PSYCHOPEDAGOGICZNE ASPEKTY MEDIÓW W

EDUKACJI - WYKŁAD
Prof. Natalia Walter

WYKŁAD 1. – 09.05.2023

Zaliczenie – test pisemny online Moodle: pytania otwarte i zamknięte

Media:

 radio,
 media audialne,
 telewizja,
 film,
 komputery,
 Internet,
 fotografia,
 książki,
 tablice,
 mapy,
 modele,
 płyty wraz z urządzeniami,
 odtwarzacze,
 smartfony,
 tablety

Julka u lekarza, ninateka.pl

Definicja mediów:
Wszelkiego rodzaju przedmioty i urządzenia, przekazujące odbiorcom określone informacje
(komunikaty) poprzez słowa, obrazy i dźwięki, a także umożliwiające im wykonanie określonych
czynności intelektualnych i manualnych (radio, telewizja, odtwarzacze dvd, komputery, smartfony,
Internet, tablice, mapy i modele)

Podział mediów:
Media:

 proste  nie wymagają energii elektrycznej, np. książki

 złożone (techniczne, elektroniczne)  np. odtwarzacz CD + płyta, wymagają dostępu energii
elektrycznej, składają się z:
a) urządzenia technicznego (hardware = środek trwały)
b) materiału komunikacyjnego (software = środek miękki)

Media:

 Drukowane – słowne i obrazowe

 Elektroniczne – wizualne, dźwiękowe, audiowizualne, multiwizualne

Media:

 Wizualne - wzrokowe
 Audialne - słuchowe
 Audiowizualne – wzrokowo-słuchowe
 Multimedia – wzrok, słuch, „dotyk”

1
 PSYCHOPEDAGOGICZNE ASPEKTY MEDIÓW W
EDUKACJI - WYKŁAD

Zadania mediów

 Motywacyjne – polegają one na intelektualnym i emocjonalnym przygotowaniu uczniów do

aktywnego zdobywania informacji w ramach realizowanego tematu zajęć
 Źródłowe – treści eksponowane za pomocą mediów mogą być dla uczniów głównym źródłem
wiedzy z danego tematu
 Ilustracyjne – mamy z nimi do czynienia wtedy, kiedy środki ilustrują przekaz werbalny
nauczyciela
 Weryfikacyjne – media pozwalają weryfikować trafność uczniowskich przewidywań,
wysuwanych hipotez i wniosków
 Ćwiczeniowe – wykorzystując media możemy znakomicie zorganizować ćwiczenia uczniów
zarówno manualne, jak i umysłowe
 Syntetyzujące – media pomagają uczniom w tworzeniu uogólnień i syntez oraz w
strukturalizacji wiedzy
 Utrwalające – środki pomagają w utrwalaniu wiedzy i umiejętności poprzez metodyczne
organizowanie procesu powtarzania
 Zastosowawcze – media w sposób szczególnie pełny i przekonujący pokazują uczącym się
zastosowanie teorii w praktyce i w ogóle w życiu
 Inspirujące – media są szczególnie predysponowane do tego, aby inspirować uczniów do
poszukiwań i rozwijać ich zainteresowania
 Kontrolne i oceniające – media okazują się być szczególnie sprawnym i obiektywnym
narzędziem kontroli oceny uczniów

Funkcje mediów

 Informacyjna (obserwacja otoczenia)

 Interpretacyjna (korelacja reakcji na otoczenie)
 Socjalizacyjna (transmisja dziedzictwa)
 Rozrywkowa
 Uczestnicząca (mamy złudzenie bezpośredniego uczestnictwa w danym wydarzeniu)
 Narzędziowa (są one narzędziami w niektórych procesach, np. uczenie się)
 Komunikacyjna
 Ekonomiczna

Funkcje mediów wg W. Strykowskiego:

 Poznawczo-kształcąca – media mogą służyć do tego, żeby je wykorzystać w procesie

dydaktycznym, Otwarte Zasoby Edukacyjne, Khan Academy
 Emocjonalno-motywacyjna
 Interakcyjno-działaniowa (intelektualnie lub manualnie)

WYKŁAD 2. – 16.05.2023

Temat: Media a rozwój

Dzieci a media ekranowe

Stadia rozwoju dziecka jako widza:

2
 PSYCHOPEDAGOGICZNE ASPEKTY MEDIÓW W
EDUKACJI - WYKŁAD
 Dzieci nadają znaczenie komunikatom medialnym (np. programom telewizyjnym) przy użyciu
zdolności i narzędzi, których nabywają wraz z wiekiem i doświadczeniem
 Gdy dzieci rosną, ich upodobania, sposoby interakcji z mediami oraz konsekwencje tych
doświadczeń podlegają radykalnym zmianom

Stadia rozwoju dziecka jako widza:

 0-2.5 roku – dziecko nie ogląda tv lub sporadycznie i bez zainteresowania (treści są
niezrozumiałe(; dziecko reaguje na treści tv, ale na zasadzie ruch orientacyjnego;
 2.5-5 lat – stadium częściowo zintegrowanego wczesnego oglądania – względnie trwałe
koncentrowanie uwagi na programie tv, wzrost uwagi wzrokowej;
 Stadium w pełni ukształtowanego oglądania tv osiągane przez dzieci starsze; wybór
programów zależy od ich treści i jest dokonywany zgodnie z celami i zainteresowaniami.

Stadia rozwoju poznawczego vs media

 Inteligencja sensomotoryczna (0-2): dziecko poznaje tv/media poprzez dotykanie ekranu, gdy
pojawia się ulubiona postać, klaszcze w rytm muzyki, bawi się wyłącznikiem; stopniowo
dostrzega, ze postaci na ekranie są inne w dotyku niż rzeczywiste pluszaki, że urządzenie
można włączyć/wyłączyć (a opiekuna nie)
 Inteligencja przedoperacyjna (2-6): język uwalnia dziecko z ograniczeń sensomotoryczno-
motorycznego doświadczania „tu i teraz” i umożliwia rozwój myślenia reprezentacyjnego; np.
dziecko nabywa umiejętności myślenia i mówienia o doświadczaniu tv poza oglądaniem;
 Operacje konkretne (6-12): znaczenie dla zrozumienia kodów i konwencji medialnych,
wymagających np. uzupełniania luk w toku fabuły bądź interpretacji zbliżeń
 Operacje formalne (powyżej 12): dzieci są w stanie zrozumieć przekaz

Rozwój upodobań telewizyjnych dzieci

Wiek Cechy przekazu
Niemowlęta, małe dzieci Żywa muzyka, obecność efektów dźwiękowych i animacji, średnie
tempo, poczucie humoru, wykorzystanie głosów kobiet i dzieci
Wiek przedszkolny Łatwe do przyswojenia opowieści oraz programy o formacie magazynu
5-6 lat Dynamiczny przekaz o bardziej skomplikowanej treści (utrata
zainteresowania „bezpiecznymi programami edukacyjnymi”);
zainteresowanie „ofertą familijną”; różnice upodobań związane z płcią
Wiek szkolny Eksperymenty ze wszystkimi gatunkami tv, także nieprzeznaczonymi
dla dzieci

Korzystanie z mediów elektronicznych

 2014 rok, Pensylwania, N=350 (badanie ankietowe rodziców dzieci w wieku 6 miesięcy do 4
lat);
 Większość gospodarstw domowych miała telewizor (97%), tablety (83%) i smartfony (77%);
 W wieku 4 lat połowa dzieci miała własny telewizor, a trzy czwarte własne urządzenie
mobilne;
 Niemal wszystkie dzieci (96,6%) korzystały z urządzeń mobilnych, a większość z nich zaczęła
używać ich przed 1 rokiem życia;
 Rodzice dawali dzieciom urządzenia podczas wykonywania prac domowych (70%), aby
uspokoić je (65%) i przed snem (29%).

3
 PSYCHOPEDAGOGICZNE ASPEKTY MEDIÓW W
EDUKACJI - WYKŁAD
Korzystanie z mediów elektronicznych

 Dzieci na ogół mają pierwsze doświadczenia z technologiami cyfrowymi przed ukończeniem

drugiego roku życia;
 Prawie ¼ korzystała z Internetu po raz pierwszy przed szóstym rokiem życia (bywa, że
przedszkolaki biorą do ręki tablet/smartfon jeszcze zanim poznają świat książek);
 Co drugie dziecko przed ukończeniem czwartego roku życia korzysta już ze smartfonów czy
laptopów;
 Sięgają one po media cyfrowe do oglądania telewizji, filmów i kreskówek na YouTube.
 Małe dzieci preferują urządzenia z ekranem dotykowym;
 Trzeba odróżnić tu sposób oraz cel korzystania z urządzeń ekranowych: dzieci w wieku do 3 lat
posługują się między innymi aplikacjami komunikacyjnymi, takimi jak Skype, do utrzymywania
kontaktu z członkami rodziny, a także spędzają czas na oglądaniu zdjęć;
 Pandemia – media jako jedyna możliwość kontaktu z bliskimi;
 Smartfon, komputer czy tablet bywa tylko narzędziem pozwalającym na budowanie relacji.

Możliwe konsekwencje nadmiernego (biernego i trwającego dłużej niż 3-4h na dobę) korzystania z
mediów:

 Otyłość (zwłaszcza, jeśli jedzą i oglądają bajki jednocześnie);

 Krótszy czas snu (do 2 godzin przed snem nie powinniśmy mieć kontaktu z mediami);
 Związek między nadmiernym oglądaniem telewizji we wczesnym dzieciństwie a słabszym
funkcjonowaniem dzieci w przedszkolu, zarówno jeśli chodzi o mówienie, jak i kontakty z
rówieśnikami.

Agnieszka Iwanicka – „Cyfrowy świat dzieci we wczesnym wieku szkolnym”

Starsze dzieci (I etap edukacyjny)

 Poczucie samotności
 Dzieci chętnie sięgają po nowe technologie, aby wypełnić swój pozaszkolny czas – nie wiedzą,
co innego mogłyby robić, gdy się nudzą
 Dzieci nie wiedzą, że technologie mogą służyć do rozwoju zainteresowań, nauki, pracy –
kojarzą je tylko z rozrywką (nie znają cyfrowych narzędzi edukacyjnych)
 Dzieci uważają, że kompetencje cyfrowe rodziców są niskie: nie kontrolują cyfrowej
aktywności dzieci, nie rozszerzają ich cyfrowych doświadczeń, nie uczestniczą w cyfrowym
życiu
 Media wykorzystywane są przez rodziców jako narzędzia wychowawcze i używane do
egzekwowania kar lub nagród

Kompetencje cyfrowe małych dzieci

 Korzystanie z mediów ekranowych do wyszukiwania za pomocą ikon/obrazów filmów,

animacji;
 Dobór mediów zgodnie z zainteresowaniami lub pod kątem atrakcyjności,
 Korzystanie z gier i aplikacji internetowych,
 Komunikacja audiowizualna.

Nie rozwiniemy kompetencji cyfrowych u dzieci, zabraniając im korzystania z technologii.

Czy młodzi ludzie są aktywni w Internecie?

4
 PSYCHOPEDAGOGICZNE ASPEKTY MEDIÓW W
EDUKACJI - WYKŁAD
Umiejętności cyfrowe dzieci i młodzieży

 Restrykcyjne (ograniczające) działania rodzicielskie związane są z niższym poziomem UC

dzieci,
 Aktywne (mediacyjne) działania rodzicielskie związane są z różnym poziomem UC dzieci
(wyniki mieszane)
 Aktywności online są skorelowane z UC,
 Dzieci, które czują się bezpieczniej w sieci mają wyższy poziom UC,
 Wyższy poziom UC wynika też z większej dostępności TIK w szkole.

Trudno jednoznacznie określić, czy technologie są dobre, czy złe, ale zastępują one sytuacje czy
konkretne aktywności, które korzystnie wpływają na nasz dobrostan.

Hipoteza przeniesienia

Dzieci, media ekranowe a mowa i terapia

Badania: media a rozwój mowy

 Hipoteza przeniesienia (Khan i in., 2017; Nathanson i Rasmussen, 2011l Pempek i in., 2011;
Lavigne i in., 2015),
 Kontakt z mediami w okresie niemowlęcym lub przedszkolnym wiąze się z niższym rozwojem
językowym w kolejnych latach (Clarke i Kurtz-Costes, 1997; Duch i in., 2013; Pagani i in.,
2013),
 Ale wyniki są niespójne, a inne badania nie wykazują związku między ekspozycją na media a
rozwojem języka dzieci (Patterson, 2002l Taylor i in., 2017; Pence i Alamos, 2019)
 Wiele badań pokazuje, że w wieku przedszkolnym dzieci mogą uczyć się z wysokiej jakości
mediów edukacyjnych, w tym zakresie umiejętności językowych i wczesnych umiejętności
czytania i pisania (np. Penuel i in., 2012l Mares i Pan, 2013l Hurwitz, 2018; Dore i in., 2019),
 Istnieją również dowody na to, że aktywne gry wideo lub gry ćwiczeniowe, takie jak Wii Fit
lub Just Dance, mogą zwiększać aktywność fizyczną i sprawność dzieci (np. Flynn i in., 2018;
Gao i in., 2018)
 Itd.

Badania: media a rozwój mowy

 Grupa badana: 1538 dzieci w wieku od przedszkola do klasy trzeciej;

 Rodzice informowali, ile czasu ich dziecko spędza na korzystaniu z mediów w typowy dzień
szkolny,
 Cyklicznie badano umiejętności językowe i umiejętność czytania i pisania,
 Korzystanie z mediów przez co najmniej 4 godziny wiązało się z niższymi przyrostami
umiejętności czytania i pisania, ale nie z kompetencjami językowymi;
 Obawy społeczne dotyczące korzystania z mediów przez dzieci mogą być przesadzone;
 Treści edukacyjne w mediach cyfrowych lub współkorzystanie przez dorosłych, mogą łagodzić
wszelkie negatywne skutki

Kompensacja

WYKŁAD 3. 23.05.2023

Temat: Zagrożenia cyfrowe

5
 PSYCHOPEDAGOGICZNE ASPEKTY MEDIÓW W
EDUKACJI - WYKŁAD
Problematyczne korzystanie z Internetu (PUI)

Symptomy PUI (Griffiths, 1996):

1. Dominacja – korzystanie z sieci staje się priorytetem codziennego funkcjonowania

2. Zmiana nastroju – korzystanie z Internetu w celu poprawy samopoczucia
3. Zwiększona tolerancja 0 zwiększona potrzeba korzystania z sieci
4. Zespół abstynencyjny – pojawienie się rozdrażnienia, niepokoju, poirytowania w momencie
ograniczenia dostępu do Internetu
5. Konflikt – między użytkownikiem a rodziną, znajomymi lub obowiązkami szkolnymi
6. Nawroty – intensywne, niekontrolowane powracanie do problemowego korzystania ze świata
wirtualnego

Symptomy PUI (Young, 1998) – te zapamiętać!

1. Zaabsorbowanie Internetem
2. Zwiększenie ilości czasu spędzanego w świecie wirtualnym w celu osiągnięcia satysfakcji
3. Brak kontroli nad spędzaniem czasu w Internecie
4. Doświadczanie uczucia przygnębienia, niepokoju lub rozdrażnienia w momencie ograniczenia
dostępu do Internetu
5. Nieumiejętność planowania czasu przeznaczonego na przebywanie w sieci
6. Problemy społeczne i osobiste w związku z silnym zaangażowaniem w świat wirtualny
7. Okłamywanie bliskich osób w celu ukrycia zaabsorbowania Internetem
8. Internet jako forma ucieczki od trudności, problemów, przykrych stanów emocjonalnych

PUI – FDDS 2019

 Wśród polskich nastolatków w wieku 12-17 lat PUI występuje u 11,9%, 11,4% to osoby z
częściowymi objawami PUI, a 0,5% 0 z nasilonymi objawami PUI
 Problematyczny użytkownicy Internetu to częściej dziewczęta niż chłopcy oraz starsze
nastolatki (w wieku 15-17 lat) niż młode (w wieku 12-14 lat)
 Czynniki ryzyka PUI to: odczuwanie silnego stresu szkolnego, doświadczanie przemocy
rówieśniczej, w szczególności wielu jej form, negatywny stosunek do szkoły oraz wiek
 Do czynników ochronnych należą: wsparcie ze strony rodziny, rówieśników i nauczycieli,
prowadzenie przez rodziców rozmów z dzieckiem na temat bezpieczeństwa w Internecie,
zainteresowanie rodzica aktywnością dziecka online oraz regularne poświęcanie przez dziecko
czasu na hobby niezwiązane z Internetem.

FOMO

 FOMO (fear of missing out) – uczucie lęku lub niepokoju przed wykluczeniem z jakiejś
społeczności lub pominięciem
 To „wszechogarniające obawy, że inni mogą właśnie przeżywać bardziej satysfakcjonujące
doświadczenia, z których przez nieobecność jest się wykluczonym” (Przybylski, Murayama,
DeHaan, 2013)

Potrzeba bycia stale na czasie  nadużywanie Internetu i mediów społecznościowych  uzależnienie

 Fomersi, czyli osoby, które każdą planowaną aktywność (np. zakupy, wyjazd wakacyjny,
uroczystość rodzinną, przygotowany posiłek) rozpatrują pod kątem tego, w jaki sposób można
ją przedstawić w mediach społecznościowych

6
 PSYCHOPEDAGOGICZNE ASPEKTY MEDIÓW W
EDUKACJI - WYKŁAD
 49% badanych z wysokim FOMO sięga po telefon zaraz po przebudzeniu, 38% respondentów
korzysta z urządzeń ekranowych podczas posiłku, a 60% zerka na nie jeszcze tuż przed
zaśnięciem

Co z tą higieną cyfrową? Czas ekranowy

 Czy zawsze czas spędzony przed komputerem jest szkodliwy albo uciążliwy?
 Badania (Oberle i in., 2020)
 Czas ekranowy a sen/kondycja psychofizyczna
 Sposoby na kontrolę czasu: rozmowa, „pudełko”, czasomierz, aplikacje typu Family Link

Szkodliwe treści

Niebezpieczne treści w Internecie

Niebezpieczne treści w Internecie to materiały, które mogą wywołać negatywne emocje i odbiorcy lub
promują niebezpieczne zachowania (Polak, Różycka, Marańda, 2014)

 Treści pornograficzne dostępne bez żadnego ostrzeżenia, w tym materiały prezentujące

seksualne wykorzystywanie dzieci
 Treści obrazujące przemoc, obrażenia fizyczne, deformacje ciała, np. zdjęcia ofiar wypadków,
okrucieństwo wobec zwierząt
 Treści nawołujące do samookaleczeń lub samobójstw, bądź zachowań szkodliwych dla
zdrowia, np. ruch promujący anoreksję (pro-ana), zachęcanie do zażywania niebezpiecznych
substancji
 Treści dyskryminacyjne, nawołujące do wrogości, a nawet nienawiści wobec różnych grup
społecznych lub jednostek

Kontakt ze szkodliwymi treściami

 Ponad połowa (54,4%) młodych ludzi miała kontakt z niebezpiecznymi treściami w Internecie
 Niemal co trzeci badany widział w sieci sceny okrucieństwa i przemocy, a co czwarty – treści
dotyczące sposobów samookaleczania się, materiały pornograficzne oraz zachęcające do
obrażania innych lub dyskryminujące

EU Kids 2018 – Ekspozycja na szkodliwe treści w Internecie, Ekspozycja na treści w Internecie

związane z seksem (w ciągu ostatniego roku) – BADANIA

Patotreści w Internecie
Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę i Puzzle Research, 2019
BADANIA

Patotreści
Treści prezentowanie w sieci w postaci trensmisji internetowej (stream, tzw. patostreaming),
fragmentów transmisji (shoty), filmów, zdjęć i innych form przekazu, w których nadawca lub grupa
nadawców prezentują zachowania sprzeczne z normami społecznymi, niosące demoralizujący
przekaz, obejmujący zachowania takie jak:

 Przemoc fizyczna
 Psychiczna
 Seksualna
 Libacje alkoholowe
 Poniżanie

7
 PSYCHOPEDAGOGICZNE ASPEKTY MEDIÓW W
EDUKACJI - WYKŁAD
 Zażywanie narkotyków i inne

Geneza patostreamingu

 Zjawisko patostreamingu w Polsce pierwotnie narodziło się w środowisku tzw. letsplejerów

 Są to osoby nagrywające to, jak grają w gry komputerowe i jednocześnie komentują
wydarzenia na ekranie
 Z grupy streamujących woje granie wywodzą się najpopularniejsi patostreamerzy, czyli
DanielMagical i Rafonix. Obaj zaczynali od streamowania gry Tibia. Żaden z nich nie zdobył
jednak w ten sposób satysfakcjonującej popularności.
 Okazało się, że większy zasięg można zdobyć po dołożeniu do grania elementów
kontrowersyjnego zachowania
 Oprócz grania na kanałach DanielaMagicala i Rafonixa pojawił się alkohol (tzw.
drunkstreamy), który spożywany w dużych ilościach podnosił oglądalność
 Niektórym streamerom zdarzało się podczas transmisji upijać się do nieprzytomności

„Dymy”

 Najbardziej spektakularne sytuacje w streamie określane są jako „dymy”

 Może to być wyjątkowo gwałtowna bójka, jak w przypadku Rafatusa i Marlenki lub
BystrzakTV, bądź coś bardziej nietypowego, jak palenie peruki w mieszkaniu DanielaMagicala,
walka z mężczyzną, który obrzucał mieszkanie butelkami, demolowanie lokalu przez Rafonixa
itp.
 Dymy to najbardziej pożądany przez widzów element streamów. Z najlepszych scen tworzone
są następnie kompilacje.

„Rajdy/raidy”

 Na niektórych streamach pojawiają się tzw. rajdy

 Streamerem, który je przeprowadzał, był np. Gural. Rajdy to ataki wymierzone w innych
streamerów, polegające na mobilizowaniu swoich widzów do wchodzenia na inny kanał i
pisania obraźliwych komentarzy
 W przypadku Gurala były to np. seksistowskie wpisy podczas transmisji streamerek. Celem
ataku jest wywołanie reakcji streamera, który jest ofiarą rajdu

Cyberprzemoc i cyberagresja

Terminologia (Pyżalski, 2012)

 Agresja elektroniczny 0 to agresja rówieśnicza, z wykorzystaniem technologii

 Cyberprzemoc występuje w sytuacji braku równowagi sił (silniejszy znęca się nad słabszym)
 Nękanie internetowe – agresja internetowa bezpośrednio kierowana przeciwko ofierze
 Mobbing elektroniczny (cyberbulling) określenie dla rówieśniczej agresji elektronicznej
realizowanej przez dzieci i młodzież w ramach tej samej grupy społecznej, w sposób
powtarzalny, celowy i w sytuacji znacznej przewagi sprawców nad ofiarą

Podstawowe formy cyberprzemocy:

 Wyzywanie
 Nękanie
 Straszenie
 Szantażowanie z użyciem sieci

8
 PSYCHOPEDAGOGICZNE ASPEKTY MEDIÓW W
EDUKACJI - WYKŁAD
 Publikowanie lub rozsyłanie w Internecie kompromitujących informacji, zdjęć, filmów (w tym
– seksting)
 Podszywanie się w cyberprzestrzeni pod kogoś wbrew jego woli
 Wykluczanie z grupy rówieśniczej online (np. poprzez usunięcie kogoś z grona znajomych)

NASK 2019 – Doświadczanie przemocy internetowej BADANIA

Cyberagresja – EU Kids 2018

 Ponad 80% badanych, którzy nigdy lub jedynie kilka razy byli ofiarami agresji tradycyjnej
równie rzadko doświadczyło agresji elektronicznej
 Jednak kiedy ktoś doświadczał sporo agresji twarzą w twarz, był także częściej ofiarą agresji
online
 Aż 62,5% uczniów doświadczających agresji raz w tygodniu bądź częściej, była jej ofiarą tak
samo często elektronicznie

Niebezpieczne kontakty

Uwodzenie dzieci w Internecie (Wojtas)

 Określane w anglojęzycznej literaturze przedmiotu jako grooming, to szczególna kategoria

relacji tworzona między osobami dorosłymi a dziećmi w celu ich uwodzenia i wykorzystania
seksualnego
 Przemoc seksualna w procesie groomingu może przybierać różne formy: prezentowanie
dziecku materiałów pornograficznych, wyłudzanie intymnych zdjęć, zmuszanie do tworzenia
nagrań w trakcie wykonywania czynności seksualnych, molestowanie fizyczne i/lub gwałt
podczas spotkania poza siecią

Spotkania offline (NASK)

 23,1% młodych internautów przyznała, ze zdarzyło im się spotkać bezpośrednio z dorosłym

poznanym w sieci
 39% respondentów poinformowało rodziców, 27% - kolegów, 5% - innego dorosłego
 29% młodych internautów nie poinformowało nikogo o tym co zaszło
 Niemal 7% polskich nastolatków spotkało się bez wiedzy rodziców lub innych bliskich
dorosłych z osobami poznanymi w sieci

Zagrożenia dla prywatności. Upublicznianie życia

Inne zagrożenia:

 Informacyjne (fake newsy, bańki informacyjne, nadmiar informacji)

 Technologiczne (wirusy, hakerstwo, bezpieczeństwo danych i haseł)

Co możemy zrobić?

Nieodpowiednie do wieku treśći

 Pokazywać dobre wzorce

 Filtry treści
- w wyszukiwarkach i sklepach z aplikacjami
- systemy oceny treści np. PEGI
 Kontrola rodzicielska

9
 PSYCHOPEDAGOGICZNE ASPEKTY MEDIÓW W
EDUKACJI - WYKŁAD
- dostępna w systemach Windows, iOS, Android oraz jako aplikacje dodatkowe m. in. W
oprogramowaniu antywirusowym
 Większość serwisów WWW posiada opcje zgłaszania treści nieodpowiednich

Google Safe Search:

 Po wpisaniu hasła, ustawienia, włącz filtr SafeSearch

YouTube tryb ograniczonego dostępu

System oznaczeń PEGI (dopuszczony wiek i znaczki)

Materiały przedstawiające przemoc i wykorzystywanie dzieci

 Podejrzane treści przedstawiające osoby małoletnie najlepiej zgłosić na dyzurnet.pl

 Jeśli podejrzewasz, że dziecko było lub jest wykorzystywane seksualnie skontaktuj się z
profesjonalistami: zlydotyk.pl/gdzie-szukac-pomocy
 Posiadanie lub rozpowszechnianie przez kogoś materiałów przedstawiających
wykorzystywanie dzieci zgłoś policji
 30.05.2023 r.
wykład 7.
 Nowomedialne wspomaganie współczesnej szkoły

 Media (Wojciech Skrzydlewski)
a) tradycyjne (radio, film, telewizja, prasa, książka)
- grupowe systemy edukacyjne (szkoła-uczelnia)
- jednokierunkowy przekaz treści
b) nowe (komputer, multimedia, sieć uniwersytetów medialnych)
- indywidualne systemy edukacyjne (samokształcenie, studia zdalne, szkoła,
uczelnia)
- interaktywność TEST
 Media cyfrowe/multimedia/TiK
W literaturze często zamiennie stosowane są następujące pojęcia:
- media cyfrowe
- nowe media
- mulitmedia
- technologie informacyjno-komunikacyjne (TIK, ITC)
 TIK obejmuje:
- komputery (w tym stacjonarne, przenośne i podręczne)
- aparaty cyfrowe i cyfrowe kamery wideo
- oprogramowanie i narzędzia do twórczości komunikacji
- Internet
- telefony komórkowe (smartfony) i tablety wraz z aplikacjami mobilnymi
- interaktywne środowiska (Second Life) i gry komputerowe
- programowalne zabawki
- projektory i tablice interaktywne

10
 PSYCHOPEDAGOGICZNE ASPEKTY MEDIÓW W
EDUKACJI - WYKŁAD
 Cechy nowych mediów:
a) interaktywność (+ prosumpcja: odbiorca jest aktywnym twórcą: zarówno
konsumentem, jak i producentem (nadawcą))
b) digitalizacja (nowe media to media cyfrowe)
c) multimedialność, konwergencja mediów
d) decentralizacja i sterowanie („inteligencja”): skoro każdy odbiorca jest
jednocześnie twórcą nie ma sterowania w centrum, czyli nie ma jednego
masowego nadawcy
e) wirtualność
 Konwergencja mediów:
- 1979: Nicholas Negroponte popularyzuje pojęcie konwergencja w swych
wykładach
- wszystkie technologie komunikacyjne dotyka łączna metamorfoza, dzięki której
mogą być zrozumiane właściwie tylko wówczas, gdy traktujemy je jako jeden
obiekt
- trzy zazębiające się koła: przemysł radiowo-telewizyjny i filmowy, przemysł
komputerowy i przemysł drukarski i wydawniczy
 Koncepcje wdrażania TiK do edukacji
 Kształcenie multimedialne TEST
Kształcenie multimedialne to strategii realizacji procesu nauczania-uczenia się
oparta na kompleksowym wykorzystaniu funkcjonalnie dobranych prostych
(konwencjonalnych) i złożonych (nowoczesnych i technicznych) środków
dydaktycznych (mediów).
Mają służy czemuś konkretnemu.
 Cechy kształcenia multimedialnego:
- media umożliwiają uczenie wielozmysłowe (uczeń) i wielokodowe (nauczyciel)
- uruchamia tzw. motywację poznawczą
- umożliwia uczenie się zadaniowe (lepiej opanowujemy materiał, im większy
wysiłek wkładamy)
- uczenie się poprzez samodzielne wykonywanie materiałów medialnych
(sprawność manualna i intelektualna)
- wymaga wcześniejszego przygotowania merytorycznego, metodycznego i
technicznego
 Kształcenie na odległość/e-learning
Kształcenie na odległość to organizacja nauczania0uczenia się polegająca na
samodzielnej realizacji uczącego się w tempie dla niego stosowanym, z dala od
uczelni ustalonego programu nauczania. Uczelni dostarcza uczącym się
podręczników, materiałów, tematów prac, a następnie ocen, wskazówek
metodycznych, odpowiedzi. Uczeń przesyła wykonane zadania, prace kontrolne i
ewentualne pytania.
 Tryb e-learningu:
a) komunikowanie asynchroniczne (ang. Asynchronous communication)- sposób
komunikowania, w którym komunikaty są wysyłane i odbierane w różnym czasie
bez konieczności obecności odbiorcy i nadawcy w tym samym czasie
11
 PSYCHOPEDAGOGICZNE ASPEKTY MEDIÓW W
EDUKACJI - WYKŁAD
b) komunikowanie synchroniczne (ang. Synchronous communication)-
symultaniczne komunikowanie, w którym nadawca komunikatu wchodzi w
interakcje elektroniczne w czasie rzeczywistym z odbiorcami z różnych lokalizacji
 Google Workspace + Classroom + Meet
- Google Classroom to zestaw narzędzi online, który uożliwia nauczycielm
ustawienie zadań, zalecanie zadań uczniom, ocenianie i zwracanie ocenionych
prac i nie tylko
- Google Classroom korzysta z ekosystemu narzędzi Google, takich jak Dokumenty
i Prezentacje, do łatwego udostępniania materiałów i pomaga uprościć ocenę
pracy uczniów
- w połączeniu z Meet (dawniej Hangouts Meet) pozwala na wideospotkania w
czasie rzeczywistym
 Minecrosoft 365 + MS Teams
- MT to popularna platforma komunikacyjna, która współpracuje zcałym pakietem
narzędzi edukacyjnych firmy Microsoft
- umożliwia prowadzenie rozmów wideo, udostępnianie dokumentów, wspólne
edytowanie i nie tylko, dzięki czemu jest idealna dla nauczycieli i uczniów
- umożliwia nauczycielom prowadzenie spotkań online i tworzenie środowiska
klasowego z uczniami, bez względu na to, gdzie wszyscy się znajdują
 TEL- Technology Enhenced Learning
TEL to edukacja wspomagana nowymi technologiami. Opiera się na:
-podejściu do uczenia się
- specjalnie zaprojektowanych (pod nowe technologie) aktywizujących poznawczo
zadaniach
- komunikacji zapośredniczonej przez TIK
- personalizacji uczenia się
- lepszej dostępności uczących się do praktycznych kontekstów przerabianego
materiału dzięki TIK
- łączeniu uczniów z kompetentnymi nauczycielami i mentorami, którzy mogą
wspierać ich uczenie się
 Założeniem TEL jest usprawnienie procesu uczenia się przy wykorzystaniu TIK.
 STEAM: Science Technology Engineering Arts Mathematics
Steam:
- ma przywrócić dziecięcą ciekawość
- treści edukacyjne łączą się, integrują i korelują, dając szerokie możliwość uczenia
projektowego
- zajęcia prowadzone są w taki sposób, aby zintegrować powiązane ze sobą
dyscypliny w jeden projekt bliski dzieciom, odnoszący się do realnych problemów
- dzieci mają szansę zmierzyć się z działaniem problemowym, wykorzystać swoją
wiedzę teoretyczną i kreatywność do samodzielnego poszukiwania rozwiązania

 Aplikacje mobile i programy
 Programy w pracy nauczyciela:
- Windows Movie Maker
12
 PSYCHOPEDAGOGICZNE ASPEKTY MEDIÓW W
EDUKACJI - WYKŁAD
- OBS
- Adobe Spark- darmowy program do tworzenia animowanych prezentacji z
nagraniem głosu
- Audacity- darmowy edytor audio
- Fotor
- Gimp- darmowy, zaawansowany edytor zdjęć i grafik
- Inkscape
 Pakiety multimedialne offline:
- pakiety multimedialne (inaczej- podręczniki obudowane, e-podręczniki) składają
się ze źródeł wiedzy różnych kategorii np. materiałów drukowanych, nagrań
audio lub wideo
- podręcznik obudowany jest rodzajem przewodnika zawierającego wskazówki,
polecenia i formy sprawdzające

 Internet jako przestrzeń edukacyjna
 Czy mając komputer smartfon, na którym jest zainstalowana tylko przeglądarka?
Czyja mogę tworzyć materiały edukacyjne dla uczniów? TAK!- TEST
 Inne usługi internetowe:
- interaktywne komponenty internetowe
- wideokonferencje
- sklepy internetowe
- aukcje internetowe
- giełda internetowa
- bankowość elektroniczna
- telefonia internetowa VoIP
- Web 2.0
 Web 2.0- wprowadzenie
- Web 2.0- serwisy internetowe, które po 2004 roku zmieniły paradygmat interakcji
pomiędzy twórcą witryn a ich użytkownikami
- odbiorca stał się aktywnym uczestnikiem spotkań online, współtwórcą serwisów
 Wybrane technologie 2.0:
- blogi
- wiki
- serwisy wymiany multimediów
- podcasty
- portale społecznościowe
 Obszary edukacyjnych zastosowań
- wytwarzanie materiałów dydaktycznych (Internet jako narzędzie intelektualne
dla nauczyciela i ucznia)
- uczenie się wspomagane Internetem oraz poprzez Internet
- wspomaganie edukacji szkolnej (nowomedialne wspomaganie współczesnej
szkoły)

13