UROLITIJAZA

Mokraća normalno sadrži hemijske tvari koje sprečavaju ili koče stvaranje kristala. Međutim, ti
inhibitori ne djeluju kod svih ljudi i kod nekih osoba se stvaraju kamenci. Ako kristali ostanu dovoljno
sitni, putovat će kroz urinarni trakt i izaći izvan tijela mokraćom, a da to osoba to ne primijeti.
Bubrežni kamenci mogu sadržavati različite kombinacije hemijskih tvari. Najčešća vrsta kamenaca
sadrži kalcij u kombinaciji ili s oksalatom ili fosfatom. Te hemijske tvari dio su čovjekove normalne
ishrane i sačinjavaju važne dijelove tijela, kao što su kosti i mišići. Rjeđi oblici su kamenci mokraćne
kiseline i cistinski kamenci.

Obično, prvi simptom bubrežnog kamenca je izuzetno jaka bol. Bol obično započinje naglo kad se
kamenac počne pomicati u urinarnom traktu, izazivajući iritaciju ili
začepljenje. Obično, čovjek osjeća oštar, grčevit bol u leđima i boku u
području bubrega ili donjeg dijela trbuha. Ponekad se uz ovu bol
pojavljuje mučnina i povraćanje. Kasnije se bol može širiti u prepone.
Ako je kamenac prevelik da bi lako prošao, bol se nastavlja kako
mišići u uskoj mokraćnoj cijevi nastoje istisnuti kamenac prema dolje u
mokraćni mjehur. Kako kamenac raste ili se pomiče, može se pojaviti krv
u mokraći. Kako se kamenac spušta niz mokraćnu cijev bliže mjehuru,
osoba može osjećati češću potrebu za mokrenjem ili osjećati pečenje prilikom mokrenja. Ako ove
simptome prati povišena temperatura ili groznica, može biti prisutna infekcija.

Dijagnoza i liječenje

Klinička slika, nalaz urina i ultrazvučni nalaz bubrega su osnovni parametri za dijagnozu. Sve do
nedavno, operacija uklanjanja kamenca bila je vrlo bolna i zahtijevala je dugo vrijeme oporavka (4 do
6 sedmica). Danas je liječenje tih kamenaca znatno olakšano. Postoje mnoge opcije koje ne
zahtijevaju veliku operaciju.
Ekstrakorporalna litotripsija šok valovima (popularno "razbijanje kamenaca") najčešće je korišteni
postupak za liječenje bubrežnih kamenaca. Koriste se šok valovi koji se stvaraju izvan tijela i putuju
kroz kožu i tjelesna tkiva sve dok ne udare u guste kamence. Kamenci se pretvaraju u pijesak i lako
prolaze kroz urinarni trakt mokraćom. Ponekad se za uklanjanje kamenca preporučuje postupak
nazvan perkutana nefrolitotomija. Ovaj postupak se često koristi kad je kamenac prilično velik ili na
mjestu koje ne dozvoljava djelotvornu upotrebu šok valova.

Komplikacije
Bubrežni kamenci su bolni, ali se obično izbace bez oštećenja. Imaju tendenciju ponovnog
pojavljivanja, posebno ako njihov uzrok nije pronađen i liječen. U komplikacije spadaju:
- ponovno pojavljivanje kamenaca
- infekcije urinarnog trakta
- opstrukcija mokraćovoda
- akutna unilateralna opstruktivna uropatija (poremećaj koji uključuje naglo zapriječenje protoka
urina iz mokraćovoda jednog bubrega, što ima za posljedicu zadržavanje mokraće i oštećenje
bubrega)
- oštećenje bubrega, ožiljci
- smanjenje ili gubitak funkcije zahvaćenog bubrega
BUBREŽNA INSUFICIJENCIJA

Akutno zatajenje bubrega

Akutna bubrežna insufincijencija (ABI) klinički je sindrom koji karakteriše akutno smanjenje
ekskretorne funkcije bubrega,uz porast azotnih materija,a oko 80% slučajeva i razvoj oligurije
(smanjenjem izlučene količine mokraće ispod 500 ml za 24 h) ili anurije (kolicina mokraće ispod 100
ml za 24 h).
Etiologija:
-Uzroci akutne bubrežne insuficijencije su mnogobrojni,a najznačajniji su:
1. cirkulatorni (hemodinamički poremećaji hipovolemija, hemoragijski sok itd.),
2. infekcije (septična stanja, hemoragijska groznica gasna gangrena itd.),
3. fizički i hemijski agensi (opekotine, smrzotine, lijekovi itd.),
4. metabolički poremećaji i bolesti bubrega (akutni glomerulonefritis, akutni pijelonefritis, sistemske
bolesti koje zahvataju bubrege itd.).

Klinička slika:

-Klinička slika akutne bubrežne insuficijencije prolazi kroz tri stadijuma:

1. stadijum oligurije, u kojem dominira anurija ili oligurija sa izrazitim porastom nivoa azotnih
materija (ureje i kreatinina) u krvi. Istovremeno dolazi do porasta kalijuma, razvoja metaboličke
acidoze i pojave znaka komplikacija na ostalim funkicionalnim sistemima u organizmu.Od
kardiovaskularnog sistema moguće je očekivati pojavu arterijske hipertenzije, znake popuštanja srca,
pojave perikarditisa.
Gastrointestinalni trakt reaguje pojavom amonijačkog ukusa u ustima, mučnine, nagon na povraćanje
pojavom proliva i krvarenjem iz gastrointestinalnog trakta (hematemeza ili melena). Hematopoezni
sistem reaguje pojavom anemije, trombocitopenije, diseminovanom intravaskularnom koagulacijom
– DIK.
Pojačava se sklonost ka infekcijama i neurogenim manifestacijama do razvoja uremijske kome sa
gubitkom svesti. Liječenjem osnovne bolesti ili otklanjanjem nokse koja je uzročnik akutne bubrežne
insuficijencije stadijum oligurije prelazi u:
2. stadijum poliurije, koji karakteriše izrazito povećanje diureze (do nekoliko litara) koja preti
pojavom dehidratacije bolesnika i poremećajem elektrolita (hipokaliemije, hiponatriemija).U toku
ovog stadijuma bolesti počinje lagani oporavak bolesnika i povlačenje opisanih komplikacija na
pojedinim funkcionalnim sistemima organizma,
3. stadijum rekonvalecencije, koji predstavlja završni stadijum akutne bubrezne insuficijencije i
karakteriše ga potpuni oporavak funkcije bubrega u svim elementima i povlačenje svih poremećaja
na svim ostalim sistemima. Kod nekih bolesnika ovog stadijuma nema.

Dijagnoza:
-Zasniva se i postavlja na osnovu podataka o prisustvu nekog od navedenih etioloških činilaca, razvoju
oligurije,odnosno anurije, izrazitom i veoma brzom (dnevnom) porastu nivoa azotnih materija i
kalijuma,razvoju acidoze uz nalaz hematurije i cilindrurije u mokraći i pojavi opisanih komplikacija na
ostalim sistemima organizma.
Liječenje:
-Najvažniji postupci u liječenju su oni koji sprečavaju razvoj akutne bubrežne insuficijencije. Ukoliko
se akutna bubrežna insuficijencija razvije,potrebno je precizno balansiranje unosa tečnosti, soli
(natrijuma) i korekcija povišenog kalijuma i nastale acidoze. U najtežim oblicima akutnog popuštanja
funkcije bubrega neophodna je primjena dijalize, bilo peritonealne, bilo hemodijalize.
Prelaz iz akutnog u hronično zatajenje bubrega, nije tako česta pojava i dešava se u oko 9% slučajeva.
Hronično zatajenje bubrega

Hronično zatajenje bubrega je klinički sindrom koji označava progresivno i trajno propadanje nefrona
što dovodi do zatajenja svih bubrežnih funkcija:
1. ekskretorne (voda, elektoliti, razgradni produkti metabolizma bjelančevina)
2. endokrine (lučenje eritropoetina, vitamin D3, vazodilatatorni prostaglandini)
3. metaboličke (biološki važne supstance, lijekovi,..)

Hronična bubrežna bolest je oštećenje bubrega ili smanjenje bubrežne funkcije, tj. glomerularne
filtracije na manje od 60 ml/min/1.73 m2 duže od tri mjeseca. Oštećenje bubrega znači patološki
nalaz pregleda mokraće, biohemijskih pretraga krvi, nalaza rendgenske ili neke druge slikovne
dijagnostike te biopsije bubrega.

Etiologija:

-Svaka bubrežna bolest, zbog koje dolazi do propadanja dovoljno velikog broja nefrona (70% svih
nefrona – 1 600 000 nefrona od 2 300 000 koje posjeduju oba bubrega kod zdravog čovjeka), može
dovesti do pojave hronične bubrežne insuficijencije (glomerulonefritisi, šećerna bolest, policistični
bubrezi, hipertenzija itd).

Klinička slika:

- Klinička slika hronične bubrežne insuficijencije je veoma kompleksna i zavisi od stadijuma

bolesti.Prema stepenu oštećenja funkcije bubrega moguće je razlikovati nekoliko stadijuma u
zavisnosti od jačine glomerulske filtracije i prisustva pojedinih kliničkih manifestacija ove bolesti.

Glavni kriterij za određivanje stadija hronične bubrežne bolesti je veličina odnosno smanjenje
glomerularne filtracije. Razlikujemo pet stadija:

I stadij - bolesnici s glomerularnom filtracijom (GF) > 90 ml/min/1.73m2 ali oštećenjem bubrega (npr.
proteinurijom)
II stadij - bolesnici s GF 60-89 ml/min/1.73m2
III stadij - bolesnici s GF 30-59 ml/min/1.73m2
IV stadij - bolesnici s GF 15-29 ml/min/1.73m2
V stadij - bolesnici s GF manjom od 15 ml/min/1.73m2 ili su već na dijalizi.
U terminalnom bubrežnom zatajenju tj. uremiji dolazi do kliničkih poremećaja na brojnim organskim
sistemima, a prikazani su u tabeli:

ORGANSKI SISTEM POREMEĆAJ

hipertenzija, zatajenje srca, perikarditis, aritmija, ubrzana

Kardiopulmonalni
ateroskleroza, uremijska pluća

Hematološki anemija, hemoragična dijateza, limfocitopenija

disfunkcija leukocita, poremećaji celularne imunosti, povećana

Imunološki
sklonost infekcijama i malignim bolestima

povraćanje, gubitak tjelesne težine,gastroduodenalni ulkus,

Gastroenterološki
gastrointestinalna krvarenja, hepatitis

Acidobazni i elektrolitski metabolička acidoza, poremećena homeostaza kalija, natrija

Renalna osteodistrofija, kalcij i fosfor-sekundarni

Endokrino-
hiperparatireoidizam, sterilitet, gubitak libida, smanjena tolerancija
metabolički
glukoze, hipertrigliceridemija, hiperuricemija

grčevi muskulature, periferna neuropatija, tremor, hipertenzivna

Neuromuskularni
encefalopatija, koma

Koža svrbež, ekskorijacije, modrice

Simptomi su: mučnina, gubitak apetita, povraćanje, osjećaj slabosti I Zamora, povišen krvni pritisak,,
simptomi anemija te kardiovaskularnog sistema I drugih sistema.

Uremija je najteži klinički vidljiv oblik zatajivanja bubrega. Javlja se mučnina, povraćanje, gubitak
apetita, duševna i tjelesna tromost, poremećaj motorne snage, konvulzije, neugodan zadah iz usta,
proljev, krvarenje iz digestivnog trakta. Ako se ne liječi nastaja uremijska koma.

Dijagnoza.

- Postavlja se na osnovu kliničke slike,izgleda bolesnika, anamneznih podataka o preležanim

oboljenjima bubrega ili podataka o prisutnim manifestacijama drugih sistema koji mogu ostetiti
bubreg, kao i nalazom pada jačine glomerulske filtracije uz porast nivoa azotnih materija i
poremecaja elektrolita (porast kalijuma), uz pojavu metaboličke acidoze.

Liječenje.- Liječenje zavisi od stepena hronične bubrežne insuficijencije . U V stadijumu terminalne

bubrežne insuficijencije liječenje je moguće jedino primjenom jednog od oblika hroničnog programa
dijalize ( hemodijaliza ili peritonealne dijaliza). Liječenje primjenom dijalize treba da predstavlja samo
prelazno rješenje do transplantacije bubrega, što je definitivan oblik liječenja hronične bubrežne
insuficijencije.