महारा ाती क े

महारा रा याती क े

महारा ाती जवळपास ४०० न अ धक क यांची

याद खा द आहे. ब याच क यांना एकापे ा
अ धक नावाने ओळख े जाते. काही क यांचे
इ तहासात वेग या नावाने संदभ आहेत, पण आता
यांना या नावाने ओळख े जात नाही. ब याच
क यांचे ऐ तहा सक संदभ तर आढळतात पण
यां या खुणा ा पूणपणे न झा या आहेत, तर बरेच
क े हे न हो या या मागावर आहेत. महारा ात
वन ग, ज ग, भुईकोट व ग र ग या कारचे क े
आहेत.[१][२]

रायगड क ा - हदवी वरा याची राजधानी

१६७४ ते १६८९

क यांची याद
ट प: ज ा या नावापुढे अनु मे ज हाती क यांची याद आहे. या

क यां वाय आणखीही काही हान क े असू कतात.

कोकण वभाग
कोकण वभाग [३]
अनु म ज हा क ा/ ग ता ु का

१. ब ाळगड त ासरी

२. डहाणू

३. गंभीरगड डहाणू

४. सेगवा

५. तारापूर

६. असावगड/ असावागड

७. अ ेरीगड

८. भूपतगड/ भोपटगड

९. काळ ग

१०. तां ळवाडी

११. रगाव
पा घर
१२. माहीम

१ पा घर ज हा १३. केळवे[४]

१४. केळवे पाणकोट[५]

१५. भवानगड

१६. टकमक

१७. मनोर[६]

१८. दा तवरे

१९. कोहोज/ क जचा क ा वाडा

२०. जीवदानी/ जीवधन [७]

२१. कामन ग

२२. वसई
वसई
२३. अनाळा

२४. व गड

२५. मांडवी [८]

२ ठाणे ज हा १. बळवंतगड हापूर

२. पळस ग/ पळसगड
 ३. मा गड

४. भंडार ग/भंडारगड

५. गुमतारा भवंडी

६. धारावीचा क ा

७. घोडबंदर ठाणे

८. बे ापूरचा क ा

९. गाडी/ क याणचा क ा क याण

१०. ीम ं गगड
अंबरनाथ
११. चंदेरी

१२. स गड/ नरट का

१३. गोरखगड/गोर गड (दे हरी)

मुरबाड
१४. म छं गड (दे हरी)

१५. भैरवगड (मोरो ी)

१. काळा क ा धारावी

२. ीव सायन

३. माहीम माहीम

४. वरळ वरळ
२ मुंबई ज हा
५. वडी वडी

६. मुंबई क ा (फोट) फोट

७. वां े चा क ा वां े

८. वेसावे/ वस वा/ मढचा क ा वस वा

३ रायगड ज हा [९] १. बळगड/ मुरंजन

२. कनाळा पनवे

३. मा णकगड

४. इ ाळगड/ इर ाळगड खा ापूर

५. पेब/ वकटगड कजत

६. पदरगड

७. कोथळ गड/ पेठचा क ा

८. भवगड/ भमगड
९. ढाक ब हरी

१०. सोन गरी

११. स डाई

१२. तुंगी

१३. घारापुरी
उरण
१४. ोणा गरी/ करंजा

१५. सांक ी

१६. रतनगड/ र नगड पेण

१७. मरगड

१८. खांदेरी

१९. उंदेरी/ जय ग

२०. खुब ढा क ा/ थळचा क ा

२१. कु ाबा/ अ बाग

२२. सजकोट (कु ाबा)

अ बाग
२३. सागरगड/ खेड ग/ खेडट का

२४. रेवदं डा

२५. हराकोट

२६. रामदरणे

२७. राजकोट/ चौ चा क ा [१०]

२८. कोर ाई/ को ई क ा

२९. सामराजगड/ दं डाराजपुरी क ा

मु ड
३०. कांसा/ प ग

३१. जं जरा/ जजीरे मेह ब

३२. मृगगड

३३. सरसगड सुधागड

३४. सुधागड/भोरपगड

३५. अव चतगड रोहा

३६. सूरगड/ घेरासुरगड

३७. बरवाडी/ खाचीमेट

 ३८. घोसाळगड/ वीरगड

३९. तळागड/ तळगड तळा

४०. कुडू गड/ व ामगड

४१. मानगड/ महानगड/ वझाई माणगाव

४२. प हाळे ग/ प हाळघर

४३. रायगड

४४. पाचाड कोट

४५. गाणा

४६. सोनगड
महाड
४७. चांभारगड/ मह गड

४८. मंगळगड/ कांगोरीगड

४९. कोकण दवा [११]

५०. दासगाव/ दौ तगड/ भोपाळगड [१२][१३]

५१. मदगड ीवधन

५२. चं गड/ ढवळगड/ गहनगड

पो ादपूर
५३. क ढवी

४ र ना गरी ज हा [१४] १. बाणकोट क ा/ हमतगड/ फोट ह टो रया

मंडणगड
२. मंडणगड

३. गोवागड/ हण

४. फ े ग/ फ ेगड

५. कनक ग दापो

६. सुवण ग

७. प नाभ ग/ णा क ग [१५]

८. पा गड [१६]

९. महीपतगड
खेड
१०. सुमारगड

११. रसाळगड

१२. गोवळकोट/ गो वदगड चपळू ण

१३. बारवाई
 १४. कोळकेवाडी

१५. गोपाळगड/ अंजनवे

१६. कासार ग [१७] गुहागर

१७. वजयगड

१८. जयगड

१९. र न ग/ भगवती/ र ना गरी क ा र ना गरी

२०. पूणगड
[१८]
२१. साटव ांजा

२२. भवानीगड

२३. महीमतगड संगमे र

२४. चतगड

२५. आंबोळगड

२६. य वंतगड (नाटे ) राजापूर

२७. राजापूर गढ / इं ज वखार [१८]

५ सधु ग ज हा [१९][२०] १. वजय ग/ घे रया क ा

२. दे वगड दे वगड

३. सदानंदगड

४. रामगड

५. भगवंतगड

६. भरतगड

७. स गड

८. वेताळगड मा वण

९. सजकोट (मा वण)

१०. राजकोट

११. प गड/ पदमगड

१२. सधु ग

१३. नवती
वगु
१४. य वंतगड/ रेडी

१५. डच वखार (वगु ा कोट)

 १६. खारेपाटण
कणकव
१७. भैरवगड (नरडवे)

१८. मनोहरगड [२१]

१९. मनसंतोषगड कुडाळ

२०. सोनगड (घोटगे)/ नृ सहगड [२२]

२१. नारायणगड (आंबो )

२२. महादे वगड सावंतवाडी

२३. बांदा [२३]

२४. सावंतवाडी कोट [२४]

२४. हनुमंतगड [२५] दोडामाग

ना क वभाग
ना क वभाग
अनु म ज हा क ा/ ग ता ु का

१. अ काराणीचा क ा / अ ाणी महा धडगाव

२. फ ेपूर

३. नं रबार नं रबार

४. नारायणपूर
१ नं रबार ज हा
५. सु तानपूर

६. मंदाने
हादा
७. जयनगर

८. क ढवळ

१. रायकोट
सा
२. भामेर

२ धुळे ज हा ३. थाळनेर रपूर

४. सोनगीर
धुळे
५. ळ ग

१. ासूर
चोपडा
२. चौगाव

३. पा
रावेर
४. रस पूर

५. अंमळनेर अमळनेर

३ जळगाव ज हा ६. पारोळा पारोळा

७. न राबाद जळगाव

८. वरखेडा भुसावळ

९. तोडापूर जामनेर

१०. क हेरगड
चाळ सगाव
११. ढे री/ राजदे हेर [२६]

बहादरपूर क ा

४ ना क ज हा [२७] १. रतनगड/ हावीगड सटाणे

२. पसोळगड
३. डेरमाळ

४. सा हेर

५. सा ोटा

६. हरगड

७. मु हेर

८. मोरागड

९. भ ाई

१०. चौ हेर/ चौरगड/ तळवण क ा

११. ब ा

१२. क हेगड/ क हा

१३. ं धागड

१४. अजमेर

१५. हातगड/ हतगड सुरगणा

१६. कंडाळा/ पपळागड [२८]

१७. ेम गरी

१८. अच ा/अच गड

१९. अ हवंत

२०. माक ा क ा/ माकडेय ग

२१. रव या कळवण

२२. जव या

२३. कणहेरगड

२४. धोडप

२५. कांचनगड/कांचना

२६. मोहनदर [२९]

२७. गाळणा

२८. कं ाळा मा े गाव

२९. मा े गावचा क ा

३०. सोन गरी

पेठ
३१. खैराई
 ३२. राम ेज

३३. दे हेरगड/ भोरगड दडोरी

३४. राजधेर

३५. कोळधेर

३६. इं ाई क ा चांदवड

३७. चांदवड

३८. मेसणा

३९. का ा

४०. अंकाई येव ा

४१. टं काई

४२. म णकपुंज नांदगाव

४३. वाघेरा

४४. भा करगड/ बसगड

यंबके र
४५. हषगड (ह रहर)

४६. ीगड/ यंबकगड/ गरी/ गभांडार [३०]

४७. अंजनेरी

४८. रांजण गरी ना क

४९. गडगडा/ घारगड क ा

५०. कावनई

५१. ग वाडी
इगतपुरी
५२. मोरधन

५३. ब ा/ ब ळा [३१]

५४. ढा/अवंध [३२]

५५. आड

५६. डु बेरगड/ डु बेरा स र

५७. पवतगड

५८. सोनगड

५ अहमदनगर ज हा १. प ागड/ व ामगड अको े

२. बतनगड
 ३. कु ं गगड

४. मदनगड

५. अ ं गगड

६. रतनगड

७. क ाडगड

८. भैरवगड ( रपुंज)े

९. पाबरगड

१०. ह र ं गड

११. भैरवगड (कोथळे ) [३३]

१२. कुंजरगड/ क बडा क ा [३४]

१३. पेम गरी/ भमगड/ हागड [३५] संगमनेर

१४. पळ ी [३६]
पारनेर
१५. जामगाव

१६. बहा रगड/ पेडगावचा क ा/ धमवीरगड ीग दा

१७. खडा/ वप ण जामखेड

१८. अहमदनगरचा भुईकोट क ा

अहमदनगर
१९. मांजरसुंबा गड [३७]

पुणे वभाग
पुणे वभाग
अनु म ज हा क ा/ ग ता ु का

१ पुणे ज हा [३८] १. सदोळा

२. जु र

३. हडसर

४. नम गरी
जु र
५. जीवधन

६. चावंड

७. वनेरी

८. नारायणगड

९. भोर गरी
खेड
१० चाकण/ सं ाम ग

११. राजमाची

१२. इं रीची गढ

१३. वसापूर/ संबळगड

१४. ोहगड
मावळ
१५. अणघाई

१६. मोर गरी

१७. तुंग/ कठ णगड [३९]

१८. तकोना/ वतंडगड

१९. कोरीगड/ कोराई/ कुवारी/ कोहा/ कोरा [४०]

२०. घनगड/ एको याचा गड मुळ ी

२१. कै ासगड

२२. सहगड/ क ढाणा हवे

२३. सोनोरीगड/ म हारगड

२४. दौ तमंगळ
पुरंदर
२५. पुरंदर

२६. व गड

२७. तोरणा वे हे
 २८. राजगड

२९. काव या क ा
भोर
३०. रो हडा/ व च गड

१. पांडवगड

२. कजळगड

३. कमळगड
वाई
४. वैराटगड

५. चंदनगड

६. वंदनगड

७. नांद गरी/ क याणगड कोरेगाव

८. वधनगड

९. भूषणगड खटाव

१०. नांदो ी

११. महीमानगड माण

१२. ताथव ाचा क ा/ संतोषगड

फ टण
२ सातारा ज हा १३. वा गड

१४. तापगड महाबळे र

१५. मधुमकरंदगड/ मकरंदगड

१६. महीमंडणगड जावळ

१७. वासोटा

१८. स जनगड
सातारा
१९. अ ज यतारा

२०. जंग जयगड

२१. दातेगड/ सुंदरगड

पाटण
२२. ब हरवगड/ भैरवगड

२३. गुणवंतगड

२४. वसंतगड
कराड
२५. सदा वगड

३ सांग ज हा १. चतगड राळा

 २. राळा

३. म छं गड

४. व ासगड
वाळवा
५. बहा रवाडी

६. बागणी

७. सांग चा भुईकोट क ा/ गणे ग/ दरबार हॉ सांग

८. मरज
मरज
९. जुना प हाळा

१०. कोळ ग
खानापूर
११. भूपाळगड/बाणूरगड

१२. राम ग/ रामगड जत

१. व ाळगड ा वाडी

२. पावनगड

३. प हाळा प हाळा

४. मुडागड

५. गगनगड/ बावडा/ गगनबावडा

गगनबावडा
६. साळवणचा क ा [४१]

७. वगड राधानगरी

४ को हापूर ज हा ८. रांगणा
भुदरगड
९. भूदरगड

१०. सामानगड गड ह ज

११. गंधवगड

१२. महीपा गड
चंदगड
१३. क ानंद गड/ क ा नधीगड

१४. पारगड

१५. कोट करवीर/ को हापूरचा भुईकोट क ा करवीर

५ सो ापूर ज हा १. करमाळा करमाळा

२. माढा माढा

३. मोहोळ मोहोळ
 ४. अक ू ज/ वसृ ी क ा माळ रस

५. प व

६. सांगो ा सांगो ा

७. मंगळवेढे
मंगळवेढे
८. माचणूरचा क ा

९. सो ापूरचा भुईकोट क ा सो ापूर

मराठवाडा(छ पती संभाजीनगर वभाग)

छ पती संभाजीनगर वभाग
अनु म ज हा क ा/ ग ता ु का

१. फदापूर सराई

२. वेताळगड/ वेताळवाडीचा क ा
सोयगाव
३. त तम/ जंजाळा/ वै ागड

४. सुत डा

५. अ जठा सराई
स ोड
६. अ जठा
१ (छ पती संभाजीनगर ज हा)
७. अंतूर

८. झा / महादे व टाक क ा क ड

९. पेडका

१०. गड फु ं ी

११. दे व गरी क ा
औरंगाबाद
१२. भांग ीगड

१. म तगड[४२] जा ना
२ जा ना ज हा
२. रो ह गड अंबड

१. जतूर जतूर
३ परभणी ज हा
२. पाथरी पाथरी

१. मा र मा र

४ नांदेड ज हा २. नांदेड नांदेड

३. कंधार कंधार

१. धा र धा र
५ बीड ज हा
२. धमापुरी अंबेजोगाई

१. परांडा परांडा
६ धारा व ज हा
२. नळ ग तुळजापूर

१. औसा औसा
७ ातूर ज हा
२. उदगीर उदगीर
 वदभ (अमरावती वभाग)
अमरावती वभाग [४३]
अनु म ज हा क ा/ ग ता ु का

१. मै गड जळगाव (जामोद)

२. म कापूर म कापूर

३. खामगाव
खामगाव
१ बु ढाणा ज हा ४. गोधनपूर

५. रो हणखेड मोताळा

६. सदखेड राजा सदखेडराजा

७. दे ऊळगाव राजा दे ऊळगाव राजा

१. भैरवगड (वारी) ते हारा

२. नरनाळा अकोट
२ अको ा ज हा
३. बाळापूर बाळापूर

४. अको ा क ा / असदगड अको ा

१. झ पी आमनेर धारणी

३ अमरावती ज हा २. गा व गड/ गवळ गड मेळघाट

३. अच पूर अच पूर

१. कळं ब
कळं ब
२. ग
४ यवतमाळ ज हा
३. रावेरी राळे गाव

४. कायर वणी

वदभ (नागपूर वभाग)

नागपूर वभाग [४३]
अनु म ज हा क ा/ ग ता ु का

१. अंजी (मोठ ) वधा

२. पवनार पवनार

३. हगणी से ू

१ वधा ज हा ४. केळझर

५. नाचणगाव दे वळ

६. सोनेगाव (आबाजी)

७. अ पूर हगणघाट

१. भवगड (कॅुँआरा) पार वणी

२. रामटे क
रामटे क
३. नगरधन/ नगरधाण

४. ज ा खेडा नरखेड

५. आडम
२ नागपूर ज हा उमरेड
६. उमरेड

७. भवापूर भवापूर

८. सताबड चा क ा
नागपूर हर
९. ग ड राजाचा क ा

१०. महदागड नागपूर ामीण

१. चमूर चमूर

२. ेगाव वरोडा

३. भांदक/ भ ावती[४४] भ ावती

३ चं पूर ज हा
४. चं पूर भुईकोट क ा
चं पूर
५. ब ारपुर/ ब ार ाह[४५]

६. मा णकगड गडचां र

१. चांदपूर
तुमसर
२. अंबागड
४ भंडारा ज हा
३. सानगडी/ सहानगड साको

४. पवनी पवनी
५ ग दया ज हा १. कामठा ग दया

२. कचारगड सा े कसा

३. तापगड अजुनीमोरगाव

१. वैरागड आरमोरी

६ गड चरो ज हा थ २. टपागड मु मगाव

३. सूरजागड एटाप

च दा न
रायगड

दे व गरी
प हाळा

मु ड-जं जरा
 तापगड

नगरधन
नळ ग

ोहगड
राजगड

वनेरी
 वजय ग

याद त समावे नस े े क े

सीमे गत अस े े क े

ही क े महारा रा यात येत नाहीत परंतु महारा ा या

सीमेपासून खूप जवळ आहेत.

1. इं गड - गुजरात
2. उंबरगांव - गुजरात
3. संजाण - गुजरात
स या अ त वात नस े े क े

रवा - मुंबई
चमूर - चं पूर
नांदोस - मा वण ता ु का, सधु ग [४६][१९]
कोटकामते - दे वगड ता ु का, सधु ग [४७][१९]
कुडाळचा क ा - कुडाळ ता ु का, सधु ग [४८][१९]
आवाडे कोट/ आवर क ा - दोडामाग ता ु का,
सधु ग [४९][१९]
मणेरी क ा - दोडामाग ता ु का, सधु ग [१९]
मा णक ग - चपळू ण ता ु का, र ना गरी [५०][५१]
क े नवते/ गुढे - चपळू ण ता ु का, र ना गरी [५२]
नळ ग - ना रव , मुरबाड ता ु का, ठाणे [५३]
ठा याचा क ा - ठाणे ता ु का, ठाणे [५४]
 पार सक - मुं ा, ठाणे [५५]
दांडा क ा - पा घर ता ु का, पा घर [५६]

हे सु ा पहा
ग
महारा ाती घाट र ते
महारा ाती क े - कार आ ण अवयव
छ पती वाजी महाराजां या क यांची याद
जजीचा क ा

संदभ
1. मांडे, मोद. गड क े महारा ाचे. मराठ दे ा
फ डे न, को हापूर.
2. च े , भगवान. गम ग. वप का न को हापूर.