu VD c©u MRTP cÊu cã h×nh thøc gièng c©u, gäi lµ côm
- HS: Tr×nh bµy chñ vÞ , lµm thµnh phÇn c©u
Trung ®éi trö¬ng BÝnh khu«n mÆt / 2. Nh÷ng trêng dïng côm chñ vÞ lµm
bÇu bÜnh thµnh phÇn c©u
CN VN - MR chñ ng÷
- MR vÞ ng÷
- MR phô ng÷ cña cum danh tõ, côm
®éng tõ, côm tÝnh tõ.
Hoạt động 2: II- Luyện tập
? T×m trong ®o¹n v¨n çc côm chñ vÞ Bài tập 1:T×m trong ®o¹n v¨n çc côm
lµm thµnh phÇn c©u? chñ vÞ lµm thµnh phÇn c©u
- HS x¸c ®Þnh H»ng ngµy chóng ta thêng cã dÞp tiÕp
xóc víi ®êi sèng bªn ngoµi, tríc m¾t
chóng ta, loµi ngêi cßn ®Çy rÉy nh÷ng
c¶nh khæ. Tõ mét «ng l·o giµ nua r¨ng
long tãc b¹c, lÏ ra ph¶i ®îc sèng trong sù
79
®ïm bäc cña con ch¸u, thÕ mµ «ng l¸o
Êy ph¶i sèng kiÕp ®êi hµnh khÊt sèng
b»ng cña bè thÝ cña kÎ qua ®êng, ®Õn
mét ®øa tre rth¬, qu¸ bÐ báng mµ l¹i
sèng b»ng çch ®i nhÆt tõng mÈu b¸nh
cña ngêi kh¸c ¨n dë, thay v× ®îc cha mÑ
nu«i nÊng d¹y dç...Nh÷ng h×nh ¶nh Êy
vµ th¶m tr¹ng Êy khiÕn cho mäi ngêi xãt
th¬ng, vµ t×m çch gióp ®ì. §ã chÝnh lµ
lßng nh©n ®¹o.
Bài tập 2. Trong çc c©u sau ®©y , c©u
? Trong çc c©u sau ®©y , c©u nµo nµo kh«ng ph¶i lµ c©u dïng cum CV
kh«ng ph¶i lµ c©u dïng cum CV ®Ó ®Ó më réng c©u
më réng c©u? A. MÑ vÒ lµ mét tin vui
- D. ¤ng t«i ®ang ngåi ®äc b¸o trªn trµng B. T«i rÊt thÝch quyÓn truyÖn bè tÆng
kØ ë phßng kh¸ch t«i nh©n dÞp sinh nhËt
C. Chóng t«i ®· lµm xong bµi tËp mµ
thÇy gi¸o giao vÒ nhµ
D, ¤ng t«i ®ang ngåi ®äc b¸o trªn trµng
kØ ë phßng kh¸ch
Bµi tËp3 : Nh÷ng cÆp c©u díi ®©y,
? Nh÷ng cÆp c©u díi ®©y, cÆp c©u cÆp c©u nµo kh«ng thÓ gép l¹i thµnh
nµo kh«ng thÓ gép l¹i thµnh mét c©u cã mét c©u cã côm chñ vÞ lµm thanh phÇn
côm chñ vÞ lµm thanh phÇn c©u mµ c©u mµ kh«ng thay ®æi ý nghÜa cña
kh«ng thay ®æi ý nghÜa cña chóng chóng
C.Mïa xu©n ®Õn mäi vËt nh cã thªm søc A. Anh em vui vÎ hoµ thuËn. ¤ng bµ
sèng míi vµ cha mÑ rÊt vui lßng
B. Chóng ta ph¶i c«ng nghiÖp ho¸,
hiÖn ®¹i ho¸. §Êt níc ta theo kÞp
víi çc níc trong khu vùc vµ trªn
thÕ giíi
C. Mïa xu©n ®Õn mäi vËt nh cã thªm
Bài tập 4: søc sèng míi
Chuyển đổi cụm chủ- vị làm thành phần D. MÑ ®i lµm . Em ®i häc
sau đây thành câu đơn không mở rộng Bài tập 4:
cụm chủ-vị Chuyển đổi cụm chủ- vị làm thành phần
sau đây thành câu đơn không mở rộng
a) Ông ấy tiền bạc mất hết cả
cụm chủ-vị
b) Ông em chân tay đã yếu lắm rồi
a) Ông ấy mất hết cả tiền bạc
c) Em thay đổi nhận thức làm điều tốt
b) chân tay ông em đã yếu lắm rồi
d) Sự tiến bộ của em làm cho bố mẹ vui
c) Nhận thức làm điều tốt thay đổi em
lòng
d) Sự tiến bộ của em làm vui lòng bố mẹ .
Bài tập 5: Viết ®o¹n v¨n
80
- HS: viÕt vµ tr×nh bµy Bài tập 5: Viết ®o¹n v¨n vÒ ®Ì tµi häc
Theo dõi hs trình bày, nhận xét, bổ sung. tËp trong ®è cã dïng c©u mở rộng thành
Gv tổng hợp ý kiến của học sinh, bổ sung phần.
sửa chữa cho hoàn chỉnh, giúp các em rút
kinh nghiệm.

- VÒ nhµ tiÕp tôc t×m hiÓu Thêm trạng ngữ cho câu.
- TËp viÕt nh÷ng ®o¹n v¨n sö dông trạng ngữ.
- ¤n tËp : Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu.
Ngày soạn:5/ 4/ 2021
Tuần 30: Dïng côm chñ-vÞ ®Ó më réng c©u: LuyÖn tËp ( TiÕp )
1. Kiến thức:
- Củng cố các kiến thức về më réng thµnh phÇn c©u qua một số bài tập cụ thể.
2. Kü n¨ng:
- Bước đầu phát hiện và phân tích tác dụng vai trò của caâu më réng thµnh phÇn
- Coù ý thức giöõ gìn söï trong saùng cuûa tieâùng Vieät
*KiÓm tra bài cũ:
- ? Thế nào là dùng cụm chủ- vị để mở rộng câu? Có mấy cách dùng cụm chủ- vị để
mở rộng câu?
2. Bµi míi:
*Tæ chøc luyÖn tËp :
Bµi tËp 1:
T×m çc côm chñ vÞ lµm thµnh phÇn trong çc c©u sau:
a.Nã xuÊt hiÖn thËt ®ét ngét,tay cÇm gËy,®Çu ®éi mò ,ch©n mang giµy ba ta,vai
®eo ba l«.
b.Trong r¹p xiÕc,anh diÔn viªn hÒ ch©n ®¹p ®¹p,tay l¾c l¾c,miÖng ngËm qu¶
cÇu to tíng.
c.N¬i em sèng nh÷ng ngµy tuæi th¬ ®· trë thµnh kØ niÖm.
Gîi ý:
a,C©u nµy cã 3 côm chñ vÞ lµm vÞ ng÷ cho chñ ng÷ anh diÔn viªn hÒ
b,C©u nµy cã em sèng lµ côm chñ vÞ lµm phô ng÷ cho danh tõ
c,C©u nµy cã c¶ côm chñ vÞ lµm chñ ng÷ vµ côm chñ vÞ lµm phô ng÷ cho ®éng
tõ
Bµi tËp 2:
T×m côm chñ vÞ ®îc më réng trong çc c©u sau ®©y:
81
a,NhiÒu ngêi ngo¹i quèc sang th¨m níc ta vµ cã dÞp nghe tiÕng nãi cña quÇn chóng
nh©n d©n ta ,®· cã thÓ nhËn xÐt r»ng:TiÕng ViÖt lµ mét thø tiÕng giµu chÊt nh¹c.
(§Æng Thai Mai)
b,Chóng ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng:CÊu t¹o cña TiÕng ViÖt ,víi kh¶ n¨ng thÝch
øng víi hoµn c¶nh lÞch sö nh chóng ta võa nãi trªn ®©y,lµ mét chøng cí kh¸ râ vÒ
søc sèng cña nã.
(§Æng Thai Mai)
c,MÆt trêi mäc khiÕn cho mäi vËt ®Òu thøc dËy.
Gîi ý :
a. TiÕng ViÖt/ lµ mét thø tiÕng giµu chÊt nh¹c.
b. CÊu t¹o cña TiÕng ViÖt /,víi kh¶ n¨ng thÝch øng víi hoµn c¶nh lÞch sö nh chóng
ta võa nãi trªn ®©y,lµ mét chøng cí kh¸ râ vÒ søc sèng cña nã.
c. mäi vËt / ®Òu thøc dËy.
Bµi tËp 3:
BiÕn ®æi çc c©u sau ®©y thµnh c©u cã côm chñ vÞ lµm thµnh phÇn c©u.
a.B¹n Lan bÞ mÊt hÕt c¶ giµy,mò vµ cÆp s¸ch.
b.Sù n¨ng næ häc tËp cña b¹n HuyÒn khiÕn mäi ngêi ng¹c nhiªn.
c.ViÖc lµm cña anh Êy rÊt ®¸ng khen.
Bµi tËp 4 :
Më réng çc c©u sau ®©y thµnh c©u cã côm C-V lµm phô ng÷.
a.ViÖc Êy t«i ®· hoµn thµnh.
b.T«i ®· gÆp b¹n ®ã.
c.Con biÕt vËy lµ mét sù tiÕn bé .
Gîi ý :
a. ViÖc Êy t«i ®· hoµn thµnh, khiÕn c¶ nhµ vui mõng.
b. T«i ®· gÆp b¹n ®ã ngµy líp t«i ®i tham quan .
c. Con biÕt vËy lµ mét sù tiÕn bé lµm bè mÑ rÊt vui lßng .
Bµi tËp 5 :
Trong mçi c©u sau ®©y , côm C-V nh÷ng chó dÕ gäi nhau ë trong kÏ g¹ch lµm
chøc vô ng÷ ph¸p g× ?
a.T«i nghe thÊy tiÕng nh÷ng chó dÕ gäi nhau ë trong kÏ g¹ch.
b.T«i nghe thÊy nh÷ng chó dÕ gäi nhau ë trong kÏ g¹ch.
Gîi ý :
a.Côm C-V lµm phô ng÷ cña côm danh tõ .
b.Côm C-V lµm phô ng÷ cña côm ®éng tõ.
Bµi tËp 6 :
T×m çc côm chñ vÞ lµm thµnh phÇn trong ®o¹n trÝch sau vµ cho biÕt chóng lµ
thµnh phÇn g× ?
ChØ biÕt cã mét h«m ChÝ bÞ ngêi ta gi¶i huyÖn råi nghe ®©u ph¶i ®i tï.Kh«ng
biÕt tï mÊy n¨m ,nhng h¾n ®i biÖt t¨m ®Õn b¶y,t¸m n¨m ,råi mét h«m ,h¾n l¹i lï ®ï
ë ®©u lÇn vÒ .h¾n vÒ líp nµy tr«ng kh¸c h¼n ,míi ®Çu ch¼ng ai biÕt h¾n lµ ai.
Bµi tËp 7 : Viết đoạn văn ngắn chủ đề về nhà trường có sử dụng cụm từ mở rộng
câu.
- VÒ nhµ tiÕp tôc t×m hiÓu Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu.
82
- TËp viÕt nh÷ng ®o¹n v¨n có dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu.
- ¤n tËp : Văn bản hành chính.
-------------------------------------------------------------
Ngày soạn:10/ 4/ 2021
Tuần 31:
¤n tËp v¨n gi¶i thÝch

1. Kiến thức:
- Ôn tập củng cố các kiến thức về văn giải thích.
2. Kü n¨ng:
- RÌn kÜ n¨ng gi¶i thÝch mét vÊn ®Ò.
*KiÓm tra bài cũ:
C©u 1: ThÕ nµo lµ v¨n chøng minh? Nªu çc bíc lµm mét bµi v¨n chøng minh? Theo
em trong çc bíc ®ã bíc nµo lµ quan träng nhÊt ? V× sao?
C©u 2: LËp dµn ý cho ®Ò v¨n sau:
B»ng dÉn chøng cô thÓ chøng minh sù gi¶n dÞ cña B¸c Hå qua v¨n b¶n “ ®øc
tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c Hå”
2. Bµi míi:
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh
Hoạt động 1: I. Ôn tập lí thuyết:
1/ ThÕ nµo lµ v¨n gi¶i thÝch?
? Dùa vµ kiÕn thøc ®· hoc, em h·y cho - Gi¶i thÝch mét vÊn ®Ò lµ ph¬ng ph¸p
biÕt thÕ nµo lµ v¨n gi¶ thÝch? lËp luËn chñ yÕu dùa vµ lÝ lÏ ®Ó c¾t
nghÜa, ®Ó gi¶ng gi¶i gióp cho ngêi ®äc,
ngêi nghe hiÓu ®óng, hiÓu râ vµ hiÓu
®Çy ®ñ vÊn ®Ò ®ã.
GV: - NÕu dÉn chøng lµ linh hån cña
bµi v¨n chøng minh th× lÝ lÏ vµ çch lËp
luËn lµ b¶n chÊt cña v¨n gi¶i thÝch. - HS theo dâi.
- LÝ lÏ ®a ra ®Ó gi¶i thÝch ph¶i
s¾c bÐn, thÓ hiÖn mét quan ®iÓm, lËp
trêng ®óng ®¾n, tiÕn bé, phï hîp víi
ch©n lÝ kh¾ch quan. Çch lËp luËn ph¶i
chÆt chÏ. LÝ vµ t×nh ph¶i hoµ hîp th×
míi cã søc m¹nh thuyÕt phôc .
83
2/ T×m lÝ lÏ trong v¨n gi¶i thÝch nh
? Theo em muèn t×m lÝ lÏ ®Ó gi¶i thÕ nµo?
thÝch mét vÊn ®Ò nµo ®ã th× ta lµm
nh thÕ nµo? - Muèn gi¶i thÝch mét vÊn ®Ò th× ph¶i
( GV: t×m ®ñ lÝ lÏ ®Ó gi¶ng gi¶i, c¾td nghÜa
- Muèn gi¶i thÝch mét vÊn ®Ò th× ph¶i vÊn ®Ò ®ã. Muèn t×m ®îc lÝ lÏ th× tríc
t×m ®ñ lÝ lÏ ®Ó gi¶ng gi¶i, c¾td nghÜa hÕt ph¶i biÕt ®Æt c©u hái, sau ®ã ph¶i
vÊn ®Ò ®ã. Muèn t×m ®îc lÝ lÏ th× tríc cã ®ñ kiÕn thøc ®Ó t×m ra lÝ lÏ.
hÕt ph¶i biÕt ®Æt c©u hái, sau ®ã ph¶i
cã ®ñ kiÕn thøc ®Ó t×m ra lÝ lÏ. * Çc lo¹i c©u hái:
* Çc lo¹i c©u hái: + C©u hái 1: NghÜa lµ g×? :
+ C©u hái 1: NghÜa lµ g×? : §©y lµ lo¹i c©u hái ®îc ®Æt ra khi cÇn
§©y lµ lo¹i c©u hái ®îc ®Æt ra khi cÇn gi¶i thÝch mét kh¸i nÖm trong c©u
gi¶i thÝch mét kh¸i nÖm trong c©u trÝch trÝch cña luËn ®Ò.
cña luËn ®Ò. VD: Gi¶i thÝch c©u tôc ng÷ “Kh«ng cã
VD: Gi¶i thÝch c©u tôc ng÷ “Kh«ng cã g× quý h¬n ®éc lËp tù do”
g× quý h¬n ®éc lËp tù do” Víi ®Ò nµy ta cÇn gi¶i thÝch 2 tõ, hai
Víi ®Ò nµy ta cÇn gi¶i thÝch 2 tõ, hai kh¸i niÖm: “®éc lËp” , “tù do” vµ c©u
kh¸i niÖm: “®éc lËp” , “tù do” vµ hái ®Æt ra lµ “®éc lËp” lµ g×? “Tù do”
c©u hái ®Æt ra lµ “®éc lËp” lµ g×? lµ g× ?
“Tù do” lµ g× ? - §éc lËp: mét níc gi÷ ®îc chñ quyÒn
- §éc lËp: mét níc gi÷ ®îc chñ quyÒn chÝnh trÞ, kinh tÕ, vµ toµn ven l·nh thæ,
chÝnh trÞ, kinh tÕ, vµ toµn ven l·nh thæ, kh«ng ®Ó níc kh¸c can thiÖp vµo, kh«ng
kh«ng ®Ó níc kh¸c can thiÖp vµo, kh«ng bÞ ngaäi bang n« dÞch vµ thèng trÞ.
bÞ ngaäi bang n« dÞch vµ thèng trÞ. - Tù do: quyÒn ®îc sèng vµ lµ theo ý
- Tù do: quyÒn ®îc sèng vµ lµ theo ý muèn cña m×nh, miÕn lµ kh«ng x©m
muèn cña m×nh, miÕn lµ kh«ng x©m ph¹m ®Õn quyÒn lîi cña ngêi kh¸c . Tù
ph¹m ®Õn quyÒn lîi cña ngêi kh¸c . Tù do lµ quyÒn c«ng d©n . Th©n phËn n«
do lµ quyÒn c«ng d©n . Th©n phËn n« lÖ
lÖ lµ mÊt tù do. Níc ®éc lËp, nÒn d©n chñ
lµ mÊt tù do. Níc ®éc lËp, nÒn d©n chñ ®îc më réng th× nh©n d©n míi cã tù do.
®îc më réng th× nh©n d©n míi cã tù do.
Lu ý: C©u hái nghÜa lµ g× cã thÓ ®îc Lu ý: C©u hái nghÜa lµ g× cã thÓ ®îc
thay thÕ b»ng çc c©u hái kh¸c nh: ThÕ thay thÕ b»ng çc c©u hái kh¸c nh: ThÕ
nµo lµ...? nµo lµ...?
+ C©u hái 2: T¹i sao? + C©u hái 2: T¹i sao?
§©y lµ c©u hái quan träng nhÊt nh»m §©y lµ c©u hái quan träng nhÊt nh»m
t×m ra lÝ lÏ ®Ó gi¶i thÝch ®îc nguyªn t×m ra lÝ lÏ ®Ó gi¶i thÝch ®îc nguyªn
nh©n, lÝ do n¶y sinh, sù kiÖn, vÊn ®Ò. nh©n, lÝ do n¶y sinh, sù kiÖn, vÊn ®Ò.
Cã gi¶i thÝch ®îc lÝ do, nguyªn nh©n Cã gi¶i thÝch ®îc lÝ do, nguyªn nh©n
míi chØ ra b¶n chÊt vÊn ®Ò ®Ó thuÕt míi chØ ra b¶n chÊt vÊn ®Ò ®Ó thuÕt
phôc ngêi ®äc ngêi nghe. phôc ngêi ®äc ngêi nghe.
VD: Nhµ th¬ Tè H÷u nãi: "Thanh niªn
ph¶i cã íc m¬ vµ hµnh ®éng” VD: Nhµ th¬ Tè H÷u nãi: “Thanh niªn
Em h·y gi¶i thÝch ý kiÕn trªn. ph¶i cã íc m¬ vµ hµnh ®éng”
84
Muèn gi¶i thÝch ý kiÕn ®è , tríc hÕt ta Em h·y gi¶i thÝch ý kiÕn trªn.
ph¶i gi¶i thÝch ®îc : Muèn gi¶i thÝch ý kiÕn ®è , tríc hÕt ta
- ¦íc m¬ lµ g× ? Hµnh ®éng lµ g× ? Sau ph¶i gi¶i thÝch ®îc :
®ã, ph¶i t×m lÝ lÏ ®Ó gi¶i thÝch hai - ¦íc m¬ lµ g× ? Hµnh ®éng lµ g× ? Sau
c©u hái sau : ®ã, ph¶i t×m lÝ lÏ ®Ó gi¶i thÝch hai
- V× sao thanh niªn ph¶i biÕt íc m¬? V× c©u hái sau :
sao thanh niªn ph¶i biÕt hµnh ®éng?) - V× sao thanh niªn ph¶i biÕt íc m¬? V×
sao thanh niªn ph¶i biÕt hµnh ®éng?
3/ Çc bíc lµ bµi v¨n lËp luËn gi¶i

thÝch:
? Em h·y nªu çc bíc lµ bµi v¨n lËp luËn - Bíc 1: T×m hiÓu ®Ò, t×m ý.
gi¶i thÝch ? - Bíc 2: LËp dµn ý.
- Bíc 3: ViÕt bµi.
- Bíc 4: §äc vµ söa l¹i bµi.
? Theo em, ngêi ta gi¶i thÝch b»ng - Ngêi ta gi¶i thÝch b»ng nhiÒu çch:
nh÷ng çch nµo? nªu ®Þnh nghÜa, kÓ ra çc biÓu hiÖn,
so s¸nh, ®èi chiÕu víi çc hiÖn tîng kh¸c,
chØ ra çc mÆt lîi h¹i, ; nguyªn nh©n,
hËu qu¶, çch ®Ò phßng hoÆc noi
theo...cña vÊn ®Ò ®îc gi¶i thÝch.
? Khi lµm bµi v¨n gi¶i thÝch theo em - Bµi v¨n gi¶i thÝch ph¶i m¹ch l¹c, cã thø
cÇn lu ý nh÷ng g×? tù, ng«n tõ trong s¸ng, dÔ hiÓu. Kh«ng
nen dïng nh÷ng ®iÒu kh«ng ai biÕt ®Ó
gi¶i thÝch nh÷ng ®iÒu ngêi ta hiÓu.
? §Ó cã bµi v¨n g¶i thÝch tèt ®ßi hái ë - Muèn lµ ®îc mét bµi v¨n gi¶i thÝch
ngêi viÕt nh÷ng g×? tèt , ngêi viÕt häc nhiÒu, ®äc nhiÒu,
vËn dông tæng hîp çc thao t¸c vµ çch
gi¶i thÝch ph¶i phï hîp.
- HS theo dâi.
Hoạt động 2: II. Luyện tập .
- HS luyÖn tËp theo çc bíc nãi trªn Bµi 1: “ Mïa xu©n lµ TÕt trång c©y
Lµm cho ®Êt nöíc cµng ngµy cµng
xu©n”
Em hiÓu 2 c©u th¬ trªn cña B¸c như thÕ
? §Ò bµi trªn thuéc thÓ lo¹i g×? nµo?
? VÊn ®Ò cÇn gi¶i thÝch ë ®©y lµ g×? a)T×m hiÓu ®Ò:
? Muèn t×m ý cho ®Ò bµi trªn em ph¶i -ThÓ lo¹i v¨n gi¶i thÝch
lµm g×? - Gi¶i thÝch ý nghÜa cña viÖc trång c©y
trong mïa xu©n
b)T×m ý
- B»ng çch tr¶ lêi c©u nãi cña B¸c nh
thÕ nµo?
85
- Mïa xu©n n¸o nøc tng bõng ®i trång
c©y B¸c gäi ®ã lµ tÕt trång c©y.
- Trång c©y lµm cho ®Êt níc cµng ngµy
cµng xu©n.
? PhÇn më bµi em lµm nhö thÕ nµo? c)LËp dµn ý
MB
- Giíi thiÖu vÊn ®Ò: Mïa xu©n rÊt
®Ñp...
? PhÇn gi¶i thÝch s¬ lîc vÊn ®Ò em tr¶ - Nªu giíi h¹n vÊn ®Ò: V× thÕ B¸c ph¸t
lêi c©u hái nµo? ®éng phong trµo trång c©y...
? Em hiÓu c©u th¬ nh thÕ nµo? TB
?V× sao ra tham gia phong trµo trång Gi¶i thÝch s¬ lîc vÊn ®Ò
c©y nµy?  HiÓu c©u th¬ nh thÕ nµo
- C©y xanh lµ l¸ phæi cña thiªn nhiªn nã
?Lµm nh thÕ nµo ®Ó thùc hiÖn lêi d¹y gióp ta ®iÒu hoµ kh«ng khÝ nh hót khÝ
cña B¸c CO2 nh¶ khÝ O2...
- Ng¨n chÆn lò lôt
- T« ®iÓm mµu xanh cho ®Êt níc thªm
®Ñp
Lµm nh thÕ nµo ®Ó thùc hiÖn lêi
d¹y cña B¸c
- Chèng ph¸ ho¹i rõng xanh
- Ch¨m sãc vµ b¶o vÖ...
- Gi÷ g×n rõng nguyªn sinh vµ rõng ®Çu
nguån
KB
- Thùc hÞªn lêi d¹y cña B¸c mïa xu©n
nµo nh©n d©n ta cµng nhiÖt tinh....
- B¶n th©n em ý thøc...
- Tham gia nhiÖt t×nh viÖc trång c©y ë
nhµ, ë trêng

- VÒ nhµ tiÕp tôc t×m hiÓu văn giải thích.
- TËp viÕt nh÷ng ®o¹n v¨n ở bài tập 1.
- ¤n tËp : Ôn tập văn giải thích ( tiếp)
------------------------------------------------------------------
Ngày soạn:14/ 4/ 2021
Tuần 32: Ph¬ng ph¸p lËp luËn gi¶i thÝch.
I. Môc tiªu cÇn ®¹t : Gióp h/s

1.KiÕn thøc : ¤n l¹i kiÕn thøc ®· ®îc häc vÒ çch lËp luËn gi¶i thÝch.
2. Kü n¨ng : RÌn kÜ n¨ng gi¶i thÝch mét vÊn ®Ò.
86
II. Tổ chức các hoạt động dạy học:
1.æn ®Þnh líp :
2.KiÓm tra bµi cò :
3. Bµi míi :

Hoạt động 1: I/ ¤n lÝ thuyÕt:
GV: Trong ®êi sèng, gi¶i thÝch lµ lµm - HS theo dâi.
râ nh÷ng ®iÒu cha biÕt trong mäi lÜnh
vùc .
- Gi¶i thÝch trong v¨n nghÞ luËn lµ lµ
cho râ çc t tëng, ®¹o lÝphÈm chÊt, quan
hÖ cña con ngêi , x· héi , v¨n ho¸...nh»m
n©ng cao nhËn thøc , trÝ tuÖ, båi dìng t
tëng, t×nh c¶m cho con ngêi.
? Theo em, ngêi ta gi¶i thÝch b»ng -Ngêi ta gi¶i thÝch b»ng nhiÒu çch: nªu
nh÷ng çch nµo? ®Þnh nghÜa, kÓ ra çc biÓu hiÖn, so
HS tr¶ lêi. s¸nh, ®èi chiÕu víi çc hiÖn tîng kh¸c,
? Khi lµm bµi v¨n gi¶i thÝch theo em - Bµi v¨n gi¶i thÝch ph¶i m¹ch l¹c, cã
cÇn lu ý nh÷ng g×? thø tù, ng«n tõ trong s¸ng, dÔ hiÓu.
HS tr¶ lêi. Kh«ng nên dïng nh÷ng ®iÒu kh«ng ai
biÕt ®Ó gi¶i thÝch nh÷ng ®iÒu ngêi ta
hiÓu.
? §Ó cã bµi v¨n g¶i thÝch tèt ®ßi hái ë
ngêi viÕt nh÷ng g×? - Muèn lµ ®îc mét bµi v¨n gi¶i thÝch tèt
HS tr¶ lêi. , ngêi viÕt häc nhiÒu, ®äc nhiÒu, vËn
dông tæng hîp çc thao t¸c vµ çch gi¶i
* GV: Lµm mét bµi v¨n nghÞ luËn th«ng thÝch ph¶i phï hîp.
thêng ta ph¶i thùc hiÖn theo 4 bíc:
- Bíc 1: T×m hiÓu ®Ò, t×m ý. - HS theo dâi.
- Bíc 2: LËp dµn ý.
? Em h·y nªu m« h×nh dµn bµi cña bµi

v¨n lËp luËn gi¶i thÝch? * M« h×nh dµn bµi( dµn ý) bµi v¨n
lËp luËn gi¶ thÝch:
-Më bµi: Giíi thiÖu vÊn ®Ò cÇn bµn
luËn.
-Th©n bµi: LÇn lît tr×nh bµy çc néi
dung gi¶i thÝch vµ gîi ra phư¬ng híng
87
gi¶i thÝch. VD:
+ Em hiÓu vÊn ®Ò cÇn gi¶i thÝch Êy
nh thÕ nµo? ( çc luËn cø... )
+ V× sao em hiÓu nh vËy? (çc luËn cø)
+ HiÓu vÊn ®Ò, em sÏ hµnh ®éng ra
sao?(çc luËn cø...)
-KÕt bµi:
Hoạt động 2: + Kh¸i qu¸t l¹i çc vÊn ®Ò võa bµn
Cho ®Ò v¨n sau: Gi¶i thÝch ý nghÜa luËn.
c©u tôc ng÷ “Tèt gç h¬n tèt níc s¬n” + Liªn hÖ b¶ th©n...(çc luËn cø...).
a) T×m hiÓu ®Ò, t×m ý. II/ LuyÖn tËp:
b) LËp dµn ý. Bµi tËp 1:
c) Dùa vµo dµn ý viÕt bµi.( ViÕt phÇn - HS thùc hiÖn.
th©n bµi t¹i líp) a) T×m hiÓu ®Ò:
( GV gîi ý: - VÊn ®Ò bµn luËn: Thùc chÊt bªn
a) T×m hiÓu ®Ò: trong cã gi¸ trÞ h¬n h×nh thøc bªn ngoµi.
- VÊn ®Ò bµn luËn: Thùc chÊt bªn trong - KiÓu bµi: NghÞ luËn gi¶i thÝch.
cã gi¸ trÞ h¬n h×nh thøc bªn ngoµi. b) LËp dµn ý:
- KiÓu bµi: NghÞ luËn gi¶i thÝch. - Më bµi: Giíi thiÖu vÊn ®Ò bµn luËn.
b) LËp dµn ý: -Th©n bµi: LuËn ®iÓm: “Tèt gç h¬n tèt
- Më bµi: Giíi thiÖu vÊn ®Ò bµn luËn. níc s¬n”.
-Th©n bµi: LuËn ®iÓm: “Tèt gç h¬n tèt + Em hiÓu vÊn ®Ò nªu ra trong c©u tôc
níc s¬n”. ng÷ nh thÕ nµo?( çc luËn cø..)
+ Em hiÓu vÊn ®Ò nªu ra trong c©u tôc + V× sao emm hiÓu nh vËy? (çc luËn
ng÷ nh thÕ nµo?( çc luËn cø..) cø..)
+ V× sao emm hiÓu nh vËy?( çc luËn + HiÓu vÊn ®Ò, ta hµnh ®éng ra sao?
cø..) ( ç luËn cø...)
+ HiÓu vÊn ®Ò, ta hµnh ®éng ra sao? ( - KÕt bµi: Kh¸i qu¸t l¹i vÊn ®Ò bµn
ç luËn cø...) luËn. Liªn hÖ víi b¶n th©n( çc luËn
- KÕt bµi: Kh¸i qu¸t l¹i vÊn ®Ò bµn cø..)
luËn. Liªn hÖ víi b¶n th©n( çc luËn c) ViÕt bµi: Hs thùc hiÖn.
cø..))
H·y gi¶i thÝch c©u tôc ng÷: “¨n qu¶ nhí
kÎ trång c©y”.
a) T×m hiÓu ®Ò, t×m ý. Bµi tËp 2:
b) LËp dµn ý. H·y gi¶i thÝch c©u tôc ng÷: “¨n qu¶ nhí
c) Dùa vµo dµn ý võa lËp viÕt bµi. kÎ trång c©y”.
a) T×m hiÓu ®Ò, t×m ý.
b) LËp dµn ý.
GV chi líp thµnh 3 nhãm: Çc nhãm c) Dùa vµo dµn ý võa lËp viÕt bµi.
®Òu ph¶i lµm ý a,b. Ngoµi ra:
- Nhãm 1: Lµm (viÕt) phÇn më bµi.
- Nhãm 2 viÕt phÇn th©n bµi. - HS thùc hiÖn:
- Nhãm 3 viÕt phÇn kÕt bµi.
88
(Thêi gian chuÈn bÞ lµ 15’)
( GV gîi ý:
a) T×m hiÓu ®Ò:
- VÕn ®Ò bµn luËn: Khi ®îc thõa hëng
thµnh qu¶ , ta ph¶i lu«n nhí tíi ngêi lµm - HS theo dâi - dùa vµo gîi ý ®Ó lµm
ra thµnh qu¶ ®ã. bµi.
- KiÓu bµi: NghÞ luËn gi¶i thÝch. a) T×m hiÓu ®Ò:
b) LËp dµn ý: - VÕn ®Ò bµn luËn: Khi ®îc thõa hëng
* Më bµi: Giíi thiÖu vÊn ®Ò bµn luËn. thµnh qu¶ , ta ph¶i lu«n nhí tíi ngêi lµm
* Th©n bµi: ra thµnh qu¶ ®ã.
- ? Em hiÓu vÊn ®Ò nªu ra trong c©u - KiÓu bµi: NghÞ luËn gi¶i thÝch.
tôc ng÷ nh thÕ nµo? b) LËp dµn ý:
- ? V× sao em hiÓu nh vËy? * Më bµi: Giíi thiÖu vÊn ®Ò bµn luËn.
- HiÓu vÊn ®Ò, em hµnh ®éng nh thÕ * Th©n bµi:
nµo? - ? Em hiÓu vÊn ®Ò nªu ra trong c©u
c) KÕt bµi: tôc ng÷ nh thÕ nµo?
- Kh¸i qu¸t vÊn ®Ò võa bµn luËn. + NghÜa ®en:
- Liªn hÖ b¶n th©n- bµi häc.) + NghÜa chuyÓn( s©u, nghÜa bãng):
- ? V× sao em hiÓu nh vËy?
( Thêi gian thùc hµnh tr×nh bµy kÕt - HiÓu vÊn ®Ò, em hµnh ®éng nh thÕ
qu¶ 20’) nµo?
c) KÕt bµi:
GV: Gäi hs ®äc phÇn chuÈn bÞ cña - Kh¸i qu¸t vÊn ®Ò võa bµn luËn.
m×nh - > HS c¶ líp theo dâi, nhËn xÐt - Liªn hÖ b¶n th©n- bµi häc.)
vµ bæ sung => GV nhËn xÐt, chèt l¹i
kiÕn thøc.
- HS theo dâi, thùc hiÖn.

- ? Em h·y nh¾c l¹i m« h×nh dµn bµi cña bµi v¨n gi¶i thÝch? - HS tr¶ lêi.
( GV gäi Hs nhËn xÐt->GV chèt l¹i kiÕn thøc - HS kh¾c s©u)
------------------------------------------------------------------
Ngày soạn:18/ 4/ 2021
Tuần 32:
ÔN TẬP: LIỆT KÊ
DẤU CÂU
I. Môc tiªu cÇn ®¹t :
1.KiÕn thøc : Gióp häc sinh: Cñng cè l¹i çc kiÕn thøc :
- ThÕ nµo lµ phÐp liÖt kª, t¸c dông cña phÐp liÖt kª.
- Ph©n biÖt ®îc çc kiÓu liÖt kª: liÖt kª theo tõng cÆp, liÖt kª kh«ng theo
tõng cÆp, liÖt kª t¨ng tiÕn, liÖt kª kh«ng t¨ng tiÕn.
- Çc kiÕn thøc ®· häc vÒ dÊu c©u .
89
2.KÜ n¨ng : RÌn kÜ n¨ng vËn dông phÐp liÖt kª và sử dụng dấu câu trong nãi vµ
viÕt.
1.æn ®Þnh líp :
2.KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS
3.Bµi míi:
Häat ®éng cña GV vµ HS Néi dung bµi häc

Ho¹t ®éng 1:Híng dÉn HS t×m I.ThÕ nµo lµ phÐp liÖt kª ?
hiÓu thÕ nµo lµ phÐp liÖt kª
? Trong khi nãi vµ viÕt khi nµo ng- - Khi gÆp nh÷ng sù vËt,sù viÖc,ho¹t
êi ta thêng dïng phÐp liÖt kª ? ®éng,tÝnh chÊt ....cïng lo¹i.
HS tr¶ lêi. VÝ dô :
Nã ra s©n,gÆp thÇy gi¸o,nhê thÇy
gi¶ng bµi to¸n.
§ã lµ sù liÖt kª b×nh thêng.
? Khi nµo liÖt kª trë thµnh phÐp tu - Khi ngêi nãi,ngêi viÕt cã ý thøc sö
tõ ? dông liÖt kª ®Ó g©y mét Ên tîng s©u
Cho vÝ dô ? s¾c cho ngêi ®äc ,ngêi nghe th× liÖt kª
trë thµnh phÐp tu tõ.
HS tr¶ lêi vµ lÊy vÝ dô . VÝ dô :
Bëi thÕ,nã gÇy h¬n,nã cßm h¬n,nã ®Ðt
l¹i. ( Nam Cao )
?ThÕ nµo lµ phÐp liÖt kª ? ->S¾p xÕp nèi tiÕp hµng lo¹t tõ hay
HS tr¶ lêi sgk côm tõ cïng lo¹i ®Ó diÔn t¶ ®îc ®Çy
®ñ h¬n,s©u s¾c h¬n nh÷ng khÝa c¹nh
kh¸c nhau cña thùc tÕ hay cña t tëng
t×nh c¶m.
2. Çc kiÓu liÖt kª
? §Ó ph©n lo¹i çc kiÓu liÖt kª,ngêi - C¨n cø vµo cÊu t¹o vµ ý nghÜa
ta c¨n cø vµo ®©u ? a.C¨n cø vµo cÊu t¹o :
? C¨n cø vµo cÊu t¹o liÖt kª ®îc - LiÖt kª theo tõng cÆp
chia thµnh mÊy kiÓu,®ã lµ nh÷ng VÝ dô : Nh©n d©n ®· cho ta ý chÝ vµ
kiÓu nµo ? Cho vÝ dô ? nghÞ lùc,niÒm tin vµ søc m¹nh,t×nh yªu
vµ trÝ tuÖ.
- LiÖt kª kh«ng theo tõng cÆp :
VÝ dô : H¾n ®äc,nghÉm nghÜ,t×m
tßi,nhËn xÐt vµ suy tëng kh«ng biÕt
ch¸n. ( Nam Cao )
? C¨n cø vµo ý nghÜa liÖt kª ®îc b. C¨n cø vµo ý nghÜa :
chia thµnh mÊy kiÓu ? §ã lµ nh÷ng - LiÖt kª t¨ng tiÕn :
kiÓu nµo ? Cho vÝ dô ? VÝ dô : Chao ¬i ! D× H¶o khãc .D×
? Qua çc vÝ dô trªn h·y tr×nh bµy khãc nøc në ,khãc nøc lªn, khãc nh ngêi
kÕt qu¶ ph©n lo¹i phÐp liÖt kª ta thæ .D× thæ ra níc m¾t. ( Nam
b»ng s¬ ®å hoÆc b¶ng ph©n lo¹i. Cao )
90
- LiÖt kª kh«ng t¨ng tiÕn :
VÝ dô :
ChËp chïng,th¸c Löa,th¸c Ch«ng
Th¸c Dµi,th¸c Khã,th¸c ¤ng,th¸c Bµ.
Ho¹t ®éng 2: Híng dÉn HS cñng ( Tè H÷u )
cè l¹i kiÕn thøc II. Dấu câu
? DÊu chÊm löng cã nh÷ng ®Æc 1. DÊu chÊm löng :
®iÓm g×? - DÊu chÊm löng ®îc dïng ë cuèi
HS tr¶ lêi. c©u,gi÷a c©u hay ®Çu c©u ®Ó biÓu
? DÊu chÊm löng ®îc dïng trong thÞ mét môc ®Ých nµo ®ã cña ngêi
nh÷ng trêng hîp nµo ? Cho vÝ dô viÕt.
cho mçi trêng hîp ? - DÊu chÊm löng ®îc dïng trong çc tr-
HS tr¶ lêi vµ lÊy vÝ dô ? êng hîp sau ®©y :
+Tá ý cßn nhiÒu sù vËt,hiÖn tîng t¬ng
tù mµ ngêi nãi ,ngêi viÕt cha liÖt kª hÕt.
VÝ dô : Lu«n dËy sím,lu«n ®óng
hÑn,gi÷ lêi høa, lu«n ®äc s¸ch...,lµ thãi
quen tèt.
+ThÓ hiÖn chç lêi nãi bá dë hay ngËp
ngõng, ng¾t qu·ngv× mét lÝ do nµo ®ã.
VÝ dô : S©m ®Ó tay lªn ngùc,hÝt mÊy
h¬i míi nãi ®îc :
- Quªn....rót,chèt.... ( Phan Tø )
+BiÓu thÞ mét chç ng¾t dµi giäng
chuÈn bÞ cho sù xuÊt hiÖn cña mét tõ
ng÷ biÓu thÞ néi dung bÊt ngê hay hai
híc ,ch©m biÕm.
VÝ dô : Gi¬ tay hµng tuèt qu©n ra
TÐ ra c«ng sù chØ lµ c«ng ...toi
( Tó Mì )
+ Ghi l¹i mét chç kÐo dµi cña ©m thanh
hay ®Ó thªm thêi gian khi chê ®îi.
VÝ dô : ï ...ï...ï
Ba gi©y ....bèn gi©y...n¨m gi©y....l©u
qu¸ !
+§Ó trong ngoÆc ®¬n hoÆc dÊu
ngoÆc vu«ng ®Ó chØ ý lîc bít.
? DÊu chÊm phÈy ®îc dïng trong VÝ dô :Ch¼ng nh÷ng thÕ ,v¨n ch¬ng
nh÷ng trêng hîp nµo ? cßn s¸ng t¹o ra sù sèng [ ....]
Cho vÝ dô cho mçi trêng hîp ? 2. DÊu chÊm phÈy
HS tr¶ lêi vµ lÊy vÝ dô . - Çc trêng hîp :
+ §¸nh dÊu ranh giíi gi÷a çc bé phËn
trong mét phÐp liÖt kª phøc t¹p cã
nhiÒu thµnh phÇn cïng lo¹i mµ ®· sö
dông dÊu phÈy trong çc bé phËn ®ã.
91
VÝ dô : TiÕng ViÖt cña ....gi÷ níc.
( Ph¹m V¨n §ång )
+ §¸nh dÊu ranh giíi gi÷a çc vÕ cña mét
c©u ghÐp cã cÊu t¹o phøc t¹p.
VÝ dô : Ai b¶o ®îc non ®õng th¬ng....
mª luyÕn mïa xu©n. ( Vò B»ng )
Ho¹t ®éng 3 : III. LuyÖn tËp:

Bµi tËp 1: Em h·y chØ ra çc trêng hîp t¸c gi¶ sö dông phÐp liÖt kª trong bµi ®äc
thªm TiÕng ViÖt giµu vµ ®Ñp cña Ph¹m V¨n §ång.( Ng÷ v¨n 7 - TËp 2 )
HS chØ ra phÐp liÖt kª trong bµi.
Bµi tËp 2 :Em h·y t×m çc phÐp liÖt kª trong bµi §øc tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c Hå cña
Pham V¨n §ång vµ ph©n lo¹i çc kiÓu liÖt kª mµ t¸c gi¶ ®· sö dông.
Bµi tËp 3 : X¸c ®Þnh vµ chØ ra çc kiÓu liÖt kª trong çc c©u sau ®©y :
a. B¸c ngåi ®ã ,lín mªnh m«ng
Trêi xanh,biÓn réng,ruéng ®ång,níc non.
( Tè H÷u )
b.Ai cã sóng dïng sóng.Ai cã g¬m dïng g¬m,kh«ng cã g¬m th× dïng
cuèc ,thuæng,gËy géc.Ai còng ph¶i ra søc chèng thùc d©n Ph¸p cøu níc.
c.T×nh yªu cña Tè H÷u dÞu dµng,®Çm Êm,chan chøa kÝnh mÕn vµ ®îm c¶ xãt th-
¬ng ,cã khi bïi ngïi . ( NguyÔn §×nh Thi )
d.Trêi ¬i ! Möa,möa th¸o,möa ång éc,möa ®Õn c¶ ruét ( Nam Cao )
e.Ngêi ta khinh y,vî y khinh y,chÝnh y khinh y . ( Nam Cao )
Bµi tËp 4 :Em h·y nªu râ t¸c dông cña dÊu chÊm löng trong çc c©u hoÆc ®o¹n
trÝch sau ®©y :
a.Thèt nhiªn mét ngêi nhµ quª ,m×nh mÈy lÊm l¸p ,quÇn ¸o ít ®Çm,tÊt t¶ ch¹y x«ng
vµo thë kh«ng ra lêi.
- BÈm ...quan lín...®ª vì mÊt råi !
Quan lín ®á mÆt tÝa tai,quay ra qu¸t r»ng :
- §ª vì råi !...§ª vì råi , thêi «ng çch cæ chóng mµy ,thêi «ng bá tï chóng mµy !
( Ph¹m Duy Tèn )
b.¤i! Tr¨m hai m¬i l¸ bµi ®en ®á , cã çi ma lùc g× mµ run rñi cho quan mª ®îc nh
thÕ ? ... ( Ph¹m Duy Tèn )
c....Bçng ngoµi cöa ®Ëp th×nh th×nh. ( Nguyªn Hång )
d. Nay chóng ta giµnh ®îc quyªn ®éc lËp .Mét trong nh÷ng c«ng viÖc cÊp tèc trong
lóc nµy lµ n©ng cao d©n trÝ [...]
( Hå ChÝ Minh )
Bµi tËp 5 : ViÕt ®o¹n v¨n nªu c¶m nhËn cña em khi ®äc c©u th¬ cã dÊu chÊm löng
s©u ®©y :
Mét ®Ìo...mét ®Ìo...l¹i mét ®Ìo .
( Hå Xu©n H¬ng )
- VÒ nhµ tiÕp tôc làm bài 5.
- ¤n tËp : Văn bản hành chính
------------------------------------------------------------------
92
Ngày soạn:28/ 4/ 2021
Tuần 33:
v¨n b¶n hµnh chÝnh
1. Kiến thức:
- Cñng cè nh÷ng hiÓu biÕt chung vÒ v¨n b¶n hµnh chÝnh: môc ®Ých, néi dung,
yªu cÇu vµ çc lo¹i v¨n b¶n hµnh chÝnh thêng gÆp trong cuéc sèng vµ luyÖn tËp
viÕt v¨n b¶n hµnh chÝnh.
2. Kü n¨ng:
- RÌn kÜ n¨ng viÕt v¨n b¶n hµnh chÝnh.
1.æn ®Þnh líp :
3.Bµi míi:
Ho¹t ®éng 1: Híng dÉn HS cñng cè I.Néi dung kiÕn thøc
kiÕn thøc 1.V¨n b¶n hµnh chÝnh lµ g×?
?ThÕ nµo lµ v¨n b¶n hµnh chÝnh? -V¨n b¶n hµnh chÝnh (hµnh chÝnh-c«ng
HS tr¶ lêi. vô ) lµ lo¹i v¨n b¶n ®îc dïng trong giao dÞch
hµnh chÝnh,®ãng vai trß quan träng trong
?Em h·y kÓ çc lo¹i v¨n b¶n hµnh ho¹t ®éng giao tiÕp x· héi.
chÝnh ®ã? -Çc lo¹i v¨n b¶n hµnh chÝnh thêng gÆp
HS kÓ. lµ:®¬n tõ,b¸o ço,®Ò nghÞ,biªn b¶n,c«ng
v¨n,th«ng b¸o,chØ thÞ,nghÞ quyÕt,ho¸
®¬n,s¬ yÕu lÝ lÞch.
?V¨n b¶n hµnh chÝnh cã ®Æc 2. §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n hµnh chÝnh
®iÓm g×? -V¨n b¶n hµnh chÝnh thêng cã tÝnh khu«n
HS tr¶ lêi. mÉu ,®îc quy ®Þnh chÆt chÏ cho tõng lo¹i
?Khi lµm v¨n b¶n hµnh chÝnh ph¶i v¨n b¶n.
®¶m b¶o çc môc nµo? H·y chØ râ ? -Dï theo h×nh thøc nµo th× v¨n b¶n hµnh
HS tr¶ lêi. chÝnh thêng ph¶i ®¶m b¶o 1 sè môc sau:
- quèc hiÖu vµ tiªu ng÷ .
- ®Þa ®iÓm,ngµy th¸ng n¨m .
- tªn v¨n b¶n(hoÆc chøc danh ngêi,c¬ quan
ra v¨n b¶n):
- ghi tªn,chøc danh cña ngêi nhËn hoÆc tªn
c¬ quan nhËn v¨n b¶n hµnh chÝnh.
-ghi râ néi dung ®Ò nghÞ,yªu cÇu b¸o ço.
- ghi râ chøc vô,ch÷ kÝ,hä vµ tªn ®Çy ®ñ
cña ngêi göi v¨n b¶n.
Lu ý:Trong v¨n b¶n hµnh chÝnh kh«ng dïng
? Khi viÕt v¨n b¶n hµnh chÝnh cÇn nh÷ng tõ ng÷ gîi t¶,gîi c¶m,g©y Ên tîng,gîi
lu ý ®iÒu g× ? liªn tëng,®Æc biÖt tr¸nh nh÷ng tõ nhiÒu
93
HS tr¶ lêi. nghÜa,tr¸nh dïng çch nãi Èn dô bãng bÈy
II.LuyÖn tËp :
Ho¹t ®éng 2 : Híng dÉn luyÖn tËp
Bµi tËp 1: H·y lËp b¶ng sau ®©y vµo vë vµ ®iÒn tªn v¨n b¶n hµnh chÝnh t¬ng øng
víi tõng t×nh huèng cô thÓ :
TT T×nh huèng Lo¹i v¨n b¶n
1 Th«ng b¸o vÒ kÕt qu¶ häc tËp cña m×nh vµ
hái th¨m t×nh h×nh c«ng viÖc ,cuéc sèng cña
ngêi giao tiÕp.
2 Em muèn tham gia mét líp häc n¨ng khiÕu ë
Nhµ v¨n ho¸ ThiÕu nhi cña thµnh phè
( huyÖn,quËn )
3 Ghi l¹i diÔn biÕn §¹i héi chi ®éi (hoÆc liªn
®éi)
4 Muèn mäi ngêi biÕt mét chñ ch¬ng,mét kÕ
ho¹ch míi.
5 Mét HS muèn hëng chÕ ®é miÔn gi¶m tiÒn
häc phÝ.
Gîi ý : 1 .Th tÝn ; 2.§¬n xin nhËp häc ; 3.Biªn b¶n ;4.Th«ng b¸o;5.§¬n xin miÔn
gi¶m häc phÝ;
Bµi tËp 2 :LiÖt kª kho¶ng 10-15 t×nh huèng cÇn sö dông v¨n b¶n ®Ò nghÞ.
Gîi ý : Muèn liÖt kª ®îc nhiÒu t×nh huèng ,em h·y t×m trong çc lÜnh vùc sau : ë
nhµ trêng,ë khèi xãm,ë çc khu vùc c«ng céng...
Bµi tËp 3 :Trong nh÷ng t×nh huèng sau ,t×nh huèng nµo cÇn ph¶i viÕt b¸o ço ?
a.Mét ®Þa ph¬ng võa x¶y ra vô thiªn tai g©y thiÖt h¹i lín vÒ ngêi vµ cña .
b.Mét ®Þa ph¬ng muèn ®îc hç trî kinh phÝ ®Ó kh¾c phôc hËu qu¶ do thiªn tai g©y
ra.
c.Mét ç nh©n võa bÞ xö lÝ kØ luËt ,muèn ®îc xem xÐt l¹i.
d.Mét tËp thÓ võa tiÕn hµnh kØ luËt mét sè ç nh©n cã sai ph¹m.
Gîi ý : a,d.
Bµi tËp 4 : Cã mét b¸c hµng xãm ( ®¹i diÖn Héi ngêi cao tuæi ) nhê Giang viÕt hé
mét v¨n b¶n ®Ò nghÞ ®Ó tr×nh bµy víi UBND x· (phêng)vÒ nguyÖn väng : Héi ng-
êi cao tuæi cña x· ( phêng ) muèn ®îc hç trî kinh phÝ va t¹o ®iÒu kiÖn vª ®Þa
®iÓm ®Ó tæ chøc mét cuéc giao lu nh©n dÞp ®Çu n¨m míi.
Theo em ,Giang ph¶i viÕt v¨n b¶n Êy nh thÕ nµo ?
- TËp viÕt nh÷ng văn bản đề nghị, báo cáo, thông báo.
- ¤n tËp : Ôn tập tiếng việt
------------------------------------------------------------------
Ngày soạn:10/ 4/ 2019
Ngày dạy:
Tuần 32:
ÔN TẬP: LIỆT KÊ
DẤU CÂU
94
1.KiÕn thøc : Gióp häc sinh: Cñng cè l¹i çc kiÕn thøc :
- ThÕ nµo lµ phÐp liÖt kª, t¸c dông cña phÐp liÖt kª.
- Ph©n biÖt ®îc çc kiÓu liÖt kª: liÖt kª theo tõng cÆp, liÖt kª kh«ng theo
tõng cÆp, liÖt kª t¨ng tiÕn, liÖt kª kh«ng t¨ng tiÕn.
- Çc kiÕn thøc ®· häc vÒ dÊu c©u .
2.KÜ n¨ng : RÌn kÜ n¨ng vËn dông phÐp liÖt kª và sử dụng dấu câu trong nãi vµ
viÕt.
1.æn ®Þnh líp :
3.Bµi míi:
Häat ®éng cña GV vµ HS Néi dung bµi häc

Ho¹t ®éng 1:Híng dÉn HS t×m I.ThÕ nµo lµ phÐp liÖt kª ?
hiÓu thÕ nµo lµ phÐp liÖt kª
? Trong khi nãi vµ viÕt khi nµo ng- - Khi gÆp nh÷ng sù vËt,sù viÖc,ho¹t
êi ta thêng dïng phÐp liÖt kª ? ®éng,tÝnh chÊt ....cïng lo¹i.
HS tr¶ lêi. VÝ dô :
Nã ra s©n,gÆp thÇy gi¸o,nhê thÇy
gi¶ng bµi to¸n.
§ã lµ sù liÖt kª b×nh thêng.
? Khi nµo liÖt kª trë thµnh phÐp tu - Khi ngêi nãi,ngêi viÕt cã ý thøc sö
tõ ? dông liÖt kª ®Ó g©y mét Ên tîng s©u
Cho vÝ dô ? s¾c cho ngêi ®äc ,ngêi nghe th× liÖt kª
trë thµnh phÐp tu tõ.
HS tr¶ lêi vµ lÊy vÝ dô . VÝ dô :
Bëi thÕ,nã gÇy h¬n,nã cßm h¬n,nã ®Ðt
l¹i. ( Nam Cao )
?ThÕ nµo lµ phÐp liÖt kª ? ->S¾p xÕp nèi tiÕp hµng lo¹t tõ hay
HS tr¶ lêi sgk côm tõ cïng lo¹i ®Ó diÔn t¶ ®îc ®Çy
®ñ h¬n,s©u s¾c h¬n nh÷ng khÝa c¹nh
kh¸c nhau cña thùc tÕ hay cña t tëng
t×nh c¶m.
2. Çc kiÓu liÖt kª
? §Ó ph©n lo¹i çc kiÓu liÖt kª,ngêi - C¨n cø vµo cÊu t¹o vµ ý nghÜa
ta c¨n cø vµo ®©u ? a.C¨n cø vµo cÊu t¹o :
? C¨n cø vµo cÊu t¹o liÖt kª ®îc - LiÖt kª theo tõng cÆp
chia thµnh mÊy kiÓu,®ã lµ nh÷ng VÝ dô : Nh©n d©n ®· cho ta ý chÝ vµ
kiÓu nµo ? Cho vÝ dô ? nghÞ lùc,niÒm tin vµ søc m¹nh,t×nh yªu
vµ trÝ tuÖ.
- LiÖt kª kh«ng theo tõng cÆp :
VÝ dô : H¾n ®äc,nghÉm nghÜ,t×m
tßi,nhËn xÐt vµ suy tëng kh«ng biÕt
ch¸n. ( Nam Cao )
95
? C¨n cø vµo ý nghÜa liÖt kª ®îc b. C¨n cø vµo ý nghÜa :
chia thµnh mÊy kiÓu ? §ã lµ nh÷ng - LiÖt kª t¨ng tiÕn :
kiÓu nµo ? Cho vÝ dô ? VÝ dô : Chao ¬i ! D× H¶o khãc .D×
? Qua çc vÝ dô trªn h·y tr×nh bµy khãc nøc në ,khãc nøc lªn, khãc nh ngêi
kÕt qu¶ ph©n lo¹i phÐp liÖt kª ta thæ .D× thæ ra níc m¾t. ( Nam
b»ng s¬ ®å hoÆc b¶ng ph©n lo¹i. Cao )
- LiÖt kª kh«ng t¨ng tiÕn :
VÝ dô :
ChËp chïng,th¸c Löa,th¸c Ch«ng
Th¸c Dµi,th¸c Khã,th¸c ¤ng,th¸c Bµ.
Ho¹t ®éng 2: Híng dÉn HS cñng ( Tè H÷u )
cè l¹i kiÕn thøc II. Dấu câu
? DÊu chÊm löng cã nh÷ng ®Æc 1. DÊu chÊm löng :
®iÓm g×? - DÊu chÊm löng ®îc dïng ë cuèi
HS tr¶ lêi. c©u,gi÷a c©u hay ®Çu c©u ®Ó biÓu
? DÊu chÊm löng ®îc dïng trong thÞ mét môc ®Ých nµo ®ã cña ngêi
nh÷ng trêng hîp nµo ? Cho vÝ dô viÕt.
cho mçi trêng hîp ? - DÊu chÊm löng ®îc dïng trong çc tr-
HS tr¶ lêi vµ lÊy vÝ dô ? êng hîp sau ®©y :
+Tá ý cßn nhiÒu sù vËt,hiÖn tîng t¬ng
tù mµ ngêi nãi ,ngêi viÕt cha liÖt kª hÕt.
VÝ dô : Lu«n dËy sím,lu«n ®óng
hÑn,gi÷ lêi høa, lu«n ®äc s¸ch...,lµ thãi
quen tèt.
+ThÓ hiÖn chç lêi nãi bá dë hay ngËp
ngõng, ng¾t qu·ngv× mét lÝ do nµo ®ã.
VÝ dô : S©m ®Ó tay lªn ngùc,hÝt mÊy
h¬i míi nãi ®îc :
+BiÓu thÞ mét chç ng¾t dµi giäng
chuÈn bÞ cho sù xuÊt hiÖn cña mét tõ
ng÷ biÓu thÞ néi dung bÊt ngê hay hai
híc ,ch©m biÕm.
( Tó Mì )
+ Ghi l¹i mét chç kÐo dµi cña ©m thanh
hay ®Ó thªm thêi gian khi chê ®îi.
VÝ dô : ï ...ï...ï
Ba gi©y ....bèn gi©y...n¨m gi©y....l©u
qu¸ !
+§Ó trong ngoÆc ®¬n hoÆc dÊu
ngoÆc vu«ng ®Ó chØ ý lîc bít.
? DÊu chÊm phÈy ®îc dïng trong VÝ dô :Ch¼ng nh÷ng thÕ ,v¨n ch¬ng
nh÷ng trêng hîp nµo ? cßn s¸ng t¹o ra sù sèng [ ....]
96
Cho vÝ dô cho mçi trêng hîp ? 2. DÊu chÊm phÈy
HS tr¶ lêi vµ lÊy vÝ dô . - Çc trêng hîp :
+ §¸nh dÊu ranh giíi gi÷a çc bé phËn
trong mét phÐp liÖt kª phøc t¹p cã
nhiÒu thµnh phÇn cïng lo¹i mµ ®· sö
dông dÊu phÈy trong çc bé phËn ®ã.
+ §¸nh dÊu ranh giíi gi÷a çc vÕ cña mét
c©u ghÐp cã cÊu t¹o phøc t¹p.
VÝ dô : Ai b¶o ®îc non ®õng th¬ng....
mª luyÕn mïa xu©n. ( Vò B»ng )
Ho¹t ®éng 3 : III. LuyÖn tËp:

Bµi tËp 1: Em h·y chØ ra çc trêng hîp t¸c gi¶ sö dông phÐp liÖt kª trong bµi ®äc
thªm TiÕng ViÖt giµu vµ ®Ñp cña Ph¹m V¨n §ång.( Ng÷ v¨n 7 - TËp 2 )
HS chØ ra phÐp liÖt kª trong bµi.
Bµi tËp 2 :Em h·y t×m çc phÐp liÖt kª trong bµi §øc tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c Hå cña
Pham V¨n §ång vµ ph©n lo¹i çc kiÓu liÖt kª mµ t¸c gi¶ ®· sö dông.
Bµi tËp 3 : X¸c ®Þnh vµ chØ ra çc kiÓu liÖt kª trong çc c©u sau ®©y :
a. B¸c ngåi ®ã ,lín mªnh m«ng
Trêi xanh,biÓn réng,ruéng ®ång,níc non.
( Tè H÷u )
b.Ai cã sóng dïng sóng.Ai cã g¬m dïng g¬m,kh«ng cã g¬m th× dïng
cuèc ,thuæng,gËy géc.Ai còng ph¶i ra søc chèng thùc d©n Ph¸p cøu níc.
c.T×nh yªu cña Tè H÷u dÞu dµng,®Çm Êm,chan chøa kÝnh mÕn vµ ®îm c¶ xãt th-
¬ng ,cã khi bïi ngïi . ( NguyÔn §×nh Thi )
d.Trêi ¬i ! Möa,möa th¸o,möa ång éc,möa ®Õn c¶ ruét ( Nam Cao )
e.Ngêi ta khinh y,vî y khinh y,chÝnh y khinh y . ( Nam Cao )
trÝch sau ®©y :
( Ph¹m Duy Tèn )
( Hå ChÝ Minh )
s©u ®©y :
97
( Hå Xu©n H¬ng )
- VÒ nhµ tiÕp tôc làm bài 5.
- ¤n tËp tiếng việt.
------------------------------------------------------------------
Ngày soạn:12/ 4/ 2019
Ngày dạy:
Tuần 33:
«n t©p tiÕng ViÖt
1.KiÕn thøc : Kh¾c phôc mét sè lçi chÝnh t¶ do ¶nh hëng cña çch ph¸t ©m ®Þa
ph¬ng
2.Kü n¨ng : RÌn kü n¨ng ph¸t hiÖn vµ ch÷a lçi.
1.æn ®Þnh líp :
3. Bµi míi :
Ho¹t ®éng 1: Nghe – viÕt ®o¹n chøa çc ©m, dÊu thanh dÔ m¾c lçi
Gv ®äc- h/s viÕt – sau ®ã gv ®em bµi cho h/s kiÓm tra cña nhau
Gv nhËn xÐt- bæ sung
§o¹n th¬:
. …Mçi sím dËy nghe bèn bÒ th©n thiÕt
Ngêi qua ®êng chung tiÕng ViÖt cïng t«i
Nh vÞ muèi chung lßng biÓn mÆn
Nh dßng s«ng th¬ng mÕn ch¶y mu«n ®êi
Ai thuë tríc nãi nh÷ng lêi thø nhÊt

Cßn th« s¬ nh m·nh ®¸ thay r×u
§iÒu anh nãi h«m nay, chiÒu sÏ t¾t
Ai ngêi sau nãi tiÕp nh÷ng lêi yªu?
Ai phiªu b¹t n¬i ch©n trêi gèc biÓn

Nhí quÆn lßng TiÕng ViÖt t¸i tª
Ai ë phÝa bªn kia cÇm sóng kh¸c
Cïng t«i trong tiÕng ViÖt quay vÒ
¤i tiÕng ViÖt mét ®êi t«i m¾c nî

Quªn nçi m×nh, quªn ¸o mÆc c¬m ¨n
Trêi xanh qu¸ m«i t«i håi hép qu¸
TiÕng ViÖt ¬i tiÕng ViÖt ©n t×nh
( TiÕng ViÖt – Lu Quang Vò )
Ho¹t ®éng 2: Lµm çc bµi tËp chÝnh t¶
1.T×m tõ theo yªu cÇu
98
a. Gv cho h/s xung phong lªn b¶ng viÕt nh÷ng tõ chØ ho¹t ®éng, tr¹ng th¸i chøa
tiÕng cã thanh hái hoÆc ng·
VD: - NghØ ng¬i, buån ngñ, ch¹y nh¶y, bay bæng ….
- Suy nghÜ, ngÉm nghÜ, nghiÒn ngÉm …..
b. Gv cho h/s th¶o luËn nhãm t×m tõ hoÆc côm tõ chøa tiÕng b¾t ®Çu r/d/gi
cã nghÜa nh sau:
- Kh«ng thËt, v× ®îc t¹o ra mét çch kh«ng tù nhiªn
- Tµn ¸c, v« nh©n ®¹o
- Dïng cö chØ, ¸nh m¾t lµm dÊu hiÖu ®Ó cho ngêi kh¸c biÕt
§¸p ¸n :- gi¶ dèi, gian dèi, dèi tr¸, lõa dèi….
- d· man
- ra dÊu
2. §Æt c©u ph©n biÖt çc tõ chøa çc tiÕng dÔ lÉn
Gv ®a ra çc tõ: - giµnh, dµnh - dÊu, giÊu - dao, giao
Gv cho h/s xung phong lªn b¶ng ®Æt c©u
HS nhËn xÐt- Gv nhËn xÐt- kÕt luËn
VD: 1. - T«i dµnh dôm ®îc 10. 000®
- An vµ Nam ®ang tranh giµnh nhau qu¶
2. - T«i ra dÊu cho em im lÆng
- MÑ giÊu nh÷ng giät níc m¾t vµo lßng
3. - Hai bªn giao chiÕn rÊt kÞch liÖt
- Con dao nµy rÊt s¾c
Ho¹t ®éng 3: Gv cho h/s ®äc nh÷ng bµi ca dao, tôc ng÷, thµnh ng÷ ®· su
tÇm ®îc
HS ®äc – çc b¹n nghe vµ nhËn xÐt
Gv vµ h/s b×nh mét sè bµi ca dao tr÷ t×nh
Ho¹t ®éng 4 : Híng dÉn HS lµm mét sè bµi tËp
Bµi tËp 1: Trong b¶ng sau ,cét A ghi çc tõ viÕt sai ©m sai chÝnh t¶ .H·y viÕt l¹i
çc tõ ®ã vµo cét B cho ®óng.
A B
-suÊt sø
-ghËp ghÒnh
-tr©n thµnh
-g×n d÷
-chung thµnh
-trung thuû
-xÊu sa
-sö lÝ
-cuèn quýt
-xung xíng
GV cho häc sinh lµm vµ lªn tr×nh bµy =>c¶ líp cïng chó ý nghe råi ph¸t
hiÖn ra nh÷ng tõ ng÷ cßn dïng sai çc lçi chÝnh t¶ vµ viÕt l¹i cho ®óng
99
Bµi tËp 2 : Bµi tËp 1: §¸nh dÊu ®óng(x) vµo çc tõ ®îc viÕt ®óng c¶ hai tiÕng vµ
viÕt l¹i nh÷ng tõ viÕt sai:
d¹y b¶o d·i dÒ giÊy yªn

x x bót x tØnh
b·o lôt gi¶i giÊy tÜnh
x bµy x lªn lÆng
x
b·o gi©y con ch¨n trë
®·m phót x chiªm
chén gi©y vô s«ng
lÉn thõng chiªm x x¸o
lÉn sæ sè xªnh con
tr¸nh x sang ch¨n
b·o ®·m-> b¶o ®¶m,con chiªm->con chim,ch¨n trë->tr¨n trë,chén lÉn->trén lÉn,gi©y
thõng->d©y thõng,s«ng x¸o->x«ng x¸o,sæ sè->xæ sè,xªnh sang->xªnh xang,con ch¨n-
> con tr¨n
Bµi tËp 3: §Æt c©u :
a.§Æt c©u víi mçi tõ : giµnh,dµnh
b.§Æt c©u víi mçi tõ :m¶i,m·i
c.§Æt c©u víi mçi tõ : ch¨ng ,tr¨ng
d.§Æt c©u víi mçi tõ : cói,cuèi
Bµi tËp 4: §iÒn vµo chç trèng :
a. Chän tiÕng thÝch hîp ( cói,cuèi) ®iÒn vµo chç
trèng : ......®Çu,.........s«ng,.......l¹y,luån .....,xÕp thø ......cïng.
b. Chän tiÕng thÝch hîp ( dao,giao) ®iÒn vµo chç trèng : .............tiÕp,........l-
u,ngo¹i..........,...........c¹o,.........du,........®éng.
- VÒ nhµ tiÕp tôc t×m hiÓu văn giải thích.
- ¤n tËp phần Tập Làm Văn.
------------------------------------------------------------------
Ngày soạn:14/ 4/ 2019
Ngày dạy:
Tuần 33:
¤n tËp phần Tập Làm Văn.
Ph¬ng ph¸p lËp luËn gi¶i thÝch.

1.KiÕn thøc : ¤n l¹i kiÕn thøc ®· ®îc häc vÒ çch lËp luËn gi¶i thÝch.
2.Kü n¨ng : RÌn kÜ n¨ng gi¶i thÝch mét vÊn ®Ò.
1.æn ®Þnh líp :
100
3. Bµi míi :

Hoạt động 1: I/ ¤n lÝ thuyÕt:
GV: Trong ®êi sèng, gi¶i thÝch lµ lµm - HS theo dâi.
râ nh÷ng ®iÒu cha biÕt trong mäi lÜnh
vùc .
- Gi¶i thÝch trong v¨n nghÞ luËn lµ lµ
cho râ çc t tëng, ®¹o lÝphÈm chÊt, quan
hÖ cña con ngêi , x· héi , v¨n ho¸...nh»m
n©ng cao nhËn thøc , trÝ tuÖ, båi dìng t
tëng, t×nh c¶m cho con ngêi.
? Theo em, ngêi ta gi¶i thÝch b»ng -Ngêi ta gi¶i thÝch b»ng nhiÒu çch: nªu
nh÷ng çch nµo? ®Þnh nghÜa, kÓ ra çc biÓu hiÖn, so
HS tr¶ lêi. s¸nh, ®èi chiÕu víi çc hiÖn tîng kh¸c,
? Khi lµm bµi v¨n gi¶i thÝch theo em - Bµi v¨n gi¶i thÝch ph¶i m¹ch l¹c, cã
cÇn lu ý nh÷ng g×? thø tù, ng«n tõ trong s¸ng, dÔ hiÓu.
HS tr¶ lêi. Kh«ng nên dïng nh÷ng ®iÒu kh«ng ai
biÕt ®Ó gi¶i thÝch nh÷ng ®iÒu ngêi ta
hiÓu.
? §Ó cã bµi v¨n g¶i thÝch tèt ®ßi hái ë - Muèn lµ ®îc mét bµi v¨n gi¶i thÝch tèt
ngêi viÕt nh÷ng g×? , ngêi viÕt häc nhiÒu, ®äc nhiÒu, vËn
HS tr¶ lêi. dông tæng hîp çc thao t¸c vµ çch gi¶i
thÝch ph¶i phï hîp.
* GV: Lµm mét bµi v¨n nghÞ luËn th«ng
thêng ta ph¶i thùc hiÖn theo 4 bíc: - HS theo dâi.
- Bíc 1: T×m hiÓu ®Ò, t×m ý.
- Bíc 2: LËp dµn ý.
? Em h·y nªu m« h×nh dµn bµi cña bµi * M« h×nh dµn bµi( dµn ý) bµi v¨n
v¨n lËp luËn gi¶i thÝch? lËp luËn gi¶ thÝch:
-Më bµi: Giíi thiÖu vÊn ®Ò cÇn bµn
luËn.
-Th©n bµi: LÇn lît tr×nh bµy çc néi
dung gi¶i thÝch vµ gîi ra phư¬ng híng
gi¶i thÝch. VD:
+ Em hiÓu vÊn ®Ò cÇn gi¶i thÝch Êy
nh thÕ nµo? ( çc luËn cø... )
101
+ V× sao em hiÓu nh vËy? (çc luËn cø)
+ HiÓu vÊn ®Ò, em sÏ hµnh ®éng ra
sao?(çc luËn cø...)
-KÕt bµi:
+ Kh¸i qu¸t l¹i çc vÊn ®Ò võa bµn
Hoạt động 2: luËn.
Cho ®Ò v¨n sau: Gi¶i thÝch ý nghÜa + Liªn hÖ b¶ th©n...(çc luËn cø...).
c©u tôc ng÷ “Tèt gç h¬n tèt níc s¬n” II/ LuyÖn tËp:
a) T×m hiÓu ®Ò, t×m ý. Bµi tËp 1:
b) LËp dµn ý. - HS thùc hiÖn.
c) Dùa vµo dµn ý viÕt bµi.( ViÕt phÇn a) T×m hiÓu ®Ò:
th©n bµi t¹i líp) - VÊn ®Ò bµn luËn: Thùc chÊt bªn
( GV gîi ý: trong cã gi¸ trÞ h¬n h×nh thøc bªn ngoµi.
a) T×m hiÓu ®Ò: - KiÓu bµi: NghÞ luËn gi¶i thÝch.
- VÊn ®Ò bµn luËn: Thùc chÊt bªn trong b) LËp dµn ý:
cã gi¸ trÞ h¬n h×nh thøc bªn ngoµi. - Më bµi: Giíi thiÖu vÊn ®Ò bµn luËn.
- KiÓu bµi: NghÞ luËn gi¶i thÝch. -Th©n bµi: LuËn ®iÓm: “Tèt gç h¬n tèt
b) LËp dµn ý: níc s¬n”.
- Më bµi: Giíi thiÖu vÊn ®Ò bµn luËn. + Em hiÓu vÊn ®Ò nªu ra trong c©u tôc
-Th©n bµi: LuËn ®iÓm: “Tèt gç h¬n tèt ng÷ nh thÕ nµo?( çc luËn cø..)
níc s¬n”. + V× sao emm hiÓu nh vËy? (çc luËn
+ Em hiÓu vÊn ®Ò nªu ra trong c©u tôc cø..)
ng÷ nh thÕ nµo?( çc luËn cø..) + HiÓu vÊn ®Ò, ta hµnh ®éng ra sao?
+ V× sao emm hiÓu nh vËy?( çc luËn ( ç luËn cø...)
cø..) - KÕt bµi: Kh¸i qu¸t l¹i vÊn ®Ò bµn
+ HiÓu vÊn ®Ò, ta hµnh ®éng ra sao? ( luËn. Liªn hÖ víi b¶n th©n( çc luËn
ç luËn cø...) cø..)
- KÕt bµi: Kh¸i qu¸t l¹i vÊn ®Ò bµn c) ViÕt bµi: Hs thùc hiÖn.
luËn. Liªn hÖ víi b¶n th©n( çc luËn
cø..))
H·y gi¶i thÝch c©u tôc ng÷: “¨n qu¶ nhí
kÎ trång c©y”. Bµi tËp 2:
a) T×m hiÓu ®Ò, t×m ý. H·y gi¶i thÝch c©u tôc ng÷: “¨n qu¶ nhí
b) LËp dµn ý. kÎ trång c©y”.
c) Dùa vµo dµn ý võa lËp viÕt bµi. a) T×m hiÓu ®Ò, t×m ý.
b) LËp dµn ý.
c) Dùa vµo dµn ý võa lËp viÕt bµi.
GV chi líp thµnh 3 nhãm: Çc nhãm
®Òu ph¶i lµm ý a,b. Ngoµi ra:
- Nhãm 1: Lµm (viÕt) phÇn më bµi. - HS thùc hiÖn:
- Nhãm 2 viÕt phÇn th©n bµi.
- Nhãm 3 viÕt phÇn kÕt bµi.
(Thêi gian chuÈn bÞ lµ 15’)

( GV gîi ý:
102
a) T×m hiÓu ®Ò:
- VÕn ®Ò bµn luËn: Khi ®îc thõa hëng - HS theo dâi - dùa vµo gîi ý ®Ó lµm
thµnh qu¶ , ta ph¶i lu«n nhí tíi ngêi lµm bµi.
ra thµnh qu¶ ®ã. a) T×m hiÓu ®Ò:
- KiÓu bµi: NghÞ luËn gi¶i thÝch. - VÕn ®Ò bµn luËn: Khi ®îc thõa hëng
b) LËp dµn ý: thµnh qu¶ , ta ph¶i lu«n nhí tíi ngêi lµm
* Më bµi: Giíi thiÖu vÊn ®Ò bµn luËn. ra thµnh qu¶ ®ã.
* Th©n bµi: - KiÓu bµi: NghÞ luËn gi¶i thÝch.
- ? Em hiÓu vÊn ®Ò nªu ra trong c©u b) LËp dµn ý:
tôc ng÷ nh thÕ nµo? * Më bµi: Giíi thiÖu vÊn ®Ò bµn luËn.
- ? V× sao em hiÓu nh vËy? * Th©n bµi:
- HiÓu vÊn ®Ò, em hµnh ®éng nh thÕ - ? Em hiÓu vÊn ®Ò nªu ra trong c©u
nµo? tôc ng÷ nh thÕ nµo?
c) KÕt bµi: + NghÜa ®en:
- Kh¸i qu¸t vÊn ®Ò võa bµn luËn. + NghÜa chuyÓn( s©u, nghÜa bãng):
- Liªn hÖ b¶n th©n- bµi häc.) - ? V× sao em hiÓu nh vËy?
- HiÓu vÊn ®Ò, em hµnh ®éng nh thÕ
( Thêi gian thùc hµnh tr×nh bµy kÕt nµo?
qu¶ 20’) c) KÕt bµi:
- Kh¸i qu¸t vÊn ®Ò võa bµn luËn.
GV: Gäi hs ®äc phÇn chuÈn bÞ cña - Liªn hÖ b¶n th©n- bµi häc.)
m×nh - > HS c¶ líp theo dâi, nhËn xÐt
vµ bæ sung => GV nhËn xÐt, chèt l¹i
kiÕn thøc.
- HS theo dâi, thùc hiÖn.
- ? Em h·y nh¾c l¹i m« h×nh dµn bµi cña bµi v¨n gi¶i thÝch? - HS tr¶ lêi.
( GV gäi Hs nhËn xÐt->GV chèt l¹i kiÕn thøc - HS kh¾c s©u)
- ¤n tËp về dấu câu.
------------------------------------------------------------------
Ngày soạn:18/ 4/ 2019
Ngày dạy:
TuÇn 34:
¤n tËp vÒ dÊu c©u
1.KiÕn thøc : Gióp HS cñng cè l¹i çc kiÕn thøc ®· häc vÒ dÊu c©u .
2.KÜ n¨ng : RÌn kÜ n¨ng sö dông dÊu c©u trong khi viÕt.
3.Th¸i ®é : Cã ý thøc sö dông dÊu c©u .
II.ChuÈn bÞ :
- GV : §äc tµi liÖu,chuÈn bÞ bµi so¹n.
- HS : So¹n bµi theo yªu cÇu cña GV.
III.Tæ chøc çc ho¹t ®éng d¹y häc :
103
1.æn ®Þnh líp :
3.Bµi míi:
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung bµi häc
Ho¹t ®éng 1 : Híng dÉn HS I .Cñng cè kiÕn thøc :
cñng cè l¹i kiÕn thøc 1. DÊu chÊm löng :
? DÊu chÊm löng cã nh÷ng - DÊu chÊm löng ®îc dïng ë cuèi c©u,gi÷a c©u
®Æc ®iÓm g×? hay ®Çu c©u ®Ó biÓu thÞ mét môc ®Ých nµo
HS tr¶ lêi. ®ã cña ngêi viÕt.
? DÊu chÊm löng ®îc dïng - DÊu chÊm löng ®îc dïng trong çc trêng hîp
trong nh÷ng trêng hîp nµo ? sau ®©y :
Cho vÝ dô cho mçi trêng hîp ? +Tá ý cßn nhiÒu sù vËt,hiÖn tîng t¬ng tù mµ
HS tr¶ lêi vµ lÊy vÝ dô ? ngêi nãi ,ngêi viÕt cha liÖt kª hÕt.
VÝ dô : Lu«n dËy sím,lu«n ®óng hÑn,gi÷ lêi
høa,lu«n ®äc s¸ch...,lµ thãi quen tèt.
+ThÓ hiÖn chç lêi nãi bá dëhay ngËp
ngõng,ng¾t qu·ngv× mét lÝ do nµo ®ã.
VÝ dô : S©m ®Ó tay lªn ngùc,hÝt mÊy h¬i míi
nãi ®îc :
+BiÓu thÞ mét chç ng¾t dµi giäng chuÈn bÞ cho
sù xuÊt hiÖn cña mét tõ ng÷ biÓu thÞ néi dung
bÊt ngê hay hai híc ,ch©m biÕm.
( Tó Mì )
+ Ghi l¹i mét chç kÐo dµi cña ©m thanh hay ®Ó
thªm thêi gian khi chê ®îi.
VÝ dô : ï ...ï...ï
Ba gi©y ....bèn gi©y...n¨m gi©y....l©u qu¸ !
+§Ó trong ngoÆc ®¬n hoÆc dÊu ngoÆc vu«ng
®Ó chØ ý lîc bít.
VÝ dô :Ch¼ng nh÷ng thÕ ,v¨n ch¬ng cßn s¸ng
t¹o ra sù sèng [ ....]
2.DÊu chÊm phÈy
? DÊu chÊm phÈy ®îc dïng - Çc trêng hîp :
trong nh÷ng trêng hîp nµo ? + §¸nh dÊu ranh giíi gi÷a çc bé phËn trong mét
Cho vÝ dô cho mçi trêng hîp ? phÐp liÖt kª phøc t¹p cã nhiÒu thµnh phÇn cïng
lo¹i mµ ®· sö dông dÊu phÈy trong çc bé phËn
®ã.
+ §¸nh dÊu ranh giíi gi÷a çc vÕ cña mét c©u
ghÐp cã cÊu t¹o phøc t¹p.
VÝ dô : Ai b¶o ®îc non ®õng th¬ng.... mª
104
luyÕn mïa xu©n. ( Vò B»ng )
Ho¹t ®éng 2 : Híng dÉn II.LuyÖn tËp :
luyÖn tËp .
trÝch sau ®©y :
( Ph¹m Duy Tèn )
( Hå ChÝ Minh )
s©u ®©y :
( Hå Xu©n H¬ng )
Bµi tËp 3 :§o¹n v¨n sau ®©y ngêi ta quªn dÊu chÊm löng,em h·y thªm çc dÊu ®ã
cho ®óng.
ChÞ ThuËn nÊu c¬m cho anh em ¨n,lµ ngêi chÞ nu«i tÇn t¶o chÞ ch¨m sãc anh em
èm vµ bÞ th¬ng ,lµm ngêi hé lÝ dÞu dµng ,©n cÇn chÞ v¸ nh÷ng tÊm ¸o mÆn mïi
níc biÓn.

- ? Em h·y nh¾c l¹i kiến thức về dấu câu.
- ¤n tËp tổng hợp học kì 2.
------------------------------------------------------------------
Ngày soạn:28/ 4/ 2019
Ngày dạy:
TuÇn 35- 36:

¤n tËp TỔNG HỢP HỌC KÌ 2
PHẦN A : NỘI DUNG ÔN TẬP MÔN NGỮ VĂN LỚP 7

I. Văn bản:
Biết được tác giả, tác phẩm, nghệ thuật và ý nghĩa các văn bản sau:
105
1.Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất
2. Tục ngữ về con người và xã hội
3. Tinh thần yêu nước của nhân dân ta ( Hồ Chí Minh )
4. Đức tính giản dị của Bác Hồ ( Phạm Văn Đồng )
5. Ý nghĩa của văn chương ( Hoài Thanh )
6. Sống chết mặc bay ( Phạm Duy Tốn )
7. Ca Huế trên sông Hương ( Hà Ánh Minh )
8. Giải thích ý nghĩa nhan đề Sống chết mặc bay.
II. Tiếng Việt:
1. Thế nào là câu rút gọn? Việc rút gọn câu nhằm mục đích gì? Khi rút gọn câu cần
lưu ý điều gì? BT SGK / 16, 17
2. Thế nào là câu đặc biệt? Tác dụng của câu đặc biệt: BT SGK/ 29
3. Trạng ngữ.
Về ý nghĩa: Trạng ngữ thêm vào câu để xác định về gì?
Về hình thức: vị trí của trạng ngữ? Giữa trạng ngữ với chủ ngữ và vị ngứ thường có
ranh giới gì?BT SGK/ 40,45
4. Câu chủ động là gì? Câu bị động là gì? Nêu mục đích chuyển đối câu chủ động
sang câu bị động và ngược lại? Quy tắc chuyển đổi câu chủ động thành mỗi kiểu câu
bị động? BT SGK/58,64,65
5. Dùng cụm chủ vị để mở rộng câu? Các trường hợp dùng cụm chủ vị để mở rộng
câu? BT SGK/69,96
6. Thế nào là phép liệt kê? Tac dụng của phép liệt kê? Các kiểu liệt kê? BT SGK/106
7. Công dụng của dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy? BT SGK/123
8. Công dụng của dấu gạch ngang? Phân biệt dấu gạch ngang với dấu gạch nối? BT
SGK / 130, 131
III.Tập làm văn
1. Thế nào là văn nghị luận? Đặc điểm của văn nghị luận? Bố cục và phương pháp
lâp luận trong văn nghị luận?
2. Đặc điểm của lập luận chứng minh? Các bước làm bài văn lập luận chứng minh và
bố cục?
3. Mục đích, tính chất của bài văn nghị luận giải thích? Các bước làm bài văn lập
luận giải thích và bố bục?
4. Thế nào là văn bản hành chính? Đặc điểm và ngôn ngữ văn bản hành chính?
Một số đề tập làm văn:
* Văn chứng minh:
Đề 1: Chứng minh câu tục ngữ “ Có công mài sắt, có ngày nên kim”
Đề 2: Chứng minh rằng nhân dân Việt Nam từ xưa đến nay luôn luôn sống theo đạo
lý : “ăn quả nhớ kẻ trồng cây” ; “Uống nước nhớ nguồn”
Đề 3: Dân gian có câu tục ngữ “ Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”. Chứng minh
nội dung câu tục ngữ đó – SGK/59
Đề 4: Chứng minh rằng bảo vệ môi trường thiên nhiên là bảo vệ cuộc sống của con
người *
Đề 5 : Chứng minh tính đúng đắn của câu tục ngữ :
“Một cây làm chẳng lên non
106
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao”.
Đề 6: Rừng quý giá vì măng lại nhiều lợi ích cho con người. Em hãy chứng minh
điều đó, và nêu lên trách nhiệm của mọi người đối với rừng.
Đề 7: Ca dao Việt Nam có những câu quen thuộc:
“Bầu ơi thương lấy bí cùng
Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn”.
Em hãy chứng minh vấn đề trên trong câu ca dao ấy.
* Văn giải thích:
Đề 1: Nhân dân ta có câu tục ngữ: “Đi một ngày đàng, học một sàng khôn” . Hãy giải
thích nội dung câu tục ngữ đó.
Đề 2: Một nhà văn có câu nói : Sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người.
Hãy giải thích câu nói đó.
Đề 3 Nhiễu điều phủ lấy giá gương
Người trong một nước phải thương nhau cùng
Em hiểu người xưa muốn nhắn nhủ điều gì qua câu ca dao ấy.
Đề 4: Giải thích lời khuyên của Lê-nin: “Học, học nữa, học mãi”
Đề 5: Giải thích câu tục ngữ “Lá lành đùm lá rách”
Đề 6: Hãy giải thích ý nghĩa của câu tục ngữ: “Thất bại là mẹ thành công”.
PHẦN B : ĐÁP ÁN
I. Văn bản.
1. Nghệ thuật và ý nghĩa văn bản Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất
a. Nghệ thuật:
- Sử dụng cách diễn đạt ngắn gọn, cô đúc.
- Sử dụng cách diễn đạt theo kiểu đối xứng, nhân quả, hiện tượng và ứng xử cần thiết.
- Tạo vần, nhịp cho câu văn dễ nhớ, dễ vận dụng.
b. Ý nghĩa văn bản:
Không ít câu tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất là những bài học quý giá
của nhân dân ta.
2. Nghệ thuật và ý nghĩa văn bản Tục ngữ về con người và xã hội.
a. Nghệ thuật.
- Sử dụng cách diễn đạt ngắn gọn, cô đúc.
- Sử dụng các phép so sánh, ẩn dụ, đối, điệp từ, ngữ,...
- Tạo vần, nhịp cho câu văn dễ nhớ, dễ vận dụng.
b. Ý nghĩa văn bản:
Không ít câu tục ngữ là kinh nghiệm quý báu của nhân dân ta về cách sống, cách đối
nhân xử thế.
3. Nghệ thuật và ý nghĩa văn bản Tinh thần yêu nước của nhân dân ta
a. Nghệ thuật:
- Xây dựng luận điểm ngắn gọn, súc tích, lập luận chặt chẽ, dẫn chứng toàn diện, tiêu
biểu, chọn lọc theo các phương diện:
+ Lứa tuổi.
+ Nghề nghiệp.
+ Vùng miền...
107
- Sử dụng từ ngữ gợi hình ảnh (làn sóng, lướt qua, nhấn chìm..), câu văn nghị luận
hiệu quả (câu có quan hệ từ...đến...)
- Sử dụng biện pháp liệt kê nêu tên các anh hùng dân tộc trong lịch sử chống ngoại
xâm của đất nước, nêu tên các biểu hiện của lòng yêu nước của nhân dân ta.
b. Ý nghĩa văn bản.
Truyền thống yêu nước quý báu của nhân dân ta cần phát huy trong hoàn cảnh lịch sử
mới để bảo vệ đất nước.
4. Nghệ thuật và ý nghĩa văn bản Đức tính giản dị của Bác Hồ.
a. Nghệ thuật:
- Có dẫn chứng cụ thể, lí lẽ bình luận sâu sắc, có sức thuyết phục.
- Lập luận theo trình tự hợp lí.
- Ca ngợi phẩm chất cao đẹp , đức tính giản dị của chủ tịch Hồ Chí Minh.
- Bài tập về việc học tập, rèn luyện nói theo tấm gương của chủ tịch Hồ Chí Minh.
5. Nghệ thuật và ý nghĩa văn Ý nghĩa của văn chương.
a. Nghệ thuật :
- Có luận điểm rõ ràng, được luận chứng minh bạch và đầy sức thuyết phục, Cóa cách
dẫn chứng đa dạng : Khi trước khi sau, khi hòa với luận điểm, khi là một câu truyện
ngắn.
- Diễn đạt bằng lời văn giản dị, giàu hình ảnh cảm xúc.
b. Ý nghĩa văn bản :
Văn bản thể hiện quan niệm sâu sắc của nhà văn về văn chương..
6. Nghệ thuật và ý nghĩa văn bản Sống chết mặc bay
a. Nghệ thuật:
+ Xây dựng tình huống tương phản- tăng cấp và kêt thúc bất ngờ, ngôn ngữ đối thoại
ngắn gọn, rất sinh động.
+ Lựa chọn ngôi kể khách quan.
+ Lựa chọn ngôi kể, tả, khắc họa chân dung nhân vật sinh động.
b Ý nghĩa văn bản: Phê phán thói bàng quan vô trách nhiệm, vô lương tâm đến mức
góp phần gây ra nạn lớn cho nhân dân của viên quan phụ mẫu- đại diện cho nhà cầm
quyền Pháp thuộc ; đồng cảm xót xa với tình cảnh thê thảm của nhân dân lao động do
thiên tai và do thái độ vô trách nhiệm của kẻ cầm quyền gây nên.
7. Nghệ thuật và ý nghĩa văn bản Ca Huế trên sông Hương
a. Nghệ thuật.
Ngôn ngữ giàu hình ảnh, giàu biểu cảm, giàu chất thơ.
- Yếu tố miêu tả tái hiện âm thanh, cảnh vật con người một cách sinh động.
Qua ghi chép một buổi ca Huế trên sông Hương, tác giả thể hiện lòng yêu mến, tự
hào về ca Huế, một di sản văn hóa độc đáo của Huế, cũng là một di sản văn hóa của
dân tộc, nhắc nhở chúng ta phải biết giữ gìn, phát huy những giá trị văn hóa của dân
tộc.
8. Giải thích ý nghĩa nhan đề Sống chết mặc bay.
- Nhan đề"sống chết mặc bay"là thái độ thờ ơ, vô trách nhiệm của một ông quan hộ
đê trước tính mạng của hàng vạn người dân nghèo. Bằng nhan đề này, Phạm Duy Tốn
đã phê phán xã hội Việt nam những năm trước CM Tháng tám 1945 với cuộc sống
108
tăm tối, cực khổ nheo nhóc của muôn dân và lối sống thờ ơ vô trách nhiệm của bọn
quan lại phong kiến.
- “ Sống chết mặc bay” nhan đề truyện ngắn mà Phạm Duy Tốn đặt tên cho tác phẩm
của mình là để nói bọn quan lại làm tay sai cho Pháp là những kẻ vô lương tâm , vô
trách nhiệm , vơ vét của dân rồi lao vào các cuộc chơi đàng điếm, bài bạc
II. Tiếng Việt.
1. Thế nào là câu rút gọn? Việc rút gọn câu nhằm mục đích gì? Khi rút gọn câu cần
lưu ý điều gì? SGK / 15, 16
2. Thế nào là câu đặc biệt ? Tác dụng của câu đặc biệt: SGK/ 28, 29
3. Trạng ngữ. SGK/39
Về ý nghĩa: Trạng ngữ thêm vào câu để xác định về gì?
Về hình thức: vị trí của trạng ngữ? Giữa trạng ngữ với chủ ngữ và vị ngứ thường có
ranh giới gì?
4. Câu chủ động là gì? Câu bị động là gì? Nêu mục đích chuyển đối câu chủ động
sang câu bị động và ngược lại? Quy tắc chuyển đổi câu chủ động thành mỗi kiểu câu
bị động? SGK/57,58,64.
5. Dùng cụm chủ vị để mở rộng câu? Các trường hợp dùng cụm chủ vị để mở rộng
câu? SGK/68,69
6. Thế nào là phép liệt kê? Tac dụng của phép liệt kê? Các kiểu liệt kê? SGK/105
7. Công dụng của dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy? SGK/122
8. Công dụng của dấu gạch ngang? Phân biệt dấu gạch ngang với dấu gạch nối?
SGK / 129
III. Tập làm văn.
1. Thế nào là văn nghị luận? Đặc điểm của văn nghị luận? Bố cục và phương pháp
lâp luận trong văn nghị luận?SGK/9,18,31
2. Đặc điểm của lập luận chứng minh? Các bước làm bài văn lập luận chứng minh và
bố cục?SGK/42,50
3. Mục đích, tính chất của bài văn nghị luận giải thích? Các bước làm bài văn lập
luận giải thích và bố bục?SGK/71,86
4. Thế nào là văn bản hành chính? Đặc điểm và ngôn ngữ văn bản hành chính?
SGK/110
Đặc điểm : trình bày theo khuôn mẫu nhất định. Ngôn ngữ ngắn gọn, rõ ràng, sáng
sủa,..
Dàn ý một số đề Tập làm văn.
* Văn chứng minh:
Đề 1 : Chứng minh tính đúng đắn của câu tục ngữ “ có công mài sắt, có ngày nên
kim”
a. Mở bài: Nêu vai trò quan trọng của lòng kiên trì nhân nại. Dẫn câu tục ngữ: “ Có
công … kim”
b. Thân bài:
- Xét về thực tế câu tục ngũ có nghĩa là có công sức, lòng kiên trì mãi mãi 1 thanh
sắt to lớn sẽ trở thành 1 cây kim nhỏ bé ..
- Vai trò lòng kiên trì nhẫn nại trong đời sống trong học tập và trong mọi lĩnh vực
- Sự kiên trì, nhẫn nại giúp chúng ta thành công trong mọi lĩnh vực
109
- Tìm dẫn chứng trong đời sống xung quanh, các gương sáng trong XH, trong các tác
phẩm văn học và trong ca dao tục ngữ .
c. Kết bài: Nêu suy nghĩ của em về câu tục ngữ ấy
Đề 2: Chứng minh rằng nhân dân Việt Nam từ xưa đến nay luôn luôn sống theo đạo
lý :’’ ăn quả nhớ kẻ trồng cây “ ; “Uống nước nhớ nguồn “ SGK/51
a. Mở bài:
+ Lòng biết ơn là 1 t/thống đạo đức cao đẹp.
+ Truyền thống ấy đã được đúc kết qua câu tục ngữ “Ăn quả ...”.
b. Thân bài:
- Luận điểm giải thích:
Ẩn dụ “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây, Uống nước nhớ nguồn đã gây nhận thức và truyền
cảm về chân lí đó như thế nào?
- Luận điểm chứng minh..
+ Luận cứ 1: Từ xưa đến nay dân tộc Việt Nam vẫn sống theo đạo lí đó: con cháu
biết ơn ông bà, cha mẹ.
. Thờ cúng, lễ tết, lễ hội văn hoá.
. Nhắc nhở nhau: “Một lòng thờ mẹ... con”, “Đói lòng ăn hột chà là...răng”.
+ Luận cứ 2: Một số ngày lễ tiêu biểu: Ngày 20/11 Lòng biết ơn của học trò với thầy
cô giáo. Ngày 27/7Thương binh liệt sĩ.
+ Luận cứ 3: Một số phong trào tiêu biểu: Lòng biết ơn các anh hùng có công với nư-
ớc.
. Sống xứng đáng với truyền thống vẻ vang của cha ông.
. Giúp đỡ gđ có công, tạo điều kiện về công việc, xây nhà tình nghĩa, thăm hỏi...
c. Kết bài:
+ Khẳng định câu tục ngữ là lời khuyên răn có ý nghĩa sâu sắc.
+ Biết ơn là 1 t/c thiêng liêng, rất tự nhiên.
+ Bài học: Cần học tập, rèn luyện...
Đề 3: Dân gian có câu tục ngữ “ Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”. Chứng minh
nội dung câu tục ngữ đó – SGK/59
a. Mở bài:
- Nhân dân ta đã rút ra kết luận đúng đắn về môi trường xã hội mà mình đang sống,
đặc biệt là mối quan hệ bạn bè có tác dụng quan trọng đối với nhân cách của con
người.
- Kết luận ấy đã đúc kết lại thành câu tục ngữ: “ Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”.
b. Thân bài:
- Lập luận giải thích.
Mực có màu đen thường tượng trưng cho cái xấu, những điều không tốt. Một khi đã
bị mực dây vào là dơ và khó tẩy vô cùng. (Nói rỡ mực ở đây là mục Tàu bằng thỏi
mà người Việt ngày xưa thường dùng, khi viết phải mài nên dễ bị dây vào). Khi đã
sống trong hoặc kết bạn với những người thuộc dạng “mực” thì con người ta khó mà
tốt được. Đèn tỏa ánh sáng đến mọi nơi, ánh sáng của nó xua đi những điều tăm tối.
Do đó đèn tượng trưng môi trường tốt, người bạn tốt mà khi tiếp xúc ta sẽ noi theo
những tấm gương đó để cố gắng
- Luận điểm chứng minh.
110
+ Luận cứ 1: Nếu ta sinh ra trong gia đình có ông bà, cha mẹ là những người không
đạo đức, không biết làm gương cho con cháu thì ta ảnh hưởng ngay.
+ Luận cứ 2: Khi đến trường, đi học, tiếp xúc với các bạn mà chưa chắc tốt. rủ rê chơi
bời.
+ Luận cứ 3: Ra ngòai xã hội, những trò ăn chơi, những cạm bẫy khiến ta sa đà. Thử
hỏi như thế thì làm sao ta có thể tốt được. Khi đã dính vào nó thì khó từ bỏ và xóa đi
được. Ngày xưa, mẹ của Mạnh Tử đã từng chuyển nhà 3 lần để dạy con, bà nhận thấy
rõ: “sống trong môi trường xấu sẽ làm ta trở thành người xấu-là gánh nặng của xã
hội”
- Ngược lại với “mực” là “đèn”-ngừoi bạn tốt, môi trường tốt. Khi sống trong môi
trường tốt, chơi với những người bạn tốt thì đương nhiên, ta sẽ có đạo đức và là
người có ích cho xã hội. Bởi vậy ông cha ta có câu: “Ở chọn nơi, chơi chọn bạn”
- Liên hệ một số câu ca dao, tục ngữ có nội dung tương tự.
- Có những lúc gần mực chưa chắc đen, gần đèn chưa chắc rạng. Tất cả chỉ là do ta
quyết định.
c. Kết bài:
- Chúng ta cần phải mang ngọn đèn chân lý để soi sáng cho những giọt mực lầm lỗi,
cũng nên bắt chước các ngọn đèn tốt để con người ta hoàn thiện hơn, là công dân có
ích cho xã hội”
- Ý nghĩa chung của câu tục ngữ đói với em và moi người.
Đề 4: Chứng minh rằng bảo vệ môi trường thiên nhiên là bảo vệ cuộc sống của con
người
a/ Mở bài: Thiên nhiên bao giờ cũng gắn bó và có vai trò rất quan trọng đối với con
người. Do đó, ta cần phải bảo vệ môi trường thiên nhiên.
b/ Thân bài:
- Thiên nhiên đem đến cho con người nhiều lợi ích, vì thế bảo vệ thiên nhiên là bảo
vệ cuộc sống con người.
- Thiên nhiên cung cấp điều kiện sống và phát triển của con người.
- Thiên nhiên đẹp gợi nhiều cảm xúc lành mạnh trong thế giới tinh thần của con
người.
- Con người phải bảo vệ thiên nhiên.
c/ Kết bài: tất cả mọi người phải có ý thức để thực hiện tốt việc bảo vệ thiên nhiên.
Đề 5 : Chứng minh tính đúng đắn của câu tục ngữ :
“Một cây làm chẳng lên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao”.
a.Mở bài:
- Nêu tinh thần đoàn kết là nguồn sức mạnh
- Phát huy mạnh mẽ trong kháng chiến chống quân thù
- Nêu vấn đề: “Một cây..núi cao”
b.Thân bài:
Luận điểm giải thích:
“Một cây không làm nên non, nên núi cao”
- Ba cây làm nên non, nên núi cao
- Câu tục ngữ nói lên đ/k là sức mạnh của cộng đồng dân tộc.
Luận điểm chứng minh:
111
- Thời xa xưa Việt Nam đã trồng rừng, lấn biển, làm nên những cánh đồng màu mỡ.
- Trong lịch sử đấu tranh dựng nước, giữ nước
+ Khởi nghĩa Bà Trưng, Bà Triệu, Quang Trung...
+ TK 13: Ngô Quyền chống quân Nam Hán
+ TK 15: Lê Lợi chống Minh
+ Ngày nay: chiến thắng 1954
+ Đại thắng mùa xuân 1975
- Trên con đường phát triển công nông nghiệp, hiện đại hoá phấn đấu cho dân giàu
nước mạnh: Hàng triệu con người đang đồng tâm..
c. Kết bài:
- Đoàn kết trở thành 1 truyền thống quý báu của dân tộc
112
1. Bµi míi
HÑ cuûa GV vaø HS Noäi dung cÇn ®¹t
HÑ1/Tìm hiểu các bước làm bài I.Các bước làm bài văn lập luận giải thích.
văn lập luận giải thích. Vd. Nhân dân ta có câu tục ngữ: Đi một ngày
Vd. Nhân dân ta có câu tục ngữ: Đi đàng học một sàng khôn”Hãy giải thích nội dung
một ngày đàng học một sàng câu tục ngữ đó?
khôn”Hãy giải thích nội dung câu
tục ngữ đó? 1.Tìm hiểu đề và tìm ý.
Đề yêu cầu giải thích vấn đề gì ? -Nội dung .
- Kiểu bài. Giải thích –nghĩa đen ,
-nghĩa bóng,
( Có 4 bước để làm bài văn lập - nghĩa mở rộng.
luận giả thích ) 2. Lập dàn ý.
-Tìm hiểu đề a) Mb. Phần mở bài phải mang địng hướng giải
-Lập dàn bài. thích ,phải gợi nhu cầu được hiểu.
-Viết bài.
-Đọc lại và sửa chữa. b) Tb. Giải thích được câu tục ngữ
- Nghĩa đen đi một ngày đàng là gì ?
- Nghĩa bóng đúc kết kinh nghiệm về nhận
thức.
- Nghĩa sâu xa Muốn ra khỏi lũy tre làng để
mở rộng tầm mắt,tranhd được chuyện “Ếch
ngồi đáy giếng”
113
c) Kb. Đối với ngày nay câu tục ngữ xưa vẫn còn
nguyên giá trị.
3 Viết bài .
a. Phần mở bài.
Hs tìm ra những cách mở bài khác nhau
b.Phần thân bài .
Các đoạn của thân bài phải phù hợp với đoạn
mở bài để bài văn thành một thể thống nhất
c. Phần kết bài .
HS tìm ra những cách kết bài khác nhau .
HÑ2/ Hướng dÉn luyện tập 3. Đọc lại và sửa chữa.
Áp dụng lí thuyết để làm bài tập.
- HS luyÖn tËp theo çc bíc nãi trªn II. Luyện tập .
Bµi 1: “ Mïa xu©n lµ TÕt trång c©y
Lµm cho ®Êt nöíc cµng ngµy cµng
? §Ò bµi trªn thuéc thÓ lo¹i g×? xu©n”
? VÊn ®Ò cÇn gi¶i thÝch ë ®©y Em hiÓu 2 c©u th¬ trªn cña B¸c nh thÕ nµo?
lµ g×? a)T×m hiÓu ®Ò:
? Muèn t×m ý cho ®Ò bµi trªn em -ThÓ lo¹i v¨n gi¶i thÝch
ph¶i lµm g×? - Gi¶i thÝch ý nghÜa cña viÖc trång c©y trong
mïa xu©n
b)T×m ý
- B»ng çch tr¶ lêi c©u nãi cña B¸c nh thÕ nµo?
- Mïa xu©n n¸o nøc tng bõng ®i trång c©y B¸c gäi
®ã lµ tÕt trång c©y.
? PhÇn më bµi em lµm nhö thÕ - Trång c©y lµm cho ®Êt níc cµng ngµy cµng
nµo? xu©n.
c)LËp dµn ý
MB
- Giíi thiÖu vÊn ®Ò: Mïa xu©n rÊt ®Ñp...
? PhÇn gi¶i thÝch s¬ lîc vÊn ®Ò - Nªu giíi h¹n vÊn ®Ò: V× thÕ B¸c ph¸t ®éng
em tr¶ lêi c©u hái nµo? phong trµo trång c©y...
? Em hiÓu c©u th¬ nh thÕ nµo? TB
?V× sao ra tham gia phong trµo Gi¶i thÝch s¬ lîc vÊn ®Ò
trång c©y nµy?  HiÓu c©u th¬ nh thÕ nµo
- C©y xanh lµ l¸ phæi cña thiªn nhiªn nã gióp ta
?Lµm nh thÕ nµo ®Ó thùc hiÖn ®iÒu hoµ kh«ng khÝ nh hót khÝ CO2 nh¶ khÝ
lêi d¹y cña B¸c O2...
- Ng¨n chÆn lò lôt
- T« ®iÓm mµu xanh cho ®Êt níc thªm ®Ñp
Lµm nh thÕ nµo ®Ó thùc hiÖn lêi d¹y cña
B¸c
- Chèng ph¸ ho¹i rõng xanh
? PhÇn kÕt bµi em lµm nhö thÕ - Ch¨m sãc vµ b¶o vÖ...
nµo? - Gi÷ g×n rõng nguyªn sinh vµ rõng ®Çu nguån
114
KB
- Thùc hÞªn lêi d¹y cña B¸c mïa xu©n nµo nh©n
d©n ta cµng nhiÖt tinh....
- B¶n th©n em ý thøc...
- Tham gia nhiÖt t×nh viÖc trång c©y ë nhµ, ë tr-
êng
* Cñng cè vµ HDVN
Veà nhaø: xem laïi caùch laøm baøi giaûi thích.
Đề: Giải thích câu tục ngữ “Gần mực thì đen ,gần đèn thì rạng “
- Chuaån bò cho chuû ñeà 4 Teáng Vieät
Tuần 12: Ngµy d¹y :
Ph¬ng ph¸p lµm bµi v¨n biÓu c¶m
A.Môc tiªu bµi häc:

1. KiÕn thøc:
- Gióp häc sinh cñng cè kü n¨ng lµm bµi v¨n biÓu c¶m. N¾m ®îc th¸i ®é, t×nh c¶m
cÇn biÓu hiÖn trong v¨n biÓu c¶m. CÇn biÓu hiÖn nh÷ng t×nh c¶m nµo?
2. Kü n¨ng:
- RÌn kÜ n¨ng lµm bài văn biểu cảm.
115
B.ChuÈn bÞ của thầy và trò:
1.ThÇy:Gi¸o ¸n , tµi liÖu liªn quan, b¶ng phô( phiÕu häc tËp)
2.Trß: ChuÈn bÞ bµi tríc khi ë nhµ.
C.Tổ chức các hoạt động dạy học
*KiÓm tra bài cũ: KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh
2. Bµi míi:

I. Ph¬ng ph¸p lµm bµi v¨n biÓu c¶m
Nh¾c l¹i çc bíc lµm mét bµi v¨n biÓu
c¶m?
Bèn bíc. Çc bíc ph¶i nu«i dìng nguån c¶m
xóc m¹nh mÏ vµ s©u s¾c coi nh ®éng
m¹ch cña bµi v¨n biÓu c¶m
Muèn t×m ý ta ph¶i lµm ntn? 1. Ph¬ng ph¸p t×m ý
- H×nh dung cô thÓ ®èi tîng biÓu
c¶m(c¶nh vËt, con ngêi, hay sù viÖc)
trong thêi gian, kh«ng gian, nãi lªn
nh÷ng c¶m xóc, ý nghÜ cña m×nh qua
çc ®èi tîng ®ã. NghÜa lµ ph¶i biÓu
Cã mÊy çch biÓu c¶m? §ã lµ nh÷ng c¶m qua tù sù- miªu t¶.
çch nµo? 2. Çc çch biÓu c¶m
- Trùc tiÕp:
+ Béc lé qua tiÕng kªu, lêi than: ¤i,
®Ñp qu¸! Khæ qu¸!
+ Qua çc tõ ng÷ trùc tiÕp gäi tªn t×nh
c¶m ®ã: yªu, ghÐt, nhí, mong...
Bè côc cña bµi v¨n cã mÊy phÇn? - Gi¸n tiÕp: Th«ng qua viÖc t¶- kÓ
mét h×nh ¶nh, sù vËt nµo ®ã ®Ó béc
Cã mÊy çch më bµi? lé t×nh c¶m
ThÕ nµo lµ më bµi gi¸n tiÕp, trùc tiÕp? 3. Bè côc
* Më bµi:
- Trùc tiÕp: giíi thiÖu lu«n vÒ ®èi t-
îng ®îc biÓu c¶m
- Gi¸n tiÕp: Cã thÓ giíi thiÖu vÒ sù
Th©n bµi cã nhiÖm vô g×? Ph¶i lµn ntn? vËt, c¶nh vËt trong kh«ng gian c¶m
xóc ban ®Çu cña m×nh ®Ó lµm c¬ së
®Ó nªu ra ®èi tîng ®îc biÓu c¶m
* Th©n bµi: qua miªu t¶, tù sù mµ
biÓu lé t×nh c¶m, ý nghÜ mét çch cô
thÓ, chi tiÕt, s©u s¾c
116
- Nh÷ng chi tiÕt tù sù- miªu t¶ trong
bµi ph¶i ph¶i tiªu biÓu vµ cã gi¸ trÞ
biÓu c¶m
- Cã thÓ biÓu c¶m b»ng çch: håi tëng
qu¸ khø, liªn hÖ t¬ng lai, høa hÑn,
mong íc, quan s¸t vµ suy ngÉm
- DiÔn ®¹t b»ng lêi v¨n giµu h×nh tîng
vµ gîi c¶m
* KÕt bµi: KÕt ®äng c¶m xóc, ý nghÜ
KÕt bµi nªu nh÷ng g×? hoÆc n©ng lªn bµi häc t tëng
Mét bµi v¨n biÓu c¶m chØ thËt sù cã gi¸
trÞ khi t×nh c¶m vµ t tëng hoµ quyÖn víi
nhau chÆt chÏ. C¶m xóc ph¶i ch©n thùc,
trong s¸ng, t tëng ph¶i tiÕn bé, ®óng ®¾n. 4. Th¸i ®é, t×nh c¶m trong v¨n biÓu
C©u v¨n, lêi v¨n, giäng v¨n ph¶i biÓu c¶m c¶m
Nh¾c l¹i kh¸i niÖm vÒ v¨n biÓu c¶m?
Çc em cÇn ph©n biÖt th¸i ®é, t×nh c¶m
“tù nhiªn” trong cuéc sèng hµng ngµy víi
th¸i ®é t×nh c¶m trong v¨n ch¬ng. Kh«ng
ph¶i mäi th¸i ®é, t×nh c¶m cña con ngêi cã
trong cuéc sèng ®Òu trë thµnh t×nh c¶m
trong v¨n ch¬ng. - Ph¶i cã nh÷ng t×nh c¶m tèt ®Ñp míi
§Ó cã mét bµi v¨n biÓu c¶m hay tríc tiªn cã thÓ viÕt ®îc mét bµi v¨n biÓu
ngêi viÕt cÇn cã ®îc ®iÒu g×? c¶m :
Th¸i ®é, t×nh c¶m trong v¨n biÓu c¶m + T/ C ph¶i cao thîng, thÊm nhuÇn t t-
cÇn ph¶i ntn? ëng nh©n v¨n, d©n chñ, tiÕn bé, yªu
níc, hiªn nhiªn...
+ Ph¶i tuyÖt ®èi ch©n thµnh, kh«ng
®îc gi¶ dèi.
II. Bµi tËp

H·y ®äc çc ®o¹n v¨n sau vµ x¸c ®Þnh Bµi 1
t×nh c¶m cña ngêi viÕt ®îc béc lé víi ®èi
tîng nµo, çch biÓu hiÖn ra sao?
a. ...C¶m ¬n ®Êt MÑ. Dï ë ®©u, miÒn a.
Nam hay miÒn B¾c, Ngêi ®Òu cho chóng - §èi tîng ®îc biÓu c¶m lµ nh÷ng
con hoa th¬m, tr¸i ngät. Vµ, h»ng ngµy, m¶nh ®Êt cã hoa th¬m, tr¸i ngät cña
trong cuéc sèng ®êi thêng tõ hoa tr¸i, Tæ quèc
chóng con l¹i thÊy Ngêi... - Çch biÓu c¶m: gi¸n tiÕp nãi lªn
t×nh yªu quª h¬ng, ®Êt níc.
b. ...N¨m th¸ng ®i vµ sÏ cßn ®i qua m·i.
T×nh yªu cña t«i ®èi víi hoa hångnhung b.
lóc nµo còng tinh kh«i nh buæi ®Çu ®êi - §èi tîng ®îc biÓu c¶m: tuæi Êu th¬,
Êu th¬, nh t×nh yªu cña t«i víi nhng rang trang cæ tÝch, «ng néi
cæ tÝch, víi «ng néi kÝnh yªu, thËt tuyÖt - Çch biÓu c¶m: Gi¸n tiÕp qua hoa
117
vêi cña t«i... hånh nhung, nãi lªn t×nh c¶m g¾m bã
víi ngêi «ng.
ViÕt mét ®o¹n v¨n biÓu c¶m vÒ mét lµi Bµi 2
hoa mµ em yªu thÝch(Kho¶ng 15-20 c©u) - Lµm râ th¸i ®é, t×nh c¶m cña m×nh
víi laßi hoa:
+ Yªu quý, g¾n bã, tr©n träng, ch¨m
sãc, n©ng niu...
+ Loµi hoa g¾n víi kØ niÖm nµo? VÒ
ai?..
.Bµi 3
a.§äc l¹i bµi v¨n SGK- 89 a. Më bµi gi¸n tiÕp: th«ng qua lêi kÓ,
b.Më bµi cña bµi v¨n biÓu c¶m vÒ loµi t©m sù -> bµy tá t×nh yªu quª
hoa: b. Më bµi trùc tiÕp: Giíi thiÖu lu«n
T«i yªu hoa tõ nhá. t×nh c¶m cña m×nh víi ®èi tîng ®îc
Bµi v¨n trªn më bµi b»ng çch nµo? biÓu c¶m
Cho ®Ò bµi: C¶m nghÜ vÒ ngêi th©n Bµi 4
H·y viÕt phÇn më bµi cho ®Ò bµi trªn - Trùc tiÕp:
theo hai çch. + Cha lµ mét trong nh÷ng ngêi t«i yªu
-HS lµm heo híng dÉn cña GV thu¬ng vµ kÝnh träng nhÊt nhµ.
+ MÑ lµ nhêi kh«ng thÓ thiÕu trong
cuéc ®êi t«i.
- Gi¸n tiÕp:
+ Chóng t«i nghe c« gi¸o t©m sù: Lóc
cßn nhá tuæi, bè c« ë nhµ, th× ch¼ng
cã chuyÖn g× x¶y ra. Bè c« võa ®i
c«ng t¸c, tèi h«m Êy, bän trém ®· ®Õn
r×nh rËp, lµm lò gµ trong chuång cø
lôc ®ôc kªu...T«i cha thÊm thÝa c©u
chuyÖn cña c« gi¸o vÒ vai trß cña ngêi
cha l¾m. Bëi v× cha t«i cø ®i lµ tõ
s¸ng sím ®Õn tèi mÞt míi vÒ, khi Êy
gia ®×nh t«i Êm cóng, h¹nh phóc l¾m.
ThÕ mµ cã mét lÇn, cha t«i ®i c«ng
t¸c xa, ba n¨m liÒn. Thêi gian Êy, t«i
thÊy gia ®×nh trèng tr¶i v« cïng.
a.§o¹n v¨n biÓu c¶m sau ®©y ®îc lËp ý + Bè t«i lµ mét ngêi nghiªm kh¾c vµ
b»ng çch nµo? Ýt nãi. V× vËy, trong nhµ, t«i sî bè
“...Çc b¹n yªu mïa thu, mïa xu©n, mïa hÌ nhÊt. Nhng mèi khi ®i xa th× bè l¹i lµ
víi nhiÒu lÝ do kh¸c nhau. Riªng t«i, t«i l¹i
ngêi t«i nhí nhÊt.
yªu mïa ®«ng. V× sao thÕ nhØ? T«i yªu Bµi 3
mïa ®«ng tríc hÕt v× nhê mïa ®«ng, t«i
sung síng ®îc sèng nhiÒu h¬n trong t×nh §o¹n v¨n ®îc lËp ý b»ng çch håi tëng
mÑ. Mçi buæi s¸ng mïa ®«ng thøc dËy, t«i qu¸ khø
®· thÊy mÑ chuÈn bÞ ®Çy ®ñ cho t«i.
Nhí nhÊt lóc mÑ kho¾c vµ cµi khuy ¸o rÐt
118
cho t«i. MÑ thêng ©u yÕm «m vai t«i vµ
nãi “Con trai cña mÑ ®· lín, çi ¸o nµy
ng¾n råi”. ¤i, mïa ®«ng, mïa cña t×nh
mÑ.!”
b.ViÕt mét ®o¹n v¨n biÓu c¶m vÒ mét
trong bèn mïa ë níc ta. LËp ý theo mét
trong çc çch sau:
- Quan s¸t vµ suy ngÉm
- Håi tëng qu¸ khø vµ suy nghÜ vÒ hiÖn
t¹i
* Cñng cè
- N¾m ch¾c çc ph¬ng ph¸p t×m hiÓu ®Ò, lËp bè côc, çch viÕt phÇn më bµi,
th©n bµi, kÕt bµi.
- BiÕt vËn dông çc çch lËp y c¬ b¶n vµo bµi viÕt cña m×nh.
* Híng dÉn vÒ nhµ
- Hoµn thµnh bµi tËp 3 theo híng dÉn trªn líp.
119

Giáo Án PH Đ o Văn 7

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Giáo Án PH Đ o Văn 7

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Ngày soạn: 10/ 9/ 2020

2. T¸c phÈm “Nh÷ng tÊm lßng cao c¶”.

Hoạt động 4: IV. Luyện tập:

Ngày soạn: 12/ 9/ 2020

=>Muèn t¹o ®îc tÝnh liªn kÕt trong v¨n

Hoạt động 3: III. Luyện tập

Ngày buồn thảm nhất sẽ là ngày con mất mẹ.

- Bố khuyên con phải xin lỗi mẹ một cách thành khẩn.

Ngày soạn: 23 / 9/ 2020

Tuần 5: Ôn tập về ca dao- dân ca

I. Môc tiªu cÇn ®¹t:

Ngày soạn: 30 / 9/ 2020

Tuần 6- 7: Ôn tập về ca dao- dân ca ( Tiếp)

I. Môc tiªu cÇn ®¹t:

Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đat

Ngày soạn: 18/ 10/ 2020

I. Môc tiªu cÇn ®¹t:

Hoạt động 3: III. Luyện tập

Ngày soạn: 1/ 11/ 2020

Tuần 9,10: Ôn tập từ ghép, từ láy, đại từ

Hoạt động 4: IV. Luyện tập:

Tõ ghÐp chÝnh phô

Bµi tËp 2:T×m, t¹o tõ l¸y khi ®· cho tríc vÇn

L¸y toµn bé L¸y bé phËn

Bµi tËp 8: §Æt c©u víi mçi tõ sau:

Ngày soạn: 11 / 11/ 2020

I. Môc tiªu cÇn ®¹t:

Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt

III. Luyện tập:

Bài 1: Phân kì VHTĐ VN gồm mấy giai đoạn:

+ Giai đoạn văn học Lý- Trần (Từ TK XI đến TK XIV)

+ Giai đoạn văn học đời Lê (TK XV)

+ Giai đoạn văn học từ TK XVI đến nửa đầu TK XVIII

Bài 3: Cảm nhận về bài thơ : Sông núi nước Nam

II. Thân bài

III. Kết bài

IV. Hướng dẫn học bài và chuẩn bị bài ở nhà.

Ngày soạn: 21 / 11/ 2020

a. Tõ HV kh«ng cã vÇn ut chØ vÇn c, Tõ H¸n ViÖt

trắng xóa trên những cành cây gie sát ra sông

c) Nếu hoa có ở trời cao

trắng xóa trên những cành cây gie sát ra sông

c) Nếu hoa có ở trời cao

Tuần 14: VĂN BIỂU CẢM

I. Môc tiªu cÇn ®¹t:

I. §Æc ®iÓm chung cña v¨n biÓu c¶m

Ngày soạn: 2 / 12/ 2020

Tuần 15: RÌn kÜ n¨ng lµm bµi v¨n biÓu c¶m

I. Môc tiªu cÇn ®¹t:

Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß

Đề 3: Bài văn biểu cảm về cây bàng

Tuần 17- 18: RÈN LUYỆN KỸ NĂNG VỀ VĂN BIỂU CẢM

I-Mục tiêu cần đạt

Hoạt động 1: I- Ôn tập.

IV. Hướng dẫn học bài và chuẩn bị bài ở nhà.

Ngày soạn: 3 / 1/ 2021

Tõ ®ång nghÜa,tõ tr¸i nghÜa vµ tõ ®ång ©m

Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung cÇn ®¹t

?ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa?Cho VD?

?Tõ ®ång ©m kh¸c tõ ®ång nghÜa a.Kh¸i niÖm:

Ngày soạn:12 / 1/ 2021

Tuần 20: ÔN TẬP HỌC KÌ I

I. Môc tiªu cÇn ®¹t: