‫دوفصلنامه تخصصی «گفتمان حقوقی»‬

‫سال یازدهم‪ /‬شماره ‪ /21‬بهار و تابستان ‪1401‬‬

‫‪119-138‬‬

‫نقش حجاب در پیشگیری از جرم‬

‫سید غالمحسین محسنی‪1‬‬

‫چکیده‬
‫«امنیت» یکی از نیازهای مهم بشر در زندگی فردی و اجتماعی است‪ .‬از جمله چیزهایی‬
‫که باعث امنیت انسان میشود و به خصوص نسبت به زنان اهمیت ویژه دارد‪« ،‬حجاب»‬
‫است‪ .‬این مقاله به بررسی نقش حجاب از منظر ادیان الهی در پیشگیری از جرم و تضمین‬
‫امنیت روح و روان میپردازد و سعی میشود تا جوابهایی به این سؤال که چگونه حجاب‬
‫باعث جلوگیری از بزهدیدگی و بزهکاری میشود‪ ،‬ارائه شود‪ .‬آموزههای دینی برای رشد و‬
‫تعالی انسانیت است و توصیه اسالم به حجاب نیز یکی از راههای رشد‪ ،‬بالندگی و‬
‫شکوفایی جامعه انسانی میباشد که با درک معنای حجاب و انواع آن این موضوع بهتر‬
‫روشن میگردد‪ .‬حجاب در آموزههای اسالمی از اهمیت ویژهای برخوردار است و‬
‫همچنین دارای انواع مختلفی از جمله‪ ،‬حجاب در پوشش‪ ،‬نگاه‪ ،‬گفتار و رفتار میباشد که‬
‫رعایت آن ها باعث مصون ماندن از گناه و پیشگیری از بسیاری از جرایم است؛ جرایمی‬
‫که وقوع آن سالمت افراد و امنیت جامعه را دچار اختالل مینماید‪.‬‬

‫کلید واژهها‪ :‬کنترل‪ ،‬اجتماع‪ ،‬حجاب‪ ،‬پیشگیری‪ ،‬جرم‪ ،‬اسالم‪.‬‬

‫العالمیه نمایندگی خراسان‬ ‫‪ .1‬کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرمشناسی جامعة المصطفی‬
 ‫مقدمه‬
‫حجاب‪ ،‬قلعه و دژی است برای نگهداری از«گوهرعفاف»‪ .‬زنان پوشیده و متین‪،‬‬
‫از تمام تعرضها و وسوسههای شیطانی در اماناند‪ .‬حجاب‪ ،‬زینت است‪ ،‬آن را بر‬

‫دوفصلنامه تخصصی «گفتمان حقوقی»‪ /‬سال یازدهم‪ /‬بهار و تابستان ‪1401‬‬

‫خوبیها و زیباییهای خود بیفزایید آن گاه خواهید دید که عریانی و خودنمایی و‬
‫هوسانگیزی‪ ،‬برای کسی شخصیت نمیآورد‪ .‬حفظ شخصیت و رعایت پوشش‬
‫اسالمی‪ ،‬یک هنر است و اال ترک حجاب و عفاف از هر کس بر می آید‪.‬‬
‫یکی از راهکارهای اسالم برای پیشگیری از جرایم اخالقی و آسیبهای اجتماعی‬
‫رعایت حجاب و پوشش اسالمی است‪ .‬بر اساس مطالعات پژوهشگران در این‬
‫زمینه‪ ،‬ضعف اعتقاد به پوشش و حجاب و گرایش به غربگرایی و توجیه شکاف بین‬
‫نسلی‪ ،‬بیشتر افراد را در معرض وقوع جرایم‪ ،‬آسیبهای فرهنگی و اخالقی قرار‬
‫میدهد‪ .‬به منظور نهادینه کردن حجاب به عنوان یک ساختار فرهنگی در جامعه که‬
‫باعث کاهش جرایم همچون مزاحمت‪ ،‬شرارت‪ ،‬مفاسد اجتماعی‪ ،‬اعتیاد به مواد‬
‫مخدر و‪ ...‬میشود الزم است مدیران‪ ،‬سیاستگذاران فرهنگی واجتماعی کشور‬
‫نسبت به برنامهریزی منسجم و بهرهگیری از امکانات و پتانسیلهای موجود اقدام‬
‫کنند‪.‬‬
‫‪120‬‬

‫‪ .1‬کلیات و مفاهیم‬
‫حجاب در لغت به معنای پرده‪ ،‬چادر‪ ،‬روپوش‪ ،‬روبند(عمید‪ )814 :1631 ،‬و در‬
‫پرده کردن‪ ،‬بازداشتن‪ ،‬روگیری‪ ،‬عفاف و حیاست‪(.‬دهخدا‪)4388 /3 :1611 ،‬‬
‫در فقه نیز وقتی از معنای اصطالحی حجاب سخن به میان میآید بیشتر پوشش‬
‫بانوان مقصود است‪ ،‬به گونهای که آنان هنگام مواجه و معاشرت با افراد نامحرم بدن‬
‫خود را بپوشانند و از تبرج‪ ،‬جلوگیری نموده و از خودنمایی نیز بپرهیزند‪ .‬بنابراین‪،‬‬
‫حجاب اسالمی بانوان دو بعد ایجابی و سلبی دارد؛ بعد ایجابی آن وجوب پوشش‬
‫بدن و بعد سلبی آن حرام بودن خودنمایی در برخورد با نا محرم است‪ .‬این دو بعد‬
‫نیز باید در کنار یکدیگر باشند‪ ،‬تاحجاب اسالمی بانوان محقق شود‪(.‬مهدیزاده‪،‬‬
‫‪)01 :1681‬‬
 ‫‪ .2‬انواع حجاب‬
‫حجاب تحمیلی‪ :‬مقصود از حجاب تحمیلی‪ ،‬حجابی است که از سوی دیگران‬
‫به شخص تحمیل میگردد و خود فرد اعتقادی به آن ندارد‪ ،‬به طوری که با کمشدن‬
‫یا برداشته شدن فشارهای روحی و اعتقادی به آن ندارد به طوری که با کم شدن یا‬
‫برداشته شدن فشارهای روحی و اجتماعی فرد خود را از پایبندی به آن آزاد میداند؛‬
‫نقش حجاب در پیشگیری از جرم‪ /‬سید غالمحسین محسنی‬

‫مثل برخی از دختران که با خارج شدن از در مدرسه یا دانشگاه چادر خود را بر‬
‫میدارند و داخل کیف قرار میدهند‪.‬‬
‫حجاب تقلیدی‪ :‬حجاب آن شخصی است که با تقلید از خانواده و اطرافیان به‬
‫طور اجمالی و سربسته ارزشهای سنتی خانواده یا اجتماع را در درباره حجاب‬
‫پذیرفته است‪ ،‬ولی هنوز وارد حوزه تعقل و استدالل نشده است و برای نحوه حجاب‬
‫و پوشش خود دلیل و برهانی ندارد‪.‬‬
‫حجاب مصلحتی‪ :‬حجاب کسی است که به دلیل مبانی فکری و عقیدتی یا‬
‫ذوقی و سلیقهای خود اعتقادی به حجاب ندارد‪ ،‬ولی در عین حجاب را رعایت‬
‫میکند‪ ،‬زیرا معتقد است که صحیح نیست به ارزشهای مورد قبول و پذیرفته شده‬
‫جامعه بیاعتنایی شود‪ ،‬چون رعایت مصالح اجتماعی بر نظرات و سالیق شخصی‬
‫‪121‬‬
‫مقدم است‪.‬‬
‫ّ‬
‫حجاب تعقلی‪ :‬حجاب فردی است که به مدد فکر‪ ،‬اندیشه و عقلورزی به‬
‫حجاب و پوشش روی آورده و خود را به آن پایبند و ملتزم ساخته است و‬
‫استداللهای محکم عقلی برای انتخاب خود دارد‪ .‬علم وآگاهی و سرافرازی‪،‬‬
‫ویژگی بارز چنین حجابی است‪.‬‬
‫حجاب ّ‬
‫تعبدی‪ :‬حجاب انسانی است که ابتدا وارد رواق و حوزه خرد و عقل شده‬
‫و به مرحله «حجاب تعقلی» نایل آمده و آنگاه به دلیل پذیرش عبودیت حق تعالی‪،‬‬
‫خویش را به شرف حجاب کامل اسالمی آراسته است تا شرط بندگی را به جا آورده‬
‫ً‬
‫باشد‪ .‬دست یافتن به حجاب تعبدی‪ ،‬بدون گذار از حجاب تعقلی معموال میسر‬
‫نیست‪ ،‬زیرا تعبد بدون پشتوانه تعقل چیزی جز نوعی تقلید نخواهد بود‪ .‬مهمترین‬
‫و بارزترین ویژگی حجاب تعبدی‪ ،‬عشق ورزیدن به حجاب اسالمی و پافشاری بر‬
‫آن است‪(.‬مهدیزاده‪)05 :1681 ،‬‬
 ‫‪ .3‬حجاب در ادیان الهی‬

‫‪ .1 .3‬حجاب در دین زرتشت‬

‫«زرتشت» با توصیهها و اندرزهای خود‪ ،‬کوشیده است تا پایههای حجابی را که‬

‫دوفصلنامه تخصصی «گفتمان حقوقی»‪ /‬سال یازدهم‪ /‬بهار و تابستان ‪1401‬‬

‫ّ‬
‫زنان ایرانی به عنوان یک فرهنگ ملی در ظاهر عرف خود رعایت میکنند‪ ،‬در عمق‬
‫روح آنان مستحکم نماید و از این راه‪ ،‬ضمانت اجرای قانون حجاب را در آینده نیز‬
‫تأمین نماید و بدین سان‪ ،‬جامعه خویش را در مقابل امکان انحرافهای اخالقی‬
‫پنهان‪ ،‬بیمه کند‪.‬‬
‫قسمتی از پند و اندرزهایی که «زرتشت» به پیروان خود توصیه نموده را نقل‬
‫میکنیم‪ ،‬تا این اقدام مهم «زرتشت» بهتر نمایان گردد و حرکت او در جهت تعالی‬
‫و آموزش ریشه های «حفظ حجاب» و بیان لزوم توأم نمودن حجاب ظاهری با‬
‫ّ‬
‫عفت باطن‪ ،‬روشنتر شود‪ .‬وی میگوید‪:‬‬

‫ای نوعروسان و دامادان! روی سخنم با شماست‪ .‬به اندرزم گوش دهید و‬
‫گفتارم را به خاطر بسپارید و با غیرت‪ ،‬در پی زندگانی پاک َمنشی برآیید‪ .‬هر‬
‫یک از شما باید در کردار نیک و مهرورزی بر دیگری پیشدستی جوید تا آن‬
‫زندگانی مقدس زناشویی‪ ،‬با خوشی و ّ‬
‫خرمی همراه باشد‪ .‬ای مردان و زنان!‬
‫‪122‬‬

‫راه راست را دریابید و پیروی کنید‪ .‬هیچ گاه گرد دروغ و خوشیهای زودگذری‬
‫ّ‬
‫که تباهکننده زندگیاند‪ ،‬نگردید‪ ،‬زیرا لذتی که با بدنامی و گناه همراه باشد‪،‬‬
‫همچون زهر کشندهای است که با شیرینی درآمیخته و همانند خودش دوزخی‬
‫است‪ .‬با این گونه کارها زندگانی گیتی خود را تباه مسازید‪ .‬پاداش رهروان‬
‫نیکی‪ ،‬به کسی میرسد که هوا‪ ،‬هوس‪ ،‬خودخواهی و آرزوهای باطل را از خود‬
‫دور ساخته‪ ،‬بر نفس خویش چیره گردد‪ .‬کوتاهی و غفلت در این راه‪ ،‬پایانش‬
‫جز ناله و افسوس‪ ،‬چیز دیگری نخواهد بود‪.‬‬

‫فریبخوردگانی که دست به کردار زشت میزنند‪ ،‬گرفتار بدبختی و نیستی‬

‫خواهند شد و سرانجامشان خروش و فریاد و ناله است‪ ،‬ولی زنان و مردانی که‬
‫به اندرز و راهنمایی من گوش فرا میدهند‪ ،‬آرامش و خوشی زندگی بهره شان‬
 ‫خواهد بود و سختی و رنج از آنان دور خواهد گشت و به نیک نامی جاودانی‬
‫خواهند رسید‪(.‬یسنا‪ ،35 :‬پندهای ‪)3-8‬‬
‫و در کتاب « َو ْندی داد» این جمله به طور ّ‬
‫مکرر آمده است‪:‬‬

‫کالم ایزدی است‪ ،‬که کردار زشت را نابود میکند‪ :‬از تو ای مرد! خواهش‬
‫میکنم پیدایش و فزونی را پاک و پاکیزه ساز! از تو ای زن! خواهش میکنم تن‬
‫نقش حجاب در پیشگیری از جرم‪ /‬سید غالمحسین محسنی‬

‫و نیرو را پاک و پاکیزه ساز! آرزو دارم صاحب فرزند باشی و شیر تو فراوان‬
‫شود‪(.‬وندی داد‪ ،573 :‬بند ‪)10‬‬

‫‪ .2 .3‬حجاب در دین یهود‬

‫حجاب در بین زنان قوم یهود‪ ،‬مطلبی نیست که کسی بتواند آن را مورد انکار یا‬
‫مورخین‪ ،‬نه تنها از مرسوم بودن حجاب در بین زنان یهود‬‫مورد خدشه قرار دهد‪ّ ،‬‬
‫سخن گفتهاند‪ ،‬بلکه به افراطها و سختگیریهای بیشمار آنان نیز در این زمینه‬
‫تصریح کردهاند‪.‬‬

‫اگر چه پوشش‪ ،‬در بین عرب مرسوم نبود و اسالم‪ ،‬آن را به وجود آورد‪ ،‬ولی در‬
‫‪123‬‬ ‫ملل غیر عرب به شدیدترین شکل‪ ،‬رواج داشت‪ .‬در ایران و در بین یهود و‬
‫مللی که از فکر یهود پیروی میکردند‪ ،‬حجاب‪ ،‬به مراتب شدیدتر از آنچه‬
‫ّ‬
‫اسالم میخواست وجود داشت‪ .‬در بین این ملتها وجه و کفین(صورت و‬
‫کف دستها) هم پوشیده میشد‪ .‬حتی در بعضی از ملتها سخن از پوشیدن‬
‫زن و چهره زن نبود‪ ،‬بلکه سخن از قایم کردن زن بود و این فکر را به صورت‬
‫عادت سفت و سخت درآورده بودند‪(.‬اشتهاردی‪)30 :1571 ،‬‬
‫یک ِ‬
‫ً‬ ‫ً‬
‫ویل دورانت که معموال سعی میکند موارد برهنگی یا احیانا تزیینات و آرایشهای‬
‫زنان هر قوم را با آب و تاب نقل کند تا آن را طبیعی جلوه دهد‪ ،‬در این مورد میگو ید‪:‬‬

‫در طول قرون وسطا‪ ،‬یهودیان همچنان زنان خویش را با البسه فاخر‬
‫میآراستند‪ ،‬لیکن به آنها اجازه نمیدادند که با سر عریان به میان مردم روند‪.‬‬
‫نپوشاندن موی سر‪ ،‬خالفی بود که مرتکب را مستوجب طالق میساخت‪ .‬از‬
‫جمله تعالیم شرعی یکی آن بود که مرد یهودی نباید در حضور زنی که موی‬
‫سرش هویداست‪ ،‬دست دعا به درگاه خدا بردارد‪.‬‬

‫او در توصیف زنان یهودی میگوید‪:‬‬

‫دوفصلنامه تخصصی «گفتمان حقوقی»‪ /‬سال یازدهم‪ /‬بهار و تابستان ‪1401‬‬

‫ّ‬
‫تعدد زوجات‪ ،‬به طرز شایان ّ‬
‫توجه‪ ،‬منزه از خطایا‬ ‫زندگی جنسی آنان علی رغم‬
‫بود زنان آنان دوشیزگانی محجوب‪ ،‬همسرانی ساعی‪ ،‬مادرانی پر ازمهر و امین‬
‫ّ‬
‫بودند و از آنجاکه زود وصلت میکردند‪ ،‬فحشا به حداقل‪ ،‬تخفیف پیدا‬
‫میکرد‪(.‬ویل دورانت‪)35 /15 :1533 ،‬‬
‫ّ‬ ‫ّ‬
‫در کتاب مقدس یهودیان‪ ،‬موارد متعددی یافت میشود که به طور صریح و یا‬
‫ضمنی‪ ،‬حجاب و پوشش زن و مسائل مربوط به آن‪ ،‬مورد تأیید قرار گرفته است‪ .‬در‬
‫برخی از آنها لفظ «چادر» و «برقع» به کار رفته است که نشانگر کیفیت پوشش‬
‫ْ‬
‫زنان آن عصر است‪ .‬در « ِسفر پیدایش» تورات‪ ،‬چنین میخوانیم‪:‬‬

‫و رفقه‪ ،‬چشمان خود را بلند کرد و اسحاق را دید و از شتر خود فرود آمد‪ ،‬زیرا‬
‫که از خادم پرسید‪« :‬این مرد کیست که در صحرا به استقبال ما میآید؟» و‬
‫خادم گفت‪« :‬آقای من است»‪ .‬پس برقع خود را گرفته‪ ،‬خود را پوشانید‪(.‬سفر‬
‫ِ‬ ‫‪124‬‬
‫پیدایش‪ ،‬باب ‪ ،54‬فقره ‪ 34‬و ‪)33‬‬
‫درباره ممنوعیت ّ‬
‫تشبه مرد و زن به یکدیگر در «تورات» آمده است‪:‬‬

‫متاع مرد‪ ،‬بر زن روا نباشد و مرد‪ ،‬لباس زن نپوشد‪ ،‬زیرا هر که این کند‪ ،‬مکروه‬
‫یهوه(خدای تو) است(تورات‪ ،‬سفر تثنیه‪ ،‬باب ‪ ،55‬فقره ‪)3‬‬

‫در «تورات» درباره نزول عذاب در اثر آرایش دختران یهود برای بیگانگان آمده‬
‫است‪:‬‬

‫و خداوند میگوید از این جهت که دختران صهیون ّ‬

‫متکبرند و با گردن افراشته‬
‫و غمزات چشم‪ ،‬راه میروند و به ناز میخراماند و به پاهای خویش‪ ،‬خلخالها‬
‫ْ‬ ‫َ‬
‫رق سر دختران صهیون را کل خواهد‬ ‫را به صدا میآورند‪ .‬بنابراین‪ ،‬خداوند ف ِ‬
‫ساخت و خداوند‪ ،‬عورت ایشان را برهنه خواهد نمود‪ ،‬و در آن روز‪ ،‬خداوند‬
 ‫زینت خلخالها و پیشانی بندها و هاللها را دور خواهد کرد‪ ،‬و گوشوارها و‬
‫دستبندها و روبندها‪ ،‬و دستارها و زنجیرها و کمربندها و عطردانها و تعویذها‬
‫را‪ ،‬و انگشترها و حلقههای بینی را‪ ،‬و رداها و شالها و کیسهها را و آینهها و‬
‫کتانهای نازک و عمامهها و برقعها را‪ ،‬و واقع میشود که به عوض عطریات‪،‬‬
‫عفونت خواهد شد و به عوض کمربند‪ ،‬ریسمان و به عوض موهای بافته‪ ،‬کلی‬
‫ّ‬
‫و به عوض سینهبند‪ ،‬زنار پالس و به عوض زیبایی‪ ،‬سوختگی خواهد بود‪،‬‬
‫نقش حجاب در پیشگیری از جرم‪ /‬سید غالمحسین محسنی‬

‫مردانت به شمشیر و شجاعانت در جنگ خواهند افتاد‪ ،‬و دروازه های وی‪،‬‬
‫ناله و ماتم خواهند کرد و او خراب شده‪ ،‬بر زمین خواهد نشست‪(.‬تورات‪،‬‬
‫کتاب اشعیاء نبی‪ ،‬باب سوم‪ ،‬فقره ‪)13-53‬‬

‫در تورات‪ ،‬از چادر و برقع و روبندهای که زنان با آن‪ ،‬سر و صورت و اندام خویش‬
‫ً‬
‫را میپوشاندهاند‪ ،‬صریحا نام برده شده است که نشانگر کیفیت پوشش زنان است‪.‬‬
‫برای نمونه در تورات کتاب «روت» میخوانیم‪:‬‬

‫بوعز گفت‪ :‬زنهار کسی نفهمد که این زن به خرمن آمده است‪ ،‬و گفت‪:‬‬
‫چادری که بر توست‪ ،‬بیاور و بگیر‪ .‬پس آن را بگرفت و او شش کیل جو پیموده‬
‫بر وی گذارد و به شهر رفت‪(.‬تورات‪ ،‬کتاب روت‪ ،‬باب دوم‪ ،‬فقره ‪)8-10‬‬
‫‪125‬‬
‫ویل دورانت در مورد عروس یهودا مینویسد‪:‬‬
‫ً‬
‫اگر زنی به نقض قانون یهود میپرداخت‪ ،‬چنان که مثال بی آنکه چیزی بر سر‬
‫داشت به میان مردم میرفت‪ ،‬و یا در شارع عام نخ میرشت‪ ،‬یا بر هر سنخی‬
‫از مردان درد دل می کرد‪ ،‬یا صدایش آن قدر بلند بود که چون در خانهاش‬
‫ّ‬
‫تکلم مینمود‪ ،‬همسایگانش میتوانستند سخنان او را بشنوند‪ ،‬در آن صورت‪،‬‬
‫مرد حق داشت بدون پرداخت مهریهای او را طالق دهد‬

‫او همچنین مینویسد‪:‬‬

‫و به استعمال سرخاب و سرمه‪ ،‬نکوهیده میشمردند‪ .‬موافق بودند که مرد باید‬

‫برای پوشاک زن خویش سخاوتمندانه خرج کند‪ ،‬لیکن غرض آن بود که زن‪،‬‬
‫خود را برای شوهر خویش بیاراید نه برای سایر مردها‪(.‬ویل دورانت‪:1533 ،‬‬
‫‪)50 /15‬‬

‫‪ .3 .3‬حجاب در مسیحیت‬

‫دوفصلنامه تخصصی «گفتمان حقوقی»‪ /‬سال یازدهم‪ /‬بهار و تابستان ‪1401‬‬

‫ّ‬
‫همان طور که اشاره شد‪ ،‬ادیان الهی به خاطر تناسبشان با فطرت و احکام کلی‪،‬‬
‫جهت و شیوه واحدی دارند‪ .‬در مسیحیت‪ ،‬همانند دین زرتشت و یهود‪ ،‬حجاب زنان‬
‫امری واجب به شمار میآمده است‪« .‬جرجی زیدان» دانشمند مسیحی دراینباره‬
‫میگوید‪:‬‬

‫اگر مقصود از حجاب‪ ،‬پوشانیدن تن و بدن است‪ ،‬این وضع‪ ،‬قبل از اسالم و‬
‫حتی پیش از ظهور دین مسیح‪ ،‬معمول بوده است و آثار آن هنوز در خود اروپا‬
‫باقی مانده است‪ .‬مسیحیت نه تنها احکام شریعت یهود در مورد حجاب زنان‬
‫را تغییر نداده و قوانین شدید آن را استمرار بخشیده است‪ ،‬بلکه در برخی موارد‪،‬‬
‫قدم را فراتر نهاده و با تأکید بیشتری وجوب حجاب را مطرح ساخته است‪،‬‬
‫ّ‬
‫زیرا در شریعت یهود‪ ،‬تشکیل خانواده و ازدواج‪ ،‬امری مقدس محسوب‬
‫میشد و حتی در کتاب «تاریخ تمدن» آمده است که ازدواج در سن بیست‬
‫سالگی اجباری بود‪ ،‬اما از دیدگاه مسیحیت که ّ‬
‫تجرد‪ ،‬مقدس شمرده شده‬ ‫‪126‬‬
‫است جای هیچ شبهه ای باقی نخواهد ماند که برای از بین رفتن تحریک و‬
‫تهییج‪ ،‬این مکتب‪ ،‬زنان را به رعایت پوشش کامل و دوری از آرایش و تزیین‪،‬‬
‫به صورت شدیدتری فراخوانده است‪.‬‬

‫در این ارتباط‪ ،‬نگاهی به «انجیل» میاندازیم‪:‬‬

‫و همچنین زنان خویشتن را بیارایند به لباس مزین به حیا و پرهیز‪ ،‬نه به زلفها‬
‫و طال و مروارید و رخت گرانبها‪ ،‬بلکه چنان که زنانی را میشاید که دعوای‬
‫دینداری میکند به اعمال صالحه‪(.‬انجیل‪ ،‬رساله پولس به تیموناؤس‪ ،‬باب‬
‫ّدوم‪ ،‬فقره ‪)1-13‬‬
‫همچنین ای زنان‪ ،‬شوهران خود را اطاعت نمایید تا اگر بعضی نیز مطیع کالم‬
‫نشوند‪ ،‬سیرت زنان ایشان را بدون کالم دریابد‪ ،‬چون که سیرت طاهر و خدا‬
‫ّ‬
‫ترس شما را ببینند‪ .‬و شما را زینت ظاهری نباشد از بافتن موی و متحلی شدن‬
 ‫فاسد روح‬
‫به طال و پوشیدن لباس‪ ،‬بلکه انسانیت باطنی قلبی در لباس غیر ِ‬
‫حلیم و آرام که نزد خدا گران بهاست‪ ،‬زیرا بدین گونه‪ ،‬زنان مقدسه در سابق‬
‫نیز که متوکل به خدا بودند‪ ،‬خویشتن را زینت مینمودند و شوهران خود را‬
‫اطاعت میکردند‪ .‬مانند ساره که ابراهیم را مطیع بود و او را آقا میخواند و‬
‫شما دختران او شدهاید‪ (.‬رساله پطرس‪ ،‬باب سوم‪ ،‬فقره ‪)1-3‬‬
‫نقش حجاب در پیشگیری از جرم‪ /‬سید غالمحسین محسنی‬

‫‪ .4 .3‬حجاب در دین اسالم‬

‫اسالم که آخرین دینی الهی و در حقیقت کامل ترین دین است و برای همیشه و‬
‫همه بشریت‪ ،‬از طرف خداوند عالم‪ ،‬نازل شده است‪ ،‬لباس را «هدیه الهی» معرفی‬
‫نموده و لزوم پوشش زنان را با تعدیل و انتظام مناسبی به جامعه انسانی ارزانی داشته‬
‫است‪ .‬از انحرافها و یا افراط و تفریطهایی که پیرامون پوشش زنان وجود داشته‬
‫ّ‬
‫است اجتناب نموده و در تشریح قانون‪ ،‬حد و مرزی متناسب با غرایز انسانی را در‬
‫نظر گرفته است‪.‬‬
‫در حجاب اسالمی‪ ،‬سهلانگاریهای مضر و سختگیریهای بیمورد‪ ،‬وجود‬
‫ندارد‪ .‬حجاب اسالمی آن گونه که غرب تبلیغ میکند‪ ،‬به معنای حبس زن در خانه‬
‫یا پردهنشینی و دوری از شرکت در مسائل اجتماعی نیست‪ ،‬بلکه بدین معناست که‬
‫‪127‬‬
‫زن در معاشرت خود با مردان بیگانه‪ ،‬موی سر و اندام خود را بپوشاند و به جلوه گری‬
‫و خودنمایی نپردازد‪.‬‬
‫با ّ‬
‫توجه به غریزه قدرتمند جنسی‪ ،‬احکام و دستورهای اسالم‪ ،‬تدابیری است که‬
‫خداوند برای تعدیل و رام کردن و همچنین ارضای صحیح این غریزه‪ ،‬تشریح فرموده‬
‫است‪.‬‬

‫‪ .5 .3‬حجاب در قرآن کریم‬

‫در قرآن کریم‪ ،‬آیاتی چند به طور صریح‪ ،‬در مورد وجوب حجاب و حد و کیفیت‬
‫آن نازل شده است‪.‬‬
‫َ‬ ‫ْ ْ‬ ‫َ ِّ ْ ْ َ‬
‫ات یغضض َن ِم ْن أ ْب َص ِار ِه َّن‬ ‫در سوره مبارکه «نور» آمده است‪« :‬وقل للمؤ ِمن ِ‬
‫ََ‬ ‫ْ ْ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫یح َف ْظ َن فر َ‬
‫وجه َّن َوال ْیب ِد َین ِز َین َته َّن ِإال َما ظ َه َر ِم ْن َها َولیض ِر ْب َن ِبخم ِر ِه َّن علی‬ ‫َو ْ‬
‫َ َ‬ ‫َ َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬
‫یوب ِه َّن َوال ْیب ِد َین ِز َین َته َّن ِإال ِلبعول ِت ِه َّن أ ْو َآب ِائ ِه َّن أ ْو َآباء بعول ِت ِه َّن أ ْو أ ْب َن ِائ ِه َّن أ ْو أ ْب َناء‬
‫ج ِ‬
 ‫َ ْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ََ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ َ ْ‬
‫بعول ِت ِه َّن أ ْو ِإخ َو ِان ِه َّن أ ْو َب ِنی ِإخ َو ِان ِه َّن أ ْو َب ِنی أخ َو ِات ِه َّن أ ْو ِن َس ِائ ِه َّن أ ْو َما َملکت أی َمانه َّن‬
‫ات ِّالن َساء‬ ‫َ َّ َ َ ْ ْ ْ َ َ ِّ َ َ ِّ ْ َّ َ َ ْ ْ َ َ َ َ ْ َ‬
‫أ ِو الت ِاب ِعین غ ِیر أو ِلی ِاْلرب ِة ِمن الرج ِال أ ِو الطف ِل ال ِذین لم یظهروا علی عور ِ‬
‫َ‬ ‫َ ْ‬ ‫َ َّ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ‬
‫َوال یض ِر ْب َن ِبأ ْرج ِل ِه َّن ِل ْیعل َم َما یخ ِف َین ِمن ِز َین ِت ِه َّن َوتوبوا ِإلی الل ِه َج ِم ًیعا أ َیها الم ْؤ ِمنون‬
‫َ َ َّ ْ ْ‬

‫دوفصلنامه تخصصی «گفتمان حقوقی»‪ /‬سال یازدهم‪ /‬بهار و تابستان ‪1401‬‬

‫کم تف ِلحون»‪(.‬نور‪)61 :‬‬ ‫لعل‬
‫و به مردان مؤمن بگو که چشمهای خود را فروپوشند و نیز دامان خویش را‪ ،‬که‬
‫برای ایشان پاکیزهتر است‪ .‬همانا خداوند به آنچه انجام میدهند‪ ،‬آگاه است‪ .‬و به‬
‫بانوان با ایمان بگو چشمهای خود را فرو پوشند و عورتهای خود را از نگاه دیگران‬
‫پوشیده نگاه دارند و زینتهای خود را جز آن مقداری که ظاهر است‪ ،‬ننمایند و‬
‫زینتهای خود را آشکار نسازند‪ ،‬مگر برای شوهرانشان‪ ،‬پدرانشان‪ ،‬پدر شوهرانشان‪،‬‬
‫پسران همسرانشان‪ ،‬برادرانشان‪ ،‬پسر برادرانشان‪ ،‬زنان همکیششان‪ ،‬کنیزانشان‪،‬‬
‫مردان سفیهی که تمایلی به زنان ندارند‪ ،‬و یا کودکانی که از امور جنسی‬
‫بیاطالعاند(غیر ممیز)‪ .‬و پاهای خود را بر زمین نکوبند تا زینتهای پنهانشان‬
‫آشکار شود‪ .‬و همگی به سوی خداوند باز گردید‪ ،‬ای مؤمنان! باشد که رستگار‬
‫شوید‪.‬‬
‫همچنین در سوره احزاب آمده است‪:‬‬
‫َ‬ ‫ََ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ِّ َ‬ ‫َ‬
‫«یا أ َیها َّالن ِبی قل ِّل ْز َو ِاجک َو َب َن ِاتک َو ِن َساء الم ْؤ ِم ِن َین ید ِن َین عل ِیه َّن ِمن َجال ِب ِیب ِه َّن‬ ‫‪128‬‬
‫َ َّ َ‬ ‫ْ ََ َ‬ ‫َ َ َ َ‬
‫ذ ِلک أ ْدنی أن ْیع َرف َن فال ْیؤذ َین َوکان الله غف ًورا َّر ِح ًیما»‪(.‬احزاب‪)08 :‬‬
‫ای پیامبر! به همسران و دختران خویش و بانوان با ایمان بگو که روپوش خود را‬
‫تعرض هوسرانان قرا نگیرند‬ ‫برگیرند تا به عفاف و حریت شناخته شوند و مورد آزار و ّ‬
‫و خداوند‪ ،‬آمرزنده و مهربان است‪.‬‬
‫در آیه ‪ 65‬همین سوره میخوانیم‪:‬‬
‫َّ َ َّ َ َ َ ْ َ ْ َ ْ َ ْ َ ْ َ َ َّ‬ ‫ََ‬ ‫َ‬
‫«یا ِن َساء َّالن ِبی ل ْست َّن کأح ٍد ِّم َن ِّالن َساء ِإ ِن اتقیتن فال تخضعن ِبالقو ِل فیطمع ال ِذی‬
‫ً‬ ‫ٌ ْ َ ً‬ ‫َْ‬
‫ِفی قل ِب ِه َم َرض َوقل َن ق ْوال َّم ْعروفا»‪(.‬احزاب‪)65 :‬‬
‫ای زنان پیامبر! شما اگر تقوا داشته باشید‪ ،‬همانند دیگران نیستید‪ .‬بنابراین‪ ،‬هرگز‬
‫نرم و نازک با مردان‪ ،‬سخن مگویید تا آن که دلش بیمار است‪ ،‬به طمع افتد‪ .‬بلکه‬
‫متین و نیکو سخن بگویید و خانه را منزلگاه خویش قرار دهید و هرگز مانند دوره‬
 ‫جاهلیت نخستین(برای نامحرمان) آرایش و خودآرایی نکنید و نماز را برپا دارید و‬
‫زکات را بپردازید و از خدا و رسولش اطاعت نمایید‪.‬‬

‫‪ .4‬نقش حجاب در پیشگیری از جرایم‬

‫‪ .1 .4‬آثار فردی حجاب‬

‫نقش حجاب در پیشگیری از جرم‪ /‬سید غالمحسین محسنی‬

‫أ) مصونیت و امنیت زن‬

‫انسان در پناه محافظ‪ ،‬احساس آرامش بشتری دارد و در صورت پیشامدهای‬

‫احتمالی از مصونیت آن برخور دار است‪ .‬پوشش دینی نیز نگهبان زن از نگاههای‬
‫آلوده و آسیبهای احتمالی است که به زن مصونیت و آرامش میدهد و هر چه این‬
‫پوشش کاملتر شود‪ ،‬در صورت امنیت و حفاظت آن باالتر میرود‪(.‬اکبری‪:1681 ،‬‬
‫‪)116‬‬
‫حفظ حریم زن باعث مصونیت او میشود و اولین اثر را بر آرامش روحی وی‬
‫دارد‪ ،‬زیرا در سا یه محفوظ ماندن این حریم بین خود و نامحرم‪ ،‬احساس امنیت‬
‫میکند و هیچ کسی جرئت تعرض را پیدا نمی کند‪ .‬امام علی‪ ‬در نامه ‪61‬‬
‫‪129‬‬ ‫نهجالبالغه به صراحت میفرماید‪« :‬به درستی که شدت حجاب برای حفظ زنان‬
‫توصیه شده است»‪(.‬دشتی‪)646 :1681 ،‬‬
‫حجاب باعث میشود زن از تعرضات مردان هوسران مصون بماند و مایه امنیت‬
‫زن و آسایش در جامعه است‪ .‬زنان و دخترانی که در جامعه خودآرایی‪ ،‬خودنمایی‪،‬‬
‫جلوه فروشی و طنازی میکنند در معرض برخوردهای زشت و مزاحمتهای‬
‫خیابانی قرار گرفته یا با رفتارهای خیلی خشن همچون ربودن شده بودن و تجاوز به‬
‫عنف مواجه میشوند؛ حجاب محدویتی برای مردان هوسران و مصونیتی برای زنان‬
‫پاک دامن است‪(.‬طیب‪)11 :1614 ،‬‬

‫ب) سالمت جسمی‬

‫حجاب‪ ،‬زمینههای فساد را از بین میبرد و از این طریق نقش خود را در سالمت‬
‫جسمی افراد جامعه ایفا میکند‪ .‬اگر در جوامع بشری حجاب و پوشش بانوان‬
‫رعایت شود به طور قطع بر روابط جنسی زن و مرد ضوابط و قوانینی حاکم خواهد‬
‫شد و جوامع با این همه ناهنجاری و چالشهای روبهرو نخواهد شد‪.‬‬
‫دهها میلیون بیماران مقاربتی و میلیاردها دالر بودجه معالجه آنها و میلیونها‬

‫دوفصلنامه تخصصی «گفتمان حقوقی»‪ /‬سال یازدهم‪ /‬بهار و تابستان ‪1401‬‬

‫کودک بی سرپرست تنها گوشه ای از این چالشها را نشان میدهد که همه و همه‬
‫ً‬
‫در اثر روابط نامشروع به وجود میآید و این روابط نیز عمدتا نشئت گرفته از برهنگی‬
‫و بد حجابی زانان است‪(.‬همان)‬

‫ج) آرامش روانی‬

‫یکی از علل لزوم پوشش و ممنوع ساختن دلربایی و جلوه گری زن در اسالم و‬
‫جلو گیری از تحریک‪ ،‬تهییج و التهاب غریزه در یاصفت و بسیار نیرومند جنسی‬
‫است‪ ،‬زیرا پوشش و ایجاد حریم بین دو جنس مخالف از ایجاد هیجان و التهابات‬
‫غریزه جنسی کاسته از طوفانی و شعلهور گشتن و تبدیل به یک عطش روحی‬
‫اشباعناپذیر و خطر آفرینی تمایل جنسی جلوگیری میکند‪.‬‬

‫نبودن حریم میان زن ومرد موجب بر افروختن شعله غریزه جنسی میشود‪.‬‬
‫این غریزه در صورت التهاب و تهییج به صورت یک عطش روحی افزون طلب‬
‫‪130‬‬
‫واشباع ناپذیر در میآید و چون ارضای آن در همه موارد ممکن و میسر نیست‬
‫یا سبب پیدایش انواع وازدگی‪ ،‬عقدهها و بیماریهای روحی میشود یا موجب‬
‫شکلگیری و تحقق تجاوز و جنایتهای فجیع دیگر در سطح جامعه‬
‫میشود‪(.‬محمدی آشنایی‪ ،‬پوشش و حجاب‪ ،‬ص ‪(43‬‬

‫روانشناسان معتقدند بسیاری از اختالت فکری و روحی و روانی زاییده تحریکات‬

‫مداوم عصبی است و این تحریکات و هیجانات عصبی منشأ بسیاری از بیماریهای‬
‫جسمی و روانی میشود‪ .‬ازاینرو باید گفت اگر میخواهیم مردم جامعه در کمال‬
‫سالمتی و صحت زندگی کنند و بیماریهای روحی و روانی در بین آنها به حداقل‬
‫برسد چاره ای نداریم جز اینکه با تمام امکانات به ترویج فرهنگ و االی حجاب در‬
‫جامعه همت بگماریم‪(.‬سبطین‪(114 :1643 ،‬‬
 ‫‪ .2 .4‬اثرات خانوادگی حجاب(مرزداری لذت جنسی)‬

‫یکی از فواید مهم حجاب در بعد خانوادگی‪ ،‬اختصاص یافتن التذاذهای جنسی‬
‫به محیط خانواده و در کادر ازدواج مشروع است‪ .‬اختصاص مذکور‪ ،‬باعث پیوند و‬
‫اتصال قویتر زن و شوهر و در نتیجه‪ ،‬استحکام بیشتر کانون خانواده و بر عکس‪،‬‬
‫فقدان حجاب باعث انهدام نهاده خانوده میگردد‪).‬مهدیزاده‪(66 :1681 ،‬‬
‫نقش حجاب در پیشگیری از جرم‪ /‬سید غالمحسین محسنی‬

‫اسالم میخواهد همه گونه التذاذات جنسی‪ ،‬چه لمسی چه بصری و چه سمعی‬
‫در قالب ضابطه و قانون در انحصار خانواده باشد تا زن و مرد با تمام وجود در کنار‬
‫یگدیگر و در مسیر احداث و تشکیل خانوده و نگهداری و تداوم آن در حد یک سنگر‬
‫محکم کوشش و اقدام نمایند‪.‬‬
‫یکی از نویسندگان‪ ،‬تأثیر برهنگی را در اضمحالل و خشکیدن درخت تنومند‬
‫خانواده‪ ،‬این گونه بیان کرده است‪:‬‬

‫در جامعه ای که برهنگی بر آن حاکم است‪ ،‬هر زن و مردی‪ ،‬همواره در حال‬

‫مقایسه است؛ مقایسه آنچه دارد با آنچه ندارد؛ و آنچه ریشه خانوده را‬
‫ً‬
‫میسوزاند این است که این مقایسه آتش هوس را در زن و شوهر و مخصوصا‬
‫‪131‬‬
‫در وجود شوهر دامن می زند‪ .‬زنی که بیست یا سی سال در کنار شوهر خود‬
‫زندگی کرده و با مشکالت زندگی جنگیده و در غم و شادی او شریک بوده‬
‫است‪ ،‬پیداست که اندکاندک بهار چهرهاش شکفتگی خود را از دست‬
‫میدهد و روی در خزان میگذارد‪ .‬در چنین حالی که سخت محتاج عشق و‬
‫مهربانی و وفاداری همسر خویش است‪ ،‬ناگهان زن جوانتری از راه میرسد‬
‫و در کوچه و بازار‪ ،‬اداره و مدرسه‪ ،‬با پوشش نامناسب خود‪ ،‬به همسر او‬
‫فرصت مقایسهای میدهد؛ و این مقدمهای میشود برای ویرانی اساس‬
‫خانواده و بر باد رفتن امید زنی که جوانی خود را نیز بر باد داده است؛ و همهی‬
‫خواهران جوان البد میدانند که هیچ جوانی نیست که به میانسالی و پیری‬
‫نرسد و البد میدانند که اگر امروز آنان جوان و با طراوتاند در فردای‬
‫بی طراوتی آنان‪ ،‬باز هم جوانانی هستند که بتوانند برای خانواده فردای آنها‪،‬‬
‫همان خطری را ایجاد کنند که خود آنان امروز برای خانوادهها ایجاد‬
‫میکنند‪(.‬قائمی‪)334 :1575 ،‬‬
 ‫‪ .3 .4‬آثار حجاب در اجتماعی‬

‫‪ .1 .3 .4‬حجاب و امنیت اخالقی جامعه‬

‫همواره باید هرچه به سالمت اخالق لطمه میزند‪ ،‬ریشه کن شود و هر چه‬

‫دوفصلنامه تخصصی «گفتمان حقوقی»‪ /‬سال یازدهم‪ /‬بهار و تابستان ‪1401‬‬

‫سالمت اخالق جامعه را تضمین میکند‪ ،‬تقویت گردد‪ .‬هرچه گرایش جامه به‬
‫حجاب شدت یابد‪ ،‬از مفاسد اخالقی و اجتماعی‪ ،‬کاسته میشود‪ .‬سالمت اخالق‬
‫جامعه‪ ،‬از اهداف عالیه اسالم است‪ .‬پیامبراکرم فرمودند‪« :‬بعثت التمم مکارم‬
‫االخالق»؛ من برای تمام کردن مکارم اخالق‪ ،‬مبعث شدم» حجاب زن‪ ،‬به نص‬
‫قرآن کریم‪ ،‬عفاف اوست و عفاف او‪ ،‬خدمتی است به سالمت جامعه‪.‬‬
‫زن با پو شش شرعی خود‪ ،‬خانواده را استوار و پابرجا میسازد و بیهوده‪ ،‬افراد را‬
‫تحریک نمی کند و هوسها را بر نمی انگیزد و مردم را به مفسده نمی کشاند‪ .‬زن‬
‫باپذیرش حجاب اسالمی‪ ،‬بزرگ ترین و ارزنده ترین خدمات را به خانوادهها و‬
‫جوانها و باالخره جامعه میکند؛ زیرا اخالق وپاکی وفضیلت را رونق و رواج‬
‫بخشد‪.‬‬
‫زنانی که جسم خود را پر بهاتر از آن میدانند که اجازه دهند‪ ،‬هر چشمی از آن‬
‫تمتع گیرد‪ ،‬هر هوسی بدان گرایش یابد‪ ،‬مسند واالی فضیلت نشستهاند‪ .‬کار این‬ ‫‪132‬‬
‫گونه زنان پیامبر گونه است‪ ،‬زیرا بعثت پیامبران‪ ،‬به منظور تکمیل و تتمیم اخالق‬
‫است‪.‬‬
‫اسالم از بیحجابی و بدحجابی بیزار و متنفر است‪ ،‬زیرا اینهایند که با متزلزل‬
‫کردن اخالق و فضیلت‪ ،‬اسالم را در بین مردم‪ ،‬ضعیف و لگد مال میکنند‪ .‬زنان با‬
‫حجاب‪ ،‬خدمت گذارواقعی دین و اخالق و زنان بی حجاب و بد حجاب‪ ،‬عامل‬
‫براندازی و بنیان کنی دین واخالقاند‪.‬‬
‫حجاب زن موجبات حاکمیت آرامش بر اجتماع را فراهم میسازد و گونهای‬
‫آرامش اجتماعی را در پی دارد‪ .‬حجاب زن از آنجا که کامیابیهای مشروع را در پی‬
‫خواهد آورد باعث سالمت جامعه و تعمیق گونهای بهداشت روانی و اجتماعی در‬
‫سطح جامعه و استواری نظام اجتماعی میگردد‪(.‬تابعی و اکبری بورنگ‪:1640 ،‬‬
‫‪)583‬‬
 ‫‪ .2 .3 .4‬حجاب و حفظ نیروی کار در اجتماع‬

‫یکی از فواید مهم حجاب در بعد اجتماعی‪ ،‬حفظ و استیفای نیروی کار در سطح‬
‫جامعه است‪ .‬در مقابل‪ ،‬بیحجابی و بدحجابی باعث کشاندن لذتهای جنسی از‬
‫محیط و کادر خانواده به اجتماع‪ ،‬و در نتیجه‪ ،‬تضعیف نیروی کار افراد جامعه‬
‫میگردد‪ .‬بدون تردید‪ ،‬مردی که در خیابان‪ ،‬بازار‪ ،‬اداره‪ ،‬کارخانه و… همواره با‬
‫نقش حجاب در پیشگیری از جرم‪ /‬سید غالمحسین محسنی‬

‫محرک و مهیج زنان بدحجاب و آرایش کرده مواجه باشد‪ ،‬تمرکز نیروی‬ ‫قیافههای ّ‬
‫کار او کاهش مییابد‪ .‬به خالف نظامها و کشورهای غربی‪ ،‬که میدان کار و‬
‫فعالیتهای اجتماعی را با لذتجوییهای جنسی درهم میآمیزند‪ ،‬اسالم‬
‫میخواهد با رعایت حجاب و پوشش‪ ،‬محیط اجتماع از اینگونه لذتها پاک شده‬
‫و لذتهای جنسی‪ ،‬فقط در کادر خانواده و با ازدواج مشروع انجام شود‪(.‬همان)‬

‫‪ .5‬پیامدهای بی حجابی بر خانواده وجامعه‬

‫‪ .1 .5‬تهدید خانواده‬

‫نقش حجاب و پوشش اسالمی در سالمت و استمرار پیوند خانوادگی غیرقابل‬

‫‪133‬‬
‫انکار است‪ .‬با افزایش برهنگی در جهان‪ ،‬طالق و ازهم گسیختگی زندگی زناشویی‬
‫در دنیا باال رفته‪ ،‬خانواده ها به سادگی متالشی می شوند و کودکان بی سرپرست‬
‫میمانند‪ .‬مشکالتی که به دنبال بی حجابی و بدحجابی است‪ ،‬کانون گرم خانواده را‬
‫تهدید کند‪.‬‬
‫اسالم و دیگر ادیان به این نتیجه رسیده اند که نظام خانواده باید محفوظ بماند و‬
‫زن و مرد باید به یکدیگر وفادار باشند تا محیط دل پذیری برای تربیت فرزندان فراهم‬
‫آورند‪ ،‬اما در جامعه ای که برهنگی بر آن حاکم است زن و مرد همواره در حال‬
‫مقایسه اند؛ مقایسه آنچه دارند با آنچه ندارند؛ این مقایسه ها به آتش هوس افراد به‬
‫ویژه مرد دامن می زند‪ .‬برخی مردان با نگاه آلوده به زیباییهای ظاهری زنان نامحرم‬
‫و مقایسه آن زنان با همسران خویش زمینههای عیبجویی‪ ،‬تحقیر و بیاحترامی به‬
‫همسرانشان را در خود ایجاد میکنند که این سبب بروز اختالف و در نهایت طالق‬
‫و جدایی خواهد شد‪.‬‬
‫در محیطی که حجاب رعایت میشود‪ ،‬همسران فقط به یکدیگر تعلق دارند‪،‬‬
‫احساسات و عشق و عواطف آنها فقط برای یکدیگر است‪ ،‬ولی در بازار برهنگی‬
‫زنان به صورت کاالی مشترکی در میآید و قداست در پیمان زناشویی برای آنها‬

‫دوفصلنامه تخصصی «گفتمان حقوقی»‪ /‬سال یازدهم‪ /‬بهار و تابستان ‪1401‬‬

‫مفهومی نخواهد داشت‪ .‬در چنین محیطی خانوادهها به سرعت متالشی میشوند و‬
‫کودکان بیسرپرست میمانند‪.‬‬

‫‪ .2 .5‬انحراف استعدادها‬

‫جامعهای که به وسیله بد حجابی ملتهب شده‪ ،‬استعداد واالی انسانی‪ ،‬نه تنها از‬
‫شناخت حقیقت و رسیدن به کماالت علمی محروم میگردد‪ ،‬بلکه در مسیر‬
‫جستجوی امور ضد اخالقی و انحرافی‪ ،‬همچون استعمال مواد مخدر‪ ،‬تماشای‬
‫تصاویر و فیلمهای مستهجن و شنیدن صداها و آهنگهای مبتذل و‪ ...‬که ارمغان‬
‫غرب و غربزدگان و منحرفان است‪ ،‬به کار میافتد و نتیجهای جز ایجاد غفلت و‬
‫سوء اخالقی و محرومیت از انسانیت نخواهد داشت‪(.‬سبطین‪ ،‬همان‪)166 :‬‬

‫‪ .3 .5‬تضعیف غیرت دینی‬

‫غیرت از فضیلتهای الهی و انسانی است که همواره حافظ و نگهبان ناموس‬ ‫‪134‬‬
‫خدا(دین)‪ ،‬ناموس انسان و جامعه در برابر ضدارزشها و عوامل انحرافزا میباشد‪.‬‬
‫تأمین و استمرار شرف انسانی‪ ،‬امنیت اجتماعی و نسل پاک‪ ،‬منشأ فطری و آسمانی‬
‫دارد‪ .‬بنابراین‪ ،‬غیرت نشانه بزرگی‪ ،‬شجاعت و ایمان محکم است و بیغیرتی نشانه‬
‫ضعف ایمان‪ ،‬حقارت و آلودگی نفس است‪.‬‬
‫نمایش جاذبههای جسمی زنانه در پوشش و رفتار سبب جلب توجه مردان و‬
‫تحریک غریزه جنسی آنها میشود‪ .‬وقتی مردان از رفتارهای هوسآلود برخی زنان‬
‫تأثیر بپذیرند و تسلیم خواستههای شیطانی و نفسانی خود شود برای ارضای غرایز‬
‫جنسی نامشروعش‪ ،‬ناموس خود را نیز آزاد میگذارد‪ ،‬این عمل عفت عمومی را در‬
‫معرض خطر قرار داده‪ ،‬در نتیجه غیرت را نابود میکند‪ .‬در نهج البالغه رابطه بین‬
‫عفت و غیرت اینگونه بیان شده است‪« :‬ارزش مرد به اندازه همت اوست و صداقتش‬
 ‫به مقدار جوانمردیاش و شجاعتش به میزان مردانگی و عفتش به اندازه غیرت‬
‫اوست»‪.‬‬

‫‪ .4 .5‬ایجاد اختالل روانی و عصبی‬

‫بیحجابی و عدم پوشش مناسب در جامعه‪ ،‬صدمات جبرانناپذیر روانی و عصبی‬

‫بر شخصیت زن وارد میسازد و سبب میشود که وی بر حرکات و اعمالش کنترل‬
‫نقش حجاب در پیشگیری از جرم‪ /‬سید غالمحسین محسنی‬

‫نداشته و نظر دیگران برایش بسیار مهم باشد‪ .‬وقتی زن باحجاب باشد از قید نظرات‬
‫دیگران در قالب خودنمایی و تصورات منفی آزاد میشود و با آرامش خاطر و آزادی‬
‫بیشتر به وظایف خود میپردازد‪.‬‬
‫شهوت جنسی از قویترین و تحریکپذیرترین غرایزی است که به آسانی با نگاه‬
‫تحریک میشود‪ .‬زنان با ویژگیهای خاص جسمی و رفتاری دارند‪ ،‬اگر بدون‬
‫پوشش مناسب در جامعه حضور یابند بیشترین تأثیر را در تحریک غریزه جنسی‬
‫مردان خواهند داشت‪(.‬زاهدی‪)68-81 :1681 ،‬‬

‫‪ .5 .5‬سلب امنیت زنان‬

‫‪135‬‬ ‫جامعه موظف است امنیت را در ابعاد مختلف برای افراد فراهم سازد‪ .‬بخش‬
‫عمدهای از این وظیفه مهم بر عهده زنان است‪ .‬پوشش‪ ،‬امنیت زن را در جامعه تأمین‬
‫میکند و در حریم پوشش است که میتواند با خیالی آسوده در جامعه حضور یابد‬
‫و به فعالیت بپردازد‪ .‬زنان باید با رعایت عفاف و حجاب و حراست از حریم‬
‫واالیشان‪ ،‬جلو بیماران را سد کنند‪.‬‬
‫هر زنی که به عفت و حیا شناخته شود یعنی‪ ،‬نشان دهد که اهل خودنمایی و‬
‫خودفروشی نیست‪ ،‬چنان احترام شخصیتی پیدا میکند که مانع از ایجاد تعرض و‬
‫مزاحمت بیماردالن میشود‪ .‬زنی که وقار و شخصیت ندارد و ظاهر او به گونهایی‬
‫است نظر دیگران به سوی او جلب میشود‪ ،‬در صورتی که مورد مزاحمت قرار گیرد‬
‫فقط باید خود را مالمت کنند‪.‬‬
 ‫‪ .6 .5‬گسترش فساد‬

‫زندگی انسان‪ ،‬جمعی و اجتماعی است و اجتماع مانند خانواده است که حفظ‬
‫حریم‪ ،‬عفاف واخالقی در آن حیاتی است و پاکی و آلودگی آن در سرنوشت همه‬

‫دوفصلنامه تخصصی «گفتمان حقوقی»‪ /‬سال یازدهم‪ /‬بهار و تابستان ‪1401‬‬

‫افراد مؤثر است‪ .‬مهمترین عامل فساد و فحشا در جهان غرب‪ ،‬برهنگی و بیحجابی‬
‫است که روزبهروز بر تعداد خانوادههای ازهمپاشیده‪ ،‬طالق‪ ،‬فرزندان نامشروع و‬
‫انحرافات دیگر میافزاید‪ .‬هرچیزی که دامنه فساد جنسی را در جوامع انسانی‬
‫گسترده سازد‪ ،‬تهدیدی برای امنیت جامعه است که پیامدهای آن فقط به زیان جامعه‬
‫است‪.‬‬
‫کسانی که دوست دارند زشتیها در میان مردم با ایمان شیوع یابد‪ ،‬عذاب دردناک‬
‫برای آنان در دنیا و آخرت است و خداوند میداند و شما نمیدانید‪ .‬آمارهای هولناکی‬
‫که از میزان فساد و فرزندان نامشروع در جوامع غربی منتشر میشود‪ ،‬نشانگر این‬
‫است که آنها بر اثر بیتوجهی به تعالیم الهی و گرایش به بیبندوباری جنسی در‬
‫جهنمی از فساد دست و پا میزنند و راه نجاتی برای خود نمییابند‪(.‬همان‪)86 :‬‬

‫نتیجه‪:‬‬
‫‪136‬‬
‫یکی از آموزههای دینی‪ ،‬فرهنگ حجاب است که نقش مهم در پیشگیری از جرم‪،‬‬
‫سالمتی جامعه‪ ،‬خانواده و امنیت زنان را در پی دارد‪ ،‬لذا توصیه میشود این فرهنگ‬
‫در جامعه گسترش یابد به ویژه در کشورهای مسلمان که حامی و بانی این فرهنگ‬
‫ناب است‪.‬‬
‫با رعایت حجاب و عفاف‪ ،‬جامعه از بسیاری از خطرات حفظ خواهد شد و‬
‫مهمتر از همه اینکه با حفظ حجاب کیان خانواده که اصلیترین نهاد اجتماع است‬
‫در معرض خطر قرار نمیگیرد‪ .‬برای رسیدن به این منظور باید فرهنگ حجاب در‬
‫جامعه گسترش پیدا کند‪ ،‬و در این امر دولت‪ ،‬خود مردم و رسانههای گروهی‬
‫میتوانند نقش مؤثری بر ترویج حجاب داشته باشند‪ ،‬که درصورت تحقق این‬
‫موضوع جامعه از خطرات حفظ وآسیبهای اجتماعی کاهش مییابد‪ .‬مهمترین‬
‫پیامد بیحجابی در خانواده افزایش طالق است که سبب سستشدن بنیان خانواده‪،‬‬
‫بیسرپرست شدن فرزندان و محروم شدن آنها از محبت والدین‪ ،‬تربیت ناصحیح‬
 ‫آنها و ایجاد بیماریهای روانی و عصبی در آنها میشود‪ .‬این امر به نوبه خود‬
‫سبب ایجاد جرایم دیگر در اجتماع و سلب امنیت و گسترش فساد میشود‪ .‬با توجه‬
‫به این کارکرد حجاب‪ ،‬میتوان گفت که حجاب نقش بسیار مهم در پیشگیری از‬
‫جرم در جامعه دارد‪.‬‬
‫نقش حجاب در پیشگیری از جرم‪ /‬سید غالمحسین محسنی‬

‫منابع و مآخذ‪:‬‬
‫‪ - ‬عمید‪ ،‬حسن(‪ ،)1530‬فرهنگ فارسی‪ ،‬چ‪ ،13‬تهران‪ :‬انتشارات امیر‬
‫کبیر‪.‬‬
‫‪ ‬دهخدا‪ ،‬علی اکبر(‪ ،)1577‬لغت نامه‪ ،‬چ‪ ،5‬تهران‪ :‬انتشارات دانشگاه‬
‫تهران‪.‬‬
‫‪ ‬عسکری‪ ،‬سعید(‪« ،)1515‬نقش رسانه در پیشگیری از جرم»‪ ،‬فصلنامه‬
‫مطالعات پیشگیری از جرم‪ ،‬س‪ ،8‬ش ‪.53‬‬
‫‪ ‬همدانی‪ ،‬حسین(‪ ،)1571‬امر به معروف و نهی از منکر‪ ،‬مترجم‪ :‬محمد‬
‫محمدی اشتهاردی‪ ،‬چ‪ ،8‬قم‪ :‬انتشارات دفتر تبلیغات اسالمی حوزه‬
‫‪137‬‬ ‫علمیه قم‪.‬‬
‫‪ ‬حداد عادل‪ ،‬غالمعلی(‪ ،)1531‬فرهنگ برهنگی و برهنگی فرهنگی‪،‬‬
‫تهران‪ :‬انتشارات فرهنگ و اندیشه اسالمی‪.‬‬
‫‪ ‬صبوری اردوباری‪ ،‬احمد(‪ ،)15318‬آیین بهزیستی اسالم‪ ،‬ج‪ ،5‬تهران‪:‬‬
‫انتشارات فرهنگ اسالمی‪.‬‬
‫‪ ‬رزاقی احمد(‪ ،)1531‬عوامل فساد و بد حجابی و شیوههای مقابله با آن‪،‬‬
‫چ‪ ،5‬تهران‪ :‬انتشارات سازمان تبلیغات اسالمی‪.‬‬
‫‪ ‬حبیباللهی‪ ،‬حسین(‪ ،)1575‬حجابی در بی حجابی‪ ،‬قم‪ ،‬انتشارات‬
‫داوری‪.‬‬
‫‪ ‬جایگاه زن در اندیشه امام خمینی(‪ ،)1574‬قم‪ ،‬انتشارات مؤسسه تنظیم‬
‫و نشر آثار امام خمینی‪.‬‬
‫‪ ‬اکبری‪ ،‬محمد رضا(‪ ،)1510‬حجاب زن مسلمان‪ ،‬تهران‪ :‬سازمان‬
‫تبلیغات اسالمی‪ ، ،‬چاپ اول‪.‬‬
‫‪ ‬جوادی آملی‪ ،‬عبدالله(‪ ،)1583‬زن در آینه جالل وجمال‪ ،‬چ‪ ،13‬قم‪:‬‬
‫انتشارات اسراء‪.‬‬
‫‪ ‬احمدی‪ ،‬حبیب(‪ ،)1584‬جامعه شناسی انحرافات‪ ،‬تهران‪ :‬انتشارات‬
‫سمت‪.‬‬

‫دوفصلنامه تخصصی «گفتمان حقوقی»‪ /‬سال یازدهم‪ /‬بهار و تابستان ‪1401‬‬

‫‪ ‬اعزازی‪ ،‬شهال(‪ ،)1580‬جامعهشناسی خانواده با تأکید برنقش ساختار‬
‫و کارکرد خانواده در دوران معاصر‪ ،‬تهران‪ :‬روشنگران‪.‬‬
‫‪ ‬زمانی‪ ،‬محجوب(‪ ،)1583‬مجموعه مقاالت فاطمه شناسی(تبیین و‬
‫ترسیم ضرورت حجاب زن امروز و الگو پذیری از حضرت فاطمه‬
‫زهرا‪ ،‬قم‪ :‬انتشارات معرفت‪.‬‬
‫‪ ‬تابعی‪ ،‬محمد علی و محمد اکبری(‪ ،)1583‬سیمای حجاب و فواید آن‬
‫در عقل ونقل‪ ،‬فصلنامه بانوان شیعه‪ ،‬س‪ ،5‬ش‪.10‬‬
‫موسسه در راه حق(‪ ،)1533‬سیر تاریخی تورات‪ ،‬قم‪ :‬میزان‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ ‬ویل دورانت‪ ،‬ویلیام جیمز(‪ ،)1533‬تاریخ تمدن‪ ،‬ترجمه احمد آرام‪،‬‬
‫تهران‪ :‬انتشارات انقالب اسالمی‪.‬‬
‫‪ ‬مهدی زاده‪ ،‬حسین(‪ )1510‬انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام‬
‫خمینی‪.‬‬
‫‪ ‬محمدی آشتیانی‪ ،‬علی(‪ ،)1571‬حجاب در ادیان الهی‪ ،‬تهران‪:‬‬ ‫‪138‬‬

‫انتشارات یاقوت‪.‬‬
‫‪ ‬طیب(‪ ،)1587‬حجاب و حقوق زن در ترازوی اندیشه و ایمان‪ ،‬تهران‪:‬‬
‫‪ ‬محمدی آشتیانی‪ ،‬علی(‪ ،)1575‬حجاب در ادیان الهی‪ ،‬تهران‪:‬‬
‫انتشارات اشراق‪.‬‬
‫‪ ‬غالمی‪ ،‬علی(‪ )1518‬زن در اندیشه اسالمی‪ ،‬قم‪ :‬انتشارات‬
‫المصطفی‪.‬‬