Professional Documents
Culture Documents
كتاب المغالطين سوفسطيقى علي جهة الجوامع
كتاب المغالطين سوفسطيقى علي جهة الجوامع
اليت فيها يغلط الناظر يف كٍّل ما يلتمس تعرفه وهو ثلثة فصول:
[ ]2و هبذه بأعياهنا هي الىت ميكن اإلنسان أْن يغالط من خياطبه ،حىت إن كان ُمطالبًا
و ملزومًاُ ،أوهم هبا أنه طلب 2و تسّلم ،من غري أْن يك;;ون طلب 3و تس ;ّلم ،و هبا ي;;وهم
أن ;ُه أل;;زم و عان;;د من غ;;ري أْن يك;;ون عان;;د يف احلقيق;;ة .وإن ك;;ان جميب;;ا او حمامي ;ًا أو دافع ;ًا،
1
ن :نلتمس.
2
ح :طالب.
3
ح :طالب.
ُأوهم أن;;ه س;;لم من غ;;ري أْن يك;;ون س;;لم أو داف;;ع من غ;;ري أْن يك;;ون ق;;د داف;;ع يف احلقيق;;ة.
فأهنا اذا تبينت لنا مل خيف علينا كيف الوجه يف التحُّر ز منها عن;د النظ;ر ،إم;ا فيم;ا بينن;ا و
بني أنُف سنا ،و إما فيما بيننا و بني غرينا.
[ ]3ف;;أقول إن املغالط;;ات منه;;ا م;;ا ميكن أن تك;;ون قياس;;ا أو ج;;زأ قي;;اس و منه;;ا م;;ا ال
ميكن أن تكون قياسا أو جزأ قياس ،لكنها احوال اإلنسان وتوطئ;;ات ل;;ه و ملك;;ات تزيل;;ه
عن الص;;واب اىل اخلط;;أ ،مث;;ل احملب;;ة ل;;رأي م;;ا و البغض;;ة ل;;ه ،أو غ;;ري ذل;;ك مما جيري جمري
ه ;;ذين ،وه ;;ذه و م ;;ا اش ;;بهها فليس ميكن أن تك ;;ون مق ;;اييس وال أج ;;زاء مق ;;اييس .وحنن
قصدنا أن نتكلم ههنا من املغلطات اليت ميكن أن تكون مقاييس أو أجزاء مقاييس ،منه;;ا
الفاظ و منها معان.
5
6
7
8
9
Rahman ve Rahim Olan Allah’ın Adıyla
[1] Ebû Nasr şöyle dedi: Kıyasın ne olduğu, nasıl olduğu, kaç
sınıfının olduğu, neyle bir araya geldiği, kıyasın bütün
sınıflarını bilmekle neyin arzulandığı ve nasıl bir araya geldiği
hakkında konuştuk. Bilmeyi arzuladığımız her şeyde kıyası
nasıl elde ettiğimizi, onu nasıl çıkarsadığımızı, bilmeyi isteyip
bilemediğimiz şeyin bilgisini elde etmek için hangi yolu
izlediğimizi, kıyas vasıtasıyla talep edilene ulaşmada takip
edilen yola hangi yer ile başladığımızı, nasıl bir yol takip
ettiğimizi, hangi aracı (kullandığımızı), bunların sayısının kaç
olduğunu, bir şeyi ispat ve iptal etmede kaç mevziinin
bulunduğunu açıkladık. Şimdi ise bir şeyde onu araştıran kişiyi
yanıltan yerler hakkında, idrak etmenin istendiği her şeyde
özelliği zihni doğrudan saptırmak olan şeyler hakkında, batıl
olanı hak suretinde hayal ettiren şeyler hakkında, bilinmesinin
arzulandığı şeylerde batıl olanın mevzii hakkında insanın aklını
karıştıran şeyler ile ilgili konuşmamız gerekir, ki bunlar
farkında olmaksızın gerçekleşirler.