1.

Khái niệm – Đặc điểm chung

Fintech (Financial Technology) – hay Công nghệ tài chính, được sử dụng
để mô tả công nghệ mới nhằm cải thiện và tự động hóa việc cung cấp và
sử dụng các dịch vụ tài chính. Về cốt lõi, Fintech được sử dụng để giúp
các công ty, chủ doanh nghiệp và người tiêu dùng quản lý tốt hơn các
hoạt động tài chính trong vận hành cũng như đời sống bằng cách sử dụng
phần mềm và thuật toán chuyên dụng trên máy tính và ngày nay là trên
điện thoại.
Ở thế kỉ 21, Fintech đã thay đổi với các dịch vụ hướng tới người tiêu
dùng nhiều hơn và do đó mà định nghĩa của nó cũng thay đổi. Fintech
hiện bao gồm các lĩnh vực và ngành công nghiệp khác nhau như giáo dục,
ngân hàng bán lẻ, gây quỹ và phi lợi nhuận, và quản lý đầu tư.
Về cơ bản, có thể phân các dịch vụ mà các công ty Fintech cung ứng theo
các loại hình dịch vụ:
 Dịch vụ tài chính: Huy động vốn từ cộng đồng, tín dụng…
 Quản lý tài sản (mạng xã hội đầu tư)
 Khuyến nghị tự động hóa
 Quản trị tài chính cá nhân
 Dịch vụ đầu tư và ngân hàng
 Dịch vụ thanh toán (biện pháp thanh toán thay thế, bảo mật)
 Dịch vụ khác (bảo hiểm, bảo lãnh, giải pháp công nghệ khác)…

2 Xu hướng phát triển của Fintech trên thế giới

2.1. Thế giới
AI – kho thông tin dữ liệu lớn
Trong nhiều năm, các chuyên gia tán thành một điều rằng nhờ dữ liệu lớn
và trí tuệ nhân tạo giúp chúng ta xử lý, lưu trữ và thúc đẩy hiểu biết về dữ
liệu ở quy mô chưa từng có. Các tổ chức tài chính hiện có thông tin về
hành vi và lịch sử duyệt web của khách hàng. AI tạo điều kiện cho việc
tích hợp chúng để đưa đến cho khách hàng những trải nghiệm hữu ích
nhất về dịch vụ tài chính mà họ cần.
Quy trình tự động hóa
Trong năm 2020, quy trình tự động hóa sẽ tiếp tục tác động đến các tổ
chức tài chính để giúp họ hoạt động hiệu quả và hiệu quả hơn cũng như
đảm bảo đáp ứng các yêu cầu tuân thủ của liên bang và tiểu bang. Ngày
nay, máy móc không cần phải được lập trình rõ ràng để thực hiện các tác
vụ mà có thể quan sát những gì con người làm và sau đó tự động tiếp
nhận hoặc đề xuất cải tiến các dịch. Điều này bao gồm các quy trình như
giao dịch trực tiếp, xác minh, đánh giá rủi ro, kiểm tra bảo mật, phân tích
và báo cáo dữ liệu, quy trình tuân thủ cũng như hầu hết các hoạt động tài
chính lặp đi lặp lại khác.
Giao diện đàm thoại tự động
Theo Gartner, đến năm 2020, các máy đàm thoại tự động (chatbot) sẽ
tương tác với khách hàng của 85% ngân hàng và doanh nghiệp. Bằng
cách giảm sự can thiệp của con người, năng suất và tốc độ được cải thiện.
Trên thực tế, theo một báo cáo, các chatbot tài chính tiết kiệm hơn bốn
phút cho mỗi tương tác. Đây là một lĩnh vực đang bùng nổ do sự tiến bộ
của khoa học công nghệ trong việc đàm thoại tự động. Khách hàng của
các tổ chức tài chính đã dựa vào giao diện đàm thoại để sử dụng dịch vụ
24/7, phản hồi tức thì những yêu cầu và giải quyết khiếu nại nhanh để cải
thiện đáng kể hiệu quả phản hồi.
Blockchain
Blockchain có thể làm cho mọi thứ hiệu quả hơn trong ngành dịch vụ tài
chính. Blockchain trong fintech dự kiến sẽ đạt 6.700 triệu đô la vào năm
2023 tại Hoa Kỳ. Các tổ chức tài chính sẽ sử dụng blockchain cho các
hợp đồng thông minh, thanh toán kỹ thuật số, quản lý danh tính và cổ
phiếu giao dịch.
Cải tiến hình thức thanh toán di động
Một trong những điều mới nhất của Fintech là sự phát triển của hình thức
thanh toán di động. Người tiêu dùng muốn thanh toán ngay lập tức,
không phải sử dụng tiền mặt, tiết kiệm chi phí. Đổi mới thanh toán di
động thậm chí có thể làm mất đi ví tiền truyền thống vì người tiêu dùng
toàn cầu ít phụ thuộc vào tiền mặt. Google, Apple, Tencent và Alibaba đã
có nền tảng thanh toán của riêng họ và tiếp tục tung ra các tính năng mới
như kiểm soát truy cập sinh trắc học, tạo dấu vân tay và nhận dạng khuôn
mặt. Một trong những phương thức thanh toán phổ biến nhất ở Trung
Quốc và được hàng trăm triệu người dùng sử dụng mỗi ngày là WeChat
Pay. Alibaba * Alipay, một nền tảng thanh toán trực tuyến và di động của
bên thứ ba, hiện là nền tảng thanh toán di động lớn nhất thế giới. Nhiều
nền tảng thanh toán di động đang xây dựng các chương trình và ưu đãi
dựa trên lịch sử mua hàng của người dùng.

2.2. Việt Nam

Ngân hàng online
Các ngân hàng đang hướng đến việc trở thành các ngân hàng online.
Khách hàng sẽ không cần đến các ngân hàng, xếp hàng, chờ đợi để thực
hiện các thủ tục cần thiết. Các nhu cầu cơ bản như mở tài khoản ngân
hàng, đăng kí các dịch vụ thanh toán, … có thể được thực hiện thông qua
Internet.
Sự cải tiến trong việc thanh toán
Thay vì việc sử dụng tiền mặt, các định chế tài chính hướng đến việc sử
dụng tiền thanh toán online như chuyển khoản, QRPAY, … Bên cạnh đó,
xu hướng trong tương lai các ví điện tử sẽ thay thế cho các ví vật lý. Các
ví điện tử có kèm thẻ tín dụng, thẻ tích điểm và nhiều tính năng hơn nữa
sẽ thu hút người dùng nhiều hơn. Năm 2019, có 2,1 tỷ người sử dụng ví
điện tử.
Hợp tác để phát triển
Nhận ra tiềm năng trong việc sử dụng công nghệ tài chính, các Ngân
hàng sẽ có xu hướng đầu tư, hợp tác với các công ty về công nghệ để đưa
ra các sản phẩm nâng cao, được cải thiện để đáp ứng nhu cầu của khách
hàng. Đây cũng là cách để các Ngân hàng cạnh tranh trong một thị trường
khốc liệt.
Ứng dụng công nghệ cao
Việc sử dụng các công nghệ tiên tiến như Big data sẽ giúp ích trong việc
phân tích hành vi, nhu cầu của khách hàng. Từ đó giúp các ngân hàng đưa
ra các dịch vụ đáp ứng sát yêu cầu của khách hàng, tối giảm chi phí, nâng
cao chất lượng dịch vụ.
Các khoản cho vay sẽ có xu hướng gia tang
Các khoản vay vừa và nhỏ trong ngắn hạn sẽ có xu hướng gia tăng theo
mô hình P2P. Nhờ vào nền tảng Internet, việc đánh giá, quản lý và cho
vay các khoản tiền nhỏ sẽ trở nên dễ dàng hơn, đáp ứng một lượng khách
hàng tiềm năng lớn.

3. Sự cần thiết của Fintech đối với dịch vụ tài chính

Fintech đã đóng góp rất lớn trong việc mở rộng tiếp cận dịch vụ tài chính
(phổ cập tài chính), giảm chi phí giao dịch, nâng cao tính minh bạch và
các sản phẩm đơn giản hơn, thuận lợi và hiệu quả, đồng thời góp phần
kiểm soát hiệu quả chi phí và thu nhập. Bên cạnh những cơ hội, rủi ro gắn
liền với fintech cũng khác nhau. Một số lợi ích quan trọng cần cân nhắc
bao gồm:
- Phổ cập tài chính: Tài chính số đang nâng cao khả năng tiếp cận dịch vụ
tài chính, nhất là những nhóm khách hàng chưa có cơ hội tiếp cận tài
chính. Cho tới nay, mặc dù số lượng điện thoại di động sử dụng lớn hơn
dân số thế giới hiện nay, nhưng chỉ 6/10 người trưởng thành có tài khoản
ngân hàng. Vì thế, dịch vụ tài chính được dự báo là sẽ cung cấp cho nhiều
khách hàng với tốc độ cao, có trách nhiệm và hiệu quả.
- Nâng cấp và cải tiến dịch vụ ngân hàng, phù hợp với nhu cầu ngày càng
tăng và đa dạng của khách hàng. Trong đó, các doanh nghiệp fintech có
thể giúp các ngân hàng cải tiến các loại hình dịch vụ truyền thống dưới
nhiều cách thức khác nhau, góp phần giảm dần chi phí giao dịch, trong
khi vẫn đẩy nhanh tốc độ phục vụ khách hàng. Đối với hệ thống tài chính,
mức độ ổn định tài chính tăng cao, mặc dù cạnh tranh ngày càng tăng.
- Điểm nổi bật về lợi ích của fintech là công nghệ điều chỉnh (regtech).
Trong đó, fintech có thể được sử dụng để nâng cao các quy trình tuân thủ
tại các định chế tài chính. Cụ thể là, regtech giúp các định chế tài chính
tuân thủ những yêu cầu điều chỉnh và theo đuổi mục tiêu điều chỉnh. Bao
gồm, quy trình báo cáo, bảo vệ khách hàng, chống rửa tiền và tội phạm
tài chính (AML/CFT). Trong ngữ cảnh đó, regtech sẽ cung cấp cho các
ngân hàng nhiều phương pháp hiệu quả nhằm nâng cao tính tuân thủ và
quản lý rủi ro. Regtech có thể tạo ra những quy trình mới, những kênh
phân phối và sản phẩm mới, nhiều tổ chức kinh doanh mới, giúp các ngân
hàng tuân thủ yêu cầu điều chỉnh và quản lý rủi ro một cách có hiệu quả
và có hiệu lực. Một số doanh nghiệp regtech đã đưa ra các giải pháp quản
lý rủi ro và tuân thủ cho các ngân hàng, thông qua quy trình lựa chọn và
bổ sung trước những thay đổi mới về điều chỉnh. Regtech có thể xử lý
hàng loạt yêu cầu liên quan đến báo cáo điều chỉnh, tội phạm tài chính,
quản lý nghiệp vụ, kể cả an ninh mạng và chống gian lận tài chính.