Professional Documents
Culture Documents
26
მაისი], 1799, მოსკოვი ― გ. 10 თებერვალი [ძვ. სტ. 29 იანვარი], 1837, პეტერბურგი) — რუსი მწერალი,
ახალი რუსული ლიტერატურის ფუძემდებელი.
1811 წელს პუშკინი შევიდა ცარსკოე-სელოს ახლად გახსნილ ლიცეუმში. პუშკინის რევოლუციური-
პატრიოტული მისწრაფებათა ჩამოყალიბებას ხელი შეუწყო მისმა მეგობრობამ ჩაადაევთან, პეტრე
კავერინთან და ჰუსართა პოლკის სხვა ოფიცრებთან, რომლებიც 1812 სამამულო ომის დამთავრების
შემდეგ დაბანაკებული იყვნენ ცარსკოე-სელოში. პუშკინმა ლიცეუმშივე აირჩია ლიტერატურის გზა,
იქ სწავლისას დაწერა 120-მდე რომანსი, ელეგია, ოდა, ბალადა, ეპიგრამა. იგი
განიცდიდა დერჟავინის, ჟუკოვსკის, ბატიუშკოვის, რადიშჩევის გავლენას; კრიტიკულად
ითვისებდა მათ პოეტურ მემკვიდრეობას და თანდათანობით იკვლევდა საკუთარ გზას მწერლობაში.
1820 წელს იგი სამხრეთ რუსეთში გადაასახლეს. იმხანად პუშკინმა დაამთავრა პოემა „რუსლან და
ლიუდმილა“ (გამოქვეყნდა 1820), რომელშიც ფოლკლორთან დაკავშირებული ზღაპრული ამბავი
რეალურ სინამდვილეს დაუახლოვდა და ხალხური ენით გადმოსცა. რეაქციული კრიტიკა აღაშფოთა
პოემის „მდაბალმა“ სტილმა და ენამ, მოწინავე საზოგადოება კი აღტაცებით შეხვდა ამ
თხზულებას. 1820 პუშკინს ნება დართეს გენერალ ნ. რაევსკის ოჯახთან ერთად გამგზავრებულიყო
კავკასიის მინერალურ წყლებზე, შემდეგ კი ყირიმში.
1824 წელს პოეტი ოდესიდან გადაასახლეს სოფ. მიხაილოვსკოეში, სადაც დაწერა პირველი
რეალისტური ტრაგედია რუსულ მწერლობაში „ბორის გოდუნოვი“ (1825), რომელშიც XVI-XVII
საუკუნეების მიჯნის სოციალური მოვლენები იშვიათი მხატვრული ძალით დაგვიხატა. ნიკოლოზ I-
მა გადაწყვიტა დაეახლოვებინა თავისუფლების მოყვარე პუშკინი და კარის მეხოტბედ ექცია
იგი, 1826 გადასახლებიდან გაათავისუფლებინა. პუშკინი შეეცადა თავისი პოეტური სიტყვით
გავლენა მოეხდინა მეფეზე. ლექსში „სტანსები“ (1826) იგი ნიკოლოზ I-ს სამაგალითოდ უსახავდა
პეტრე I-ის მოღვაწეობას. პეტრე I-ს ეძღვნება რომანი „პეტრე დიდის ზანგი“ (1827) და პოემა
„პოლტავა“ (1828). პუშკინი მალე დარწმუნდა მეფის ცბიერებაში. ნიკილოზ I-ის მითითებით მას
„ბორის გოდუნოვის“ დაბეჭდვაზე უარი უთხრეს, პოლიტიკური ბრალდება წაუყენეს და
დედაქალაქიდან უნებართვოდ გასვლა აუკრძალეს. პუშკინის წინაშე განსაკუთრებული სიმწვავით
დაისვა საკითხი პოეტის დანიშნულებისა და როლის, შემოქმედის თავისუფლების შესახებ
(ლექსები: „წინასწარმეტყველი“, 1826; „პოეტი“, 1827; „პოეტი და ბრბო“, 1828).