You are on page 1of 15

MUROD

AWAMIL
Syekh Nawawi Mandaya

Januari 2024
‫أعـوذ باهلل من الـشيطان الرجـيـم‬
Jaluk pangraksa isun, ing Allah saking setan kang den
ranjam
‫بسم هللا الرحـمن الرحيـم‬
Kalawan nyebut jenengan Allah, kang maparinan ni’mat
gede, tur kang maparinan ni’mat cilik

ّ ‫اعلم‬
‫أن العوامل في النحـو مائـة عامل‬
Weruhan sira ingsatuhune sakehe amil ingdalem elmu
nahwu, iku jumlah saratus amil.
‫لـفـظيـة‬
Sawiji amil Lafdzi
‫ومـعنويـة‬
Lan kaping do’ amil ma’nawi
‫فالـفظية منها على ضـربــين‬
Mangka utawi amil lafdzi, setengah saking saratus iku
tetep ing’atase rong warna
‫سـمـاعـيـة‬
Sawiji amil lafzi sama’i
‫وقيـاسـيـة‬
Lan kaping do, amil lafdzi Qiyas
1
‫سمـاعية منها احد وتسعون عامل‬
ّ ‫فال‬
Mangka utawi amil lafdzi sama’i setengah saking saratus
iku sawiji lan sanga puluh amile
‫والقـيـاسيـة منها سبعة‬
Lan utawi amil lafdzi Qiyas, setengah saking saratus iku
pitu
‫والـمعنويـة منها إثـنـان‬
Lan utawi amil ma’nawi, setengah saking saratus, iku
roro
‫سمـاعية على ثلثة عشر نوعا‬
ّ ‫وتـتـنوع ال‬
Lan den warna-warna’akeun opo amil lafdzi sama’i
ing’atase telu welas warna
(warna Amil anu ka-1)
‫النوع االول حروف تـجـر االسـم فقط‬
Utawi warna-warna amil lafdzi sama’i kang awal, iku
pirang-pirang huruf. Kang nga je’er-keun ieu huruf, ing
isim balaka.
‫وهي تسعة عـشـر حرفـا‬
Lan utawi ieu huruf, iku sanga welas hurupe
‫الباء ومن والى وفى وعن وواو القسم‬
‫ورب وواوه‬ ّ ‫واللم‬ ‫وباء القسم وتاء القسم‬

2
‫وحاشا‬ ‫ومنذ وحتى‬ ‫ومذ‬ ‫والكاف‬ ‫وعلى‬
‫وخل‬ ‫وعدا‬
(Warna amil anu ka-2)
‫النوع الثانى حروف تـنصب االسـم وتـرفع الـخـبـر‬
Lan utawi warna-warna amil lafdzi sama’i kang kaping
do’ iku pirang-pirang huruf. Kang nganasabkeun ieu
huruf ing isim, lan nganasabkeun ieu huruf ing khobar.
‫وهى سـتـة احرف‬
Lan utawi ieu huruf, iku nenem hurupe.
ّ
‫ولكن وليت ولع ّل‬ ّ
‫وكأن‬ ّ
‫وأن‬ ّ
‫إن‬
(Warna Amil anu ka-3)
‫النوع الثالث حرفان تـرفعان االسـم وتنصبان الخبر‬.
Utawi warna-warna amil lafdzi sama’i kang kaping telu,
iku huruf roro. Kang ngarofa’keun ieu huruf roro ing
isim.lan nganasabkeun ieu huruf roro, ing Khobar.
‫وهما ما و ال‬
Lan utawi karone huruf roro, iku lafadz ma lan La.
‫الـمـشبــ ّهتـان بلـيـس‬
Kang nyarupane karone huruf roro,
kalawan lafadz Laesa.

3
(Warna amil anu ka-4)
‫ النوع الـ ّرابـع حروف تنصب االسـم فـقـط‬.
Utawi warna-warna amil lafdzi sama’i kang kaping
papat, iku pirang-pirang huruf. Kang nganasabkeun ieu
huruf, ing isim balaka.
‫وهي سبعة احرف‬
Lan utawi ieu huruf, iku pitu hurupe.
‫الواو واالّ ويا وأيا وهيا وأي‬
‫والهمزة المفتوحة‬
Lan hamzah kang-den fatahakeun
(Warna amil anu ka-5)
‫النوع الخامس حروف تنصب الفعل المضارع‬
Utawi warna-warna amil lafdzi sama’i kang kaping lima,
iku pirang-pirang huruf. Kang nganasabkeun ieu huruf
ing fi’il kang mudhore.
‫وهى اربعة احرف‬
Lan utawi ieu huruf, iku papat hurupe
‫أن ولن وكي واذا‬
(Warna amil anu ka-6)
‫سادس حروف تجزم الفعل المضارع‬
ّ ‫النوع ال‬

4
Utawi warna-warna amil kang kaping nenem, iku pirang-
pirang huruf. kang ngajajemkeun ieu huruf, ing fi’il kang
mudhore.
‫وهي خـمسة احرف‬
Lan utawi ieu huruf, iku lima hurupe
‫والفي النهى‬ ‫والم االمر‬ ‫ول ّما‬ ‫لم‬
.‫وان في الشرط والجزاء‬

(Warna amil anu ka-7)


‫سابع اسـمـاء تـجـزم الـفـعليـن الـمضارعـيـن‬
ّ ‫النوع ال‬
‫على معنى إن‬
Utawi pirang-pirang warna amil lafdzi sama’i kang
kaping pitu, iku pirang-pirang isim, kang ngajajemkeun
ieu isim, ing fi’il roro, kang mudhore sakarone, ing’atase
nganggo ma’na in.
‫وهي تسعة اسماء‬
Lan utawi ieu isim, iku sanga isime.
‫ومهما واين وانى‬ ‫ي ومتى‬
ّ ‫من وما وا‬
‫وحيثما واذما‬
(Warna amil anu ka-8)

5
‫النوع الثامن اسـمـاء تـنصب اسـماء النـكرات على‬
‫التميـيـز‬
Utawi warna-warna amil lafdzi amil lafdzi sama’i kang
kaping wolu, iku pirang-pirang isim. Kang
nganasabkeun ieu isim, ing isim nakiroh, ing’atase dadi
tamyiz
‫وهي اربعة اسمـاء‬
Lan utawi ieu isim, iku papat isime
‫احدها عشرة‬
Utawi salasawijine papat, iku lafadz Asyarotun.
‫اذا ركبت مع احد‬
Tatkala den susun-susun ieu lafadz Asyarotun serta
lafadz ahadin.
‫اواثـنيـن الى تـسعة وتـسـعين‬
Atawa lafadz isnaeni, maring lafadz tis’atin lan tis’ina
‫نـحـو رايـت احد عشركوكـبا‬
Saumpamane lafadz : Nahu roaetu ahada asyaro
kaokaba. Ma’nane “ningali isun ing sawelas lintang”
‫واثـنـى عشر وارثا‬
Lan rong welas ahli waris
‫وثلثـة عـشـررجل الى اخره‬
6
Lan telu welas wong lanang, maring akhire bingbilangan

‫وثـانـهاكـم‬
Lan utawi kaping do’ne papat, iku lafadz “kam”

‫وثـالـثـها كايـ ّن‬


Lan utawi kaping telu’ne papat, iku lafadz “ka’ayyin”
‫ورابـعـهاكذا‬
Lan utawi kaping papate papat, iku lafadz “kaza”

(Warna amil anu ka- 9)


‫النوع التاسع كلـمات تـس ّمى اسـماء االفعال‬
Utawi warna-warna amil lafdzi sama’i kang kaping
sanga, iku pirang-pirang kalimah. Kang den arani ieu
kalimah, ing isim fi’il
‫بعضـها تنصب‬
Utawi setengah kalimah, iku nganasabkeun ieu setengah
kalimah
‫وبعضـها تـرفع‬
Lan utawi setengah kalimah,iku ngarofa’keun ieu
setengah kalimah.
‫وهي تسع كلـمات‬
Lan utawi ieu kalimah, iku sanga kalimahe
ّ ‫الناصبة منها‬
‫ست كلـمات‬
7
Utawi kang nganasab keun setengah kalimah, iku sanga
kalimahe
‫رويد وبله ودونك وعليك وهاء وهيهال‬
‫الـ ّرافـعة منـها ثلث كلـمات‬
Lan utawi kang ngarofa’keun setengah saking kalimah,
iku telu kalimahe
.‫هـيـهات وشتـان وسـرعان‬
(Warna amil ka-10)
‫النوع العاشـر افعال الناقصة تـرفع االسـم وتنصب‬
‫الـخـبـر‬
Utawi warna-warna amil lafdzi sama’i kang kaping
sapuluh, iku pirang-pirang fi’il Naqis, kang ngarofa’keun
ieu fi’il Naqi sing isim. Lan nganasab keun ieu fi’il
Naqis, ing khobar
‫وهي ثلثة عشر فعل‬
Lan utawi ieu fi’il, iku telu welas fi’ile
‫وكان وصار واصبح وامسى واضحى وظل‬
‫وبات ومازال ومابـرح ومافتئ وما انفك ومادام‬
‫وليس‬
‫ومايـتصـ ّرف منـهـ ّن‬
Lan barang, kang katasrif ieu barang saking kabeh

8
(Warna amil anu ka-11)
‫النوع الحادى عشر افعال تس ّمى افعال الـمقاربة تـرفع‬
‫االسم وتنصب الـخبـر‬
Utawi warna-warna amil lafdzi sama’i kang kaping
sawelas, iku pirang-pirang fi’il. Kang den arani ieu fi’il,
ing fi’il Muqorobah. Kang ngarofa’keun ieu fi’il
Muqorobah ing isim,lan nganasab keun ieu fi’il
Muqorobah ing Khobar.
‫وهي اربعة افعال‬
Lan utawi ieu fi’il, iku papat fi’ile
.‫وكاد وكرب واوشك‬ ‫عسى‬
Warna amil ka-12
‫النوع الثانى عشر افعال الـمدح والذم‬
Utawi warna-warna amil lafdzi samai’i kang kaping rong
welas, iku pirang-pirang fi’il pangalem lan fi’il
panyacad.
‫تـرفع االسم الـجـنـس‬
Kang ngarofa’keun ieu fi’il pangalem lan fi’il panyacad,
ing isim jinis
‫المعرف بااللف واللم‬
ّ

9
Kang den tangtua’keun ieu fi’il pangalem lan fi’il
panyacad, kalawan alif lan lam
‫والـمخصوص بالـمدح والذم‬
Lang den tangtuakeun fi’il pangaleum lan fi’il panyacad.
‫وهي اربعة افعال‬
Lan utawi ieu fi’il, iku papat fi’ile
‫نعـم وبئـس وساء وحبـ ّذا‬
(Warna amil anu ka-13)
‫النوع الثالث عشر افعال الشك واليقين‬
Utawi warna-warna amil lafdzi sama’i kang kaping telu
welas, iku pirang-pirang fi’il syak lan fi’il Yaqin.

‫تـدحل على اسـمـين‬


Kang manjing ieu fi’il syak lan fi’il Yaqin inga tase isim
roro.

‫االول‬
ّ ‫ثـانـيـهما عـبارة عن‬
Utawi kang kaping do’ne isim roro, iku ibarat saking
kang awal
‫وتـنصبـهما جميعا على الـمفعولين‬
Lan nganasab keun ieu fi’il syak lan fi’il Yaqin, ing isim
roro, hale ragem sakarone ing’atase maf’ul roro.

10
‫وهي سبعة افعال‬
Lan utawi ieu fi’il iku pitu fi’ile
‫حسبـت وخلت وظنـنت ورايت وعلمت‬
.‫ووجدت وزعـمت‬
(Bab Amil lafdzi Qiyas)
‫والـقـياسيـة منـها سبعة‬
Lan utawi amil lafdzi Qiyas, setengah saking saratus iku
pitu.
‫احدها الفعل على االطلق‬
Utawi salasawijine pitu, iku fi’il ing’atase itlaQ
‫وثانـها اسـم الـفاعل‬
Lan utawi kaping do’ne pitu, iku isim fa’il
‫وثالثها اسم الـمفعول‬
Lan utawi kaping telu’ne pitu, iku isim maf’ul
‫صـفـة الـمشـبّـهة‬
ّ ‫ورابعها ال‬
Lan utawi kaping papate pitu, iku sifat kang musyabbihat
‫وخامسها اسم المصدر‬
Lan utawi kaping lima’ne pitu, iku isim masdar
‫وسادسها كل اسم اضـيـف الى اسم اخر‬

11
Lan utawi kaping nenemme pitu, iku saban-saban isim.
Kang den mudof’keun ieu isim, maring isim kang
weuweuneh
‫وسابعها كل اسم تم فاستغنى عن االضافة‬
Lan utawi kaping pitu’ne pitu, iku saban-saban isim
Tam. Mangka ngeprih sugih ieu isim Tam, saking Idofat
.‫وهو يقتضى تـميـيـزا إلبـهامه‬
Lan utawi ieu isim Tam, iku neterapi ieu isim Tam ing
Tamyiz. Karena samare ieu isim Tam.
Bab Amil Ma’nawi
.‫والمعنوية منـها عددان‬
Lan utawi amil ma’nawi setengah saking saratus, iku
roro.
‫العامل فى المبتداء والخبر‬
Sawiji amil, ingdalem mubtada lan Khobar
‫وهو االبتداء‬
Lan utawi ieu amil, iku ibtida
‫والعامل فى الفعل المضارع‬
Lan amil, ingdalem fi’il kang Mudhore
‫وهو وقوعه موقع االسم‬

12
Lan utawi ieu amil, iku tumibane fi’il ingdalem
panggonan isim
‫نحو زيد يضرب‬
Saumpamane lafadz : zaedun yadhribu, ma’nane “utawi
ki zaed, iku mukul ieu ki zaed”
‫فى موضع زيد ضارب‬
Ingdalem panggonan lafadz: zaedun dhoribun. Ma’nane
“utawi ki zaed, iku kang mukul”
‫فهذه مائة عامل‬
Mangka utawi iki-laiki, iku saratus amil
‫صغير‬
ّ ‫اليستغنى منها ال‬
Mangka oranana ngeprih sugih saking saratus amil, sopo
wong cilik darajate
‫والكبير‬
Lan wong kang gede darajate
‫والرفيع‬
ّ
Lan kang luhur darajate
‫والوضيع‬
Lan kang handap darajate
‫عن معرفتها‬
Saking ngaweruhi saratus amil
13
‫واستعمالها‬
Lan ngamale saratus amil
‫في معموالتها‬
Ingdalem ma’mule saratus amil
‫واوردنا بيانها على طريق الحساب‬
Lan ngarepakeun kita, ing pepertela’an saratus amil
ing’atase dadalan kira-kira
.‫والعدد المقسوم‬
Lan bingbilangan kang den dum
‫وباهلل التّوفيق‬
Lan iku tetep kalawan Allah, utawi jaluk pitulung
‫صواب‬
ّ ‫وهللا اعلم بال‬
Lan utawi Allah, iku kang langkung uninga kalawan
sabenere

14

You might also like